장음표시 사용
291쪽
Uide ergo Dianam Ioc.eis. ω pari. 3. t My.4 ref ΣΟΙ. erres ago. quod ego improbare non
226s Inter. I s. Titius contraxit sponsalia cum Berta , deinde fecit votum suscipiendi Sic ros ordines , teneturne Titius ducere Bertam, vel votum suum adimplere ρReo. Quia sponsalia non solum dirimuntur per ingrelsum Religionis, & per votum smplex callitatis , di Religionis , sed etiam per votum sulcipiendi Sacros ordines. Ideo Titius tenetur omnino votum, quod emilii adimplere; nam in spontalibus continetur haec tacita conditio, scilicet,nisi persectior status eligatur. Ita firmat Sanchez ubi impra D.67.
alii ι quibus subscribit Bona c. de Marr .disp. I .pun. .nu. 2O. Imo dico, id esse verum,etiamsi ipse Titius hoc fecerit animo , & ea praecise intentione dissolvendi sponsalia, cum Beria, utitur enim jure suo eligendo meliorem viistae llatum . Vide Bonac. ubi su p. n. I . Dian. par . tr . ref2O8. nec discrepant alii plures, quos ego vidi. 2166 Inter. I 6. peccat ne mortaliter ille, qui habet votum Religionem ingrediendi,&tamen contrahit sponsalia , vel matrim nium,sed cum animo illud non consummandi, quia vult post ei Religionem intrare λResp. Mortaliter peccat, quia facit gravem injuriam alteri conjugi,dum cogeretur illius professionem expectare , antequam postet
matrimonium cum alio contrahere. Sylv. in Sum. Deo. Matrimon/um 7 ρ s Navar .iu Manual.
cap. 6.nu. Io dc alii plures cumulati a Bonae de matrim. disp. I p Mi. s. num. 2I. ω seqq. Vide Dian. par. 3.rr. . f. 28 l. qui hanc sententiam probasiliorem vocat.
2267 Inter. 1 7. Qui vovit, quotidie recitare B. V. M. Pater , ct Ave, vel unam Salve Regina , peccatne mortaliter, si nunquam recitet λ R eo. Multi dicunt, quδd peccet mortaliter, si per annum non recitet, quia haec est una quaedam unius voti materia, eaque granis dis . Alii vero oppositum sentiunt,cum quibus tenet Diana Dr t. te. 3 rQ.26. ω tr.6.rso Σ et refocitandum es De . Sed prima sententia eli tenenda in praxi. Dicunt tamen quiὸam, non esse peccatum mortale violare votum in re levi, etiamsi vovens, se sub mortali obligandi intentionem habuerit , cum materia levis non videtur capax tantae obligationis. Ita pluribus relatis , docet Bonae de Praecep . De al dio. .qu. 2 punis. s. F. sub num. . Vide
Dianam to it.& alios, quos ipse refert, &sequitur.
1168 Inter. 8. Qui vovit aliquas Missas,
satisfacit ne voto, si inueniat Sacerdotem,qui eas sine eleemosyna celebret λ θ. Dicendum videtur,ipsum satisfacere voto, & obligationi suae; nam verba ejus v ti, ut suppono, non important obligationem tradendi eleemosynam . Imo ait Bonac. ubi
su p. nu. I. hoc esse verum , etiamsi vovens v
visset tradere eleemosynam pro Missis celsbrandis , comperto Sacerdote volente Missas gratis celebrare , dummodo aeque principaliter non vovisset Deo inseruire ex eleem synis, ct sacris illis faciendis item dum m do ipse Sacerdos alio titulo non teneatur eas Missas pro alio celebrare, quia votum non potest adimpleri per opus alias debitum.
subscribit Bonac. ibid. & alii multi ita tradunt .
2169 Interrog. I9. Qui secit votum non comedendi oua in seria s exta, vel die Sabb
ti, potestne tuta conscientia comedere caris
nes in die Nativit. Domini, si venerit in his diebus ' , st. Dicunt aliqui, quod non possit in
conscientia edere carnes, quia abllinentia ovorum includit abstinentiam carnium, non e conueris , tamen, quod contra ciens non esset judicandus de mortali, nisi sorte ratione erroneae conscient tae, ut concludit Sylv. - . Ibtinium n 27. infra. Imo licite posse comedere carnes, docet Dan a me. IXe 9 resol. 22.propy .dc pro se citat Regina id. ἐκ max tom. rib. . v. I 3 sedi. .m.. Φ6.ec hoc ego puto verum,
nis,qui emisit tale votum, intendebat se velis te priuare carnibus in die Natalis Domini. t Vide in tit. Ios .de jejunio, ad int. 32.
27O Inter. 2O. Cajus vovit mittere Calicem aureum ad S. Domum Lauretanam, qui
1 latronibus in itinere deprehenditur, ad quid tenetur Caius λRsp. Quidam dicunt,satis seeisse volo; alii vero oppositum sustinent, dicentes , iterum teneri mittere Calicem , quia dum iuratus sitit, erat in suo dominio, & quidquid perit,
domino perit. DD. pro utraque parte r sere Diana par iose. Is ref 97. Sed mihi magis placet prima sententia, quam tuetur Diana , &alii ab ipso relati, non tantum Ob rationes
ibidem allatas, sed quia revera misit Calliacem,quod autem non peruengrit Lauretum, non prouenit ex malitia , aut negligentia
Cati, sed est ea sus fortuitus, ad quem nemo tenetur, nisi culpa praecedat, in illum aliquci modo ordinata, leu directa, hoc autem cessat in casu nostro : ergo Cajus ad nil aliud te
292쪽
227I Inter. M . Qui vovit tradere Calicem Ecclesiae, quem emit, teneturne adhuc alium
et radere, ii prius voventi, ante traditionem suit surreptus λI . Aliis relatis assirmati vh respondet
scilicet, teneri alium emere, ut voto satisfaciat, & dicit, quod ita explicaretur praecinpium,si de hac re praeceptum extaret, ultra quod non vovit individuum, sed speciem, ut loquuntur Theologi , destructo autem uno indiuiduo, non corruit species: ergo teneturalium tradere, ut satisfaciat voto . Nota tamen, quod hic casus est diuersus a praecedenti nam in casu praesenti vovit tradere Calicem, quem tradere non potet , si ante traditionem sit surreptus : ergo alium emere debet , ut de facto tradere valeat. Qui autem vovit mittere Calicem,& de facto mittit, est per accidens si nia perueniat,quod ei imputari non debet, suas enim partes egit, & ideo ad aliud non tenetur , ut dixi in praeced. Re
An qui promisit, vel vovit se largiturum Calicem Ecclesiae , teneatur dare calicem aureum, vel argenteum λ j. Suffcit, qu6d det calicem aptum diu uino cultui, & iecundum Ecclesiae conluetudinem, ideoque si tantum calicem se dat rum promisit, aut vovit, non tenetur dare aureum, sed poteth dare argenteum, imo sufficit si sola superior cuppa argentea,vel aurea sit, quia talis calix est etiam diuino cultus aptus ex um multarum Ecclesiarum . ita docet ex aliis Diana par. y tr. . νesso. . inde si ρω .in ρ. tr. 3. 6 89 . Infertur primὸ, sed hoc intelligendum est, nisi aliqua sit ratici suadens verisimilivs mentem voventis , vel Promi
tentis praesumi su isse se obligandi ad lar
qqi hane meam rei ponsionem firmant; nam qui aliquid vovit modo indeterminato , P
test eligere, quia minus est, & haec doctrina
extenditur etiam ad haeredes voventis , vel promittentis rem aliquam indeterminat8,ut recte notat idem Bonac. loc cit.ad quem breuitatis gratia lectorem remitto . Vide etiam
L tus, quoties praepostero actu in ei-pit cognoscere luam uxorem . Iicet deind8 actum perficiat in vase naturali e p. Seni per quipph mortaliter peccat, quidquid aliquid in contrarium dicant quia talis actus , nec ex se, nec ex agentis intentione potest ad actum conjugalem referri, eo quod medium improportionatum si, &alterius ordinis luxuriae , & hoc sanὰ mihi
certum videtur cum Sanch. de matrimonis. 9.LO. I 7.num. 3. Bonae e matrim qu . φ . II.
2273 Inter. 2. Peccant ne coniuges, si exerceant actum conjugalem , causa valetudinis conseruandae, aut vitandae sornicationis, vel causa voluptatis flvo. Quod non peccent mortaliter , omnes assirmant, sed an venialiter saltem , in hoc quidem sunt diuersae opiniones,ut vide re licet apud Dian. par. ι . .ref. 2I8.er 2I P. Tamen certum est , matrimonium fuisse institutum ad propagationem speciei humanae, non vero causa valetudinis conseruandae . Nam pro tuenda sanitate, & valetudine alia
remedia proportionata occurrunt: ergo usus
Matrimonii debet dirigi ad suscipiendas Iroles, & non principaliter pro tuenda va-etudine. Quod autem usus Matrimonii si elicitus , dc omni culpa careat, s exerceatur causa vitandae fornieationis , tacilius substineri potest , quia Matrimonium , post lapsum hominis in peccatum ordinatum est etiam in remedium concupiscentiae, ut dixi in tit. I96 de Sacramento Matrimonii, ad Interrog. 2 & de hoc ego non dubito, maxime si fiat ad vitandum periculum in conjuge. Vide Emmanuel Sa Herb.Debitum Conjugale, ms. & praesertim Dianam, qui hinc inde,pluribus relatis tandem concludit, nec in primo , nec in secundo casu esse peccatum veniale usus Matrimonii : ergo dicendum est ,
tunc esse peccatum veniale, quando conjugeS utuntur copula conjugali , solum causa voluptatis, ut docui in tit. 63.de Delectati ne , ad Inter. I. nec aliter dici potest, cum sit reprobatum ab Innoc. XI ut ibidem notaui.
293쪽
227 Interr. 3. Si coniuge3 habent copulam in loco Sacro , peccantne mortaliter flRήλ. Non conveniunt Doctores, quida mdicunt peecatum esse mortale etiam reddentis. probabilius tamen alii poste excusari, si reddat, ad vitandam incontinentiam; ita ex Sylvest Verbo debitum . Toletus tib s. cap. IB.
πυm. a. o lib. 7.cast e. num 2. Emman. Si vero Verb.ilebitum conjugab num. I a. asserit , etiam
posse peti sine mortali ad vitandum pereati periculum , & eo magis hoc est verum , quando morantur in Ecclesia per longum tempus, quale SuareΣ , & Petrus Le)eserna apud Dianam p. I. tract. 7. rem. I9. ρο-
tant esse quatuor, vel quinque dies. Sed
Navarr. cap. I 6. Putat mortale esse peccatum.
227s Inter. q. Peccantne morti ser8 conjuges, habentes copulam ante Communi Rem ληίρ. Ante Communionem abstinere a copula Conjugali, non est praeceptum, ides non est peccatum mortale debitum solvere ,
potest tamen ob reverentiam conjugem r gare, ut se abstinere permittat. Secus est tantum veniale, juxta sententiam quorumdam, quos resert Diana para. .trari 6.r f. II. Emman. Sa Verbo debitum contriale m. 9. dcxlii ab ipso relati. Sed Uicloria MSumm. de Euebaristia num. 72. inquit, nullum esse pec
32 76 Interrog. s. Peccatne maritus c gnoscendo carnaliter uxorem tempore menstrui λῆ θ. Peccat venialiter tantdm , tamina vero non potest petere , sed reddere petenti,
Primum admonendo ipsum de menstruo.Tol. M. 7: cap also num 2 Emmanuel Sa veis. D bitiam eonjugalesub num. II. Verum , s mulier Perpetuum patiatur menstruum , aut sit periculum incontinentiae, nullum est peccatum . Sylvester in Summ. uerbo debitumin. 6. Uictoria in Summa de reddit. debiti num. 37. Nauar. e . I m. 32. Diana par. tradi. q. Wa .
77 Inter. 6. Potestne sine peccato mo tali foemina se excitare tactibus ad emittendum semen, quando post copulam remaneat irritata λ , Re . Dicam in Responsione ad Interr. s quentem , non posse sine gravi peccato , mulierem finito actu matrimoniali , dc viro ab ea sublato, se tactibus excitare, donec sominet , ad complementum , dc consumma tionem illius actus. Nam semen tam inae juxta communiorem Theologorum sentenistiam, non est necessarium , neque ad producendam prolem, neque ad persectionem actus conjugalis, ut pluribus rationibus probat Teia
3.apud Diana p. 9 rract. 8 res .verfauaeritu tertio, oee.ergo illi tactus sunt illici ti.& pee- eaminosi , cum fiatat ob delectationem 1 stemina captandam , & sic sunt mortales . Imo addit Castropalaus φν. s. disp. 3δ u. a. . I. u. 6.quc,d conjugibus ea copula licita eli, per quaessiciuntur una caro . At mulier illa effusi ne seminis non videtur seri una cum viro, utpote ab eo separata. Ergo fieri non post stabique peccato mortali extra copulam i dcita puto tenendum cum praefatis DD quibus merito se subscribit idem Diana loc cit .apud quem plura videri possunt. Oppositum tamen docet Bonae. de Matrimon. quas. ' punct. 6.num. I s. cum Sanchez ι sed mihi non
278 Inter. 7. Foemina, non seminans in copula conjugali, potestne postea sine lethali peccato se manibus provocare ad complementum actus maritalis λResp. Circa tale dubium magna quidem controversia est inter DD. multi enim dicut, nullo modo fieri posse sne gravi peccato, quia jam completus est actus maritalis per feminationem viri, quae sola est necessaria ad generationem , secundum Aristotelem , &D Thomam & serὸ omnes Theologi ita tenent sed quia Galenus,& multi alii Din res oppositum docent, ut videre licet apud Dianam pari. 3 tr s. d. I9 β.Deficu stat es, oe p. tr. 2. ref εἶ . .Sed ego, es tandem par. vir I Dref ubi plurimos pro hac sententia reseri, scilicet , quod semen mulieris sit etiam ad generationem necessarium : ideo sequitur ex tali sententia, posse in dicto casu mulierem
sine peccato se manibus provocare ad conγplementum actus , adhoe ut fiat generatio ,
dummodo id faciat statim, & immediate post copulam viri ι sed posto etiam,quod se
men mulieris non sit necessarium , tamen multom consert. Ultra quod sceminae, cum frequenter viris frigidiores snt in omni copula ,. se exponerent evidentissimo periculo peccandi mortaliter . Vide Plan. tuma. . t 7.rg. & ibi plures DD. pro hac sententia citat , sed ipse merito contrarium tenet, cum RodriqueE M SMm. r. cap. 88.nu. Ideo viri
docti judicent ipsi , an is mina in dicto casa
peccet, vel non. Vide in tit. Ιχ.de Assinitate ad Int. 7.
294쪽
H79 Inter. 8. Potestne Vir, posteaquam ipse in copula conjugali seminavit, tangere verenda Uxoris, ut etiam ipsa perficiat actum
firmativὰ respondere , nam , ut asserit idem Diana haec opinio Baucii fuit abrasi ab operibus Sanchea, & Hurtadi in impressone A nisi uerpiana , & testatur etiam, quod apud Sae. Congregationem Indicis hujusmodi opinio male oleat. Unde dicendum est , quod sicut non licet Uxori se excitare tactibus ad emittendum semen, ut dixi in praecedentibus Responsonibus, multo minias liceat Viro, quamquam sit ei licitum postquam seminavit continuare copulam , donec Uxor seminet,& non aliter , ut dixit Baucius . Vide Dian.
Σ28o Inter. 9. Peceatne mortaliter Vir , sin copula conjugali non expectat seminationem Uxoris λ θ. Bonacina de matrim. uas. . pun. 6. sub numer. I 3. in fine , Virum postquam seminavit , non teneri expectare tardantis sceminae seminationem . Idem docet Sanchez rom. 3. de matrimon hb 9.dio P .nu. 9. Concludendum est igitur : non peccare mortaliter Maritum,
si in ipso actu seminationis non expectat s minationem Uxoris, lieἡt, ut dixi supra,p
test etiam effuso semine copulam continuam ut scemina seminet. Ita Leander de Sacram.
iuges in actu maritali simul iam inare, quia secundum probabili ssimam sententiam , semen sceminae , nec acti vh , nec passivd concurrit ad generationem , teste Bonae ina ubi oupra. Dico tamen,quod licet Vir non teneatur expectare seminationem Uxoris, ut dixi, nihilqminus, si Uxor indicet, ut expectet eius seminationem , tenetur expectare prinpter periculum incontinentiae in scemina, ne se excitet tactibus ad emittendum semen , Cum peccato mortali, & quoties cognoscat tale adesse periculum.
qui copula incoepta desistit a seminando , &quando Uxor jam seminavit sest. Committit peccatum mortale, quia Consummato coitu ex parte st minae,finis generationis exposcit . ut consummetur etiam ex parte viri, alias frustraretur, & prodigeretur temen tam inae, ut contra nonnullintenet Mnacina loco sup xit. .r6. st recte hoc dicit nam Maritus ordinariὰ seminare debet, ne alterius semen frui ira et fundatur.
ne seminatio noceat saluti,vel ob aliam justa
causam , inchoatam copulam non absolvere λReo Coeptam copulam ex consensu utriusque Conjugis omittere ante seminationem , non esse peccatum mortale, nisi sit in alterutro ex eo periculum pollutionis , a firmat
plures , quos refert, & sequitur Diana pari. . tria . q.re1 227. & de hoc nulla est disticultas. Sed . an sine culpa veniali id facere possint Conjuges, est problema. Tamen puto, si justa caula adsit impediendi seminationem v.g ne seminatio noceat saluti, vel conjuges sint pauperes, & prole abundant, quam non possunt alere, & hujusmodi, abnue ulla culpa veniali licere conjugibus ad seciandam concupiscentiam,cceptam copulam non absolvere . Ita tradunt Sanchez tom. 3. de matrim. lib. 9. disp. 9 n. 3. dc Layman lib. 3 trarii q. nurar. I9. quibus adstipulatur Diana locosu .cit. Imo ipse Diana par. Osrari. I . ref 31. cum Leandro
sert Cajetanum, Palud anum , Tabienam &alios,putat esse licitum conjugibus non absolvere copulam , etiamsi illam tantum inceperint delectationis causa. Verum notandum est hic, quod usus Matrimonii,solum propter delectationem, est peccatum veniale, nec aliter diei potest, cum sit reprobatum ab In
noc. XI. ut docui intit 6 ad Inae. I. Nam saltem ad vitandam incontinentiam opus con
I Resp. Uiura , est lucrum rei pecunia aestimabilis, principaliter proveniens ex
mutuo . Toletus lib. s.cap. 9.n. I.
prohibita λResp. Dico, non solum Iure humano, sed etiam naturali, & divino veteris, & novi Test
295쪽
Testamenti illicitam,ae prohibitam esse usuram , ut tradunt DD. communiter , & qui eam licitam pertinaciter asseruerit, censetur haereticus. Ita habetur ex Clem. . G uris, Ac docet Nauar. . cit sub num 1 or Tolet lo s.
xi tis. Ioa . de Haeresi 'Haereticis ad Intre. Ιχ.
cum Silv. Vide Stephan.1 S Greg. de coner. 5b. Σ.c. 29π.2 & est communis sententia.
228s Inter. 3. Quot uplex est Usura Res Triplex est, mentalis, exterior explicita , Ac exterior palliata. 2386 Inter. Usura realis , ut vere dici possit usura , quid requirit λResp. Tria requirit, scilicet mutuum , lucrum ex mutuo principaliter intentum, ecpactum, ubi vero cessat pactum, sed sunt duo lPrima , nempe mutuum , dc lucrum ex ipso
mutuo principaliter in tentum, st usura m n talis , Ac non realis. Ita doeet Silv. verb.usurar sub n. I prop. . dc alii commvn. 2287 Inter. s. Qui dat frumentum vetus, ut ei postea novum detur , committit ne
usuram 'Si probabiliter existimat, non plus
valiturum eo tempore frumentum , dc hoc faciat, ne frumentum pereat, non committit usuram . Glet M .s cap. 3 of - 3 dc alii plures ita docent. Imo, inquit Nauar .in man. costr 7 sub n. 239. ex Soto,posse licith frumentum mutuare uno Meu se,usque ad alium; in quo veris militer plus valebit,ut reddat sque bonum illo, vel ante illum , quia , ut inquit Sotus de Iu o 6.qu. I .an. 2. ratio mutui non debetur mutuanti pretium, sed corpora in. eadem specie, ic qualitate. Sed vide Sylvest.
2288 Dater. 6. Estne usura vendere frumentum alicui pauperi appretiatum tempore penuriae, ut pretium solvat in tanto frumentia
Resp. Non est usura unde licito fieri potest. Et ratio est , quia qui hoc facit, intelligitur
vendere seu metitum nunc,& gratis mutuare pecunia alteri , scilicet emptori, quam pecuniani ex pacto sibi vult reddi in frumento tempore solutionis. Ita ex aliis do et Sylv.
verb. tasura I. num I 6. quod quidem est notandum , quia practicatur .
2289 Inter. 7. Cajus commodat pecuniam Seio , ad ostentationem faciendam, vel ci l cat pecunias aureas ad ponendum in balneo , vel brodio pro medicamento, dc exindε vult sibi lucrum aliquod , committit ne usuram p θ. Dixi ad Inter I. quod usura est lucrum rei pecunia aestimabilis principaliter prove-uiens ex mutuo. Unde quia Cajus in hoc ca-
su non mutuat, sed commodat, dc lorat pecuniam , ideo non committit usuram , licet faciat pactum recipiendi aliquid plus , dummodo tamen pactum sit moderat si juxta qualitatem temporum,&c. Et ratio est, quia non ex mutuata, sed ex comodata. dc quasi locata pecunia lucrum habet. Ita rectε docet Caj et in
229o Inter. 8. Cajus dedit Sempronio magnam summam pecuniarum in societatem ad negotiandum , cum pacto,ut pro tali pecunia reddat ei quinque pro centenario in fine anni salvo tamen capitali, potuitne ipse Cajus licite,& absque usura talem contractum inirep
penes ipsos . Sed hoc intelligunt, dummod bipse Cajas expresso, vel etiam tacite , intenderit celebrare tres contractus. Unum societatis, alterum assecurationis capitalis,& tetatium venditionis lucri incerti pro certo, vetasseeurationis lucri certi pro majori incerto Et ratio horum est,quia tales contractus sunt
liciti, si seorsim sumantur , ita, si fiant simul
cum eadem vel diversa persona , si eodem , vel diverso tempore ,. sve in totum , sive in partem , & reddunt rationem , cur id fieri possit tuta Conscientia,contra non ulicis alios qui oppositum sustinere conantur Dixi liacisὸ, quia hoc etiam susscit, ut praecitati Doctores tradunt. Imo Bonacina Gisupra versa o,ait, quod si Cajus, v. g. dieat Sempronio conser centum in Societatem,ut solvat quinque, vel sex , salvo Capitali, modo licito, vel eo modo, quo docent Dociores , si securus in conseientia; & lieite possit accipere quinque, Vel sex pro, centenario, ex eo quia intentio implicita libera , idem operatur , quod expres sa , & de hoc ego non dubito,quotiescumque non obligetur socius ad tales contractus, sed relinquatur liber, sicut dc alius tertius,ut bene , ex Cajetano docet Tolet B. of p . eis. sed Lud. Mil. de triplici examine pa a. postquam perdoctὸ discussit utriusque partis fundamen i ta circa hoc punctum de triplici contractu, sic concludit: Dissuadendi sunt potius,communiter loquendo hujusmodi contractus , quam suadendi ante factum, post factum vero diligenter examinandi, ne temere aliquis jussi hcetur , vel condemnetur . Denique hanc l ei etatem trium, ut vocant, improbat docti Dumus Estius, Zc Tranciscus Sylvius in annotarionibus ad cap. 23. par. 3.Enchiridii Biniit et dii dicit, hanc societatem desinere in ratione mu-
296쪽
tui, dum illi tres eontractus fiunt eum uno,& eodem. 229I Inter. 9. Estne usura, si quis mutuet, ut redimat vexationem suam vel ,ut recuperet suum quomodolibet occupatum , aut detentum a petente mutuum evθ. In neutro casu esse usuram docent plurimi DD. quia nihil lucratur mutuans nam in 1. casu, suum recuperat,& in primo casu, quod suum est servat. Ut si quis mutuat alicui minanti sibi, aut suis, & hinc eximit se a multis sumptibus, quos oporteret ad sui tutelam sacere . Vide Cajet. in Summ. Derb. usura cap. I. r. I.er 6. 2192 Int. Io. Titius accepit centum num
mos aureos sub usuris, & poli ea mutuavit illos Cajo cum obligatione, ut ipse solvat usuras ; potestne hoc fieri sine peccato λ' o. Utique s ne peccato id fieri potest, ruta idem est, ac si immediate Cajus accepi Dei dictam pecuniam sub usuris nam satis est,
ut Titius mutuator praestet Cajo dictum co- modum ἰ aequum enim non est, ut damnum emergens teneatur sentire , cum non teneatur mutuare cum suo incommodo , & detrimento, sed potest se ipsum servare indemnem . Caeterum, si Titius nullo se commodo privat mutuando , nec nullum patitur damnum mon potest aliquid supra sortem exigere eo solo titulo,quod ipse acceperit sub usuris.
tuum n Io. dc alios quos citat,& sequitur B nac.HO. . q. 3 puo. I n. 8. se contra I. 2292 Inter. II. Et ne licitum mutuanti ,
aliquid ultra sortem exigere , si se obliget ad
non repetendam sortem , usque ad certum tempus λResp. Nu Ilo modo licet, ct contraria sententia jam fuit reprobata ab Alex. VII. die i8. Martii I 666. quae est I . Propositio.
pit aliquid supra sortem 1 mutuatario ,ratione damni emergentis , & lucri cessantis , aut ratione periculi amittendi sortem , vel recuperandi cum molestiis, laboribus, & expen
Resp. Quando intervenit lucrum cessans, aut damnum emergens, dicunt DD. communiter , non esse usuram, dummodo adsint debitae conditiones , de quibus dictum est ris.1 31 G lucris ex mutis ad Inr. 3. Vide D.Th.2.2. . 78 artis. 2. Ο . Ita etiam dicendum est non esse usuram , si aliquid supra sortem recipiatur ratione periculorum , prout in quaesto dieitur , & ita tenent Sylvest. Petrus. Nauar.
Jo. Medi na, Filii uc Bonac.& alii Cessant autem hujusmodi cautiones, ubi creditur nihil periclitatur, eo, quod sit praemunitus id neis cautionibus , sdejussoribus, & pignoribus V Ratio nostrae assertionis est , quia vera pericula, quibus res exponitur sunt pretia aestimabilia , damnisque, & jacturis obnoxia,
quae recta ratio, & justitia compensari merita judicent,ne unicuique ossicium suum vertatur in damnum . Sed tandem praeter rati nes , & periculi evidentiam, quale non ten tur creditor subire, omnem dubitationem sustulit Decretum Sac Congr.de Propagandasde,approbatum ab Innoc .X. Quaesitum enim fuit, an Christianis Sinens bus liceret pro mincuniarum suarum mutuo , etsi non inter v niat lucrum cessans, aut damnum emergen ς,
aliquid ultra sortem recipere , quia in recuperanda pecunia,est aliquod periculum,quod qui accipit mutuum, fugiat, vel quod tardet in solvendo , vel quod necessarium sit coram ludice repetere,vel propter hujusmodi λCensuit S.Congreg. ratione mutui immediain, &praeci , nihil esse accipiendum ultra sortem principalem, si vera aliquid accipiant ratione periculi probabiliter imminentis, prout in casu, non esse inquietandos, dummodo habeatur ratio qualitatis periculi, & probitatis ejusdem,ac servata proportione inter periculum ,& id , quod accipiatur. 129s Inter I 3. Qui dat mutuum sceminae, cum intentione , vel pacto , ut sui corporis copiam iaciat in pretium mutui: estne usuis rarius 'Resp. Ultra alia peccata , committit etiam usuram , quia imponit ei onus, ct obligati nem pretio aestimabilem , vel taltem principaliter sperat illud turpe lucrum ex mutuo . Ita Bonae Contrari.ῶθ. 3 ευ i. 3.nu. I
2296 Inter. r . Committit ne usuram, qui mutuat Medico , vel Advocato cum pacto , ut teneatur mederi, aut defendere mutuan
tem λReo. Certo usuram committit, quamvis eis justum pretium assignaret; nam illa obligatio est aliquid pecunia aestimabile , ut docet
Noar. Bonac nu. 3.& Stephan. S. Gregor. n. 6 loc.cit. Adverte tamen , quod tam Medicus , quam Advocatus tenetur pauperes gratis curare, & respective defendere; imo eis solvere necessariam medicinam , si potest , vel alia via in promptu non habeant. Uide
Em. Si verb. Advocatur is Addit. sub num. Σ. erverb. Medicus erum. 2. quibus alios concordantes refert, vide etiam ad Inr. 2tis. ζ1 - operibus. 2297 Inter. Is . Estne usura,mutuare alte
ri cum pacto, vel intentione principali, ut in suo
297쪽
suo Molendino molat, aut In sua ossi ei naemat,aut ad suam Scholam veniat,aut in suo praedio laboret λ
ratio est, quia imponitur mutuatario obligatio pretio aestimabilis , ad quam alias non tenetur. Et lichi, dicant aliqui non esse usuram,
quando exigitur talis obligatio , non ex justitia , sed ex gratitudine , tamen non sunt audiendi tales Authores, quia usura est, non Idm , si exigatur aliquid tanquam ex justitia debitum , sed etiam ex benevolentia , & gratitudine ὸebitu, ut patet ex I. propolitione
hac nostra sententia,& pro Opposita Dyman
8 U6o. Accedis,ubi utri utque sententiae D ct ores refert. Si vero sine pacto , aut intentione principali hoc fiat, non erit usura . 1298 Inter. i6. Estne usura, mutuum dare
cum pacto, ut mutuatarius remutuare tenea
tur Rese. Secundum Doctores recte sentientes dicendum est, quod sit usura . Et ratio est , quia hujusmodi obligatio remutuandi, sive adiiciatur flatim adimplenda ,sive in futurum est pretio aestimabilis ; nam quando aliquis in mutuo , ex vi pacti, seu contractus, intendit aliquid pretio aestimabile, est usura, quod autem illa obligatio sit pretio aestimabilis,putet , quia per eant mutuatarius amittit aliuam libertatem, & lubi icitur mutuanti . ita ocent D.Th. 2.2.qJ8. AEM. 2. ad 2.Θ & ibi Cajet.& alii, ut vijere est apud Dianam loco prox citres. 39. in principio, Bonae de conra.di .
est probabilior , & tenenda , ut dicam etiam
ad Inter. sequentem . Verum si onus dictae obligationis, & onus mutuandi pecuniam, par es-1cnt,puta,quia magnum incommodum sentit mutuans in mutuanda , tunc puto sine usura polle exigere parem compensationem, scili-c2t, ut mutuatarius remutuare teneatur,sed
hoc incommodo secluso, tene id, quod supra
2299 Inter. 1 7. Mutuo dare alicui cum pacto, ut mutuo sibi, Pauperi , aut Amico aliquid aliud det, et ne usura ἐRev.Certo usura est , nam ea obligatio imposita, est pretio aestimabilis DD.communitor ita doceat. Vide ad Inter.amecedent m . 23ω Iater. Ig. Committitne usuram,qui excitat mutuatarium ad aliquid sibi traciendum in remunerationem mutui λ
hae sententia plures allegant, di praesertim
qui sic argumentatur. Actus interior,& exterior ejusdem sunt bonitatis , & malitiae, sed actus Interior,qui est sperare per mutuum non solum amicitiam, verum etiam effemini amicitiae , & non ex ὀebito, sed ex gratitudine, est actus licitus, & honestus aergo actus
exterior mutuantis, qui excitat mutuatarium ad mutui beneficium remunerandum non odebito, sed ex gratitudine, non erit actus iniquus,neque usurarius sed hoc intelligendum est , modo verisimiliter credat mutuator, ipsum mutuatarium liberaliter , & pleno v luntarie tradere in remunerationem mutui. Tamen dico , quod hoc nullo modo seri debet, ex proximo periculo incidendi in usura, Ac acriter reprehendendus est, qui ita facit , ut bene docent ipse Bonae Stephan. I S Gre
hil intendat, ut pretium, sed tantum speret aliquid ex gratitudine , & ea intentione illi aliquid donetur , sed hoc tamen, ut finem principalem intendit, nemph , ut aliquid a
mutuatario recipiat λReD. Non est usura , docet Busembaum lib. 2.re. s. p. 3 d . . n. Σ. cum Molina , ct Card. de Lugo , quos tequor, dummodo non intenis datur lucrum , ut finis principalis , quia sperare lucrum ex mutuo aut ex aliquo spirituali, est usura & simonia secundum D D. rectε sentientes. Ita etiam est usura,si exigeret aliquid ultra sortem, tanquam ex benevolentia,& gratitudine debitum , cum hoc sit, reprobatum ab Innoe. XI. & est 62. propositio ab eodem reprobata. Undε, si intelligeret sbi aliquid donatum, non gratis , ut putabat,sed ut debitum, ratione mutui: tenetur restituere quantum inde ditior evasistet. Em Si per . Usura n. ii. Vide,quae docet Toletus lib. s. p. δ' η' .cum ad hanc meam responsionem optime facit ψ ait enim , qui intendit habere ab aliquo lucrum propter mutuum , sed non principaliter, sed ob gratitudinem , & libe.ralitatem suam, non est usura mentalis, sciit
nec exterius accipere usuram facit. Favet etiam Nauar.rn Mamc. 17 n. m.
a so2 Inter. Ao. Estne licitum petere mutuum ab eo, quem icis non aliter daturum,
298쪽
R J. Qui ob aliquam necessitatem suam ,
vel alterius accipit ad usuram, nullum committere peccatum , docet S.ThO.1.2 q. 8. arr.
6 Und 8, qui petit ab aliquo mutuum simpliciter, & alius non vult gratis mutuare,licet,& sine peccato potest petere permittendo, quod exigat usuram, S in hoc omnes Doctores conveniunt. Vide Nauar. in Man. cap. I 7. num. 262 er seqq. Tolet. . I. cap. 37. mme . r. Em. M ver, usura nu. y Dianam pari. I. rra I. 8.rsi. 3I. & alios apud ipsos . Cum vero nulla eli necessitas, sea ob luxum , & vanitatem , & ad vana,& inutilia,ut ad superfluas epulas
ad ludos otiosos,&c. peteret mutuum ab usu rario ι non nisi venialiter peccare, probabiliter docet ipse Diana ubi si ea , & alii plures penes ipsum , nec dissentit Nauar. Sed limitandum est cum Tolet. nisi sit nimia prodigalitas , & notabile filiorum , & rei familiaris
detrimentum; nam in hoc casu esset mortale peccatum, sicut prodigere pecunias. Tamen dico cum Misest. veris. Q. T. I. & aliis octo gravibus Doctoribus, quod , si hoc fiatapro opere illicito,puta luxuria , ludo , vel hujusmodi, semper est mortale. Denique dico eum Castropalao, Pontio, VasqueZ, SuareΣ , Molina, & aliis, esse peccatum mortale, Pe tere sine honesta causa mutuum ab usurario etiam parato . Quia charitas postulat, ut vitemus,quando hic , & nune possumus acti nem turpem proximi. Et, ut ben8 probat VasqueZ, quando ex opere etiam veniali ex se, ut ex mendacio levi sine juramento , vel ex opere ex se indifferenti , sumitur occasio peccati mortalis, illa actio, quae est venialis, redditur mortalis. 23O3 Inter.a I . Ualetne promissio facta usurario , cum juramento de soloendis usuris Ilio. Ex cap. Debitores,de jurejurax o junctaeus quamvis hujusmodi promissio non firmetur juramento , & in usurario recipiente reperiatur culpa , tamen facta cum iuramento servari debet omnino . Verum est tamen , quod potest obtinere relaxationem juramenti ab Episcopo, vel si non juravit se non repetiturum licitε solutum potest repetere. Caeterum dicta promissio ex se non parit obligationem aliquam standi promissioni,sed solum Tatione juramenti, & ideo dixi, hujusmodi
promissionem non firmari juramento,quia ratione sui est invalida . Ita pluribus relatis, &de communi firmat Bonae in .de praecept decalogἀυλ . qu.r punct. s. n.2 ω decrer .L 3. . I pun.
2IO Inter. 22. Sempronius debet Caio centum scuta post unum annum , sed vult nunc iolvere quinquuinta,cum pacto tamen quod Cajus expectet post biennium alia quinquaginta potestne Sempronius hoc facere sino usura Ressi. Nullam usuram committi in hoc casu
probabilius docet Diana , cum aliis stari. I. tr. 8 ref63. tamen esse usuram asserit Bonae .disp. 3 qu. 3 de Contrari .pun. 3 .n. 9.
13os Nier. I. Potestne Uxor Maritum 1 adulterum accusare stvo Solum viro conceditur posse crimina
liter Uxorem adulteram accusare . Undis Uxor Maritum adulterum accusare nequit. ΑllOEa verb. Adulterium nu.9. Uxor , & Maritus in hoc non sunt pares, & sic non datur inter eos compensatio; detestabilior est enim impudicitia in foemina, quam in viro, ut docent Abbas Ancharanus , Imola , Tiraquellus , & alii, quos refert, & sequitur Caslianus a S Elia in arbor. in mora Derb. Adulterium si Σ .ns. 16 Docet Abb. dicti in Gemma vise ρaliris. .ref 9. nu. 2. i, 3. & habetur ex leg.r. d.ad legem Iuliam de adulteriis . a 3o6 Inter.2. Potestne licite,& tuta conseientia Maritus adulter accusare uxorem
adulteram , ut capite damnetur λResp. Utique potest , quamvis ipse effrae- naid vivat; quia sicut licite eam in foro externo accusare potest , ita, &. hoc ei licebit in interno sero ι nam ut alibi dixi, sorus internus , & externus colludunt simul, qu ties serus externus salsae praesumptioni non innitatur. Ita ex Petro , & Bartholomaeo de ma , docet idem Cassianus loco proxiis
23 7 Inter. 3. Uxor, quae novit Maritum scivisse adulterium ab ea commissam , & timet Meidi potestne licitὶ illum praeveniendo occidere ρ . . . . . . . . . di - . i
299쪽
Quamvis Doctores communiter dicant, licitum esse Uxori oecidere Maritum , qui jam collocaverat pugionem sub cervicali ad interficiendam ipsam Uxorem, vel praeparaverat venenum , nec ulla si spes evadendi mortem , nisi ipsum occidat; nam dicitur inis coeptus invasionis actus , nec debet Uxor,aut alius aliud expectare, ut ex Navar. Iulio Cla- To, Corduba Molina,& alii communiter,d cet noster P Stephan a S. Gregor. de eont . lib. 1.c. 8.n. 1 tamen , quando solum dubitat de occisone ob perpetratum adulterium non potest Maritum praeveniendo occidere , quia nondum censetur invasa; & sic potest, & debet fugere, si mortem timet,& non interfice- Te virum,qui nondum se praeparaverat ipsam
occidere, ut recte concludit BanneE A Z.ρ. 6 . Wr. 7. Lb. q. conci . s. re ex eo Stephanus a S. Gregorio loc.cis. 23Ο8 Inter. . Licetne Uxori communica re cum Marito excommunicato vitando λφθ. Non semper hoc ei est lieitum ψ quia si maritus suit excommunicatus causa Matrimonii qualis est,an sit legitim8 contractum, non potest uxor communicare cum illo; nam fugere debet fornicationis periculum. Ita etiam non potest cum eo conversari , si inter eos iactum fuerit divortium : licet possit reconciliari cum eo, etiam durante excommunicationein lieith simul habitare. Neque licet uxori communicare, eum Marito in erimine criminoso , nempe in his propter quae excommunicatici lata fuit contra maritum . Item quando Maritus est simul cum alio excommunicato, non potest uxor,cum eo comis municare, si sine communicatione alterius excommunicati id facere nequeat, ut si v. g. Maritus invitet talem excommunicatum ad mensam,non potest licite uxor in eadem mensa manducare. Denique fi maritus si excommunicatus ob haeresim , certo Uxor non potest, nee debet cum eo communicare propter periculum insectionis. Caeterum , uxor non peccat cohabitando cum Marito excommunicato , etiam vitando exceptis praedictis ca-sbus in quia idem est ac si excommunicatus
non esset pro ea ; nam s. esp. 2υoniam multos
II. qu. . absolute subtrahitur ab obligatione abstinendi a communicatione cum Marito excommunicato . Ita ex Corneto , & Cordo- lno firmat Diana par. s. tr. 9. ref 122. Vide quae idixi in tit. 87 de Excommunicatione, o excomt-- lutearit ad Int. 6.a I In te r. s. Potestne uxor irritare vota
Mariti emo. Ratio, quae militat de Marito, militat etiam de uxore, quia correlativorum eas dem est rario. Unde sieut Maritus poten i ritare vota uxoris sibi praejudicialia , ita α' uxor poterit irritare vota Mariti, quae ira commodum ei afferunt,& quae aliqua ex parte ejus juri praejudicant, Nam utrum Πέ Cori-jugem in votis emittendis esse parem, re euia oneutrum posse in alterius praejudicium νονρο- re tradunt quam plures Doctores . Sicquis uxor certo potest irritare vota Mariti , qMari
sibi praejudicant quoad moderatam debiti
redditionem , aut mutuam cohabitationem , ut docet Sanch .in Sumsom. I.lib. . di . 3Φ. - . Eo. Vide Doctores citatos in Respons ad LM. F. tit. Ias de Irritaτione Votorum,dc prς sertim B nac.loco uicis. n. II. squidem longum esset recensere in particulari omnia,que ipsi dicunt. 23 Io Inter. 6. Possunt ne licite,& sine precato uxores, inscio Marito, eleemosynas Pauperibus erogare ληεθ. Multi sunt casus in quibus uxores possunt licite, & sne peceato inscio marit eleemosynas facere , ut videre licet apud Dim par. s tr. 8. rasol. 34. & alios DD. mox adis ducendos. Uxor enim non est mancipium,sed socia bonorum,undo eam, ut sociam in decenti statu tenetur maritus sustentare , sed ad decentiam status pertinet donationes , &eleemosynas facere posse: ergo non peccat uxor, si instio, aut etiam invito marito ele mosynas faciat de bonis viri, quas aliae suae conditionis communiter facere solent. Imbdoeent quidam apud ipsum Dian. De cit. pro sn. ΘρΣ. D. II.NL3 I. posse uxorem inscio viros dives sit, vires mam partem annui proventus in eleemosynas distribuere. Uerum, ut
ben8 inquit Lugo do Iustis.dio I 6. se I. .n ει .hoc nimium est. Nam si sit uxor viri Principis habentis ducenta millia aureorum annua, posset, juxta hanc sententiam decem millia inscio viro usurpare, & expendere, quod est contra praxim, & sensum omnium ejus conditionis personarum,quibus multo miniis solent Mariti, etiam liberales, ad ejusmodi sumptus , & donationes assignare . Hactenus
q. IO. ρυπ. T. P. y. Θ . & praesertim Dian. loccir ω ρ Σ.tr. I 6. ref χχ. ubi tandem concludit, hujusmodi eleemosynas dandas esse in quantitate moderata , considerata quantitate bonorum , & quando non timentur maximε contentiones, & non constet evidenter de contraria voluntate Mariti. Ideo uxores, iatali casu, se remittant.ad consilium, ct arbitrium prudentis Consessarii, qui consderam
do statum viri, di quantitatem bonorum,t
300쪽
xabit summam eleemosynae ab uxore paupe- iuribus dc Doctorum auctoritatibus, nostram
ribus tradendam. Ita Diana sec. ox.cityo M. sententiam tuetur Dian p. 6 tν 8.re 6.ω p. 8.t . An uxor Clerici coniugati, vel Sa-i7 absoluth, egregieque firmat, Ux eerdotis Graeci aut Equitis D.Iacobi,Alcan- res Clericorum,& Sacerdotum Grςeorum,&tarae, vel Calatravae, durante viduitate,gau-iEquitum D.Iacobi Aleantarae,ci Calatravaedeat privilegio sori, & exemptione gabella- montejae gaudere privilegio seri, & exemtum p ptione gabellarum,quia earum mariti his pri-Rθλ. Est quidem quaestio haec satis practica-ivilegiis fruebantur,& tandem in finessi eris. bilis , & quotidiana, ac jure meritb inter vi-I6. loc cit. concludit non esse denegandam a ros doctos exagitata, ideoque illam denuolsolutionem Viduae olim uxori Equitis D Ia- pertractabo. Iam enim pluribus allegatis,jux- cobi,&c. si gabellas defraudet. Et recto quita opinionem probabiliorem memini me d idem hoc dicit; nam haec sententia est utique euisse in tit 89- IN. . Uxorem Clerici con-iin favorem libertatis Ecclesiasticae , id eisque jugati gaudere privilegio seri, non solam vi-sin praxi sequenda,quamvis omnino hoc sit i vente viro, sed etiam post ejus mortem, du-itelligendum de gabellis a P rincipibus saee rante viduitate , dummodo honeste vixerit,ilaribus impositis, non vero de illis, quae au- . quia cum vidualis vita durat, censetur inlctoritate Ecclesiastica impositae sunt , vel
priore matrimonio esse ex Hesilii Adolim ponuntur , ut satis me explicavi in tit 99.mianis . & aliis relatis, docet etiam Bellet-s e Gabellis ad Int. an tit. I 8o. ad Inr68. et tus in diseus cier. tu.do favore Clinicorum reali,snim personae Ecclesiasticae subduntur Supeis V I.n 26 Sed nunc praeteres dico, hoc esse umirioribus Ecclesiasticis, non autem Principiarum , non solum de uxore Clerici , in mino-lbus Laicis, eum nullam habeant potestatem ,ribus Latini, sed etiam de uxore Sacerdotis in eos, ut docui l . pro eis. ad quas brevitatis Graeci & d ictorum Equitum, ut optim, d fgratia Lectorem remitto. Caeterum , videcent Merolla xo. GD.6.c o. n. s1. apud Dia- Barb de Is visest.2 au . I ai n. I s. Squiliant. nam Deo proximὸ citat. & pro hae sententialis priri Cler . 7 sib. 2.nu. 3'. dc iterum Dian . refert 23. Doctores, loquendo scilicet de 3.tr. I. Unde non m audiendus Bonac. uxore Clerici Latini, dc Sacerdotis Graeci . to. a de Ieri, disp. I q. 3pun. 8.si. I.π.9. nec aelii aD Idem docet FacundeEdej f.ιb s.cap. II.n.27.iserentes , praefatas viduas minim8 tali privi-Imo id extendit ad uxorem dictorum requi-ilegio gaudere, eum dumtaxat si privilegium tum quamquam Oppos tum dicat Trullene. personale; nam dicimus esse personale,atque indui tom.2 lib. 7.c. .sib. s. n. 27. dum putat reale, ut sentiunt supracitati Auctores , &uxorem praefatorum Equitum , non gaudere alii plures, quos refert, α sequitur idem Privilegio Μaritorum. At validis rationibus, Diana huιις σεD.