장음표시 사용
481쪽
De peccato primorum parentum. 6o I
videtur, Adam grauius ac liquisle, quam Heva deliquerit, cui Scoti ubi adhaeret B. I sidorus a magi stro haedistinct citatus . At vero sq. magister Petrus Lombardus ex qu busdam a B. Aug. disputa' Dur.qtiuὸ dictis concludet e sbi videtur,Heuam gravius ipso Adam dat . offendisse, illum sequuntur omnes fere scholastici Doctores. alidi tibiis
si intentionem primorum parentum consideremus, par S. Ambri utriusque peccatum esse videtur. Et ratio est: quia ambo vo- o ci,1 fluerunt per inordinatum elati animi fastum rapere cessitudinem, scientiam bona,& mali,ac suturorum praescientiam Ambo crediderunt serpenti, pollicenti quod non cmorerentur Exesu prohibui fructus . Ambo de fructu vetito comedesunt.
Ambo tandem excusetionis pra textum quaesiiciunt ..
Fuit etiam suis respectibus Adae peccatum H uς peccato grauius Probatur primo ex conditione per nae: nam crat petrioni dignior, maiori sapientia, sortitudine, & prudontia a Deo plasmatus Et ideo eius peccatu grauius, sicut en grau: usccaeteris paribus) periti viri peccatum, quam imperiit, qui norantum grati et a Deo promeruit. Secundo : quia Adam cc sucmulieri simplici,ae se in seriori, cum mulier solum vicivi sit ab hoste longe se,& superiore,& callidiore. Et turpius multo est.
ab inseriore se, vinci, quam a sortissimo, multoque asi tore. Et tertio. quia Adam prsceptum de non gustando ligno iclen rit boni,& mali proximῆ,& immediate a Deo acci petat: millier autem a viro dumtaxat suo. Debuerat enim Adan ao imo
repetere. Deus ipse in sitis persona mihi hoc prohibuit. nefas igitur est non obsecundare .i Plus namque fidei, & reuerenta et Adam Deo quam Heua ipsi Adc debebat rite ex D Ambr. ubi D. su p. Idem etiam sentire videtur expressὰ super illud Luc. So- LMe. 4. crus autem Simonis,&c. ubi ita ait. Prior fanati debuit, qui prior creatus est, nec pr termitti debuit,quet mobilitate magis
Rnima,quam prauitate peccauit. T
. Heu ς peccatum qua Opm ob causas pr qualuit. Et probatur: quia induxit virum ad peccandum. Vnde initium pec fcct. 2 s.cati a muliere estς dicitur. βecundo: quia ignorans elle peccarum essr nis, sine ullo conscienti et retinaculo, in illud serebatur. Tertio: quia longE maior videtur fuisse Heuet infidelitas: quoniam in pluribus serpenti credidit, quam viro In ρnimum enim induxit sit uiri, De uiri comestionem tigni scie- Cc a lic
482쪽
tiς boni, & mali non vetui si esQuou quidem vir non credidit. Plus autem peccati coninui: P, quilitares fidei articulos nosat, quam qui pauciores Hς,&ia irae plures rationes Iutat, qui us magister, & doctores scholastici mouetur, ad asserendum grauius suisse peccatum Hellae Adς puccato. Tertia di sile. Qua his Adam peccantie
Hora nona Et ratio est: quia, qua hora primus Adam peccando mortem meruit, eadem hora secundus moriendo mortem destruxit. Et Christus hora nona:vel cito post ipsam, mortuus fuit: licet hora sexta tactae fuerint tenebrae super terram. Vnde dicitur in Gen cum deambularet DomInus ad auram post meridiem . abscondit se Adam. Et nota post meridiem, sue ad vesperam sumi in hoc mysterio large pro tempore, quo sol declinat ad Occasum : ut quando dicitur in psalm. Ad vesperam demorabitur fletus Vide gloTibidem. Quarta dissic. Vtrion promtim hominis pecca:um instatu na turae integrae potueriι ese veniale' Alexander . S. Thom. D Bona u. Durand. &alij negant,pri- imam hominis peccatum in statu innocentiae potui ite Hieveniale. Suntquὸ pro hac opinione multae rationes : sed una sola modo pro omnibus in publicum prodeat. Quia omne peccaturri est aliqualis deo ordinatio, Sc cum quaecunque deordinatio, quantumcunquὸ modica, non potuerit cum luna marectitudine homini in statu innocentiae post bili stare, illud peccatum, qualecunque suisset, mortale extititi et . tanquam corrumpens illam rectitudinem rationis, quod non potestessicere veniale . scotus vero assirmat primum Adae peccatum potuisse esse veniale. Et confirmat suam sententiani aliquot rationibus , quarum una est. Quia donum iustitiae non coniungebat hominem persectius ultimo fini, quam quacunque ratia gratum faciens coniungit nunc viatorem : sed ingraria quacunque potest nunc stare veniale, etiam in viris pers ctissimis. l. Ioan . I Si dixerimus, quoniam peccatum non habemus, ipsi nos seducimus t ergo potuit Adam tunc cum i stitia originali habere peccatum veniale. Sed de hac re lege li.
De hae materia tractant doctores hac d. Et cum ignorantiam ita mala gignat,& serὰ ora nutriat:Opers pretium me factu Ium cxistimo , s Ioneio νγ de ipsa dis Put itionem texam: vel
483쪽
qud ad seri potui , ab hominum mentibus relegetur . Qua in re ut Acisi ethod si sequar, S explicatis aliquot articulis, Gitquaest abiolutata perspicua.
De iis,qua ad naturam, re essentiam ignoranxia pretiumι. Prima dise An si tenorauria Arist. primis c. r.& 2 lib. posteriorum primum locum quaestioni. An sit docet elle conccdendum.
Tanta est: ut vix sit, qui se a calore eius abscodere valeat. Et ratio est: quia , vel sapientissimi hominis plura ignoratar, quam sciniit. Et quia omnis peccans, siue erras,est ignorans. Apeccato aut quis excusabiturὶ cum septies in die ea dat iustus Et si dixerimus. quia peccatu no habemus. ipsi nos seducimus.&c. Semnia distic. e tuus lex eis ignorantia Cum hoc nomen ignotantia varia, & diuersa significet, prius et it in sua sigia i ficata diu idendum , quam definiendum, iuxta receptum methodi doetrinae praeceptum . Sunt autem variae, & multiplices ignora ut diuili oties, quae a doctoribus in princi pro citatis traduntur: & necestariae quidem ad inii meras difficultates , quae passim circa hanc ignorantiae male Iiam excitantur,disto luendas. Prima Diui A. Ignoraritia est triplex. Vna bona. Altera mala. Et tertia indifferens Bona est eorum,quet fiunt occasio ad peccandum: luet quidem melius est nescire, quam scire Mala; quando ea, quae Dei sunt, ignorantur: propterea quod talis ignorans, ignora bitur. Indifferens est eorum,quorum nihil interest ad regnum Dei consequendum, siue sciantur, siue ignorentur. ignorantia, alia iuris, alia saeti. I q. .g vlt.& 22.q .I.inno cens. Haec diuisio est ex materia, circa quam versatur. Ignorantia iuris , alia est iuris naturalis, quae in omnibus adultis, & ratione utentibus est damnabilis . Alia iuris cauonici, & ciuilis. et qui de iura quibusdam permittitur ignorare: quibusdam vero non licet. Ignorantia facti: una simplex, altera probabilis, tertia crassa, de supina. Prima est vera, & non simulata, in qua peccantibus est parcendum Secunda est, quae probari potest. I.q i. si qui a simoniacis. Tertia est, quando factum omnibus publicum ignoratur. I. q. f vlt 3. q. I. cap. Iicet ergo. I I. q. 3.c cure. I 2. q. 2.c qui diuinas. 23.q. I. c Paratus. Dist. 16 c. quod dicitis,& 2o.d c. si decreta.
Rursus ignorantia facti. Quetdam est dantis operam rei lii sic a saxa;
484쪽
citae: quaedam vero daritis operam rei illicitae. Ignorantia, vςl est antecedens, quae est causa peccati; vel ea concomitans,quae impertinenter se trabet: vel est consequens, quae ex peccato consequitur.6Hic diuiditur in ordine ad peccatum commi II um. Ignorantia: vel est vincibilis, quam aliqui vocant probabilem;vel in uincibilis.Vincibilis vocatur a S Tho. consequens:
inuincibilis vero antecedens. Quia antecedit culpa in .
Ignorantia inuincibilis est duplex Quaedam secundum se,& non secundum suas causas: ut ebrius,qui inebriaret se: ut o cideret hominem, quando occidit, est in uincibit an se; quia ὶgnorat esse peccatum . Non tamen in sua causa: quia Woluit ebrietatem. Quaedam vero & secundum se,& secundum suas causas est in uincibilis: ut amens in se, & in sua causa ignorat inuincibi ter fornicationem esse peccatum. Haec diuisio est in ordine ad volunt/tem. Ignorantia vincibilis est quoque duplex. una affectata: ut quando aliquis ex proposito vult ignorare: ut sunt, qui dicunt Deo. Recede a nobis, scientiam viarum tuarum nolumus. Et qui noluit intelligere: ut bene ageret. Altera est crassa, si- ue lupina, sic ducta ab eo,quod homines crassi: ut plurimum solent e lie segnes. Ignorantia, aut est manifeste voluntaria: ut cum quis non elaborat cognoscere, nec vult scire ea, quae pietatis, vel salutig suae sunt: ut, illa ignorando liberius peccatis laxet habenas, Mcupiditatibus absque aliquo conscientiae remorsu obsequatur, quam supra ignorantiam. assectatam nominauimus. Rue est indirecte voluntaria: ut quando aliquis , vel diuiti js congerendis, vel huius saeculi negotiis tanta animi intentione varcat: ut ea,quae salutem concernunt, agnoscere negligat. Huius
socij tunt illi,qui accidiae, Sc torpori, ita addicti sunt: ut studere nolint ijs, quae ad salutem necessario sunt discenda. Cupiunt quidem hi scire viam salutis, nec a pernantur scientiam legis: sed a laboribus, sine quibus scientia acquiri non potest, abhorrent. Et isseo in directὰ volunt ignorantiam . De quibus omnibus D Aug. Aliud est, inquit, non curatic scire, quae negligentiae peccata per sacrificia quaedam legis videbantur e piari. Aliud intelligere velle,nec polle. Da proinde, domine, quod iubes,de iube,quod vis. Ignorantia,vel est prauae dispositionis: ut error,vel est purae negationis: ut simplex nescien tia. Et est sola priuatio notitiae alicuius rei,aat circunstantia illius.
485쪽
ignorantia prauet dispolicio itas, vel est habitualis, vel actua sub diruistis. Quia taliter ignorans, vel habitum erroneum habet, vel po. actum erroneum cilicit. Haec diuisio, & sequens est ex parte scientiae, cui opponitur. Ignorantia purae negationis est duplex. Vna, quae dicitur Sub H simpliciter nescien tia. Altera, quae vocatur ignoIantia, &. est M. eorum,quae aliquis tenetur scire, dc nescit. Et reperitur in eo, qui ignorat praecepta diuina. Ignorantia prauae dispositionis,quaedam est practica,quaeda Subdiui speculati ua: ut in Iacob suit ignorantia speculativa, non pra- sio. ctica. Non enim practicὸ agnoscebat quod illa non erat uxor. Ignorantia tripliciter sumitur. Piimo pio priuatione scientiae oppositae : ut si quus ignoraret fornicationem esse mortale peccatum, non ob aliud, nisi quia priuatur notitia, & scientia huius praecepti, non fornicaberis. Secundo capitur pro error intellectus iudicantis inter appetitum senstiuum, & ratione. Comparat enim Intellectus adinvicem rationes halum potentiarunt,& iudicat appetitum esse sequendum. Exempli causa, ratio dictat omnem fornicationem esse sugiendam: appetitus autem sensitiuus inclinatur ad delectatiouem veneream, er ratque intellectus, quando, post habito rationis dictamine, i dicantes omnem fornicatione esse fugiendam, proseret in gra tiam appetitus sensi mra hanc sententiam, scilicet, delectationem sequendam. quoniam est bonum delectabile. Ecce quo pacto dicitur intellectus ignorare, non quod non sit consci us veritatis: sed ,quia iudicat esse potius sequendam appetitus sensiti ut ita clinationem,quam ipsam rationem. Hinc, non errat uniuersaliter,qui veritatis conscius peccat: Alpes sed in particulari. Adultet enim costius huius veritatis,adulteri u est malit,& fugiendu, e trat in palliculari, s. hoc adulteriuest modo sequentium:quoniam ducitur ab appetitu sensitivo . Tertio modo sumitur ignorantia pro inc5sideratione,& obliuione eorum, quae quis considerare, & recordari tenetur. V.Dsoluat quis horas ea nonicas ordine praepostero, primam, san te matutinum,& hoc solum: quia obliuiscitur ordinem persoluendi horas: Eic defectus considetationis vocatur ignorantia, s non quod ita orans non sit conscius ordinis, quem tene batut in solutione horarum seruare: sed quia non rccordatur illius .: t. ordinis, neque illum aduertit. Ex huiusmodi inconsiderat One processit primum peccarum mali angeli. Dilexit enim se primo quam Deum: utS.Tho.q.6ῖ aril .ad 4. docet. Solet cciam eadem ignora uua, ex parte scientiae, cui oppo s diose Cc Α nitur,
486쪽
nitur, aliter diuidi, nemp8, in positivam, quae des nitur assensus contrarius veritati: ut si quis assirmet Christum non eis Deum,quae dicitur prauae dispositionis. Et hae laborant haeretici, & infideles habentes Eccles Catholicae notitiam:& dicitur positiua,eo quod sit contraria articulis fidei. Et in priuatisuam , haec est pura priuatio in subiecto apto ad scientiam , rahac laborant,qui nihil audierunt de Christo, qui neque assensum, neque dissensum habent. A liae etiam ignorantiae diuisiones traduntur, quas consulto missas facimus. Tertia disse. Quid nam est ignorantia3 Ex multiplici diuisione licet colligere, non posse unam rhtionem, seu definitionem communem tradi, quae omnibus membris dictarum diuisionum competat, pr ter rationem etymologiae: ut ignorantia dicatur priuatio scientiae. Hi ne,cum duplex sit scientia. Vna iuris,idest alicuius propositionis uniuersalis: ut huius non est adulterandum . Altera facti: ut scientia alicuius particularis: ut huius, hoc est adulterium, nempE,accessus ad hanc ita duplex erit ignorantia. Vna iuris,quae definitur priuatio scientiae iuris. Altera facti,& definitur . Privatio scientiae facti: vel ignorantia tur: s est ne rre legem communem Ignorantia autem facti est, nescire. An foctum aliquod sub tali lege contineatur Hinc, et cci multiplex sitius, multipliciter iuris ignorantia definietur. est enim ignoratia iuris naturalis priuatio scientiae iuris naturalis. Quod ita vocatur, quia ex ipsius naturae institatione prouenit. Jc est omnibus coe,c Ius naturale l. i. Quod, Salus diuinum appellatur, si ad conditorem illud referas: quia Deus ipse, qui naturam condidit, est iuris naturalis autor , Minstitutor. Perinde ignoratia iuris duritii positi ut psit definiri Quod quide ius no est necessario naturet coniunctu: sed ab illate parabile,& a Deo pro tepore concatum: ut est praeceptum de baptis aut coi est in lege Euagelica,& multa prccepta caeremo ni alia,& iudicialia,quae et ut olim solis Iudae: silata. Et ignorantia similiter iuris humaui postiui,quod non a Deo: sed ab homine suit conditum, quale est ius ciuile, siue Ecclesiasticu. . Praeterea, clim rectium sit iudex sui,&obliqui, rectas tibi definitiones ob oculos ponam,obliquas vero, quas Castro. I ali j locis citatis resutant, praetermittam. Ignorantia agitiar prae-ecdens est, quae tempore praeit peccatum. eliqae illius causa: vi s quis ex ignorantia pecce ita, quod nou peccaret .: si ei let praecepti pro libentis peccatum conicius. I amandi concomitans est, quae neque est causa, neque e lectu, Pecc. Hi :
487쪽
tquango homo occidit inimicum,existimans se oecidere teram,alias etiam si sciret, occisuriis. Ignoranti sequens est pr- οῦ .ror, vel coecitas intellictus, quae est poena peccati: ut erecitas Sion oranti dudaeorum abnegantium Christum. Ignorantia af Is bata est, quando aliquis ex industria, S data opera, non vuJ J M
intelligere,&e Et metiam viarum tuarum nolumus,&c. Nee vult audire concionern nec consule repetitos, nec studere, x
inquirere veritatim : t liberi V. P ςμ ' D.Ariui , ignorantia inuincibilis est, quam quis babet, posteaquam Umi secit totum quod ad illam vincendam facere tenebatur, & il ER lam superare non potuit. Dices. Quid tenetur quis ad iguoi tiam vincendam ficere ZRespondeo uno verbo:aut consulere peritiores, si ignorans est, Milli teIarus aut si sit Vir literatus, peculiare circa i l lam rem studium adhib. e. , Hinc,qui iudicio alicuius literati recepit aliquid ultra lortem ratione mutui, laborat ignorantia inuincibili. Hinc, penitens, qui indicio c5se si oris uota iterauit con se sonem, necessario iterandam,habet quoq; Ignoratiam iuuincibilem. Quia totum,quod facere tenebatur,ncit ad illam excludendam,& cum non potuerit illam vincere, uota tenebitur confessionem iterare Definire autem alia membra clictarum diuisionum sacile ad imitationem poteris.
Virum ignoran: ra sit aliquando caris peccati Causa per se est, quae virtute propria operatur: ut ignis re i pectu calor s,vel etiam ex intentione: ut in causis libetis Causa ina. Per accidens est,quae non virtute propria, sed alterius formae H s . a. operatur: ut album aedificat,non ratione albedinis, ted attis , Th.ubi μquam nolui.Dicitur quoque causa per acciduns, quς remouet vrohibens effectum : ut destruens columnam, cui aed. hcaam Sinnititur, est causia per accidens ruinae aedilica j, x hoc Praeter is . .
Coetraitio alicuius rei illi citae saepissimὸ est in cauta, quomi I p.
Dus fiat peccatum. Ratio est, quia ex eo, quod quis cognoscit i ta Grai eatione ni esse peccatum, plerunq; abstinet a peccato. t.
Ιαnorantia a flectata est per se causa peccati. QuΡn m e Sintentione, vult,eam habens, aliquid ignorare.Contiat ex den . nitione ignorantiae assectatae, quae est, cum quis studioso vult nescire aliqua: ut liberius peccet Unde ita confirmo conclamsioncm. Peccare ex intentione est, cum quis Iutendit cautam
488쪽
rvccati,quo peccare valeat: utpote, ii quis inebriaret se animo occiden ii hominem. Et cum ignorantia affectata sit huiusmodi, profecto assectate ignorans, ex intentione peccabit , dc ex consequenti ignorantia aflectata erit per se peccati causa.
Contingit aliquando ignoratiam erassam tam iuris, quam facti esse peccati causam non per se:sed per accidens. Et ratio est quia causa, quae remouet prohibens aliquem effectum, dicitur causa pcr accidens: ut ex primo notabili constat ignor Elia autem remouet scientiam, quae quidem si adesset, prohiberet De comina: ut In secando notabili patet. QuMeerit causa per accidens. ρtpm. i Hinc,li quis accederet aa alienam, & cuIpabiliter ignoraret esse alienam, talis ignorantia in illo esset adulteri; causiper accidens.
Risen 1 Hine,factum non imputabitur ad cuspam, quando procedit ex ignorantia in culpabili: ut patet exemplo Iudae patriast chae, cui non imputatur incoestus cum Thamar nutu sua. Et Iacob, qui non peccauit cognoscendo Liam : virecte sentit Adrianus quodlib. A. Licet Caretanus ubi supra ar. 3.arbitretur'
non excusari a peccato absolute: sed a peccato imputabili, id est, accessim lacob ad non suam fuisse peccatum: non tamen Asia. imputari Iacob ad culpam, nec ad pinnam, eo quod in culpa Geta. biliter ignorabat Liam este suam. Sed de his infra in hac quin Ri ιι n. 3 Hinc, si quis occideret patrem , existimans se occidere inimicum si fuit negligens in inquirendo: Aia esset patet ZAD in immis3imputabitur sibi parricida um , propter negligentiam rex parte tamen excusabitur: ut infra dieetur. Prima dis An ignorantia sit peccatum ει εἰ - Intelligitur titulus. An sit ignorare peccatum in se Z quam m. 3 uis rion sit causa alterius peccata. Ezempli gratia, ignorare far S, TR iurena essἡ peccatum. An si peccatum Zetiam si inde nec lur-μο, 2. E. tum, nec animus peccandi si quatur.
carix tum secundum se, quamuis nullum aliud inde peccatum s - - , et b. quatur .Et ratio est, quia, cum credere sit sub praecepto squi. n. ρῖνα. non crediderit condemnabitur profecto,qui non habuerit fiMar. et L dem articulorum, propter ignorantiam culpabilem, siue vi α- cibilem, erit huius praecepti Icus, .c ea consequenti peccabit mortaliter.
489쪽
sDe ignorantia. II CONCLUSIO II.
Ignorantia purae priuationis praeceptorum decalogi, ciuishullum inde sequatur mortale, ecit secundum se peccatu mortale. Et ratio est:quia, qui ignorat aliquod praeceptum natura te, per talem iguorantiam constituitur in certissimo periculo committendi aliquod mortale, ut furtum, homicidium, L c. Juod vitare tenetur. Atque ita ratione talis periculi erit secuum se talis ignorantia peccatum mortale Deinde . quia ciba nes tenentur prccepta decalogi seruare Matth. i 9. Si uis ad vitam ingredi, serua mandata,& qui vincibiliter ipsa ignorat, non poterit seruare. Voluntas enim non sertur in Hacog - tum. Notanter dicitur priuatiua in coactustione: quia posita haeresis est.
Ignorantia culpabilis in eo, qui ignorat aliquod praeeeptu Anm. Ecclesiasticu,siue praeceptu aliquod ad suum stata pertinens.
secundum se est mortale peccatum. Et ratio est,quia scietia dictorum est necessaria ad cauendum mortale,& cum laborans tali ignoratia,in certissimo peri culo peccandi mortaliter c5 sit mr r erit talis ignorantia secundum se mortale peccatu. Cum sit certissima occasio peccandi mortaliter.
Hinc qui ignorat culpabiliter praeceptu iciunaridi quadra ilesimam, vel consitendi singulis ann:s, & sumendi Euchari
iam ,etia si confiteatur,& sumat Eucharistiam,&ieiunet,erit reus mortalis pcccati. Propter periculu ruinae sui,& aliorum. Idem est iudicium de epis, iudicib aduocatis, tabuli ion: b. me dicis,& reliquis,quorum ignorantia culpabilis,est certissima peccadi occasio. Q gaimobrem sant in statu damnationis, etias nihil mali operemur. Hucusque de ignorautia iuris.
Non solum ignorantia iuris , sed et facti ignoratia pleriique est peccatum s in se, etiam si nullum inde sequatur peccatum.
Probatur coires usio exemplo. Demus, fidelis alicuius parrochiae omnes hoc anno confessos suisse, &eucharistiam surum Isisse: hoc tamen factum sit, an non 31 parrocho ignorari. Tamis ignorantia secundum se est mortalis : quia opposita . sci eu-tia est necessatia,ad cauenda peccata subditorum.Non.n satis est parrocho, habere bonos subditos: sed oportet illum hoc scire. Caeterum, ut perscitius, quae ad hanc dissicultatera pectant, intelligas, nota sequentes animaduersones. Nescientia hoc di fieri ab iguorantia quod nescietia est pri 3. Amuatio scientiae eorum, ad quae facienda uoa sumus secumium ma tr. nostram
490쪽
Al. Al . nolitam naturam habiles: sed supernaturaliter tantum: quo
qui dein modo beati Idum erant viatores, nesciebant multa, quae Hunc vident in verbo,& nos in Via nescimus ea, quae vicient beati in verbo. Et nulla creatura: ut Christus testatur, scitchcna m dici j ignorantia vero est priuatio scietiae, quam de lege quis potest habere.Quomodo ignorat, quis geometriam: Σ. Ani' nest: t tamen iudici j diem.
nradu r. Scite nonnalia tenemur ex pete pio , alia vero minimΘ. Ex .pcepto qui em tenemur primum scire fidei articulos. Secud ep ct decalogi praecepta,quia sunt iuris naturae. Tertio uniuersaliae ob. 2. de ecclesiae praecepta vide annua sacramentali consessione,& de se .cς rc commuitione,& de ieiunio . & de decimis ministris ecclesiae
mi c. soluendis,& de audienda missa die b. festiuis. Quarto tenetur arti a b. qui'; scire,quae administernim sui status attinent: ut episco-ι. P.Mb'. pus tenetur scire utrumq; testamentum.Confestor tenetur scis eri uer. xe,quae ad confessiones audiendas pertinent,communia, videe 2 Ο Θ licet peccata, Scc. Et coniugatus tenetur seire debitam esse Ilii .io co uendum,& liberos bonis moribus esse institu edos, & de aliis f. e 19. sinii libus simile est indicium. Quae autem nullatenus homo o 37. scire ex praecepto tenetur,sunt artes liberales,& c tera omnia demptis quatuor generibus rerum, positis in primo membro
huius animaduersionis secundae. a. An Ignorantia, ut inuincibilis sit, non tenetur homo sacere tomad. rum,quod potest. Nam satis est, si efficiat illud, quod facere tenetur: ne sibi talis ignoratia imputetur. Et probatur exemplotan 19. Iacob,qui potuit,quando luit dormitum, interrogare Liam , esset ne Rachel, vel saltem cum ea confabulari: Wt eam sermone agnosceret,& fortassis siluit Potuit quoq; postulare lume: ut eam videret, & ita ignorantiam expellere. Et nibilo minus habili tignorantiam inuincibilem. Quare non tenetur homo facere totum,quod potest: ut eam vincat.Satis igitur erit, tacere, quod tenetur: ut cupra diximus. . An, Scientia, quae est homini necessaria, vel est ordinata ex na-hiad. tura rei ad sciendum de seruandu solum aliquod praeceptum. Quia ignorans talem scientia ratione ignorati et constituitur incertissimo peccandi periculo: ut est scietia articulo tu fidei, quae est necessaria ad interius credendum, & ad confessiones dei exteriorem. Ad Rom. io. corde creditur ad iustitiam , ore Ad 2'. autem consessio fit ad saltatem. Et Marc. vlt. Qui non credide O. rit, condemnabitur. Vel est secudis ordinata ex natura rei ad Asa r. U. vincendum aliquod peccatum: ut est scientia praeceptorum decalogi Et ratio est: quia si quis ignoraret praeceptum, non moechaberis,