장음표시 사용
321쪽
esset, accusatione alterius , ct culpae depulsione dempta, ceteris similiter uti locis oportebit , ct ex concessonis partibus, quae conuenient, assumere, de quibus poti nobis dicendum erit. Loci autem communes, jdem utrisque fere, qui si erioribui assumptiuis incident; hi tamen certissmi. Accusaniori ,secti indignatio.. Defensoris, cum iv alio culmpasit , aut in ipso noli sit Applicio reum asci novaeportere . Ipsius autem rei fit remotio , cum id, quod datur crimini,negat neque ad e, neque ad U- .ficium Dura reus pertinuisse: Rec ,si quod in eo mdelictum ,sibi attribui oportere. Id genus caussae est huiusmodi: In eo foedere, quod factum est quoο-dam cum Samnitibus , quidam adolescens nobilis porcam sustinuit iussu Imperatoris. Foedere autem ab senatu improbato, ct Imperatore Samnitibus dedito,quidam in senatu eum quoque dicit, qui po . cam tenuerit, dedi oportere. ,Intentio est, Dedi oportet .iepulsio es , Non oportet . Quaestio est. Oporteat ne .i tio es , Non enim meum fuit Usicium, nec meapotestas , cum O id aetatis Opri' vatus essem, essetfumma cum auctoritate potestate, imperator , qui videret ut satis honesum foedus feriretur. Infirmatio vi, Alimen , quorniam tu particeps factus est in turpi o foedere summae religionis, dedi te conuenit. Iudicatio est, Cum is , qui potestatis nihil habuerit , iussu Imperatoris in foedere , O in tanta religione inter' rit, dedenduine sit hostibus, nec ne . Hoc genus
322쪽
caussae a superiore hoc di fert, quod in illo concedit
se reus oportuisse facere id, quod fieri dicat accusa toroportuisse, sed alicui rei, aut homini caussam attribuit , quae uoluntatifuae fuerit impedimento sine concessonis partibus . 2 tam earum quaedam maior uis eH, quod pausto post intelligetur. In hoc
autem non accusiare alterum, nec culpam in alium transferre debet ,sed demonstrare eam rem nec ad
se, nec ad potestatem, neque ad vicium suum pertinuisse, aut pertinere. Atque in genere hoc accidit noui, quod accusator quoque saepe ex remotione criminationem conficit. Vt si quis eum accuset, qui cum Praetor esset, in expeditionem ad arma populum uocarit, cum Consules adessent .i P am ut insuperiore exemplo reus ab suo osscio ac potestatefactum dimouebat: sic in hoc ab eius oscio ac potestate, qui accusatur , ipse accusator fantam remouendo,hac ipsa ratione confirmat accusationem. In hoe iab utroque ex omnibus partibus honestatis, O omnibus utilitatis partibus, exemplis, signis, ratiocinando, quid cuiusque vicij, iuris, potestatis sit, quineri oportebit: fuerit ne ei, de quo agitur id iuris, oscij, potesatis attributum, nec ne. Locos autem communes ex ipsa re, si quid indignationis ac conquestionis habebit, fumi oportebit. Concesso es, per quam non factum ipsum improbatur ab reo ,sed, ut ignoscatur, id petitur. Cuius par tessunt duae, purgatio, oe deprecatio. Purgatio es, pir quam eius, qui accusatur, non factum
323쪽
; LIBER .sECUNDUS 79psum Oed uoluntas defenditur . Ea balet partes
tres , imprudentiam, casum , necestudinem. Imprudentia es, cum scisse aliquid is, qui arguitur, negat o ut apud quosdam lex erat , T e quis Dianae uitulum immolaret'. 2 tautae quidam, cum adue D te sate in alto iactarentur, uouerunt, si eo portu, quem conspiciebant, potiti essent, ei deo, qui ibi e set de uitulum immolaturos. Casu erat in eo portu fanum Dianae eius, cui uitulum immolari non licebat: Imprudentes legis, cum exissent. Vitulum immolauerunt. Accusantur. Intentio est, uitulum immola lis ei deo, cui non licebat. De
pulsio est in concessone posita. Ratio est, tacesciui non licere. Infirmatio eri, I Uen, quoniam feciniquod non liceb t, ex lege supplicio dignus es. Iu dicatio est, Cum id fecerit, quod non oportuerit, o id non oportere nescierit sit ne supplicio dignus.
fus autem inferetur in concesonem,cum demonstrabitur aliqua fortunae uis uoluntati obstitisse, ut in hac: Cum Lacedaemoniis lex esset, ut, hostias nisi ad sacrificium quoddam redemtor praebuisset, capitale esset: hostias is, qui redemerat, cum sacriami, dies inflaret, in urbem ex agro coepit agerertumsubito magnis commotus tempestatibus uius Eurotas is, qui propter Lacedaemonem fuit, ita magnus O uehemens factus es, ut eo traduci uictimae nusio modo possent. Redemptor suae uoluntatis oIlendendae caussa hostias conssiluit omnes iubitore, ut, qui trans flumen essent, videre possent.
324쪽
Cum omnes sudio eius subitam fluminis magnitum dinem scirent fuisse impedimento , tamen quidam
capitis accersierunt. Intentio eri , Honiae, quas debuisti,adsacrificium praesto non fuerunt. Depulso est concesso. Ratio , Flumen enim subito accreuit, ea re traduci non potuerum. Infirmatio en, Tamen, quoniam, quod lex iubet, factum non est, supplicio dignus es. Iudicatio est , Cum in ea re re demptor contra lcgem aliquid fecerit qua in resudio eius subita fluminis oblitterit magnitudo, supplicio ne dignus sit. necessitudo autem insertur, cum ui quadam reus id, huodfecerit, fecisse defenditur, hoc modo: Lex eri apud iobodios, it,si qua rostra ta in portu nquis deprehensa sit, publicetur . Cum magna in alto tempestas esset , uis ineytorum inuitis nautis IModiorum in portum inauim coegit. at aestor navim populi uocat. 2 auis dominus negat publicari oportere. Intentios, Rrata nauis in portμ deprehensa en. Deput o eu concesso. Ratio, Vi O necessario sumus tu portum coacti. Infirmatio est, Psirim ex lege tamen populi esse ostportet. Iudicatio es, Cum rostratqm navim in portu deprehensam lex publicarit, cumq. haec nauis Luitis nautis ui temperaatis in portum coniecta sit,
oporteat ne eam pyblicari. Horum trium generum iccirco unum isi locum contulimus exempla, quod similis in ea praeceptio argumentorum traditur.
Nam in his omnibus primum,si quid res ipsa dabit facultatis, coniecturam ab accusatore induci oportebit,
325쪽
oportebit, ut id, quod uoluntate factum negabitur consulto factum suspicione aliqua demonstretur.Deinde inducere definitionem necesstudinis, aut sus, aut imprudentiae , exempla ad eam definitionem adiungere, in quibus imprudentia fuisse ui deatur, aut casus, aut necessetudo , O ab bis id, quod reus inferat Ἐparare, id eri ostendere dissimile, quod leuius, facilius, non ignorabile I non fortuitum, non necessariumfuerit. Postea demqndistrare, potuisse euitari, o hac ratione prouider i
potuisse, si hoc alit illud fecisset , qui, nisi fecisset,
praecaueri, ct definitionibus ostendere n0n hanc imprudentiam, aut casum , aut necessiUinem , sed inertiams, negligentiam, fatuitatem nominari oportere. Ac si qua neces udo iturpitudinem uide- . bitur habere, oportebit per locorum communium implicationem redarguentem demonstrare , hi uis perpeti , mori denique satius fuisse, quam elusemodi necestudini obtemperare . iatquei tbm e his locis , de quibus in negotiali parte dictum en, viris O aequitatis naturam Mortebit quaerere,
quasi in absoluta iuridicialiper se hoc ipsum ab re
ιus omnibas separatim considerare . AtqueBoc in loco ,si facultas erit, exemplis vii oportebit, qAibus in simili excusatione non sit ignotum c o contentione , magis istis ignoscendum fuisse: ct ex deliberationis partibus, turpe, aut inutile esse conc di eam rem quae ab aduersario commisi a sit : per magnum esse, O magno futurum detrimento , si ea
326쪽
, 8, DE. IN v ANTIONE' Ires ab iis, qui potesatem habent iudicandi , n glecta sit. Defensor autem conuersis omnibus his partibus poterit uti. maxime autem in uesuntate defendenda commorabitur, O in ea re adaugenda, quae uoluntati fuerit impedimento, O se , plus quam ficerit, facere .non potuisse, ct in omnibus rebus uoluntatemspectari oportere: Ose conuinci non osse,quod non absit a culpa: ct exsuo nomine coramunem hominum infirmitatem posse damnari. Deinde nihil indignius esse , quam eum, qui culpa careat, supplicio non carere. Loci autem comm nes accusatoris,unus in confessione, O alter, quan ta potestas peccandi relinquatur, si semel insit tum sit, ut non de facto ,sed de facti caussa quaera tur . Defensoris autem, conqueBio calamitatis ius, quae non culpa, sed ut maiore quadam acciderit , O de fortunae potestate, O hominum in semitate , O uti suum animAm non euentum considerent . In quibus omnibus conquesionem suarum aerumnarum, O crudelitatis aduersariorum indignationem inesse oportebit. Ac neminem mirari conueniet ,si aut in i , aut in aluis exemplis scripti quoque controuersiam adiunctam uidebit. Quo degenere post erit nobis separatim dicendum: propterea quod quaedam genera caussarum simpliciter θex sua ui considerantur; quaedam autem sibi aliud φιoque aliquod controuersiae genus assumunt. Quare omnibus cognitis , non erit dissicile innamquamque caussam transferre, quod ex eo quo que
327쪽
1I,3 R. s E cvs D vs et que genere conueniet: ut in his exemplis concesso-xis inen omnibus scripti controuersia ea, quae exscripto oesententia nominature sed quia de concessione loquebamur, in eam praecepta dedimus, Alio autem loco descripto O sent entia dicemus. 2 ac in alteram concessionis partem considerationem i tendemus. Deprecatio est in qua non defensio facti, sed ignoscendi postulatio continetur. Hoc genus uix
in iudicio probari potest: ideo quod, concesso peccato, si ile est ab eo,qui peccatorum uindex esse de
bet, ut ignoscat impetrare. Quare parte eius generis, cum caussam non in eo constitueris , uti licebit. nisi pro aliquo claro, aut forti uiro, cuius in re .
multa sint beneficia, dixeris, po , cum uidearis
non uti deprecatione ,suti tamen, ad hunc modum:
Quod si iudices hic pro suis beneficiis , pro 'os
dio,quod in uos habuitsemper,talisuo tepore multorum suorum recte factorum caussa, uni delicto ut ignosceretis, ponularet, tamen dignum uestra mansuetudine, dignum uirtute huius esset iudices, a vobis hanc rem hoc postulante impetrari. Deinde augere beneficia licebit,o iudices per locum comm nem ad ignoscendi uoluntatem ducere. Quare hoe genus, quamquam in iudicise no uersatur, nisi quadam ex parte o tamen, quia O pars ipsa inducenda nonnumquam ess, ct insenatu , aut consiliosaepe omni in genere tractanda, in id quoque praecepta ponemus . nam insenatu, O in consilio de Siphace
diu deliberatum G, Numitorio Pulis
328쪽
astud L. Opimium .eius consilium din dictu' est. Et magis in hoc quidem iussos e d , qη P .gnosicendi, postisatio ualuit. nam semper animoto se in populum non tam facite probam. cum coniecturali con stitutisne n cre in mvir propter posterius. beneficium sibi ignosceretur, cum deprecationis partes adiungere seportebiti itur eum, qui, sibi ut ignoscatur, postulabi commemorare si qua sua poterit beneficia si pol rit , ostendere ea maior a esse, quam haec quae de si erit; ut plus ab eo boni, quam mali pro 'uti' de uideatur. Deinde maiorum seuorum benepcialqκa extablint, proferre. Odist, iri e crudelitate fecisse quo spcer ,sed in nultitia, aut impulsu alicuius, aut aliqua I esta, aut probatili caussa . Postea polliceri oe confirmare sie ct hoc peccato doctum , ct benescio eorum, cui sibi ignouerint, confirmatum, omni tempore a tali ratione abfuturum. Deindespem ostendere, aliquo Ist in loco magnois, qui bi concesserint, πνιξturum. postea,si facultas erit , beatit consanguet
neum, aut iam a maioribus in primis amicum es demonstrabit ict amplitudinem suae uountatis, O nobilitatem generis eorum , qui se saluumve lint , ct dignitatem Uendere , O cetera ea, qua personis ad honestatem, oe amplitudinem sunt a tributa , cum c queritone, me arrogancia inse W- se demonstrabit; ut honore potius aliquo quam uι-lo supplicio dignus esse uideatur. Deinde ceteros' proferre,
329쪽
proferre, quibres maiora delicta concessa sunt. Ac multum proficiet, si se misericordem in potestate, O pro, sum ad ignoscendum fuisse OItendet. --que ipsum illud peccatum erit eatenuandum , ut quamminimum fuisse videatur , ct aut turpe ,alit. inutile demonstrandum tali de homine supplicium, sumere. Deinde locis communibus misericordiam, captare oportebit ex iis praeceptis , quae in primo libro sunt exposita. duersarius aretam malafacta augebit, nihil imprudenter,sed omnia ex crudeli . tate O malitia facta dicet: ipsum immisericordem
superbum fuisse : O ,si poterit,ostendet semperjni Uicum fuisse, O amicum feri nusio modo posse. Si
beneficia proferet, aut aliqua de caussa facta, nou: propter beneuolentiam , demonstrabit , aut pontea odium esse acre susceptum, aut illa omnia malefictibi esse delata , aut leui ora beneficia quam maleficia, aut is cum beneficijs honos habitus sit, pro maleficio poenam sumi oportere. Deinde turpe esie, alit irru tile ignosci. Deinde , de quo ut potesas esset, saepe optarint, in eum potestate non uti , summam esse sultitiam: ct cogitare oporter quem animum in eum , t et quale odium habuerint. Locus autem communis erit indignatio maleficii: ct alter , eo rum misereri oportere , qui propter fortunam, non propter malitiam in miseriis sint . uuoniam igitur in generali constitutione tamdiu propter eius partium multitudinem commoramur, ne forte uarietate , dissimilitudine rerum deductus alicuius ani-
330쪽
1 86 D E I sv EN TIO NEmus in quendam errorem deferatur, quid etiam nobis ex eo genere restet, ct quare reset , admonendum uidetur Iuridicialem causam esse dicebamus , in qua aequi ct iniqui natura , praemῆ aut poenae ratio quaereretur . Eas caussas in quibus de aequo. O iniquo quaeritur , exposuimus. nunc resat ut de praemio oe de poena explicemus .Sunt enim multae caussae, quae ex praem' alicuius petitione conflant. Nam ct apud iudices de praemio saepe a cusatorum quaeritur, O a1enatu, aut concilio aliquod praemiumsaepe petitur. cc neminem com niet arbitrari nos cum aliquod exemplum pon mus, quod in senatu agatur, ab iudiciali genere exemplorum recedere. Quidquid enim de homine probando, aut improbando dicitur, cum ad eam dictionem sententiarum quoque ratio accommodetur, id non, si per sententiae dictionem agitur, d liberativum est sed , quia de homine statuitur , iudiciale ent habendum. Omnino autem qui dilige ter omnium caussarum vim, O naturam cognou rit , cum genere primo, tum etiam forma eas intelliget dissidere: ceteris autem partibus aptas inter se omnes , ct aliam in aliam implicatam uidebit. Nunc de praemiis consideremus. L. Licinius Crassus consul quosdam in citeriore Gallia nullo illu-sri, neque certo duce, neque eo nomine, neque
numero praeditos, ut digni essent qui hostes popsti esse dicerentur ; quod tamen excursionibus oe latrociniis infestam prouinciam redderent , consectatus