장음표시 사용
341쪽
asLI HE m Vm D v s L97 . praescripto ciuitatis unamquamque rem admini-nrabit. Postea quaerere a iudicibus ipsis, in alienis detineantur negotise; Cur Nip. munere impediantur , cum Depius suis rebus o commodisseruire possnt cur in certa uerba iurent, cur certo tempore conueniant, certo dscedant; nihil quisequam asserat caussae, quominus stequenter operam
resp. det, nisi quae caussa in lege excepta situ an se legibus 'bnrictos in tantis mole s esse aequum censeant ,aduersarios nostros leges negligere co cedant 2 Deinde item quaerere ab iudicibus, si eius rei caussam, propter quam se rem contra legem fecisse dicat, exceptionem ipse in lege adscribat , Posurine sint . , Postea hoc , quod faciat , indignus Oimpudentius esse, quam si adscribat . 4 e Forro, quid si ipsi uelint iudices adscribere , passurus ne sespopulus f atque hoc esse indignius , quam rem uerbo ct litteris mutare non possint , eam re ima , σiudicio maxime commutare . Deinde indignius esse de lege aliquid derogari , aut legem abrogari, aut aliqua ex parte commutari , cum populo cognosceu di,σ probandi, aut improbandi potestas nulla a hoc ipsis iudicibus inuidiosi um futurum. Tenchunc locum esse neque hoc tempus legum corrigendarum , apud populum hoc, o per populum agi conuenire: quod si nunc id agant , utile se scire quilator sit, qui sint accepturi ,se actiones uidere , Odissuadere uelis. Quod si haec cum summe inutilia, tum multo turpissima sint, legem , cuiuscemodi sit,
342쪽
198 a ac D DUMTION AI in praesentia consemariau dicibus, pons distiti liceat,a populo corrigi conuenire. Deinde si scriptum 'aerion eataret, magnoperet, quaereremus: neque isti, ei
ne si extra periculum quidem esset crederemus: lit Munc cum scriptumst amentiam esse eiusrei', qui it peccarit, potini, quam legis ipsius uerba cognosce- tire. His huiusmodirationibus ostenditur caussam l he*tra spriptum accipi non oportere : Secunda pars heΩ in qua est offendendum , si in ceteris legibus o- thporteat , in hac non oportere. Hoc demonstrabi- ρturi, si lex aut adi res minimas, utiliomas , honestismas , religiosi mas uidebitur pertinere : agi pinutile , aut turpe , aut nefas esse tali in re non dili- gentissime legi obtemperare: aut ita lex diligenter lperscripta demonstrabimr, ita cautum unaquaque i de re, ita quod oportuerat exceptum, ut minime uconueniat quidquam in tam diligenti scriptura praeteritum arbitrari. . Tertius locus est et,qui proscri- βpto dicet , maxime necessarius per quem ostendatos oportet ,si eo ueniat , caussam contra scriptum acci- epi , eam tamen minime oportere , quae ab aduersa- uri s asseratur. qui locus iccirco es huic necessarius, i,
quod semper is , qui contra scriptum dicit , aequitatis aliquid asserat oportet. 21 mi summa impruden- . tia es, eum, qui , contra quod scriptum sit, aliquid o probare uelit, non aequitatis praesidio id facere co- .nari. Si quid igitur ex hac ipsa accusator deroget, omnibus partibus iunius et probabilius accusare hi j ideatur. 2 am superior oratio hoc omnis faciebat, t
343쪽
uti iudis etiamsi nollent, necesse esse; taee ut Hiem, etiam mecesse nesset, ut urirent contra m didicare. M autem eis quibus ex locis culpa demonsi abitur non esse in eo,qui comparatione, aut remotione, aut relatione criminis, aut concessonis partibus se defendis, de quibuyante, ut potuimus, dimligenter perscripsimus , e his locis , quae respo- sulabit, ad caussam aduersariorum improbandam transferemus: aut caussae ct rationes asserentur, quareoquo consilio ita sit in lege,aut in testamen to script im ut sententia quoque O uoluntate scriptorii non issilumscripturae caussa confirmatum esse uideatur et ausu's quoque constitutionibus factum coarguetyr irascriptum autem qui diseri primum eum induret locum , per quem a quitas caussa demonstretur: aut ostendet quo animo , quo consilio,qua de caussa fecerit: ct quamcunque causisam assumet, assumptionis partibus se defendet, de quibus ante dictum est . atque boc in loco, cum diutius commoratus sui facti rationem , O aequitatem caussae exornauerit; tum ex his locis fere. contra aduersarios dicet, oportere caussas accipi demon trabit nullam esse legem, quae aliquam rem inutilem aut iniquam fieri uelit: omnia supplicia, quae a legibus proficisecantur, culpae ac militiae uindicandae caussa conflituta esse. Seriptorem ipsum , si existat, factum hoc probaturum: O ideminum ,si ei talis res accidisset ,facturumfuisse: σea re legis scriptorem certo ex ordine iudices certa
344쪽
aetalepraeditos olim . nou kistria prum mn recitarenisquod quiuis puer facere ρο qui cogitationem assequi possent , O uoluntatem interpretari Delade istum scripterum , si scriptasna stultis hominibus , O baviaris iudici
bis committeret' omnia sumnadiligentia perscripturum fuisse: nunc uero ,- quod intelligeret quales uiri iudicaturi essent , ictirco eum , quae pesicua uiderer esse,non adscripsisse: neque enim uos scripti pii recitatores ,sed uoluntatis interpretes fore putastis Postea quaerere ab aduersa fils, quid hoc fecissem uid si hoe alcidisset' eorum aliquid, in quibκ aut caussi sit honem sima, t nec tudo certissima tum ne accusaretis': tqm lex nusquam excepti . Non ergo omniascriptis Ῥd quaedam, quae perspici aseunt, tacitis exceptionibus caueri. Dei de nussam rem nequeetegibus, neque scriptura ulla, denique ne in siemone quidem quotilano atque imperii sciomeRicis recte posee administrari, si unusquisiue uelit uerba ectare, ct non ad uolunt tem eius . qui uerba habuerit, accedere. Deinde ex utilitatis honeLlatis partιbus ostenderet quam inmtile, aut quam turpe sit id, quod aduersari' dicant fieri oportuisse , aut oportere solis , quod nos fecerimus aut post'lemus, quam utile aut quam honestum sit. Deinde leges nobis caras esse non propter litteras, quae tenues o obscurae notae sint voluntatis ,sed propter earum rerum , quibus descriptum es, utilitatem, oe eorum, qui scripserint,
345쪽
ypinitiqui ct diligentiam . Postea quid sit lex de
scribere, ut ea uideatur in sententi's, non m uerbi
consiIiere ς γ iudex is uideatur legi obtemprear quisententiam eius noli qm scripturari sequaxηr, Deinde quam indignum sis est em mcisupplixis eo, qui propter aliquod scelus O aμdaciam c fm l gem secerit , ct eum qui honesta aut necessari de caussa, non ab sevientia oedab litteris legis reces ferit: atque his . huiusmodi rationibus oe Accis caussam , ct in hac lege accipi , ct eam caussa quam ipse asserat, omiere accipi demon rabit Et quemadmodum ei dicebamus qui a s ipto diiceret, hoc fore sititismum si quid de aequitur ea, quae cum aduersario silaret, derogasset: siς huic, qui contra scriptum dicetis plurimum, prorderit, ex ipsa scriptura, aliquid ad suam caussa
conuertere, aut ambigue aliquidscriptum sisten estra . Deinde ex illo ambiguo eam partem, quae sbi prosit , defendere ut uerbi definitionem induci π, o illius uerbi uis, quo urgeri uideatur, ad sua
rasae commodum traducere, aut ex scripto non scriptum aliquod inducere per ratiocinationcm , de qua post dicemus.. Quacumque autem in re , quam
tiis leuiter probabiliscripto ipso se defenderit, etiacum aequitate caussa abundauit necessario AEul,
tum proficiet: ideo quod si id, quo nititur a Mersaeiriorum caussa, subduxerit, omnem illam eius uimo acrim iam. lenierit ac diluerit oci autem communes certi ex assumtionis partibus in utram-- que
346쪽
que partem conuenien t. Praeterea eius, pila scriptbdstet leges exst non ex eius, qui contra commiserit, utilitate spectari oportere , ct legibus anti quius haberi nihil oportere . contra scriptum , te in consilio scriptoris ct utilitate communi, non in uerbis consistere. uuam indignum sit, aequitatem litteris urgeri , quae uoluntate eius, qui scripserit, defendatur. Ex contrariis autem legibus controuersia nascitur , cum inter se duae uidentur leges, plures disirepare, hoc modo e Lex, Qui, tyrannum occiderit, Olympionicarum praemium capito , uolet sibi rem a magiaeiratu poscito, magistratus ei concedito. Et altera lex, Tyranno occiso quinque eius proximos cognationermagistratus necato. Alexandrum,qui apud Phaereos in Thessalia tyrannidem occuparat , uxorsu
eui Thebe nomen fuit, noctu, cum simul cubaret , occidit . Haec filium suum: quem ex tyranno habebat,sibi praemii loco deposcit.Sunt qui ex lege puerum occidi dicant oportere . ses in iudicio es. In hoc genere utranque in partem iidem loci, atque eadem praecepta conuenient, ideo quod uterque suam legem confirmare, contrariam in mare debebit . Primum igitur leges oportet contendere, considerando utra lex ad maiores, hoc es ad utiliores, ad honestiores ac magis necessarias res pertineat . Ex quo conficitur , ut, si leges duae, aut si plures, aut quotquot erient, conseruari non posnt, quia discrepent in er se; ea maximet conseruanda
347쪽
L R . s sev N D og 3 putetisti quae ad maximas res pertinere uideatur: Deinde utra lax posterius lata M'. nam potiret quae ste grauissima est. Deinde utra lea iubeat.ua. liquid , utra permittat . nam id , quod imperaturi necemrium: illud quod permittit vh , uoluntarium est. Deinde in utra lege ,si non obtemperatum sit, poena asciatur,aut in utra maior poena statuabur nam maxime conseruanda est ea, quae diligentiss-
mesanctaen . Deinde utria lex iubeat, utra vetet.
namsaepe ea, quae uetar, quasi exceptione quadam corrigere uidetur illam, quae iubet. Deinde utra lex de genere omni, utra de parte quada,utra communiter in plures, utra in aliquam certam rem scripta videatur . nam quae in partem aliquam
O quae in certam quandam remioripta est , pro pius ad caussam accedeta uidetur , O in iudicium magis pertinere. Deinde ex lege utrum statim e vi necesse sit , utrum habeat aliquam moram , ct surientationem . nam id, quod satim faciendum sit , perfici prius oportet. Deinde operam dare , sua lex ipso scripto uideatur niti. Contraria autem
aut por ambiguum , aut per ratiocinationiem, alit
per definitionem induci quo sanctius O firmius
id uideatur esse, quod apertius descriptumsit. De inde suae legis ad scriptim ipsam sententiam quoque adiungere , contrariam legem item ad aliam sententiam traducere,ut,si feri poterit vie discrepare quidem uideantur interse, Postreio facere, si caussa dabit facultatem, μtMura ratione utraque lex
348쪽
νη D IN VINTI grim conseruari uideatur, O aduersariorum: Fatione altera sit necessario negligenM 'Lotas qui eiu minanes, ct quos ipsa caussa det, uidere, ori hi Ast ex utilitatis Ohonestatis ampli ista tibus sumere , demonstrantem per ampli eat onem
ad utram potius legem accedere oporteat . EX r nocinatione nascitur eontrouersia, cuψ ex eo,quod
istam es, ad id, quod nusquam scriptum es, per neritur , hoc pacito: Lex es: Si furiosus es , agit torumgentiliumq. in eo. pecuniaq. erissotestas e so. Et lex: Patem familias utisuper familia pecuniaq.sua legauerit, ita ius esto. Et lex : Si paterfamilias inlevato moritur, familia petinniaq. eius agnatorum gentiliumq. so. Quidam iudicatus es parentem occidisse, O statim, quod est utendi potestas non fuit, ligneae soleae in pedes inductae sunt et os autem obuolutum es solliculo, O proeli gatum a deinde est in carcerem dedμstus, ut ibi σ- set tanti per, dum culeus, in quem coniectus in profluentem deferretur, compararetur Interea quidameius familiares in carcerem tabulas asserunt,
O testes adducunt: beredes, quos ipse iubet, scri bunt: tabulae obsignantur: de illo post supplicium sumitur. Inter eos qui teredes in tabulis scripti sunt, ct inter agnatos de hereditate controuersia est. Hic certa lex, quae testamenti faciendi iis, qui in eoIoco sin adimat potes tem , nulla profertur.
Ex celetis legibus, ct quae hunc ipsum supplicio huiusmodi ociunt .en quae ad telumntinacie
349쪽
dipotestat pertinent, per ratiocinationem ueniendum ekl ad eiusmodi rationem , ut quaeratur. habuerit ne testamenti faciendi potestatem. Locos autem in hoc genere argumentandi hos, o huis1 modi quosdam esse arbitramur. Primum eius scripti , quod proferas laudationem O confirmatio-. .
nem. Deinde eius rei ; qua de qΠaeratur , cum eo ,
de uo constat , collationem eiusmodi , ut id, de quo quaeritur, rei, de qua constet, simile esse uideatur. Tostea admirationem percontatione, qui fieri possit, ut, qui hoc aequum esse concedat, illud neget, quod aut aequius, aut eodem sit in genere. Deinde iccirco de hac re nihil esse scriptum, quod, cum de illa re esiet scriptum, de hac re is,qui scribebat, ne minem dubitaturum arbitratus sit. Postea multis in legibus multa esse praeterita, quae iccirco prae terita nemo arbitretur, quod ex ceteris, de quibus
scriptumsit, intelligipossent. Deinde aequitas rei demonstranda est, ut in iudiciali absoluta. Contra autem qui dicet, similitudinem infirmare debebit quod faciet, si demonstrabit illud, quod conferatur : ab eo, cui conferature diuersum esse genere natura, ut, magnitudine, tempore loco, persona ,
opinione: si quo in numero istud, quod per similitudinem asseretur: O quo in loco illud, cuius caussa asseretur, haberi conueniat ostenderisty. Deinde quid res cum re disserat, demonstrabit,r; ut non idem uideatur de utraque existisva opbrt e. Ac
si ipse quoque poterit ratiocinalio nibus uti Ulbm
350쪽
ratiocinationibus, quibus ante praedictum est ,1ι- tetur : si non poterit, negabit oportere quidquam , nisi quod scriptum sit, considerare: periclitari omnia iura, si similitudines accipiantur: nihil esse pene, quod non alteri simile esse uideatur: multis dis similibus rebus , in unamquamque rem tantum singulas esse leges: omnia posse inter se uel similia,uel dissmilia demonstrari. Loci communes a ratiocia natione , oportere coniectura ex eo, quod scriptum sit, ad id, quod non sit scriptum ,peruenire: O neminem posse omnes res per scripturam amplecti, sed eum commodissime scribere, qui curet, ut qua dam ex quibusdam intelligantur. Contra ratiocinationem, huiuscemodi coniecturam diuinationem esse, nulli scriptoris esse non posse omnibus de rebus cauere quibus uelis. Definitio est,cum inscripto uerbum aliquod es positum, cuius de ui quaeritur , hoc modo: Lex, aut in aduersa tempestare navim
reliquerint, omnia amittunto: eorum nauis Oonera sunto, qui in naui remanserint. Duo quidam, cum iam in alto nauigarent, ct eorum alterius na uis , alterius onus esset, naufragum quendam natantem , O manus ad se tendentem animaduerterunt: misericordia commoti, nauim ad eum applia cauerunt, hominem adse sustulerunt. Postea alia quanto ipsi quoque tempestas uehementius iactare coepit, usque adeo ut dominus nauis, cumidem
gubernator esset , in scapham confugeret, O inde funiculo , a pμppi religatus scanam annexam uou . trabebat.