D. Antonii Gueuarae Commentaria in Habacuc. Ad illustrissimum dominum D. Gasparem Quirogam S.R.E. cardinalem, archiepiscopum Toletanum, summum de fidei catholicae negotijs cognitorem

381쪽

de qua vos dicitis tradatur in manus regis Babylonis in gladio,dcinianae, ocin peste. Ecce ego cogregabo eos de unia uersis terris, ad quas eieci eos in furore meo, S in ira mea, S in indignatione grandi:& reducam eos ad locum istum, habitare eos faciam confidenter. Et erunt mihi in populum, S ego ero eis in Deum. Et dabo cis cor unum,&Viam hnam,ut timeant me uniuersis diebus: &bene sit eis,& filijs eorum post eos. Et feriam eis pactum sempiternum:&no desinam eis benefacere. Hactenus Iei emias. autem pacto peccantibus identide Israelitis Deus incestanter beneficia compensaret, prolixe retractat Ezechiel, in haec verba: quae, quan uis longiora, transcribam:cum, quia Habacuco cohaerent aptissime, tum ut lectori ad manum ac

praesto sint, ne sacrum Bibliorum solem adire S consulere cogatur.Inquit igitur Ezechiel H c dicit Dominus De' an die qua elegi Israel, d. leuaui manum meam pro stirpe domus Iacob,de apparui eis in terra AEgypti,&leuauimanum mea pro

382쪽

eis, dicens : bEgo Dominus Seus vester: in die illa leuaui manum meam pro eis, ut educerem eos de terra AEgypti,in te ram quam prouideram eis, fluentem lacte & melle,quae est egregia inter omnes terras. Et dixi ad eos,unusquisque offensiones oculorum suorum abijciat, dc in

idolis AEgypti nolite pollui: Ego D

minus Deus vester. Et irritaverunt me, lueruntque me audire: unusquisque abominationes oculorum suorum non

proiecit, nec idola AEgypti reliquerunt: α dixi ut effunderem indignationem meam super cos, dc implerem ira meam in eis, in medio terrae AEgypti. Et feci

propter nomen meum,ut non violaretur

coram getibus, in quarum medio erant,& inter quas apparui eis, ut educere eos de terra AEgypti. Eieci ergo eos de terra AEgypti,dc eduxi eos in desertu. Et dedi eis praecepta naea,& iudicia mea ostendi eis,quae faciens homo, vivet in eis. Insuper oc sabbatha mea dedi eis,ut essent signum inter me &eos: S scirent quia ego Dominus sanctificans eos. Et irritavcrut

383쪽

me domus Israel in deserto,in praeceptis

meis non ambulauerunt, dc iudicia mea proiecerunt, quae faciens homo,vivet in eis:&sabbatha mea violauerunt vehementer. Dixi ergo ut effunderem furorem meum super eos in deserto,& consumerem eos.Et feci propter nonae meum, ne violaretur coram gentibus,de quibus eieci eos in conspectu earu. Ego igitur leuaui manum meam super eos in deserto, ne inducerem eos in terram quam dedi eis fluentem lacte melle, praecipuam terraru omnium: Quia iudicia mea proiecerunt. & in praeceptis meis non ambulauerunt , sabbatha mea violauerunt: post idola enim cor eorum gradiebatur. Et pepercit oculus meus super

eos, ut non interficerem eos: nec consumpsi eos in deserto. Dixi autem adlios eorum in solitudine. In praeceptis patrum vestrorum nolite incedere, nec imdicia eorum custodiatis, nec in idolis eorum polluamini. Ego Dominus Deus vester, in praeceptis meis ambulate, Miudicia mea custodite, facite ea :sabba-

384쪽

sabbatha mea satustificate,ut sint signum inter me S vos:&sciatur, quia ego sum

Dominus Deus vester.Et exacerbaverutine iij ij, in prςceptis meis non ambulauerunt,& iudicia mea non cust odierunt,ut facerent ea:quae clim fecerit homo,vivet in eis: S sabbatha mea violauerunt : δίcomminatus sum, ut effunderem furore meum super eos, & implerem ira meam in eis in deserto. Auerti autem manum meam,&feci propter nomen meum, Ut non violaretur coram gentibus, de quibus eieci eos in oculis earum. Iterum le- .uaui manum meam in eos in solitudine.

ut dispergerem illos innationes,& ventilarem in terras: eb qi diudicia mea nofecissent, dc prςcepta mea reprobassent, S sabbatha mea violassent, dc post idola patrum suorum fuissent oculi eoru. Ergo dc ego dedi eis pr cepta no bona,& iudicia in quibus non vi vcnt:&pollui eos in muneribus suis,cum offerret omne quod aperit vulva,prbpter delicta sua:& scient

quia ego Dominus.Quamobrem loque

re ad domum Israel fili hominis, dices

385쪽

ad eos: Haec dicit Dominus Deus, Ad huc in hoc blasphemaverut me patres

vestri, chira sprevissciat me contenentes:&induxissem eos in terram, superquam leuatii manum meam ut dare meis:viderunt omnem collem excelsum, SI Omne

limum nemorosum,& immolaver ut ibi victimas suas:& dederunt ibi irritatione oblationis suae, S posuerunt ibi odorem suauitatis suae, S libauerunt libationes suas.Et dixi ad eos, uidest excelsum ad quod vos ingredimini t-vocatu est nomen eius Excelsum,usque ad hanc diem. Propterea dic ad domum Israel,Haec dicit Dominus Deus: Certe in via patrum vestrorum vos polluimini, SC post offendicula eoru m vos fornicamini.Et in oblatione donorum vestrorum,cum traducitis filios vestros per ignem, vos polluimini in omnibus idolis vestris usque hodie:& ego respondebo vobis domus Israel

Vivo ego,dicit Dominus Deus,quia non respondebo vobis.Neque cogitatio me tis vestrae fiet, dicentium: Erimus sicut

gentes,&sicut cognationes terrae, ut colamus

386쪽

lamus ligna S lapides. Vivo ego, dicit

Dominus Deus, quoniam in manu fortiude in brachio extento, & in furore effuso regnabo su per vos. Et educam vos depopulis,& cogregabo vos de terris, in quibus dispersi estis, in manu valida, in brachio extento, & in furore effuso regnabo super vos. Et adducam vos in desertum populorum,& iudicabor vobiscum ibi facie ad faciem. Sicut iudicio contendi aduersum patres vestros in deserto terrae AEgypti: sic iudicabo vos,dicit Dominus. Si lubij clam vos sceptro meo,& inducam vos in vinculis foederis.Et eligam

de vobis transgrestares & impios, ς de

terra incolatus eorum educam eos , icin terram Israel non ingredientur :&scietis quia ego Dominus. Et vos domus frael. Haec dicit Dominus Deus,Singu- mi post id a vestra ambulate, dc seruite eis. d si & in hoc non audieritis me,& nomen, meum sanctum pollueritis vltra in muneribus vestris, &in idolis vestris: in monte sancto meo,in monte eX-

celso Israel, ait Dominus Deus, ibi ser-

387쪽

c APUT III. 383

uiet mihi omnis domus Israel,omnes,inquam,in terra in qua placebunt mihi, Mibi quati am primitias vestras, S initium decimarum vestrarum in omnibus san-Etificationibus vestris. In odorem suauitatis suscipiam vos, clim eduxero vos de populis, de congregauero vos de terris, in quas dispersi estis: dc sanctificabor in vobis in oculis nationu. Et scietis quia egoDomin us,cum induxero vos ad terram Israel, in terram pro qua leuauimanu meam,ut darem eam patribus vostris .Et recordabimini ibi viaru vestrarin& omnium scelerum vestrorum, quibus polluti estis in eis:& displicebitis vobis in conspectu vestro in omnibus malitijs vestris quas fecistis. Et scietis, quia ego Dominus, clim benefecero vobis propter nomen meum,& non secundum vias Vestras malas, neque secunduta Eleia vestra pessima domus Israel, ait tomianus Deus. Hactenus Ezechiel. His affinia tradit Habacuc,du inquit: Pro iniquitate, vidi tentoria AEthiopiae, turbabuntur pelles terra e stadian.Quibus verbis.

388쪽

verbis,duas populi Israelitici insignes victorias referre creditur Vates: altera sub Othoniele, altera in sub Gedeone, duci bus & iudicibus Hebraeorum. Etenim, quo in loco nostra versio habet, pia, Hebraica lectio habet,IVO Chusan:viri,scilicet,propritim nomen,de quo sic legimus in Iudicum historia:Fecerunt filij Israel malum in conspectu Domini obliti sunt Dei sui, seruientes Baalim Astaroth. Iratusque contra Israel Somianus,tradidit eos in manus Chusan - rasathaim regis Mesopotamiae: seruieruntq; et octo annis. Et clamauerunt ad Dominum:qui suscitauit eis saluatorem lubcrauit eos,Othoniel videlicet filiumCenez,fratrem Caleb minorem:fuiti in eo spiritusDomini,&iudicauit Israel Egressusque est ad pugnam,& tradidit Domia

gem syriae, & oppressitsum. Quieuitq;

terra quadraginta annis, & mortuus est Othoniel.Hucusque liber Iudicum. At Verb,quoniam ut a, nomen est etiam propna..c. prium filij Cham, dc nepotis Noe : cui post

389쪽

post diluitium ea tegi b, utensii dicitur AEthiopia,habitanda cessit,& ab eo nomenclaturam accepit, vocabulor u sini litudine, neoterici omnes doctiores fa Actum putant, ut in hoc loco Septuagilita seniores,liisq; consentiens Vulgatu, interpres,pro rege Mesopotamiς Chusan, regionem reddiderint Aethiopia . Quod autem sequitur : Turbabuntur pelles terra Massian: celeberrimam illam Victoriam refert, quam soli trecenti viri sub Gedeone,de infinita Madianitaru turba,lagenis complosis tantumod reportarunt. Fecerunt quippe filij Israel maluin c5spectu Domini: qui tradidit illos in manu Madian septem annis,&oppressi sunt valde ab eis. Cu inque sevisset Israel,

ascendebat Madian S i, malec, caeterique Orientalita in nationum: & apud eos figentes teloria, sicut erant in herbis, cu-cta vastabat,usq; ad introituGazaemihilq. . omni labad vita pertinens relinquebat in Israel, no oues, n5 boues, non asinos. Ipsi enim S uniuersi greges eorum veniebat cu tabccnaculis suis,&instar locustarum

Bb uniuersa

390쪽

uniuersit lebant, innumera m tittit a camelo ru,qu icq u id tetige pvast ntes. Humiliatusq; est Isra lx ldo ini Madia. Et claruauita iam, postula xu Marsiliu contra Madianitas. cum. Ged n purgaret frumeta in porculari, Ut fugeret Madia',apparuit ei Angelus inua ἱ- Dias tecu viror fortisimi r Vade in hac forti pudine tua, α liber lus Israel de nianu fad tali: scitoqised miserin te.Ego ero teco: dc percuties Madian, quasi ivnum virIim, Igitur Omnis Madiandi Anaalec,& Orienta .les populi cogregati sunt simul,&trasei,

tes Iordanem, castrametati sunt in vallς Ioracl.Spiritus aute Domini induit Ge geon, qui clangens buccina conuocauit

domu Abi-ezer, ut seq ueretur se Misit. nuntios in yniuersam Manassen, qui de ipse sequutus est cum:& alios nuntios in Aser,& Zabuiqn,S Nephtali,qui occurr runt ei, Igitur Ierobaal qui & Gedeon, de nocte consurgens,& omnis populus

cum eo, venit ad fontem, qui vocatur IIarad: erant autem castra Madian in valle ad