D. Antonii Gueuarae Commentaria in Habacuc. Ad illustrissimum dominum D. Gasparem Quirogam S.R.E. cardinalem, archiepiscopum Toletanum, summum de fidei catholicae negotijs cognitorem

431쪽

quos gladio percusserant filij Israel. Tuclocutus est Iosue Domino in die qua tradidit Amorrhatum in conspectu filioruIsrael, dixitque coram eis: Sol contra Gabaon ne mouearis, & Luna contra vallem aAialon. Steteruntque Sol&Luna,donec ulcisceretur se gens de inimicis suis. Stetitque Sol in medio coeli,&n5festinauit occumbere spatio unius diei .Hoc miraculum commemorat Habacuc, superioribus, si non maius, non impar.

Nod autem dicituri' lucesagi rum tuarum ibunt , inseundore fulgurantis iacta

tua: hunc sensum habere videtur. Cum sagittis tuis, magnis nepe lapidibus, fulguribus,atque fulminibus,grandini per mistis, hostes Israelitarum prosterneres: ipsi per eorunde fulgurum ac fulminum lucem illaesi inimicos insectabantur. Ita mirabili tua dispensatione factum est, ut populi tui commoditatibus inseruiret, quae aduersarijs extremu exitium inferrent. Noctu Israelitas aggressos fuisse Α- I morrhaeos,ut paulb superilis intulim ex historia

432쪽

HABACUC

historia constat Iosue. Benedictus Arias Montanus argute admodum, ut est acri homo ingenio, hunc locum ad Solem &Lunam retulit,ic verbum, num, ad eosdem pertinere interpretatus est,ut sit sensus: Solem S Lunam ad vocem dc imperium Iosue, in statione sua dcccclesii tabernaculo constitisse,cursusq; suos ad sacri exercitus commoditatem ita temperasse, Vt quae luce ac virtute sua aliaesa moderari atque ducere consueuerint, Zca quibus agendarum rerum tepora eXpe etare & metiri cuncta sint solita Vtpote quae in potestate diei ac noctis,&intem

pora,ab initio condita ruerinUeo tamen

die conflictus dic pugnae, luminaria ipsa cursus sui modum temporisq; rationem ab humano negotio desumpserint, &ad

Israelitarum ultionem, atque perfectam de hostibus victoriam, exegerint. Modus nanque pugnς Soli S Lunς modum itineris pr scripsit,&facultate progrediedi parta victoria. Meminit autem Vates hastar&telorum Dei: quoniam non tam

humanis quam diuinis viribus res illa gesta

433쪽

gesta est. Israelitat igitur in luce sagittarutuarum ibant, Sol ac Luna ad modum

atque rationem armorum tuorum gradiebantur, dum tu Domine: fremitu conculcabasterram, in furore ob vesciebas

gentes. Praemonuimus,'erba futuri temporis hucusque, pro praeteritis usurpari. autem verborum sensus: Magno se gore & tumultu tonitruum, fulguru,fulminum, &ingentium lapidum, Amo irhaeos proculcabas&conterebas:adeoq;

timore & admiratione reddebas stupidos, ut nullus contra filios Israel mutire Is. lo. a Lausus fuerit.In Hebraeo,pro Obstupefacies, habetur Uran , id est, triturabas,conter bas.Vt vertit Vulgatus apud Isaiam Triturabitur Moab sub eo, sicut teruntur paleae in plaustro.Ergo,consuetaverborum repetitione Habacuc , eadem quφ dixerat expolit & exornat,sententiqque eiusdem reciprocatione & varietate verborum, rem illustriorem & ampliore facit. Infremitu conculcare terra,6 In furore tri 'turare gentes, idem sunt,eandemq; vidε-tur habere significationem.

434쪽

eum Christo tuo.

MIraculis in AEgypto patratis sub

Moyse , testimonia misericordiae diuinae erga improbos Israelitas tande con cludit Habacuc:e multis duo tantu ut potiora & illustriora come morans,nece videlicet primogenitoru,&exercitus Pha- raonis submersionem enarrans . Inquit ε. .i igitur:Tu Domine, qui du populus tuus

in AEgypto duris operibus luti S lateris. i. Omnique famulatu premeretur : dummIsraelitarum mares, nemine suppetias ferente , crudeliter interficerentur, abesset videbaris,aut in diuersorio esse, aut do 3.RLu.χ7 mire : ut Elias exprobrabat sacerdotibusi Baal:tu, inquam, misericordiae tuae memor, non utique gressibus sed effectibus, egressus es ad saluandum populu tuum cum Moyse,quem Spiritu sancto tuo vnxisti: ut esset dux atque propheta populo Φ.3-1 2. Alludit porro Habacuc ad id, quod identide in dixerat Dias ZMoysi: Ego ero ε 4 i , tecu. Et iteru: Perge igitur, & ego cro in

435쪽

ore tuo, doceboque te quid loquaris.Ac

rursus. Loquere ad Aaron,&pone verba meam ore eius: & ego ero in ore tuo, δίin ore illius: & ostenda vobis quid agere debeatis. Vocatur autem Moyses Christus,id est,unctus: quod populi dux esset a. atq; propheta,etia creipsa ungueto delibut us no n esset:q uonia Reges postmoduatq; Prophet iuxta cum sacerdotibus ungi consueuerint.Vnde etiamvetustissimi Patriarchae in Psalmis,Christidiculur:de go his nanque canit David: cum essent numero breui,paucissimi,& incolae eius,&pertransierunt de gente in gentem,& de regno ad populum alterum: non reliquit homine nocere eis, dc corripuit pro eis reges. Nolite tangere Christos meos,& in Prophetis meis nolite malignari. Fuerunt Christi,id est, Vncti, Patriarcha:& Moyses ungueto illo,de quo verus ac summus omni u Christus Dias Iesus satiuator no stor, prae caeteris omnibus unctus fuisse traditur in Psalmis. Dilexist i iustitiam, inquit Psaltes,& odisti iniquitatem:proptereavnxit te Deus Deus tuus, oleo

436쪽

oleo laetitiae prae consortibus tuis. Vnde Deo electi Patriarchae,&spiritu eius imbuti S: sanctificati,veri reges ic sacerdo- . tes effecti sunt, quinetiam Prophetas eos gen. io. . fuisse, plurima Scripturarum testimonia Uen. 2 7. o declarant. Imouerb, quod prius dixer' Dauid : Nolite tangere Christos meos: continuo explicauit,adiunges: Et inPro phetis meis nolite malignari.

Tercusisti caput de domo i ij, denudam

fundamentum eius usquead collum.

Semper.

QVidam in hunc sensum exponunt: Percussisti caput de domo ac regno impiorum AEgyptiorum, dum impium Pharaonem perdidisti: denudasti porro fundamentum illius domus ab imo usq; ad collum: clim populum impium simul cum suo principe subuertisti. Perfundamentum enim infimam plebem,per collum regem, aut principes regi proximos intelligi volunt. At alij sic explicant: Ingratiam populi tui percussisti primogenitum Pharaonis,nudasti fundamentum

437쪽

regni AEgypti, id est, funditus euertuli.

interimens Pharaonis exercitum, in quo robur & fortitudo, ac veluti fundamentum AEgyptiorum regni constiterat:submergens usque ad collum, hoc est,usque ad primores & magnates: quod collum sit secudaea capite dignitatis. Fundamentorum denudatione, aliquidam, omnem hostis potentiam omnem potestatem

praecisam ademptamq; significat. Nam

Vt arborum radices, quibus terrς haerent , ad capitis in animantibus vicem accedunt,& quae his radicibus continua est trunci pars,cossu refert: utraq; autem haec si praecidantur,& circundu et a terra nudentur, arborem perire necesse est. Ita

si quis maximarum aedium fundamenta priniis firmitudinis init ijs ad collum usque, hoc est, ad eam partem quae adpa- utimentum usque pertinet, diruat, totius aedificij ruinam sequi pronum atq; pyQmptum est. Haec ille. 1EC Overb more antiquum a Propheta referri arbitror, quo pluribus de causis prisci olim capillos, barbam ac villos tota Ee dere

438쪽

dere & radere consue uer uni.Ei barbam quidem radi, Alexandri temporibus fuisse repertum , cum non radcretur prius, Chrysippus philosophus tradidit, ut Athenarus in Diplinosophistis testatur.Verum hoc apud Graecos verum fuit, vetustiora enim. referunt scriptores diuini. Causas vero aliquas radendi barbam retulit Alexis Poeta,sic dicens: rii: Si quem recisa forte barba videri; i- Tonsa Uefacturum quid horum dicito: ι .mihi videtur militare velle, vel . iii Fecisse barba cuncta qua contraria. a i iai Ingensvecontigisseprorsushuic malum. 3: uuidper deos millimolestia ferunt Ob quos virtvidemure sesiuis 'His quid putasserisse nisi contrarium' Mollis quippe olim atq; cffoeminati habitu est,capillos aut barba tot5disse:quoniam,vtest apud Nasonem,barba atq; villi plurim iniexornent yiru laudat aute se Polyphemus a barbitio, protesil coma, hirtisq; pilis,in hunc modum: Complurima torvos brat. Il Prominet in vultushumeros,m lucus obu

439쪽

- 2 7 die mea quo duris horrent de s aptis Corpora, turpe puta, turpis eston usanor, - Turpis equus, nisicosia iuba uentia -- lent.

Pluma tegit volucres, Ouitassia lana deco-

Tarba viro hirtaque decent in corpo resita. Radebant igitur barbam antiquitus impudentissimi adolescentes , obscoenissimiq; cinedi. Vnde cum quenda mentum ita habere vidisset Diogenes,dixitiNunquid naturam accusas , quia te virum, non autem mulierem effecerit ' Cum balium quendam vidisset eodem paeto se habentem, ac odoribus perfusum, vestibusque , quae res huiusmόdisequuntur,

in dulum, se pri is quaesiuisse dixit, quid

foret immane scortum: at nunc demum

reperiise . Huc pertinet illud Iuvenalis

Ille metit barbam,crinem his deponit amare Et illud quoque Martialis:

Ilias tibi Phoebe mouet totos a vertice crines Encolpus domini Centurionis amstr.

440쪽

Quanquam haec ad alia radedi rationem referri possunt: moris quippe veteribus fuit,ut primam barbam capillum deponerent, solem nil quodam ritu alicui numini consecrarent. Nero, inquit Suetonius,inter buthysiς apparatum barbam primam posuit, coditam in auream pixide, M pretiosissimis margaritis ado natam Capitolio consecrauit. Martialis de coma Earini sic ludit:

Pergameo poseu do sacrata Deo. Et alibi de eodem Earino Domitiani berto, qui crines suos in aurea pixide roxonditos Aesaulapio miserat: Ac elaudatos iuuenis Pharbeiscrines, . tibi Casareus donat habere puer lint in allio loco Aesculapium alloquitur

in hunc modum: Latonae venerande nepos, qui mitibus herbis. Parcarum exoraspensa, breuesque colos: stibi laudatos dominorum voce capillos

Ille tuus Latia misit ab urbe puer. Addidit S nitidum cratis crinibus orbe, di isfacie iudice totasuit. .