Gymnasium Patavinum Iacobi Philippi Tomasini episcopi Æmoniensis libris 5. comprehensum ..

61쪽

es Iuris ut

mersitatem.

Hospitium.' prae siuente,

et et syllaba. Ab hac l

dio se exel Septembris

pellati

ab omnibus usu Bovis nC

Magnifica iubente Sem

62쪽

De Gymnasio Patavino Lib. I. 4 Idine est corinthio ut uocant. Spectatur insignis porta dupli. cibus columnis hinc inde ornata , alta & pompoti, supra quam Leonis statua inaurata ,& insignibus Rectorum Vrbis Venetorum hac inscriptione.

GYMNASIUM OMNIUM DISCIPLINARUM. PRINCIPE PASCHALI CICONIA, PRAESIDIB. IOANNE SUPER ANTIO EQUET FEDERICO SANUTO, REFORM ATORIBUS 'ΙΟ.'F R A N C. PRIOLO. DO CTORE, ZACH ARIA SAGREDO, LEON ARDO DONA ΤΟ ΕINsTAVRATUM ANNO M D XCI.

In suprema palatii contignatione sub insignibus Ciconea

Ducis leguntur. Sic ingred re ut re ipso quotidie doctior; Sic egredere,vi in dies patriae, Christianaeq. Reipublicae utilior evadas. Ita demum omnasium ci te feliciter ornatum existimabitur. Ioannes Cornelius Praetor, se Antonius Priolus Praefectus Anno salutis M D C. 'Ex sequentibus inscriptionibus partem exteriorem fuisse renovatam constat: In altiori parte literis aureis

IOANNES BAPTISTA BERNARDUS PRAETOR ET LEONARDVS MOCENICUS P. I FECTUS.

63쪽

a Iac. Phil. Tomasini Commentar. Sub quibus in medio prospectus inter senestras

HANC GYMNASII PARTEM VETUSTATE DEFORMATAM IN MELIOREM FACIEM A FUNDAMENTIS RESTIT.

Anno M D XLIII Io. Andreas Baduarius Praetor , 8e Philippus Tronus Praesectus januam posteriorem extruendam curarunt. Moderatoribus Sebastiano Fuscareno Doctore & Equite, Antonio Suriano itidem Doctore & Equite. M D XLVII Delphinus Delphinus Praetor, Matthsus Dandulus Praefectus post ingressum anterioris januae scalammagnificam & sinistra in partem Scholarum perficiendam curarunt. Post triennium Nicolaus Pontius Doctor &Eques, ac Moderator eam partem incaeptam petiscit. Et biennio post M. Antonius Veneritis Doctor de Eques Praetor, Franciscus Contarenus P sfectus anteriorem Gymnasii partem aedificandam mandarunt. Et posteriorem partem perfecit Nicolaus Pontius Praetor, & Iustinianus Contarenus Praesectus anno M D L IX. Partem dexteram exornatam suisse Rectoribus Vrbis M. Antonio Memo ,& Petro Marcello an . M D LXXXVII. Moderatoribus Lycei Laurentio Priolo Equite, Aloysio Georgio,& Marco Barbaro Equite, & D. Marci Procuratore. Scalam vero eiusdem dexterae partis aedificarunt M DXCIll Ioannes Superantius Eques Praetor, &Federicus Santitus Praefectus. Moderatoribus Io. Francisco Priolo D. Marci Procuratore Zacharia Contareno,&Leo nardo Donato Equite. Nihil deerat ad Gymnasii aedificium, quam turrim Campanae,& Horologii construere,quod quidem magnis expen

64쪽

De Omnasio Patavius Lib. I. 43

Primum Moderatoribus Nicolao Pontio, Friderico Vala ressio , Marino Caballor deinde Ioanne Michaele Equite, Iacobo Fuscareno Doctore , & Iacobo Sanuto Equite.

De Gymnasii Turri, Campana, m Horologio . Cap. X I.

TVrris Gymnasi altitudine & structura,necnon marmoribus & pinnaculis supremis ornamentis inter alias Urbis nostrae speciosa consurgit. Haec illa, quae in Tab. diuisio- nu uater nobiles Carrari classes fratres Iacobini,cognomento Papa lavae Anguillariae Comitis silios an . M CC LXXXIX. 11 Iunii Domum Albam a turre denominabat, quam magnam turrem Ioannes de Nono antiquus Scriptor vocat, cuius quidem sumitas insignis altitudinis anno MDLXXIA imo Praetore,& Petro Fuscaro Praefecto, Moderatoribus Gymnasii Nicolao Pontio, Friderico Valaresso,& Matino Caballo, novo fabricae genere cooperiente fastigium testudine plumbea, senestris e marmore eleganti structura ornata est, addita etiam dealbatio parietum in exteriori parte qua gratior & pulchrior intuentibus antiquissimς turris aspectus redderetur. In interiori adhuc parte murum laterumce menti color, supra veterem fabricam additam Ela testatur. Accessit Campana anno M DE III, cujus sontis per universam latissim am Urbem dulcissimus exauditur, & auribus praecipue studio sortim gratus e Xcipitur, quo ad prael et iones, disputationes aliaque Gymnasi solemnia convicantur. Addita insit per horaria machina ad horas distinguendas, tempusque legendi singulis Doct γribus assignandum. Pulsatur autem campana a Festo omnium Sattin3rum usque ad primam diem Iulii, mercede Ducatorum qui persolvuntur ab Arti si s , totidem lite ab Iurisconsultis. Idque hora matutina xiv ad xv, & pomeridiana vigesima

65쪽

4 Iac. Phil. Tomafini Commentae.

ad vigesimam primam usque ad quadragesimam, ex quo diei

incrementum Rectoris arbitrio sensim horae anticipantur. Signum verum continue datur ad horae quadrantem, dei de liter politis vicibus, cum primus Lector Cathedram conscendit, in qua moratur usque ad finem horae. Ceteri Profesta res horam integram consumunt, quam excedere minime licitum est, ne aliis tempus praeripiatur.

' asu constitutio. Cap. XII.

VNiversa Academia Patavina tanquam ex membris ex studiosis juvenibus, omnium Nationum, & ex Prosessoribus scientias docentibus constat. Studiosi unoquoque anno eligunt ossiciales ac Magistratus . Academia enim mixti generis esse videtur, ut sunt omnes sere Respublicae. Democraticae tamen species manifestior, nisi Rectoris monarchia offuscaretur, quae nostris tamen temporibus desiit. Ejus initio haec fuit forma. Rectores bini creantur: alter Iurisconsultis,alter Philosophis Medicisque praeest. Penes eos summa est Gymnasii, quae hodie multis ex causis aliquando est imminuta. Vicarius, Rectoris Consiliarius,& Auxiliarius substitutus ab ipso Rectore, si quando per octo dies Vrbe abesse cogitur, designatus. Vice Rector, cum ultra mensem Vibe abesse Rector cogitur, ab Universitate eligitur . Isque hodie frequentissimus est,quoniam ob immodicos sanatus, & ob diminutam auctoritatem raro Rector eligitur. Sapiens cuilibet Rectori, suus veluti Legatus, atque Syndicus additur, Magistratu annuo. Consiliarii utrique Rectori ex Nationibus singulis junguntur . Iurisconsultorum quidem numero xxiii. Media

corum XII.

Synd ci praeterea quatuor, de iunctorum Magistratu Ru

66쪽

ctoris , & ministrorii in acta omnia indicant. Congregator item unus ex Consiliariorum numero delectus , qui ii quando Rector vel absens, vel actor, vel reus est, munus Pedelli qui tanquam Rectori juratus famulus est suspectus: in convocandis subit Consiliariis. Pidelius, Viator Academiae, Rectori,& Academicis, a lingua, a pedibus manibusque convocando, indicetido, alii gendo, publicando, de nunciando, purgando, aperiendo, claudendo, & Iurisconsulti quidem Generalem habent omnium Doctorum, sex alios speciales singulis proseisoribus mini

strantes.

Medici vero unum generalem, alterum specialem, qui partim collegae adest, partim absentis vices gerit. Massarius si ve dispensator, rationes accepti ,& expensi publici curat. Notarius, Instrumenta, Statuta, Privilegia publico nomine scribit. Librarius, a studiosis concreditos libros bona fide distribuendos curat .

De Vbi erfitatibus Legistarum,' rtistarum . Cap. X II L

UNa initio erat Vniversitas Gymnasii Patavini. Unus

Rector, quae crescente paulatim studiosorum frequentia in geminam fuit divisa: quarum altera Iurisconsultis,altera Philosophis, Medicis, ac Theologis communi Artistarum nomine adsignata. Suas unaquaeque leges sanctionesque habuit, suas quoque nationes, in quas studiosi cuilibet addi eti rcferuntur Iurisconsulti ex tribus& viginti conflantur nationibus . primumque locum obtinet Germana , quam reliquae sequuntur hoc ordine: Polona, Bohema, Ungara, Pr vincialis, Burgunda, Anglica, Hispana, Vltra marina, Scota,

67쪽

Romana, Sicula , Marca Anco nitana, Lombarda, Mediolanensis, Genitensis, Tusca , Veneta , Marca Tarvisina , Fo. roiuliensis, Dalmata, Pedemontana, Patavina. Artistarum Universitas ex septem nationibus . Quarum una est Tuscorum, cui Romandiola cum Urbino & eius tractu . Vltra montana, seu Trasalpina. Vltra marina, seu Cypria cum Illyriis , Dalmatis , Histris, ac Siculis. Lombarda eorum, qui sunt ultra Athesim . Marca Tarvi sina cum Foroiulio iaRomana sub qua Lucani, Abruti, Terrae Laboris, Calabri,& Apuli, Marca Anconitana. Quarum unaquaeque binos habet Consiliarios, aliter quam Iurisconsulti, quorum singuli suam nationem repraesentant. Qua libet autem Vniversitas habet suum Rectorem, seu Vice Rectorem tanquam caput & Ducem per quam praecipue regitur. Suos Sapientes, Consiliarios. Massarium, Notarium & Bidelium generalem,& specialem, qui habent sua honoraria .

Reliquis Nationibus omissis, quibus nihil est peculiare, deeΣteris earumque privilegiis paulo exactius acturi sumus.

De natione Germanica . Cap. XIV. . GErmani hisque vicinae gentes armorum gloria celebres

una cum Christi Domini Nostri cultu mansuescentes literis amnatim excoluere. Eaque natio, ut semper fuit curiosior, in exteris virtuti Operari cspit, quae expulsa Gothorum barbarie in Italia Lombardorum ingenio paulatim revixit . Hi enim sci e renascente Gymnasio, ut ex statutis Iu risconsultorum percipimus, primos Rectoratus honores obtinu runt. Nimirum anno M CC LXI Henricus de Sanacta Petronilla Praepositus Fra sensis. Anno M CC LXU Halter Ioannes Praepositus Germanus . Anno M CC LXIXAmon quidam Gebennensis, qui plura de electione Doctorum , de de litibus inter scholares, & Librarios decrevit, &M C G C I Rudulphus de Augialia inter ceteros eminue

re s

68쪽

De Gymnasio Patavino Lib. I. 4

re. Nos itaque Patavini Lycei primordiis incrementa dedisse, minime dubium cst: quanquam nulla huius rei memoria in Annalibus huius Nationis exstet. Hi namque primum erepti a Plisto sophis, Medicis, & Theologis, postquam ad meliorem ordinem sponte separati essenta I trisconsultis anno M D LX. Quod ante factum plane incertum, nec quibus vixerint legibus planum est. Credibile est reliquarum Nationum more paruisse Rectori, suisque institutis vixisse quemlibct. Augescente vero in dies numero, has optimo sibi consilio iunxisse privilegiis a Serenissima Republica Veiacta gratiose concessis atque confirmatis: quorum beneficio prae reliquis ad Imperii Romani decus, &Reipublicae ornamentum eminet. Hinc enim tanqua ex equo Troiano innumerabiles prodiisse Principes Ducesque Imperio, rebus belli pacisque tempore praeclare gestis, aliosque dignitatibus Ecclesiasticis, prudentia, doctriua , ingeniique monumentis celebres indicant nomina in Album relata, cujus initium apud Iurisconsultos incidit in annum Salutis

M D. . . . apud Philosophos & Medicos ab anno M D LIII

Iul. 2. numeratur.

Mutua in primis concordia se tuetur, nunquam animis inter se divisis egibusque suis sancte obtemperat, digna cui tales Princeps indulserit. Res mira : ingenio, sermone diversi, augusto Imperii nomine tu signibusque AQUILAE Germani appellantur, atque a priscis Germanis oriundi. Ad hos itaque reseruntur Dani, Noru egi, Bohemi, Moravi, Transilvani, Tiro lenses, Lotharingi etiam linguae Germanicae ignari, unique parent Consiliario, cui primus inter Iurisconsultos in V nivcrsitate locus, apud Philosophos & Medicos pariter, ex quo abolita fuit Tusca, quae prim is a Syn dico tenuit. Unis et sitatis consellibus adesse, vel abesse Germanis liberum est, iisque solis ense cinctis peculiari privilegio compa. rete , etiam dum Comitia apud Urbis Rectores solentia tercelebrantur. Applaudente jam dudum Senatu Veneto,

de a P

69쪽

48 Iac. Phil. Tomasini Commentar.

& approbante Universitate ab annis M D LIII. e Germanorum quoque Medicorum coetu quotannis praeter Italam ab Universitate electum Consiliarius Anatomicus a Natione nominatur. Solis Germanis Serenissima Respublica peculiarem anno M DC IX matriculam concessit, quam a Consiliario accipiunt. Iurisconsultis defunctis apud Eremita nos est conditorium, Philosophis & Medicis in D. Sophiae Templo : quod primitus arbitrarium fuisse indicant diversis in templis monumenta . Bibliothecam praeterea studiis commodam civium suorum aliorum ingenii monumentis celebrium Virorum liberalitate utraque habet satis locupletem in aedibus Bideliorum suorum, suis indicibus facilem, libris Aquila signatis. Huic apud Medicos praeficitur Consiliarii Bo hemici in Universitate titulo Germanorum aliquis annuo ad summum s sicut & Consiliarius atque Procuratores) munere. Consiliarius vero civium suis: agiis in publicis

Nationum congressibus, Iurisconsultis in peculiari Eremitanorum exedra , Medicis in S. Sophiae sacrario , ad minimum ter quovis anno institutis, decernitur, qui etiam indicuntur, quoties Consiliarius magistratum deponit; cui c quatuor civibus bini pro alterius electione omnium calculis stibiiciuntur. Ceteri Nationis Oisclis praefecti in privato consessu eliguntur, binis semper propositis ; quorum alter calculis superior remanet. Bibliothecario, dum haec condimus , anno

M DC XLIX Iurisconsultorum exemplo apud Medicos

additus suit socius, ut labore sublevaretur. Ararii curam cum Consiliario gerunt bini Procuratores, quorum suam quisque habet clavem, in quod reconditur prster argenteam supellectilem civium symbolis consectam , civiumque pignora & deposita, aliaque Nationis rara, quicquid aeris ex matricula, sol unitatibus Doctoralibus, Legatis, donis Nationi caedit in publicas impensas pro locatione bibliothecae, egeni lium subsidio, aliisque rebus Nationi decoris. Ministro aut tua, sive B dcllo Germano, aut linguae saltem Germanicar

70쪽

De Gymnasio Patavino Lib. I. s

perito, mercedem trimestrem solvunt civium singuli. Hi quatuor cum Consiliario, si quis fuerit, atque sex Asses

ribus. , quos appellare placuit Seniores, privatum ericiunt conventum: cujus est Nationis negotia decernere: quae si maioris momenti ad publicum omnium concilium deferuntur: quod uni licitum est Consiliario indicare. Nec a Nationis judicio magistratum civilem appellare cuiquam fas est: Imo singulari privilegio ne debitores quidem coram alio Iudice compellare . Iurisconsulti praeter Consiliarium etiam suum habent Syndicum, qui Consiliarii absentis cives gerit, quas inter Philosophos & Medicos sustinet Bibliothecarius, nisi sorte sit Exconsiliarius, quod raro accidit. Syndici, seu

Pro rectoris vices in Universitate gerit utriusque Nationis Consiliarius . Prudenti porro cautum est instituto, Nati ne,quae minimum denis constet, pestis, aut belli metu Urbem

relinquente, aerarium in coenob: una aliquod maioris securitatis gratia trans serendum. Ceterum, ut gestorum ad posteros memoria supersit, Consiliarii manu apud Philosophos ac Medicos, Syndici apud Iurisconsultos Consiliarii nomine in Annales reducitur quicquid ea dignum et quorum fides

singulosum omniumque calculis confirmatur. Nec sane horum opera lucubrationibus nostris parum lucis accessit. Hac vitae ratione ob singularem in studiis praecipue Anatomico,Bolanico,& Medico vigilantiam, ob summam in Remis publieam fidem, in Doctores demum observantiam, qua primos sibi quovis tempore Professeres, devinxit, eximia apud Venetos gratia valet. Cui maiorem in modum stabiliendae Patronos e celeberrimis Doctoribus sibi semper elegit utriusque Facultatis natio. Nostra memoria Ioan. Baptista Silvaticus Iurisconsultis adfuit, Caesar Cremoninus

Philosophus primae Sedis Philosophis & Medicis , succes

rem nactus Benedictum Silvaticum Primae Cathedrae practicae Medicum Proses rem, cujus scatri pro Iurisconsultis subrogatur Ioannes Galvanus .