장음표시 사용
101쪽
rd uxorem potueret, & filios interse
rem bona omnia dissiparer, nonne do. minus hunc seruum in suo reditu, non obstante Neum emerat, suspenderet si posset & inters cercti Sic etia caueas tibi quicunque sis,qui ilia dicis,quia licet
sis seruus domini ab eo factus, & redemptus, te tamen grauiter torquebit, si eum ossenderis.
Infernus Deus terrae insimus, a peccatoriabus plurimum vatandus. cap. III.
E cundo de situ inferni considerandum. Est eommunis omnium doctorum opinio, & ita sicut dicitur in libro
di imagine mundi credi potest, q, sit
circa centrum terrae . ut sicut, secundit ordinem naturae, alia tendunt deorsum,
alia sursiam. Sic secundum ordinem diuinae iustitiae: alia tendunt ad summum sursum , scilicet ad gloriam, alia deo sum ad penam .ne celi in conueniens illum mirabilem ignem esse deorsum, citet iam noster ignis sensibilis sit hie deor. sum . Hinc est φ Pythagoras philos Ilius, ut recitat Ariit.in fine secundi et isi S mu ndi, posuit ignem esse in centro
terrae. Et propter hunc situm secudum Papiam dicit u r in sernus ab insta,quia Gcu t cor animalis est in medio eius, si e& infernus in medio terrae. Iiixta illud quod dixit Saluator se suisse tribus di bus , & tribus noctibus in corde terrae. Natth. I x. Et de ipso dicitur Epheia .de. scendit primum in inseriores partes te rae. Ex quo patet, o locus iste re motis. si inus in a-lO , ficu i centrum summὰ distat a circumferentia : ideo EZech . 3. dicitur terra vltima, ubii dicitur Pharaoni. Ecce deductus es cum lignis v luptatis ad terram ultimam , hoc est ad magnam pqnam malorum, sicut fit ei, qui proijcitur in exilium quando remotius ponitur. Etu, hoc sit peccatoribus conueniens, patet secundu Ricar-du de Media Villa, quia scut Deus omdinat corpora in suis locis secundum exigentiam suorum naturalium ponderum , sic ordinat creaturas rationale ia
suis locis, secundum exigentiam suorsi l in Tamorum. Ideo sicut electi sunt in egio, quia in suo amore e lestia terrenis P - ij posuerunt. Ita reprobi per diuinam iustitiam, sunt, dcerunt in loco infimo, quia in suo amore infima & terrena su perioribus & c testibus praeposuerunt. . Et propter hoc est eis carcer prosundi . simus, qui solet esse grauior: inde ad maiorem p nam eorum dicitur in Psal. 2. Introibunt in inferiora terrae, idest in magis infima. Et possunt dicere illud Iobi . In profundissimum infernum
descendent omnia mea. unde Cassi dorus super Pal. 86. In sernum arbitra mur esse subtus eum legatur de Dathan& Abyron, quia aperuit se terra, & d glutivit eos &iviui descenderunt ad inseros. Ex hoc etiam patet magna Pec Nee actitati grauitas quae illuc praecipit i , grvi.itas ubi montes, di saxa quantumcunque m agrauia descendere non possunt: ideo di- σ iis acitur de peccatore. Matth. Is . Expedites scilicet magis, ut suspendatur mola asinaria in collo eius, & demergatur in protundum maris:quia huiusmodi pe catum prosundius demergit: quam sit profundum maris. Est enim una terra suprema, in qua est habitatio sanctoru : de qua Psal. I r. Portio mea domine stin terra viventium. Est terra media, quae
est possessio terrenorum , de qua Gen.
I 2. Egredere de terra, ct de cognatione tua,&c. Tertia est terra infima , in qua est conclusio damnatorum. Sicut enim terra est domus & habitaculum omniuserpentum non in parte superiori, sed in cauernis terrae: se in sernus est in ins riotibus partibus, ubi omnis iniquitas Inferni reponitur , ut ibi perpetuo moriatur. terras Propter quod terra ista multum est su- causis ἔgienda. Primo quia in ea est metor in- fugiata. consolabilis. Hiere. . Lugebit terra Nmaerebiat c li. i.alci de superbi viri ibi de detenti Secundo propter seruorem inextinguibilem. Esa. 34. Conuertentur tolarentes eius in picem , & humus eius in sulphur, & erit terra eius in Picem ala dentem, nocte & die non extinguetur. sugeret enim homo domum igne laccensura . Tertio prυpter immitigabile cru
102쪽
m tas. delitatem tormentorum .Esa. 3 Inebriabitur terra eius sanguine, Sc humus eius ex adipe pinguium .dc Psal62. Introibunt in inferiora terrae,iradentur in m
nus gladi j, &e. Quarto propter inquietudinem mali consertii inuidiorum, scilicet di seditiosorum, Psal. Ios. Aperta est terra Se deglutivit Dathan,& Dperuit super congregationem Abyron,qui fuerunt inuidi & s editios. Quinto propter desectum omnis boni: sicut pauperfugit terra etiam suam propter inopia. Hiere. 4. Aspexi terra s. inferni, & ecce vacua, scilicet omni gaudio &nihili, qa nihil in ea. Sexto propter detentionem immutabilem, quia qui semel illue tueri nunquam inde exibit. Inde dicebat
Iob. 2 o. Dimitte ergo me domine, ut plangam paululum dolorem meum,m-tequam vadam, & non reuertar ad terram, dcc. Inferni capacitat magna tribus rationibus probatur : damnat Ortimque dispositio in ea declaratur. Cap. I III.
videndum est. Creditur. n. in sernus esse maximae capa citatis adco appellatur, Esa. 3o. Vallis profunda Sc dilatara . dicitur etiam baratrum. Iudit. φ .quasi voratrii,
vel vorago secundum Papiam,quia propter sui immensitatem, potest recipere innumerabiles : dicitur etiam abyssus quasi sine iundo. Eius autem immensitas ex tribus pensari potest. Primo ex imaginatione quam habent illi ciui sunt ibi, videtur enim eis q, quasi inestimabilis sit eius magnitudo. Exemplum invitis patrum de beato Machario qui cu
transiens per eremum inuenisset caput
cuiusdam defuncti, tetigit illud virga
quam gellabat, & adiuratum cuius e det,locutum est ei recognoscens in suisset caput cuiusdam sacerdotis gentiliuin illo loco sepulti, requisitus aut de pPna sua:rcspodit si quantum distabat celum a terra, tantum habebat de igne supra eaput, Sc tantum sub pedibus suis
ubi erant Christiam mali sub infidelis
bus. Ad idem facit quod resert Gre. de
Reparato viro magno,qui cum seruar
tur quasi mortuus, subito rediit: & voeato puero, fecit illum mitti ad ecelet amsancti Laurentii ad Tyburtium presbyterum, qui creae batur. viti js carnalibu subiacere, de quo dicebat, viderat ubi suerat ingentem rogum parari: Sc dictu
presbyterum in eo mergi & concrema. ri. Alium autem rogum viderat parari, cuius cacumen usque ad coelum a terra videbatur protendi, cui emissa voce clamatum est cuius esset, & hoe dicto st tim obi jt. Puer autem Tyburtium mortuum inuenit. Ex ore ergo duorum testium pater, miret magnitudinis vid tur ignis inferni damnatis. Secudd hoe
patet ex comparatione aliorum magnorum,quae secundum scripturam ex s; militii dine ad ipsum describuntur magna. Abae. v. Dilatauit quasi infernus anima suam, & loquitur de superbo. s diabolo. Sicut ergo apparer, granum millij paruum est, eo ci, cum volumus ostendererem modicam comparamus eam illi: Si ee contrario apparet infernum esse magnum , cum ex comparatione ad illum
ostendantur res magnae: Sc potest credi quod est rotundae figurae,quae est figuraeapacissima. Tertio hoc patet ex multitudine contentorum, continebit .n.Omnia corpora malorum quae fuerunt ab inrigine mundi Sc sutura sunt usque ad finem seculi. Mat. 3 3. Mittet filius hominis Angelos suos, dc colligent de regno eius omnia scandala , Sc eos qui faciunt iniquitatem, Sc mittet eos in caminum ignis. Unde Sc EZe. 31. Ibi narratur multi tyranni, qui cum suis multitudinibus missi sunt in lacum inferni. Et si dicatur,q, insernus non potest esse maior terra: cum ergo maior multitudo videatur hominum damnatorum a principio mun. di,vsque in finem , quam sit ipsa terra rNec erunt corpora eorum subtilia, ut se possint mutuo penetrare, quomodo et itinfernus tantae capaci tatis,ut omnia illa possit recipere ' Respondet Richar. de media vi l. quod non est certum si mutilitudo corporum damnatorum eX cedet terrae quantitatem, dc ideo si sit minorea
magna multitudo quocis corporiabus , im
103쪽
ea, tune damnati in inferno ita comprimentur, φ contineri poterunt in conca-ultate terrae. Erunt enim compressi in quandam rotunditatem, quia erui qualiquaedam rota iuxta illud P al. 82. D usmus pone illos ut rotam:ad quam compressionem signandam potest adaptati illud Plat. 3. Sicut oves in inferno positi l mi. Oves enim fortiter se comprimul
in ovili propter irigus in hyeme, & in aetate in umbra ad sugiendum aestuma& inde ibi poterit tanta multitudo corporum damnatorum contineri. Si vero non sufficiat huiusmodi concauitas , Deus augebit eam iuxta suum beneplacitum.
De qualitatibus infreni, scilicet inquietudine proueniente ex tribus: intemperie,
horrore, ingressu , egressis , quadrupliei utilitate. Cap. V.
litate in sernalis loci:vnde locus ille primo est inquietus et sicut enim in rerum natura qui dam est locus semper quietus, ut superior pars mundi: quidam quandoque quieturiquandoque turbatus, ut media pars.Sic probabile est aliam partem esse, quae semper turbata est: in serio scilicet
inde in sernus dicitur tartarus. 2. Petr. 2.
quia tartarus secundum Papiam dicitur quasi turbatus, prouenit auicni ibi turis o batio ex tribuq. Primo ex pqnarsi varier Misi rate,sicut dicitur tempus turba tu quansu,tatio do mixta sunt pluuia, nix, grando, &exijibtis huiusmodi .Psal. Io. Pluet super pecca-trouenis tores laqueos,&c. Secundo ex ministrorum vexatione. Hier. I 6. Seruietis di j salienis die ac nocte, scilicet in praesenti, qui non dabunt vobis tequiem postea, scilicet in futuro. Tertio ex mutuo clamore. ED. 4 3. Vos clamabitis pret dolore cordis,& prae contritione spiritus vlulabis. Exemplum legitur in quodam libro de initiis ordinis Cistercien . cum quidam monachus tentaretur de exitu ordinis propter eius asperitatem, appa ruerunt ei pater de mater eius, semel de iterum dissuadentes exitum. Qui cum
nollet aequiescere, apparuit ei mater tretio hoc idem dissuadens. Qui eum nollet acquiescere, dicens T non posset portare poenam , dixit ei mater. Et quomodo poteris portare poenam inferni s Atille, quis grauior infernus quam Poene huius ordinis Et mater. Vis experiri At ille: Sie. Et ecce sonitus quasi porc rum grunnitus adeo horribilis, v visum est ei,* c tum scinderetur, & ς, caput eius scinderetur:& cum quasi deticeretices auit sonitus. Et mater consortans euait. Vis aliquid de gaudijs cetii experbri s At ille: Sic. Et ecce cantus quidem tam dulcissimus , q, superabat omnem musicorum dulcedinem.Tunc mater.Si vis venire ad gaudia egit,& euadere inferni tormenta, perseuera: & sic fecit. Non est enim incredibile quin sintvlulatus corporaliter futuri in iismo, sicut& eantus in coelo. Secundo locus ille est intemperatissimus,unde apud ethnicos auernus appellatur, quasi sine vere,idest sine temperantia. Non enim sunt ibi poenae in temperamento aliquo , sed in summo.Sunt enim ibi summae tenebrae. Exemplum Exo. I o. de tenebris Aegypti quae erant palpabiles, quanto magis ibi erunt grauiores s Item eis ibi summufrigusti deo Iob et . dicuntur aquae ni
uium quae sunt frigidiores. Et etia summus calor : ideo dicitur. Iob 14. Calor nimius: Sc ratio est, quia non exhalat, sed inclusus est, ut in clibano. Psal. 2o. Pones eos,ut clibanum ignis in tempore vultus tui:quando vultus,&c.propter quod dicitur Deut. 31. Et sagittas meas complebo in eis. Tunc enim sunt completae quando sunt in extremo. Tertio dicitur locus horroris. Deut. 3 a. In loco horroris S vastae solitudinis. Ela. 22. De terra horribili viso,dura annuntiata est mihi. Iob. io. Ibi sempiternus horror inhabitat. Illic enim flamma quae succendit, non illuminat: illi e ignis
crucians, obscuratnllie metus no ami
titur , cuin tolerari incipit quod tam batur. Illic & dolor dilaniat , dc pavor angustiat. Horrendo igitur modo, tunc erit reprobis dolo eum Hrmidine. flamma, cum obscuritate: α quia a volunt
104쪽
te sui ereato is distrepaverunt, ideo asu i qualitatibus tormenta discordabui. Inde Hiem.ad Aug. Horreo mortem vivacem,horreo verme mordace, horreo incidere in manus mortis vivacis, Sc vitae morietiq.Quarto dicitur locus latus, ad ingrediendum, arctus, ad egrediendum, ut vasa diaboli. Esa. s. Dilatauit ossuum infernuq absque ullo termino, &descendent sublimes gloriosique ad eu . Psal. 68. Non absorbeat me prosundum, neque urgeat super me puteu, os suum. Matth. 7. Lata est via quae ducit ad pe ditionem : ideo dicuntur manes, ama nendo, vel stagnum, a stando, quia ibi perpetuo manebunt, vel stabunt. Iob. 7.Sicut consumitur nubes & pertransit, sic qui descendit ad inseros non ascendet.Mala est ista taberna,quia qui ibi pinsuit animam,in vadio, neque pro vadio, neque pro contra vadio,neque pro fid iussore neque pro obside potest eam h bere. Qui ibi cadit nisi in iraculo se res scitatus non resurgit sicut nec lapis molaris de iando maris, postquam ibi proiectus est,semper manebit. Exodi. I s. Sub. melli sunt quasi plumbum in aquis v hementibus. unde & Apo. I 8. Sullulit Angelus fortis lapidem molarem magnum. proiecit in mare dicens. Hoe impetu mittetur Babylon in infernum . in signnum huius praecepit Hieremias Saraiae omnia maledicta contra Baby-lquem scribi, & ligari eum lapide, Nproij et in medium Euphratem , & dici,
Sic submergetur Babylon, dc non cosurget a iacie afflictionis, quam ego adducam super eam. Hiere .s I. Exemplum est etiam de arbore de qua Ecel.9. Si ceciderit lisnu ad Austrum, aut ad Aquilonem, in quocunque loco ceciderit ibi erit. Est etiam exemplum de domo D dati, de qua secundu m describitur,dicit quod potest quis faciliter intrare. Vi pilius, facilis descensus auerni . Sed nullus potest inde exire. Inde debet homo cogitare, ne intret illam domum, quia scriptum est Eccl.vl.Tunc ibit homo in domum aeternitatis suae . Nullus enim libenter illuc ponit bonu pignus, unde redimi non potest . Quanta ergo stul titia est, animam suam illue eommittere. Exemplum de quadam muliere fatua, quae aliquantulum intelligebat latinu. Et cum audiret clericos cantantes in officio mortuorum. In insemo nulla est redentio, caepit alth clamare. Malum est ibi ponere pignus suum , malum est ibi ponere pignus suum , sic repetendo frequenter. Quicquid tamen sit de isto loco cum sit pessimus, ut postea planius videbitur,tamen secundum Guil. Pariis sien .infernus est ualde bonus locus print ter quatuor. Primo, tuta est pars rega is domus palati j resis regum: carcerin. est pars domus regiae valde necessaria,
ibi enim se res homicidae, & sie de alijs
tenentur,uincti,& arctissime custodiuntur, ne aliis noceant. Secundo,quia est formido deterrens eos qui male agere volunt, sicut patibulum ad deterrendusii res,& babboaldus quo matres & nutrices paruulos minantur, P eos deuo. ret si fecerint haec,unde talis horror c hibet malum in malis. Tertio quia innumerabiles peccatores ad pqnitentiam suo terrore compellit,& ipsi peccata decordibus eorum expellit. Eccl. I . Timor domini expellit peccatum. Sicut aliqua-do magni insimi, timore subito & m gno e febribus curantur, sic peccatore ab ardore carnalium, & seculari uiri des deriorum saepe liberantur huius inser. ni timore. Vnde propter secundum, est medicina pr seruatiu propter tertium, est curativa. Quarto,quia omnes Dci iniurias & columelias vindicat,& Deude omnibus inimicis suis ulciscitur. Si quis enim regem diligerer, seruum eius qui omnes contumelias S iniurias regis vindicarer,diligeret. Haec Gul. Paris. Ignis eorporalis poena,a n m igne in quin.
que differens. elementaris tamen o atrenus cuius cremat O sine consumptione
iripliciter pateri sieri, animam quadruplicii er assit, ad Dei timorum incutiendum,amand/ principis creatus. p. I.
105쪽
Paena in secundum Aug. sicut scriptum est quod
femi isit oculus non vidit,nec auris audiui , nec inea ise in cor homnis ascendit, quae preparauit cabιles. Deus diligentibus se. Sic mala inferni
dicere,aut cogitare, ut sunt, nemo potest. Peiora sunt quippe quina cogitentur. Vnde Sc Virgilius sexto Aeneidos . Non mihi si linguae centum sint oraque
centum . Ferrea vox omnes scelerum comprehendere formas. Omnia poen rum percurrere nomina possem. Tamen
pro nunc dicemus specialiter de decem poenis tangentibus corpus:& de decem punientibus in sternum ipsam animam. Prima poena est poena ignis ardentissimi . iuxta illud Matth. 2s. Ite maledicti in ignem aeternum.& Matth. I 3. Mittent eos in caminu ignis .Psal. 7. Ignis succensus est in surore meo, & ardebitusque ad in serni nouissima. Differt auiar tem iste ignis a nos ro in quinque. Primo
in acet bitate. Haec autem acerbitas accipi potcst ex comparatione ad tria: Pri- Ignis est mo ad ignem nostrum matelialem,bca- maxima tus enim Sebastianus cui Angelus ad poena ἔ- autem loquens astabat dixit, quod ignis
fishi. iste sensibilis ita se habet ad ignem g X hennae, scut ignis pictus ad verum: Scse in infernum est nostro isne acerbior. unde secundum Aug.lib. de civi. Dei lehitur in historijs Romanorum, lante ellum ciuile Pompei j Sc Caesaris, ita
Aetna mons igne euomito efferbuit, ut quasi fluuius igneus cssueret, usque ad mare: S adeo efferbuit, ut saxa lique- ferent, & naues soluerentur, pice ab eis liquefactamcc mirum quia scriptum est in Psal. 06. Montes sicut caera flux runt a facie domini, id est furoris domini. Exemplum ad hoc celebre,& quod a multis dici selet Parisius contigisse. Fuit enim quidam magister in artibus, quem cum redijsset scholaris suus defunctus & condemnatus, &excussisset quandam guttam de sudore quo amigc-batur in manum eius , afflixit eum miserabiliter penetrans totam manum , &sempcr apparuit huiusmodi perforatura in manu eius. Si ergo gutta huiusmoditam parua, dc sorte, non vera, sed simi- iis aliquantulum verae, sic fuit acerba:
quanta aestimanda est acerbitas ignis i
iam educentis. Si ergo consideres,qua
ta sit differentia inter ignem pictum , ct
ignem verum: considera si potes ard rem igni infernalis portare & sustine. res qui tantum excedit ardorem huius
ignis O quanta passionem se stineres,si
per horam stares, siue teneres digitu tuuin igne, Sc maiorem si totam manum,& adhue maiorem si totum brachium, di adhue multo maiorem si totum compus . Quantus igitur erit ardor gehennae, existimo 93 nec aliquis vivens dicere aut cogitare sufficit. Esa. 33. Quis ex vobis habitare poterit cum igne deuorante: Sc certe scriptum est in Psal. I 3 s.
In ignem deijcies eos in miser ijs non subsistent: dc certe secundum Psal. 81. Iste ignis erit scut ignis qui comburiesyluam, cui nullus potest occurrere. Et
sicut flamma comburens montes, quae
est in extinguibilis, Sc quae lapides dissoluit. Secundo ex comparatione ad artificialia, quae apud nos calidissima reputantur, puta ad fornaces. Vnde Psal. ao. Pones eo ut clibanum ignis in tempore vultus tui: quando vultus domini super facientes mala. Nunc ut putatur non videt eos, quando sinit cos male agere: tunc autem videbit eos, Sc videbitur ab eis quando secundum Psal. s.cognolcetur dominus iudicia faciens. Et sequitur, dominus in ira sua conturbabit eos, oc deuorabit eos ignis. Sicut.n. serrum in sornace totum fit ignis, sic corpora damnatorum ab igne in sernali tota penetrabuntur, ut ab eo videantur deuorari. unde dc Hiere. I. Compurantur ollae succensae: unde dicitur ei.
Quid tu vides Hieremi a s Ollam succensam ego video: utinain viderent mali sicut vident boni; de quibus dicitur
in Psal. si . Videbunt iusti S timebunt. Mali autem in si vident illum ignem oculis mentis, ideo non timent: ideo de eis dicitur in Psal. 8 I. Nescierunt, neque intellexerui:ideo in tenebris ambulant. unde Sc appellatur olla Vulcani. In
chronicis enim Othonis archiepiscopi dicitur, quod apud insulam Barbaram, quae est iuxta Lugdunum,uidit quidam
106쪽
monachus, post matutinas, unam n uem velocissimo cursu sine remis volantem per aquam Sagonae. Et cum quaere
rei dictus monachus qui essenti Respondit diabolus, et, essent daemones qui ducebant Ebro inum maiorem aulae regiae Francorum ad ollam vulcam proij cicndum, & perpetuo ibi torquendum,propter mala quae sibi S alijs secerat: qui notauit diem & horam, S ita inuenit eunde eadem hora decessisse: hie Ebroinus dictum monaclium execauerat uno
oculo, & beatum Leodegarium in oculis tenebrauerat & occiderat. Tettio pensari potest huiusmodi acerbitas ex comparatione ad alia elementa . Nam ignis noster, facile ab aqua sustiscatur, hic autem ab aqua extingui non potest: unde de ignis graecus dicitur esse seruentissimus qui in aqua ardere dicitur; licet quandoque extinguatur. Sap. 16. Quod enim mirabile erat aqua quae Omnia extinguit, plus ignis valebat: & s qui tur. Nix autem & glacies sustine bant impetum ignis,& non tabcsccbat: ignis ardebat in grandine,& grando notabescebat. Et ita scriptura sacra per hunc ignem, acerbitatem doloris damnatorum dc signat. Quia enim magnitudinc in aeternae poenae exprimere non po-tcst , niti exemplificando de temporalibus rebus. Et quia ignis pcnetralueor est, ct activior, eqteris elementis: ideo scriptura magis per eum acerbitatem penae innuit quam per alia; minus tamen di-r g -- ccns & plus significans. Quidam veroferni qui minus creduli, dixerunt hunc ignemdam di. non esse materialem , allegantes de dixerat no vi te, Luc. I 6. quod sic erat de igne sicut osse ma- de lingua diuitis, & digito Laxari. Sed serian. tunc Lazarus digitum non habebat,nee diu ex linguam , sed erant tantummodo spiritualia representativa eorum: ergo nec ignis, nisi spiritualis : sed hoc non est vetum : licet enim non possit monstrari oppositum . Tamen quia seriptura sacra in multis passibus nominat il- Iam passionem nomine ignis. Eccl. 7. Vindicta earnis impij, ignis & vermix. Et Iudith vltimo de damnatis dicitur,
dominus in die iudicij visitabit illos. Dabit enim ignem & vermes in carnes
eorum. hoc enim ad experientiam video
tur in lenibus perpetuis Siciliae. Qui cis quid iit quicunque sint illi sie increduli,
bene sentient illum esse materialem, cuardebunt in illo igne.Tunc enim credet licet valde tarde. Secundo differt ignis in serni a nostro in duratione, quia iste potest extingui,ille no hoc dixit Esaias propheta EG.vit. Ignis eorum non extinguetur. hoc dixit Moyses. Ignis sit census est in furore in eo, de ardebit vG que ad inferni nouissima. i.quiin diu p.radisus de in sernus durabit, scilicet in aeternum. O ardor interminabilis. Esa.
3 3. Quis sabit in ardoribus sempiter
nis, deuorabitque terram cum germine suo . . teri enotum amatores totaliter
uret. boc etiam dixit Ioannes Baptista. Mat. 3. Paleas ci .peccatores comburetisni inextinguibili. hoc intimauit Christus dicens. Ite maledicti in iῆncm 1- aeternum. Insanus est qui tot testibus non credit. Et si quaeratur quomodo il- ό te ignis est aeternus cum sit clementum i
corruptibile, cum etiam non sum cerent iii
omnia mundi combustibilia ad ipsem .' minia
conseruandum . Respondetur, qu xl ii, meo ignis ille non continuatur lignis aut alia matella, sed sola Dei voluntate. probat Aug. 2I. lib. de ciuitate Dci per exen plum de montibus Siciliae qui ab initio mundi fiammis v Rue hodie aestuant: & 'tamen integri perseuerant. Secundo per hexemplum cuiusdam lapidis Arcadiae , dicti abeston qui sena et succensus numquam extinguitur. Dicitur enim v antiquitus in Fano Veneris erant septem lucernae sub dio de dicto lapide, qui nunquam aliqua intemperie cxtanFuebant. Si ergo in naturalibus hoc csse. potest, ut sne combustibilibus ignis pei petuetur , quanto magis hoc poterit voluntas Dei omnipotentis, pro Lia iustitia exc- quenda s Praeterea ignis iste non descit
quamdiu materiam paratam inuenit . Ergo ignis aeternus in materia immo tali , scilicet in anania sempcr vivet. Iu ditii. ι 6. Dabit ignem, S vermes in carnes ecrum,Vt urantur, & vivant,& lentiant Isque in senariternu. L cus em
107쪽
inferni tali igne repletus est, se quod si
totum mare in eo influeret, non extingueretur, insaelix anima, quae tanto &tam diuturno igne cruciatur.Tertio di
seri ille ignis a nostro in luce. Nam istem ignis mundialis in se lucem includit. ι Sed ignis inferni quamuis sit abundans
in ardore, tamen secundum ordinem
diuinae iustitiae caret luce. sicut enim est aliqua natura ignea, vel saltem ignis milis, scilicet coelum empyrcum ardore carens & luce abundans,non deseruiens cursui naturae: sed silum prouidentiae diuinae ad gloriam bonorum: si e credibile est ex opposto , esse naturam igneam seruentissimam sed luce care tem . Videbunt nihilominus damnati
seinuicem,non ad suorum consolatione, sed magis, ut torqueantur. Vnde Greg. in mora. Illa ultrix flamma, vitiorum concremationem quidem habet: sed lumen non habet, illi e ignis ad consolationem non lucet, sed tamen, ut magis torqueat, ad aliud lucet. Nam loquaces suos secum in tormento reprobi visuri sunt, quorum amore deliquerunt. Vnde Isidorus. Ignis gehennae lucebit miseris,ad miseriae augmentum,ut videat, unde doleant: non ad consolationem,ut videant unde gaudeant. Vnde secundii
Ignis est in triplici disserentia. Est enim ignis purus, ut est in propria materia. Est & alius ignis incorporatus, quando
est in materia aliena: puta ligno vel te ra. Et est ignis non tantum incorporatus , sed etiam permixtus: ut est ille
qui sulphureus est, & fumosus. Primus est lux & pure lucet , & abundanter : nisi serte propter nimiam raritatem , ut vult Aristoteles de igne in protria sphera. Secundus est ignis cariso & flamma, & hic lucet, di tenebras expellit.Tertiuε ignis sumosus est, dc talis tenebrosus est: & ille est in lacu inserni iuxta quod plangunt animae miserae. Posuerunt inquiunt in me in lacu in seriori , in tenebro is, & in v n bra mortis .
Quarto dissert iste ignis a nostro in consumptione, quia iste ignis potest omniasbi ad nutrimentum data cosumere, ut
in pluribit ille autem non consumet:li
cet comburat corpora, in eo manentia.
Iob 1 o. Luet quae fecit omni nec tameconsumetur. Sc Apoc. v. In diebus illis
quaerent homines mortem,& non inue innient ea,& desiderabunt mori, & mors iugi et ab eis. Psal. g. sicut oves in inserno posti sunt, mors depascet eos. Primo Asicut enim oves sine lanae sui amissione iugiter perseuerat.Sie peccatores in in in serno positos,sine di minutione suae sit stantiae semper inueniet penam quos puniat. Secundo sicut depascunt etiam ues herbas,quas radicitus non euellul,
sed tantummodo abscindunt herbarii summitates : se substantiam damnatorum non depascet ignis, si e quod ani hi-le sed bene fastus & superbias. Tertio, sicut nulla est contra lupos desensio uium, se nec danatorum est a lupis in- serni liberatio . Huius figura habetur Gen. is . ubi dicitur. Cum sol occubuis. se facta est caligo tenebrosa, Sc apparuit clibanus lamans, & lampas ignis, transens inter diuisiones carnium holocausti.Solis Oecasus,qui est finis diei, finem seculi designat: caligo tenebrosa, tenebras in serni significat. bene autem ignis inter diuisones earnium transisse, non cadauera consumpsisse dicituraquia iam iudicio peracto, & euctis immortalibus
sactis,transire per eos ignis poterit, p*nitus tamen consumere no valebit. Sed
dices quomodo possunt lige corpora sic in igne perdurare, cum tamen sit contra eorum naturam qua se passibilia erut somne enim quod patitur secundum Aristotelem,necesse est corrumpi. R spondetur ad hoc . Primo, si hic quῆ-sito faciliter Bluetur per illud quod habetur Iob Io. Scilicet q, ibi nullus est ordo:ideo si quetras quomodo ibi essem Ptest ignis sine materi et consumptione . Quomodo possunt corpora damnatorii semper comburi,& nunquam consumi quomodo spiritus ab igne patiatur neporeo s quomodo in eodem puteo po- mater
test esse aqua stigidissima, & calor ignis
maximus, absque hoc ς, ignem extinguat s Potest relponderi,q, ibi nullus est ordo,qu ia nec est ordo naturae, nec grariae, o ulc
108쪽
dicta non Ordinat, nec talia communiter patitur mirabilia. Est tamen ordo diuini iustitie, qua pr dicta poli naturqordinem suo sistunt: ut quemadmodum contra naturam increatam irrationabi liter peccauerunr, ita preter naturq or dinem punientur. Secundo dicitur, q, simile inuenitur aliqua do in naturalibus rebus. Nam,ut inquit Aug. I I . de civit. Dei. Sicut corpora immutata, dolorem ingerunt animabus per corporea Orga na, que tamen non ideo moriuntur, ita potest ignis in sernalis corporibus in se re dolorem,non inserendo morte..HOcetiam patet de montibus Sicili , qui casui diminutione perpetuo cremantur: ideo si natura his operetur similia,sacilec debet hete homo credere Tertio dicitur Crema- secundum Ricar. in ψ. dist. q. art. 7. Prio infer hic crematio sine consumptione potestriae q- tripliciter fieri. Primo ex dispositione P materi et cui in corporatur ignis, propter hoc enim habet variam dispositionem, ut patet de igne sulguris,qui quando incorporatur in tali materia, v calefacit,& non comburit, & quandoque utrunque facit, & quandoque non isdit in teriam moliam,& dissoluit duram,qua-doque e conuerso. Similiter lumen a S te emissim desiccat, & receptum a Luna humectat. Sic ignis inferni propter dispositionem materis cul incorporatur , potest calefacere,& non consumere. Dicitur etiam communiter, ignis in cineribus de Iunipero factis, per annum integrum potest reseruari: quare igitur ignis in serni non rese tu abitur in corporibus damnatorum per infinitum tepus per omnipotentiam Dei s Secundo modo hoc potest fieri ex parte dispositionis quam habebunt illa corpora in resurrectione, quod nititur declarare Aug. 21. de ciuitate Dei. Primo de salamandra ut inter ignes vivit, nec liditur, nec coumitur. Si ergo mirabile est dolere in ignibus,& tamen vivere: mirabilius est in ignibus vivere,nec dolere, ut salamadra: qui igitur secundum naturam videt dissicilius esse iactum, quare non credit
dic corporis dispositione, vel aliquo alio modo fieri, primum quod est facilius a
Deo, Sc conditore ipsius naturet Prqterea carnes pavonis, plusquam per annuseruantur mortuq absque putredine Sccorruptione, ut ipsemet expertus est. Si ergo natura dedit illam virtutem incorruptionis corpori pavonis,quare non illam dabit corporibus hominum Similiter aurum rutilat in igne, nec ab igne consumitur,immo a philosophis aurum imputribile, & incorruptibile assirm tur. Tertio & principaliter ex parte diuin et iustitiae,quae influit rebus & sustentat eas siciit sibi placet. Vnde Aug.ad Tu sentinu. Sicut ab igne fornacis Chal- deorum abstulit Deus virtutem comburendi quantum ad aliquid, sic q, corpora seruata sunt illaesa. Sed malit quintum ad aliquid, quia ignis combussit ibina & vincula: Sic dominus a corporius damnatorum auferret corruptione,& nihilominus ea dimittet urere, & ab eo pati. Quarto dicitur,q, non oportet omne quod patitur corrumpi, qui a s cundum Aug. II. de ciuitate Dei. Ipse animus cuius prqsentia corpus vivit ®itur, dolorem pati potest, & mori nopotest: de sic aliqua res est naturaliter,
qu et sensum doloris habet, & mori non
lotest. Hoc autem erit tunc in corporius damnatorum, quod nue esse scimus in animabus omnium. unde Aug. loco superius allegato. Prima mors animam nolente pellit de corpore,secunda moi sanimam nolentem tenet in corpore. Ab utraque morte communiter illud habetur, ut quod non vult anima, de suo codipore patiatur. Quinto differt ille ignis
a nostro, quia iste ignis in animam n stram non potest agere saltem sine medio,ille autem agit in animam sine com μ' pore, Sc cum corpore. Nunc enim cum ex o a anima exit a corpore in puncto mortis, ςργ're Iegulariter recipit secundum merata,vel μη demerita sua. ut patet per illud Lue. 23. δHodie n. ecum eris iii Paradiso: S per il-
lud Iob 1 i. Ducunt in bonis dies suos, di in puncto ad in serna descendunt. No ' est autem res illa sine igne, in qua pan p cto percussionis exit ignis me anima illa non est sine igne luxuriae, vel cupidita- Πρ. ςm
109쪽
iis,quae in percussione mortis in puncto illo reddit ignem inferni. Sed & hoe ratione patet. Nam militi & mercenario, statim debetur post laborem, quod meruit,uel demeruit. Et eum militia sit uita hominis super terram. Iob 7. Et sicut mercinari j dies eius, ergo Deus tenet
quod aliis praecipit, iuxta illud, Psal. . Quod ab eo imprecatur. Exurge domine in praecepto quod mandasti. sed prascepit illud I culti. I9. Non morabitur opus mercenarii apud te,quod etiam d xit lchel. vlt. Cito uelocitcr reddam vi. cissitudinem vobis super caput vestrum: ergo non differt post mortem dominus raemia re, vel punire animas a corporius separatas, sed S post iudicium punietur in corpore & anima, & in omnibu et membris. Magis enim dolebunt in omnibus membris, quam si singula ani- hilarentur: vel scinderentur a locis sitis: quia omnia intus & extra comburen- Iur. Quantus erit dolor , quando ignis illaese diffundet per omnes partes iacui in serro incorporat,& in metallis in Brnace positis, cum tamen homo non sustinere pro toto mundo cCnibustionem vitius membri sui, in isto igne materi li. Ezectet. Omnes isti xs,& sannum,&ferrum, di plumbum, in medio sernacis, scoria argenti secti sunt. Inde dicebat quidam lanctorum patrum, Unihil es se tu, ita timerent damnati, quam ne
exirent de interno :& e conuerse nihil beati tam desiderabant quam egressum de paradiis, quia hoc non esset nisi in die iudicas quando recipient mali poenam in corpore S anima, & boni duplicem remunerationem. Inde Psal. Ioa. de malis. Induantur sicut diploide confusione sua: sicut enim cum utroque,scilicet corpore & anima peccauerunt,ita& iustum est ut cum virc que puniatur. unde Apoc. 2I.Timidis autem & incredulis, de execratis,& homicidis, & ni eatoribus, & uevcscis, & idololatris, ct omnibus mendacibus,pars illorsi erit in stagno ardenti. Iimidis, idest qui timore poenarum fidein accipere sugiur, uel acceptam derelinquunt , de quibus Luci3. Ad tempus credunt, di in tem.
pore tentationis reeedunt. Et incredulis qui scilicet sutura bona minime credunt . Esa.6s. Expandi manus meas ad populum incredulum Sc execratis. id est excommunieatis uel falsis Christianis, qui sint execrandi, & Deo abominabiles. Psal. s. Virum sanguinum & dol sum abominabitur dominus. Et homicidis qui, vel voluntatis prauitate, vel sermonis persuasione, vel operis perpetratione aliquem occidunt. I. IO.3. Omni; homicida non habet vitam aeterna. Et fornicatoribus. r. r.6. Neque semnicari j, regnum Dei possidebunt. Et veneficis qui malitiae venenum Verbo, vel exemplo, effundunt crudeliter. Psal. I 3. Venenum aspidum sub labiis eoru . Et idololatris,quales sunt qui per seperstitiones se daemonibus subdunt. Et omnibus mendacibus. quales sunt qui relicto recto tramite veritatis, p:oximos fraudulenter saliunt, pars illorum, scilicet pars punitionis erit in stagno a dente, quia ab igne multae sunt aliae damnatorum poenae. Cogitemus igitur quantus timor erit his quibus dic me per sententiam dii finitivam , & i reuocabilem assi inmo iudice. Item aledicti in ignem aeternum. Quem trem rem haberemus, si per iudicem temporalem condemnaremur ad carcere temporalem, toto tempore vitae nostrae r& maiorem tremorem haberemuς, si condemnaremur ad mortem . Quantus igitur ille timor &'tremor, cum condemnabuntur impij ad carcerem aeternum, & mortem perpetuam in acerbitate ignis ardentissimi.Sed dices cum ille ignis fit corporeus; & anima spiritualis, quomodo potest agere in anima cum anima calefieri non possit Ad hoc respondetur,quod ignis inferni quatuor modis insert animae poenam . Primo ipsam detinendo & alligando , licet enim ignis virtute propria ,& naturali hoc non possit, cum sit minoris virtutis uana spiritus, inquantum est tamen i rumentum diuinae virtutis, agit inanimam , sicut aqua baptismalis naturaliter tantummodo abluit corpus,animam
vero, ut est instrumentum diuinae misericordiae.
110쪽
serie ,rdiae. sie ignis naturaliter comburit corpora. Sed inquantum est inistrumentum diu me iuuitiq/punientis agit in animas. Non enim plus videtur repugnare , quod spiritus patiatur a
corpore, quam res corporea patiatura Diritu incorporeo. Sed nullus negat secundum, cum Omnes concedant in telligentias naeuere orbes; igitur. Non
est tamen intelligendum,m ille ignic detineat animam calefaciendo,ues igni e do, via desiccando : sed aliquam aliam
qualitatem intentionalem laesitiani imprimendo. Sicut enim anima laeditur a calore, cum est in corpore, nec tamenealefit : se Deus potest vicem corporis supplere , per ignem torquere illo modo. Secundo infert ei poenam im-ciendo eam ab executione propriae voatis, ne scilicet vadat quo velit, &pe possit operari ubi vult ὴ & quando
vult. Unde Aug. 2I. Deciuitate Dei. Sicut anima in sui creatione cor parI coniunguiar ut dans ei vitam , quamuis it la anima sit spiritualis, S hoc corporale: ex quagoras unctione anima vehementer concipit amorem adi corpus Sic anima ligatur igni, Si detinetur ab eo ivt accipiens poenam ab igne . Ex 'illa coniunctione concipit horrorem, Si di,
lorem . Ex quo patet, quod mala philo sepliatus est Avicenna dicens . illum ignem esse imaginarium , Ritorqueri animas non per corpora, sed per simili-- tudines corporum : sicut dormientes qui somniant, & imaginantur, P tor queantur, diu ei sis poeius . Tertio insertes poenam subiugando. Cum enim con, siderat anima infimis rebus subdi, quae nata eli Deo frui, habet. maximam poenam: cum hoc sit maximὰ suae v luntati contrarium. Coniunctio enim
similis ad simile est creaturae intellectuali, maxime delectabile; dissimilis autem ad dissimile, maxime uillabile. igitur tam dissimili, & tam vili igni subdi maxime sibi contrarium est utpote igni ita obscuro, ut caligo videatur propter quod dicit Iob. terram illam infernalem opertam esse mortis caligine. i etiam
est ita saerulentu & turbidus sicut flamma mixta sumo, ut non videant, nisi quod est ad augmentum penae i psorum. Ita ut sicut semina est linitia spiritibue beatis coniungi Deo quem vident. Ita sinima est tristitia spiritus damnatis. coniungi illi iani quem: experiuntur. Quarto infert ei penam immutando, Sccruciando. ut patet de diuite Luc. r6. Dicen te,qua a crucior in hae flamma. Et si forte ex diuina disipensatione, aliquando ad exercitationhuel instructione electorum, damnati sint extra in sernum,tamen ubique igne inferni cruciantur. SLeut enim gloria beatorum in nullo diminuitur,nec quatum ad pret natum ellentiale,nec accidentale, si aliquando sint extra egium emprreum , sic in nullo pgna damnatorum diminuitur, licet aliqua doextra in sernum ad tempus ponanturrium
de glossa super illud Iacob. I. Inflammata a gehenna, diabolus ubicunque sit, siue sub aete , siue sub terra , secumfert tormenta flammarum. Ait enim Bed quod sicut homo febricitans,quocunque vadat secum fert calorem excessi-uum unde cruciatur; Sie & de mones &spiritus damnati. Vnde Guil. Gemeticen. Fuerunt duo clerici iuuenes nondum presbyteri, multum inter se amici , circa annum domini millesimum nona gesimum tertium , qui pactum inter se inierunt, ut quis eorum prior morer tu roltera vigilant vel dormienti app reret infra tres dies, data, & acceptaeorporali sile . Altero itaque deceden. te, dum alter vigilat, nescio quid ope.
ris agens, apparet mortuus vultu exangui ct pallido, qui vivum alloquens. Agnoscisne me s.Agnosco inquit. Curtandiu moratus es s At ille moram e cusans ait. Adventus meus si volueris tibi fiet comi nodus,mihi omnino in stuctu olus .i Nam sempiternis deputatus sum supplici j s. Ait alter, Ego te tuu bo precibus, ieiunus , R eleemosynis . At ille sine poenitentia sunt iudicia de in serno , & ut cognoscas unam de damnationis meae poenis guttam . Et protendit manum sanio ulcere nitici lantem