장음표시 사용
321쪽
Hactenus verba Isaiae, quae, quoniam c5mentarij loco esse poterunt verbis sequetibus Habacu c, prolixius aliquatum intulimus. Ergo,aduersus denuntiata pericula nihil tibi proderunt simulachra: clim sculptile vel conflatile sint, S mendax imago cuiuspiam hominis aut animantis.
ma st rauit in figmento fictor e , Ut D
ceret simulachra muta dest,quia eSamentiae peruenit artifex, ut speraret, se a ligito seu marmore vel metallo posse iuuari ac protegi,si ea in hominis alicuius aut animantis muta simulachra conformaret. Horum miser implorat auxilium: Dicit ligno, Expergiscere: ut opem feras: lapidi tacentii ut praebeas consilium, . aut de dubijs quaestionibus certa responsa. Cum tamen mutum simulachrum sit. neque suppliceris docere queat. Lingua etenim idolorum, ut inquit Ieremias, po T. lita a fabro, ipsa etiam inaurata di in argentata falsa sunt, & non pollunt loqui. .Muta porrbesse, nec loqui posse,Δ-
cuntur idola, n5 qubdali quadoloquuta
322쪽
non sint. ut quidam in hoc loco interpretantur. Narrat enim Maximus Valerius, Captis a Furio Camillo Veijs, milites, iussu imperatoris, simulachru Iunonis Monetae in urbem translaturos, sede sua mouere voluisse: quorum ab uno per iocum interrogata dea, an Romam migrare vellet: velle se respondisse. avoce audita, lusus in admirationem versus est. Iam non simulachrum, inquit Valerius, sed ipsam coelo Iunonem petitam, portare se credentes,laeti in ea parte Aventini motis,in qua nunc templum eius cernimus, collocauerunt. Fortunae etiam simul --
chrum addit Maximus quod est in Latina via ad quartum milliarium, eo tempore cum aede sua c5secratum, quo Coriolanum ab excidio urbis maternae preces repulerunt, non semel sed bis loquutum constitit:prius his verbis: Rite me matronae vidistis,rite dedicastis. Muta igitur dicuntur idola, quod suopte ingenio ac natura muta sint,quodque Omnis stiritus non eri in visceribus eorum. Idest, Nulla anima naturali,aut sensibili, aut rationa
323쪽
li vegetantur SI informantur, nullo duincto spiritu respirant: Cum formam quide idoli potuerit artifex ad hominis aut animantis cuiuspiam imaginem configurare: at animam & anhelitum, quibus spirant ac vegetantur artus,dare ullo pacto nequiverit. Qubd autem idola loquuta fuisse legimus, non utique ligna ipsa, siue marmora, aut metalla loquuta sunt: Verum eis cacodaemones assidentes, qui quidem assidere simulachris possunt, intrinsecus verb animare &vivificare non possunt. In Hebraeo pro, est m'. quae vox, Vt superitis annotatum est, &spiritum & ventum significat. Vnde in hoc loco Spiritum, vel pro vento accipere possumus: qubd nihil spiret in idolis: vel pro anima,qubd simulachra inanimatia sint. -d enim Spiritus accipiatur
pro anima, manifeste demonstrat nostri Saluatoris oratio: Pater in manus tuas co Luc.23.εο
mendo spiritum meum.Quodsi quis Spiritum in hoc loco ad De u m ipsum vellet referre, huic Ieremias suffragari videre-rur,cum ait: Non stini dij, sed opera ma--6.Iε.
324쪽
nuum hominum:& nullum Dei opuscuillis. Porro autem, Omnis non, Hebraica Leuic ire dialecto,pro Nullo usurpatur. ut in Leui Meo; iubi legimus: Nec sanguinem nec adipem omnind comedetis: Hebraea habent,omnem adipem & omnem sanguinem non comedetis. Et in legibus de die. rum obseruatione frequenter repetitur: Omne opus non facietis. His connneeli
Uen. 4. 11. & illud: Posuit Dominus in Cain signu, ut non interficeret eum omnis qui inuenisset Cur .
. n Dominus autem in templo sancto μο leat is facie eius omnis terra. Pro dictione Hebraicanin , interpretes Sominu reddiderunt: quoniam in nulla lingua,ut dixit Taruchias,illi parem dictionem inuenirent. Vel Hebraeos imitati sunt, quino audentes pronuntiare nomen Iehoua. ubicunque illud scriptum offendissent. loco eius legebant Adonat,ides , Dominus, aut, Domini mei,in plurali, quando scribitur eisdem literis, quibus pronuntiatur 'HM. Nam dc vulgatus interpres 3- Exodi capite sexto,pro Iehoua,supposuit
325쪽
Adonat, transferens: Et nomen meum
Adonai non indicaui eis. Cum tamen in Hebraeo sit: Et nomen meum Iehoua non indicaui eis. In omnibus alijs diuinae Scripturae locis constanter δε itu, vulgata vertit Dominum pro Iehota Hoc nomen non pronuntiabatur ἱ Iudaeis, nisi tantummodo in Sanctuario, in die ieiunij sanctificationis:vi tradit Rabbi Moyses AEgyptius: tuncq; etiam a solo summo sacerdote, cum populo benediceret. Ineffabile quippe esse nomen Ie-houa, affirmabant Hebraei. Non quod iuxta voce ipsam proferri nequeat quandoquidem a summo pontifice pronuntiabatur,&aeque ut scriptum est, fa- . ocile potest proferri,si literae ipsae cum apia 'cibus ac punistis legantur: sonat etenim
Iehoua. Sed ideo ineffabile dicitur, quia
Cum omnia alia Dei nomina ab effectibus derivata sint,aequivoceque,Vt aiunt, significent, & ad creati iras referantur at sacrosanctiam Dei nomen tetragrammaton, n,int, Iehoua cui vel ipsis Hebraeis testibus, derivatio nota nescitur X neque
326쪽
neque ipsum cum alio participat uni ta' tum Dei essentiae atque substantiς significandae, confabricatum est, ita quod nulla creatura cum illo in significatione comunicat. Nomen verbDei, El, quod Septuaginta εὐκ, idest, Deum, Aquila id est, Fortem: Vul atus nonnunquam Deum, nonnunquam Fortem, interprutati sunt: Et , quod nos Excelsum dicimus. Et ηο, quod Aquila vertit: at imη, nos Robustum & sufficientem ad omnia perpetranda accipere possumus: aliam his sim ilia Dei nomina: per collationem utique ad creaturas concinnata suist,illisque ex parte aliquando tribuuntur. Sunt enim,yt inquit Paulus, qui dicatur dij, siue in coelo siue in teri a: si quidesunt dij multi,d. domini multi. lia,ergo, Deus trinus S unus, qui omnino ineffabilis est de incoprehensibilis, per hoc nomen nIn significatur: idcirc. nomen ipsum id est, inestabile esse dixerunt. Quo ad myster ij igitur significatum, non quoad vocem, inestabile est: ita nanque diui messentiam persemet
327쪽
existentem significar,ut cum simplicissima ipsius unitate, & diuinarum personarum trinitatem,&aeternam earum distinctionem, originem, productionem-q;, insinuare dicatur. Sed quorsum haec
annotauerimus,tempestiuum est vide
Sixerat in superioribus Habacuc, plurima mala imminere Chaldaeis a Domi-Mo exercituum:pro quo Hebrςa habent: A Iehoua sabaoth. plurimaque etiam evestigio recensuit, varijsque illa figuris dc allegorijs, multis parabolis do compa rationibus amplificauit. Negauerat dein de, Chaldaeos ab his malis idola vindic re posse &eruere: quoniam hominu manibus sculpta aut conflata, nihil sint praeter mutum atq; insensibile lignu et marmor,sive metallum. His nunc quasi percontentionem opponit Iehoua, qui non ab alio essentiam assequutus sit, neq; in te piis habitar manu factis:verum in se & apud se fuit ab aeterno: &in se &apud se nuc est: & in se S apud se erit in aeternu. Templumque habet diuinam suam metX L essen-
328쪽
essentiam & sanctitatem: neque enim corporum more in loco est, neque vialis locorum spatijs immensa illa supremuSpiritus maiestas aut concluditur, aut continetur, aut immanet. Huic expositioni fauent Hebraea, quae pro: D tem
plo sanctosso: habent, Id est,
In templo sanctitatis suae. Eadem verba sunt flebraeis in Psalmo nobis decimo; ubi legimus: Dominus in templo sanis A in suo Dominus in coelo sedes eius. n etiam locus facile in hanc sententiam induci posset,ut sit Psalmi sensus ac , mens: Habitat quidem Deus, aut, quod habent Hebraea, Iehoua, augustissimum temptu sanctitatis suς,ab omni mundana coiunctione secretum &liberum lassidet porro nihilominus eminenti caelorum speculae,unde cuncta mortalium facta eminus contemplatur ac prospicit. Indeq; oculi eius in pauperem respiciunt: & p alpebrae eius interrogant filios hominum. Idest, probe norunt atque discernunt: quasi diligentem prius de eis adhibui Cset inquisitionem &lexaminationem .ia Ergo,
329쪽
Ergo,Sileat a facie eius omnis terra. Silere reuerentiae est indicium: unde dicebat Abraham: Loquar ad Dominum meum, cum sim puluisvi cinis. Est etiam & indicium timoris,unde est illud: Nullus c5tra filios Israel mutire ausus est. Terrae aute nomine, orbis terrae habitatores significantur, ut in Psalmis quoque: Omnis terra adoret te&psallat tibi,psalmum dicat nomini tuo. Taceat ergo a facie Dei omnis terra omnes homines tam incomprehensibilem, aeternum, ac per semet existentem Deum,praesentemq; ubique, revereantur & expauescant, neque quis quam se illi opponere audeat: nullus contra eum, non obloqui tant im,sed ne mutire quidem praesumat, nemo illius imperium,potentiam, minasq;, vel idoloru m. fretus praesidio,vel proprijs viribus ac potestate munitus, aut alio quovis vindice& assertore suffultus, euadere atque deuitare considat.
Respondit hucusque Dominus Habacuco: dumque prolixe Chaldaeoru peccata recenset,ac criminatur, dum merita
330쪽
illis comminatur supplicia: ostedit sane, non ideb populum suum. gentem videlicet Iudaeorum, Chaldaeis in seruitium& captiuitatem tradidisse, qubd hi illis essent iustiores: quod ve imp ijssima Chal- .at daeorum rempublicam,Babyloniumque regem, aut imperio: Vellet augere aut il- . lustrare victorijs, aut denique gloria &honore decorare. Caeterlim quid de Israelitarum populo ac familia Dominus statuisset,quaeq; illos post captiuitatem maneret conditio,perdendi ne postmodum simul cum Babylon ijs vastandiq; essent,
an non: an Vero seruitute atque captiuitate soluti, in patriam aliquando essent redituri: Dominus hactenus Prophetae nodum aperuit. Vnde Vates nihil certi lartim audiens, quod posset respondere ad - arguentem Scincrepantem se: immo uero ex ipso Dei responso licitior de salute suorum effectus, illum sequenti. oratione interpellata.