Cl. Galeni Pergameni Ars medica, quae et Ars parva dicitur

161쪽

dioribus nigri robusti, et cristi: nommulto autem,primum subfaui, deinde

nigri procedete uer aerate cabiescunt: eos magis,quo sunt calidiores Excretamenet uero palati, narium, ocul orum, et aurium,pauca et cocta habet cum

m integras animae degunt Quod se alia quando caput illisi beatur, quod seripe ipsis accidit, et maxime cium uictus rationem negligunt)ssunt quidem,sed

cocta ramen gignuntur excremendi.

rerum his caput cibo potus calido, crodoribus , omnibin quae Srisadu,

ditiunt santer quae aer ambiens contineatur caput repletur,ac Trallatur praemcipue autems non solum natura caliada,sed et hinida eiusmodi temperam ni eurisint Eadem breuibus somnis via nimes profundis sunt contenta

Cii nuper docuisset omnisi militatum exuperantiam pro sua quanque magnitudine notas manifestiores aut obscuriores edere,idq; esse omnium corporis partium ex quiboesigna sumuntur, commune: hanc in duo

162쪽

as 8 eZAvDII MALE NIduo tantum partitur,multum sarum.ps Ii,inquit,multAcalidioribus nigri robusti, B crispi :no mulio vero primum subflaui de inde nigri nascuntur.Si igitur 'tiae circa caput existunt ultum rubicunda sunt, ac DIida cerebrum vehementer calidum ess necesse est modice vero,si non multu Quod

si,ut prius monuimuS,exuperantiam in qua

tuor gradus distribuas eius quoque signa an quatuor diuidenda erunt. Itaque si primo ordine calidum sit cerebrum,in eodem calor rerubor apparebit,si quidem aliunde refrigeratum aut calfactum caput non sit. Ecxlam est reliquorum consideratio Tam vehemens enim tactu calor sentitur, quam est natura caput altilam Caeterum tam Crubicunda cutis apparet,quam humor hanc

tingens est ruber similrs tamavim lenus in Aphorismos Hippocratis docet, de nos alibi docuimus apparet cutis limmoribus. Porro autem humor colorem exprimarum qualitatum exuperantia ac

desectu nanciscitur. Summus igitur calorae siccitas colorem nigrum creat, frigidi eas. humiditas album: aliae qualitates alios colores:vt in sequentibus dicetur Calor item exuperans cum siccitatis quinta ditatis mediocritate,utriusque medium gi Dgnit,nempe rubrum magia vel minus, pro suae

163쪽

A R PAR v A. I sysuae exuperantiae magnitudine Atque hic color siccescente per aetatem corpore in nigrum vertitur. Itaque si cerebrum calidiussit,omnia quae circa caput sunt,rubicundi ra apparent. Oculorum quoque venae conspicuae sunt, tum coloris, quem rubrum in toto capite apparere diximus, ratione: tum venarum amplitudine Caloris enim munus est ut Galenus scribit dilatare, ac flatatu distendere, eoque magis, quo ipse verumhementior tuerit,mmateria mollior, tensionique ac dilatationi obtemperantior . Cum igitur ex hypothesi materia dura non sit nec contumax,sed mediocriter mollis, E calor autem vehemens,venae ampli*re latiorem sient,proindeq; multi sanguinis a paces: unde sensu magis perspicuae fiunt. Adde quod sanguinis color ruber in oculi

tunica cadida magis elucescit. Ceterum pili in lucem editi celeriter nasciitur. Nascitur enim capillus cuculis perforatur,& excrementa in venis fuliginosa giginitur Perforatur aute cutis a vaporibus exitum molientibus: quod fit(vtant eius declaratum est cute iam siccescente. Siccatur autem in aliis serius in aliis tepestivius quemadmodu in Faliis tardius in aliis citius fuliginosa excre menta generantur. In calidis nimis siccis natura celerrime cutii resiccatur,proindeq;

164쪽

nis fuliginosa gignuntur. quocirca his citi Esime pili nascuntur,post hos calidis citra humiditatis aut siccitatis exuperantia: reliquis aute serius: ut post docebitur Calor enim humiditatem depascit accorporis habitum

reticcat. Quibus igitur cerebrum natura calidum est,cutis cito perforatur,xfuliginisa excrementa gignututaquare celeriter apsi capilli nascuntur,calidiora bus quidem nigri, robusti cristi: minus vero calidi, prima Gaetate subflaui,deinde nigri,atque procedente tempore calui fui .eo quidem citius, quo sunt calidiores: ut prius monstratum est. Eadem ratione excrementa palati, narium. oculorum&aurium pauca habent, liquideintegre valent Calor enim(vi modo dictabamus humiditatem depascit. Quod si for te ut plerunquenta victu humidiore acuberiore usi fuerint,caput excrementis redundabit,sed magis coctis quamquq ex pituito si naturis repurganturenisi supra modum in cibo sotu,praesertim calido humido, Hexcesserint, his enim facile caput repletur, scilicet vapore ex his nato prompte ascenis etente, cerebro hunc facile recipiente, oue sua natiua frigitate densat, ac in aquolam pituitam vertit,no aliter atque media aeris regio vapores in imbres&pluviam mutat.

165쪽

Calidum itaq; cerebrum calidos vapores aiecore,maiopib venis,& toto corpore rasemisios, facile admittit, imo certe attrahit: sed nec hos solum,uerum modores,Vam bientem aere. quibus maxime repletur,proindeq; grauatur, praesertim si cu calore aduxi ucsta sit humiditas. Quod i dilige ter omnia haec vitetur,calidii cerebrii pauca admodum excrementa habebit,scilicet calore huc mi ditatem absumete. Quare breuibus minimeq: profundis somnis eiusmodi naturae cotetae erui. Naecu somnus ut Galenus dotacet fiat ab humore cerebru replente ac de

grauante, reprincipis facultatis fatigatione: qui calido cerebro sunt, somnos habent,

breuiores,sileuiores.Tantisper enim somnus durat,dum parti aut nihil facultatis ani malis in reliquas corporis parte trafinitia itur:quod fit dii vel vehemetiore labore,aut B mediocri sed logiore visanirnalis resoluta est:aut certe citra labore facultas ipsa obeii dis solitis functionibus tepore sese absumite aut cum imio humore obruitur: ita ut si ni hi aut pari facultatis in reliquu corpus tras mittatur,aut multus it humor somni longio graues erunt: contra breues Cleues, minimeq; profundi,si ingens facultatis poctio in reliquas corporis partes defluat,aut ce rebrum nimio humore obrutum non sit.

166쪽

Frigidii uero quim parsit cerebriet, hae notae sequutur: copiosiora per proopria eius emissaria excremeta effluui:capisti rectistit', et stabiles sunt, tardes nascuturivitio graciles ais male alti. Frigoris incomod eiusmodi tepetamem propte fenilut quo tepore uniuria

hac accipitu destillatione ac gratiesine ientantur.Nec ver ringentibus calida, nec intuentibu3 rubra quae circa caput funt,apparent:uenae quoque ocularum

uisum effugiunt.

Frigidii ut Galenus scribit)nullis naturae iunctionibus est idonea. Improbe igitur cocoquit ac digerit Proinde multa in corpore excremeta relinquu,quae proprio quodque emissario expelluntur. Fluidius cerebrum oerudorum copia parit, quae effundit partim

per nare artim per palatii,partim per ocu-kS,parti in per aures. Itaq; excrementorum copia ac cruditas, per ante dictas vias emisela,cerebri frigiditatem testantur: quemadmodmi recapilla recti, quos alibi Galenus simplices vocat, tufi, stabiles,graciles,ac male altila praesertim si tarde post ortum nascuntur Recti enim fiunt ob viarum in quia

brum

167쪽

A R PA V A. 63biis radices agunt , rectitudinem: holoris eos resiccantis ac intorquentis absentia, hoc est frigiditatis praesentia. Eadem ratione rufi fiunt, qui color magis ad album accedit, ut prius ostendimus: iraciles, maleque alti Frigiditas enim tuligino sum excrementum paucum, ex quo capit si nutriantur, gignit Fidque solum proceu dente aetate. Quare longe post Ortum capillus in trigidis naturis nascitur qui ideo, permanet ac perseuerat, qu5d' prioris capi tis cutem haud ita calor re siccat, ut humorem absumat ac depascat . Raro igitur calcuttio frigidum cerebrum tentatur.

Et somniculos res aliquanto sunt qui frigido sunt cerebro.

Adiecimus in praecedenti dictione, eiusmodi temperamenta in in hac , qua frigido sunt cerebron melioris intelii gen F tiae gratia. Alioqui enim quod sequi tur, nempe, frigori incommodum prompte sentiunt et ad capillos referre videre tur, cum nihil praecesserit quod ad ipsum referri possit Huemadmodum nec hic,quod dictioni somniculosiores sunt, conueniat. Sunt igitur eiusmodi naturae no simpliciter

somno deditae, sed aliquanto somni culm

168쪽

siores:quoniam nam latum habent somni causam,nempe frigiditatem, quae minorem vim ad procreandum somnum quam humi ditas obtinet.

Siccioris cerebri nota meatus excrementis uacant: et sensu acres, uigiles,

eiusmodi sunt capilli robustifimi, celer Grimes statim ab ortu ilascuntur, cristi potitu quam recti: citos calvescunt.

beoas prius emissaria vertimus: sic eniri, meatus per quos cerebri excrementa expurgantur, Galenus vocat. Eiusmodi aut vias sine excremetis siccum cerebri habet:quoniam ipsum nihil superuacuti cotinet. Siccitatas enim potetior humiditate pellit. Quod si obiicias senes sicco esse cerebro, stamen pituitosis excrementis scatere hoc tibi dona Hinus:sedita siccitate coniuncta habent frigiditatem, quae concoctioni ineptissima est. hi autem de qtribu nunc loquimur, medio sunt inter calidia frigidum teperamentor quod plurimu ad concoctione digestioneq;

ac dissipationem humoris habet momenti, proindeque pauca excrementa gignit. Hac ratione sensus habet acres ac perspicaces, ut graeci vocant, aerissee quod, ut modo dicebamus, cerebrum superuacuo humore car

169쪽

careat. Quemadmodu enim in lympidiore

purioreq; aere res melita cernuntur,ita si cerebrispiritus puri desecatiq; sint,senti edi in strumeta melius suas actio es obesit Astuo sa quoque facilitas,qua mi regeti rumpi i graeci vocat,probiores ac perfectiores actiones edit, non solum spirituu puritate,sed ,siccitate, quae mouedi instrumeta firmiora robustio raq; efficit. Eiusmodi quoq; naturae somno deditaeno sunt,scilicet vaporibus facilitate obruetibus vacuae . Ostendimus enim supra, somnum fatigata facultate revaporibus humoribusq; hac obruetibus fieri Eaede natura capillos robustos habet, materia enim ex quali generantur,plurimis ab udant,hac ratione celerrime nascuntur, crispi potius B quam recti. Siccitas enim cutis meatus fluxuosos reddit, qui capillos intorquent rei mantque, ut ante dictum est. Praepropere quoque calvescunt, quoniam in his capitis cutis celeriter inarescit.

Humidioris aute notae,capilli simplieta: caluitiummi momo patiutur:sensus hebetes: excrementori redi data soriaenis multi, et profundi Atque hae quiadem sunt simplices intemperaturae.

Facile ex his quae modo dicebamus h

170쪽

g et Av rr Ax ENImidioris cerebri notae intelligi positant: ut quassiccioris signis omnino contraria sint. Naevi siccioris cerebri meatus viarq quibus Cipsum repurgatur, excremetis vacat, capilli robusti aerispi sunt, celeriter op ab ipso statim ortu nascutur,caluitiu(; praepropere parilitur,& sensus perspicaces habet, ac vigiles sunt:ita humidioris viae quae cerebro resurgado sunt dicatae,excremetis referte sunt capilli simplices,tardeq; nascutur:nec caluiti senti ut . Somno dediti sunt, xtardos habet sensus,humiditas enim excremetorsi redu-datia gignita spiritus animales caliginosos efficat:vnde sensus hebetes reddu tur,male que perspicaces. Eadeo somnos parit, recal Dintium insedit,ut ex ante dictis constat.

Ex copulatis uero prima quide callida et sicca est: qua praedit excrementis

caret=nsuss acres habentre uigilatissimi fune: praepropere calues tripsisse illi creeberrime nascuntur et uberrime aluntur, magni quidem ac re

sti: caput autem tangentibu calidum apparet et rarum ad uigoris usque

aetatem. Nulla enim caligine impedititur Caluitiu