D. Antonii Gueuarae Commentaria in Habacuc. Ad illustrissimum dominum D. Gasparem Quirogam S.R.E. cardinalem, archiepiscopum Toletanum, summum de fidei catholicae negotijs cognitorem

191쪽

.o i lum*R330 luXit nobi'dc Sol intellis' ei ς non est ortus nobis. -modpigituri enet rin non eriticuilum iustitiae ii ii r et ' Q d duci a verbo s , quod obscurari , iu ontenebrari significat. Iniustum verbiquemlibebincregulum quo dana'do, Mi ipesbii' appelle lici*z: nam supeς - bia radi est omnjum malorum,S is qui thaliter peccat, etsi vera fide pi aeditussce 'a tamen mor Ram habet,atque inen ς ac languidam, siue, ut ConciliqJ ideyxini verbis . dicam, mortua habe; Motiosam. icuq; igitur Vocabulo ver i s ni , , tu ito opponitur, Ut ego sentio, Iusti p6rro nomen ut a Philosephis,

iuxta naturam tantummodo virtutes definientibus, usurpari consueuit, proprie circa actiones & operationes versatur.

Iustitia quippe, ut Θristoteli plac litibarbitoses quoiusta oporamur V0Jμ. sicut Fides credendi est habitus. Dicitur ergo Iustus isto modo propri4qui perpetua costanti oluta ,iuris praecepta ci sedit. Pqrx' alite riasu n z hF: 'pest

192쪽

uiuere:sterum hon laedere: acsius suun unicuiq; tribuere.-iustitia co 'stans S perpetua voluntas, iussitum unicuisti tribuens.Quisquis autem a j ustitia desse xerit,&, ut cum Septuaginta interpretiabus dicam,quici inque se a iustitia retraoxerit,siue is fidelis,sive infidelis at,no erit recta anima eius in eo,in plurima calami

tates Sc aerumnaς incurret,ineritamsceleribus suis ultionem,& mortem ad extremum aeternam subibit. At non mox,ut e

contrario dicendum videbatur , si quis istό, quem diximus, philosophorum inbdo, integre etiam iustus esset' quanqua esse integre, ne isto quide modo, hoc naturς corrupi statu quisqua posse credit sine Dei gratia & iustitiae, in qua & Avitacta tinetur fidest sed si etia esset ti5 mόxca

me viuet, inquit Habacuc,neq; secum ac tranquillu aeuum deget, neq; qterna po

streinb Seatitudine assequetur. Sed is so-iu qano peribus iustiri viva atq; legitima Dei fidem copulasit: huc, veluti c6rpus

omnibus suis numeris absolutu ac conia

perviinc charitas informabit, & gratis ψ'P diuinae

193쪽

diuinWystan0ndestituet Tant in abest, ut Habacuc soli fidei vitam attribuata verum amul iustitiae ac fidei. Fide, iustus Deum agnqscit, S ijs, quae a Deo dictarunt credit: mox per iustitiam cum Dei γ chlaritate coniunctam, perpetua dc constanti voluntate,&Deo dc alijs ius suum unicuique tribuit; cui tributum debet, is hautum cui vectigal, Vect ig l:cui timorς', timorem:chi honorem, honorem Reddit denique quae sunt Caesaris,Caesari qpae sunt Dei, Deo. Ex fide viva dc i stitiae pariter coniugatis , iustitiani Dei ς0nflari insurgere, docet Paulus Ha- Rom. i. λά- bacuc testimonio, ad Romanos scribens in hunc modum:Non erubesco euangelium: virtu enim Dei est,in salute omni credepti, Iudaeo primum &Graeco.Iustitia enim Dei in eo reuelatur ex fide in fidem, sicut scriptum est.Iustus autem ex fide vivet. Iustitiam quippeDei dixit Paulus,n0n humanam, qualem cognouerut philosephi: non legalem , de qua gloriabantur Iudaei: non aliam quamuis : sed

194쪽

quae non solum actiones moderetur, ut illa naturalis & humana , sed ex recta in Deum fide, tanquam ex humanae salutis initio proficiscatur:illi, ut fundamento, innitatiar,ex ipsa, veluti ex radice omnisi ultificationis, alatur dc crescat,&quasi succum hauriat,ne laborum&ςrumn rum aestuarescat,atque deficiat. De hae

Dei iustitia latiorem disputationem instituit Paulus in eadem Epistola, quam ad Romanos scripsit,capite decimo, hac ab humana atque legali iustitia discernens. In primo autem eiusdem L pistolat capitulo, hunc Vatis nostri locum adducens,dum ait: Non erubesco Euangeliu. Virtus em Dei est in salute omni credeti, Iudaeo primuic Graeco. Iustitia em Dei in eo reuelac ex fide in fide, sicut scriptuest: Iustus aut ex fide vivet: licet dimidiuantithesis tantum protulerit,totam int gram intelligi voluit,totam siquidem integram, latius amplificando interpretatur. Demonstrat quippe priorem antithesis parteni,cum mox causam reddendo subiungit:Reuelatur enim ira Dei de

coelo

195쪽

o Io super onmem impietatem N inii ,stitiam sominum eorum, quiverit/tem Dei in iniustitia detinent. Narratq; dein .de crimina gentium, quae nihil excusa xionis habere ostendit. Docet demum, perfidos omnes ,sive Iudaei illi,sive Genstiles sint,non recta anima atque vita futuros id est , omnes pariter perituros. Nisi enim primam antithesis partem tractare Paulus intelligatur , causae quoque in xedditio: Reuelatur enim:quonam pacto cum .antecedentibus & consequentibus se cohaereat,intelligi nequis. Et nisi ad priorem ntithesis partem referantur,nonii, quet, qua de causa, tam multis crimina gentium demonstrentur, usque ad illud secundi capitis. Qui reddet unicuique secundum opera eius : ijs quidem,quisecundum patientiam boni operis, gloria& honorem, & incorruptione quaerunt,

Vitam aeternam:ijs aute, qui sunt ex comtentione, qui non acquiescunx veritati, fredunt autem iniquitati, ira dc indies gnatio. Quabus posterioribus verbis Paulus Νerbum II braicam interpres,

tarii

196쪽

contentione,& qui non acquiescunt veritati: credunt autem atque adhaerent inhquitati Ergo vatis nostri Habacuc hanc esse sententiam existimo.Peccatorem ac

sceleratum quemlibet, nulla adhibita coeditione, fidelis ne sit an infidelis, male proculdubio habiturum, miserrimaque

mortem oppetiturum : rustum autem,

quique naturae ac legum pr cepta seruauerit,viviturum: modo iussitiae ac honestis operibus vivam ac legitimam Dei fidem habeat coniunctam. Simili dicendi formula usus estChristus apud Marcum, dicens: am crediderit baptizatus fuerit, saluus erit: qui vero non crediderit, condemnabituri mnis qui non crediderit,sive baptizatus fuerit, siue illotus. condemnabitur:at non mox, qui crediderit,saluabitur,sed qui crediderit fide vi baptizatus fuerit. Hunc locum Habacuci mei proatiar in hunc sensuin beatissimus Papa Sixtus, huius nominis te tius, autontamen vetustissimus ac doctissimus, pariter, , sanctissi inus. Is, dum in

197쪽

epistola, De malis doctoribus, &operibus fidei,&de iudicio futuro: hqreticorum expositionem deludit,sic inquit.Ex his igit hir omnibus credo iam manifestu esse,his tantum professionem fi dei ad vitae gloriam profuturam, qui eam habere

se bonorum operu exercitatione, sanctae conuersationis protestatiό ne mon strauerint.Illis verbnon satis pius prirogatiuam collaturam, qui vitam sua probroso delictorum inquinamento, turpissimo flagitioru coeno 'da nerint. Sed dices mihi: si fides absque iustitiae operibus minus proderit, quomodo per Prophetam Dominus dicta ustus autemetis ex fide vivit. Vnde intelligi datur, posse credentibus vitam etiam ex solius fidei professi ione praestari. Praestabitur sane, sed illis,quib'priestari promittitur. Quibus itaque promittitur ZIustis, ni fallor: Iustus enim mEu ς', inquit; ex fide vivit Non dixit: Peccator in fide uiuit,si in delictorum suorum conuersatione durauerit,aut si fidem habet , permanens In peccatis suis ex fide vivit peccatoriani etiam

198쪽

etiam si peccare non desinat,sola iustificat fides: demonstrare te par est. Caetervia: eius rei praemium quod solis iustis promittitur, puto qubdinsu iniustitia perseuerantibus denegetur. Memento de baptizatis,non de catechum cnis haberi sermonem.Praescius enim fuit Dominus nouissimis temporibus tales sorc doctores, qui sub velamento fidei omne disciplinς rigorem atque iustitiae, adii latoriae niteretur persuasionis oblectatione, destruere .Et idcirco huius sentetiae definitione, ac inexpugnabilem iustitiae muru, ante construxit, quem nequaquam peruersae

doctrinae aries positi agitare. quae dix

mus hucusque,Axti sunt summi pontificis. Constituita utem pro comperto: Iusti vocabulu peculiariter SI speciatim adactiones dc operationes pertinere: alioquin tota eius argumentatio debilis profectb esset Sc inualida.Ergo, ur ad propositum veniamus, du affirmat Deus apud Idabacuc,impium quelibet malCperiturum : solumq; itistu, modb iu stitiae vivam Dei fide copulauexit vivituria: ostendit N utiqua

199쪽

utique, impium ac iniustum Babyloni; Regem ac populum, no diu victoriarum gloria Sc imperij dignitate fruituru: sed non adeo post multum temporis, debito supplicio impietatem S iniust am alioruoppressionem luiturum,atq; regno pariter &diuitijs,per iniuriam corrasis atque

tyrannidem,caritur um.

Et quomodo vinum potantem decipit P eris Ursuperbus,s non decorabitur. EVςniet, inquitSeus, Nabuchodonosori,id quod acratopotis plaerunq; solet:nempe,ut vini suavitate decepti, auariter ac plenis faucibus ut Plautus dixit)mersim ingurgitent: quo postmodum in temulentiam adacti,dum miris modis insaniunt, fabula omnibus ac risus fiant. Denudant, dehonestant, conspurcant quippe sese, etenim quae suauiter bibe

rant, turpiter postmodum cum acore at

que singultibus euomunt. Et ut Lucretius dixit: Cum vini vis penetrauit - ris,sin venas disi essit diditus ardor,

200쪽

a Consequiturgraucitas membra , praep Auntur

Crura vacillanti, tardesiit lingua, madet

mens,

. Nat ocul clamor ingultus, iurgia, cunVnde in Prouerbijs Salomonis monemur:Cui vaeycuius patri vae'cui rixa:ὶ cui foueaeὶ cui sine cauta vulnera cui suffusio oculoruminonne his qui commoran tur in vino, dc student calicibus epotandisὶ Ne intuearis vinum quado flavescit, cum splenduerit in vitro color eius: imgreditur blande, sed in nouissimo mordebit ut coluber, sicut regurus venena diffundet. Chremes ille Teretianus scite admodu se a vino deceptu coqueritur: M. at,inquit,data hercle verba mihi sunt:viacit vinu, quod bibi.At dum accubabam, qua videbar mihi pulchre sobrius 3Pos, quam surrexi, neque pes neque mens s

iis suum officium facit.Ad hunc modum humana prosperitas, primo quidem fablaci splendore,blandoque vultu allicit: ecum secundo flatu in altum quempiam in vexerit, pondere suo subsidit, quem N L elevarat