장음표시 사용
61쪽
Christum. Si enim saluatoris amorem verum secum habuerit moriens, securus inde exire potest: tui a P l. 22 1i ambu lavero in medio umbret mortis, non tiamebo mala quoia am tu mecum es. Vae ei qui tunc saluatorem non habuerit amicum,in necessitate enim apparet v tot amici, Plus enim valet tunc amicus
in platea quam aurum in arca. Sicut enim pedes ad certum locum quo corpus ire asscitur portant, sic amor ad Partem ieu locum quem diligit S dilexit. m mens Desiit & portat moracia temta in ipsum reponit,iuxta illud Eccl. t r. Si ceciderit lignum ad austrum, glossa, quantum ad taluandos : aut ad aquilonem, glassa, quo ad damnandos,in qu cunque loco ceciderit ibi erit. Hinc est quod huius transitus & translationis assignatur competenter causa. I. I Oan. 3.
Manslati sumus de morte ad vita, quo niam diligimus fratres : & sequitur,qui
Domus corporii di ponenda , sobrieta: dA. i sciplina parii tentiae, praee tortim is,Mmorum adimple ione. EInque my mus hortandus ad talem dispositioi emab amicii , medicis , er sacerdoti us Cap. XIII. Ecunda domus cui prouidendum est, est domus exterior, scilicet corporis, & hoc tr pliciter quod tangitur Eccl. 33. Qibaria A virga S onus anno panis de disciplina,&opus seruo. Sicut enim ad asini regimen requiritur cibus pro
vita, virga pro disciplina,& directione, ει excitatione pigritiae suae, & onus pro necellitate domini,Sic ad dispositionem corporis & regimen eius requiritur priumo ministra io sobria cibi & potus, ne in varios morbos incidat: quia ut dicitur Eccl. Plures occidit gula quam gladius:& tamen incidit illud quod Lucae. xi. dicit saluator. Attendite vobis ne Orte prauentur corda vel ira crapula, diebrietate, di curis huius vitae:&superveniat in YQ. r Pea una dica causis cilicet Ingrmia
De EJonenda conscientiae modo. I
mortis. Multi enim ita intenti sint compoti suo, quod de anima non curant: dc cum accedunt ad mortem, de corpore & corporis sanitate tantummodo δε- liciti sunt,& de anima non cura Gulus tamen oppositum debet se L. Primo, nam amici infirmi eum vilitantes debet eum hortari , ut emendet vitam tuam, de componat cum Deo quem irritavit, antequam ad eum accedat: quia infirmitas non est tali nuntius mortis, indi. cans hominem esse mortalem. Secundo medici hoc debent infirmo sit adere antequam corporalia remedia apponant, quia Deus non mittit p. incipaliter insidimitatem nisi propter animae sinitatem. Ideo Deu, primo intendit animae sania, at cotate in quam corporis Medi ci autem de mitian bent tuam voluntatem diuinae conso mare, quod si aliter laetant in ite agunt. Si enim erga patientes suos ita se um- per haberent , uti hortarentur primo
mederi animam quam corpus,tunc Omnes eorum conditionem agnosceret,nec ex eo terrerenturansirim, dc multorum bonorum serent occasio. Praeterea modici debent sequi dominum suum. Cum enim quis sanabatur a Christo in corpore, primo sanabatur in antina quaerendo ab eis fidem quae est vita animae: nam Abac. i. Iustus ex fide uiuit. Tettio di co, quod sacerdotes ta amici infirmi de
bent primo Infirmos monere bonis verbis, non multum dantibus spem vitae, nec eciam totaliter auferentibus dicendo ei. Amice vos estis in diuina disposi- ma tione, nescitis quid de vobis intendat agcre dominus, ideo debetis disponeredo inui vestrae. Sin autem propter haec nihil sici at,debent ei clare dicer dispone
domui tu quia morieris tu,& non vi ues. Et quia multi sunt qui non consu uerunt dii ponere domui suae durante vi tatua, deo tinc eis Oportet illam lecti
nem legere, & ad haec cogitare. Sune enim sicut piscis, qui in mari multu bene scit te conducere, S libi bene prouidere. Sed quando eli extra mare, nesciese conducere & nihil videt sc tales se
te in temporalibus & mu danis libi sciae prome re, Sed cum Y iunt ad e3i um, strum
62쪽
nesciunt disponere de constientia sua, ruta non didicerunt: & tamen tunc disci te est di scere propter obstantia impedimenta doloris & terroris in morte aduenientia. Secundo necessaria est eo* ri disciplina poenitentiae, ut scilicet inseruitutem redigatur per poenitentiam. Diues qui secit pontem sumptuosum, ponit ibi pedagium, quod tenentur oestranscuntes soluere. Christus autem serit pontem quo transitur ad c testem patriam quia Christus est assistens pontifex futurorum bonorum. Heb. 9. Expensae huius pontis, poenitentia: sunt &miseriae. Nam qui pontem istum in choruuit caepit contristari & mestus csse, pr pter quod posuit peda otii, scilicet peniatentiam, nec adhuc quisquam transiuit, quin illud pedagium solueret. Iudith. s. Omnes quotquot placuerunt Deo, permultas tribulationes traserunt fideles: ideo si volumus pertrans re, necesse est soluere pedagium p nitentiae. Psel.37. ta die contristatus ingrediebar:& be. ne tota die non expectans finem momtis, quia pons pqnitentiae non est perpetuus , vel stabilis , sed cito leuabili, in
morte propter quod non transiens quando potest, non transit quando vult. Vi
de Apoc. i. de Hiezabel meretrice dicitur. Dedit illi tempus p nitentiae & novult petiittere a fornicatione siua,& sequitur. Ecce ego mittam eam in lectum, scilicet mortis. Oportet ergo corpori nostro ministrare disciplinam, quia tunc cum morietur non erit tempus disciplinae. Tertio requiritur, Ut ante tempus mortis onus mandatorum Dei portet,
neque recalcitret icut ille de quo Deu.3i. Incrassatus, impinguatus, dilatatus, recalcitra ui sed dicat illud.Pal. 38. Siane iniquitate cucurri,scilicet via in mam datorum Dei & direxi. Debet tamen ita discrete iii abstinenti jς di oneribus dirigi , ut tamen continuo operibus bonis vacare possit, non nimis onerando asinum suum. Scimus enim Deum velle
nos conseruare vitam nostram non tu
men utendo superstitionibus, vel incantationibus,vel transgressionibus alicuius praeceo Dei, vel ecclesiae, vel
regulae quo ad religiosos, etia si perhoe
mors vitaretur, quia inde mors animae sequeretur. Dicit enim Aug. I .q. s. si habes, quod si una anima pereat innumerabilium corporum mors huic damno comparari non potest. Sed cauendo a contrariis,utendo medicinis habitando
in locis sanis,subtrahendo se a locis insectis peste, licitum est cuilibet cum nullo iure prophibeatur nisi quis esset eur tus in loco infecto peste. Talis enim d serere non pollet plebem suam propter peste, nisi prouiderit de vicario idoneo.
Et in casu etiam extremae necessitatis
corporalis, vel spiritualis ubi alij non adessent uilibet tenetur iuuare de eo uod potest, non obstante insectione pons cum se offert talis necessitas. Domus familiae disponenda ea eam rite gubernanda, dirigendo, er corrigendo, pse dinando legata, o tectamentum componendo s seu quinque virtutibus m niendo, dilige mia, humilitare discreti ne, pietate charitate. Cap. X V.
Ertio debet disponere domui seae tertiae, quae est sa- milia, eain recte gubernan-- do,& dirigendo,& corrigendo. Propter hoc enim herculsus est Heli morte subita,quia semiliam suam remisse correxit peccantem. Secundo ordinando legata de testamentum componendo. Quod quidem quinque virtutis bus praemuniri debet. Primo muniri debet diligentia in statuendo, & faciendo testamentum. Et rationem assignat Ber. in quadam epistola. Disponere debes ante morbu. Na senex saepe fit infirmitatis seruuς,& seruus testari non potest: liber ergo te steris antequam seruus efficiaris. haec Ber. Vis enim doloris tunc impedit hominem,ne de alio tune possit copii re:vel etiam quandoque descis ei, tun intelligentiae propter vehementia morbi,vel etiam propter malam consuetudinem, qua ita adhaerent temporalibus bonis, & de legando nolunt verba quaecunque audire . Tales enim ita sibi ista terreaa incorporant, immo in cordant,
63쪽
ne distositione domus familiae. 9
quod ne eelle est eos inde mori piae nimia constipatione. Tales enim non pos sunt vel vix purgari, nee laxantur nisi eum violentia amaritudinis maximae Scsertitudine medicinae , scilicet mortis quae est amara homini iniusto,& habenti pacem in siibstantijs sitis. mors. n. eg stionem facit & expulsione superfluoru,& eorum qui diuti iuste retinuerunt,iqnc enim rcstitui mi quando amplius non possunt Sunt. n. sinistes his qui saepe
peduntur in patibulis qui ali in prae dolore egerunt. Sic isti dum moriuntur, Scvadunt ad inferni patibulum sit pcrilua deponunt, di aliena restituunt,& legata pauperibus faciunt. Secundo debct muniri humilitate. Sic ς', cum humilitate omnia in testamcnto sant. Sunt enim
quidam qui magis ad pompam iaciunt
magna legata, ut reputentur magni &sertes, no habent unde se luere debita , melius enim effet nullum testamen tu in facere. Vnde Aus. quia nihil habuit testamentum non fecit. Tertio debet muniri discretione. Primo ut animam suam hominibus bonis & diligentibus Dcum in quibus habeat fidutiam committat. Vnde Ber .in eadem epistola. Committe animam tuam diligentibus anima sua. Psal. Disposui testametum electis meis. Saepe enim contingit quod tales accipiant executores,qui eorum cito obliuiscuntur:& nihil inde laciunt,sed omnia sibi appropriant.Vnde necesse est,ut ρο- 4 sea multo tepore luant in anima, quod non parum angustiatur: volente in etiam firmi diamestici eius .i. consanguinei. Primo quidem, quia durum est morienti deserere filios & uxorem & alios quos inordinate dilexit. unde A ug. de sero p ni tente
ait. Quem morbus urget ac poena te re ad vera vix veniet satis sectione, maxime citiai fili j quos illicite dilexit sine
praesentes, de uxor, mundus ad se v cet. de pqn .dist. 7. c.nullus. Na frequenter ex inordinato amore si totum, citius volunt perdere aiam,st aliena restituere ne pauperes remaneat. Vnde de quodavserario in infirmitate costituto legiturq, cu si ij persuaderent ad restituenda I lle respondit, Ῥ si hoc agere ad hospirale eos ire oportere moritur ergo sine ἔφη restitutione iacta. Post mortem unus fi- ωμι .lioru tota parte sibi contingente restituit, & Dei seruitio te mancipauit. Alter vero retinuit siua parte mundanis doditus, Sinde ad modicu mortuus est. Quadam aut die cum oraret ille qui re. stituerat, vidit terram aperta & in centro ignem infernalem ibique iacere filium per patrem , alterque alterum maledicebat, pater siliit, eo quod amore eius illicite acquisierat nec satis secerat, filius patrem, eo quod talia male ablata sibi dimiserat. Coangustant autem tales do con semestici morientem inquantum unus euine quaerit sibi legati tantum, alius tantum, em Sc tota eorum solicitudo est de lana, no Heiu de anima. Aliquando etiam incipiunt ante moreuacuare capsas, quod videns infirmus i m ia
In corpore paRco tempore ordinare diascrete poterant. Secundo in testamento memoriam de anima sua primitus se
ciendo Sc ordinando suffragia pro ea, si temporalia ad hoc sussiciant. Nam ubi temporalia non susscerent ad soluendudebita, vel ad neces litatem semiliae, dimittenda essent suffragia. unde Ber. Disponi legata consulo, quod solui prius mandes servitoribus , & debitoribus qsacerdotibus. Sed multi sunt qui in s. ne, lucae discretionis caret: propter quod pessime disponunt de anima sua, quia
confinguineorum multitudo cotra eos bellat, dc contrariu animae suae quaerit, de quibus. Mai. Io. Inimici hominis d. desius di onere non permittunt, nec usiis. etiam ad eum ingredi doctum virum,
ne sorte sibi faceret conscientiam de restitutione, vel eleemosynis pauperibus dandit: immo decipiunt eum sinpe dicentes eum esse cito sanandum, cum tamen sit periculum. ideo benedicitur Hierc.9. Vnusquisque se a proximo suo caueat, & in omni fratre suo non habeat s duciam, quia omnis se ter supplantans . Quarto debet muniti pietas , ut scilicet contineat Opeta pia, utpote dare pauperibus & si is siem ultoribus. In quibus sunt amici de co sanguinei pseredi si eade paupertate laboret:& hoc agendo no pietate natura
64쪽
i tantum, sed pmpter Deum.& ut oret pro anima sua. Multi enim sunt qui per
totam uitam sitam non fuerunt solicitide anima sua, sed mundani, semper o cupati suerunt: ideo cum ad mortem properant solum de mundanis propter eonsuetudinem & assedi ionem solitam, cogitant & loquuntur : & vix diuerti possunt, ut de anima sis a pro modico te-D. pore solicitentur. Ad hoc est exemplumnia prin cuiusdam usurari j qui cum faceret teiaeipaliter stamcntum asiate sacerdote suo,& muli, i Era ta largiretur diuersis amicis suis ,& ni in io me hil ordinaret pro anima sua dixit ei s
mini se cerdos . A nuce recordamini de anima. Emui. vestra. Ait ille bene dicitis domine quia vere ego tradideram ea obliuioni. Greg. Hac amiaraduersione percutitur peccator impius dum moritur ut obliviscatur
sul,qui dum viveret oblitus est Dei.Scriptum est. Prouer. i Lucerna impiorum extinguetur. Sicut.n .in curijs magnoruditorum datur eandela pro equo Para
do , pro cenando, S pro cubando , &famulus partem candelae consumit in
praeparatione equi, residuum in com
dendo,& bibendo,& ludendo. Ita,quod contingit, dum deberet cubare candela extinguitur,& lic cubat in tenebris. sic multi partem lucern , id est discretionisi sibi dat et a Deo expendunt in equi, id- est corporis praeparatione, scilicet in v stium ornaturaliam in cibo,& potu,de-- lici j, & solatijs: ita, et in nocte mortis - hora cubationis,deficit eis lumen prudentie , & nesciunt se regere, neque de salute sua prouidere, unde media nocte salue virgines dicunt. Lampades nostret extincte sunt. Mati. 1 f. Ideo possunt tales dicere in morte illud. Iob i 7. In
tenebris stravi lectulum meum. Faciamus ergo sicut prudentes virgines , ut
cum media nox mortis venerit, lampadcs nostrae replete oleo misericordiqnon extinguantur. Et sicut discreti viatores , quos ne tenebrae noctis comprehendant,festinant eundo,& laborando,& bene operando. Iuxta illud Ioan. I 2. Ambulate dum lucem habetis, ne tonebrq vos comprehendant. Quinto m M viri debet testiunculum charitat reli
quendo uxori & liberi, pace St con o
diam . Parum enim est eis relinquere
hqreditatem nisi exemplo Christi , etiacum hoc derelinquatur pax mutua: noenim Christus vineas & domos suis discipulis, sed pace dereliquit. Saene enim
contingunt inter eos iurgia,N distensi nes, pro diuisione eorum, quq bene vel male aequilita sunt. Sunt enim licut ca nes virgantes ad unum os rodendum. Domus aeternitatis disponerula eLI per misericordiam. cap X V Ll Vario di sponere debet homo
ante mortem de quarta &vltima domo , quae est domus aeternitatis tuae docum suum in ea operando, & solicite cust diendo. Iuxta illud Apoc. 3. Tene quod
habes, ne alius accipiat coronam tuam.
Exemplo illius viti religiosi nomine,Deul sedit, de quo Greg. . dialogor. c.
I. Hic enim calciamental blcbat operari,de quo alter per reuelationem vidit,
quod domus eius aedificabatur in estis. Sed in ea constructores sui solo die ibbbati vid bantur operari,qui eiusdem viri stibi iliter vitam requirens inuenit, quia ex his quae singulis diebus labor bat, quicquid ex victu & vestitu super. esse potiti siet die sabbati, ad beati Petri ecclesiam deserre consueuerat Sc indigentibus erogare. Si enim homo in uita praesenti no prouiderit sibi de hospitio, pro alia in malum habebit hospitium in alia vita, scilicet in inferno. Bcr. Oanima mea domum habes , sed cito casura es, & nisi tibi prouid cas , vento,& pluuie exponetis. Et sic patet, q, haec
domus 2 misericordia aedificatur. Secudo per misericordiam homo ad eam cinducitur. Eccl. I 6.Ois misericordia faciet locum unicuique secu n dum numerum
meritorii assignando supple. Vnde Ani binisu. Sola misericordia cois est destinctorus Pallus.n. ille transitus ad illam domu .riculosuς est,& ideo sicut peregrinuspe extranea patria plena bellis & latronibus contristatus ingreditur,dc soliscite cogitat quo securius per ductores , vel stipendiarios conductos,trani ire Pse
perfecta Traia caducit. tetit:
65쪽
a ne pugna daemonis in monte. st
test: Ita nos necessee ea de depiculis,&riculoru euasione, P stipediarios pauperes copitare. &de eisdem esse quasi tristes, semper autem gaudentes. 2. Cor. 6. Semper tristes propter mala quq sustinemus,& quotidie expectamus, & pr pter bona quibus retardamur, semper gaudentes Ruia mors illam tristitia conuertet in gaudium, & disrumpet vincula, per quae a bonis ad quae creati sumus retardamur: iuxta illud Psal. 29. Conuertisti planctum meu in gaudium mihiμ conscidi isti saccum meum, Sc circunde disii mei titia. Sed timor Dei s licite custodit hanc domum. unde Eccl. r.Timenti Deum bene erit in extremis , in die defunctionis su et benedicetur. E
cle.27. Si non in timore domini te tenue iis instat elicito subuertetur domus tua. Hane aute domum muniunt charitas,& bona opera facta in uita q illuc transmittuntur. Ideo stulti sunt valde qui illic nil il praemittunt, umno stultioreseo,de quo quidam aiunt,quod post vita ΟΠ stultam morti appropinquans, amicos
mentum Sc executores ad se vocavi coram quia Ertilio bus cum testametum saceret, unanima in
factum . gnam summam pecuniae legauit stulti ri, qui in tota illa terra inueniri posset: causam assignans, quia ipse stultissimus fuerat, & ad talem qualis ipse fuerat intestamento suo respicere voluit. Et quia timuit ne sorte executores hoc nollent contere,eos astrinxit iuramen to , ut per villas Se ei uitates stultiorem quaereret.
γ Quaerentibus illis semper stulto stultiorem inueniebant, & dum circumirent, appropinquauerunt ciuitati, in qua multitudini populi obuiauerunt, qui inter eos nudum & manibus ligatum quendam ducebant ad patibulum, quibus quaerentibus qui fuerat, Se quid fecerat propter quod ad patibulum raperetur, dixςrunt quod magister & dominus civitatis fuerat per annum, de ad libitum in omnibus voluntatem suam secerat. Nunc vero 'ipnibus illis bonis spoli tus ad mortem dii batur, quia tali eurecipiebant conditione, & omne, qui ante eum fuerunt & poli eu erunt, haec, erat cosuetudo ciuitatis. inibus alii dixerunt, mirabile esse alique post eum inueniri posse qui ei voluerit succedere eo pacto Sc ea conditione. Quibus illi:
No est necesse perquirere aliquem hoc volentem, quia prece amicorum precio& muneribus quaeritur. Tuc executores
ciuitatem illam ingredientes,post prandiu inuenerunt unum qui prece & precio obtinuerat locum illius,& qui sed bat miser, ita in gloriosus ac si locu illum semper obtinere posset, non consuderando qualiter sui praecelso re erant mortui, & qualiter eode die suus pret cessor vita turpiter iunctus erat, & q, tam cito per eande viam eum sequeretur,sed omnia haec negligebat ad solam praesente gloriam respiciens. Tunc executores obtenta licentia de loquendo cum eo, di recitato testamento pecuniam ei trudi derunt,dicentes cp nunquam stultiore inuenerant,nec inuenire possent qui pro tam modica gloria ad tantum discrimese exponebat. Haec est optima parabola.
Na mundani εἰ pricipue ossiciari j nune in multis sunt isti similes, quia prece dc precio coducunt esse in offici js ubi multa mala comittunt, nunc Vnus, nunc γlius ibi ponit, siue Papa, siue Rex sed nodiu durar,qn statim non ad domum cPlessem sed ad patibulum inferni rapia tur, vident. n. suorum praecessorum p ricula & malos mores & finem pessimu nec corriguntur: dc in in praesenti gloria & honore εἰ potentia delectantur, ae si essent ibi perpetuo mansuri. Sed deterioris sunt conditionis isto saluo, quia per annum ita certus erat si e viuere,isti no per diem integrum certi sunt: secundo quia ille caum quo ad corpus damnabatur, isti vero quantum ad co pus & animam simul.
Quinque raιionibus probatur damonem acrius σ fortius tentare hominem intermino vitae quam ame. Cap. X VII. 1Vaeritur utrum diabolus aduenit fine buci termino vitae hois acrius& mitius hominem tenteis Ad lioc respodet Alexander de Ales,m sic. Et hoc
probat tribus rationibus quibus alias adiungemus. Prinia ratio tangitur. Ap . a. ubi dicitur,vae terrae. i. subnitenti biu
66쪽
in securitate & soliditate, propter divitiarum & prosperi tatum abundantiam:& mali. i. his qui propter sinistros eiic tus anguilia Sc amaritudine replentur, quia descendit ad vos diabolus habens iram magnam ciens quianaodicum te. pus habet. Quia enim tempus mortis extremum est hominis: stulitatu se suissentit malefici js daemon : nisi tunc d cipiat eum: hinc multo plus quam a tea deseu ire studet . ideo dicitur Ela.'. In nouissimo aggravata est via maris .hrauis est ad transeundum via anaaritu-inis mortis : in cuius signum dum sit j Israel transierunt mare iubiu, Pharao
se sentiens sui ratu in eorum seruitute,du rilis est eos insecutus. Secunda ratio accipitur ex debilitate morientis. Nam ubi maius imminet periculu si adl:taduersarius, maior e occasionem insidia di,inrino S pugnadi audatiam assumit, maxime dum putat hominem auxilio destitutum eis in morte videt animam
iam quasi ad portum applieantem , ubi
semper maius imminet periculum, vi det eum infirmitatis pugna absorptuiri&sensu & ratione: Hinc sevit sortius, α occasionem pugnae ex his accipiens somus tentat: propter quod. Gen. 3 .bene dictum est serpenti. Et tu insidi aberis calcaneo eius,id est fini & termino vitae. Vnde magister exponedo illud, imqtas calcanei mei circundabit me. Sicut an iama quae per mulierem designatur, conterit caput serpentis dest sue gestionem inimici : Sie inimicus infidiatur calc neo. l. fini viis ut sicut illa capiti, se iste caleanco insulatur. periculosissim si semper in pugna est sinis pugnae, in quo lucrantur vel perduntur omnia. Multi aut
sunt in hac vita qui de teporalibus optime sciunt dilponere , qui cu perueniunt ad illam extrema neccilitatem, nunquacogitauerusit de illo praelio, sed capiuntur quas en des arroy,sicut sunt aduocati & cosiliari j. Bubo ad lunae lunae bene videt, sed in lumine selis dcbilitatur
eius lume & obfuscatur.Si e mundani in his quae in udi sunt,bene di acute videt, sed in spiritualibus nihil, maxime cu admotae Perucalutata ui amittunt sensim
& discretionem,nee sciunt de suis rebus ordinare, de quibus Iob 7. Ipse nouit docipiente,& eu qui decipitur, & adduxit cosiliarios in stultu finem, & iudices in
stupore. Tertia rario sumitur ex sine adque praetendit homo. Nam sm Hai monem quanto magis diabolus videt horninem in silum locum unde cecidit substitui, tanto plus inuidet di impugnat, quia ex liuore & inuidia tentat. Tunc.n. appropinquat homo ad hoc ut impleat ruinas ,& restaurci muros Hierusalem, quod summe impedire nititur aduersarius semper praesens, & nunquam do nitens. Vnde Greg. 6. moralium. Antia quus hostis ad rapiendum reccatorum animas tepore mortis effrenatur erudelitatis violetia,& quos viventes blassici j decipit, hos morientes seuiens capit. PLio Insidiatur ut leo in spelunca sua:i sidiatur ut rapiat pauperem supple peccatorem omni tunc auxilio destitutum : rapere pauperem dum attrahit eum per tentationem insidiatur enim ei ut eatus muri dum de seramine exit.
Vnde Gen . Diabolus est sicut Dan c luber in via, scilicet laicorrum , qui ambulant latam viam mandatorii & sicut cerastes in semita religioserum qui ambulant semitas consiliorum, ut mordeat ungulas, id est extremitates equi, id est corporis nostri quae quidem ex tr
mitas est mors, ut cadat ascenser eius rotrorsum, scilicet anima. Prouer. 23. I
greditur blande in vita, scilicet suggerendo peccata, S in Douissimo morde bii ut coluber interficiendo anima enis. In cauda enim iacet venenum,idest periculum mortis aeternae, hae tre, rati
nes sunt doctori, supra dicti. Quarta ratio sumitur Penes locum S tempus sibi aptum. Sicut enim cautus bellator in passu arcto per quem em quos capere vult necesie est transrharmatos ponit , di illi in palliu illo cum tota potentia occurrit.&ibi mactat & occidit,&capit quos capere potest. Si e d mones in a cto illo passu:iuxta illud Tlit n. a. O nes inimici eius apprehenderunt ea, i ter angustias. hoc figuratum est Num n. ii, Lalai, ubi dicitur, cum taet
67쪽
superasn I expecta ulted Anteius euag nato gladio in angusti js duaru materiau ubi neq; ad dextra,neq; ad sinistra declinare poterat. Sic Angelus sathanae ex. pectat anima inter angustias duoru parietum, corporis, scilicet & anima , vel huius seculi & alterius,ubi non est amplius locus diuertendi vel fugiendi, &illos principaliter qui super asinam camna litatis equitant . Multi enim sim tin hoc mundo velut lepus, qui cu elt in nemore, ita velociter currit, o vix ab aliquo venatore capi potest sed quando
a venatore reti capitur,tune sua mobilitas retardatur. Sic peccator per nemora
huius seculi discurrens, vix a Deo capi potest per psittentia, vel tribulationes quibus eum persequitur Deus.Tandem reti mortis angustissimo a quo non potest effugere comprehenditur,& a canibus inferni deuoratur. Iob rs. Vallabit eum sicut regem angustia. Et sicut bello existere inter duos dii os in passu medio
inter illorum dominia qui vulgo dicitur les fronti re ponuntur explorat res, ad explorandii,& scrutandum transeuntes qui snt,unde sint, quo vadant, quid portet,litteras uidelicet amico , uel inimicorii, ad amicos uel inimicos: ita in mortis transitu,ueniunt tam boni quam mali Angeli ad perscrutandum transeuntes qui sint, uel praelatus, uel mercenarius,Rex,uel tyranus, sacerdos
Det,uel belli miles,uel raptor, & cu inssit in anima superscriptio, Dei uel Caesaris. Exemplum de illo in libro de apibus, cui diabolus in mortis passu apparens librum ostendit in quo scriptum
erat. Mortificabas animas quae non m riuntur, & umificabas animas,quae non
uiuunt: quod cum uideret & uisum diuertere uellet ne plus uiderei,dixit, Pelia glossam legere,quae talis erat: o- modo reduces animas de inferno quae tibi per malum tuum exemplum to
quentur s quo audito , & uiso,& allam tibiis reuelato, statim desperatus obij t. Quinta ratio sumitur ex similitudine: quemadmodum enim in maiori mundo tuturum credimus , sie in minori fore
us esse arbitramur. Sed in tae mundi
diabolus plus seu Iet,quando in fine suscitabit filium perditionis Antichristu , ut extollatur super omne illud quod di .citur Deus: & hoe tu quia semper eius augetur peccatum, licet sorte non d meritum : aucto uero peccato , malitia, astutia, Se inuidia, simul crementum a ripiunt : propter quod crudelius hominem impugnarurus est. Tum secundo, quia tune notitiam multam per longit m poris experientiam habebit, & se in nequitia plus proficiet. In cuius sinum videmus nune machinas horridiores fabricati, ita ut quanto magis appmpinquat mundus senectuti, magis circa talia crescat ingenium. Si igitur. ita aeriter contra electos pugnabit, ut si possibile sit, moueantur electi,quando mouebitur maior mundus : uidetur a si. mili se in fine hominem multo magis persequi,& in eu toto surore debachari.
Prins a daemon tentat morientem despera tione tribus octensis. Contra quam ter
lationem tria sunt remedia paranda invita,σ tria in moriri cap. XVIII.
Ota , quod hostis humani eneris se utens in hominemum uenit ad mortem,quinque modis, uel saltem alistero quinque modorum inuadere sistet, qui cotinentur in illo uersu. Pal. 9o. Non timebis a timore nocturno, as gitta uolante in die, a negotio per ambulante in tenebris, ab incursu &dγmonio meridiano. Sed ut inquit Greg.
iacula praeuisa minus seriunt. Sic iste astutis & tentationes praevisae minus laedunt, & plus homines contra eas se muniunt precibus, & suffragijs, in plorando diuinum auxilium . Ait enim Apocali p. primo. Cor. 7. Revertimini in id ipsum, idest ad Christum ne
forte tentemini a Sathana, non enim ignoramus astutias eius. Prima itaque tentatio,& primus insultus, appellatur timor nocturnus , per quem desper
tio intelligitur: quae ideo se appellatur,tquia timet homo alterum intrare
seculum,propter horribiles vias, εἰ spia
68쪽
Nws, quos in alio seculo credit esse.Timor enim nocturnus ex phatasia rei novis 'sed solum in apprehensione pliant aliae consurgit. Tunc autem & homo
alterius seculi vias ignorat, & quae sibi
contingant propter peccata sua formia dat. Anima itaque peccatrix cum a vin-Υ culis carnis incipit solui, timore concu- Anima ritur, remordente conscientia stimula- pecca- tur, recolit vetita quae commisit,& praereia ctim ccpta quae negligenter impleuit, videlii tu i pii a cet retro se vitam praeteritam defecisse: corpore deflet quod intra breue spatium potuit flui ρd acquirerc gaudium aeternum, quod estuar. in periculo perditionis,propter delectationis breue momentum. Ante se respicit,& infinitae perennitatis spatia deprehendit, in quibus singulis momentis serte cruciabiturata quod in quolibet mo- meto,abud ducius morte patietur. Aspicit supra se videlicet gaudium, circa cuius acquisitione modicum aut nihil labo rauit. Aspicit infra te, videt nihil esse quod aniauit. Fugit intra se ut late at, &Omnia cogitata, verba, Sc facta, quae comisit, reducuntur ei ad memoriam,perhibentia quasi testimonium,quod in cO-
sortin m d in onum patietur pgna aeternam. Videt sorte hinc detinones alsistentes, illic Angelos recedetcs, manere vult exire compellitur:recuperate vellet per-- dita , nec auditur: praecipitanter invaditur, ta de carnis ergallulo , quasi piscis de gurgii scio ei jcitur, ut ad aeterna supplicia cum amaritudine pertrahatur: &tunc desperat, finaliter implens in se illud vaticinium, pei cussimus 'dus cum nrorte,& cum inferno secimus pactum. Lia. 28. Si pqnitentiae tempus obtinere poster, quam dure conuersationis iter arriperet ' quata se factura et cui uro P mitteret s Haec enim tentatio sqpe eos qui in peccato vixerunt misere succumbere facit, mimo etiam quandoque iu-sos, & iamdiu conuerses ad vitam b Diab nam. Nam diabolus considerans quod Imquid na oriens proprius est caelestibus regnis, Deia an nisi firmius oblistar,appropinquante te re liculis mino mortis, ad morietis oculos omnia inorneli, in Deu minatissa, Omne negligentiam, omnia peccata ab ineuute aetate PerP trata reducit, ut inde desperet . Prin quidem omni u illorum peccatorii iuub rtitud mem & grauitatem ostentans. S cundo Dei iust iudicis in aequitate &iustitia rigorem proponit. Temo valore gloiiae in coparatione ad tua paura in ii ita,miarium supereminere demonstrat: adeo ut in extrema necessitate polito,i cus spei vix remaneat. Ac si sibi mentem pulsando suggerere videatur. Vide inquit, nuser innumeram tuorum peccatorum multitudinem,quorum nulla s cta est consessio, quorum nunquam cortuum attriuit memoria. Quo nunc c6fiteberis domino, qui nec spatium habes ordinare tua, Vt cum eo computes,& soluas quod debes, & unde incipere consessione no heas s Vide pterea paucitatem bonoru tuoru cum dierum multitudine, nihil esse ad la turam gloriam quae reseruatur electis. Vide ex aduerso Dei iustitiam iam ad sores, iam ad caput tuuin imminere, qui totam vitam tuam Deum persecutus es. Vis in mo te miscreatiar tui, Sc contra meam Pol statem iit adiutor qui semper ad volum talem meam omnia fecisti s Nonne vides quoniam tribulatio proxima est Scnon est qui adiuuet ubi Deus adiutor contra currus dc equites meos e. Ouod sentiens anima pauperis destituti, in Gne dicere potest illud P .i7. Circundederit ni me dolores mortis,ut scilicet novaleam cogitare de salute mea: torrentes iniquitatis conturbauerunt me, qua- docum multitudine occurrunt memoris me e velut iuriae quedam dolores inferni circundederunt me: quasi imminetes, Sc mihi parati pretOccupauerunt melao et mortis. Hi laquei det mones sunt qui hominem in morte illaqueant, Scpraeoccupat priusquam sit in inferno inde est illa vox de Patis.Ego dixi in dimidio dieru meoru uadam ad portas inseri : dimidium dierum , id est inter dies operis,scilicet huius temporis, dc retributioius:dies qui sinit alterius seculi di. xi:non uidibo dominum Deum meum in terra uiuentium , ecce poena damni. Non aspiciam hominem ultra, & habitaturum quietis, idest uita honunis nec
69쪽
quietem propter poenas iternas , ecce
penam sensus. Tunc enim dicere potest anima conturbata illud. Psal.4o.) Inimici mei dixerunt mala mihi quando morietur & peribit novie eius. Vbi tu eluxuriosus,omnem suam uitam prostituens s Vbi auarus , qui gloriabatur in multitudine diuitiarum suarum,& pr ualuit in uanitate sua s Vbi tumidus Sincitus superbus, qui Deum contenIpsit quid tue dicere poteri cum ualla-hit euin quasi grex angusti a s Certε illud Ps3 7. Inimici mei nucutitur,& ego
morior: psrmati sui sup me, Sego tribulor:& multiplicati sunt et oderiit me inique,& ego euadere despero. Videt quippe bellias infernales paratas vi,& vi
lentia animam extrahere & extorquerea corpore, unde conuenit eis dicere iulud. Lue. 34. Villam emi. s. interni per pecca a mea,&necesi e habeo exire a corpore, quia nihil potest retinere spuitum
quin exeat,& videre illam .s terram miseriae de tenebrarum. Sed contra huiuς modi tentationis venenum, necesse est theriacam S remedium apponere. Primo igitur discretus homo hae e considerans,debet in vita sua sita prouidere, ut
tria faciat antequam ad illum dili Actsi
passum adueniat. Primo vitam suam coisponat in timore Domini, frequentando ecclesiae sacramenta,& singulariter consessionis sacramentum , ut abstineat a peccatis,quae in vitinia necessitate ei oecurrent ad ipsum perdendu: unde Deus.
3I .Occurrent vobis mala in extremo tepore, cum feceritis malum in conspectu domini, ut irritetis cum per opera manuum vestratum .de quo Grego. Videte ne tunc quaeratis peccata vestra fugere, quando iam non licet ambulare.Sed dicitur Ecel. I. Timenti Deum bene erit in extremis.& Prou. 23. In timore domini esto quotidie,& spem habcbis in nouissimo. Secundo ante mortem facie diis est Chrillus amicus, ut in tempore nc, cessitatis se ostendat virum. Vnde PO t una tempus fuerit,ie praecor esse virum. Hinc Psal-8. In persona peccat ris. Cur timc in die malassi uiortis iniquitas calcanei mei circudabit me. Hoc
est iniquitas in s ne,itae meae , quae per
ealcaneum designatur me circundabit, ne timea, ut dicit gl. magistri. Dater non redimit, quia tunc amici redimere non possunt hominem ex iniquitate sua, redimet homo. s dominus meus Iesus qui tune se ostendet hominem: ideo nune obnixe rogandus est, ut tunc subueniae quemadmodum sapiens. Eccl. ult. Pro morte defluenti deprecatus sum 3 Inu eaui dominum patrem domini mei, ut non derelinquat me in die tribulationi me in tempore superborum,sine adiutorio. Inde est quod homo in uita sua debet habere preces succinctas,quas ex cosuetudine dicat ad dominum,qii et me tionem faciant de hora mortis, ut est oratio Christi, In manus tuas domine,&e.vel sic phani, Domine Iesu suscipe spiritum meum: ut per consuetudinem lingua ad illa dicenda Acilius trahatur,
dum cetera membra infirmitate laborant. Tertio ut tempore vitae suae saeiat sanctos amicos suos, ut euin possint in illa extrema necessitate iuuare, in qua desciunt omnes carnales amici. unde dominus ait Lucae . I 6. Facite vobis alni eos de mammona iniquitatis, ut cum defeceritis, recipiant vos in aeterna tabernacula. inde est illud Psal. 1 3. Miseri cordia mea & refugium meum,& maxime ad sanctos Angelos,quia scriptum est in Psal. 3 3. Immittit Angelus domi
ni in circuitu timentium eunt, & eripiet eos. Huius est exemplum de morte
cuiusdam sancti viri, de religiosi appetia lati Ventri ni ; qui cum lecto decubaret
grati iter in lirmatus, Se fratres monachi astarent ad consolandum eum, misit eos, ut resectionem acciperent,& interim ipse cum priore & alio quodam monacho solus somnum acciperet. cum autem iaincipere vellet oculos claudete, subito apparuit malignus spiritus gratulabit diis valde, quasi in crat linuna paratus absque dubio eum torquere. processit consequenter malignorum spiritu uiri maxima caterua cum scutulis & lanceis de horrendis iaciebus, quasi facientes armarium in modum Italicum ad includcndum ipsum. cum haec videret, N dia
70쪽
ligentiam quam apponebant ad Asen. dum inlitumenta ad torquendu ipsum, non remanebat in eo spiritus, sed quasi
iam desperabat euadere manus eorum. Cum superuenerunt viti honorabiles &Hari,qui omnem illam cateruam dgmonum expulerunt dicentes, non decere eos ista sacere circa hominem Dei: &satim conseiantcs eum, paululum post evanuerunt. Qui omnem postea recitas vilionem, Ita incredibili horrore visi nis concutiebatur,ut lectum. exiret Stans terra se prosterneret, petens vispalmos Pecca- pqnitentiales dicerent statrcs, & or ere quid rei pro peccatis sitis. Ecce quomodo sanfacere de dii, Sc Angeli, in illa extrema occessit beat ne te fiunt amici. Tria autem debet facere driperet peccator existens in illa extrema neces intenta. sitate ne desperet. Primo siquide Deustionibus adiutor in opportunitatibus in tribui damonis tione, in lachrymis cordis, & oratione pulsendus est, quemadmodum sapiens. Eccl. vlti. Vita mea appropinquans erat in inferno deorsum . Circundederunt me undique, scilicet daemones, dc non erat qui adiuuaret. Respiciens eram ad adiutorium hominum,& non erat. Memoratus sum misericordiae tuq domine,& cooperationis tuae quae a seculo sunt, quoniam eruis sustinentes te. Ceruus enim, ut dicunt naturales , in angustia positus & timore inter canes & spicula venatorum, non habens confugium aliquod , ad lachrymas & ad sominem
recurrit, tuas lachrymas emittit abu danter. Sic in angustia mortis recurrere debet anima peccatrix cum lach
mis ad Christum, dices illud Ps 3. D mine quid multiplicati sunt qui tribulant me, multi insurgunt aduersum me. multi dicunt antinae me , non est latus ipsi in Deo eius. Tu autem domine a 'prehende arma& scutum, idest tuam diuinitatem,& humanitatem , dc exu se in adiutorium mihi. Conclude ad- Mersus eos qui me persequuntur, idest De conclusione finalem, Sc sententiam pro me contra eos, qui dicunt non est salus ipsi in Deo eius ; die animae meae: Idus tua ego sum. Sed dices sorte nec
lingua loqui valeo, nec labia movera
valida rasitudine debilitatus. Respo det ad hoc Ps. r. dc hoc soluit dicens. Apud me oratio Deo vitς me idest pro
vita mea sussicit apud me mentaliter Deum exorare, qui potius audit labia cordis, quam oris. Et sequitur. Dicam Deo, scilicet in mente i sceptor meus es in hac tribulatione, quare oblitus es meit, & quare contristatus incedo dum atagit me inimicus, in desperatione me induces s Secudo in hae necessitates: cesse est animam se humiliare,recognoscendo iniquitatem suam , & speret inmeritis Christi amplissimis , dicens in corde sito spiritui maligno . Discede a me pabulum mortis,quia a Deo protectore meo iam praeuenta suin: discedea me qui milii h suggeris, quoniam.nosum ego Cain qui dicit. Maior est in isquiras mea, quam ut veniam merear.
Magna si quidem mea iniquitasJed mia
serationes domini multe,qui mei misistebitur secundum magna ui misericordiam liba . Vnde qgrotante beato patre Bernardo in raptu, & estas, aisuit S sathan coram domino accucuri eu, quod nec meritis suis, aut operibus, coeli regnum obtinere posset improperans ei peccata sita. Cui Beria. quanqua aegi taret dixisse visius et . Ego quidem in meis iueritis non confido ted in Christi sanguine pro me effusio. Dominus si quidem Iesus duplici iure c li regna obtinuit. Iure siquidem propinquitatis, quia
filius naturalis patris cui debetur.hqre- ditas: Et iure belli,quando per languine suum semel introiuit in sanista, sterna
redemptione inuenta. Altero iure cons temus, alicrum mihi tribuet. Sicque
gna obtinuit comsi . confusus in suo conpressu, abscessit s
than, nullum desperationi locum reli quens. Inde est, quod sispe morienti romemoratur beneficium passionis Christi, ut in eo confidat. Tertio debet ii possit, tunc sua bona , α merita qui in utra secit, ad memoriam reduceri,ut his c tra desperationem ius ientari. dc sorti cari valeat,exemplo Ezechis regis, qui timore mortis percusius, dicebat. Esa. 18. Memento quetio domine quomodo ambulaverim cora te in corde per se a ca