장음표시 사용
361쪽
conclusionis est, quia prius natura est illud, quo posto, non ponitur aliud,&quo remoto, remouetur. Vel, ut Arist. in post R praedica.docuit a quo non conuertitur subsistendi consequentia. Et materia prima res pectu eorum,quae prima die,& sequentibus secta sunt,est huiuimodi, iuxta communiorem interpretandi modum. Secundae autem partis conclusionis ratio est, quia duratio materiae informis fuit aequalis morae, qua daemones fuerunt in coelo empyreo. Quae quidem mora, ut supra ex- ide
positum fuit,correspondet alicui tempori nostro. Et confirmatur autoritate D. August. lab I a. consessionum dicentis. Inso mem materiam fecisti ante omnem diem. Hinc, ante productionem omnium rerum in esse gisti cto, & completo, quae describitur facta sex diebus, materia informis fuit a Deo producta. mod iunuere visus est.Ouidius. I Methamorpho. cum dicit. Ante mare,& terras,& quod tegit omnia coelum, unus erat toto naturae vultus in Orbe , quem dixere chaos. Hinc, consulatur haeress Seleuci,& Hermiae, qui materiam elementorum, ex qua factus est mundus, non esse factam a Deo, sed esse Deo coaeternam docuerunt. Lege Cata. verb. mundus, contra haereses, haeresi prima.
Quoniam, per coelum, quod ante omnem diem creatum fuisse videtur, de quo Gen. i. In principio creauit Deus cia Ium, & terram, multi doctores coelum empyreum intelligunt, hae de causa visum fuit, hane quaestionem tractare,quae serua Lamethodo nobis in more posita, finietur. Prima dum. An sit trium emi rem
ysse tale coelum neque autoritate firma sacrae scripturae, no ue ratione physica conuincitur. Primum non auctoritate acrae scripturae: quia omnes scripturae, quae de hoc coelo de- clarantur, possunt optimὸ de alijs coelis exponi. Secundo peneque ratione physica potest comprehendi tale coelum esset - Ratio est; quia omnis coelorum cognitio habetur: vel PQx motum, vel per visum, vel per aliquem essectum, in ijs xxv- harserioribus apparentem , te hoc e lum nec visu comprehen clitur, nec subiacet motui, ut insta dicetur, neque aliquis effe- ctus nobis de illo innotescit.
362쪽
eatio est; quia omnes doct. scholastici in hoe 1.lib. dist. r. amimant tale cclum esse. Et sancti antiqui illud ponunt: ut Basil. Ra d.
homil. i .& 2. Exam. Isidor. Beda, Strabo. & ali j.quos do et i n Beda. principio quaest. allegati citant. Et ratione confirmatur. quia, Strabo. ut compleatur, & perficiatur uniuersum in genere corrotum, Udori secundum determinata extrema, & media, est tale et luna con stituendum. 1icut enim datur corpus opacum in fine, nem pὸ, terra:debet etiam dari, & corpus luminosum in fine, quod ePrum empyreum nominamus. In.quo quidem potentia, lapieu eia,bonitasque diuina, maximὸ resplendent. Secunda disse. As quid facti m est enit eum crit 3
Factum est, ut fit locus corporibus gloriosis , atque etiam DanubsAngelis .Et ratio est, quia decet corpora gloriosa, ut sitit in par sis. te uniuersi, caeteris superiore, & excellentiore, quale est eclum 'empyreum. Quod quidem erit eis non necessitatis, sed congruitatis locus. Cuius loci erunt homines beati, quasi astra,&quasi Sol,erit Dei agnus,iuxta illud Iob. 3 8. Quando me lau Iob. 38.
dabant astra matutina. Et Apoc. 2 r. Lucerna eius est agnus. Apoc. 1 l
CONCLUSIO.Cςlum empyreum non mouetur,est incorruptibile, & luci' DOct. l, dum. Ratio est;quia cum rationes rei ordinatae ad finem, der ei, etialiabeant fini competere,& cclum empyreum sit ad statum beato, cxum ordinatum, beatique sint in plena fruitione, totaliter humanum appetitum quietante,& in participatione aeternitatis,& in continua visione lucis aeternae, debet & cςlum empyreum esse non motum, sed quietum,incorruptibile,& luci dum. Ideo
enim empyreum dicitur, id est , igneum, non a calore , sed a splendore. Diciturque lucidum, non, quis d sit radiosum: sed quia in compositione sua lucem habet: non tamen in tan ta partium dentitate, sicut coipora Solis, &Lunae, &stelia-xum: ut visum terminet.
Quarta disse. In is ne edum emtrrium in haee inserior ast Duas Doct. citati adducunt opiniones, assirmantem unam, Dba ubiae' teram negantem. Et D. Bonavent. quaestro. 1. Vbi supra co tramque probabilem arbitratur. Nec mirum cum de illo /Cςlo nihil, nisi per autoritatem ι ut ea I. dissicultate consat, habeatur.
Influit ellum empure lim in lixe inferiora. rt ratio est: quia tam hoe citum ut substantia quaedam τ' turalis, 3 in V a ter
363쪽
ter corporeas substatutas nobilistima, oportet , ut, secundum i esuam nati ram , haberi aliquam operationem. QPae quidem z Speratio, cum non possit esse immanens, fiue manens in oporante', quia haec solis rebus vimentibus conuenit, erit necessa Llo transiens in male am exterio tem . Quod nihil aliud est , quam in haec inferiora influere. Et confirmatur ; quia inconueniens est ponere aliquam substantiam otiosam, fiue omni operatione destitutam
Quidnam eri, quod influa Don. ub; Respondeo. test in corpus libi proximum, aliquod lumen M. influere, eum sit lucidum,& si non, quantum corpora astroru,&, mediante lumine, virtutem aliquam, quae nos latet. Ileut nescimus alia multa nobis viciniora: v. g. quid magnes attra hendo ferrum inquat, pcnitus ignoramus.
. Quinta disc. Fuis ne catam empyreum concreatum muriae primae'
S. . M. Fuit. Et probatur autoritate Strabi,& aliorum, quia de ma-3. O . teria prima, quae nomine terrae intelligitur, & de Rio empymbisis. reo est locus Gen. I. In principio creauit Deus cclum, & te Stratas. Iam J exponendus licet D August. super Genes ad literam, α Gen. I. II. consessi nulla facta mentione de cetio empyreo , percet D.AMM. Ium, naturam angelicam, dc per terram materiam corpora lem interpretetur.
haed i S. Τ ΟΠ 1ibi Fuerunt etiam simul creata, natura angelica , c lumem py reum, materia corporalis informis, & tempus. Hanc conclusionem communis opinio doctorum; utS.Tho.refert, con
firmat. Et de tempore patet; quia sicut materia prima fuitruodammodo informis, dc postea sorinata; ita tempus quo ammodo fuit informe, dc postmod- per diem, & noctem sermatum, Se distinctum.
Magdier sentent. Distinct. XIII.
De luce. Consuetae methodo adhaerentes, quaestionem hane declarabimus.
Prima dis e quidnam est MYZD is cultatem, an sit rix non opus est explicare. Nam qui hoc negaret, sensa communi careret, & cccus Omninis esset,
364쪽
De opere fisandae diei id est e luce. 3 eo
esset, cum lumcn cili non videi et . .eci qmd illa sit, declare
Quamuis lux propriὸ, quantum ad proprietatem vocabu- Iota. I. Ii,& vium scripturarum, x fanctorum doctorum, lucem spiritualem significet'. Quo modo Ioan . I. Deus lux vera nonii' Ioari. . natur. Et I. Ioan . I. Deus lux est, x tenebrae in eo non sunt 1. Ioa. I.
vllae. Et Angeli a D. August. super Gen. ad literam nomine D. Augis lucis intelligantur. Et lumen etiam interius designetur, quan do dicitur Psalm 4. Signatum est super nos tumea vultus tua, Psi . Domine. Nihilominus tamen respectu nostrae cognitionis, proprie lucem corporalem, per quam videreus colores, significat. Nominata enim luce, nisi per antecedentia, & consequen- D. Di F. tia determinetur, lucem coiporaum intelligimus . Quian O .deam notior est, & omnis nostra cognitio a sensu incipit. Et per hanc nυα lucem corporalem, ad intclligentiam spiritualis lucis prave' Ad Rο-nimus . Cum inuisibilia Dei ser ea,quae secta sunt,&c. Hinc ma. I. definitio ab effectu lucis est,quae sequitur.
Lux est id, quo potentiae obiectum proprium manifestatur. Probatur ad Ephes. s. Omne,quod manifestatur, lumen est,ide'omne,quod manifestatur, lumine manifestatur. Et Ioan. 3. Daren dixit Christus. Omnis,qui male agit,odit lucem,& non venit ad lucem;ut non arguantur opera eius . Qui autem facit versetatem,venit ad lucem;vt manifestentur. Quemadmodum loce corporali oculis corporeis colores manifestantur, ita intellectui beato,lumine gloriae,lumen ςternum,qui est ipse Deus, manifestatur. Psal. 3 . In lumine tuo videbimus lumen. Et lumine interiori veritas intellectui manifestatur, iuxta illud P . . Psal. .signatum est super nos lumen vultus tui Domine. Quo S.Th. 3ad modo intellectus agens dicitur lux mentis, quia intellectui si gr. 3- patibili veritatem ostendit S. Tho .in particulari lucem corpo- aralem,de qua est instituta disputatio,definit. Est qualitas rea- ar. I. q. Ilis, acti u a, quae consequitur formam corporis luminosi , t in Dur. q , Sole cernere licet. Cuius definitionis declaratio pendet ex se- s Iba 'uentibus difficultatibus. Vel, ut Durand. q. I. ait. Lux est qua- u . 2.litas, per quam agunt corpora superiora in hic inferiora. S. Luna . Secunda didie. Eri ne lux corporalis corpus2 ar. a. q. ISanctus Bona u.&Duran. varios modos dicendi adducunt, O Dur. quibus praetermissis,respondetur. θ I.
CONCLUSIO I. stat. O Lumen no pol dici substantia spiritualis .Ratio est,quia sub Ris r. QOxia spiritualis no intcdvur,xlviuen siue lux est extebbal s.'biI Z.
365쪽
Neque est corpus. Et ratio est : quia cum lumen , diaer, siue corpus illuminatum,sint simul in eodem loco, esset unus, α idem locus duorum corpotum, quod naturaliter est impol sibile. Neque posset illaminatio siue luminis distasito in uno momento per totum hemisphaerium fieri, si lux et let corpurinisi sumas lumen, siue lucem pro corpore lucido; lcilicet, abstractam pro concreto.
Tertia disse. ne lux forma siubstantialis,
Diuersos dicendi modos asserunt doctores. CONCLUSIO. Lux in corporibus luminosis non est forma substantialis. Et ratio est; quia lux est per se sensibilis , & nulla forma lubstantialis potest sensu percipi. Quoniam quod quid est,est obiectum intellectus. AIist. 3.de anima' - . . .
Hinc.eum lux non sit corpus, sed forma,& non substatialis, erit necessiarib accidentalis. Nam quicquid est, vel substantia,''Hine, salsa est opinio dicentium , lucem formam esse sub stantialem solis. Quod evim uni est accidens, nulli potest esse substantia. Quarta disse Ea na lux qualuas realis,
Habere esse intentionale bifariam sumitur. Primo pr pHE prout distinguitur contra esse reale, quomodo habent el- se secundae intentiones; ut genus, & species apud dialecticos,& methaphysicos:quia solum habent esse per operationem ita tellectus. Secundo modo large illud habet esse intentionale, Quo anima tendit in alterum, & illud in quod tendit. Hoeenim nomen intentionale significare videtur , nempe, quo in alterum tenditur. Intentio namque ad actim ammae Lolumis modo pertinet. Tales sunt species. v.g. color S., qua praeteresse reale:quod simpliciter habent,retinent qaoque esse intentionale. Quia mediantibus speciebus illis anima tendit in obiectum scilicet, colorem. Color enim est, qui videtur,mediantibus speciebus. rLumen est essectus lucis in corpore diaphano, & species sensibilis, siue intentio ipsius lucis, quatenus intentio te cun
dum Scotum; ut in 1. nota.diximus, cst nonio um obiectum, in quod tendit potentia;verum etiam illud, per quod poten
tia in obiectum fertur. Vel dic, si placet, habere cise intentio'
366쪽
De opere primae diei,id est e luce. 3ir
nale quia est qualitas, cui est proprium intendi, bc remitti. Et ita dicetur qualitas intensibilis,quasi potens intendi.
Rimo modo lux est qualitas realis,& naturalis,non autem intentionalis. Ratio est; quia lumen denominat. v.g aerem actu luminosum,& producit naturales essectus Nam radijs s lacibus calefiunt corpora, quod habentibus esse intentionale, primo modo, nulla ratione conuenit. Quoniam intentiones transmutationes naturales non efficiunt.
Est etiam lux qualitas intentionalis secundo modo . Et prinbatur,quia si lux, siue lumen esset obiectam sensibile tantum,& non species sensibit s siue tutentio. aut ratio sentiendi, positum supra visiim , non saceret visionem. Qiria sensibile, icili- Arist. 2.cet,quod est tantum.obiectum, non ratio lentiendj positum de anima supra sensium, non facit sensationem. Et luce clarius est, lucena intentionem, & rationem esse visionis colorum. Nihil enim magis requiritur ad sentiendum , quam immutatio organi, dccolor nou potest immutare visum, nisi actu illuminetur. Hi ne, quia corpus suppositum oculis prohibet illumina' A perirtionem pupillet, & organi visus ideo non videtur. Eadem Duranssique est ratio de qualibet reali qualitate sensibili, Immediate ubistip. sensui superposita. Hinc etiam, quia lumen contingens pupillam, ipsam im' Appen mutat,potest videri. Qui ita dispe. Lux illa fuit n. conuenienser prα du producta
Oportuit prima die fieri lucem . Et ratio est; quia cem perlucem; ut D. Basil. homil. 3. Examer. docet, omnia manis stentur, & sine luce non possint esse dies, conuenienter lux facta est prima die. Lege Hugonem lib. I. p. I. c lz. qui dicit, sacrum aliquod in hac re commendari; quia anima, quς est in peccato, est in tenebris, dc non potest euadere tenebras, nisi illaminetur prius,&c. Sexta doc. Cuius corporis luminosi lux ea qualitas Ratio Aubitandi est; quia cum lux sit qualitas, ut modδ di ximus, Sc non possit sine subiecto esse, necessario de eius subiecto est inquirendum. Quidam viti sancti dixerunt, subiectum illius lucis suisse nubem quanda in , quae, iacto Sole quarta die, redijt in pr iacentem materiam, adsimilatu di
um illius, quam dedit Elijs siuel earedientibus ex AEgypto.
367쪽
Quod videtur salsum ; quia sacra Icriptura non commento rat, nisi creationem rerum , quae postea perseuerant. Alij as firmant nubem illam adhuc permanere, & esse soli comunctam , quamuis non appareat. Neq; haec sententia est veritati consona s quia talis nubes superflue, & sine causa maneret. Alij vero asseruerunt, ex nube illa solem esse factum, quod etiam improbatur ue quia sol non est de natura elementari.
CONCLUSIO. Lux illa erat solis. Haec conclusio est B. Dionys q. cap. de diuinis nominibus; quia de sententia illius, sol a principio
conditus fuit substantialiter, quantum pertinet ad opus creationis, & statim habuit virtutem illuminandi,& suit creatus in motu , faciebatq;dlem,& noctent; ut modo per prςsentiam,& absentiam facit. Eratq; lux illius informis ; quia, ante quartam diem , non fuit determinata , nec tam plenam viItutem, ad producendum particulares effectus sortita. Hi ne substantia solis prima die fuit; sed nondum tam perfectὰ illuminata. In hoc enim videtur maximε diuinae s pientiae ordo resplendere, quod in suis operibus sita minus perfecto, ad perfectius processus. Lux enim Illa erat sole impersectior. Settima dis A. suam uitur ob eausam , d untur sol, luna , ct astra , quarta d e facta. In coelo duplex est motus. Vnus toti coelo communis,qui causat diem,& noctem.Alter vero proprius per Zodiacum. Prima Propositio. Quantum ad primum motum , fuit primo die sol famis νvt dies a nocte distingueretui. Constat Gen. i Dixit Deus fiat lux, & facta est. Et vidit Deus lucem, quod esset bona. Et diuisit lucem a renebris,appellauitque lucem diem, dc tenebras noctem.Factumque est vespere,& mane dies unus. Secunda Proposi: O. Quantum ad secundum motum , dicitur factus sol quo ad diuersitatem dierum, mensium , & annorum. Ita enim habetur Gen. I. Fiant luminaria in firmamento coeli, de druidan et S. Th. Q. diem,ac noctem,&suat in signa,& tempora,&dies,&annos. .ad 3. octava dissici Quomodo lux illa fuit dui, O noctis
aril.q . Dut suerunt opiniones sanctorum patrum circa hanc di Rubi Inp. ficultatem. Prima Graecorum, Damasceni,&Basilib&alioru, B. Dan . qui assiimabant, seri diem peremissionem radiorum lucis, x BUL ω noctem per corundem radium. contractionςm. Secuta
368쪽
ει opinio fuit latiuorum Bedae, oc aliorum afferetiam, lucere illam suo motu seci se diem,& noctῆ; sicut sol sua facit acti ne. Et hanc opinionem S. Bona tulicat probabiliorem , iura--ἔtionabiliorem Pr termissis variis diuisionibus,quas doctores hoc loci, afferunt,& de die disputantes adducunt, dies dupliciter dicitur. Primo dies appellatur lumen in aere, vel in medio alio:atque ita dies nominat qualitatem, Ic dicitur dies artificialis secundo modo dies sumitur pro tempore, siue pro spatio 2ς horarum,&liac ratione denotat quantuMcm,x vocatur dies naturalis.
Lux illa diem artificialem efficiebat. Et ratio est, quia omnis causa naturalis, non impedita, nece stario in propria susceptibili effectum naturalem producit, de lux caula nat talis est luminis, siue illustrationis medij, 3c non fuit impodita ; quia materia prima, licet informis, erat illuminabilis.
Quale lux illa medium illuminabat, & diem artificialem causabat.
Lux illa,ante productionem solis quarta die factam , diem
naturalem suo motu faciebat. Et ratio est; quia ante solis pro- iductionem, lux illa vicem solis gerebat. Vnde sicut solo mota diem naturalem, scilicer, diem artificialem ,& noctem facit illa & lux illa suo motu diem naturalem efficiebat. sua quidepraesentia daem artificialem,&absentia noctem,ex qui b. dies unus naturalis efficitur.
ων Deus non fecis rucem, itas VI leni , ut undius posuiιl- mare Respondeo cum D. Boiiau.Si Deus ita lucem secisset, esset S stomu Undique illuminatio, sed non fuisset horarum diti luctio, nec ubis . temporum successio. Placuit enim diuinae prouidentiae muci dum, quasi carmen pulcherrimum, quodam decursu temporis venustate . Et ut hominibus fastidium temperarer rque ni- admodum eanit Ecclesia, dc temporum das tempora , ut allestes fastidium. Otia di cultas. Vbinam secta es lux tua in meridi.3 Ati A ' ,
an in oriente λ ιοι. d. Duae sunt opiniones. Prima tenet factam suisse in meridie. S. Bυ ι.c secunda tenet factam fui ite in oriente: sicut creditur factum I. I. ars.
369쪽
CONCLUSIO. Facta suisse videtur in meridie. Et ratio est,quia lux illa primo faciebat vespere, εc postea mane: quemadmodum doce Gen. l. scriptura, factu est vespere,& mane. Qibare Oportebat: ut prius tenderct ad occasum,quam rediret ad ortum. Et quia Dei per fecta sunt opera: ideo diem, Sc lucem fecit in sua plenitudine,& ita in meridie. Vnde Beda:ali j colligui primum diem a ple*ημ' ri a luce c cepi ste. Obiicies: tunc igitur a principio diei usq; ad mane non fuerunt 24. horcὸ Respondent huic obiectioni,qui hanc opinionem defendunt. Sex horas huius diei pxarcessi sese,successione temporis transeunte,propter materiae mutabis litatem , dc post modum sexta hora, quae est in numero persecta, factam fuisse lucem, quae est perfecta in sui natura, in plina,& persecta irradiatione, nempὰ, in meridie. Et cum esset tunc tempus aequinoctiale, usque ad occasum fuerunt 6.horet. Et postea usq; ad ortum tequentis diei fueIut Iz.horae, dc sex , quae praecesserant, ante formationem lucis, post creationem coeli,& terrae fuerunt 2 q. horae, atque factus est dies naturalis perfectus Zc integer 24 horarum. πρη- Hia1c,quaerenti, ubi incoepit motus lucis P respondebis. Vbi fuit creata. Verba autem, quibus usus est Moyses in productione lucis declarant Alo. Alen. dc 1.Thom locis in fine I. i. dis
Cur Mysis productionii cirem, a spiriinalis nullam fecit mentionιm λλ Me, Diuus Aug. vi Moysen ab omissione productionis naturae ' S- spiritualis defenderet, sicut per coelum,quado dicitur, In prin ' q 67 cipio creauit Deus coelum , dc terram, intellexit spiritualem μης q S creatu iam, informen, ita per lucis productionem, intelle ex Grς eiusdem creaturae sermationem,quae est adhaesio eius ad Deu. q-' hM Alij praetermisisse Moysen spiIitualium creaturarum produ- ire. ctio item affirmant, verum non unica ratione ducti Nam D. V -1VS . Basil .dicit, inchoasse a temporali initio rerum sensibilium , D ι .. ponens angelos, ante sensibilem mundum creatos. Alio vero hoc consulto a Morse factum sui ste,quia rudi populo loquebatur,& ita eius infirmitati condescendes,quae sensibilia tantum eranr, docebat.Tum etiam, ut eos ab idololatria retrahe-- ret .Qui si sciuissent esse substantias, omni creatura corporali praestantiores, ad eas adorandas procliues fuissent, quemad- modum ad colaudum solem, de lunam, & stellas proni exibteIunti
370쪽
De opere et Aisi id est e firmamento, 3 Is
Da opere Iecunda diei,nempe rmamento saerae scripturae interpretes in ijs, quae ad rerum creatione rertinent, dubitando frequenter loqui videntur. I aen quia ob reuerentiam sacrae scripturae, quae illa diuinae dispolitioni voluit subiicere, non au si sunt determinata explicare. Tum etiam ad nostram curiositatem reprimendam , ut nos in ijs, quae in lege,& prophetis leguntur, cotenti essemus, & aui moaciati, nihil praeterea desideraremus. Verum enirn vero, quia hominum curiosorum sciendi desiderium semper augetur, α curiositas in dies crescit, coacti sunt, multa, quae sine dispendio salutis aeternae omitti poterant, dubitanao, ut diximus, tractare. Multo namque satius est, piE dubitare, quam aliquid temere definire. Hinc tantorum doctorum exemplo motus, decreuissores eorum , quae ab ipsis tractantur,eolligere , de quam breuissim8,ut tuo sciendi desiderio satis iacia, ob oculos ponere. Hine eui m ampla laudandi creatorem materia tibi suppetet.
betur expressὸ Gen. I .Fiat firmamentam,&c.&factum est vespere,& mane,die secunda.Et nota ad pleniorem huius rei intelligentiam,triplex esse opus distinctionis factum in tribus primis diebus. Nam prima est distinctio lueidi i tenebroso, quae fuit prima die fa cta Secunda distinctio fuit oerspieui a perspicuo, quς facta est secanda die. Et tert:a est diiunctio perspicui ab opaco, quae facta est tertia die. cunia dis Vιν um με mentum ' cri, CONCL VSIo. Est coelum.Ita habetur expreis E Genes. I. Yocauitqde Deire