Disticha de moribus, nomine Catonis inscripta, cum Latina & Gallica interpretatione. Epitome in singula ferè disticha. Dicta sapientium, cum sua quoque interpretatiuncula. Omnia recognita, nonnulla adiecta, quaedam immutata

발행: 1549년

분량: 134페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

61쪽

Illum imitare deum, qui partem spectat

utranque. Specta) considera, Considere. I D quod sequitur praeteriir, O qui est passe. '

Videto ante) prosilide. ID quod imminet) instat:Hoc est,id quod futum est, Preuor ausι ce qui est a aduenir. A T Q V E T v imitare illum deum , qui spectatὶ id est videt. Vtranque partem) id est, partem anteriorem & posteriorem: Hoc est , fac exemplo Iani dei, qui ante &post videt, Et par ainsii fo comme is dieis Ianus quiueoit de

Ianus apud Romanos erat idolum duas habens facies, quasi utrinque videret: Hoc est, tam a' tergo, quam a fronte. 5 ri I Non voluptati seruiendum, sed temperantia valetudini consulendu A son plasir ne fauit ellae subieci,mais par abstinence fauit prouuoire a sa fame.

Fortius ut valeas interdum parcior esto. Pauca voluptati debentur: plura saluti.

Esto Fo que tu sis. Interdum) quandoque, Par Dis. Parcior temperan tior, quam scilicet solitus sis, Plus abstinent'modere que tu Vati de eo ume: sub. tin fovendo corpore) En sentretenement de ton eo s. Vt valeas fortius) ut sis robustiori valetudine, A seqMta sanie sinporte mleuix , asin que tu sis plus robuste, EI Oplus forte complexion. Pauca Peu de ebopes. Debentur voluptati) SO, leues ausaiyrdu cor'

62쪽

L I B. II.

mis cura da est valetudo,sine qua nulla est voluptas, Uro est qu'on ste pruit bim quelque pm refouis afaire bonnechere , maisfur tοutes chosisfauit penser desa sanie , sam ti- queste ii Uest aucun plasir. Cede multitudini. Hoc est, multorum sententiaen e solus contradicas, Ne comredipoitu tout fula popinion de plinteurs.

Iudicium populi nunqua cotempseris unus: Ne nulli placeas, dii vis cotemnere multos.

Nunquam contempseris) ne unquam contemnas, Ne destrise tamais. Vnus solus in tua sententia, Tos epant fulen ta fantasile. Iudicium populi) multitudinis sententiam , Copinion

dune multitude.

Ne nulli placeas)ne non placeas vlli:id est,ne proberis

a nemine, Depeur que tu ne Dis approuue de nulli: C'est adire,Que persenne ne trouue ea fantasile bonne. Dum Tu vis contemnere multos) spernere multo rum iudicium, En uoulane destrifer l.duis de plusieurs. Ante omnia valetudinem cura, Sur toures choses pensiede ta sanie.

Sit tibi praecipue, quod primum est, cura

saluti S. Tempora ne culpes .cu sis tibi cause doloris.

Cura salutis sit praecipue tibi) habe in primis curam bonae valetudinis, Pense de ra saniesur routes chosis. Quod primum est)quae res est praecipua, Laqueste choste est principale. Ne culpes tempora ) ne culpam reiicias in temporis coditionem, A fu que is ne i excuse polat fur la di position

63쪽

du temps sub.rsi sorte tua intemperantia in morbum incideris P si d'aduenture tu tombes en maladie par ron in

temperance s mauuais re me.

Cum sis tibi causa doloris) cum tu ipse,non tempus,sis

Somnia ne cures. nam mens humana quod

optat, .

Dum vigilat sperans, per somnum cernit id ipsum.

T v ne cures somnia) Ne te ebaille des songes s re ueries quiuiennem en dormant: Hoc est, ne credas illis r C'est ae LM, NI adidiuste pM DI. Nam mens humana nanque mens hominis,car la pens edeshomme. Cernit) videt, Venit. Per somnum inter dormiendum, En dormane.

Id ipsum) illud ipsum. Cela mome. Quod i LLA. optat) cupit, Quelle appete: C'epa dire, de quo este ba asseclion. Sperans Estant en sperance. Dum ipsA vigilat) id est, vigilando, En Miliane.

somnia ne cures. Notandum, esse quandam somni speciem ouae Visum dicitur: cui cum a Deo sit,credendum est: qualia multa in Bibliis leguntur.

64쪽

Distici orum de

moribus Lib. ΙΙΙ.

E Citra doctrinam , vita est mortis simulachrimi, sam doctrine a vie d'ung homme resemble a la more. Legenda sunt igitur haec praecepta , ut ex illis recte vivere discamus , Done si novi fauit Me lesensitIn mens de ce liure, a sin que par iceuix novi apprenions a bien

Hoc quicunque cupis carmen cogno

scere lector, Haec praecepta feres, quae fiant gratisi sima Vitae. Instrue praeceptis animu: nec dsscere cesses. Nam sine doctrina, vita est quasi mortis imago. Commoda multa feres. sin autem spreueris

illud, 'Non me scriptorem, sed te negle eris ipse.

hure script en vers.

Quae) praecepta scilicet, L queis.

65쪽

Sunt gratissima utilis ima, sora tres Oulpitablis. Vitae) sub. hominis) id est,ab bene vivendum, Α Meis

Instrue da operam ut in struas & adornei , Meis. Med'instruire, de Iarnir s reparer. Animum)sub. tiuum) Toname. Praeceptis sub . recte viuedi D'ensesnemens de bien Mure. Nec cesses discereὶ Et ne eesse potvi dapprendre. Quasi dicat , Nunquam te capiat satietas proficiendi in doctrina & bonis moribus, Ne r'ennuue tamais de proussiter

Sine doct rina sine ulla eruditione: C st a dyre, VM home

Est quasi imago tanquam simulachrum, Est comme unes' mblance. Mortis) De la morti Hoc est,similis est homini mortuo,

Multa commoda) multas utilitates, multa bona, multos fructus, Beaucou de prouisits,de biem,defruisse sub. rex lectione huius carminis) Paria lecture dece presese

llurie script en vers.

Sinautem spreueris) sed si tu contempseris. Illud sub. carmen meum) Mais sit tu nen item compte. T v non neglexeris me scriptorem,sed ipse sub . ineglexeris Te)hoc est, non me qui sum author, sed teipsum po

66쪽

L I B. III.

Maledicos recte agendo contemne. Ne te foulcie en bien Disant, De Ieban ne Gaultiermesdisane.

Cum recte viues, ne cures verba malorum.

Arbitrii nostri non est quid quisq; loquatur.

Quid quisque dicat non est in nobis situm , It negisspas en nous, qu c'est que ebasecun dit: Hoc est, non possumus hominum linguas cohibere, Nous ne po ompas engarder de parier te monde. Cum vives recte) Quand tu te gouuerneras bien. Ne cures verba) contemne sermones, Ne te chaille des paro des, ne lien compte du babit.

Malorum sub. thominum id est obtrectatorum, Des

mauuaipes gens: C'est a dire, Des detracleurs.

Non E Ni M est arbitrii nostri) Hoc est, id non est in nostro arbitrio stum, Cur il ners paue en nostre fantasile. Quid quisque loquatur quale sit illud quod unusquisque dicat, Que e est quung chasiun dit oe babille. satis ergo est ut curemus recte agere, C 'Ut done asse denous 1sulcier de bien Dire. Amici crimen quoad licebit dissimula.

De ton amite crime celeras, Autant quesans ton des honncur pourras.

Productus te stis, se tuo tamen ante pia dore, Quantucsiaque potes celato crimen amici.

T v productus testis)si tu p oductus eris ad testandum

in iudicio, Si tu es produi pour tesinoigner en iugemcnt. Celato) dissimula, Cache s couure. Crimen amici sub. tui Le eis criminet de ton ami. Quantumcunque Tu potes pro poteris id est, quoad licebit tibi Iant que tu pourras,autan/ quil tesera possibie. Ante tamen saluo pudore honore:sub. rtuo)id est .sic tamen ut honor tuus saluus maneat,Tellemet tοute ouE. i.

67쪽

id fieri possit absque honoris tui iactura , Pourueu que cela si puisse Dire sam d triment de ton honneur. Semper suspecta est blandiloquentia, En papetardise Udi a pοint de fance.

Sermones blandos blaesosque cauere me

mento.

Simplicitas veri sana est: fraus ficta loque di. .

Memento fac memineris, Far quil te fouisenne. Cavere vitare, Fuir, Euiter. Sermones) Lanssages.

Blandos, blaesosque hominum blandorum, & eorum qui fingunt se blaesos esse in loquendo, De Impore tirs,cet qui font semblam d'estre betues en partim. NAM simplicitas veri) veritas smplex Sc sine fuco, Car simple uerire : C'est a dire, qui nest potvi fardee. Est sana) syncera , ct sine ullo vitio linguae profertur, Est Hine: Cest a dire, On la profere rondement G sam aucunulae de langue. Fraus v E R d loquendi)id est,fraudulenta oratio, Mais A age deceuable.

Psτ ficta) ad decipiendum composita est, ut compos

ADMONITIO.

Blandos blaesosque Blaesus homo dicitur qui ex vitio linguae balbutit: quales sunt pueri, qui verba imperfecte proferre solent,Unt bomme buue: C'est a

Ignaua & otiosa vita fugienda est, On se dotbt garder

Segia item fugito, quae vitae ignauia fertur. Nam com animus languet, consumit inela

68쪽

Hoc est, ex animi torpore corpus ipsum corrupitur, Par langueur d,sprit e corps me me se corrompt oestras Fugito fac ut fugias, Fadi que iuraues. Segnitiem) Languear, tardite er laselate d'estris. Quae) segnities scilicet, Laqueste. Fertur dicitur, Est dicte. Ignavia vita vita ignaua & otiosa, uis inutisse sam Hen

Nam cam) id est, quando, Quand. Animus sub. lnoster) Nostre esprit. Languet languidus est ac oti osus, Est languissim σοφrux. TvN c inertiaὶ otium, Alorsosiuete. Consumit) corrumpit, Corrompt agaste, Corpus) sub. nostrum) Nostre corps. Animus fatigatus honeste reficiendus est, ut labori sufficiat, Quand restrit est trauaille ou fasibe,onte doiberecreer bonnestemera, a se quit puis Durnis ason labeor.

Interpone tuis inteζrdurn gaudia curis: Vt possis animo quenuis sufferre laborem.

Ouidius, Quod caret alterna requie,durabile no est. Le tranail qui est satis repos,nest pas de longue duree, Interpone intermisice, En remese. Interdum quandoque, ParDis. Tuis curis) tuis laboribus,A testabeurs. Gaudia) honestas remissiones, Honnestes recreations.

Vt Tu possis sufferre animo) sub. tuo id est, ut animus tuus possit sustinere, A ' que ton eserit puisse por

dicat, etiam maximum, uoire tantgrand soli il. si Malo animo neminem reprehende, Ne repren -- cun par mati

69쪽

Alterius dictu aut factu ne carpseris unquae Exemplo simili ne te deri deat alter.

Dictum aut factum alterius id est alienum, Ledia, ou se

Diei d 'autru . Ne alter ne alius, De peur quuri a tre. Derideat te) Se mocque de to . Exemplo simili ad imitationem tui, A ton exemple Cupa dire, En tefasine comme tu fais avx aut . Fortassis enim

aliquando in idipsum incides, quod in alio repre

henderis, Car par aduenture qudque Dis tu tombera en cela nepme que tu auras reprim en uri autre.

Quae tibi sors dederit, tabulis supremano

Augendo serua me sis quem fama Ioquatur.

Hoc dicit, Siquid alicunde tibi, aut legato, aut testa- mepto obtigerit, id seruato diligenter: sed ita se Dato, Ut etiam augeas , si de queque part ii t sh escheuequelque bien, Ou par le', ou par testament, DI que tu legarde sobnc ement : mais legurde de teste forte,que tu taugmentes faces multiplier. N a s profuderis, fies vulgi fabula,& male audies ab omnibus, Car Isi tu les gastes despem folement, tu ferre gaudi s blasme de tout te monde. T v serua augendo fac ut conserues & augeas, Merspe

ne degardor augmenter.

ID Q. V o D suprema sors dederit tibi, vTPOTE Norato in tabulis id est, relato ab aliquo in tabulas testament δ, Ce que la derniere fortune t'aura donne , p ur ce queis a ras este mis au testament de quelquvng : Hoc est,quic-

70쪽

LI B. III. 63 quid ex aliqua haereditate tibi obuenerit, Tout ce quite fera uenu p r a cune succession .sERvA IN QV AM ILL v D) Garde bien te do is cela.

tur vulgus,De peur que tu nesis cetuu de qui te monde tienne parostes, de peur que tu ne faces parier derou enmal: Hoc est, ne male audias a populo tanquam prodigus : Cest adire , A sis que tu ne sota mocque a blasme du monde comme

Sors suprema Hic sortem supremam dixit, pro ea somtuna quae a suprema voluntate alicuius profecta sit. Suprema aute hominis volutas,est ipsius testametu. Tabulae, sunt testamenti instrumentum: quia scilicet antiqui fere in tabulis scribebant. Notatus in tabulis testam et i,vel relatus in tabulas, Celioqui est miAQui est scripsi Qui est enregilire en quelque restamet.

Cum tibi diuitiae superant in fine senectae:

Munificus facito vivas, non parcus amicis. Cum diuitiae) id est opes, Quod les riebesses. Superant) pro lsuperabunt) id est abundabunt, Serone

Tibi) A to : Hoc est , si diuitiis afflues, si tuas des biensabondamment, V a grani Dison. In fine senectae id est sanectutis: sub. tuae) En la sindeta uleisiose: hoc est, in extrema senectute, Au demier deton aage, a L sin de res Aurs. Tu facito v T vivas) Fadi que tu uiues. Munificus) liberalis, Frane or liberat. Amicis)sub. tuis id est, in amicos tuos, Eniserstes amis. Non AUTEM parcus) Et non pas chiche. CNullius bene suadelatis sententia aspernanda, Ilne E. ili.

SEARCH

MENU NAVIGATION