장음표시 사용
51쪽
anilenes mortem, quia quasi eos proditiose serit. Non sic senes,ad omnes verota senes qua iuuenes. ideo mittit Deus istos nuntios, ut ei nosinet ipsiss voluntarie in bello illo reddamus, testamentum iaciendo, aliena restituendo,uitam
bene ordinando , antequam rapiamur:
quia sicut videmus , quod reges mitius agunt cum inimicis qui ultro se eius gratiae submittunt, quam cum ijs qui vi
capiuntur ita Deus mitius aget cum illis qui ante mortem se ei reddunt,quam cum malis qui carnem delicate nutriendo , & diuitias congregando,tantum se
contra mortis exercitum & nullos eius
ordinant: & quantum possunt se ad rebellandum instaurat. Secudo quia mors magis a longe percutit iuuenes quam scines, icita ex improuiso percutit eos.
Vnde dominus vibravit gladium suum,
scilicet mortis: contra nos arcum suum
tetendit & parauit illum: & in eo par
uit vasa mortis sagittas, Sc. Psal. 7.Senes enim quasi gladio, iuuenes quasi sagittis occidit: quia sicut qui occiditur gladio, de propinquo occiditur, quia
oportet, quod sit iuxta occisorem, agit. tis uero occiditur qui multum distat ab occisore. Sic senes de propinquo occiduntur, quia secundum comunem hominum opinionem multum ad mortem appropinquant,antequam ab ipsa percutiantur. Iuvenes vero quasi de longin quo, quia secundum communem hominum opinionem videntur multu distare ad quos tamen nunc sagittam ardentem, id est febrem acutam, nunc hydropi lim,nunc apostema dirigit dc occidit. Psal . sagittae tuae acutae,populi sub te cadent. Tertio quia violentius percutit iuuenes quam senes, quia sicut poma matura faciliter ab arboribus cadunt ubi immatura vi avelluntur,sic vi. ta a senibus quali sine magna poena separatur,& etiam sine timore , quemadmodum candela deficiens sine magna difficultate moritur: sed a iuuenibus &vi & timore avelletur. Quarto quia citius mors percutit iuuenes quam senes. Communiter cnim citius fragitur potus uouus quam vetus , eo quod nouus
sepe ponitur ad ignL& sie sepe rupitur
vetus vero, ut plurimit ab ancilla in aliquo loco reponitur plenus pulueris, vel cineribus,& sic totius durat. Sic ad igne
hixuriae gul cupiditatis,& auaritiae iuuenes saepe appropinquan ideo per m tum regimen cito fraguntur&ad momtem disponuntur. Senes vero qui multa
viderunt & experti sunt,no sic se variis epulis replent, sed vanitate seculi huius considerantes, & fragilitatem se a quasi pleni essent cineribus sobrie viuun deo
multo amplius durant. Citius quandoque scinditur arbor iuuenis & cum minori dissicultate quam vetus, & ad Bruplus veniunt pelles agnoru quam bidentum, Sc plus venduntur carnes vitulinae si uine. Ideo debent iuuenes ista morte multum timere,& in iuuentute incipere bene agere non hoc senectuti eon- tribuere, quia uix ficere pol bona dieta tui mane non incipit. Irridendus esset et tunc primo siirgit ad operandum qii redeundum est,& tunc vadit seminare in metendum est. Timeat ergo qui sic expeetat,ne subito veniat ira illius,& a Deo
perdatur,quia Ela. 3 o. scribitur.Subito, dum non speratur veniet cottitio illius dc cominuetur: sicut conteritur lagena figuli contritione per ualida. Quanto. n. lapis magis descendit ab alto,tanto cu altiori impetu descendit, Sc magis costingit personam si descendat super ipsam .
Sic diuina sententia quanto magis venit de longe & diutius expectatur,tato mugis percutit peccatore, & grauiore ictu immittit in eum. Quinto quia licet plures sint miseriae, & incommoda senectutis, sunt in aliqua senectute specialiter decorantia quae in iuuenibus non inueniuntur. Primum est perscinior de diuinis cognitio. Iob I 2. In antiquis est sapientia. Secundum de humanis & agendis melior determinatio. Iob ir. In his qui multo sunt tre est prudentia. u. ii. experientia sit redii magistra, Sc scnes plura fuerint ex pti, iuuenes pauca, hinc esto prudentiores sunt senes,& difficulter
in iuuenibus prudelia repitur.Tertiu est matura consiliatio. Iuvenes. n.quia languine seruent,praecipites sunt in eo situs
52쪽
& etiam propter rerum inexperIentIam. Si nes autem magis possunt considerare pericula quae contingcre possunt. Ideo dominus non iuuenes, sed seniores septuaginta institui secit ad iuuandu Moysen in regimine populi. Et Salomon seniores habuit in consilio suo quorsi consilium optimum , quod quia non est secutus Roboam filius eius,sed consilium
praesiumptuosum iuuenum, decem regni partes amisit.I. Reg. I 2. Quartum est reuerentiae ueneratio. Debent enim senes honorari ab omnibus quod mandauit dominus. Leuit. I9. Coram cano capite consurge. Et Apo. I.Timo. s. Seniore ne increpaveris,sed obsecra, ut patrem,
S propter reuerentiam quam habet ipsa aetas, prudentiam & maturitatem aptius ponuntur in regimine quam iuuenes. In cuius figuram pr cepit dominus leuitas a vicesimo anno & supra portare Onera templi seu tabernacula. Alijs vero annis supra ubi incipit senectus seruare vasa , tabernaculi, scilicet custodire & regere animas quae sunt vasa ecclesiet, ad recipiendum gratiam deputata. Quintum est a pastionibus sedatio,& praecipue carnalis concupiscentie, unde Hier omnia vitia cum senectute senescunt. Et Sap. . Aetas senectutis vita immaculata. Ethoe nisi quis stinueteratus dierum in lorum ex cotinuata assuefactione. Sicut fuerunt illi duo senes qui salso accusauerunt Susannam,de quibus Ela.6s. Puer
centum annorum morietur.c morte a
terna. Et Prou. 21. Adolescens iuxta via suam ambulans .s sequendo appetitus suos,& cum senuerit non recedcr ab ea. Sextu est augmentatio meritoiu. Quanto enim quis plus uiuit,tanto plura in rita acquirere potest.Unde Sap. . Aetas senectutis vita immaculata stippi e d bet esse: tu quia naturaliter passiones in ea mortificantur, tum quia caeterorum,
scilicet iuuenum exemplum debet csse, tum quia pedem habent in fovea, ideo solicitissimi debent esse in operibus religionis Chri ilianae, scilicet orare,visitare ecclesias, si ecluenter confiteri, communicare,praedicationes audire. Sexto disiercuter moriuntur. Nam sincti di iusti
expectant mortem omni die,& hoe multiplici ratione. Primo,quia in vita facticuris senti anima in corpore manet, ut in mooco obscuro, tedic se,& periculoso cu- prans .iusmodi est career.Tenebris enim inu luimur,ait Iob. miserijs replemur & l boribus, iuxta illud Eces. Σ. Cuncti dies eius laboribus & erumnis, pleni sunt periculis, subi j cimur mortis criminalis α inferni, sicut qui stat in carcere multoties est in periculo vitae, propter quod aiebat. Psal. I i . Pericula inferni inu
nerunt me. Secunda ratio propter pleniorem di acutiorem Dei laudationem. Noenim anima confitetur Deo & laudat, dc contemplatur eum sicut bene vellet propter gravamen corporis. Vnde Sap. I. Corpus quod corrumpitur aggravat animam, & deprimit terrena inhabitatio sensium mala cogitantem. Propter quod beatus Andreas pendens in cruce orabat liberari ab huiusmodi onere corporis , quod aliquando a contemplati ne impediebat propter necessaria vitae. Tertia est propter bonorum consecuti nem. Psal. i t. Me expectant iusti, scilicet in alia vita. Et Apoc. ι . Beati mortui, dce. Si beati, ergo omni bono pleni. Et Seneca. Mors timenda non est quam immortalitas animae sequitur . Sicut autem reposita est corona iustitiae
ijs qui diligunt aduentum Dci, scilicet
ter mortem. 2.Tuno. . c. sic timere hisent mali de poena qui quasi inuiti migrant a seculo: quos Cyprianus reprehendens, ait. Quod praeposterum quantumque peruersum est, ut cum volunt tem domini seri pollulemus, quando vocat & accersit nos de hoc mundo, non statim voluntatis eius Imperio p reamus, obnitimur & reluctamur, &pervicacium more seruorum cum tristitia & merore ante conspectum domini ducimur :& volumus ab eo praemijs coelestibus honorari ad quem venimus inuiti. I 3. q. a. quam praeposterum. Sed
dici posset quomodo mors iustorum s lix esse potest quibus saepe contingunt vari j casus mortis, quidam enim subita morte intereunt, alii igno nuniosa, hae autem mortes quomodo talices Dia
53쪽
Iunora sent dies Responderiir primo, quod doque mors horribilis ob delictum ali-
non selum malis, sed etiam bonis vari j
casus mortis. horribiles et emunt, pa
tet : Nam quidam propheta sanctus postquam ex domini praecepto reprehendit Hieroboam de idololatria sua, reuertens domum in via a leone stran-pulatus est. 3.Reg I . Iosias innocens& optimus Dei cultor, in bello a rege infideli Aeaypti occisus est. Iuvenis quidam in infirmitate graui constitutus, acquisito dono omnium linguarum postea manibus & lacertis morsibus proprijs dilaniatus mortuus est. GregO.in Φ.diat. Similiter patet de illo sancto patre in vitis patrum qui a best ijs comestus Sclaceratu et est: ac multa alia exempla adduci pollent, ex quibus mentes infirmae aliquando scandalizantur, existimantes, vel Deum non habere curam desiis electis, vel tales se insuet ἡ & horribiliter morientes , non fuisse seruos Dei, sed grauissimos peccatores. Sed ij errant nimium. Nam secundum Aug.mala mors dicenda non est quam bona vita praecellerit. Neque enim facit malam mortem, nisi quod sequitur mortem . Non itaque multum curandum est eisi necessario morituri sunt quid accuat , Ut moriantur. Sed moriendo qudire cogantur. Aug. lib. r. de civi. Dei. Praeterea cum ipse unigenitus Dei filius morte acerbissima & ignominiosissima fuerit condemnatus : Sicque oportuit Christum pati & ita intrare in gloriam suam : tanto membra ipsius efficiuntur ei similior quanto horribilius & p n sitis mortem subierint. Non enim pepercit Baptistae suo,nec Petro, nee alijs Apostolis & suis amicis. Narrat autem
Hollit supra librum Sapientiae, quod
cum quidam doctus vir & sanctus modituus in studio suo suillet repertus, &ex hoc plurimi scandali Earentur de eius
sibilanea morte, inuenerunt manum
illius deiuncti, seu digitum in quodam
libro aperto tangentem versum ubi dicitur . Iustus quacunque morte pr uentus fuerit, in restigerio erit. Et ex
hoe consolati N aedificati sunt plurimi, licet enim serui suci contingat qua
cuius peccati, tamen communiter mi
nuta fiant illa peccata. Sicut accidit in morte illius prophetae strangulati , inruo ex una parte ostenditur clementia iuinae bonitatis, dum hic suos ad plenum quaerit purgare, ne vel purgat rium habeat intrare quod petebat Aug. dicens. Domine hic ure . Ex alia parte osteditur severitas diuinae iustitiae quam durς,scilicet puniet scelera magna, quando tam aspere sibi dilectos pro minutis
correxit. Visae treminus licet respeau aelionum humanarum, aut ea Mum secundarum
H υariabilis. diuina tamen dispositi vis praeordinatione praefixus dete minatus ea, licet incognitur: qui fuit cra terminus vitae sex causir prolixior
ante diluuium quam pOLI efficiebatur.
Uaeritur utrum possit abbreuiari an prolongari terminus vitae s Uidetur quod no, quia Psal. Terminum posuisti que non transgredientur. Et Iob. I . Constituisti terminos eius qui pretieriri non laterunt, id est nec prolongari, necabis reuiari. In oppositum arguitur,quia per Esaiain dictum est EZechiae. Morieris tu& non vives, S tum additi sunt ad vitam eius quindecim anni. Esa. 3 S. Pro quo si prima propositio. Per respectum
ad actionis humanae variationem terminuς humanae viret & prologari & a breuiari potest. Nam sicut bene utens beneficio recepto meretur sibi augeri,ita abutens meretur eo priuari:& ideo quia peccator male utitur vita praesenti meretur sibi auferri. iuxta illud quod dixit de quadam ficulnea infructuosa domi
nus eius cultori ipsius. Succide eam,ut quid etiam terram occupat s Lucae. i 3. Et propter hoc dicitur Iob. i 3. Dies mei breviabuntur. & Eces. r. Ne impie agas multu,ne moriaris in tempore non tuo. Exupla patent Genes. ubi dati sunt centu uiginti anni vitet humane, ad hoc ut pinrecatia agerent, ted quia homines
54쪽
Annora abusi si in t addentes scelera sceleribuet inme- subtracti sunt viginti mili de se inu ita rus hu- uit diluuium. Et Ananias filius Arari qmanae vi saltus prophetas, quia prq dixit tanquarae consi ex parte domini loquens reuersionem imus. Ieconis filii Ioaelii in cum populo tuo quam citiis me de captiuitate Babylonica cuius cotrarium prophetauerat Hie remias, & confregit catenas quas Hieremias in collo Ditabat ex mandata
domini in senum plenioris capti in εις luture. 4ixit illi Hieremias. Quia confidere secisti populum istum in mendacio , idcirco hoc anno morieris Scsic mortuus est. Hiere. 28. Et paruulus natu, ex adulterio David cum B r. sabeae propter peccatum ipsius David ante octauum diem mortuus est . v. Reg. I 2. E contrario vita bon ,rum meretur prolongari. Eccl. 3. Qui honorat patrem vita vivet longiori. & EZechiae reuertenti ad poenitentiam, addi
ii sunt quindecim anni. Sc multis patrii bus concessum est diu vivere propicrprobitalcm ipsorum Sc utilitatem aliorum qui secundum viam naturae v lue-G re non poterant. Et si quaeratur quom cur h- do ergo poterant tot vivere antedii minesta uium cum tamen eorum multi essienteum via malis Dicitur quod Nicolaus de Lyra Debit an super Gen. c. s.& 6. plures causas assire dilu- gnat. Prima est ex bonitate complexi vium. nis primorum parentum, fuerunt enim a Deo in integritate formati. Ec inde Optime complexionati,& sic ad longi rem uitam )ispositi : Dei enim pers cta sunt opera. Illa autem bonitas m his descendit ad homines propinquos
illius temporis, quam ad alios. Secumda est ex modo vivendi, quia tempία- te Vivebant, nunc autem multum intempetare, propter quod dicitur Eccl 37. propter crapulam multi obierunt. Tertia est ex bonitate nutrimenti, quia meliora fuerunt terrae nascentra ante diluuium, quia inundatio fuit ex aquis Oceani i x magna parte, aqua: au tem
salsae inducunt sterilitatem. Quarta est ex scientia Adet,qui a habuit persectam
se lentiam omnium naturalium plus
quam quicunque , dc sic Potuit coan
stere virtutem herbarum di lapIssim, que valent ad conservationem rit . de ipse docuit alios. hanc autem talium doctrinam parum habemus. Quinta ' cinti ex bono aspectu syderum super regione . . illam , quia asipectus coeli multum se
cit ad prolongationem vim. Sexta est rediuina dispositione hoc ordinante, ut per longam vitam licininum, to multitiplicatetur genus humanum: de vi h mines illius temporis per longam tuti
possent habere experientiam de curiacili dc effectu siderum de huiusmodi. Secunda propositio per respectum ad Causa caularum secundarum siue naturalium secumia Dpcrationem , uita hominis prolonga- quomodori S abbreuiari poteli. Dicuntur autem hominis causae secundae naturales influentiae, Visa bradispositio aeris , complexio corporis, regimen vitae, dc sic de alijs. Sicut enim g or cvidemus fructus meliores de durabili laniares nasci in uno loco quam in alio secudum dispositione terrae dc aeris, Sc aspectum coeli ad tales arbore sic de sanius dc diuturnius vivunt homines in uno loco quam in altero secundum induentia coeli: unde dc de quadam insula ci
ca extrema terrae dicitur, quod honu
ne, ibi sanissime viuunt, multum senescunt, id vix mori pollunt nisi ad aliam insulam transferantur. Docet etii expertentia,quod in ciuitate infecta peste morientur centum in die , de in alia ciuitate propinqua de simili vel eadem alio tempore non morientur decem, de ab utero niati is plurimi adducunt diu uersas infirmitates quae uitam abbr uiant.vnde de de Christo domino,quia
crat optime complexionatus,dicii ut sapiciate, , quod sanissime vixisset di vati de diu naturaliter. Regimen vitae s sς inordinatum vitam habet abbreuiare. Vnde Galenus est. Athletas quorum vita de ars sagina est, nec vivere posita
diu nec sanus esse ut refert Hacronymus de conse.dis I .nec tales. Econtratio I gimen vitet moderatum diuturnam viatam facit unde Chrys. Nihil sic sal
tem operatur,nihil sic aegritudinem sugat sicut moderata reiectio. de comicidia. sauhil. Tertia propositio per re
55쪽
.. ne aureulatione 2 prolongarum e mortis. ΑΙ
spectu ad diuinae dispositionis praeordi- Vnde legitur in uita beati Basili quod
natione, terminus uire humanae a Deo se est pr fixus, ut nee prolongari, nec abbreuiari possit, quia Dei pr*scientia S pr ordinatio infallibilis eu. Conti sit autem aliquem effectum mortis vel 1nsrmitatis, vel alterius euentus aliter ese prsordinatum a Deo quam debeat procedere a causis secundis,& tune eueniet talis essectus, non secundum quod habet respectum a causis secundis, sed secundum quod prqordinatum a Deo: Ssecundum hoc intelligitur illud Sap. 4. De immatura morte iussi qui non
est secundum causas secundas. R. aptus est ne malitia immutaret Intellectu in ius, aut ne fictio deciperet anima eius. Et infra, placita erat Deo anima eius, ideo sellinauit eu educere de medio iniquitatum per morte. Ecotrario aliqua.do contingit sicut mors Ezechiq ; quis secundum caulas secundas, scilicet dispositionem naturalem corporis & demeritum eius propter peccatum superbiae, tunc euenire deberet quod dixit Esa.38. MOrieras tu & non vives. Tamequia in praeordinatione diuina erat ut superueniret adhuc quindecim annis,ei
additi sunt anni quindecim quibus postea vixit. Nec tamen Esaias dixit falsum Etechiae significans eum moriturum , quia prophetavit hoc ex Dei reuelatione, secundum quod ille essectus mortis erat in causis secundis secunduquem omnino erat mors futura,reuelat
enim Deus aliqua do prophetis suis aliqua non simpliciter,secudum quod sunt sutura, sed secundum ordinem qnem habent ad causas secundas,ideo li aliter contingit quam dicant, non propterea dicunt salsum, ut dicit Tho. a. a. Sicut si Medicus secundum omnia signa ®ulas medicinae praedicit aliquem de
sua infirmitate moriturum, qui tamcnnon moritur , Deo mirabiliter eum sanante. Sc Astrologus praedixit siccitate vel inundationem multam futuram secundum influxum constellationum. Si hoc non venit,non dicunt salsium, quia loquuntur secundum causias secundas, quas Deus pol si immutare ut placet. vir Dei positus in infirmitate qua mortuus est, quendam Iud eum nomine Ioseph , medicinali arte peritum quem vir Dei plurimum diligebat, eo quod se illum conuersurum praeuidebat, quasi eius opera indigeret ad se vocavit, ille vero cx pulsus tactu & motu in venis mortem esse cognoscenς dixit familiae,quq ad sepulturam necessaria sunt praeparate, quia continuo morietur. Quo dBasilius audiens inquit.Nescis quid dica cui ille. Crede domine quia sol cum sole occidet,& tu cum sole occides. Cui Basilius, quid dices si non moriar liodies Cui loseph. Non est possibile domine. Cui Balilius. Et si in erastinum utque ad horam sextam superuiuxero quid facies s At Ioseph,si usque ad horam illam luperuixeris faciam quod hortaris.Tunc Basilius, licet secundum
naturam ilico moriturus esset, a domino tamen inducias impetrauit,& usque in crastinum in horam nonam vixit,
uod Ioseph videns & stupens in Chri
um credidit. Balilius autem virtute an uni imbecillitatem, superans corporis, de cubiculo suo surrexit, & ecclesia ingrediens suis eum proprijs manibus baptirauit. Postea uero ad lectulum suum redi jt, Sc spiritum statim Deo sa-ciliter reddidit. arta propositio qua-uis in diuina pr ordinatione certus sid& determinatus terminus vitae nostrae, tamen certis ex causis voluit eum d minus nobis hunc esse in certum. Primo
ut homo vivat purius, quia secundum Cyprianu . Quale te inuenit dominu qcu vocat,talem te iudicat.de pq di. i. c.
Nunquia. Stultum est autem vivere in illo statu, in quo nollet mori quis. &cum de momento in momentum, hoc possit accidere, ideo debet urgere ad pure vivenduin propter huiusmodi incerti tudinem. unde ait dominus. Estote parati, quia nescitis diem neque ii
ram. Secundo, ut homo operetur communius , & pcr consequens utilius. Si enim sciret homo in breui se moritu- ru,a mu ltis bonis desisteret quae cedunt
ia x tilitatem aliorum , ut sibi lati vac
56쪽
ret, quod tamen non congrueret. Unde euidam sancto viro quando suit ei reum lata mors ad certum tempus sutura,dictum est ei, age quod agis,operare quod operam . Grego. libro dialogorum, &in homilia. Tertia ratio It conuersetur homo humanius. Si enim quis sciret se diu victurum prosequereretur odia &vindictas, Sciniurias. Et si scirent homines se cito morituros multi nimis melancholice viverent,&alios ex hoc ama. ricarent &attediarent. Duq primae rationes sunt Thomae in lumina. Infirmitates mortem naturalem praeceden tes,patientium menti ad sex vides possunt esse er sati aeristae o meritoriae:
Mors tamen naturalis de se nee eri satisfactoria nec meritoria.νMOs vero in
lenire illata propter fidei aut veritatiso iustitiae te limonium , σ eo ιs' Mem, e I ex toto satisfactoria pro pecca-νο : sed violenter illata propter pepuli lν-berationem,reipublica defensionem, aur
a morbis violenter torquentibus, non ex
νοιο eri satisfactoria. cap. X I. Vetritur vliu mors hominis si pro peccatis satisfactoria& alicuius boni merit ria S uidetur quod non, qadcbetur pro originali peccato mors , Nomnes sumus eius debitores : ergo non acceptatur mors ut pro alio quam pro debito fatisfaciat. Respondetur. Prima propositio, Mors naturalis secundum se n on satisfacit pro peccato,patet quia est alias debita,scilicet pro peccato origina
li, ideo pro actuali non satisfacit, quia
dat, is eadem Blutio non parit duas liberatio-ntiati nes, Sed quantum dolore mortis 'H' & laguore, illud bene pro actuali satisfacit, quia illud non debetur originali. Qui enim deficiunt senio non dolentes mortis debitum persoluunt. Secunda proposito mors violenta bene satisfacere potest, patet , quia talis non est debita originali, cui non debetur po na sensus: ideo si est iniuste illata, invar xime satisfacit . Multis autem in
dis potest haec mors iniuste laserri. PH-
mo propter siles testimonium se eo, Mors
sessionem, & lige est martyrium , & ex violenta toto soluit poe nam debitam pro pecca- quo id setis. Secundo modo propter veritatis de ratur iuiustitiae testimonium, ut mors Ioannis tu D. ,
Baptiste:& hae e similiter persoluit.Tertio modo propter gregis de populi libe- orationem, ut I .Paraly. M. dicit David. Nonne esto sum qui iussi ut numerar
tur populus s ego sum qui peccaui, iste
grex quid commeruit s Uertatur, obsecro, manus tua in me & in domum patris mei, S populus iste non percutiatur. Similiter est ad hoc exemplum de H steliquae propter populum venit ad Aiasuerum, sic qui ad tyrannos accedunt ad liberandum innocentes a morte. Ethaee mors multum satisfacit, licet non quadoque ex toto. Quarto quando propter reipublicet defensionem moritur,ut in bellis iusti Α, & hae e similiter multum persoluit. Quinto naturaliter insertura morbis superuenientibus & violenter torquetibus,& haec similiter non ex t to liberat .Ratio autem ultimorum triueasuum est, quia haec mors non est voluntarie assumpta, licet patienter accipiatur, dum fit de necessitate virtus p tientiae: ideo non totaliter poena liberat, nec ex toto satisfacit. Si vero mos se iuste illata pro aliquo peccato actuali morte digno, tunc si patienter seratur satisfacit, tum propter magnitudinem contritionis, ut patuit in latrone quem Christuq de cruce tulit in Paradisum , Tum etiam propter patientiam qua patieter &virtuose sustinet angustias mortis. Unde Hiero. dicit. Deum velut omnium rerum ita & suppliciorum habere mensuram & magnum peccatum ma
gnis diuturnisque tui cruciatibus . Si quis autem sit ille, ut ille qui in sabbato ligna collegerat, talem postea non puniri, quia culpa leuis praesenti supplicio compensata est. de pl. dist. .g.auet ritas. Et haec omnia dicta de morte vi lenta intelliguntur cum quis eam si sinet, non solum patienter, sed etiam propter Deum, non propter mundi s uorem : unde Hieronymus. Si ita ma
urium serimus ut nostras ab hominia
57쪽
ne di sitione facienda ante mortem. 63
bus reliquias venerari optemus. Et si opinionem vulgi se lates intrepidi sano guinem sederimus. Huic operi non tam praemium quod poena debetur, & perfidiae magis tormenta sunt quam corona victoriae. i. r. r. vide. Tertia propositio.
, Mors naturalis de se non est meritoria, sed bene angustiae & dolores eam praece detes, patet,quia hoc solum est Clitia sit proprium, cuius mors sola est pro no-Z bis meritoria. Psal. s. Tuus est dies&tua est nox, dies scilicet vitae,& nox mortis, quia in utroque nostram salutem merebatur. Tum etiam,quia eam
habuit potestatem in vita & morte: ponendi & resumendi animam suam , &sic dies vitae, & nox mortis erant in sita pote llate . sed quo ad nos nostra est dics ad merendum, de nobis ad hoc speci liter donata.Sed dies mortis ad recipiendum praemium secundum merita non
est noster: sed domini,qa secundu Psal.
67. Domini domini exitus mortis: nisi serte illis solis,quibus nox in dicm vertitur ut sanctis martyribus,quibus mors computabatur in meritum, & dcbitum
naturae in lucria in . Vnde & beatus Laurentius dicebat. Mea nox obscurum non
habet,sed omnia in luce clarescunt: &Paulus, Mihi vivere Cluillus est & mori lucrum. Inde dominus ait ostendens non ita esse communiter; Ioan s. Venit nox quando nemo potest operari, scilicet opera meritoria: ideo Christus dicitur solus inter mortuos liber ad merendum, quia alij non nisi ex dono specia-M li. Quarta propositio,infirmitates Scan. Infirmi. gustiae praecedente, mortem,possunt estates, se meritoriae dc satisfactoriae,licet enim gu- noctuq sint corpori,tamen multum propiae ma ficiunt menti. Ambro lius. Quod nocet xim pro corpori iuuat spiritum. de poen. dist. I. c. Dilii. dicis. Infirmitas enim corporalis mul-nimae. ta bona homini iacit. Primo frecluenter peccatum impedit ne fiat. Vnde Ambrosius eodem cap. Aegritudo carnis peccatum repellit. Prouerb. ΣΟ. Livor vulneris abstergit mala.Sicut enim una infirmitas expellit aliam, ut febris te
tiana spasmum, sic qgritudo corporusgritudinem animae. Michee i. Ins, mala est in bonum qui habitat in ma-rach, idest in amaritudine & ita pr seruata peccatis suturis. Eccl. 3. Infirmitas grauis sobriam reddit animam. Secum do infirmitas seruentiorem hominem reddit. Tum ad operandum, iuxta ilia
lud Psal .i3. Multiplicat et sunt infirmitates eorum, postea accelerauerunt, se licet se uentius operari. Tunc etiam
ad citius surgendum a peccato, vulgo a quibusdam dici solet , vellem esse in luto ad bonum & perfectum meum,scia licet si homo cecidisset in lutum prosectus eius esset, quod inde exiret.Sicut enim asinus vel equa quq sunt arrectati
in luto exeunt mediante virga. Sie hominem existentem in luto peccati, facit inde exire infirmitas. Greg. Mala quae nos hic praemunt ad Deu in nos ire c-
pellunt. Tum tertio ad facilius Chri- 1lum recipiendum in corde suo,& ad sibi facilius praebendum hospitium. E.
plorator enim considerat locum castridebiliorem & infirmiorem, per quem facilius intrat & totum castrum occupat. Gen. 2. Exploratores estis & ut uideatis infirmiora terret venistis. Sic Christus non potens intrare cor li
minis per viam set titudinis & potentis, quia quam diu homo sortis est & polevnon curat de Christo, nec eum per mi
tit intrare, sed per viain debilitatis Sinfirmitatis statim ingreditur, Sc ei aperiunt. Psal. 77. Cum occidebantur ad eum. Tertio infirmitas humilem reddit hominem. Vnde Apostolus. 2.Cor. I 2. Libenter gloriabor in infirmitatibus lineis , ut inhabitet in me virtus
Christi, scilicet humilitas, ob quam
conseruandam sibi datus fuerat stimulus carnis, id est quaedam corporalis infirmitas secundum Aug. scilicet passio
iliaca. Psal. 82. Imple facies eorum ignominia, & quaeretur nomen tuum domine. Quarto crinstantem efficit ex as 'suetudine pati edi, quemadmodu arti sex& terrae cultor & iti pediarius ex continuatione exercitia sortiores redduntur,
ade Apo.2.Corin. ia.Cum enim infirmot
58쪽
mor tunc sertior sum .seontra nequitiasta tentationes daemonum .Mat. 26. Spiritus quidem promptus est, caro vero infirma. Infirmitas enim carnem domat, ct spiritum roborat. Quinto ad pers Oionem adducit infirmitas. 2. Cor. I 2. Virtus in infirmitate perficitur. Na contemptum mundi generat sicut amaritudo cibum contemnere facit. Hier.6. C ram me infirmitas & plaga erudire Hierusalem .i. honunem pacificum contemnere seculum,ut persectus fiat. Inde Iob quando languebat exorsus est.Tedet animam meam vitae meae.Sexto consequenter infirmitas ad hoc inducit, ut euides diuini amotis signum praestet: pater . n. corrigit proprium filium non alienum. ID. II . Ecce quem amas infirmatur. Ad
hoc est exemplum de illo sancto patre invitis patrum qui singulis annis ins
mabatur. Dum autem anno quodam noinfirmaretur, lugebat, eo quod timereta Deo obliuisci, eo quod illo anno non visitasset eum. tia nor admonent hominem,ut dese , o sua domo antequam mor. atur disponat: scilicet periculum , scriptura dιuma aluctu ia , CT exempla . cap. XII.
Vita sunt quae hominem debent monere ad hoc, ut disponat de sic,& de sua domo
antequam veniat dies mortis,ut bene& secure mori possit. Primuest periculum, homines enim transituri periculum de quo sunt certi disponunt de transitu illo prudentet, ut caute Pertransire possint. Mors enim corporalis passus est periculosus,peneralis omni aetati, sexui, & regioni, adeo ut non sit in terra ita habitualis cosuetudo sicut in de peri- ri,nec ita periculosus passus, ita quod si Astis. deficiat ad prudenter transeundum , i reuocabiliter actum est de vita sua. Ideo lsropter periculum debet cogitare qua- iter se disponat ad transeundum periculum. Aliqui enim dormiendo in pecca to volunt illum pertransire cum tamen a domino dicata Matth. 23. Vigilate,
quia nescitis diem neque horam. Inde
orabat Psal. ix. Illumina oculos meos ut scilicet videre valeam pericula quod imminet mihi, ne unquam obdormia in morte, scilicet per peccatum nequando dicat inimicus meus,praeualui aduersus eum .s diabolus .f. per peccatum. Fatuus enim eis et nauta qui expectaret gubernare naue suam usquequo incidisset in periculum. Sic qui non curat disponere& regere vitam suam quousque incidae in periculum mortis. Prou. s. Uir pru-d cns dirigct gressus suos. Secundo ad hoc nos admonet auctoritas sacrae scripturae. Esa. 38. Dispone domui tui, quia morieris tu & non vives e & iterum Ps. In diebus meis inuocabo, Sc non expectabo in nocte mortis,quia sequitur Circundederunt me dolores mortis. Vnde Ber. Miser homo quare omni hora non te disponis ' cogita te moriturum quem scis de necessitate moriturum. Si Noe centum annis arcam fabricaui in qua se ad horam a temporali morte saluaret quantomagis arcam, idest animam toto
tempore vitae nostrae debcinus praeparare, ut mortem aeternam pontinus eu itare t Est enim vita nostra quali naufragiu,& esse nostrum quasi momentaneum et ideo in hoc corpore nunquam debemus esse securi, maxime cuin horam illam ultimam nesciamus, ut omnis hora sit nobis suspecta. Sicut si tibi apponerentur plures panes, S in uno illorum venenuelle scires, & quis esset ignorares, quilibet illorum tibi suspectus esset. Aug. Latet ultimus dies ut observentur omnes. Tertio nos admonere debet hora competenti & non tarda disponere diuina iuilitia,quae maxime inuigilat circa finem
hominis ad eum perscrutandum &iudicandum .vnde Greg. in moralib. Deus extrema vitae nostrae plus indicat. Scruptum est enim dominus iudicabit fines
terrae.Tanto ergo impensius ultimis nostris inuigilat,quanto in ipsis pendere invia vitae sequentis pensat. Vnde saepe
peccatores iuxta finem conuertit. Haec lib. 29.morat. Inde hortatur dominus.
c. I i. Sint lumbi vestri praecincti, α
59쪽
De di sitione facienda ante mzrtem. 6s
lucernae ardentes in manibus vestris,de vos sinito homines expectantibus d minum suum primo admonet sint lumbi ellii pcincti .i. a delectationibus v nereis abstracti. In lumbis. n. sunt in ius delectationis venereae,propter quod , dicitur. Iob It . Fortitudo eius. s. diaboli est in lumbis eius. Cinctura autem est quaeda relli iactito lumboru signam mortificationcm delectationis. Secundo admonet iudex P si serues in operibus dilectio cum dicitur,lucernae arderes,&c. Tertio m vigilemus expectantes ipsam
ne Bite vente, inueniat nos imparatos,& tue subito nos Ed omnia benefician stra deperdamus, quia si cui videmus Q ille qui ludit ad seacos qn subtiliter per totum luserit,si saciat versus finem ludi unum malum tractu totum perdit qa secit. Sic qui circa mortem male operar, ec se prudenter ante non disponit. Quarto nos debent monere exesa eoi si qui sine dispositione sui & suorum,ab hac vita decesserunti talia. runobis proponu tur in sipeculum. Sicut.n. non fit speculuriempla de silice uiuo & crescente in terra, sed praeced F de puluerirato: Sic nec nos debemus carium ba pere exemplum a viventibus naale agent at,on ι tibus,qui contractus usurarios faciunt,mbis in vel in festis operantur,& rapiunt,dicen-
mortuis puluerietatis respiciendo capita di ossa mortuorum, cogitando'quandoq; per os quod ita delectabile erat ad osculandum,& ita delicate quandoque comedit do bibit,& per oculos tam pulchros parum antea ad respiciendum, nune intrant dc exeunt vermes.& quod ita superbe vestiebatur, nunc nullum operimentum habet nisi tetram, nutulam stratus molliciem,nullam familiam quo ad corpus nisi vermes,quo ad animam dum male vixit nisi daemones, quomodo in vita sua vixit ocin morte se male disponi immo in dispositus omnino abi serit. Ad quod speculum siciendum nos hortatur Iacobus. Iacivit. Exemplum accipite fiatres exitus mali, ut scilicet faciamus quod faciunt euntes ad testem, vel congregationem ni
guam populi: Nam tales quandoque
respicere solent in speculo & se parare.
Sic nos euntes ad aeternum Dei conuiuium de coram totius mundi multitudine, saciamus nobis speculusi demo tuis, in quo nos paremus sicu criptum est. Ereeli. 23. ubi dicitur,quod tulit pulus unum de nouissimis suis, Sc constituit eum speculatorem . Speculator e nim est qui populum hortatur ut via, .let imminente periculo. Sic dc nos a bemus semper vigilare,quia semper no
bis imminet illud periculum. Sed multi
non vigilant quousque excitentur per mortem,Sc quandoque nimis tarde est. Religiosi enim volentes certa hora surgere ad vigilandum cum Christo, con muniter habent iuxta se horologium continue fluens,& quosdam ictus percutiens qui non excitant dormientes. Sed quando finaliter horologium cadit,m gnum ictum perculit, ita quod dormietes excitat Sc vigilare facit. Horologiucontinae fluens est vita nostra continue rua ad mortem tendens, quae habet conti . mana ornuos ictus, idest cotinuas tribulationes, seruta quae tamen ita parmae sunt quod paucos um eo excitant a seriano peccati. Sed finaliter tinu poquando istud horologium cadit dest vicens. ta descit,tue in morte est magnus ictus de magnus si, nitus: ita quod tu comnes in peccatis dormientes euigilare sicit siue ad vitam,sue ad mortem ; Sc ita sonus mortis nos debet excitare ut vigil mus ac domui nostrae disponamus .unde Aug. in epist. ad Diastorum. Vigilate debet omnis Christianus, ne eum impar tum inueniat Domini aduentus. imp ratum autem inueniet Deus, quem im paratum inueniet dies ultimus.
Domus conscientiae tribus causit dissonenda, nudanda sarnanda,er cui D-dienda. Cap. XIII.
O Vatuor domibus debemus sapiesse a
ter ante mortem dis, nere .cd- Consi naui co scientiae,domui corporis, domui ita: famili , Sc domui seiune qua expecta- mus quamus.Primo ergo disponere debemus do ea di pamui conscicutiae, in qua debet homo nenda. aete
60쪽
manere & quiescere,iuxta P absententiam. Gnuertere anima mea in requietua. Bonus homo valde inuitu d et rolinquere hospitium suum in die solemni.Sic enim consueuerunt dicere homines,dies solemnis est, ego non possem relinquere hospitium meum. unde dicit Ioannes.Apo. I . Fui in spiritu dominica die. Multi sunt nihilominus histriones qui domum sua in in his diebus derelinquiit. Prouer. . de mala muliere dicitur non valens in domo conlistere pedibus suis. Hanc domum malum est relinque re. Primo propter insidiantium hostium multitudinem qui subito ei ingrediuntur & spoliant iuxta illud Lucae. Io. H mo quidam descendebat ab Hierusalem in Hierico,& incidit in latrones. Secu do propter temporis dati ad operandum
re: dicionem. Ecel. 7. Non te praetereat particula diei bonae.Tertio propter an iis corum vitandum scandalum d oi sensionem, id est Angelorum & sanctorum,unde Beri Vereor ne nos iram desidia quandoque abhorrentes, cum indignatione recedant :&unusquisque nostrum cito cuin gemitu dicere incipiat. Ples. 8 .LGpe secisti notos meos a me: posuerui me abominationem sibi. Huic autem domui debemus prouidere. I'rimo ipsam a sordibus mundando. Plal. 6. Lavabo per singulas noctes, id est singula peccata lectum incum, id est conscientiam meam .
Vnde N Ezechias cum dicium cilet,ut disponeret domui suae conuertit faciem suam,id est considerationem ad pariete, idest peccatum quod erat pati cs inter se dc Deum,& mundauit omnia quae ibi erant lachrymis suis. Vitia enim ante mortem si emortua non sucrint, ipsum
exeuntem daemonibus tradent. Sap. Traducent eos ex aduerso iniquitates eorum. Non enim securus exit de ei uitate, qui inde exit inermis & impotens cum hostibus suis. Inde est quod per lonem tempus ante mortem debet se peronam vitam ab huiusmodi viiijs, &malis consuetudinibus exonerare. mmuniter dicitur, quod bona vita ducit ad bonum finem, & mala ad malum.
rubor enim ad illam patrem ad quam inclinata est radit. Si ad dexteram, ad dexteram si ad i nistram ad sinistram . N
Mirabile enim et set, quod arbor in li- nata ad sinistram, caderet ad dexteram.
Scriptura autem vocat nos arbores, .
quia arbores quae iaciunt fructum, non dimittunt in pace, sed lapidibus&b culis obruuntur: hoc tamen habEt pri- his arbouilegium,quod non ponuntur ad ignem recquam diu faciunt fructum. Sed illi qui
non iaciunt fructum dimittantur in pace, ex non obruuntur, sed faciliter a scinduntur & mittuntur ad ignem : ita homines facientes fructum in ecclesia non dimittutur in pace,sed in hoc mundo obruuntur tentationibus & molesti j a mundo, Deo,& diabolo. Sed snaliter non ponuntur ad ignem inseres: ideo in morte cadimus ad illam partem ad qua
inclinati sumus. Nam qui consueuerunt male agere, communiter male moriuntur: S ii quandoque accidit oppositum, hoe est ex Dei gratia speciali, Squasi miraculi se: ideo necesse est, ut arborem nostram inclinatam ad sinistram , ad aliam partem defectamus ante morte, si voluerimus secure mori, S ad bonam partem cadereSecundo ita disponendii reti . est domui nostrae ante mortem,& Orn a tur virtutibus Sc moribus bonis, non enim susscit a malo recedere, sed etiam , oporret bene operari. i. Mach. 4. Ornauerunt faciem templi, id est conscientia coronis aureis,idest virtutibus plurimis. Fatui sunt homines qui negligunt se praeparare usque in diem mortis, uti tuus e siet qui in die solemni vellet indui vestibus nouis, & ney ligeret eas praepa rare usque in diem festiuitatis. Unde imuitatus ad nuptias quia hora competemti sibi de vestibus nuptialibus non pro uidit, ligatis manibus & pedibus, missus est in tenebras euteriores. Ma a.
Vnde& latuis virginibus nimis tardo sibi de oleo prouidentibus dictum est , nescio vos,& clausa est ianua. Tertio Galicite custodi edo se usque in sinem, quia qui perseuerauerit usque in finem filauus erit. Abac. a. Super custodiam mea
stabo. Bene autem se custodit qui hic invia amicos suos custodit, scilicet virtutes