장음표시 사용
241쪽
L RR. RIMVs 2ostgendendum pertinet, assumitur . Assumptionis approbatio, per quam id, quod a mptum G, ω- tionibus firmatur. Complexio, id, quod conficitur ex omni argumentatione, breuiter exponituri suae plurimas habet argumentatio partes, ea constat ex his quinque partibus. Secunda est quadripartita. Tertia tripertita. bipertita, quod in controuersia est . De unaquaque parte potes alicui uideri posse argumentationem consistere. Eorum igitur, consistant, exempla ponemus: horum, quae dubia sunt, rationes asseremus.Quinquepertita argumentatio es huiusmodi: Omnes)le ges iudices ad commodum resp. referri oportet , eas ex utilitate communi , non ex scriptione, quarin litteris es, interpretari. ea enim uirtute Osapientia maiores nostri fuerunt , ut in legibus scribendis , nisi salutem, atque utilitatem reip. sibi aliud nihilproponerent. neque enim ipsi , quod obesset , scribere uolebant , O , si scripsissent, cum esset intestinum, repudiatum iri legem intelligebant. nemo enim leges legum caussa saluas esse vult, sed reip. quod ex legibus omnes reJublicas optime putant administrari. suam ob rem igitur
legesseruari oporte ad eam caussa cripta omnia interpretari conuenit: hoc en, qreoniam resp.sesevimus , ex resp. commodo atque utilitate leges imterpretemur . Ham ut ex medicina nihil oportet
putare proficisci,nisi huodad corporis utilitatem sectat , quoniam eius caussa es instituta: sic a legi O bus
242쪽
bus nihil conuenit arbitrari,nisi quod resp.conducat, proficisci , quoniam eius caussasunt comparatae. Ergo in hoc quoque iudicio desinite litteras legis perscrutari , O legem , ut aequum est, ex utilitate resp. considerate, quod hic fecit. Quid enim magis utile Thebanis fuit , quam Lacedaemonios opprimi ἰ Quid magis Epaminondam Thebanorum imperatorem , quam uictoriae Thebanorum consulere decuit j Quid hunc tanta Thebanorum gloria,
tamclaro atque exornato trophaeo carius atque aritiquius habere conuenit e Scripto uidelicet legis omisio ,scriptoris sententiam considerare debebat. Atque hoc quidem satis consideratum eri , nullam se legem , nisi resp. caussa scriptam . Summam igitur amentiam esse exissimabat, quod scriptum esset reipsalutis caussa id non ex non resp.salute interpretari. Quod si leges omnes ad utilitatem reip. referri conuenit, hie autem saluti reip. profuit , profecto non potest eodem facto ct communibus fortunis consuluisse , ct legibus non obtemper se .
Quattuor autem partibus connat argumentatior cum aut proponimus, aut assumimus sine approbatione . Id facere oportet, cum aut propositio exsei testigitur , aut assumptio perspicua est, ct nullus
approbationis indiget. Propositionis approbatione praeterita, quattuor ex partibus argumentatio tractatur ad hunc modum: Iudices, qui ex lege lavati iudicatis, legibus obtemperare debetis . OMtemperare autem legibus non potestis, nisi, quod
243쪽
scriptum est in lege, sequamini. quod enim certius legis scriptor tessimonium uoluntatis suae relinquere potuit, quam quod ipse magna cum cura atque diligentia scripsit φ Quod si litterae non extarent,
Magnopere eas requireremus , ut ex his scriptoris noluntas cognosceretur e nec tamen Epaminondae
permitteremus , ne si extra iudicium quidem esset, ut is nobis sententiam legis interpretaretur: nedum nune istud patiamur, cum praesto lex sit, non ex eo, quod apertissme scriptum est . sed ex eo, quod suae caussae conuenit , scriptoris uoluntatem interpretari. Quod si uos iudices legibus obtemperare debetis , O id facere non potestis , nisi quod scriptum es in lege sequamini: quid caussae est,quini tu contra legem fecisse iudicetis e Assumptionis:
autem approbatione praeterita, quadripartita sie fiet argumentatio: Quisaepenumero nos per fidem fefellerunt , eorum orationis fidem babere non debemus. Si quid enim perfidia illorum detrimenti acceperimus, nemo erit praeter nosmet ipsos,quem iure accusare possimus. Ac primum quidem deciapi incommodum est , iterumfluitum, tertium tumpe Carthaginienses autem persaepe iam nos fefellarunt. Summa igitur amentia est in eorum fide spem habere,quorum perfidia toties deceptus sis. Vir que approbatione praeterita , tripertita sit hoc pactis: Aut metuamus Carthaginienses oportet , si
incolumes eos reliquerimus: aut eorum urbem diruamus . ac metuere quidem non oportet. restito a igitur,
244쪽
igitur , ut urbem diruamus. Sunt autem , qui pur. tant nonnumquam posse complexione o oporte' si
supersederi,cum id perspicuumsit, quod conficiatur taex ratiocinatione. Quod si fiat, bipertitam quoqης η feri argumentationem, hoc modo: Si peperit, uir Origo non est: peperit autem, hic satis esse dicunt pro nponere assumere; quoniam per*icuumsit, quod
conficiatur: complexionis rem non indigere. 2N0- is bis autem uidetur omnis ratiocinatio cooclum , adenda esse: ct illud uitium, quod istis displicet, α magnopere uitandum est, ne, quod perspicuum sit,
id in complexionem inferamus. Hoc autem feri. ἀpoterit , si complexionum genera intelligantur. 2Nam aut ita complectemur , ut in unum conducamus propositionem ct Uumptionem, hoc modo: Quod si leges Omnes ad utilitatem reip. referri cou θ uenit , hic autem saluti reip. profuit : profecto i unon potin eodem facto ct saluti communi consum e .luisse, legibus non obtemperasse: Aut ita,ut ex , ccontrario sententia conficiatur , hoc modo: Fum' χma igitur amentia est , in eorum fide spem habere. 4 quorum perfidia toties deceptus sis: Aut ita, ut o id solum , quod conficitur, inferatur , ad hunc modum : Vrbem igitur diruamus : Aut ut id, cquod eam rem , qua e conficitur , sequatur necessς Ur iden huiusmodi: Si pepeνit, cum uiro concu'buit e peperit autem. Conficitur hoc: Concubuit ligitur cum uiro. Hoc si nolis inferre , ct inferat hid, quod sequitur, Fecit igitur incessum , ct conri A cluseris
245쪽
. LIBAR. PRluus 2ry truseris argumentationem, O pesicuam fuge vis complexionem . Quare in longis argumenta tionibus , ex conductionibus , aut ex contrario complecti oportet: in breuibus id solum , quod conjicitur , exponere e in iis , in quibus exitus pessimus est, consecutione uti. Si qui autem ex una quoque parte putabunt conflare argumenta tionem , poterunt dicere ,saepe satis esse hoc modo argumentationem facere : Puoniam peperit, cum uiro concubuit: nam hoc nullius neque approbationis , neque complexionis indigere , sed nobis ambiguitate nominis uidentur errare. I tam argumentatio nomine uno res duas signi rat , ideo quod inuentum aliquam in rem probabile , aut necessarium argumentatio uocatur, O eius inuenti artificiosa expolitio . quando lintur proferent aliquid huiusmodi: Quoniam peperit , cum uiro concubuit et inuentum proferent, non expolitionem . nos autem de expolitionis partibus loquimur: nihil igitur ad. Ranc rem ra
tio illa pertinebit'. atque hac diglinctione alia quoque, quae uidebuutiis officere huic partiti ni , propu abimus, si qui aut assumptionem aliquando tolli posse putent, aut propositionem. quae si quid habet probabile , aut necessarium,
quoquo modo commoueat auditorem necesse est.
quod si solum θectaretur , ac nihil, quo pacto
tractaretur id, quod esset excogitatum, referret, nequaquam tantum inter summos oratores Om
246쪽
diocres interesse existimaretur . Variare autem orationem magnopere oportebit . nam: omnibus in rebus similitudo in satietatis mater. Id fieri poterit, si non similiter semper ingrediamur in amium Mationem. Nam primum omnium gemeri'us ipsis distinguere conuenit orationem, hoc ea tum inductione uti, tum ratiocinatione . Dei de in ipsa argumentatione non semper a propomtione incipere , nec semper quinque partibus a buti , neque eadem ratione expolire partitiones, sed tum ab assumptione incipere licet, tum ab approbatione alterutra , tum utraque , tum hoc, tum illo genere complexionis uti. Id ut pesici tur, auiscribamus ipsi, aut in quolibet exemplo de iis , quae proposita sunt, hoc idem exerceamus,
ut quam facile sit factu. Ac de partibus quidem
argumentationis satis nobis dictum uidetur . Iulud autem uolumus intelligi, nos probe.tenere, aliis quoque rationibus tractari argumentationes in philosophia multis o obscuris, de quibus
certum est artificium conIlitutum . Verum illa nobis abhorrere ab usu oratoriouidentur . t uuae pertinere autem ad dicendum putamus , ea nos Pommodius, quam ceteros , attendisse non virmamus , std perquisitius oe diligentius conscripsisse lollicemur. stunc, ut instituimus, proficisu ord
me ad reliqua pergemus. REPREHENsio est,per quam argumenta do aduersarioram eonfirmatio diluitur, aut insi 4 e matur,
247쪽
matur, os alleuatur. Haec fonte inuentionis eodem utetur , quo utitur confirmatio et propterea
quod quibus ex locis aliqua res confirmari poteritii idem potes ex locis infirmari. nihil enim considerandum es in his omnibus inuentionibus, nisi id, quod personis, aut negotiis attributum est Quare
inuentionem O argumentationum expolitionem ex illis , quae ante praecepta sunt, hanc quoque in partem orationis transferri oportebit. Verum men, ut quaedam praeceptio detur huius quoque partis , exponemus modos reprehensionis: quos qui obseruabunt , facilius ea, quae contra dicentur, dia luere aut infirmare poterant . Omnis argumenta tio reprehenditur ,si aut ex iis, quae sμmpta sunt, non conceditur aliquodiunum plura uer aut , his concos, complexio confici ex his negatur: aut si genus ipsum argumentationis vitiosum ostenditur aut se contra firmam argumentationem alia aeque firma, aut firmior ponitur. Ex ijs,quae sumuntur, aliquid non conceditur, eum aut id, quod credibile dicunt , negatur esse eiusmodi:aut, quod comparabile putant , dissimile ouenditur: aut iudicatum aliam in partem traducitur: aut omnino iudicatum
improbatur: aut , quod signum esse aduersarij dnxerunt , id eiusmodi negatur esse: aut si complexio
aut una, aut ex utraque parte reprehenditur et an
si enumeratio falsa ostenditur: aut si simplex co clusio falsi aliquid continere demonBratur. P amomne , quod sumitur ad argumentandum , ep*O - - proba
248쪽
probabili, Depro necessario , necesse est jumatur
ex his locis, ut ante ostendimus. pro credibili sumptum erit , id infirmabitur , si aut pesime
sat um erit, hocmodo: 2 no es qui non pecuniam quam sapientiam malit . aut ex contrario quoque credibile aliquid habebit, hoc modo : Quis est, qui non vicis cupidior sit, quam pecuniae' Aut erit omnino incredibile, ut si quis , quem connet esse auarum , dicat alicuius mediocris vicis caussa se maximam pecuniam neglexisse. uis, quod in quia busdam rebus aut hominibus accidit, id omniabus dicatur usu euenire, hoc pacto et Qui pauperes sunt se antiquior vicio pecunia est. Qui locus d sertus in, in eo caedem factam esse oportet. In loco celebri homo occidi qui potuit c Aut si id, quod raro fit, fieri omnino negaturaut Curio pro Fuluio: Remo potes uno sectu neque praeteriens in amo rem incidereae Quod autem prosigno sumetur , id ex iisdem locis , quibus confirma tur, infirmabitur. Ham in signo ,primum uerum esse onendi oportet.
Deinde eius esse rei signum proprium, qua, de re Iitur, ut cruorem caedis. Deinde factum esse,quod non oportuerit: aut non factum, quod oportuerit. Tonremo scisse eum, de qua quaeritur, eius rei legem O consuetudinem. nam eae res suntsigno attributae, quas diligentius aperiemus, cum separatim de ipsa coniecturali constitutione dicemus .Ergo horum unumquodque in reprehensione aut non esse
signo , aut parum Uagno esse , aut a se potius, i uo , i , . quam
249쪽
ptain ab aduersa se stare, aut omnino falso dici. aut in aliam quoque sulpisionem duci posse demonstrabitur. Cum autem pro comparabili aliquid i ducetur,quoniam id per similitudinem maxime tractatur, 3M reprehendendo conueniet mile id negare esse quod conferetur ei, quicum conferetur. Id fieri poterit, si demonItrabitur diuersum esse gen re, natura , ut, magnitudine , tempore , loco , pe sona, opinione: ac si quo in nu ero istud , quod per similitudinem asseretur , O quo in loco hoc genus, cuius caussa asseretur , haberi conueniat , sende tur. Deinde, quid res cum re disserat, demonstrabitur,ex quo docebimus aliud de eo quod comparabitur , de eo quicum comparabitur, existimari oportere'. Huius facultatis maxime indigemus, cum ea ima argumentatio , quae per inductionem tractatur, erit reprehendenda. Si iudicatum aliquod inferetur , quoniam id ex his locis maximemmatur I laude eorum , qui iudicarunt , similitudine eius res,qua de agitur, ad eam rem , qua de iudicatum est, commemorando non modo non esse reprehensum iudicium, sed ab omnibus approbatum; O demonstrando di*cilius, O maius fuisse id iudicatum , quod asseratur , quam id, quod in Ret. Ex contrari' locis ,si res aut vera, aut verisimilis permittet,infirmari oportebit: atque erit obseruandum diligenter , ne nihil ad id , quod agatur , pe tineat id , quod iudicatum sit: uidendum est , ne ea res proferaturi in quam sum , ης de ipso, qui b
250쪽
es, quae temere , O nullo tonsilio administraturi Exercitus is , cui praepositus es sapiens O calludus imperator, omnibus partibus commodius regitur , quam is , qui stultitia , ct temeritate alia cuius administratur. Eadem nauigii ratio est. nam nauis optime cursum conficit ea, quae scienti ogubernatore utitur. Cum propositio sit hoc pacto
approbata,. O duae partes transierint ratiocin tionis; tertia in parte aiunt, quod onendere uelis, id ex ui propositionis oportere assumere, hoc pacto Nihil autem omnium rerum melius , quam omnis mundus, admininratur. Huius assumptionis quarto in loco aliam porro inducunt approbationem,hoc modo: TUm ct signorum ortus o obiatus definitum quendam ordinem seruant; annuae commutationes non modo quadam ex nece
tates per eodem modo fiunt, uerum ad utilitates quoque rerum omniumsunt accosmodatae; Odiurnae nocturnaeq. uici udines nulla in re umquam mutatae quidquam nocuerunt. quae signo sunt omnia , non mediocri quodam consilio naturam mundi adminiRrari. suincto inducunt loco complexione eam,ct quae aut id infensolum, quod ex omnibus partibus cogitur, hoc modo: Consello igitur mundus adminimature aut unium in lo- eum cum conduxerit breuiter propositionem , O
sumptionem, id adiungit, quod ex his confici tur, ad hune modum : Quod si melius geruntur ea, quae consilio, quam quae sine consilio adminc rustranture