장음표시 사용
281쪽
sa e locis acurrentium,comitantium, is bsequentium. p. XXVI. , i irta, nobilitas maiorum, dies natalis, educatio,cunsue itudo, prouocatio,& huiusmodi alia, quae omnia prae vi Currentia dicuntur, quaedam comitantur, ut locus,te iuri Pus, occasio, socii, dignitas, officium, apparatus, & cet era id genus, quae non sine causa comitantia uocaui ' imus. Alia subsequuntur, ut laus, diuitiae partae, inta Subserum nata, reprehenso, exhautium patrimonium δε huius timmodi alia, quae appellauimus subsequentia. Hinc P bat Orator, homine perpetrast e. homicidium, P paulo ante colloquutus clam fuerit cu amicis,l de nO- . . . . .cte domu exierit, quod auditus sit subinde pedu stre oritPitus,armorum strepitus, quod postea latebras quae .
si erit,ili inuentus expalluerit, aut rogatus titubave-
xit,&c. Qui quidem argumenta & si necessaria non isunt,s pe tamen probabilitate afferunt, 'pius suspicionem mouent. Proinde & si DFalecticus eorum in Orator δε- Mentionem docet, Orator tamen s pius inuentis uti piu quam ruri Verum enim uero si multa ex his ad eandem coia Halecticus Clusione iungitur, semper probabiIitatem aliqua sa utitur hoc ciunt, ut merito dicere possis, non modo eoru doctri loco. nam, sed usum etiam a Dialectico non esse alienum.
Pressius haec alij ex Aristotile secundo Rhetoricoru Cap. 13.
libro accipiunt, cum vocant sommuniter accidetia, hoc est,quq maxima ex parte rem antecediat, aut coi Pron clamitantur, aut subsequuntur. Pronunciata, quae huius. ta kkius Io ioci usum doceat, uulla suut certo num cro. com Prci ci.
282쪽
hensa. Sed reserenda huc sunt multa probabilia prouerbia, quale est illud Dauidicum, Cum sancto sinctus eris,& cum uiro innocente innocens eris, & cue lecto electus eris , cum peruerso peruerteris. Omnia tamen in hoc uno generali pronunciato liuelligi utcunq; possunt. Qualia sunt circunstantia,talem uerisimile est ense rem, quam circunstant.
Ex praecurrentibus est illud in Exodo.Sedit populus manducare & bibere,& surrexerunt ludere. Etit lud Pauli. Quod si inuicem mordetis & comeditis uidete ne ab inuicem consumamini. Et illud Domini apud Mattheum, Facto uespere dicitis, serenum erit rubicundii. n. est clium. Et mane,hodie tepesitas, rutilat. n. triste cetium. Faciem ergo caeli diiudicare nostis , signa autem temporis non potestisὸ hoc est, prope sit mundi redemptio,& salus3 Ex comitantibus est illu d, Videte ne contemnatis unu ex his pusillis: dico enim uobis.quia angeli eoru semper uidet facie patris mei, qui in c lis est.Et illud Petri in die Pentecostes,non enim sicut uos existimatis hi ebrij sunt,cu sit hora diei tertia. Huc pertinent signa Phyliognomica,quibus naturale ingenium cuiusq; coniectant Physici. Exempli causa coiectat Aristoteles eos, qui frontem habet paruam, indisciplinabiles esse: qui ualde magna,iardos, qui rotundam, insensatos: qui minus plana, sagaces: qui quadratam &moderatam, magnanimos:& alia quam plurima. Ex subsequentibus hςc sunt. No tardes couerti ad Dominu , & ne differas de die in die: subito. n. ueniet ira illius. Et illud Pauli,Quem ergo fructu habuistis in illis,in sibus nuc erubescitisὸ Na snis illoru mors est:& quae sequutur usq; ad fine capitis. Illud quoq; Augustini in laude Bisturentis,Necesse, inqui erat, ut initia bona fieret, quorum finis est optimus subse Iuutus:& martyres eos no solu fuisse cum palli sunt edet martyres Christi sui siec si uiuerent, &e. Lati lime patent hi loci, qui eo etiam irequentius, quam teri
283쪽
teri sunt in usu, quo patentiores sunt,& facilius argumenta suppeditant. Sed iam ad locos disiunctoru ar- sumetorum ingrediamur,primumq; uideamus contentanea, ex quibus statim sese offerunt similia. Da locosimilium. Cap. XXVII. SI milia hoc loco non latum dicuntur ea,quorum eadem est qualitas, sed ea omnia, sibus aut unum aliquid conuenit, aut certe plura, quae ἀναλ ,γἱάν proportionemve aliquam inter se habent.Verbi causa duet res candi det, qua candi det sunt , duo aequalia corpora, duo animalia eiusdem speciei dicuntur similia,quoniam eandem qualitatem,aut qualitatem, aut esentiam comunem habent.Mens uero & oculi: serenitas & tranquillitas, o umerantur in similibus , quoniam etsi qua eiusmodi sunt nil unum commune habent, sed diuersas essentias & coditiones,habes tamen quanda inter se proportionem. Vt enim mens se habet ad animum,sic oculi quodammodo ad corpus, atq; quod est in aere serenitas, idem proportione quada est in mari tranquillitas. Usum igitur huius loci his duobus pronunciatis tradit Aristoteles. Quod in unu similium ualet,ualet in cSteris. Quod non ualet in uno, nec in citeris. Exempla.Corpus regitur oculis,ergo animus men te gubernandus est. Si nauiculatores su a opera & industria possent mare tranquillum facere, id magno- pere curarent,igitur cum ij qui in Reipublice a lininistratione uersantur, pacem olum ordinum obseruadis legibus cosequi ualeat, si id no faciunt, reprehensione sunt dignissimi. Vt vascula oris angusti superfusam humoris copia respuut, sensim at in liuentibus, uel etia instillatis coplenturi sic tenera puerorum ingenia grandia non statim percipiunt,quq tamen pedet enim progrediendo facile addiscunt. Huc spectat locum genus exemplorum, quod quartam algu-
284쪽
mentationis formam superiori libro secimus , siue Dprie dicantur ex epta, siue parabolς, siue apologi. a ij netiam non desunt, qui dicant, Exemplum nullam esse argumentationis sormam , sed totum ad materiam huius loci pertinere, de qua re alibi disputandum eis. Sunt uero . hoc ex loco tam multa in diuinis scriptis argumenta, ut passim omnibus fiat obuia. Hinc soncludunt apud Sapiente impii in inferno positi, res caducas, qui b. se totos tradiderat nihil sibi contui isse. Trasierunt inquiunt,omnia illa
tanquam umbra,& tanquam nuncius praecurrens, αranquam nauis quae per tranfit fixi ctuantem aquam, cuius cum praeterierit, no est uestigium inuenire nec
semita earios illius, Sc. Et post pauca id confirmat Sapi ens, auoniam, inquit,sple..impii, tanquam laniago est, quae a vento tollitur,& tamaam spuma gracilis, quae a procella dispergitur, & tanquam sumus qui a vento diffusus est, & ranquam memoria hos*itis unius diei pr tereuntis.Paulus ad Corinthios, Nescitis quia modicum fermentum totam massam cor rumpitὸ Expurgate igitur verus ser metum ut sitis noua consperito. Et infra. Quis militat suis stipendi unquam λ quis platat vinea, ct de fructu eius no edit' quis pascit grege, S de lacte gregis non manducat 3 Nescitis, qct qui in fac rario operatur, q de sacrario sunt edunt 3 & qui fac rario deseruiunt, cum altari participat 3 Ita & Duus ordinauit ijs qui euagelium an nunciat, de euagelio v i uere. Latasti me vero pater hilius loci usus in colligendis attributis unius an a - logi ex attributis alterius. Vt ex conditionib gubernatoris dirigetis naue conditiones Regis gubernatis Republica , & ex iis quae coueniunt pastori, ea quae coueniunt episcopo,& ex effecti bo panis,effecta corporis D ni,& ex proprietatibus seminis proprietates verbi Dei,& ex uariis qualitatib.terrae,in qua semen suscipitur, quam varas sint affectus auditorum diuini verbis. Quo usu nullus Spe dixerim est se racior aut
se licior in hoc locorum campo. No desunt tam e qni dicant
285쪽
dieant, omnium locorum,e quibus ducatur argum sita,nulli fere minus esse uirium contra reniterem au litorum,quam similitudinis, ad eum uero, qui sponte sequitur, docendumque se praebet, nullum esse accῶmodatiore. Aperit. n. rem,si recte adhibeatur, & qua da eius imagine subiicit aio, ut cu assentiendi neces DackmMastate no afferat,afferat tacitu dissenti edi pudore. Ve animauru si ii milia, qua ex parte similia sunt ibe teneatur, uarievdo. no est usq; adeo infirmu hoc argumentorum genus, ut etii renuentem auditorem reuincere non possit. De loca maiorum. Cap. a XI ILARgumenta, quae ex locis hactenus inuentis eriruimus,non desumebantur ex tota qu sitione sed ex subiecto,aud praedicato qu stionis. Aut.n. erit definitiones, aut descriptiones, aut notationes eorum,quq in quaestione concludenda subiiciebatur, uel prsdicabantur: aut modo aliquo a flecta ad ea luet subiiciuntur, aut pretdicantur. Nunc incidimus, in iocos, ex quibus quq depromuntur argumenta,as secta sunt ad totam qui stionem concludendam,hoc
est, ad ipsam totam conclusionem .diam maiora, lugnunc primum occurrunt, dicuntur ea, tuq maiorem
habent probabilitatem,quam ea enunciatiO,q; e cocludenda & confirmanda est λ minora, quae minores Paria, quae parem, seu squalem. malo ibus huiusmodi argumenta ducuntur , si Madaganum non fuit a centum uiginti millibus expugnatum, no expugnabitura viginti millibus.si in diuit ijs ad lucta etiam Potestate ac honoribus,non est sumu bonu, qui fieri potest, ut in diuitiis hominis obscuri, ac priuatis tu sit 3 Si eloquentia Ciceronis non potuit persuadere Octauio, in quem maxima beneficia contulerat, ne se traderet superbo ac impotenti hosti Antonio, qui
conuenit, ni Rex uincatur nudis precibus,ne tradat
iu stusimae neci regis maiestatis proditorem ΘHuius loci vius tu hoc uno pronuuciato postrus est
286쪽
Hoe docet Arist. trib. itide pronunciatis.
Si id quod uerisimilius vi detur, non est uerum nec id quod minus videtur, verisimile. Itaque tractatio huius loci tota est negatiua: Hue spectat id illud fratrum Ioseph ad dispensatore,Pe,
cunia, quam inuenimus in summitate faccorum,oportauimus ad te de terra Chanaa: & quomodo consequens est,ut surati simus de domo domini tot aurum uel argentum λ Et illud domini apud Ioanne; Si terrena dixi vobis,& non creditis,quomodo si dixero uobis cslestia creditis pDe loco minorum. Cap. XXIX. QVo autem pacto tractanda sint argumenta ex loco minorum, his ex eptis intelliges. Si parua saepe Lusitanoru classis Turcarum in India impetu fregit, cur modo id non facient omnes Orietis uires λ Si pro Christo contemnenda est vita, cur non pecunia λ Si pro inimicis orandu est, cur amici odio persequendi λ Itaque tractatio argumentorum huius loci ex omnino opposita superiorum tractationi. Τota enim est assim aliua, cum illa sit prorsus negatiua . Potest igitur hoc uno pronunciato doceri. Si id quod minus uerisimile, est, veru est,& taetiam erit,quod magis verisimile uidetur. Hoc spectat illud Moysi, iamia morituri ad populum Israeliticum, Ego scio contentionem tuam, &ceruicem tuam durissimam. Adhuc vivente me, &ingrediente uobiscum. semper contentiose egistis cotra Dominum, quato magis cum mortuus fuero λ Et illud Ionaths.Turbauit, inquit, pater meus terram;
vidistis ipsi qua illuminati sunt oculi mei , eo quod gustaveram paululum de melle isto: quanto magis si comediset populus de praeda inimicorum suorum λvonne maior plaga facta fuisse i Philisti m 3 Et illud Domini apud Mattheu. Si ergo vos cum sitis mali nostris bona data dare salijs vestris, quanto magis patervecter qui in caelis est, dabit bona petentibus se λ Et
287쪽
illud Bernardi in uel baea Domini: Pater ignosce illis, quia nesciuntquid faciunt:Quomodo, inquit, Potabis Domine desidera teste torrentes uoluptatis tuet, qui sic perfundis crucifigentes te oleo misericordiae tua: p Aliter aecipiuntur a multis nomina maio& minorit,aliterque hi duo loci explicantur, atq; tr ctantur: Caeterum nos Aristotelem quasi in hac re luculentius & melius loquutum ut alias docebianus o libenter sequimuri Detito parium. Cap. XXα, Bernaride passi me .
tioribus. Aristoti . Rheto. 26. Vsus loci. z. To. c. ARgumenta ex loco parium hoc modo explicantur. Si abstinentia uirtus est,& continentia crit. Si iactatia uirtus non est,nec hypocrisis. Quae poena adueisus interfectorem patris iusta est eadem aduersus matris. Si filius patris iussa contemnere non debet,nec matris.si uirtus amplectenda est uitia repudianda. Si duces non ideo mali habetur quod interdum superantur, cur Philosophi male audiunt si ali uado falluntur Itaq; hic locus tum affirmatiue,tu negative tractatur: id quod Aristoteles tribus doc mentis enucleate docet. Possunt tamen illa hoc uno expeditus & planius significari. Si data propositio uera est , aut salsa, ea etiam quae uidetur sque probabilis,uera erit aut falsa Prouer. r. Hue spectat illud sapietiae ita dicentis,quia uocat,& renuistis: extendi manum mea, & non fuit qui picere: despexistis omne conlilium meu ,& increationes meas neglexillis: ego quoq; in interitu uero ridebo, &subsannabo,cum uobis id quod time- Lucae 6.atis, aduenerit. Et illud, Nolite iudicare, & no iudiabimini molite codemnare,& n5 codemnabimini: limittite,& dimittemini; date & dabitur nobis. Nonmmerito a sit lisc & alia huiusmodi argum eta, quisus in sacris literis ex meritis c6cludiitur pinia, aut ex peccatis supplica, dic utur ad huc locu pertinere; quia & si praemia caelestia sunt maiora mentisr, ia
288쪽
supplicia inferiora delictis: diuina tam ε largitate aemisericordia,quam inter haec cernitur ratio iustitie, ac proinde squalitatis. Ad Usum huius loci pertinet illud pronunciatum, quod Aristo.eodem loco a fieri. si incrementu praedicati sequitur incrementu subiecti, praedicatu sequitur subiectu: quod si incrementum non sequitur incrementum , nec praedicatum sequitur subiectum. Ut si maior virtus est melior, aut maxima optima, virtus utiq; est bona. est enim pax ratio.Quod si maior non esset melior, aut maxima optima,nec uirtus omnino esset bona. Sunt enim & haec paria. Recipro lcatur etiam hoc pronunciatum in hunc modum ;Si praedicatu sequitur subiectu,incrementum praedi cati sequetur incrementum subiecti; quod si prςdicatu no seqiritur subiectu, nec incremetum feci uetur
incremetu. QJ quide sic efferri solet, Vt sinapi ieiter ad simpliciter, sic magis ad magis,& maxim si ad maxima. ut si sacere iniuria est matu, maiore facerena peius erit,& maximia pessimu . Sed haec reciprocatio non ad huc locu , sed ad tractatione qonis coparata qua infra subijciemus pertiuet. Veru ta pronunciatu ipsu, quam eius reciprocatio intelliguturin ijs quae praedicatur per se. Alioqui no usq; quaq; ueritatena
continet. Nec enim recte dixeris, Maior uini usus est peior, aue maximus pessimus, igitur usus vini est malus. Nec item . Exercitatio corporis est bona, igitur maior est melior & maxima optima.Causa est, qui nec maiori usui uini conuenit, per se ut sit prior, at maximo ut sit pessimus nec exercitatio corporis e per se bona, sed per accides ; alioqui Ois exercitat corporis esset bona, & omnis vini usus malus. Videtur etia ex hoc loco depromi argumenta ex tra siptione , quibus propositum suademus in ea re, iqua ex concessione alterius par sit ratio . Ut si qui probet eandem facultate naturalem ut aspectu augustatum ) esse contrariorum, ut inde probatum re sin qua contiariorum eande tale scientiam. Id enina
289쪽
a cte coeludetur, quia is,cui suadere priticipale pro Positu uolumus, asserit, sibi fore satisfactu, si natura Iis aliqua facultas cotrarioru esse cosirnari arguine.
, partu Vr desumi, non quidem qua Celia a ,minusq; principale coclusionem suadet, sed i ii principalem in qua par esse ratio cessetur.Sic qui Eo e modo argumetarius fuerit, album di nigrum caeut sub aspectum, album & nigrum sunt c6traria, igitur aspectus est cotrariorum,probatum relinquet ex Pari,c6trariorum, eadem esse sic etiam, ob quam coelusionem translata est disputatio ad superiorem. D, Deo risi Ditium. Capiae x XI. . . :
REstat ex locis disiuctorum argumetorum ij, inqui b. latet dissentanea. Primus uero est dissimiliti in qui quidem iccirco ab Aristotile secsido topicorum libro ur praetermisi his, quia ex loco similiti, facile intelligi potest. Dissimilia igitur hic censetur Di Usimilia ea quibus quia talia sunt, nec unum aliquid cominu qua hic di-De est nec plura quae inter se proportionem habeat, c Itur. Vt candidum & atrum, iustus & iniustus homines & Vsui loci. belluae.Vsus dissi lium ijs pronunciatis docetur. Dissimilibus dissimilia conueniunt. Quid uni dissimilium, quia dissimile est conuenit
Vt si iustus, quia iustus,lauda dus est iniust' reprehededus erit. Item si belluarii non est futura prouidere,quia bellus sunt, hominii erit picere futurulepus. Valet aute no parii hic locus ad resiste dum alteri. St. n. quis cocluderet, hominibus omnia debere esse comunia, quod csteris etiam animalibus omnia comunia sunt,apte resisteret qui negaret, id recte c.
cludi, quia homines & belluas, qua sunt eiusmodi, sunt
290쪽
sunt dissimiles.Itaque plus uir tum habet ad resistendum,quam ad impugnandum hic locus. Huc spectat adhortatio illa Tobiae iunioris ad sponsam, ut ante Tob.8. v sium thori tres noctes secum orationi insistat: Fiiij sanctorum, inquit, sumus, & non possumus ita colungi ut gentes , quae ignorant Deum, & illud Domini apud Matthaeum,Si diligitis eos, qui vos diligut hoc uatth. s. est si tantum hos diligitis quam mercedem na e
tisΘNonne & publicaui hoc faciuntὸ & si salutaueritis fratres uestros tantum, quid amplius facitis 3 non z λε ne S ethnici hoc iaciunt. Et illud Pauli posteriori ad Corinthios epistola. Nolite iugu ducere cu infidelibus . Quet enim participatio iustitiae cum iniquitates aut quet societas luci ad tenebrasὸ Quae autem conuetio Christi ad Belia 3 aut quae pars fideli cum infide- Iiὸ Quis autem consensus templo Dei cum idolis3 Conclusio est. Non est uobis iugum ducendum cumitis delibus: reliqua oratio , probatio est ex dissimulitudine.
De loco oppositorum,deque generali oppositorum V p. XXXII. ALter locus eorum in quibus distentanea conduntur, est oppositorum proprius . Opposita
γη. uelo aut mutuo reseruntur, ut dominus & seruus:aut sunt contraria, u t uirtus,& uitium: aut liriuatiue op
posita,ut aspectus & caecitas : aut contradicentia, ut candidum.& non candidum. Quoniam igitur de hia Li. t. c. I 7. sce extremo secundo libro diseruimus, solus Iociutori uri sus explicandus est . Duo sunt communia pronunciata,quae communiter omnibus oppositis conueniunt. Alterum est. De quocunque affirmatur alterum opposito
Quod quidem ex ipsa oppositorum natura nascitur. Nam cum omnia opposita, qua opposita sunt sint