장음표시 사용
91쪽
aut obcaecentur tenebris imagines, aut splendore praefulgeau. Interualla locorum mediocria esse placet, ore paullo plus aut minus pedum tricenum nam ut assectus, ita cogitatio minus ualet ,sive niamis procul amoueris , siue uehementer prope a moueris id, quod oportet uideri. Sed quamquam facile es ei, qui pausio plura explorauerit, quamuis multos O idoneos locos comparare: tamen ,siquis ad ista fatis idoneos inuenire se non putabit,ipse sibi constituat quam uolet multos licebit. cogitatio enim quamuis regionem potes amplecti, O iura situm loci cuiusdam adsuum arbitrium fabricario architectari. quare licebit, si hac prompta copia contenti non erimus,nomet ipsos nobis cogitatione nostra regionem constituere, O idoneorum locorum commodissimam distinctionem compar re. De locis satis dictum est: nunc ad imaginum rationem transeamus. suoniam ergo rerum sim Ies imagines esse oportet, ct ex omnibus uerbis notas nobis similitudines eligere debemus: duplices similitudines esse debent, unae rerum, alterae uem borum. Rerum similitudines exprimuntur, cum summatim ipsorum negotiorum imagines compar mus. Verborum similitudines constituuntur, cum uniuscuiusque nominis uocabuli memoria im gine notatur. Rei totius memoriam saepe una nota , O imagine plici comprehendemus, hoc modo: Visi accusator dixerit ab reo hominem ueneno necatum, O hereditatis caussa factum arguerit,
92쪽
84 sa E N NIvMIO eius rei multos dixerit tenes, O conscios esse Si hoc primum, ut ad defendendum nobis expedi mulsit neminisse volemus: in primo laco rei totius imaginem conformabimus, aegrotum in lecto cubantemfaciemus ipsum illum,de quo agetur, si for mam eius detinebimus e si eum non agnouerimus , aliquem aegrotum non de minimo loco sumemus, ut cito in mentem uenire post, ct reum ad lectum ius adstituemus,dextera poculum, sinistra tabulas , medico testiculὸs arietinos tenentem. hoc modo ossium , ct hereditatis, O ueneno necati memoriam habere poterimus. Item deinceps cetera cri mina ex ordine in locis ponemus, 'quotiescumque rem meminisse volemus formarum di positione,ctimaginu dillienti notatione utemur, facile ea,quae
volemus, memoria consequemum cum uerborum similitudines imaginibus exprimere uesemus, plus
negotii suscipiemus, O magis ingenium nolirum
exercebimus.id nos hoc modo facere oportebit:Iam domuitionem Reges Atridae parant. Indoco constituere oportet manus ad caelum tollentem Domitium, cum a Regibus IIamys loris caedatur . Hoc erit,Iam domuitionem Reges. In altero loco Aesopumo Cimbrum subornare Iphigeniam, Megam mnonem, rarenelaumeboc erit, Atridae parant. hoc modo omnia uerba erunt expressa. Sed haec imaginum conformatio tum ualet ,si naturalem me noriam exuscitauerimus hac notatione, ut uersu
posito , ipsi nobiscum primum transeamus bis aut
93쪽
tereum versum , deinde cum imaginibusseria exprimamus . hoc modo naturae suppeditabitur δε-ctrina: nam utraque , altera separata , minus erit firma, ita tamen, ut multo plus in doctrina atque arte praesidi sit . quod docere non grauaremur , ut metueremus, ne, cum ab in tituto nOIDorecepisso mus, minus commode seruaretur haec dilucida breuisas praeceptionis .m Nunc, quoniam solet acciderire,int imagines Partim firmae, acres,et ad molle dum idoneae sint, partim imbecillas .ct infimae, quae uix memoriam positi excitare: qua de caussa utrumque fiat, considerandum es, ut cognita causest, quas vitemus, O quas sequamur imagines ,sci re posmus. Docet igitur nos ipsa natura,quid oporteat fieri . nam si quas res in uita uidemus paruas, usitatas, quotidianas, eas meminisse non solemusa propterea quod nulla nisi noua, aut admirabili recommouetur animus: at ,si quid videmus , aut audimus egregie turpe, aut honenum, inusitatum, magnum, incredibile, ridiculum, id diu meminisse conas euimus , itaque quas res ante ora videmus, aut audimus 1, obliuiscimurpter quer quae accideruna in pueritia , meminimus optime saeper nec hoc alia de caussa potes accidere, nisi quod usitatae res facile e memoria elabuntur, insignes oenouae manens diutius. S olis exortus,cursus,occasusnemo admiratur, propterea quod quotidie fiunt: at eclipsessolis mirantur, quia raro accidunt solis eclipses magis mirantur, quara lunae , quoniam hae cre
94쪽
briores fiunt. Docet ergo se natura uulgari,ct iatua re non exsuscitari, nouitate uero ct insigni quodam negotio commoueri. Imitetur igitur ars naturam , O quod ea desiderat , inueniat; quod o pendit, sequatur. nihil senim , quod aut natura extremum inuenerit , aut doctrina primum: sed re rum principia ab ingenio profecta sunt , ct exitus disciplina comparantur. Imagines igitur nos in eo genere comtuere oportebit, quod genus manere inmemoria diutissime potest. id accide si quammaxime notas similivdines constituemus: si non mutas, nec uagas ,sed aliquid notum agentes imagines ρο- nemus : si egregiam pulchritudinem, aut unicam turpitudinem eis attribuemus: si aliqua re exorna bimus , ut si coronis,aut uese purpurea, quo nobis. notior sitsimilitudo: aut si qua re deformabimus, ut si cruentam, aut coeno oblitam, aut rubrica delibutam inducamus, quo magis insignita sit for mar aut si ridiculas res aliquas imaginibus a tribuamus . nam ea res quoque faciet, ut facilius meminisse posmus . nam quas res ueras fac D meminimus o easdem fictas , O diligenter notatas meminisse non eri docile . Sed illud Deere oportebit , ut identidem primos quosque Io- eos imaginum renovandarum caussa celeriter an mo percurramus. Scio plerosque Graecos, qui de memoria scripserunt, fecisse, ut multorum ue horum imagines conscriberent, uti, qui eas edisi reuellent, paratas haberent , ne quid inquirendo. consumerent
95쪽
'LIBUR'. TERTI valon fiumretit operae: quorum rationem aliquot deravis improbamus: primum , quod in uerborum innumerabilium multitudine ridiculum sit mille uerborum imagines comparare . . quantulum enim poterunt haec ualere , cum ex infinita uerborum copia , modo aliud, modo aliud nos verbum In minisse oportebit ' Deinde cur uolumus ab indu-sria quemquam remouere , ut ne quid ipse quaerat, cum nos illi omnia parata quaesitaq. tradamus e Traeterea similitudine alia alius magis commouetur . nam ut saepe , formam si quam fmilem cuipiam dixerimus esse , non omnes habemus asse sores , quod alij uidetur aliud: ita fit in imaginibus, ut, quae nobis diligenter notae sint eae parum v deantur insignes alijs.quare sibi quemquesuo commodo conuenit imagines comparare . Postremo praeceptoris es docere,quemadmodum quaeri quidque conueniat, aut unum aliquod aut alterum, non omnia quae eius generis erunt , exempli caussa --HDere , quo res possi esse dilucidior. ut eum de prooemiis quaerendis disputamus, rationem damus quaerendi , non milla prooemiorum genera conscribimus: ita arbitramur de imaginibus fieri conue nire. 2 unc ne forte uerborum memoriam aut ni mis disscilem , aut parum utilem arbitreris, o ipsarum memoria rerum contentus sis, quod oentilior ei sint , O plus habeantfacilitatis; admonendus es , quare uerborum memoriam non improbemus . nam putamus oportere eos , qui uelint res A li ,, F q facilio-
96쪽
Iaciliore, sine labore Omolestia facile meminisse,in rebus di scilioribus esseante exercitatos. cnos hanc uerborum memoriam inducimus, ut uer sus meminisse posmus ,sed ut hac exercitatione iuia rerum memoria , quae pertinet ad utilitatem ,
confirmetur: ut ab hac discili consuetudine sine labore ad illam facilitatem transire posmus . Sed cum in omni disiciplina infima est artis praeceptio
sine summa duitate exercitationis, tum ueroint, μονικοῖς minimum valet doctrina , nisi industria, studio abore, diligentia comprobetur: Quamplurrimos locos ut habeas, O quammaxime ad prae cepta accommodatos, curare debebis. In ima nibus collocandis exerceri quotidie conueniet. non enim , sicut in ceteris studiis abduci r nonnumquam occupatione, ita ab hac re nos potes caussa deducere aliqua. numquam e It enim , quin aliquid memoriae tradere uelimus, O tum maxime, cu aliquo maiore negotio detinemur'. quare cum sit
utile facile meminisse, non te fallit, quod tantop re utile sit, quanto labore sit appetendum:quodpoteris exinlimare utilitate cognita. pluribus uerbis ad eam te hortari non est sententia ne aut tu no- 'o , aut nos tuo studio,dissere, aut minus, quam res postulat, dixisse uideamur: De quinta parte rhetoricae deinceps dicemus : tu primas quasque partes in animo frequenta, ct quod maxime ne
cesses, exercitatione confirma.
97쪽
. Vi Q χῖ elocutione conscripsimus ι quibus ni l rebus opus fuit exemplis uti, nostris. exemplis usi sumus; ο id fecimus praeter consue- . tudinem Graecorum qu dehac rescripsierunt enecessario faciundum est, ut paucis rationem nostri Ulij demus . atque hoc nos necestudine farere, nonsucto,satis erit gni, quod in superioribus ii bris nihil neque ante rem, neque praeter rem locutisumus. nunc si pauca, quae res postulat, dixeriamus ψ tibi id, quod reliquum en artis, ita utiinstituimus, persolvemus .Pd facilius nonram ratio inem intelliges, si prius, quid isti dicant, cognou ris. Compluribus de cavis putant oportere, cura ipsi praeceperint quo pacto oporteat ornare elocutionem, uniuscuiusquegeneris ab oratore aut poemta probato sumptum ponere exemplum, primum D id molestia commotos facere dicunt; propterea quod uideatur esse; ostentatio quaedam, non satis habere praecipere de artisecro ipsos etiam uideri uelle artificisse gignere eaera a. hoe est, inquiunt , .stentare se, non artem ostendere. quare pudor in primis es ad eam rem impedimento ne nos
Dios probare , nos amare alios contemnere, σderidere
98쪽
9o A D. HERENNIUM thri ere ineamur. etenim cutis possimus ab rivis sumptum , aut a Graccholponere exemplum; uidetur esse arrogantia, illa relinquere adflua deusnire. Praeterea, exempla; testimoniorum locum obtinent. til enim, admonuerit, O leuiter fecerit praeceptio, exemplosicut , tesimonio comprobatur . non igitur ridiculus sit, si quis in lite, aut in iudicio domestico pugnet , O sui ipsius test-
. monio abutature ut enim testimonium, sic exemplum rei confirmandae caussa sumitur . non ergo O portet hoc, nisi a probati s , sumi; ne , quod aliud confirmare debeat, egeat ipsum confirmationis . etenim necesse est , aut sie omnibus anteponant, sua maxime probent: aut negent optima exempla, quae a probatismis oratoribus, aut poetis sumptasunt .si se omnibus anteponant intolerab li arrogantia sunt .si quos sibi praeponant, O e rum exempla suis exemplis non putent praestare; non possunt dicere quare sibi illas anteponant. quid igitur ipsa auctoritas antiquorum,non cum res pr babiliores,tum hominum studia ad imitandum alacriora reddit fimmo erigit omnium cupiditates, O acuit indu riam, cum spes iniecta en, posse imita do Gracchi aut Cras consequi facultatem. Postremo hoc ipsum est summum artificium , res u rias O dispares in tot poematibus o orationibus sparsas, ct uage disiectas ita diligenter eligere , ut unumquodque genus exemplorum sub singulos amtis locos subi cere possi , hoc si industria solum
99쪽
..riposset , tamen essemus laudandi, cum talem laborem non fugissemus : nune sine s mo artificio non potensieri. quis es enim , qui , nisi summe teneat artem, possit ea, quae iubeat.ars, de tanta O tam diffusa scriptus a notare o separare cceteri, cum legunt orationes bonas , aut poema' ra , probant oratores O poetas, neque intelligunt qua re commoti probent, quod scire non possunt a bi sit , nec quid sit, nec quo modo factum sit id, quod eos maxime deIectet . at is, qui O haec omnia intelligit , ct idonea maxime eligit, o omnia in arte maxime scribenda redigit in singulas mistiones praeceptionis, necesse in eius rei summus artifex sit. Hoe igitur ipsum maximum artificium es , in arte sua posse ct alienis exemplis uti. Haec illi cum dicunt, magis nos auctoritate sua commouent, quam ueritate disputationis. illud enimueremur , ne cui satis sit ad contrariam rationem probandam , quod ab ea steterint ij, qui ct inuentores huius artificii fuerunt , O uetustate iam satis omnibus probati sunt. quod si, illorum auctoritate remota, rem omnino uolent cum re comparare , intelligent non omnia esse concedenda an liquitati . Primum igitur, quod ab sis modesta dicitur, uideamus ne nimium inutiliter O pueri- .liter proferatur. nam si tacere, O nihilscribere modesta est; cur quidquam scribunt, aut loquunturesin aliquid suum scribunt: cur, quo secius omnia
scribant , impediuntur modesta e quasi si quis
100쪽
ad Olympiacum uenerit cursum, Osteterit ut mi latur , impudentesq. illos dicat esse , qui currere coeperint, ipse intra carcere et, O narre, alti Gquo modo cadas aut Boius cum Sicyoni s cursitarint:sic isti, cum in artis curriculum descenderunt, illos, qui in eo , quod eri artificij, elaborent, aiunt facere immodener ipsi aliquem antiquum orat rem, aut poetam laudant , aut scriptorem , sic ut in Iladium rhetoricae artis Irodire non audeant. ou ausim dicere , sed tamen uereor , ne , qua in re gaudem modestae uenentur, in ea ipsa re sint impudentes . Quid enim tibi uis, aliquis inquiet ametem tuam scribis, gignis nobis nouas praeceptiones ,eas ipse confirmare non potes , ab aliis exempla sumis: vide ne facias impudenter, qui tuo nomini uelis ex aliorum laboribus libare laudem. nam si eorum uolumina prehenderint antiqui oritores, O poetae , O suum quisque de libris suis
tulerint; nibit istis, quod suum uelint, relinquetur . At exempla , quoniam tesimoniorum similiasunt, item conuenit, ut tesimonia, ab ho minibus probatissmis fumi . Primum omnium exempla ponuntur hic non confirmandi, neque tem candi caussa ,sed demonstrandi. non enim , cum
dicimus esse exornationem,quae, verbi causa, con
Liet ex similiter desinentibus uerbis , O ponimus hoc exemplum a Crasso, Quod possumnso debemus, tesimonium collocamus ,sed exemplum. Hoc