Cl. Galeni Pergameni Ars medica, quae et Ars parva dicitur

511쪽

AR A RA A. popdo, ex qua febris fit. Constat igitur aerem febrem parere, non protinus , sed interue mentibus ante dictis causis. Eadem est reli quorum ratio:ut ex libris de sanitate tuentada,de ex his uuae supra declarata sunt,constare potest.

Omnia igitur mod declarata geneaera materiae quaedam sunt salubrium caιι furum: quae si commod ministrentur, cause sunt et conseruantes , et Almbres: morbos uero Ut commode. Douare ex his iam manifestium est pro ter hes res non alias falabres,aetas mor

bosu existimandri esse,sed easdem ad

diuersa relatus,aliquando salubres, aliis quando uero morbos . Siquidem coris pori mottam desideranti,exercitatio fatis lubris est quies utre insalubris, si otio egeat,quier salutaris A motus autem alubris. Eudon ut m cibi,potus, reliquorum onunitim es rationcavor quodque fa egenti corpori cum ius attam quaticite, tum qualitate adhibitum

st, salubre est,insalubre uer), Ir aut

512쪽

omnitro non indigeat,autsi non seruato modo munistretur.

In hoc opere tantum causas quae necessario corpus immutant recenset Galenus:in libris vero de sanitate tuenda non solum eas quae necessario Ads quae no necessario corpusassiciunt,sub quatuor generibus complectitur,nempe agendis,educedis,&c. Omnes igitur rite administratae, lubres sunt: non rite vero,insalubres.

Daec duo circa salubre et morabo a corpus consideranda sunt,n mu

rium rei quae adhibetur, quantitus 'qualitas. Nulla enim ratione temporisboccasio,utpote que cum his compreeshensast,tanquam aliquod tertiam ades iungenda est cum rem taliae tantare Fumenda corpMege ea certe oppora tune adhibetur que hinc ortium haes

bet occaso,quod fluxum mutabiles sit

mortale corpu3 quods pro murationis ratione alijs alio tepore remedijs egeat. Quare nos genere tertium uriter haec

ul a dicta sunt,occasio uerum docendi

513쪽

gratia ipset qua tertio ob ea qua dixis

mus causam docendo plerum utimur.

Dubitari potest cur tantum quatitate&qualitate, ex his nata occasione, conseruati si salubriumq; causaruscopos hic Galenus cornemoret: in libro vero priore de cui adiratione ad Glaucone,priae ter has tres methodos quartam adi cerat nempe ministrandi remedii modum Praeterea quit de corrigvidi itati iiis temperaturis disputat,idio tabit, actitandum esse docet,sed paulatimi.NSH enim,inquit aratura sustinet subita n utationes,quod nihil aliud est quam modum m

ni st ad praescrabere Causa autem cur idi: cerit,haec est,nam in morbis curandis dari praesidiaco mode non possunt, nisi materia corpusq; ipsiam pre paremus Mecstatim surrimo morbo vehementissima auxiliaadhiberi possunt: ut inc5mmtarii, quos in Iibros Galem ad Glaticone eo scriptimus, abunde

docuimus.In conseruata vero sanitate nec maxena ejuS,nec corpus ante praeparamus:

sed statim remedia quam maxinter eriso test simillima,hquata praesens status eae gitat adhibemus:cibu poni verbi gratia, latinn,quanta inanitio est:& tale quali egere corpus videtur. Eade est reliquom ratio

514쪽

ii nisi maioris inredigietiae gratia non derat,docet Galenus. Nam si tale, inquit, ac tanta resumere corpus debeat certu est ea opportune adhiberi. Iraq; sinu eget, nune est adhibendi opportunitas. PONO AUte Octaeasio ab eo orti habet quod fluxum sit atq;immutabile corpus nostru interitu obn xiv. Supra enim ostesum est ex Galeni sen tentia, quod principia quaedam sint cortu pilois nostrae in nobis cogenita,quae omniano vitari nequeunt. Quaret vero forinse acus aduenian quibus etia neces rio cor pus astaciatur alia aliis teinporibus Aestat lenim alias,alias hyeme Alias auilino, alias vere fricitur. Aestas quidem calidius stacius, hyems frigidius tumidius corpus reddit. Sic motus calfacit' exiccat: quies vero refrigerat lumectat. Ad eundem modum reli qua corpus immutant, ut ante declarat Aest. Pro harum igitur mutationum varieta te aliis alio tempore remediis corpuS ego . Hinc nata est occasio tantae realis rei adhibendae. Quare,ut Galenus ait, non est genere tertium inter haec quae dicta sunt, occa. Cfio. Secus est in remediis quae morbis adli L. Lentur.nam occasio,atque administrandi remedii modus,tanquam aliquod tertium aut

quartum annumerantur:vt in commentariis

nostris ad Glauconem abunde docuimus.

515쪽

hioniam autem in his copis tum aliae salubres cause,tum quod nuc promposimum es genta continetur, de ipsurursus disset lis.

Sub quantitatemqualitate non solum ante dictae causae, nempe ac ambienS, ci-- busin potus, somnusis vigilia, quae

asi in 'ntur,quaeqtie vacuanturi retinen tur .atque animi motus continentur, sed&aliae permultae,quae tametii necessario non immutant, rationem tamen habent salitabrium causarum, non aliter atque aliae, si commode adhibeantur,isin incommode.in salubrium. Commode autem ministrantur, si qualitas, quantitas earum seruetur, ut modo declaratum est.

Opimae igitur corporis constitutioni i circundu cIm aer teperatu sit, tum

aliorum nuper commorator sim mpe quietis dimotvisomni et uigiliae, situm assumendorum et excernendorum exquisitas minetria conueniet. Sin inditemperatin sit antum 'inmetriam muretare conuentit,civita uitiatum temper mentum est. t

516쪽

sra CEAT DIU GAL NE Optimam constitutionem vocat, ut ante declaratum est, eam quae omniSexcessus ex per est, quatenus quidem ad sensum attinet. Ad eundem modum tempe ratum aerem,qualis in vere esse solet. Inte-perato itaq; aere optimam constitutionem tuetur motu quietis somni vigilit a sumendorum& excernendorum exquisita symmetria ac mediocritas,quam inquanti

late requalitate consistere modo dicebae Smus. Similia enim similibus seruantur. Quod an omnium temperamentorti commune sit,an optimae constitutionis propriia,

dubitari potest No enim ut optime tempe rata corporiSconstitutio teperatis ita quae ab hac recedunt,sibi similibus conseruari videntur,sed potius laedi,quod LGalenus sentire videtur omnem enim intemperi ea suo

simili ot Tendi ante scripsit:calida quidem ab calidis siser indam a frigidis,& reliquas pariet. odo. Respondendum est indubitatum ac certum perpetuumq; hoc principium esse, non aliter intemperatam constitutionem Gabintemperata causi quam temperatam a temperati seruata si quidem utrorunque, hoc est intemperati corporis, di caularum ipsum immutantium exuperantia par sit, quod si causaraim quam corporis maior sit,

corpus indubie laedetur. Itaque in aere tem

517쪽

A A V A. traperato temperatae causae ministrari debent, in intemperato vero tantum in contrariam qualitatem,quantus est aeris a iusto tempe ramento recessus,mutari debet. Si aer, verbi gratia in secundo ordine frigidus sit,causas corpus immutantes in eodem ordine a

Iulidas:&cotra si ille calidus sit,has eode sem per ordine frigidas esse oportet si quidem optimam constitutionem tueri velis. Inter has salubres causas Galenus de industria animi mot'prqtermisisse videturiquod scilicethicii libet administrari non possunt : aut si

possunt, non tamen ut volumus moderari possumus. Integrum enim non est cla libet irasci excandescere, aut alio quouis modo commoueri,nisi obiecta commotionis spe ciem aestimauerit ratio, ut ante monstratu est aut si cum lubet irascimur atque moue mur,non tamen impetu ita moderari possurrius, ut motus exuperatiae nature resipodeat.

Soemmetris quidem scopiu est mari

biente quidem aere ut neque frigore inae horrescamu3 reque aestu sudem ius.

Quonia paulo ante aeris quietis remotus reliquarumque salubrium causarum symmetria corpus conseruari dicebat, nunc harum cuiusque scopum .hoc est quantitatis& qua litatis modum hulemque praescribitu atque

518쪽

ri ex AvI ID GALRNIim primis ambietis nos aerisaeuius, ut instit, modus esto,ut neque eiusfiigore inhorre scamus, neque calore sudemus. Nam inter haec duo aeris temperamentu constituit,cmius certe magna latitudo est quemadmodiss& temperati beneque constituti corporis BNeque enim hoc loco optimam constitutionem intelligi volo hanc quae cogitatione verius quam re ipsa existit, quaeq; maioris siminoris ratione diuiduano sit, sed quam functionia probitate metimur. In medio igitur frigoris horrorem, caloris sudore indu

centi constituta aeris symmetria ac mod ratio est. Horrorem dico concussione quadam lauem cutis, iubiectorum musculorum. Nam quae innsta, cit, densa est,rI-go dicitur:in quo non solum cutis Vmusculi,sedi totum corpus vehementer cocutituravi in comentariis nostris in libros Ga Cleni de curandi ratione ad Glauconem docuimus. Sudor aut enotior est quam vide clarari debeat. Solam porro agentium aeris qualitatum symmetriam docet, non autem quantitatem, ut quam metiri non possiS,niri moram in eo intelligere velis: nec patientium qualitatum nempe humiditatis siccitatis, quae scilicet aut nullo, aut salte exiguo sensu corpus assciant Tempori tamelongitudine alia in corpore qualitates ia

519쪽

ARV AIt v, 3 Munt, quae tactu deprehenduntur, nempe mollitiem duritiem, latuitatem dc asperi tatem Tamisper igitur humectandum cor- Dpus est, dum humore non nimis molle fiat, ac laevigatum sit:exiccandum, dum nonniami durum ac asperum reddatur.

Ab exerci ratione uerδ quu primum DFeficere corpus coeperit, cessiti dii est.

Tantum exercitationis, no elaam quietis

modii hoc lo eo praucribit Galenus sed nee ipsius quidem exercitationis omnem copum verum solaui quantitate. De qualitat enim hi prorsus meminit .nec de administrationis tempore:quod ,ut arbitror, persta haec intelligi poterant.Nemo enim dubitat optimam constitutionem in te pera o aere, Esi vehemens sit exercitatio vel an ida, remissa aut violeta &celeris aut tarda, conseruari non posse,sed si sit mediocris. Vehementior enim celerior biolentior cor pus immodice calfaciunt ac exiccantatardior vero remissior xlanguidior refrige rant lumectant. ceteri. administrari non debet cisi adhuc iudi cibi succi in votre benis multitudo cotinetur.nean comporis habitu ante concoctione fer tur. Ita que ea adhibenda est,quum praecedes cibus duplici coctione confectus est Galenu

520쪽

docet:nempe ea quae in ventre, Mea quae invasis sanguinis agitur,cum let instat cibi sita pniendi tempus Ex his constat quanta quies esse debeat xquata exercitatio Tantisper enim exercitatione abstinendu atque qui scendum est, dum absoluta sit duplex antediista concoctio Tantisperq; exercendum, dum corpus lassescere dolere que inceperit,

Verbum enim mobon fiatigari, lassescere ac dolere significat.

In cibis accurata concoctio, ' moderari excrementoru tu qualitas tu quatiatu In his concoctioni restondet apperitentia.Quare nes praeside opus est qui se cibi modum praestabit. Siquidem optisma natura tantu prob concoquit quantum appetit.

Tantum non cibi modo, sed, potus optime costituta natura appetit,quantu ipsa concoquere potest . QVatu autem concoquere possit,ex quantitate qualitateq; excremeniatorum deprehedimus. Concoctionis igitur quae in ventiae fit, aluit edimeta probitatem ac vitium os edunt: eiu vero quae in venis, urinae. Id genus aute excrementa, alia quidem cibo,utinae vero potui respondere de Ubent