장음표시 사용
111쪽
Io8 τ aetatus Seandalum indiseerum. est illud , quo licet quis non intendat expresse proximum ad peccatum inducere, nonnulla dicit vel saeit
quae aliis sunt occasio peccandi.
3. Scandalum passiμum, dividitur in Pharisaieum, et pusillo.
rum, seu infirmorum. Seandalum Pharisaieum, est ruina spiritualis, propria malitia, ex dieto, vel laeto alterius recto, accepta. sic dicitur. a Pharisaeis qui propria malitia, ex Christi dictis et lactis rectissimis accipiebant occasionem peccandi. Scandalum pusillorum, est ruina spiritualis, ignorantia et infirmitate proximi accepta ex dicto vel facto alterius recto, vel indisserenti. Quaeres 3. An Scandatam sil peeeattim et quale tCertum est apud omnes a. Scandalum passivum , verum esse peccatum. cum sit lapsus illius qui patitur Scandalum ; non est tamen peceatum speciale et distinctum a lapsu ; unde qui co sit ei uepeccatum, non tenetur declarare illud suisse ex dicto vel iacto alterius occasion&tnm.
Certum est a. Sesti datum activum directum esse Psecalum mor ale ex genere suo. et quidem gravissimum et speciale; cum volum
as expres a proximum impeliendi in peceatum, malitia sit prorsus diaboli . Quaestio igitur solummodo est de Seandalo dato indireete , de
quo e Resp. Scandalum indirecte datum est me eatnm mortale ex gmnere suo, distinctum a mala uetione quae oceasio aera ruinae spiria tualis praebet. Prob. Ad peccatum in quocumque genere sumit intentio intemPrelativa; atqui in scandari indirecte dato reperitur ita entio intese prelativa inducendi proximum in peccatorii, nam ille intentionem interpretativam habet indueendi proximum in pereatum qui pram videt aut praevidere potest, et debet proximum ex dieto vel facto Buo minus reeto. expositum iri pericu ruinaae spiritualis p atqui quilibet praevidet aut praevidere debet ex dieto Vel faeto suo minere Tecto proximum expositum iri periculo ruinae Viritualis; ergo, etc. Cons matur, ex A post. a) dicente: Sio a tatem ye cantes ire fratres, et Percutientes eonseientiam eorum infrmam , in Chri-Stum Reccatis. Ubi, ut grave peecatum. rcprehenditur scandalum quo fideles plene instructi carnes Idolo immolatas eomedebant e Tam infirmis salso putantibus id esse illicitum, qui inde praeter in tentionem comedentium induci poterant ad eas contra conscientiam erroneam comedendas; atqui it Iud scandalum erat indirectum, ergo Dixi I. Scandalum indirectum esse mortaIe , ex genere 1υποῦ
112쪽
da Ulais3ibus, etc. 1 quia aliquando est veniale, cum nempe est omario eulpae solum
venialis: 'Dixi a. Esse 'eeemum distinctum a mala actione, quia repugnat specialiter Charitali qua malum proximi avertere, et honum ejus procurare lenemur. Unde circumstantia scandali speciem peceati mutat et est in Consessione explicanda. Hinc Retoloes r. Peccant mortaliter contra Charitalem et castitatem I. Qui imagines vel statuas nudas saciunt, aut palam exponunt. 2. Qui componunt vel agunt comoedias obscoenas, vel aliunde pericu Iosas ratione verborum, sactorum, vel gestuum ; item qui sua praesentia eas approbati , vel Comoediis stipendium dando, actio uiscandalosae eo perantur. 3. vanissimae illae feminae quae ille&brosa pectoris nudi late, iuvenum animos ad libidinem excitant , tametsi id expresse non intendant. 4. Puella quae sine iusta causae se praebet conspiciendam ei a quo pulat se turpiter concupiscendam, licet id faciat ex mera vanitate, et sine animo illius amorem excitandi. Inferes a. Numerus illorum qui se ii dato spiritualiter occisi
sunt, in consessione aperiendus est, non secus ac numerus eorum
qui uno catapullae telia corporaliter occisi suissent ; quia ut alibi dieium est ta) numerus multiplicat peccatum.
An et quaenam opera teneamur omittere ad ritandum Seandalum Dico I. Adoliandum scandalum passiotim nimi unquam conistrarium jtiri naturalifacere licet, o I omittere aliquid quod neeessarium sit necessitate medii ad salutem. Prob I. pars: Numquam licet propter quodcumque bonum, Discere actionem intrinsece malam juxta illud Apostoli bὶ non sunt facienda mala ut e niant bona. Sed quod est votitum jure naturali. est intrinsece malum; ergo. Prob. a. pars: Ratione D. Thomae e seeundum ordinem cha. ritatis, plus debet homo ruam salutem spirιtualem diligere, quam alteritis; ergo ea quae sunt de necessitate salinis, praetermitti non debent Propter scandalum Mitandum. Dico a. Ad oitandum scandalum Pharisaicum nulla bona seu temstoralia, seta spiritualia aurat mittenda. Prob prob. Quae totis est D Thomae id et nulla bona sunt omittenda propter illud scandalum quod Christus docuit esse contem nendum; a qui Christus docuit scandalum Pliarisai eum esse con
lemnendum ; Cum enim discipuli dixissent Christo e) scis quia
113쪽
oo Tractatus Pharisaei audito hoc perbi seandalitati sum' Respondit sinite illas, caeci lunt: Id est, De habeatis rationem eorum scandali οῦ quia
oritur ex malitia eos ex BeCatile.
Die ο 3. Ad oitan m scandalum infirmorum debet actio in. disserens dimitti; imo opera spiritualia consilii debent vel omitti, pel disserer donec tollatiar occas O scandali. Prob. I. Pars. Ex Apost. a) uui de seipso dicit si esca scandalizat fratrem meum , non manducabo carnem in iaeternum. ne fratrem metim scandalizem.
Prob. I. pars; Quia Lex Charitatis exigit ut fratri in Docessitato spirituali constitulo subveniamus, cum Sine n OStro gravi incommo do possumus; atqui proximus eX infirmitate vel ignorantia lapsa rus est in Decessitate spirituali. atque illi in tali necessitate constitulo, sine gravi nostro incommodo, subvenire Possumus , cum opera consilii non sint necessaria ad salutem, et illa disserendo, vel etiam omittetido ad impediendum peccatum Proximi, exerceamus nCtum Charitalis magis meritorium, quam Arent ipsa opera, quae Omit untur s ergo. Dixi, Donec tollatur occasio scandali: haec autem tollitur, cum redditur actionis nostrae ratio , si atitem , ait D. Thoni. b ostredditum ration m , hQusmodi scandalum duret, jam Midetur ex malilia esse: et sic propter ipsum non aiant hujusmodι spiritualia bona dimittenda. Sed Quaeres: An ad pilandum scandalum in irmorum quis possit omittere actionem bonam Praeceptam r
Resp. Alii negant cὶ, alii siti probabilius assii mant observatio
nem praecepti assirmativi sive naturalis, sive positivi. pro vitando scandalo pusillorum, esse praetermittendum; cum quibus, Prob. Omnia praecepta assirmativa deserviunt Charitati ; ergo non obligant in circumstantiis, in quibus Charitas diciat, o mil-tctidam hic et nunc eorum observatiliam, ut succurratur spirituali proximorum necessitati; sicut non obligant, duri, Charilas dictat , omittendam eorum observantiam, ut succurratur gravi necessitati corporali propriae vel alictiae. Sic correctio fraterna est de iure naturae assirma ivo , lamen secundum omnes Praetermittenda est, cum ProTimus creditur inde peior futurus.
Sio integritas Consessionis est de iure divino positivo : si tamen mulier se iret Consessarium ex infirmitate lapsurum, Casu quo manifestaret ipsi certum Luxuriae peccatum, deberet illud omittere , cacteris cousessis, si alterius Gnsessarii copiam Don haberet. Sic auditio Sacri die Festo, est de jure Ecclesiastico , est lamen
114쪽
de Virtutibus , et ec ariomillenda, casu quo tempore Missao infirmus nostra assistentia Iu- digeret. Et si e de aliis. Re soloes, cum Ethica amoris α mulierem quae praevidet se
turpiter concupiscendam, si eat ad Sacrum tali die Fesio , debere illud omittere, saltem semel et iterum: Dumquam lamen potest longo tempore abesse a Sacro ad vitandum scandalum, quia non potest abesse longo tempore, I. Sine scati dato publico quod praeponderat privato; a. Sine notabili quodam damno Spirituali quod non
tenetur subire ad impediendam ruinam alterius, qui licet ex infirmitale cadat, cadit tamen voluntarie.
An liceat rem pendere, aut operam dare ei qui illis male usurus praevidetur, aut probabiliter Putatur rDieo I. Non licet pendere, pel dare alteri rem, aut operam dase lι citam, qua male usurus praeseide tiar, aut Probabiliter putatur, quando sine graui damno denegari potest. Prob. Quia quisque tenetur ex Charilate impedire peccatum proximi, saltem cum potest sine gravi incommodo; ergo a sortiori
tenetur non suppeditare materiam, aut Operam, qua usurus est ad peccatum. Nam Cliaritalis est amovere malum proximi. soloes i. Non osse licitum vendere ea quibuq homines ut plurimum male ui utitur, V. gr. venena, nisi constet hie et nunc ad honum usum peti. Re soloes α. Non esse licitum vendere res indisserentes , V. gr.
gladium, cum scientia, vel probabili cognitione quod emplor eis male citetur in damnum tertii; maxime si damnum istud praeponderet utilitati, quae venditori provenit ex ipsius Venditione; nam Claaritalis ordo postulat, ut illi damno postponatur utilitas propria. Ressues 3. Graviter peccare caupones et alios, qui in die Jejunii Coenam ministrant eis quos sciunt bene pransos, et jejunii lege adstrictos; vel vinum copiosum eis quos noruiat se se inebriaturos, si absque gravi Documento suo, vel etiam absque probabili graviorum peccatorum periculo v. gr. blasphemiae, Periuriorum, etc.
Non peccant vero, si non pos in t denegare absque damno vitae, incendii domus, etc' quia nemo tenetur cum tanto suo damno, impedire malum proximi. Nec dicas i. Si non vendam, alii vendituri sunt; ergo me neganis quod petunt, peccata illa non impedientur. Rem . enim, nego conses. Nam alii vendendo peccant, ergo similiter peccasses, si vendidisses, .nam iactum aliorum non immutat
115쪽
1 1a Tractatus me dicas a. Si vinum talibus recusem , deserent me hospites , eum gravi jactura mea; ergo. Resρ. nego conseq. Et dico cum Christo et quid prodest homini
si uui Mersum mundiam lueretur , animae Mero suae decrι mentum
Patiatur' Ergo quaerite primum regnum Dei et justitiam ejus, Mhaec omnia adjicientiar Mobis. Nec dicas 3. Nota cooperor peccato, cum Per pravam peccandi Voluntatem, peccatum jam sit commissum. Resp. dis . ant. Est jam commissum quoad intentionem, concis 'mat. quod executionem Pi avae voluta talis, nego aut . Porro Lex Dousolum voluntatem se inebriandi, sed etiam ipsam actualem ebrie. . talem, ejusque cooperationem, Velat. Dico a. Nulla ex causa licet alterι dare renι, Mel o'eram quae licet sit ex se indi reus, tamen spectatis circumstantiis ad pec- Catiam Proxime ordinatur.
Prob. Quia ex D. Thom. n) hoc est illis praebere direete occasionem peccandi, et moraliter ac proxime Cooperari peccato alieno, quod nunquam licet. Binc Intioc. XI. damnavit hanc Prop. famulus qui submissis
humeris sciencer adjupat herum suum ascendere Per fenestras ad flustrandum Mirginem, et mulloties eidem subserseit deferendo scalam, a teriendo jantiam, aut quid simile cοοPerando, nota Pecca mortaliter, si id faciat metu, notabilis detrimenti, Puta ne a Domino male tractetur, ne IOrpis oculis asylaiatiar, ne domo exρHM-tiar. Nam hae omnes actiones ad peccatum proxime ordinautur. Dico 3. Licitiam est. ex grapi et Iusta causa, rem, aut DPerangex se licitam, aut indisserentem . nec sρectatιs circumstantiis. a LPeccatum proxime ordinatam , praebere ea abusuro ; I. si desieprapa intentio fuseandi hominem in actione Peccati, a. si alter non sit ea re abusiarus contra bonum M ublicae oel Ecclesiae.
Prob. Quia qui ista suppeditat, cum couditionibus requisitis inuSSertione, non censetur moraliter COOperari peccato alieno , sed solum illud permittere, ex gravi causa ob quam uoti tenetur illust impedire; ergo. Resoloes: Excusantur a peccato famuli, qui ratione famulatus sui, in gratiam Domini ad Lupanar e utilis, equum sternunt , ve Stiunt, ct . ne domo expellantur; quia hae actiones per se sunt Ii- Citae, Duc nisi remole taulum se habeut ad peccatum, et gravis ur
Dixi i. Si desit prapa intentio jupandi hominem in actione Pec cati: quia talis influxus esset directa ad peccatum cooperatio, quae semper prohibita est; Dixi 2. Si alter ea re non sit abusurus contra bonum Reipubli-
116쪽
de Virtutibus , ete. . 4 II eae aut Ecclesiae ἱ quia bonum commune praeponderat bono
Quaeres: An liceat hero praebere domestico , quem ad furtumno it Proρensum, occasionem frandi v. g. pecuniam ita ali ius loco deponere pel eam non auferre, ut domestici fidelitas probatu . et si in furto fuerit deprehensus, ejiciatur, aut puniatur. Resp. i. Non licet hanc occasionem de industria ponere , quia esset positive cooperari peccato, quod nunquam licet, neque eui sunt facienda mala, ut epeniant bona, ait Apost. Res . a. Cum P. Antoine licet hanc occasionem non auferre et quia tunc herus non cooperatur positive Peccato, et permissioni unius furti, ut viteatur plura, ex iusta causa non auferendi talem
Resp Religio est Mirtus moralis, per quam Deo, tamquam primo rerum omnium principio, cultus exhibetur. Dicitur i. Virius moralis, et quidem inter morales prima , et Iroxime accedens ad virtutem Theologicam; non est tamen Theo ogica, quia pro obiecto immediato non habet Deum, aut Dei attribulum, sed eulium Deo debitum. Dicitur a. Perquam Deo exhibetur culius, id est, honor cum submissione in testimonium ipsius excellentiae. Dicitur 3. Ctillias debitias : sub ratione debiti'; unde obiectum sormale religionis, quae ad iustitiam pextinet, est ratio debiti. Dicitur 4. Tanquatii primo rerum omnium principio : Ut assignetur motivum, propter quod hic cultus Deo sit debitus. Ouaeres a. Quomodo Deus coli debeat y Resp. Coli debet ac libus internis, et externis: nam homo mente, et corpore constat, ergo tenetur utriusque actibus colere Deum utpote utriusque principium. Itaque agemus i. de actibus internis Religionis. 2. de Ejusdera
actibus externis. 3. de Vitiis religioni oppositis, triplici capite. Charmer, Tom. V. B
117쪽
Notae. Actus interni Religionis sum duo, nempe devotio, et oratio. Quaeres i. Quid sit de potio Resy: Esi volitio essicax tradendi se prompte ad ea, quae pertinent ad cultum Dei. Dieitur a. Tradendi aer id est, totum hominem , non tantum partem hominis. Dieitur a. Prompte, id est, expedito, et alacri animo. Diei iur 3. Ad ea quae pertinent ad cultum Dei: quibus verbis significatur devotionem esse actum generalem Beligionis , a quo caeteri omnes informari debent. Ouaer. a. Quot sunt genuini deootionis essetus pRev. Sunt duo, scilicet laetitia spiritualis ex consideratione di vinae bonitatis, et tristitia ex consideratione propriorum desectuum,
Hinc sumta .esc illorum devotio qui propter exleriorem quam prae se serunt pietatis speciem, caeteris melius sapere sibi videntur, infirmioribus compati nullatenus noverunt, corrigenda ubique se invenire putant praeterquam in se ipsis, nimium sibi placentes, e te.
Rev. Est actus Religionis, quo res decentes a Deo postulamus. Dicitur 1. Actus Religionis: quia per orationem supremam Dei excellentiam, nostramque a Deo dependentiam agnoscimus. Dicear oratio est actus Spei; ergo non est actus Religionis. Resρ .nego conseq oratio enim est actus spei imperatus, et actus Beligionis elicitus, in quo nulla est repugnantia : sic potest quis dAre eleemosynam ut votum impleat; quae eleemosyna exit acius elisi luν misericordiae et imperatus Rqligionis. Dicitur a. Qιιo res deςente4 : alias, si res indecentes postulareismus, non esset actus Religionis : inlex ea autem quae a Deo petiri mni, quaedam absolute sunt petenda . ut sum quae per se.ad salutem conducunt; eius genvi is sunt.. gratia, Virtutes supernatural , etc. quaedam non debeot peti Disi sub hac saltem lacita conditione: supposito quod nobis sani saluέaria; talia sunt ea quae de se ad salutem sunt indiserentia; eius generis sunt hona temporalia , felix matrimonium, etc. ratio est quia saluti aeque possum obesse ac prodesse. Dicitur 3. A Dein postulamus: sive immediate, cum scilicet ad eum orationem dirigimus; sive mediote . eum ad Sauctos oratio. nem dirigimus ut eorum suffragiis postulata a Deo impetremus.
118쪽
da Virtutibus , etc. IISDe oratione sic exposita quatuor quaerimus :a. Quot uplex sit. 2. Quot requirantur ut pie fiat. 3. Au sit necessaria, et pro quibus sit orandum, totus ici artieulo.
Quomplex su oratio Quaeres I. Quoluplex sit oratio tResp. Est duplex, mentalis nimirum et vocalis. Mentalis est quae mente sola landitur. Si aliquid a Deo men taliter postulamus, dicitur proprie oratio: si res divitias cum mentis assectu serio perpendimus, dicitur meditatio.
Vocatis est quae non sola mente, sed etiam ore exprimitur: non sola mente: quia oratio vocalis ut fili vera oratio, mentalem necessario includit; omnis enim oratio est elevatio me utis in Deum. Quaeres a. Quotuplex sit oratio pocalis Rev. Est duplex, scilicet prioata, quae sit a persona privata et privato nomine; et publiea, quae fit a communi late, vel a ministro E Iesiae nomine communitatis; haac est praestantior et praeferenda, quia Christus Matth. I 8. promittit speciaIem assistentiam ita qui ad oraudum, in udum conveniunt.
De ris quae necessaria sum ut oratio pie sat pQuaeres 1. Quot necessaria sunt ut oratio pie faterie . Tria, scilicet praeparatio, attentio, et perseverantia. Quaeres a. Qualis pravaratis requiritur ante orationem rnem. Duplex, scilicet remota, quae consistit in accurata Legis Dbs vantia, et moxima, quae in hoc consistit. I. Ut oraturus diis Vinum impIoret auxilium, nam nemo potest dicere Dominus IesuN, modo salutari, nisi in tritia sancto, 'ait Apost. a) id est, nisi per gratiam et auxilium Dei. a. Ut curam aliorum operum, quan tum fieri potest, deponat, soresque diligenter occludat alienis eo-gitationibus. Quaeres a. Qualis attentio requiratur ad orationem inem. Requiritur altentio ad sensum orationis , vel ad Deum, quae sit saltem virtuat is, ut dictum est in Tract. de Horis Cano
Quaeres 3. An sit necessaria persererantia in oratione pRes . Q m. Constat Lucae i8. Oportet semper oram et nora
descere , quod confirmat exemplo viduae quae Per importunas Preces, tanuem fregii duritiam iniqui Iudicis.
119쪽
De neeessitate orationis, et de iis pro quibus est orandum. Quaeres I. An oratio sit necessaria ad salutem IRev. oratio proprie dicta est necessaria ad salutem Decessita lepraecepti simul et medii. Prob. Ex Script . Matth. petite et aeripietis r dicendo petile, praeceptum imponit, ait D Th. a et addendo aeeipietis, medium necessarium ad obtinendum demonstrat, adeo ut si non petierimus, non simus consecuturi auxilia ad salutem necessaria , juxta illud Jacobi c. non habetis. Propter quod non postulatis. Ouaeres a. Pro quibus sit orandum y Res'. orandum esse pro omnibus qui nondum sunt in termino, etiam pro inimicis nostris, juxta illud Apost. b) obseero feri orationes pro omnibus hominibus ; ratio est quia omnibus salutem desiderare, et quantum commode possumus , procurare debemus; ergo etiam a Deo petere.
Quaeres: Quot sunt actus externi Religionis pRem. Suin sequentes. I. Adoratio qua homo eorpus suum adeolendum Deum exhibet. a. Saeriseiuna, oblationes et decimae , quibus homo aliquid Deo da l. 3. Vorum quo homo aliquid Deo Promittit. 4. Iuramentum et adjuratio, quibus homo saucium Dei
De adoratione in Traetata Incarnalionis, de sacrificio in Disser- talione de Eucharistia, agemus. Ideo hie restat nobis disserendum de decimis, volo, iuramento ei adiuratione, tribus Articulis.
De Deeimis. . Quaeres i. Quid sint Deeimae rResp. Sunt decima pars fructuum quae quotannis Eeclesiae ministris solvitur. sDecimae, dividuntur in maiores et minores. M ores, sunt pars decima proventuum praedialium , id est , Provenientium ex terris arabilibus, ex eptis hortis. Minores sunt pars decima proventuum hortorum , laeturaeve animalium. 'Quaeres a. Quo Iura debentur Deeimae rRe In nova Lege decimae quatenus sunt stipendia ministro- εὶ a. a. quaall. 83. ara. a. cb r. Ad m. a. rero. I Di iii od by Cooste
120쪽
rum EccIesiae, iure naturali debentur. cum ius naturale divinum dictet operarios dignos esse sua mercede; si vero specieDtur secun dum suam quolam, id est, ut sunt d ima pars fructuum, solo iure EccIesiastica debentur. Ratio est, quia praeceptum decimarum quantum ad istarum determinationem, non est Legis naturae quae solum geueraliter dictat Ministris Ecclesiae deberi stipendium , Non determitiando partem decima mi aut vigesimam; nec est duris
divini positivi, cum nulli bi tu Lege uova illud extet quoad illam
Dixi in Lege nooa: quia in Lege veleri Decimae quoad determinationem decimae partis , debebautur praecepto iudiciali quod
utieres 3. An soliatio Zecimarum sa aetus Religionis pRes Solutio decimarum, quatenus est testimonium universaIis minii Dei, eatenus est immedia e aclus Religionis; quatenus autem, est solitio susten/alionis debilae Ecclesiasticis , eatenus est immedicile actus justitiae, mediate Religionis. Resolses: Fraudantes decimas leneri ad restitutionem. cum ex Tridem . res alienas invadant. Unde idem Concit. a excommunicationem serendam decernit in eos qui decimas substrahunt aut impeditint . prohibetque ne Daudantes Decimas Possini absolvi seret si plena restitutione secum- . Quaeres . Quibus debeantur decimae pnes . Dehentur solis Ecclesiae Mulviris propter eoru in sustentationem; ex quo sequitur jus decimarum esse spirituale laudat uiniis litato spirituali. nempe ita ministerio Ecclesiastico. Dices: Laici ius decimarum habent; ergo non est spirituale. Re . dist. ant. Laici, habent ius decimarum nomine proprio. exigendarum, nero ant. Domitiis Ecclesiae exigendarum . eonc ahi. Itaque Ecclesia solet concedere Decimas Laicis in seudum pro . Pler obsequia aliqua Ecelesiae praes lita, vel praestanda, vel etiam propter aliquod in unus in Ecclesia, v. g. propter cantum aut quid simile; ita tamen ut semper illi Laici nomine Ecclesiae concedentis ipsas exigant, eo modo quo decimas exigit qui eas a Paros; ho eou- ducit.
De Volo. Ouaeres t. Quid sit Vottim r' Resρ. Est promissio deliberata et spontanea Deo tacta de honomeliori ac possibi Ii. Dicitur I. promissior id est, fidei obligatio in gratiam alterius. Hinc propositum quantumvis firmum, non egi voluii, , nisi id