Cl. Galeni Pergameni Ars medica, quae et Ars parva dicitur

321쪽

instrumento famulatur. Respirandi princi pium a thorace pulmo habet,hoc est dilata di cum spiritum accipit, contrahendi cum eundem reddit .Hanc respirationem libera quidem efficit ac minime violenta septuetransuersu violentam vero thoracis micsculi. Itaque ubi quis spiritum libere emit tit, expiratio est.Vbi vero violeter,nom ma pliciter expiratio,sest vehemens expira Iretio dicitur,quam ob iue graeci vocat,nos perflationem aut si mauis,efflationem, quae praetatis musculis vehemeter thoracem mouentibus fit. Itaque aer intro recipitur dum thorax dilatatuta ras vero erruttitin humidem clauditur contrahjturque. Igitur dum emittitur, si guttur transeundo et idit pere titque,vox funditur.Quod ut melius fiat obiectum gutturi palatum est tanquam timtinabulum quoddam, ut Galenta ait, sine

quo certe vox neque canora neque suauis

esset. Quibus enim palatum vitiatum est, culpata prorsus vox est qualis in plurimigest qui ex Hispanica scabie vitiata hanc par

A tem habent. Caeterum aspera arteria vocis materiam praeparat ac velut exasciat guttviri. Quoniam autem pulmo recipere aerem quem expiraret efflaretque debebat: oportuit asperam arteriam in varias fibras distri bui,

322쪽

sis et AvDIL MALA Nybui quae perpetuo inanes vacuaeque sanguinis ac alterius humoris essent, ut spiritum, vocis materiam, reciperent, deinde, ut dictum es foras emitteret. Porro autem aspera arteria membrana siccitatis moderat se est obducta, ad usum quem mox dicemus. Haec itaque ad vocem essiciendam necessa ria sunt. Cum igitur vox aeris repercussu fat,oportet quod percutitur instrumentu, B neque siccum neque humidum vehementeresse. Praeterea cum aer qui emittitur, non tam vehementer ex se percutere possit, ut

eius illisu sonia edat, opus fuit aliquo quod

moueret impelleretq; spiritum,nempe pulmone. Cum rursuSper se is moueri no possit , aliis opus fuit quae conclusum in ipso

aerem expellerent, validius aut impotentiuS,pro necessitatis ratione. Itaque septum transuersum ad liberam expirationem, musculi costales ad violentam,a natura condita sunt. Maiore enim impulsu ad vocem edendam opus est quam ad naturalem spirationem. Vocis igitur differentiae sumendar C

sunt ab asperae arteriae temperamento ,m branae eius internam partem cotegenti conformatione,meatus per quem vox egreditur,magnitudine, expirationi S vehementalia. Humor enim arteriae vocem reddit fu

scam, obscuramq; ac raucam, tacitas vero

323쪽

elaram,lucidam ac canoram. Ex substantia enim humida ac mollis onus admodum obscurus funditur,quod scilicet percutienti cradat. Contra sicca dura renixu clarum efficit. Ferium verbi gratia igni remollitum, sonum percussu obscurum reddit: refrigearatum vero ac iam induratum,clarum. Sic D plumbum obscure sonat,ar clare. Ad eundem modum vocem varia efficit supra me. moratae arteriae conformatio Exasperata enim asperam,heuigata vero saeuem vocem emittit. Dicebamus modo asperam artera a

gutturi vocem praeparare. Cum igitur a pulmone per hanc spiritus impellitur,li qui dem tauigata dicta membrana sit, sine Irnpedimento ad guttur usque, ubi vox collia efficitur,permeat fitque laevis ac suauis.

Si vero exasperata sit,in asperitatis inaequalitatisque eminentiores partes impulsu aerimpingit,si num efficit varium, inaequalemque, prout partes illae tum magnitudi- Ene inaequales, tum mollitie ac duritia dis similes sunt. Atque hanc vocis inaequalita tem asperitatem dicimus, non aliter at

que sonum qui ex lima Vferro eliditur.

O limae enim inaequalitatem ferrum inatequaliter percutientis, inaequalis asperque sonus redditor, magis aut minus pro limae maiore ruinoreue inaequalitate Amplitudo

324쪽

quoque arteriar ingustia voces varias esticiunt. Si miria lata haec sit,vox grauis redditurisin angusta, lata Quod si cum arteriae amplitudine vehementer ad impellatur, vox magna fit, vehementer enim impellitur si thoracis muscula robusti sint. Ad eundem modum si angusta aspera arteria est,

atque aer vehementer impellatur,vox acuta efficitur. Si vero languide, exilis ac parua PItaque ab expirationis vehementia vocis differentiae sumuntur. Inter se igitur vox magna grauis differunt,quod haec sine magno ita cum vehementi aeris impulsu fiat, conueniunt vero aeris impulsi multitudine. Ad eundem modum acuta Vparua inter se spiritus emissi exiguitate 5ueniunt:sed hoc differunt,quod acuta valide, parua languide emittitur. Clara igitur vox xcanora,pulinonis Masperae arteriae moderatam siccitatem significat robscura vero reauca humorem. Rauca quidem cum humidis excrementis, quae e3pirandi conatu maiore excerni so Glent:obscura vero sine his fit. Magnitudo autem calorem quidem instrumenti significat,queadmodum parujtas frigus, sed id ex

accidente, malteriu interuentu Arteriae enim amplitudo,& expirationi vehementia,vocis magnitudinem faciunt. amplitudianem vero,tum imPellentiurn musculorum rob

325쪽

A P A R A. trrobur, tum natiui caloris abundantia Maiagnitudo igitur vocis primum ac statim in strumenti amplitudinem arguit, Wvalida expirandi facuItatem amplitudo instrumenti,Mrobur facultatis ,calorem. Similiter auiatem vocis paruitas,meatus angustiam proti . Iuniis os edit una cti impultriciS facultatis imbecillitate:meatus autem angustia,&facul talis imbecillitas frigus. Supra enim docui mus propriu caloris munus esse dilatare, frigoris vero constringere. Ad eunde modum vox grauis, arteriae latitudine statim indi cat,inuaIidamq; expiratione latitudo aute arteria caliditate,sed thoracis imbecillita tem, aut aliam occasionem, quae expirandi vehementiam impediat Acuta conira arte riae angustiam significat,angustia vero friguS. Aspera aute vox primum arteriae spe britatem ,haec vero immodica siccitatem, i uis vero tauigatam arteriam primum ost dit,deinde eandem esse temperatam.

Naturalibus aute vocum different sproportione respondet hae quae ab alia

bus fiunt rotae existula. de quibus ab unis

de in libris de uoce disturatium est.

Non aliter vocii praeternatura differem .

326쪽

s et CLAvDIL GALANItiae,moria, a quo proficiscuntur, quam naturales ingenitam suam temperie ostendunt. Nam ut vox natura rauca,arteriae humiditatem significat,ita quae talis ex morbo fit. Raucedo enim ab humida imeperie anata rati quam pr*ter natura fit. Ad eude modula vocis avitas fit primu ab arteriae ut ante dictum est, asperitate et haec autem a siccitate

tum natullati, tum praeter naturam Eadem

est reliquarum vocis differentiarum ratio

Reliquae uero ani natis partes meris m,obscura fili temperamenti notas habent. Elaborandum tamen est, ut ex his quae iuuare crudereseolen C ex naturalium facultat Finctionibu ,eas coaegnoscamus.Iri tertio autem libro de foeniplomatum causiis distam,facultatiscuisi ue uirtutem ac uitissim temperiem praeire Hactenus igitur de temperamen e

Reliquarum animantis partium internatum temperamenta cognosse situr sed obscure ex his quae inuare ac laedere solent,aetionibusq; facultatu naturaliv. Diximus ante unumquodq; filo simili gaudere, lardi tanae, ianimodico eius usu:iuuari vexo suo contra-

327쪽

rso, modus utendo adhibeatur. Siqua igitur pars calidorum usu facile laedatur, casi .

da: si frigidorum, gida:si humidori humida ,siccorum sicca iudicanda est. Si ver, calidis moderate adhibitis iuuetur, frigidae ad eundem modum frigidis, calida tempe

Daiescensenda est. Reliquarum autem eadeest ratio. Sed quoniam eiusmodi internae partes non admodum his causis patent, non facile per has notas earum teperamenta de Aprehendentur. In hoc genere continentua renes, vesica, intestina, lien, Waliae id granus partes: quae si frigidis Iaedantur, gidae:si calidis,calidae sunt existimandae caeh. terum facultatum naturalium functioni

bus cognoscinitur eiusmodi partium tem peramenta Facultates naturales voco, quae attrahunt cibum,attracili continent,& conia coquun einde quod superuacuum est,expellunt. Nulla enim corporis pars est, quae omnibus hisce facultatibus praedita non sita E quarum cuiq: suum inest temperamentum,.

illud enim concoctioni, aliud aliis debetatur. Quonia igitur concoctio sine motu ad locum fit, sicco instrumeto no indaguit, sed calido lumido, quod probe eo querermnutricaret, ut Galenus in ultimo de syrrhptomatia causis docet. Reliquae vero faculiates,nempe attrahedi, cotiuendi, inexvel c

328쪽

3r CLAVDII MALE NIIendi, non sine motu munus suum obeunte proinde ea teste,noc est cui interpreta

mur actuosas Graeci appellant, quemadmodum & quae voluntatis imperio mouent,sic enim utrasq; vocat Galenus:in hoc quidem opere ea quae voluntatis imperio, in vitiis mo vero de sympto matu causis eas quae sine arbitrio sed naturaliter ad socia mouent.

Ceterum quatuor facultates naturales,qUatuor qualitatum temperamentu sequuntur, unaquaeq; suu :ipsas vero facultates,acstio es. Ab actionibus igitur notae sumtitur, quibuS facultates primum, deinde temperameta cognoscuntur. Quoniam igitur unc quodque temperametti sua sequitur facultaS, nam- quanq; vero facultatem sua a caio: ut diuertasae inter se sunt partis cuiusq; actiones, ita diuersae sunt eius facultates, mutinter se di uersa hae sunt,ita teperamenta diuersa esse Goportet. Quod curita habeat una actio, atque interdiu plures infirmae esse possunt, Cliquae vero validae. Pueri enim optime concoquunt,male vero cotinent. 5 enim eo. dem modo natura functiones suas omnes molitur. Siquidem immutat,concoquit,nutrit, sine ulla loci mutatione, sed omnibus inter se propinquis, nimirum instrumento,

re immutanda Quum igitur a calido humido aut horum altero fiat concoctio,

329쪽

utroque qui de optimarcalido tantum pro ba: tantum vero humido imperfecta parte H quae concoquit, calidam aut humidam, aut calidam simul tumida, prout actio eius modi proba est,aut minus proba,esse opotatet. Quum vero line motu iunci sones quasno actuosaS,graeci etae Vixae vocant, perf-ci non possint:hoc est attractione, comprehensione, expulsione: instrumentum robustum esse debet. Robur autem a siccita teno qualibet sed mediocri nasciturCut anate docuimus. Siccum igitur instrumentu e se debet quod attrahit, continet, ac Expetigit,non quatumlibet, sed moderate, ut pro

be flectatur stringaturq; dum munus suum obit hoc est, ut diximus, dum cibia attrahit, quod superuacuum est expellit,ac quod im-mmutat,comprehendita continet tantisper dum concoxerit. Quod si vehementer siccum sit,nutritioni ineptum est. Neq; enim vnit neq; glutinat Id igitur aegre attrahit,c5tinet,ac expellit. Frigus autem ad omnes naturae functiones ineptissim si est cui si adia iuncta siccitas sit,omnium pessime immutat ac nutrit. Medio vero modo inter aptissimureineptissimum se habet adiunctione quas actuosas appellari modo dicebamus. Ex his

igitur constat quae actiones quorum temperamentorum virtutes bitia ostendunt.

330쪽

D ET A v Do GALANI Quod si accuratius intelligere cupias te ad ultimii de symptomatu causis libru relega Bmus. In ex eplaribus grecis quotquot vidi e

manici margine scriptum est,iet et e caeresu

quam lectionem sequutus est Leonicenus. ita enim vertit Dictum vero in tertio de causis accidentium, quod cuiusque potentiae virtus: vitium temperatura principalis existat ex quo constat eum non solum iis pro ritea egisse, sed Uec κακία In notaminadi casu prostes mil&kreicis in dandi casu:quarte Stio nullo modo intelligi potest. uid enim quaeso significat,Virtus xvitiuprincipalis teperatura existit Quatenu au Ctem ad dictionem ji attinet, reete iudicio meo legi potest,ut sensus sit:In tertio autelibro de symptomatu causis,disimus facul ratis cuiusq; virtutem ac vitium temperiem praeire,noc est praecedereo priore esse. Certum enim est actione tam proba quam im proba facultate sequi facultate vero te ramentum,quod facultate prius est, facultas aestionis probitate ac improbitate incisi eti legere malis, tuo iure poteris Sensus enim est, In tertio autem libro de sympto matiim causis docuimus quaenam facultatis Dcui