Cl. Galeni Pergameni Ars medica, quae et Ars parva dicitur

141쪽

AR IMAE A. DTbstrantur, propter rationes modo declaratas semper imbecillae sunt:atq; etiam si aucta sit imbecillitas, deprauarae Capitis autem magnitudo,ut non bonam, sic nec ma lana constitutionem semper significat. Nabi proba figura habeat,bona:si improba,mala esse costitutione omnino oportet.Proba enim figura vim formatrice valida esse,&materiam unde caput fingitur,huic paruisse significat: contra praua aut vim imbecilla, aut materia cotumacem, maleq; sequacem, aut utrunque ostendit. Valida enim virtus probam materia ac sequace facile, inualida improbam aegre regere ac moderari, ex eaq; partes corporis figurare potest.

Propria autem capitis figura est,utsi Caninio finguier globulis absolute rotundum urnis leuiter depressum,

a tergo enim et fronte partes magis quam globulo conueniat gibbera a laritere uero utrinque magis rectas fieri ne

cesse est si occipiti eminentia aliquo

pacto miminutasit,consederandi nerui sunt,et ceruix cimalis Ofibus, quae si secundisinaturam habeant id materis destilui, non autem facultatis .mbecit.

142쪽

Imfi tribuedum est. Si uero uitiata sint, originis inbecillimae testatur. Ut plurismum aute occipiti defictum coniicitur ante memorator imbecillitas ruriflumes aliter euenire solet. cosiderare etiam oportet caput quod in occipitio fustia

piutius est,adhibiti, distinctionibus ista de quibus in uniuersi capitis magnitudine utebamur Saepe aute hic tita opima

signi est cerebelli(quod nonulli posteririus cerebru uocant u reuera posteri

esto cocinna figurasutura quae a cliteaerae gnetae similitudine abdoides dicitur dissimcta.Ab eiusmodi uero parte inius

medulla origine ducit, proindes omnes quila toto corporesunt, actuosi nerunusa autem posterior pars ex se paucos admodusentietes neruos obtinet, actuosos uero permultos queadmodu prior sentietes plurmos, actuosos uer pauis cos.Quocirca eiusmodi partes,se quideprobe costitutae sint, ualidas utras suas

habet propagines. In prioribus cupitis

143쪽

parti AM J'onte pectatibus, eaede dis Dinctioes quas in posterioribus obserae

uabamus,adhibedae sunt: paruitate, maegnituME fgura, et qui in ea parte fiensius sunt,confiideratennimirum*Mngustyu,odoratu utu enim se prodiit, defeci testimonii reddut: et quae a princi B pio originem duxerunt, principi uirtutem et uitilum os edunt: et principit eorum quae a se orta sunt, inora proditi

Docebat modo optimae capitis constitutiois notas a figura depromi hic vero qua lis ea esse debeat,ostedat: nimiru rotuda,leuiter utrinq; depressa. Certu enim est natura unicuiq; parti figura dedissie,ci actioi aut usui cui dicata est,maxime comoda lat. Caput igitur orbiculatii fecit, paululu utraque

parte depressit. Rotuda enim figura,omniucapacissima est, minimeon, externis iniuriis

exposita:vt Gai in libris de partiri usu docet Cerebrum enim caput continet quod pro hominis magnitudine maximum est. Nam cum ad multos usus sit destinatum,ex eoque multa nascantur,nempe nerui, spinae medullari ex quam actuosi nerui pro

deut Praeterea cum eo tingetes cellulas tres reci

144쪽

recipiendis spiritibus dicatas natura finxe rit, qui obeundis tam multis functionibus lassicerent:magnum esse debuit. Caeterum

leuiter non autem multum utrinque caput

depressum est Nam si vehemes esset com pressio , non admodum commoda utraque eminetia,nec media cellula esset. Hec enim Daretior, quam recipiendo spiritui ad principes iunctiones obelidas lassiceret,esset. eminentiae vero longius promineret,cellulasq;, utraque suam,angustiores haberent. Itaque leuiter tantum compressum esse debuit:ita tamen, ut tumentiores ac gibberae magis quin orbiculari figurae conueniat, fierent. Quae vero utrinque sunt partes, rectae esse&planae ac aequales debent. Haec igitur est optime costituti capitis figura. Quae autem

ab hac deflectit, simpliciter caput aut bene aut male constitutum esse non ostendit,sed adhibitis distinctionibus. Nam si posterioreminentia minor sit,non protinus bona aut mala est capitis costitutio Considerare igi Etur oportet, quales nerui,qualis ceruix,alamque ossa sunt. Nam si secsidum natura haec omnia habeant .i. si concinna sint, optimeq; suis ossiciis fungatur,referendi figurae vitili est ad materiae penuria,non aute ad virtutis imbecillitate. Sin imbecilla sunt, ac perpera formata, id imbecillitati tribuendu est: aut

145쪽

eerte viriq;,id est materiqinopiae,&virtutis imbecillitati. Fieri enim potest victi ceret bri imbecillitate fit materia sauca xvitiola: unde quae ab ea orta sunt,fecundit natura ess his possunt. Imo vero liqua est an F te dictaria partiti imbecillitas, ea fieremat rie defecta sequitur. Itaq; si occipitiu quam pro naturali costitutio e minus sit de re a creAisy,id est cerebelli, non totius cerebri imbecillitatis nota est. Na fieri potest ut ob materiae penuria cerebellu exiguis it proindeq; imbecillu . reliquu vero cerebrii a gnu ac robustii: quocirca Mnerui, mollit, ureliqua ossa,valida: quae quide non a ce rebello solii,sed Macerebro oriutur. Quodeti raro accidat,raro etia comemoratae partes robustae sunt. Eode quoq; modo cosideradum est an turbinatu ac fastigia tu occipi Chium probam habeat figura,suturae literae graecae distincta rvalidaq; sint quae ab eo nascutur,collu,ossa,&spinae medulla, ex qua actuosi nerui,vida dictii est,origine ductit. Caeteru ex posteriore cerebro pauci nascu-tur nerui sensu praediti, actuosi vero multi: quemadmodum ex priore sentietes multi, actuosi vero pauci ut ex anatome constat. Ab horis igitur neruorii functionibus notae deprehenduntur osterioris quidem cer bri arbitrario motuu prioris vero sensibus,

146쪽

Principi uer actionet uirtus et ultilium, folius principi perse sunt notae.

Principes alite actiones uoco, quae a so

lo proficiscuntur principio vas metu

celeritu partit tenuitate cerebru proditum esse testatum tardita ureb,creta iudine discendi aut facilitu, materia quae facile re ruformas recipiat. edit: memoria uer stabilim: quemadmodum discendidi ficultas simulacra rerum oti facile admittentem: obliuis uero liquiada v. Atque inconstantia, opinionumsmurabilitM,calidam: constantia uer ac

Cerebrinci a sensibus&actuo ii sun Actionibus deprcs te modo expositae fuertit, quae vero a principibus ducuntur, hoc loco Galenus docet: quas ideo prsncipe vocat, quod a solo principio proficiscatur Cu agi tur tres sani earn partes ,reria intelligetia ae apprehen uro iudiciti,& memoria: tria ei unt quae ab his sumuntur notari genera Prima quod ab apprehrtione retu petitur, Depe ce teritas ac tarditas istit. Prior SiaeciS aias

147쪽

A R PARTA. svs Ire vocatur, posterior impiae sediZυγά Cu igitur prompte qui propo Vita rem menB te cocipit,ac intelligitu huic cerebiti partit Iteruiitate praeditsi est,cu vero tarde eam cognoscit,crassi cerebri est argumetu . Ex teianui enim materia synceri ac clara spiritu nascunt :ex crati a vero turbuleti,ac caligino ita

In illiis reri imagines citi in meli',in his tardius ac deterius ammo copreheduturin aliter quideatq; in aere r sensab obiectae . In syncero enim aclympido celeri ac meliusquam in crassu ac turbuleto aere rerum fosme cernsitur. Secti dii gen quod a iudicio sumitur, id est diseein facilitas ac chfficultas,

materia in qua facile posterior in qua aegre reria formae imprimu tur,Lignificat Edicendi enim facilitas: molle dit custas,d 'acerebri materia arguit. In re enim molIi,ut cera

verbi gratia ,sigillia proptPris dura vero,velapide aut ferro,aegri imprimitur. Re aut Iignota discim vel altero docete,sive vocali siue muto:vel soli meditates ac ratiocinates,nullo nobis praecepto e via Mostrante. Vtrisq; discedi modu natura praestat, quam ars atq; methodus iuuat. Tertita vero a m ,

moria ducitur. Nam si quod percepimus ac D intelleximus,memoria teneamus, stabilem

esse immobilemque cerebri lubstantiam

ceat

148쪽

I CLAvDII GALANI certo scire oportet, sin cito obliviscamur, fluente ac mobile. Quod enim nimia humiditate diffluit,suscipere quid reru sensibus obiectarii formas potest sed diu seruare nopotest. Cotri quod durii soliduq est,haudita tacite excipit. exceptas tam diu retinet. Quead modii igitur cerebria quod memoria pollet, ut no nimis molle esse debet, sic nec nimis duris: si quide multas reria formas recipere,easq; diu seruare debet. Hinc fit ut neq; vehemeter celeres,atq; ut Ueci vocat, Wyxivoi,Ueq; admodulardi ac hebetes me moria pollere possunt ,hi quide,quod craL. sius duriusq; habeat cerebrus impressioniq; Erecipiedae Etumacius:illi,quod difflues ni mis,ac susceptis simulacris seruadis ineptii. Eade ratione neq; pueri, neq; senes, neque etia qui facile reminiscutur,memoriavalet. Est enim reminisci ,rem qua ante audiui,vidi,aut alio sensu percepi, velut inquirere ac

j in testigare quod certe, ut Aristoteles ait,

quodamodo ratiocinari est:quare sub fecit dogenere reponi debet:memoria vero sub

i ut plurimu qui me os appliet,iudicio cauret. Qui vero pr5ptereminiscuntur,celeres Psunt ac dociles . Caeterum metis mutatio,ac

opinionis mutabilitas,id es . LA MOA , O

149쪽

gi sine,calida esse cerebri substantia significcat ire a verbo ox se deducitur, quod ditu sto, id est videri accesseri significat. Fit aute ad hunc moda opinio: In interno comuni sentie di organo fit motus,quen 6nul li imaginatione,graeci iras Iactat vocant, ab extimo sensu profectus Primum enim resquq nobis obiicitur,extam si sensum,deinde simili motu intimu mouet, que xcomun*

Philosophi vocant,in quo tale vestigiae re

linquitur,quale extimus sensus accepit. Hce igitur motu i diximuS,imaginationem minant. quae etiam sine extimi sensus motu permanere potest Effingere enim animo quicquid lubet,possumuSrimo per somnum cin quo sensus omnes extimi fera atur terti imagines videmus:scilicet relicti reru exutimarii formisin interno sensu,que excitat. Has auterer reformas cuintellige di vis col.

ligit, expenditq; verae ne sint an falsae, cum quada ratione veras aut falsas esse sibi per suadet postea huic persuasioni assentit:atq;H sic nasscitur opinio, qua Graeci,ut dixi,δίsotta vocat. Quona a igitur persuasio haec atq; ratiocinatio falla Nerunq; est, opinio revera&falsa esse poterit. quocirca hac mutari cotingit, quoties alia ratio ac verisimilitudo maior prior apparebat. Fere aute apparet, ubi oscitatius quis reperpedit aut indoctus

150쪽

E 6 CLAvBI GALENT ei T.ac reru inexperitis,cu igiturinulta varim; deinceps occurru rationes, persuasiones,ac verisimilitudines,quibus uptinus mos assentiat, opinione mutari omnino necesse erit. Saepe aut accidit, ut duabus cotrariis rationibus vicissim ocurretibus,eius de iei opinio subinde mutetur. Id aute euenit c me Afacile mouetur:quod in calidiscerebris accidere solet Caior enim per sese mouet excitatq;:frigus vero cotrari uerricrt. Igitur opinion si mutabilitas calore, costatia vero frigus cerebri agnificat, quanqua, ut modo dicebamus,indoetis,& negligetius re aestimatibus subinde mutatur opinio, sed magis in his quibus cerebrum calidum est.

Duo uerbadhuc notaru genera praetermisisse mihi uidentur, quae ab intatio declaranda susceperam: unum ad naturales functiones refertur alterum ad ea quae fom incidunt, de his autem erit

sermo communia.

Eorum quae prius latraditurum pollici tus erat lignor si genera, unum ab actionibu naturalibus, altersi ab hiri quae foris uicidunt, sumitur. Quod ideo fecisse vide tur,quod commune de ipsis cum aliis cerchai notis mentionem sit facturus. Ostedet mim