Gymnasium Patavinum Iacobi Philippi Tomasini episcopi Æmoniensis libris 5. comprehensum ..

71쪽

Alios praeterea sibi quandoque e primoribus Urbis Geta mani suis conciliavit obsequiis, Roberti Papativae Equitis in Philosophos Medicosque Germaaos in ipsorum Annalibus

commemorantur summis laudibus ossicia . Vberrimos autem grati hospitii fructus reddidit etiam Gymnasio ipsi Natio, non modo spectata lectissimorum audito tum frequentia , qui varia Lucet munera singulari existimatione gesserunt, sed& Doctorum numero non poenitendo Melchiorem Guilandinum admirata suit superior mas, nostra Adrianum Spigelium Equitem, Ioanncm Pr svotium , Barthol marum dio verum, Ioannem Thullium collegas, nuperrim Eq. Ioannem Vestingium Equitem, rebus Omnes humanis immortali fama exemtos . Itaque prudenti consilio Serenissima Respublica Veneta mutuis Augustissimis Imperatoris v, cibus huic Nationi advigilat, eiusque commodis singulari providentia privilegiisque facultatis utriusque studiosis com munibus insigni cura consulit. Nimirum seposita sub Comiistibus Palatinis Doctorii in licentia in Gymnasio ipso auctoritate Veneta Germanis multo id tempore petentibus tandemqtie impetrantibus, a Praeside in triennium e primis Cathedris ordinariis electo, cum reliquis primae Cathedrae oris

dinariis,& extraordinariis Professoribus Anno M DCXVI. xxi 1 Aprilis Philosophiae & Medicinae Doetores, &anno M DC XXX VIII. iv Martii Chrirurgiae Magistros. Iurisque pariter utriusque IDoetores anno M DCXXX U. xxiv Maii publico decreto creari jussit. E primis Cathedris ordinariis apud Medicos N Philosophos a Resormatoribus electis , initio accesserunt reliqui Proses Iores Philosophi&Medici ad arbitrium Candi d. torum , nunc autem quatuor primae Cathedrae totidem securidae Cathedrae Ordinariae, de iis defici ciatibus primae Cathedrae extraordinariae ad scriem in pagina publica editam. Iurisconsulti numerum constituunt novenarium, cui aliquando omnes I. C. Proseliores adduntur. Quod beneficium eZimia Principis indulgentia reliquis

72쪽

postea Nationibus, privatim id merentibus, commune sactum. Adeo invia virtuti nulla est via.

De natione Gallica. Cap. X V

Non minus quam hodie Germanorum , florente iam

Gymnasio numerosa olim erat Gallorum natio , cum Iuris ac Medicinae praestantissimorum Pro fetarum fama allecti, tum exercitiis Gymnasticis , quibus peritissimi olim Patavii praeficiebantur magistri. Gliscentibus autem bellis ci vilibus, institutisque pluribus in Gallia Aea demiis paulatim coepit horum imminui numerus. Locus ei peculiaris est in Universitate Iurisconsultorum. Matriculam,ut reliquae, pr ter Germanam exterae nationes, ab Universitatis habet Syn- dico. Album autem habuit suum, in quo Illustria spectabantur plurimorum nomina; Sed cum bibliotheca,quae suit perexigua, nullis hujus Nationis civibus in Vrbe praesentiabus ob grassantem anno M DC XXX pestem una cum Bidelli Gallici supellectili iniquis manibus direptum suit. Uidit involucro holo serico violacei coloris e membranis volumen auro pictum amicus noster Ioannes Rhodius , in cujus fronte patronos sibi elegerat nobilissima natio e Patavinis Vincentium Doctum Mathematicae peritissimum, dc peregrinatione clarum,& Ascanium Zabarellam virum fortissimum, e Professoribus publicis Ioannem Galvanum publi cum Iuris Interpretem, & Ottonellum Discallium I. C. omnes nobilitate & doctrina clarissimos. Privilegia nulla ei suere peculiaria, praeter jus gladii in publicis congressibus Universitatis. Nec ullas sibi leges constituit praeter paucissimas ad aerarii potissitnum rationem spectantes Anno M DC XXIX sua lingua. B: ni quippe hujus suere Consiliarii Provincialis ac Burgundus . AErario illatum suit symbolum a civibus pro inscriptione & Doctoris gradu perexi guum . Coa scemibus tunc tandem post longa dissidia

73쪽

Christiani Orbis beneficio Principum animis Gymnasii timstri incremento generosam hanc nationem ad Musas redu

Denatione Britanηica . Cap. XVI. BRitannorum nomine, ut imperio junctos, Anglos, Scolos , ac Hibernos accipio. Quibus literae tantum certe quantum ulli nationi debent. Ab iis nempe Caroli Magni consilio ad Gallos translatae. Quarum tam in mens domi cultura, ut vix reliquum sit, quod foris quaerat, si ve docto rum,sive optimorum librorum, aut studiosorum proventum consideres. Italia tamen huic nationi semper admirationisuit,maximhque eius gentis primoribus, qui civili prudentiae animum applicant. Quorum adhuc in Collegio videntur monumenta , qui pluribus hinc annis Rectoris & Consiliarii munere claruerunt. Privilegiis a reliquis nationibus nihil diversi iunctis animis in uno quidem nationis simul describuntur albo, quod ab anno M DCXVI solum superest, reliquis omnibus omissis per pestilentiae contagium, quae tunc nationis Bidello relicta suerant. Angli,& Scoti in Vniversitate, quibus se sistunt distinctos habent Consiliarios, a Iurisconsultorum Syn dico matriculam poscunt , etiamunon minima pars Philosophiae, ac Medicinae operam navat. Erarii hactenus apud eos nulla fuit ratio, nec bibliothecae, quae hoc primum anno M DCXLIX Germanorum exemplo iisdem sere legibus instituta . Summa inter se concordia benevolentiaque agunt, etiamsi civilibus dissidiis optimi Regis interitu patria 'exardescat, imo in publieo hoc

fortunatum discrimine, ingenii acumine varia eruditione, ac morum integritate conspicui ad maiorem vitae securitatem lono e quam ante numerosiores ad asylum veluti confugientes Patavina subsellia, & Doctorum pulpita cohonestant.

74쪽

De Omnasio Patavino Lib. I.

De natione Polona. Cap. XVII. Ec adeo sera gens ulla, quin literis possit mollescere iSarmatis nihil olim immitius. At nihil hodie iis humanius, qui bonis literis cum divino cultu animum imbuere, Thracibus ipsis horrendi eleganti Romani sermonis, sapientiamque divinam & humanam omni ingenua contentione sectantur. Nec ulli fer E populo Italiae mores, maiori fuere in pretio. Quotquot enim se dicarunt rebus divinis, Romanam curiam visunt. Sed & aliis disciplinis dediti, potissimum Arti Medicar Patavium sibi studiorum sedem eligunt. Iurisconsultorum Vniversitas hujus Consiliarium inter suos numerat, eiusque civibus matriculam impertitur,cui eius nationis omnes nomen obsequiumque profitentur. In hoc Liaceo antiquitus noruit haec natio. Anno enim MCCLXXI Nicolaum Polonum Archidiaconum Cra coviensem Iuri Dconsultorum Rectorem electum toti Gymnasio prs fuisse, constat ex Statutorum volumine. Bibliotheca satis intra mediocritatem est tenuis: nec aerarii notabilis opulentia, quia minor plerumque est civium numerus,qui se disciplinarum studiis tradunt. Egregios suggessit quandoque viros, quibus supremi etiam crediti suere Gymnasii fasces, ut de Nicolao Polono Archidiacolao Craco utensi Rectore legitur in Lib. Statutorum anno M CC LXXI, nostraque aetate alios ue inter quos Ioannes Zamochius Magnus postea Regni Cancellarius Sigonii disciplina clarus, aeterna nominis gloria facile primus memoratur.

De Transmarinis,sime Graecis. Cap. X VIII. NEc silenda eorum diligentia, quod mari Tyrrheno seri

juncti Antenoris maiorumque suorum cincres vene

rati ad hoc quoque scientiarum emporium conveniunt Grε-

75쪽

ci veteris disciplinae splendorem a Latinis reposcentes,etiam Si jugo Otho manici subiecti. Obvius hisce Romae favor in ollegio hujus genti dicato,& a Serenissima Republica Veneta nihilo minor est. Nam & Patavii crescente ipsorum fimquentia afflictis praecipue ab hostili incursione Cretensium rebus, contubernium iis peculiare patet, procurante id potissimum Francisco Mauro ceno D. Marci Procuratore, regni huius olim Produce. Cujus inspectio atque tutela Cl. Viro Ioanni Galvano I. C. magni nominis, nostraeque patriae ornamento multis ab hinc annis credita. Natio haec non solum Philosophorum ,& Medicorum, sed etiam Iurisconsultorum universitate locum obtinet, nihil a reliquis exteris

Italiaeve indigenis peculiare jactat, quorum suo de Consiliario loco justa mentio est.

De Rectoris electione . Cap. XIX. Ectorem Gymnasii studiosi primitus geminum elege

re, Iurisconsulti unum, Artibus dediti alterum, amplioribus nempe privilegiis, maiorique auctoritate. Sed quoniam plura fierent proterve, placuit Senatui Veneto paulatim moderamen addere. Quo factum ut postea unicus utriusque Universitatis Rector alternatim nominaretur, nunc Vl-.tra montanus, nunc Citra montanus : & si non inveniretur idoneus in una Universitate, dignitas ea magistratus ad aliam transferretur: qui vero munus gesserat raro confirmabatur. Imminuta nostris temporibus scholasticorum frequentia , ob libertatem n miam, & ob ingentes sumtus raro qui Lquam honorem istum suscipit. Sed Pro rectori, aut Syn dico Gymnasii cura omnis committitur. Rector autem coram Pissidibus Urbis creabatur a Consiliariis Universitatis: quorum est seligere Uirum illustrem, providum, eloquentem, ac divitem,quique eo pollet rerum usu, ut Gymnasii decora ipsius o ubernatione di splendore augeatur. Si quem huic muneri destinarunt, quidem liberum est onus ei reculare: causar

76쪽

De Gymnasio Patavino Lib. I. si

tamen ab Vniversitate expenduntur. Eleetiis autem, & a Senatu Veneto confirmatus intra biduum spectabili comitatu visitare consuevit Episcopum Urbis, Praetorem, & Praesectum, deinde scholasticos opiparo convivio excipiebat. Huic festivitati apud Iuris prudeles decimus Augusti dies, apud Philosophos, Medicosq. dies quintus, ac decimus eiusdem mensis erat dicatus, quo pileum solemniter imponebatur in Basilica Cathedrali. Nec memoria praetereundum videtur, qua solemnitate haec peracta suere comitia. Rector pro dignitate tanti magistratus laudabili cosuetudine pridie sesti S. Laurentii hastas non minus, quam ducenistas cum chirothecis studiosis equitatibus initio elargiri consuevit: qui tibicinibus Reuerendisi. Episcopum, &Illustrii . Rectores Civitatis in diem sequentem ad celebranda in Ba silica Cathedrali solemnia more invitabant. Paratis heic subselleis D. Episcopo, Rectoribus,&Quaestoribus invitatis Rector magna pompa accedens postquam Capitium ab Episcopo accepisset, Illustrissimis Rectoribus, Praecessori suo, ac Quaestoribus Civitatis singillatim par chirothecarum cum sceptris elegantioribus , vulgo Masse, nec non panem Martium destinavit. Doctoribus Collegii pariter chirothecas, Syn dico autem,& Vicario, atq; Consiliariis, ceteris q. secum

reverss praeeunte tibicinum turba epulum opiparum exhibuit. Post prandium hi omnes equis Rectorem cum Praesidibus ad decuisionem aliosve ludos equestres deduxere. Quibus Professores conveniens precium constituebant,

quod Rector victori distribuebat. Multa praeterea maximis fiebant expensis. Quibus postea modum ponere libuit.

De halitu Rectoris, eiusq, auctoritate, praerogativa,

, commodis. Cap. X X.

RE et oris vestis aestate serica coccinei coloris, hyeme ex holoserico purpureo cum capiatio supra sinistrum hu

77쪽

merum auro & gemmis contexto , soleisque rubeis . Nec

unquam prodiit in publicum nisi cum insignibus Rectoris& comitatu, numeroque famulorum.

Iurisconsultorum Rector praecedit Rectorem Artistarum, uterque Quaestores, De putatos, Equites, & omnes dignit te Ecclesiastica sui gentes praeter Episcopum Patavinum,' Vrbisque Rectores , post quos proximus iis locus conced batur. omnis ipsorum auctoritas versabatur in regimine Universitatis,tuendisque & augendis privilegiis scholasticis. Munus praeterea ipsorum Doctores ossicii monere. Disse sones litesque inter studiosos natas integrE componere. Qua vis hebdomada, praecipia E die Iovis in curia causas a Prolataribus, studiosis, aliisque Universitatis nomen professis in medium allatas auscultare, imposito etiam jurejurando plena sententia dirimere, nefas alium Iudicem compellare; quamvis supplicare integrum.Tribunalia etiamnum versus occidentem in Palatio spectantur duo. Rectorum Iurisdictio est ut vocant Legistae, ordinaria. Nec onus illud commodis caret. Cathedram centenis Ducatis obtinet. Candidati, qui Doctoris titulum in jure civili consequuntur,ipsi duos coronatos,in utroque Iure tres pendunt; nisi gradus Iuris Canonici gratis conferatur.

Rectori Attistarum olim dabatur quidem par chirothecarum, quae de pelle caprina serico pictae, itemque annulus, qualis solebat dari Doctoribus pretio solidorum quin qu pilata , pileolus etiam laneus quatuor libris aestimatus. Nec aliter Bacca laurei. Sed consuetudo ista obsole it, solisque relicta suit nobilibus, qui adhuc chirothecas tribui curant. Rector sibi socioque Doctoris gradum sine impensis habet. Civibus Patavinis adscribitur, & dignitate Equestri a Principe Veneto decoratur, aliasque praerogativas obtinet,qua

rum Statuta meminere.

78쪽

De Gymnasio Patavino Lib. I.

79쪽

uibus ritibus Caputium Rectori conferebatur. Cap. X X I.

Solemnitas haec tanto peragebatur impendio , ut nemo jamdiu hanc dignitatem ambierit, quae ea quoque de causa Dic dc siit. Rcetor praesentibus. Illustrissimis Vrbis Rectoribus ab Universitate cloeliis Venetias concessit, ut decreto Principis confit itinctur, quod postea Bidelius Geianeralis Urbis Rcctoribus exhibuit, eoque in tabulas relatomo 2 Rectori ex aerario Gymnasii centum Ducati Veneti numerabantur. Is vero DC ctoribus, & studiosis comitatus ad Episcopum deinde illustrisi. Rectores quadrigis contendit, qui eum veluti Gymnasii caput perhumaniter excipiebant. Demumque reversus Doctores, & Comites solemni symposio excipiebat. Vicarium sibi elegit & Syndicum Itiorum consilio uteretur, duodecim praeterea studiosos, qui asciis ornati baculos gererent inauratos & binos, qui lancibus argenteis Statuta , & sigillum praeferrent. Vibis Rectoribus cum Episcopo invitatis a Rectore, &Assessoribus a prandio, Protessoribus quiem a Bidello Generali cum Sceptro duodecim illos equestri pompa praecedente, cui Tymnasii Doctores equos procurabant, die constituto in Templo Cathedrali subsellus instructo pariete au-leis tericis undiquaque velatis. Rector Universitatis, Consiliarii. & Doctores comitant, bus studiosis hoc ordine in aedem se conferebant. Praeeuntes quatuor tibicines vestibus Rectoris stemmate insigniti totidem sequebantur tympanistae, totidemque pedissequi, ac bini Ephoebi honorarii. Quos excipiebant xi i studiosi sa-

80쪽

Vniversitatis tequebatur toga indutus violacea, stolaque&capiatio rubro sceptrum humero gestans. Post hos Re- 'or toga si libet auro conicae ta vel rubra, eiusdemque coloris veste, crepidisqueeη holo serico. .. Eia sinistra erat Profestor caputium impositurus. Sequeb ntur bini, Vicarius, si Synd:cus, mox Vniversitatis Consiliarii Prosessores adtinistrum latus ducebant. Templum quum essent ingressi Hectoribus Vi bis cum Episcopo, & Decurionibus parte dextra considentibus, & Rectore loco inter hos medio ad alterum paulo mcsam,in qua caputium, Statuta ,sigilla in lancibus erant reposita: cui a dextra Collegii Prior, a sinistra Vicarius, Syndicus, ac Prosessores diregione duodecim illi falcibus conspicui stabant. Conticescentibus iam omnibus, ilia diosus e suggestu de magistratus dignitate, ac Rectoris laudibus Panegyricum dixit luculentissimum. Hinc Professor eleganti oratione Rectori caputium auro &πemmis

cistinctum pellibus q. mustellinis suffultum indidit, deinde sigillum, & statuta praebuit. Episcopo, & Vrbis Rectoribus,ccterisque de honore brevi sermone Rector gratias eoit:

Chirothecis iuxta consuetudinem,& Statuta d*ributis, editisque publicae laetitiae signis Episcopus, & Rectores domum

redeunt. Eodem ordine Rector ad suas aedes deducitur, ubi solemni epuli splendore comitatus omnis excipiebatur. Antistiti, Redioribus Urbis, ac Quaestoribus varii generis bellaria mittebantur. Decursiones equestres olim ludique insti- tuc bantur per Vrbcin , nec quicquam ad tantae festivitatis

eleganti .m omllium, quam temporum calamitas infestis, toti o ibi armis intervertit.

Idem, stolae Pro reci: ori tradendae ritus, hoc solo discrimine,quod is quinquaginta Ducat. eX aerario prs numeratis, toga nigi a,ve il e rubra, pileolo ex holo serico nigro quadrato, stola l. coccinea ex holo serico, crepidis l. de holo serico nigris, prodiret, nec Bidelius cum duodecim istis fasces oeren