장음표시 사용
371쪽
316 Di . Iq. De opere fecunda diis
Teuta deno a. Est na eauem meum Arma ita , O aram ω - De hae difficultate tot capita,quot sensus,cui supra i q. tamateria prima responsum est. Et nota modo cum Alex. Alen. esse eandem materiam Informem,de qua dicitur,Spiritus Domini serebatur super aquas, non tamen propriam ,& proXHmam. Nam ut coelum crystallinum ,& aquae in seriores, qua: congregatae sunt in locum vnum,di flerunt a firmamento , ut infra dicetur,ua & materiae singulorum distinguuntur. Ouarta dis Eri ne finia amamum θεινκaesturae
Est orbicularis figuret. Et ratio una, inter alias, quas a se serunt praefari doctores, est, quia persectasiimo corpori,qua-
fi circulari careret figura. Neque obstat locus Psal. ' . ubi dieitat . Ei tendens coelum, sicut pellem, quia non ex i tenditur in rectum sed sicut pellis vesicae, quae in convexum
in 'Hine etiam soluiturq.de figura reliquorum coelorum quς propter easdem causas,est OIbicularis. ε Quinta dis Est ne moim cssi naturalis 3 Haec dissicultas etiam de reliquis coelis est intelligenda. a . CONCLUSIO. y ' Non est eclorum motus naturalis. Et ratio est, quia motus
naturalis est corporis existentis extra suum locum, natura- lem , qui terminatur ad quietem, naturalem in proprio loco , I ' 4&. Q ibin ex ira situm locum non est Nisi dixeris cum S. Tho. it motum corporis coelestis esse naturalem, non propter princi -' pium activum, sed propter principium passivum. Quin.s.hMi ρ fet in sua natura ordinem: ut tali motu ab intellectum ouea 'in '' ius Neq. dicetur motus contra naturam, quia non est in op
positum inclinationis naturae, cu natura eius ad nullum motum inclinet. Dicetur tamen volui tarius, quia fit a principio mouente per intellectum, nempe,ab Angelo. Sexta Kf. csti m mouet tir ne a Deo Ratio dubitandi est.quia omne,quod mouetur,ab alio mos B n. et uetur. Quamuis Deus intimE,& immediate in omni operatio UDr. ubi ne operetur: quia eius voluntas est prinia,& summa cauti om ra. nium specierum, & motionum: in aliquibus tamen sc operi . . ratia: xt ipse sit tota causa, & quae hoc modo fiunt, dicunq
372쪽
De opere et diei, id est des mento. II
eor mirabilia In alijs veQ ita operatur, & mouet: ut virtutem mouendi, ac agendi creaturae communicet. Et lixe dicuntur naturalia, et voluntaria,quantum ad egressum. Quado ergo ueritur.Vtrum motus cili sit Deo immediatesNon est quemo.Vtrum virtus diuina intimὸ operetur, & immediate ad illam operationem exercendam Maaia nihil mouetur, quin ipse moueat,& Virtuti motiuae cooperetur sed quaeritur. Vtrum motus coeli fit, Deo,tanquὶm a tota causa vel an simul cum virtute diuina mouente, moueat aliqua virtus creata
Mouetur Ium a Deo, mediante aliqua creatura. Et ratio est, quia cum motus ille, propter sui successionem, natus sit conuenire virtuti finitae, & bonitas diuina, ad sui mam sest aionem, communicet creaturae, quod ipsa nata est suscipere ;perspicuum prosecto est,talem motum, mediante aliqua vi rure creata, fieri.Alioquin si solo Deo, tanquam a tota causa fieret,non esset motus naturali sed mirabilis. Nam, quae I Io Deo immediata efficiuntur, procedunt in esse, secunditure sum mirabilem,ut in creatione, dc rustificatione , dc miraculorum operatione,patet. Septima dis A quo igitur πυ- m -- Tres sunt opiniones, ut refert S Bona. loco citato. Pr ma asserit coelos habere animas, & moueri a propria forma persecti ,sicut mouetur animal osa in animam motricem posueout regi,& dirigi a Deo, mediante intelligentia. Haec tamea opinio est erronea in fide;&in philosophia, ut in prima conclusione dicet .secunda opinio fuit dicentium exlum a prima forma moueri.Tertia opinio tenet moueri a Deo, uaeli.- te intelligentia creata, siue angelo.
Coelum non mouetur ab anima motrice. Ratio est, quia eli sunt inanimati, Scin sensibiles, teste D. Damaseena p. id S. Bonauen. Et Alexan artic. eitato. Et hcc est communis sentetia sanctorum. Vnde D August retractat illud verbum, quod dixerat in libro de immortalitate animae,& lib. l. Icoacta. P. s .dc 9. nempὸ,quod mundus animatur. Eis aliqui iancti oppositum docere videantur, ut D Hieron. super illud Ecclesi.Iustrans uniuersa per circuitu in pergit spiritus Intelligendum illud est metaphortia. Q: ore, & si dicat scriptura di
373쪽
in animatis loqui. sicut illud. Mare vidit, & fugit, Iordania
conuersus est retrorsum. Et quid est tibi,& c. Et montes ,& colles interrogantur sermones exultationis. Sicut & nobis consuetum est cicere: congregata est ciuitas, non aedificia signim care volentibus, sed ciuitatis habitatores. Et coeli enatrant gloriam Dei, non vocem , quae auribus sensibilibus auditur, , emittere, sed ex magnitudine conditoris nobis virtutem oste- dentes, quoIum pulchritudinem excogitantes, sectorem , sicut optimum artificem,admiramur,& glorificamus. Hinc,prima opinio censetur erronea, & temeraria,eum sto spind. contra comunem sanctorum sententiam,quae etiam est errora νιν. in philosophia. Et ratio est; quia si perficeretur coelum a sub- statia intellectuali, cu ea non uniatur corpori, nisi mediante vegetabili,& sensibili necessarid coelum sentiret,& vegetaretur,& ex consequenta naturaliter posset corrumpi. Quod nasolum est contra philosophiam; verum etiam contra Theolo- Liam, quae ponit cassos temper permansuros.
Coelum a propria forma haud mouetur. Ratio est, quia quod mouetur a propria forma, mouetur propter indigentia
pro pilam. Natura enim sermae non mouet; nisi propter appetitum rei, qua naturaliter indiget. Et cum coetu ut coma
munis sanctorum , & philosophorum sententia docet, non moueatur propter propriam indigentiam, non mouebitur a propria forma.
Mouetur a Deo coelum mediante Angelo. Hanc conclu
sonem communis, & Theologorum,& phiIosophorum scola amplectitur. Est enim plurimum pietati, fidei, 3c rationi, consentanea. Et ratio est, quia hoc eompetebat ordini,quemo A Deus uniuerso constituit; nam ut docet D. Aug. super Gene. ad literana. Deus mundum se ordinauit; ut spiritum praeficeret omni corpori. Atque ita fleui congruum suit Angelos acthominum ministerium deputari; ita quoque eongruum fuit,3 eosdem ad motum , di regimen coelorum destinari, cum iis hoc etiam homini viatori ministrent,&diuinae subseruiane
maiestati. Lege eundem Aug. 3. de lib. atb. Et ratione confirmatur; quia cum omne, quod mouetur,ab alio moueatur, L c tum non moueatur a solo Deo,neque a serma, neque:ab anima, mouebitur a Deo; mediante Angelo.
374쪽
De opere. a. diei,id est, de firmoemento. yrs
qui haeresin inducebat. Ex hoc enim ponebant, huiusino Icorpora esse Deos Alex Alen. Ac S.Tho. ubi supra. Oct.ua di se EA ne et um Coelum tanti an p. ures
Nota cum S. Thom. loco citato, coeli nomen tribus modis in sacris litteris sum L Primo propriὸ pro eorpore subli
mi actu, vel potentia luminoso, di incorruptibili. Et hoc modo fiant trcs coeli, quorum primum est empyreuin, omni no lucidum , secundum aqueum , omnino diaphanum , tertium est partim lucidum, & partim diaphanum, quale est coelum sydereum , quod in ου. spheras distinguuur. Et prima est stellarum fixarum, Jc reliquae. 7 planetarum. Secundo ita Tnitur coelum per quandam proprietatum coelestium partici Pationem, ut verbi gratia, luminositatis actu, vci potentia, seu Liblimitatis. Et hoc modo apud Damasce. sunt tres coeli, ae- Teum , sydereum , dc supremum, sine stellis,de quo ii relligit locum B.Pau.ubi se dicit raptum fuisse usque ad tertium c tu. Tettio modo usurpatur coeli nomen me thaphorice, propter spiritualem altitudinem, & lucem. De quo intelligitur diactum diaboli. in coelum ascendam , id est, ad Dei aequalitatem. Nam etia bona coelestia, spiritualia, in quibus requies beatorum consistit, coeli dicuntur, ut D. Aug.declarat luper Iocum , merces vestra magna est in coelisadeit, in coelestibus bonis. Quandoque vero tria genera supernaturalium visionum, scilicet, corporalis, imaginariae, di intellectualis, tres eli nominantur; De quibus exponit D. Aug. locum de raptu Pauli citatum Ijs ita positis, varie sunt de numero coelorum opiniones Prima est B. Chrysost. qui unum tantum cne Ium posuit, & dicit vocatos suisse e los pluraliter, propter proprietatem linguae Hebretae, in qua hoc nomen cetium singulari numero caret. Chrysostomo adhaeserunt S. Bona. q. I. citata, & Marsit quaest. Io. Et ratio huius opinionis est, uuia1. Gen. non fit mentio, nisi unius firmamenti. Et confirmatur, quia in opere quarta diei legitur. Fecit luminaria ma gna, &c Et posuit eas in firmamento coeli: quare erit unuς tantum Orbis, continuus. Huic autem opinioni sententia D. Basl. & Danaast. & aliorum, qui pluris constituunt coelos, si rectE perpedatur, nomine tenus duntaxat contraria, este ubdetur. Nam prima opinio accipit coelum pro toto corpore, unde&aues coeli dicuntur. Verum cum in hoc corpore sint multae distinistiones, D. Basl.& Damascen . & alij plurcs cce los esse asserunt. Secunda opinio , di prima inter illas , quae plurescanstituerunt flos, fuit Rabaal, qui7. tantum cς Ios
375쪽
collocauit, euius rationem apud S. Bona.q. 3. ubi supra inuenies. Tertia opinio filii Platonis, Arist. dc Ptolomaei,& alioruPhilosophorum,qui octo tantum orbes posuerunt. Quarta fuit Bedae, de Strabi, qui nouem coelos, praeterem pyreum, est dixerunt, a quibus non discesssit S. Thom. qui totidem orbes esse desiuit, scilicet, empyreum, primum mobile. 8. sphera, αγ. orbes, de quibus constat apud omnes Theologos. Quinta opinio communior posuit decem orbes, praeter empyreum .
CONCLUSIO. Quinta opinio videtur omnibus probabilior. Ad cuius
probationem praenotanda sunt duo. Primum est ex.1. de cc l .c 2. Cuicunque corpori simplici correspondet unus motus simplex, per se. Secundum est coeli,ex natura sua, neque natu Taliter, neque violenter mouentur. Et ratio est, quia u natura liter mouerentur,post diem iudicij, violenter quiescerent. Lege supra difficultatem de motu coeli hs praenotatis , proba tur conclusio. Experimento comprobatum est esse Ic. cςlorum motus, quorum quilibet proprium corpus,dc distinctum, S non continuum alteri, requirit: erunt igitur decem orbes.
Lege Magistrum Ciruelo, & Ioannem de Monte Regio, & Althonsum Regem,quos haec opinio, inter alios , habet defensores, dc patronos ova dispe. D dis ne firmamentum aquas ab aquIs
Diuidit quidem. Haee conclusio expresse legitur Gen. I. Fiat firmamentum in medio aquarum, de diuidat aquas ab aquis, de e. Et dicitur diuidere aquas ab aquis, non sicut eausa faciens diuisionem ; sed sicut terminus utrarumque aquarum. Vnde etiam Alex. Alen. dixit, dic tam esse firmamentum, non propter stationem, scilicet, qu5d non moueatur; sed propter firmitatem , dc intransgressibilem terminum aquarum superiorum.Verum haec dissicultas latius quicscquenti patebit.
De cati ery Iastino , siue de aqnis, quae supra firmamentum RHaec Quaestio mouetur, ad explica dum locum in ultima difficultate proximae praecedentis quaest. positum ; ut mos est, positis aliquot difficultatibus, erit clara, &quo ad fieri poterit, perula. Prima disse. Vnram fine aquae sit prae firmammtum 'Nora primo cum Alux. mc mb. s. ubi supra nomine aqua mna , quae sapra filmamentum sunt, intelligi ab expositorsebus
376쪽
De opere et . diei,id est e caelo cona ino. y et a
bus sanctis icripturae sacrae coelum custat linum, siue aqueum. Qtya,ad modum coeli, aquae expaniae sunt . ia dictum est coelum aqueum a materia, & crystallinum a materiae dispositio ne :non quod ibi sit congelatio aquarum , sicut in crystallo, secundum discursium naturae; sed quia, sicut crystallum, habet cum luce perspicuitatem. Hoc nomen aqua, tria in sacris literis signifieat. Primis materiam informem , ut ibi. Spiritus Domini ferebatur su per aquas. secundo naturam transparentemi ut quando dicitur. Fiat firmamentum in medio aquarum . Tertio pro ele' mento aqueo ι ut quando dicitur. Congregentur aquae in to
De existentia eceli crystallini, &de natura illarum aqua rum, quae supra firmamentum sun r, ivariae opiniones a s.Tho.& D Bona. asseruntur. Cum enim lateat nostros sensus vix, nisi catholici doctores, autori rate sacrae Scripturae diuinitus illustrati,istarum aquaium existentiam expressὲ declarant.
Sunt aquae supra firmamentum, quae coelum crystal linum, sue aqueum nominantur Constat prima pals Genes r. Diuisit 3quas, quae erant supra firmamentum ab his quae erant sub firmamento. Secunda pars patet ex primo notabili.
Aquae illae, non sunt elementares, vel eiusdem naturet, eum his inferioribus aquis.. Ratio a dissimili est; quia illae sunt immortales, & ab omni corruptione immuncs ; Vt D. August. iῖ. confessionum scribit. Et non sunt graues, Sc ponderosae. Et sunt nobiliores ι quia in loco nobiliori ,& supra firmamentum collocatae, existunt. Et subtiliores; quia corpus, uo subtilius, eo in eminentiori loco collocatur, ut patete igne respectu aeris, & de aere respectu terret, quς omnia ijs aquis inferioribus non competunt. Licet conueniant inter se, quatenus habent naturam luminis receptiuam, & quodammodo retenti uam ; ut ista aqua Mementaris, hi qua quidam lapides positi , quando nocte non videntur, per se relucensiti videntur sub luce recenta ab aqua ; ut patet de rubinis, qui per se noctu non lucent Tum etiam conueniunt in frigi
377쪽
Secunda dispe. Ad quid Funi aquae illae facta' Atiae. Vatij fines constitutionis istarum aquarum λ varijs docto-tiri. m. q. Tibus ponuntur.
S.Th.ar. CONCLUSIO. a. ad 3. Positae sunt talus aquae; vires per alios coelos genitae conser S. Bona. uarentur in esse, Et ratio est ; quia cum alia corpora sint prin- q. r. O cipia generationis,& corruptionis rerum, secundum diuersi- αιν se tatem motuum,& diuersas stellarum virtutes; ut patet per mo- sq. rum Zodiaci,qui per accest um,& recessum diuersitarem generationisin corruptionis operatur, debuit esse coelum aqueiura, quod secundum uniformitatem motus sui, saceret conseruationem rerum in esse. Est enim quaedam continuitas inter ec Iosin cum hoc coelum continuε moueatur, mouet coelum proximum, & illud ulterius proximum, &c. Facit; ur, quae erant mobilia , actu Moueantur, & ex ςonsequςnti essicit; ut res in suo esse conseruentur. Tertia dissi. Mouetur ne motu circularit
IV A' Mouetur quidem uniformi, & circulari motu . Ratio pri- ις' m. 3. mae partis, quod moueatur motu uniformi, est; quia neces ab O se est medium participare quodammodo naturam vita usquE , bomu, extremi, & cum eoelum crystallinum sit medium inter em et 3 'pyreum , & firmamentum, &empyreum si v mkrme, &iise mobile; firmamentum vero sit multiforme, & mobile, erit necessario crystallinum coelum uni tme , & mobile. Ratio secundae partis est; quia nobilissimo corpori debetur nobilis-smus motus , qualis est motus circularis . Quo quidem cum firmamentum moueatur, mouebitur & crystallinum , quod D. AN, est nobilius dignitate naturae firmamento. quod D. Aug. con Alex. A pra Manichaeos docuit; ut Alex. Alen. memb. 2. ubi supri tin m. 2. xesexti in iis. Quaria disti Sunt aquae illae in modum orbis Gngregatat
Sunt Quidem . Tum ; quia nobilissimo corpori debetur nobilissima figura, qualis est circularis figura. Et etiam ex motu ; quia circulari motu, quae circulari figura pi dita sunt, mouentur. De ordine verborum, quibus usus fuit Moyses in productione ierum seςunda: dici, agit Alex. Alςn.quaest. o.
o. ' si Terra In suo primo statu duplicem difformitatem habebat,
378쪽
nam;quia crat inanis,siue inuisibilis,eo quod erat aquis coo- S. Tho φperta, altera mi quia erat vacua, sue incomposita carens deco- 69. Te, quem nunc habet ex plantis,quibus tanquam Vestibus,exor S. Bon. mnatur,& decoratur. expositιο- Prima disse. Fuit na utraque di firmitas tertiae ditisublata ne ιιι ers.
Fuit. Haec habetur expressE.Gen. i. Congregentur aquae Alex Α in locum unum: ut appareat arida. Et infra , germinet terra len.et aia herbam virentem, &c. Et sequitur: de factum est vespere, dc ubi FQ. inane dies tertius. Genes I. . cunda diss . Fuit ne congregatio aquarem con Alex. o Memento die ierua μωρ αἰν ub Praetermissis opinionibus, respondetur. IMP.
Conuenienter facta suit congregatio aquarum in locum unum die tertia, ut se arida appareret. Et ratio est, quia post distinctionem lucidi a tenebroso , quae suit pii ma die facta, &post distinctionem perspicula perspicuo secula da Uie faciam, conuenieter fieri debuit die tertia distinctio perspicui ab opaco per congregationem aquarum in locum unum. Et apparuit terra arida; ut homi nes,& animalia viverent super terram. Tertia di . Quomodo congrega aesunt in locum vn λRatio dubitandi est, quia sunt multae aquae discontinuae, ut patet in fluminibus, L fontibus,&c.
Eeel. I Sunt congregatae in locum unum, non smpliciteri ut ex ratione dubitandi constat; sed respectu terrae siccae. Et rat: ocit quia omnes aquae mundi videntur inter se , per quosdam meatus terrς subterraneos, continuari. Quod docet Scripui a sacra Eccles .i Omnia ἐumina intiant marse, & mare non re dundat. Et redditur continuis ratio, cum dicisur. Vnde excunt Lumina, reuertuntur; ut iterum fluant. Quarta dis e. Fuis nepi niartim productio eodem die conuenienter Iacta
Diuus August. scilicet, super Gen pd literam eap 4.tenet ii o Dca Myproduxisse terram heibam,&e.actu: sed virtute,id est,ac pille Ap a Deo virtutem producendi haec. D. AI g.
Αctu Deus , per miraculum ex terra i tanquam ex causa mater tali,st diuina sua virtute, tanquam causa cisiciente,pro duxit herbas, &c. Probatur Gen. Σ. ubi summatam referens Gm η Noyses creata ait. Fecit Deus omne virgultum agri , ante
379쪽
antequam oriretur in terra, omnemque herbam regionis , prius quam germinaret. Non enim pluerat Dominus supelterram, & homo non erat; qui operaretur eam . Hoc factum fuit conuenienter: quia ad tertium diem pertinet sormatio terrae, quae facta fuit insormis, & plantarum productio est quasi formatio quaedam terrae. Hinc, ornatus terrae non ad alium peculiarem diem pertinet, sicut animantium productio : quia naturam propin quam terrae habent, & ei infixa, & commixta sunt, magis quam animantia. Quae, licet, terrestria sint: non tamen sunt terrae, sicut herbae commixta,& infixa: ut experientia, ipsis docet. Tum etiam ad remouendum errorem: ut dicit D. Basil. Ne crederetur, quod Sol esset causa principalis terrae nascentium:quemadmodum Arist. asseruit,terram esse matrem plata rarum, Se Solem esse patrem. uinis disse. Fuerunt ne riseres infructu se,ctsiime tune pνοdume λ
Fuerunt tunc productie. Et ratio est: quia tunc suit terrae persecta foecunditas a Deo data. Et quia nulla est herba, tam vilis , quae non sit alicuius utilitatis, & virtutis, & ratione iocunditatis fiorum ,& fructuum. Et haec est sententia B. Damasc. apud Alex. Et ita cum aliis virentibus herbis, & lignis fructiferis, intelliguntur productae. Sexta disse. r ergo,post peccat uti,dictum fuit maledicta terra in opere μο,Oc.
Spinam ,& tribulum generari, ubi frumentum generatur , hoc est in poenam peccati, & ex maledictio ne terrae, quae dum colitur: videt fructum, unde homo susentetux, producit spinas,& tributos,unde crucietur; ut peccati humani crimen semper hominibus ante oculos poneretur,quo admonerentur ali quando a peccatis auerti, Sc ad Dei praecepta obseruanda conuerti. Haec est sententia D. Aug. lib. i. de Genesi contra Mani chaeos cap. I 3 Lege Alen. Hinc, quando in alijs multis locis, ab hominibus incultis, nascuntdr spinae, & tribuli, non oriuntur in petnam peccati: sed ex natura,& terrae secunditate.
Cur de miseratibus O lapidibus, ef e.non est facta mentio, , tum fixi, siινι herbae, ex terra λRespondeo. Q nia latetit sub tetra, nullam de illis see
380쪽
De opere q.diei,id est e ornatu caeli. I r s
mentionem. Et ea naem ob causam , non posuit distinctio- s.Th. avinem elementorum ignis, & aeris; quia sunt nostris occulta a. O S. sensibus. Et Moyses ea tantum apposuit populo rudi, quem Bon. ubi docebat, quae sensibus apparebant. Verborum seriem , qui' siv. biis usus fuit Moyses in hoc die tertio. Alex. Alen. & S. Bonau. Ducia&S.Thom. ubi supra declarant.
Ad maiorem intelligentiam huius q. nota primum Eo edis Aiax inserve opus distinctionis ab Opere ornatus, quod opus distin len. q. sactionis pertinet ad sormationem rerum, respectu eorum, quae S. Tho. q. sunt sibi intrinseca, aut immobiliter adhaerentia; opus autem TO. ornatus respicit illa , quae sunt a rebus ipsis distilicta . Distin . S. Bonae. etio vero maximE manifestatur per motum localem, per quem Scot. Duruidem fit separatio distinctorum. Et ideo opus ornatus con- rami. Oderat ea,quae praecipuis mandi partibus, scilicet, in coelo, de alii haec
elementis Ilocaliter mouentur. d. q.
- Triplex est opus ornatus , iuxta distinctionem trium die- 2 ora. r. rum. Et primum est productionis luminarium, quae in firma' riota. 2. mento mouentur,'& die quarto facta sunt, de quibus in hac q. disseritur. Sunt enim sicut gemma pretiosa in annulo, ad de corem annuli. Secundum pertinet ad productionem piscium,& auium , quibus aer , & aqua, quae sunt elementa perspicua, exornantur,quae fuerunt die quitato producta. Tertium opus est sexti diei, nempe, productio animalium, raptilium, & gres
s bilium qu :bus terra ornatur.
Firmamentum in hac quaest. non sumitur stricth, de praeci-sὰ pro cclo, in quo sunt stellae fixae; sed pro toto corpore , in quo, & stellae fixae, & erraticae sunt. Et ita quando dicitur
Genes. i. Fiant luminaria in firmamento citi, nomen firmamenti continer cςlunxstellatum, &ctios, in quibus sunt si ptem planetae. Prima di sic. Ex qua materia propinqua sanasiuni luminaria3 Alex. GHaec dissicultas supra fuit explicata, circa quam varios di- len m. I. cendi modos assert S. Bonau. S. Th.-- CONCLUSIO. riz. I. Ex illa luce,quae primo die fuit facta. Haec conclusio est B. S. Bon. in Basilij,& Damasce.quos Alex.S.Thom.& Bona u. citant Quos expositi. Malij quamplurimi sequuntur. Qilae propter reuerentiam inii ne i ractorum est amplectenda. Et quia lecurius est eorum verbis in- vos λniti, praesertim cum in hacmateria plus ex coniectura, quam xx ratione certa procedatur. D . α