장음표시 사용
71쪽
De tertio damonis insultu. 37&e. Vnde Grego. In moralibus lib. 21.
Sicut dum vivimus debemus bona no' sta a memoria expellere ne extollant, ita appropinquante exitu, ut plurimum
ea ad memoriam iuste reuocamus, Ut
cuilibet fiduciam praebeant,& desper tionis timorem praemant. Debet autem exitus ipse sanctorum virorum assistentia& precibus adiuuari, cum imagine erucifixi, & frequenti aspertione aquae benedictae,ῖP praesentiam malignorum spirituum expellendam. Quo creditur euasisse Theordorus qui dum in beati Gregorij monasterio degebat vir nequam, du in lecto mortis a dracone pene deuoratus esset, monachorum assilentium precibus a faucibus draconis auulsus est: vi pateC dialogorum. V ' let etiam ad hoc psalmodia,& lectio pasi sonis Christi. unde Innocentius. iadiabolus extrema vitae nostrae se is laqueis innectere nititur: Si in exitu pijs fratrum precibus, & . dulis psalmodiae osticiis muniam ii 'longe ille repellitur, nec audet se luminis calliis ingerere ubi
nomen domini per ora concinentium
Secundia insultat daemon contra morientem vana gloria, contra quam tentaιionem
datur in immo consilium, σ debent dari ab assinentibus quatiιor remedia . Cap. XIX. Ecundus insultus praecipue invadit bonos & instos viros, scut praecedens maxime invadit peccatores Scmale morigeratos: qui quidem insultus a psalmista. Psal. 9o. dicitur sagitta volans, & nomine communi vana gloria, aut in proprijs meritis confidentia a pellatur . Sagitta enim volans est uana gloria, animum elevans de bonis facti . Sed illa sagitta in toxicati est, & subito animum penetrans, & vulnerans usque ad mortem si praeualet,quod videns aduersarius humani generis, & peccat rum multitudinem nequaquam obi jcere valens,ad vanam gloriam se conuem tit, in hunc modum petens animo m
netis suggerere. O quata tibi manet insuturo tot εc tantorum bonorum remu Daemonneratio,quis tibi nocebit pro quo tanta q ' pugnant merita Non enim filius iniqui νιοβ πώ tatis ei nocere poterit, nee praeualebit nagior a inimicus aduersus eum, cui tanta ante morte merita,& post morte manent prqmia. Confidentia habe, qui times multi te minores in merito cu securitate gaudio de istitia traseunt, Sc tu times,des clare,& confide in tuis meritis,quia neque sathan quicquam, vel ad modicum poterit in te, nihil in te senestum reportet. Nunquid orationes tuae apud dominum semper exaudiuturs Vulgus omne
de te bene sentit Jc loquitur, quid times esse in gratia Dei quando iam es in gratia & rcuercntia omnis populi s Periculosa sane est haec tentatio viris iustis,scsanistis, Sc pene importabilis Se eis tr
menda. Nunquam enim visus est natura quantumcunque nauigatoriae artis peritia insignitus, quin semper appropinquare portu timuerit. manus Sc singula me-bra ad opus tunc exercens amplius, ne
sorte una cum mercibus se & suos, & . omnia sua quaecunque habet irrevocabili casu in momento perdat. Inde est cysaepe nescio quo flatu quidam mortis lecto incumbentes, verba quandam gloriolam insinuantia videntur proferre,ac si sancti Se iusti essent apud semetipsos: contra illud Eccl. 7. Noli esse iustu multum, neque sapias plusqua in necesse est supra apud temetipsum. Haec enim verba gloriam representantia debent ab assistentibus retrudi & moderari,& ut humilius de se sentiat hortandus est,dicendo sibi illud. Eccl. 28. Attende ne sorte labaris in lingua, & cadas in conspectu inimicorum insidiantium tibi, de lit ca
sus tuu insanabilis in mortem . Dicat igitur anima hanc tentationem senties, de repellens illud. Psal. io. In domino cofido non in meis meritis, quomodo dicitis animae meae transmigra in montem sicut passer qui volat de monte in montem non descendendo in valles Sic croditis quod de monte gloriae & vanit, iis huius seculi sine humiliatione transmigrem in molem aeternae gloriae, quod nou est verum: dc ratio eit,quoniam e ce Pec
72쪽
ee peccatores, idest d mones qui salso
sentiunt Sc loquuntur, intenderunt a eum suum tentationis , ad trahendum sagittas vane glori & parauerunt sagi t-tas suas in pharetra,vt sagittent in obscuro, scilicet motiis vel in obscura luna secundum aliam translationem qua-do,scilicet sol & luna occidunt, vel obscurantur morienti rectos corde. Ps. Io. quia ad eos praecipue peruenit haec tentatio. Si autem ad hypocritas perueniat qui multum huic subiecti sunt,tune timere debent, ne tunc derelinquantur a
Deo quia scribitur Iob 1 .Que est spes hypocritae si auare rapiat,& non liberet
Deus animam eius Nunquid Deus audiet clamorem eius, cum venerit anguo nia super illum s Contra hanc tentati
Quatu nem dinent assilentes laborare, ut hu-ον rem milient infirmum, S minora de se senti-dra Oon re doceant hoc autem fieri poterit qua-rra tἴta. tuor remedijs. Primu inimensa Dii iudition is cia, Sincomprehensibilia ad memoria glo- reuocare, quoniam aliter homo, aliter iudicat Deus. Iudicium squidem Dei sanctum & occultum, iudicium hominis latum & sepius sal sunt: ut de Arathone satis expresse tradunt ueteres bisori patrum. Is . n. cu graui infirmitate laboraret, S iam ad extrema deductus , pallidus & tremens oculos fixos versus calum aliquot diebus haberet, quasi immobilis exiliens dixerunt ci discipuli sui ubi es patet At ille ad iudicium de isto. At illi. Tu times pater. At Π ille in vetitate timeo. At illi, non cos disin operibus tuis bonis pater s At ille quam diu sui in hac vita iuxta posse laboratis ad seruandum mandata Dei, a tamen aliud est iii dicium Dei, & aliud hominu . Nescio enim si opera mea sint Deo accepta, ideo ad seipsum rediens
aegrotus,& talem tentationem rei j ciens dicat. Exaudi me in tua iustitia , iij est in curia iustitiae ad quam personaliter comparere cogor, S non intres in iudici si cuseruo tuo,quia non iustificabitur in conspectu tuo omnis vivens, quia persecutus est inimicus animam ni eam.Secundum ad hoc remedium est praecedentes sanctos in medium adducere,qui etiam in morte tἰm uetui: Sequi detuli m Invme considebant meritis, sed miserico diam Dei suis lachrymis prouocabant. Vnde & Paulus iustissimus dixi si e legitur. Nihil milii conscius sum, sed non in hoc iustificatus sum.Tertium ad hoc re. medium est in medium adducere qualiatatem gloriae e testiς, quae non est ii sitis meritis comparanda , iuxta illud Apostoli. Non sunt condignae passiones huius temporis,ad futura gloriam, quae
reuelabitur in nobis. Quartum est, ut ad mentem deducatur nostrorum ope
rum impersectio,nihil enim iuste oper mur quin aliquid de homine, aliquid de
imperfectione in illo opere reneriatur, iuxta illud Esa.6 . Omnes iustitiae nostrae quasi pannus menstruatae. Hoc auteDeux ad indivisibile nouit, nos autem non iuxta illud Psal .i38. Imper sectum meum viderunt oculi tui,& adhue quiequid boni in eo operae est a Deo est,quicquid imperfectionis ab homine : dc sic ex istorum consideratione humiliet se dicens .psal. I i . Custodiens paruulos dominus humiliatus sum,& liberauit me: quia paruuli pisciculi maculas retis evadunt, ubi magni retinentur apprehensi: dc sequitur. Conuertere anima mea in requiein tuam, quia dominus benefecit tibi per suam misericordiam,& non tantum per tua merita, quando per eum victrix faci a es tentationis. rtia infidelitatis , filicet tentatione. daemon tria hominum genera βmmὸ
nititur exterminare. Contra quam disetur quatuor consilia cir quinqne iuuamina exteriora. Cap. X X.
Ertia tentatio, vel insultus , est tentatio de infidelitate,
quae negotium perambulans in icncb: is dicitur, eo quod tunc aduersarius hominis per tenebras
infidelitatis de errorum, hominem declinare & ambulare si regit. Cum enim sciat, quia sine fide impossibile est place. re Deo. H eb. it. Et dubius in fide sit infidelis,extra de haereticis, dubius. ideo ad dubitandu de fide conatur inducere. Nam
73쪽
De terris timonis insultu. 3 9
Nam in oculos mentis aegrotantis arti- x culos nostrae fidei velut disputandos ad-Daem , ducit, quasi tibi suggereret. An credas dempse aliam vitam esse ab ista in qua sili xviis litate α. xillis Nonne similis est hominum & tu.
rario xa in totum in xcritus, dc aequa viri utquet G. conditio. I'utas in alio iaculo ignem illum esse Sc tartara, quae fingunt terribilia, dc gloriam hoc seculo maiorem nihil est de omnium illorum testificutione. Ne timeas nihil plus erit de te
quam de iumento. Nonne vides csse figmenta S limulationes in sacramcntis illis, ubi nihil nisi aqua, vel oleum, vel panis in quibus praeter naturalem nullam
credas esse virtutem : nec credas per ea
aliquam csssi peccatorum remissionem. Haec enim tentatio valde timenda est, quando ratio dc sensus tenebrescunt δι
obscurantur: dubium enim quod secie
Tua prima omnium parens de praecepto Dei, cum dixit, ne sorte moriamur, causa perditionis suit nedum eius, sed etiam totius posteritatis suae, sic dubium ins de eo maxime tepore quo fides usque ad claram Dei visionem habet homine L perducere , ab illo lumine clarissi nolonge deviare facit: Se quamuis haec tentatio Omnes inuadat s deles.maxime t nun tria hominum gencra quaerit excerminare, quos ad cius suggellionem siu- scipiendam credit diabolus proptos esse. Primo quidem eos qui in hac vita paucam aut nullam habuere sdem,ut sortibi egi Sc supeistitiosi carminatores. Secundo eos qui eruditi sunt, dc aliquando certa talia argumenta, de disti cultates - habuerunt. Vnde de aduocato cuidam . morienti,& volenti disputare contra il-- lud Psal. 6. Non est in morte qui in mor sit tui, eo quod memor esset Dei in morte, satis prudenter dictum est a s cerdote, tunc non esse locum disputa dised credendi.Tertio deuoti quae scrupulis suae conscientiae insectati a spiritu blasphaemiae multoties impugnati sunt. Sed ad obviandum lauic tcntationi, mulM ta valere possunt remedia . Primo, quias delis Chtillianus qui vult fideliterina ad mori, tollat suas superstitione; dc dubia
solatam quae hisci in vita sua; quia si quo
dammodo habitu etur in illis habiti- insitit
bus malis, diabolus in fine utetur illis. talem. Scit enim complexiones hominum de habitus malos, quibus facile est tune obviare.Secundo debet in vita sua sepe memorari fidem suam, ut cum opus suerit lectionem illam fidei recitet, unde in completorio sum milia dicitur Pater ii ster, dc Credo, ut quilibet illa dicat, ad ostendendum , quod in complemento
aetatis, scilicet in morte omnes indigent Oratione ad Deum patrem, Sc consessi ne fidei contra tentationem. Tertio utile est valde, ut pro testetur fidelis in initio infirmitatis, Sc ante articulum mortis ipsam suam fidem, ita scilicet quod in illa vult mori, dc si quid contrarium dixerit vi mo: bi, vel alia diabolica sudigestione, hoc pro no dicto vult haberi:
ita ut homo velit in ea permanere immobilis: vi de Act. . dicitur,quod cumpi ora fixe manebat de immobilis, puppis soluebatur a vi maris. Prora quaedaprior est ira uis pars,puppis ultima, Sc iradu prima de principalior pars hominis , scilicet anima, manet fixa Sc immobilis infide,vltima pars,scilicet corpus dissoluitur a vi amaritudinis mortis. Vnde diacitur Apoc. I. Esto fidelis usque ad mortem, scilicet inclusiue, Sc dabo tibi co- RHδM. ronam vitae. Vnde legitur de quodam νε raoda
magno doctore, qui cum esset in extro beamus nus conlli tutus, diabolus adueniens suggerendo, cqpit alloqui mentem eius, cuti mor& quaerere quid ipse crederet. Respodit 'si
autem ipse cogitationi tali credere se diabolo. quod ecclcsia. At ulterius illequisiuit: Quid ecclesia crederet: At ille respondit, articulos qui in symbolo continet
tulisti licet Deum trinum dc unu, Dei filium a vimine conceptum Sc natum,
dcc. Cum subdidit sugetestio diabolica.
Nonne argutia qui secundum rationem
est docet hoc impossibile sere Et si e ii
trans ipse disputationem super hu: usmodi, existimans propria virtute rationem illam expellere, in incredulitatem decidit dc mortuus est. Inde ad paucu tempus alius doctor infirmatus ad mortem, o cui apparens praedictus mortuus,quia stabisa bacis α notus interroga itit de fide sua,
74쪽
de sua,ne Arte erraret. Cui ille respondit: credo quod sancta mater ecclesia . At ille,quid credit ecclesias Respondit infirmus: id quod credo. At ille itetu,&tu quid credis s Respondit idem quod prius,s. quod credit ecclesia:& sic pluries
interrogando, nunquam potuit eum de praedictis terminis educere, nec in desperationem ponere: propter quod ille mortuus exclamans dixit. Heu mihi quare non se feci in ultima mea infirmitate svolui disputare cum diabolo confidens ex sit perbia mea de prop: io ingenio, ex quo iii ccubui de s de dubitans, S propter hoc perpetuo damnatus sum. Haec Antoninus Morentinus Archiepiscopus. Quarto debent ibi assistere qui eo erudiant in side, & nitantur humiliare intellectum eorum in obsequium fidei: adeo ut humiliati coram Deo in more patris lunatici,exclament ad dominum illud evangelicum. Adiuua domine incredulitatem meam, idest impersectionem fidei meae : quemadmodum quidam agnus doctor mortem obiens egit humiliando se . Nam cum hactentatione molestaretur, maxime circa altaris sacramentum in fide mulieris astantis & ipsum introducentis eucharistiam, miraculose quidem suscepit,& tentatione sedata siliciter in domino obdormivit. Vnde in Esdra legitur facta suisse quaesionem. Quid in mundo Hrtius estet sAlius quidem dixit Rex. Alius vinum: alius mulieres. In fine tamen illius adiudicata est sententia quae dicit super omnia vincit veritas. s. fidei: haec. n. προ mi- me vincit aduersarium nostriina . unde I. Petis. Aduersarius vester diabolus , quasi leo rugiens circuit quaerens quem deuore cui resistite ries in s de . Inde est cosuetudo in aliquibus religionibus, cum laborat aliquis in extremis, auditosgno statim accurrere, Si dicere symbolum fidei,ad sugandum daemones ibi de insidiantes: & quia haec tentatio sere aequaliter omnes tangit Hinc in termino vitae de sua fide plerunque, & ut saepius
commonentur hdeles. Et contra hac t
lationem periculosam, valde nedum iunantur exteriori doctrina, sed etiam e
terioribus signis. Nam ad arcendum dae et
mones caereus benedictus in manu morientis datur. Prim5 quidem ad iugan- mi dum d mones,quemadmodum noctuas cur lucis odiosas: quoniam qui male agit indit lucem; visi, siquidem regis aeterni signo, & cui diuina virtus propter sacer- morier dotalem benedictionem assistit, appropinquare non audent. Secundo ad ostendendium quo i quilibet talis morbo OP p estis dicat, aut sentiat,aut se in fidei lumine protestetur exire . Adeo ut exterius luinen,praedicet interius:ut quemadmodum qui in tenebris infidelitatis deesdunt,in tenebras vadunt exteriores,ubi
erit fletus & stridor dentium: si e qui cutali decedunt lumine, in lucidas man- sones pergant, ubi lux perpetua lucebit eis. seeundo iuuari debent Sacramento Eucharistiae:vt circa hoc Sacramentum ostendant fidem sitam, & deuotio nem, S ut praeseruentur a daemonibus. Pr pter enim quinque solet eis dari. Prim quia via est sorini dolosa propter hostes, ideo datur viaticum : de via dicit Psal. I i. In via hac qua ambulabam,absconderunt superbi laqueum mihi. Secundo in quia via longa, ideo datur ad reficien- Euehaiadum. 3. Reg. I9. Surge comede,grandis eis enim tibi restat via.Tertio, quia est peri datusculosa, ideo datur tanquam pugil ad do misis sendendum. Iob I7. Pone me iuxta re,& ii l.
cuius vis manus pugnet cotra me. Quarto est tenebrosa, ideo datur laquam lux ad illuminandu . Io. 8. Ego sum lux mundi. Quinto est dubia & ignota, ideo sibi
datur,tanquam duetor ad n raecedendii.
Exod .i s. Dux fuisti in misericordia tua populo quem redemisti. Tertio iuuatur . imagine crucifixi, quem deosculas protestatur fidem redemptionis exteriori signo. Infirmus enim & debilis non debet dimittere baculum sustentantem durante via periculosa I alioquin cadere posset : nulla magis pericul se via quam in exitu mortis, ideo se debet tenere homo semper ad baculum crucis,& ad fidem eius,quemadmodum beatus Andreas qui dicebat, ego vives deponi de cruce non potero. arto tentatio nimis sertis es tuae iuuat suos .
75쪽
' De tertio dammis insultu. 6 I
sdele, sidelis Deus, qui non permittit horas ante animae exitum: beatus Eus
nos teritati supra id quod possumus, & bius tam terribiles actus cepit agere, Phole in mittendo Angelos stos de san- circumstantes monachi velut amentes s in adiutorium nostrum, Sc quando que per se ipsem. Nam de ipsis scribitur in lyta l. i. Eiit tanquam lignum quod plantatum est siccus decursus aquarum. Aquae sunt populi .luxta illud Apoc. I 7. Aquae multae populi multi: & iuxta illud. 2. Reg. I 3. Omnes moriuntur, Rquasi aquae in terra dilabimur, quae non reuertuntur.Tunc enim filius Dei plantatus est secus decurius aquarum, quando omnibus mortalibus similis factus e: lignum autem plinta tum iuxta aquam, permanet in loco suo aqua fluente . Si eipse secundum diuinitatem immortalis, erat omnibus mortalibus velut aquis in mare mortis defluentibus. Huic ligno
adhaereat,qui se sentit periculari in mari huius mundi, & in extrema necessitate. Quantum gaudium erat viris iustis,cum videbunt fratrem suum Christum volanten & valentem ferre auxilium in hecessis a te. Ertemplum ad hoc de Tha silla amica sancti Gregorii, quae lanctitate & abstinentia vire pollebat , quae aegrotans visitata a nobilibus isminis , di sursum respiciens, vidit dominu I sum, & illa circustatibus clamare cspit,
recedit recedite,quia Iesus venit. Tunc sancta illa amna a , cum immens b Odore a coim re egresa est. q. dialogorum. cap. 17. Per sanctos S Angi los quandoque consolatur eos.Sicut enim arbor platitata Icd onerata, cum supervcnit ventus' vehemens, ne ruar, mittit agricola qui eam appodiet: sic Angelorum multitii-dinem quandoque mittit ad occursum, ne ruamus ad interitum : unde Esa. ue . Paupercula tempestate conuulsa fundabo te in sapphiris,id est in Aneelis meis, qui in scriptura per preciosos lapides intelliguntur. Exemplum ad hoe recitat Cyrillus in libro de vita beati Hieronymi. Nam adueniente die quo beatus Eusebius Crc monen. sciebatile migraturum ad dominum, tertia die ante laguinte in febris correptus est, ct pene per triduum,locutione di corporali visione caruit, die qua moriturus erat per duas in terra iacebant. Nam quandoque m nibus iunctis,transuersis oculis, ficie terribili,& voce dura, quasi sedens clam bat No facia non facta,mEtiris metiris. Post hae e ad terram se pro ij ciens quai tum poterat clamabat. Adiuvate me fratres ne peream. Quod monachi via dentes in tetrogauerunt dicentes. Quid habes paters At ille, non videtis daemonu agmina, qui me debellare cupiue At illi, quid te facturum volebant, cum dicebas non facia3 At ille, eonantur namque ut diuini nominis & Slei blasph mus inueniar, & ideo hoc me non fac re clamabam. At illi,quare pater faciem tuam abscondebas iis terram s Respondit ne eius aspectum cernerem, qui tam terribilis est, ut omnes mundi serinid, nes in cos pediu illius nihil sint. Sed bea tus Hieronymus sit perueniens ipsum cum exercitu suo profugauit.
Impatientia, luario in itu nititur daemon praecipuὸ auaror, usurarios, σ rapto res subueνι erer contra quam danxur triar media. Cap. XXI.
Varius insultus , siue quarta tentatio est impatientia, quae dicitur incursus eo, quod sul ito, & absque ratione animusrangit. Hac saepe tentantur auari,& usurari j,& rantores.Cum enim aduenit illa extrema dies,vident quod sunt dectituti omnibus quibus inhaerebat cor eorum,
puta diuitus & honoribus, & aedificiis,
nec possunt non inherere, cum sortis sit ut mors dilectio, vident se omnem limius mundi laborem breui spatio perdidisse, nec aliquid eis remanere ex omniabus quae dilexerunt, nec esse ad hoc remedium, praeoccupantur etiam ab infirmitate graui, quam non didicerunt pa- . nec possunt disponere de rebus suis ad eo: uni beneplacitum : perdunt insuper omnem quam in mundo habuerunt dulcedinem. Ideo ad impatientiam tacilita deducuntur, ita ut quandoque
76쪽
62 Tract. I. l . . i cap. XXI. Infimi blasphement creatorem suum : iuxta nus. His vero qui iuste vixerunt,semper quando- quod dictum est a diabolo beatissimo dominus dabit in sne patientiam..undeque ad Iob per instrumentum mulieris suae. Sap. s. Iustorum animae in manu DG impati Iob. ro. Adhuc tu manes in simplicitate sunt, Sc non tanget illos tormentu mor iam per tua, benedic Deo, id est maledic & mo- ti per impatientiam. Inde postquam diaboli. rere. Inde est quod huiusmodi homines orauit. Psal. r i. Illumina oculos meos, de cun inducuntur ad impatientiam , & ita ne unquam obdormiam in morte, dc tur quandoque radicatur corde eorum tem- Subdit consequenter. Qui tribulant mero alium amor quae tamen perduntur exultabunt si motus sueto,ego autem in quod non est remedium: quoniam cum misericordia tua speraui.
. impatientia decedant blasphemantes: il z I
S iam infernali lingua loquentes. Cum obai sis,quintus insultus, contra quam enim de inductione ad patientiam im non es remedium, nisi missectata
Queretur Christus, ait: In patientia ve- auxiliam. Cap. XXII. sta,possidebitis animas vestras. Hoc est
nisi patientiam habueritis, non habebi- Vinius insultus est daemoniuris possessonem animarum vestrarum: I meridianum, Sc est obstinatio ergo per impatientiam auferetur a v quando diabolus ita infirmubis possessio,& dabitur diabolo . Quan- i. ad voluntatem suam ded doque etiam bonos invadit haec tenta- est, quod eum adhaerere facit suae pro-tio. per dolorem & infirmitatem pra- priae opinioni: taliter quod nemini a uissimam. Musce enim sequuntur bus dere vult, de nihil potest ei demonstrarincm,S pungunt si pollunt. Sic unctos cui adhqreat.Si enim dicatur ei q, neces gratia Dei puncticnibus & doloribus, se est, quod confiteatur peccata suasa
ad impatientia dueunt,ut vix per astan- cerdoti,dicit non esse tempus confiten-2 tes moderari possent. Sed ad hoc sunt di,& quod bene se sentit,& quod no est
tria remedia. Primum,ut homo in vita ita insirinus, quod eum oporteat confitediu eon- sua in bonis quibuscunque quae amitti ri,ubi tamen a medicis desperatur di in- ira impa possunt cor non inultum apponat, ali firmitas ingrauescit. Si dicatur et,quod initae id quin saepe tristabitur, Se ad impatientia conscientiam faciat de hoc quod alienuta Anz. ducetur.Hoc enim est silmmum rem rapuit, dicet statim, quod bene vetu est, A dium contra tristitiam,& impatietiam . quod alienum habuit, sed pura egem ali- Secundum astantes ad patientiam coni quam,vel processum quem per cautela mouere possunt, primo exemplo Chri- obtinuit illud possediti nee debet desii,Sc sanctorum martyrum. Iac.s. Ex hoc agere conscientiam, cum hoc iuste plum accipite fiatres exitus mali,long obtinuerit per iustitiam. Si dicatur ei,. nimitatis,patientiae de laboris propheta restitua dicit,quod non est adhuc tem-rum, qui locuti sunt in nomine domini t pus,sed si vixerit hoc iaciet. Si dicatur ecce beatificamus eos qui sustinuerunt ei quod parcat suis inimicis,dice quod suffercntiam. Iob. Audistis,& snem do- pro morte hoc non ficeret, de quod no mini vidistis.secundo debet ostendi bre posset hoc facere,quas fit ani de illis,deuitas morbi,& auxilium Dei,& quomo quibus Esi. 28. Percussimus faedus cum doci patienter portet infirmitatem,erit . morte,& cum inferno fecimus pactum.
iste dolor in satisfactio'cm, S in purga Illud est patens daemonium in meridie,
totium, vel partem eiusdem.Tertium ad quia iam diabolicam conuersation hoc datur extrema unctio, ut leniantur sequitur.Et nisi Deus apponat manum, ei dolores. Iac. s. Infirmatur aliquis ex vix aut nunquam ab oblimatione sua divobis,inducant presbyteros ecclesiae, ut uerti poterit, quia nemo corrigit quemorent super eum, unguentes eu oleo san Deus despexit. Sc Eecl. 3. Cor durit m
cto in nomine domini,& oratio fidei sal lὰ habebit in nouissimo. unde Petrus
bit infirmum,& alleviabit eum domi Cluniacemlibro de gradibus humilitas ob tinatis ea
77쪽
De quinto daemonis insultu. 63
eu tis. Homo arrogant: & seipsum sui du-- cetri constituens, non indiget Daemone . tentante . unde est consilium sapientis.. Nelis sapiens in oculis tuis, sed omnia fac cum consilio, & in aeternum no pq
niteris. vulgo enim dicitur,q, non oporteat consiliari bestiam,quae in capite suo totum suum consilium portat. Sunt. n. tales iam daemones, possunt. n. dicere illud Psal. 16. Ini inici mei maximi, cdx-
mones anima mea circu lederunt, quia vallo circundant eam, cum peccata commissa ante mentena ponunt, vel diuersa tentamenta huic suppetunt, adipe suum concluserunt quia abundantem malitia suam in animam per obstinationem cordis,& duritiam incluserant, ita ut remoueri non quealios eorum locutum est superbiam. Dum de consessionis tacitu nitate,vel restitutione, aut misericordia agenda non curant: cum necesse est eam facere tentant,omnia quae ad superbiam
pertinent, cum homo de seipso pr sumit plusquam de doctis astantibus, qui sibi oppositum consulunt pro sua salute. Vnde in vitis patrum ieeitur, quod cuidavito probo rei igios, in infirmi late eo sti tuto , apparuerunt duo daemones in 111on forma Angelorum bonorum,dicentes sese trans missos a Deo,ut portarent animam eius
I finat et ad coelum : sed ita grauem reperiebant, Angelia quod non possent deserre. Nihilominustaei . darent sibi modum ad alleviandum pec cata sua, videlicet ut exinde teneret silentium firmissimum. Quibus recedentibus , ille nulli loquebatur, nec respondebat. quod perpendens quidam sanctu vir & expertus, visitans eum, coepit admonere ne permitteret se decipi a diabolo, qui quandoque se trans sermat in Angelum lucis.Ex quibus verbis illuminatus,locutus est, & reuelauit quom
do apparuerant sibi illi duo, & quid dixerantin quod postea recordatus fuerat de quodam peccato mortali commisibin seculo de quo nunquam consessus fuerat ex obliuione, quod subito consessu es alias sitisset damnatus, & sic detecte sunt inimicorum insidiae.Contra huius.
modi tentationem non videtur reme
dium aliquo nisi procedat ex Cogulari Dei misericordia,vel recursius ad preces
sanctorum virorum orantium, ut Deus Q
illam obstinationem tollat : vel quod homo durante vita sua si se sentiat illius conditionis, ut sequatur proprium sensum , quod a se eam repellat: dissicile . enim est,quod cauda non sit illius ouis. Licet prnitentia vera su Fciat ad salutem,
paeniten: a tamen in extremis habita ,
quattιον rationibur: incitandi tam/n furit in lami in extremis , ut pro viribus
audeant suae satati. cap. X X II L
possit quis digne poenitere, quia secundum magistrum
dist. ro . allegantem Augustinum, dc ponitur de psnitentia diae r.
periculosum est, & interitu vicinum usque ad mortem procrastinare pqnitentiae remedium. Peccat autem qui se exponit periculo. igitur. In oppositum est Aug. de vera & falsa pqnitentia, quam recitat magister. dist. io . Si in extremo' vitae hiatu pqnitentia aduenerit, sanat& liberat: quod probat, quia multum esuit sera latronis p nitenti sed non is it sera eius indulgentia : dc per illud Et ehiel. i g. Quacunque hora ingemuerit Paris i ἴ-
peccator, vita vivet & no morietur.Pro ii a
responsione secundum doctorem subti---, lem dist. 1 o. quarti . sit prima pro su0- i II . se P nitetia vera lue interior sola, siue e bo, Liaterior eum susceptione sacramenti rinitentiae iussicit ad salutem alicuius in ex. tremis. Patet auctoritate Aug. & poni. tur,dist. Σο7.quoniam Deus semper potens est,etiam in morte potest praenuare quibus placet. Cum ergo sit opus Dei non hominis mictuosa poenitentia,eam inspirare potest quando vult sua misericordia.Secundo patet, quia siue penitentia interior sola, per modum meriti de congruo, disponit ad iustificationem impii siue sacramentum penitetiae Per m dum sacramenti, operetur ad eandein etsi ab aliquo in extremix habeatur haec , vel illa, habetur eadem ratio percepti
78쪽
per consequens gratia percipietur &ser, salus. Dico autem aliquem elle in extremis,non qui grauatur morbo secundum communem legem curabili, ut sebre tertiana,& huiusmodi, nec qui subito moritur, cuius mortis nulla adhue apparet causa: Sed qui ex causis euidentibus iam positis, iudicandus est proximus morti, secundum causas interiores operiantes, ut in pluribus, utpotd in infirmitate quando iam attingit ad gradum desperatum iudicio medicorum , vel malijs periculis: vim submersione, ubi si a. tim imminet mors. Dico etiam veram perutentiam cum p nitens eiu caciter . dolet de praeteritis, S proponit cauere a mortalibus tuturis, S confiteri re, &sati, laccre pro posse, & quod ad lixe
omnia principaliter moueatur amore,ci ad amorem bonitatis diuinae. Hos autem motus potest quis habere in hora mortis, cum tali hora incipit pqnuere, igitur. Praeterea quandiu licino est in hac vita, usum retinens l: beri arbitrij.Sicut potest se auertere a Dco ex desectiabilitate propria, sic se potest ad Deia conuertere digne cum auxilio diuinae gra- Tamiten iis .igitur. Secunda propolitio p tiam, tentia quae vidctur haberi in extremis,
ram ha - uix est vera psnitentia, & Ium ciens adbere in lalutem : patet, quia dissicile est tune
exi, ii habcre veram Dialtentia. propter tria.
di est. Primo, quia tunc impeditur liber usus
eri pro- rationis, S uoluntatis, ex dolore,uel titur tria more inhaerentibus; quia tunc, vel estri hementissimus dolor in parte sensit ua,ta timor maximus, quae past o veli mens nata est impedire libet una usum rationis ta voluntatis et quia secundum Aug 73.q 36. passiones causatae a tristabilibus plus mouent, quam passiones causatae ex delectabilibus. Passio autedelectationis vehemens,quandoque impedit totalite vel fere usum rationis,vel saltem multum impedit :& per consequens temisius est, di imperfectus actus
rationis ci voluntatis, qui tunc potest haberi ad displicentiam iussicientem re aut qui sitam ad veram pqnitentiam. Nam diolie actus displicentis de peccato ad hoc tia da st Iussiciens ad dignam renitentiam i
ue intrinsecam solam, siue ad dignam se petens
sceptionem sacramenti, requirit liberum quid re usum rationis & volutatis. Augustinus. Cum sera venit pqnitentia,tunc crucia. ad hoc,
tus ligat membra,& dolor sensium oppri quod si mit, ut vix homo aliquid cogitare V, HV D. leat. Secundo ad hoc, quod displicentia in valeat 3 sic ordinata, oportet quod sit
debite circunstantionata, maxime ci
cunctantia finis & principi j activi, ut scilicet sit voluntaria propter Deum . Sed dissicile est tunc habere actu sie circun- stantionatum. Tum quia qui usque tunc
suit impenitens, non videtur tunc extorquere a seipso displicentiam nouam nisi timore psi et immincntis. Prisum iturit .m si remotus esset a pena licui prius, non extorqueret a seipso illam displicentiam sicut nec prius. iudicat enim Deutunc tortorem esse, & quasi paratu eos
aeternaliter torquere,idco timore tori
rae solum ,& non ipsus amore, displicent eis quae fecerunt. Tum secundo, quia si item aliquid simpliciter inuoluntarium videtur else causa illius displic tiae. Nam ita propinqua expectario mortis videtur causa illius, ipse autem est inuoluntaria. Quod autem non fit nisi Voluntare suppositione alicuius inuoluntari j, ria si non est simpliciter voluntarium. Sicut pliciter non omnino voluntarie proijcit quis e .si merces in mari , sed ex suppositione cuiusdam periclitationis quam nollet. Quod autem non est voluntarie saetu,
non est multum acceptum alteri, quia non videtur propter eius amorem fictae Hanc rationem tangit Aug. α habetura magistro. list.2o . quarti . Oportet nosolum timere iudicem sed diligere,arbitri j enim libertatem quaerit, ut deleti possint conantissa, usi necessitate, α cha
ritatem, non timorem: ergo non timeat
pqnam qui pluite sed anxietur pro gloria.Totiis,quia habitus malus usque tuecontractus, multum retrahit ab actu pqnitcntiq. Vnde Auga n littera. Cum situ quos illicite dilexit sunt praesentes , uxor, & mundus ad se uocet. Multos s let penitentia serotina decipere, intes-ligendo tame haec delectabilia esse praesentia in se, vel in phantasmatibus v hementer
79쪽
hementer Impressis,& siue sic, siue aliter ex vehementia habitus continuati, multum inclinant ad se inordinate amadum, S per consequens magnam faciut dissicultatem ad habendam magnam displicentiam de ei , ad hoc visit dispositio Rissiciens ad delectionem culpae. Quarto pro quato aliquis minus est d minus sui actus,tanto requiritur intensor displicentia, ad hoe ut sit dispositiosissiciens ad deletione culpae: iste autem est minus dominus sui actus, quia nullo nasi dominus actus exic moris ad peccandum rcquiritur, ergo secudum strictant iustitiam intentor modus displicentiae ad iustificationem eius quam sani cum vix possit habere aeque in te sum actum. Et sane rationem tangit Aug. in lit ra. Age penitentiam dum sinus es & si se agis securus es, quia poenitentiam egisti quando peccare potuisti . Si vis agere pq nitentiam quando pcccare nopotes, peccata te dimittunt non tu illa. Ad minus non tu libere ita dimittis, sicut iste sanus. Vnde Eces. 27. Vivus est sanus confitcberis domino. Et Esaiae 38. Vivens vivens ipse confitebitur tibi: ideo quantum deficit in te de libertate,
tantum requiritur secundum rigorem motus interior,quem vix vel nun et poteris habere. Ideo dicit A ug. v magnu
est cui tune Deus inspirat si quis est)
ad veram ps nitentiam, quia vix est aliquis qui habeat dispositionem de con gruo, ut sibi inspiretur. Ex istis se-uitur primum m sanis est persuadenum, ut lani p niteant incutiendo terrorem : ostendendo quam periculosumst expectare serotinam p nitet iam Pr pter rationes praedictas. Quidam enim
astuti sibi ad similitudinem serpentis
aspidis aurem cordis per amorem te renorum figunt in terra aliam Obturant
cum cauda vitae suturae longς blandientis sibi Φ in fine pet nitebunt. Contra quos Greg. Si sciret homo quo tempore esset moriturus, pollet aliud tempus voluptatibus, aliud pqmtentiae deputatare. Sed qui pς nitenti veniam spopondit, non petnitenti diem crastinam promisit. Tales autem vix excitatur ad pet-
nitendum nisi in morte .similes religitosis quibusdam, qui certa hora surgere
volentes communiter habent iuxta se horologium cotinue currens,& quosdaictus percutiens qui non excitant dommientes,sed qn finaliter horologium cadit magnum ictum percutit, ita φ do mientes excitat, & vigilare facit hor logiu continue currens est vita nostra. Similiter infirmo iam ad articulum istuded uicto suadendum est, ut secundum suam pi stibilitatem laboret ad penitentiam ordinatam, ut . s. non obstante dolore vel timore, utatur ratione quantum
potest, & nitatur habere displicentiam voluntariam propter finem debitum. Cpropter Deum, & renitatur malae inclinationi habitus & delectationum praesentium , & laboret penitentiam qua tum potcst habere, licte breue. & ne in desperatione mittatur, extollenda est sibi Dei misericordia.& proponenda sunt sibi excpla de latrone illo cuius fuit pet- nitentia sera,sed non sera indulgentia.
Nyn semper Mimae exiturae a corpore via
dent damones, quandoque tamen moria
iuri, siue boni. siue mati, malos vident spiritui, qui videndi modus triplex es.
Egress autem a corpore animabus, I rim occumunt malo m spirituu agmiana, nisi diuina repeliantur misermone. Cap. XXIIII. Uaeritur quare morientes videant quandoque spiritu gbonos, & malos, quos sani videre non poterat : lcvtium stante hora mortis ante animae exitum, videant semper daemones t Ad hoc respondetur per propositiones. Priam a morientes quandoque vident spiritus bonos vel malos, quos sani videreno poterant, ut per multa exempla ostedit Greg. puta de Geruntio monach. . dialogorum. cap a I. Vident etia futura, ut recitat ibidem de Advocato quoda,& de Mellito Monacho ,& de puero, Armentatio,& de Stephano cap. 28. dc de multis aliis consequenter. Sed de
modo videndi dicitur,u, hoc potest fieri .E tripli
80쪽
Morien- tripliciter. Vno modo ex ipsa subtilitateres qao ingeni j animae. Nam mors medius pun- videant clus est inter hoc seculum & suturum,
spiritus di quodammodo finis huius seculi, &bonos, principium suturi. Sicut diluculum , vel et ma- tempus quodcunque signatum inter no-ur. elem praecedentem, & diem sequentem quando dies in aliquo incipit clares c re,esi medium inter diem,& noctem, finis noctis, di principium dici: in quo sis
constitutus plura videre potest,quam poterat prius in obscura nocte consit tutus vel qui in alius qui in nigra nocte detinetur. Dies autem huius seculi respectu alterius, nox dicitur, quia sicut de die ci re ostenduntur quet de nocte absconduntur, sic tunc manifesta erunt cosilia comdium, quae nunc latent: ita similiter arpropinquans morti , & quali diem alterius seculi videre incipienS,multas res
illius seculi ,& apparitiones spirituum videre incipit, quae prius in obscura n Oe, id est multum elongatus a die illo, videre non poterat, sicut & qui illum circunctant: quia ad haec a die illo elon. gati sunt, qui morienti incipit clarest 1e: & sc dies diei eructat verbum, idest dies alterius seculi ostendit scientiam diei,id est morienti. Secundo hoc potest seri per reuelationem Angelorum.Aliquando enim inquit Greg. exituret animae de corpore,per reuelationem sutura
cognoscunt: ut enim inquit doctor saniactus. Anima qua diu est in corpore intelligit conuertendo se ad phantasinata, sed quando exit corpus, intelligit per conuel sonem ad substantias separatas, a quibus influxu recipit S species εἰ ideo non est mirum si tunc anima iam quasi separata ab huius seculi cognitione, ad
alterius seculi influentias se conuertat& eas recipiat. Tertio secundum Greg. quandoq; si,ut dum an inas corpus delerunt, diuinatus asilatae in secreta c lenia incorporeum mentis oculum mittant . Sicut enim videmus, q, quando
paries esseditur, tantum paulatim est O di potest,quod per eam dies ex alia parte prospicitur. Sic corporis nostri paries a Deo quandoque per infirmit tem sutaditur ta attenuatur, quod ani
ma ipsium deserens, per parietem illum
diem at retius seculi videt, & ibi secreta quaedam rimatur quae saepe astantibus urestri. Secunda propositio, animae exi- Ammaturae a corpore non semper nec regulari a crepo ter vident daemones antequam exeant a re exitio
corpore. Probatur primo , quia mul- ti exeunt ab hoc seculo alij loquentes,& nihil istorum videntes, alij videntes bH y Christum , ut Stephanus, & plures alii, de quibus recitat Gregorius in dialogo, qui videntes Angelos, vel simctos, vel Christum, tradiderunt si iritum .ut etiam Stephanus,videndo Christum obdormivit. Alij qui moriuntur morte subita, ita ut secundum Augustinum vix possit dici, quado mors eos apprehendit,& mani sellum est , q, tales . 'non vident spiritus malos ante mortem. Praeterea,non est dicendum,quod Deus pius, & misericors, in extrema neces sitate suorum fidelium, ita vehemetem tentationem immittat sicut est de visio. ne actuali dς inonum inducente hominem in desperationem . Tertia propositio aliquando si diuino Dei iudicio, sed occulto, 93 aliqui tam boni quam
mali, videant d mones eos expectantes ante mortis exitum. Quandoque boni
ad humiliationem eorum ne superbiant de actibus suis,& meritis, sed in domino confidant: ut de beata Martha legit, Boni or
suae adueniente morte Vidit teterrimos teratur piritus daemoniorum. Vel ad ostens a daemo.
nem meritorum illius qui decedit, vi nibus in intranti tu beati Martini qui illum vi- morte. dens non timuit, & ad dominum migrauit. Vel ad nostri instructionem, ut timeamus nos,qui peccatores sumus, si
ad sanctorum mortem occurrunt daemones, ut eos rapiant: quid erit de n
bis , qui continue eorum malam suggestionem secuti sumus Malis autem a Dparent,non ad suam,sed ad nostram utilitatem, ut scilicet terreamur eorum damnatione , & ut credamus esse malignos spiritus,& inferni tormenta. V de Greg. 4. dialogorum. Mundi termino appropinquante, quanto certum est in inferno amplius exurendos colligi , tanto di eadem tormentorum loca am