장음표시 사용
131쪽
12o .Onto logia. das esse, quam quae per existentias suceessivorum designantur: unde dissicultas de infinita divisibilitate temporis, quod instar continui successivi concipitur, submovetur . I 6y. Exinde porro, quod partes temporis actualis illae sint, quae per existentias successivorum designantur, intelligere datur, omne tempus vel esse praesens, vel praeteritum, vel futurum et praesens nempe est, quod designatur per existentiam rei actu praesentis ς praeteritum, quod designatur per
existentiam rerum, qua esse desierunt ; ac futurum demum , quod des natur per existentias rerum extia
I66. Continua loci mutatio, Motus vocatur; pers verantia vero in eodem loco ,-; illud demum, quod locum suum mutat , seu movetur, Mobile di
167. Expositis notionibus spatii, Ioci, temporis,& motus, haud dissiculter intelligere poterimus,
entibus compositis sequentes affectiones convenire : I. QuoDvIs Eus ColaposITUM REALE COMMATURALITER SPATIUM REpLET . Etenim spatium replere id dicimus , quod constat ex partibus acta certo ordine inter se distantibus e quodvis enscompositum reale constat ex partibus actu distinctis , quarum unaquaeque exigit diversum
locum occupare ab eo, quem aliae partes occupant,c 3 ὶ Μotus communis est , quo , dum duo , vel plura
feruntur mobilia , suas ea non mutant distantias . Μotus proprius cuique mobilium is este dicitur , quo , dum mobilia feruntur , quae communi aliquo motu gau ient , suas inter se mutant distantias. Motus absolutus hab'tur dum corpus conιιnuo, ct Iuccessi is mutat ordinem ad imm Iliter coexistenιιa . Hinc si mutat corpus ordiuem ad puucta , qua icta quoque movcantur , Notus dicitur relasmus .
132쪽
onto Iogi a. 121 pant, eui exigentiae eonnaturaliter satis fit ; consequenter quodvis ens compositum reale conna turaliter constat ex partibus actu certo ordine i
i ter se distantibus: itaque spatium replet. Enim. vero actio miraculosa DEI exigentiam illam pamtium certo ordine distandi vincere potest ; quo
casu compositum actu spatium non replebit. , SCAE Ruoniam attentione adhibita facile diseleempossumus , replere spatium idem innuere , ae esse localiter extensum spatet, bane propositionem more mliorum. Fe efrri posse: Quodvis ens compositum reale connaturaliter est extensum quoad locum , licet per miraculum possit non esse. 46 γI68. II. Composita realia constant ex partibus, quarum quaelibet exigit occupare locum diverium ab eo, quem alia quaevis occupat : hinc etiam ipsum quodvis compositum exigit occupare I cum diversum ab eo, quem aliud quodvis compositum occupat , cui exigentiae connaturaliter
satisfit ; licet ipsa per actionem miraculo1am DEI vinci possit: itaque inde concluditur: Duo
FEL PLURA COMPOSITA CONNATURALITER EUNDEM LOCUM NON OCCUPARE , LICET PER MIRACULUM OCCUPARE POSSINT .
SCH. Alii dicunt: Compositum quodvis connaturaliter esse impenetrabile : impenetrabile enim arpellatur, quod alterum ab eodem loco excludit. i5o. III. Composita, quatenus Iocaliter extensa, conflant determinata partium certo ordine
extra se existentium, attamen unitarum, vel cohaerentium multitudine, consequenter determin ta 6 in Negant Cartesiani aliqui, eumdem posse incurri
duo corpora occupare etiam per miraculum . Verum de hac re opportunius alibi .
133쪽
I22 Onto logia. ta magnitudine gaudent f ii 8. ; haec omni
no eadem est cum magnitudine determinatae partis spatii imaginarii, cum qua penetrari, & congruere concipitur: unde fit , ut sicut spatium imaginarium instar extensi uniformis continui
concipitur , etiam MAGNITUDO ENTIS cUIUSVIS COMPOSITI INSTAR EYTENII UNIFORMIS CONCIPIATUR .
IIo. IV. Quod determinata gaudet magnitudine, mensurari, itemque augeri, vel minui potest:
. Iao. , potestque majus, vel minus fieri; si nempe partes quaedam illi, vel additae, vel demptae fuerint. SCH. Exempla quotidiana suppetunt , quibus obfem
Namus entia composita nunc majora, nune minora feri, ubi etiam nunquam non majorem, vel minorem
partem spatii imaginarii ab iis repleri censemus. ITI. v. Cum partes, ex quibus compositum constat, separantur, seu ex loco suo moventur, dimidi ipsum dicitur. Enimvero in composito quovis pars quaelibet pro eo, quem actu occupat, alium locum occupare potest g. I 3. , consequenter ex suo moveri : hinc relinquitur , EssCOM OsIΤΠΜ ΕSsE DIVISIBILE . I 2. ordinem partium extimarum, quibus compostum, quatenus ext nsum, constat, Figuram appellamus. Hanc EsSE MUTABILEM ,eX eo conficimus,
quod composito partes tum addi , tum demi . ITO. , tum etiam in ipso transponi . praec. possimi : jam vero tam additione, quam ablatione, & transpositione partium futurum est, ut figura mutetur: proindeque &c.
134쪽
CAPUT III. De Ente Simplici. ,, 0.iai ἡ Est, uel non est si 'i' λῆ
c itaque quodlibet ens vel partes habet, ex quibus constituitur, vel nullas habet : ens , quod eonstituitur ex partibus, diximus compositum , β. Iῖς. γ: ens , quod caret partibus, fimum appellamus . - SCH Simplex ergo nobis stricte opponitur eomposito, ut dicere liseat simplex, quod compositum non es ; quae quidem notio simplicis ita noυa . ac recens non est, ut non potius pridem recepta fuerit. Pridem scilicet loe sensu in Sebolis entia fi lieta dicta DEUS , Angeli, Animae humanae : tames per inconstantiam loquendi vox simplicis etiam soleat adhiberi ad indigitandum aliquid minis eompositum , ut dum miscibilia, ex quibus oritur mixtum, simplicia; inum autem mixtum , Compositum salutantur. Sunt,
qui si leκ posteriori sensu sumptum physicum , priori vero acceptum metaphysicum nominant. Nos , vitandae confusionis caussa, voce hac simplicis tantummodo indigitabimus ens partibus carens.
17 . Quoniam simplex composito opponitur , seu compositum non est, quae composito vi definitionis, sive essentiae tribuuntur, ea simpliei tribuere non licet: contra satis manifestum esse debet, ea, quae composito vi definitionis ipsius tribuuntur, a simplici removenda esse . I73. Itaque nominatim ens simplex nequeextensum, neque divisibile, neque praeditum magnitudine, & figura, neque replens spatium dici
135쪽
ia2ψ oni o Iogi a. ci potest : quippe quorum praedicatorum ratio
suffciens non nisi ex entis compositi definitione repetitur: atque vel exinde jam satis etiam di scimus , ens simplex composito nequaquam ita sti, stitui posse, ut manifeste mutatio non observetur; consequenter ens simplex a composito pror
sus diversum esse. 47 176. DEUM, Animasque humanas esse entia
partibus, quarum una in sensu vero extra alteram esse exigat, carentia, ut pridem docuerunt a i , ita di nos locis suis docebimus: igitur DANTUR ENTIA SIMPLICIA in sensu nostro 8 Ita equidem. Id quod an non ita interim etiam recte stabili tur: Dantur entia composita: ergo etiam fmplicia' En probationem, qua hoc ipsum firmari solet: Si dantur entia composita, dantur entia , quae ex partibus inter se distinctis constant β. 330. : hae partes quibus entia composita con sant , aut sunt rursus entia composita, aut simplicia: si sunt composita , suis iterum constant ex partibus, de quibus denuo quaeritur , num sint entia composita, num vero simplicia ; & sie
Μobilia esse, & in loco entia simplieia, docet
Auctor Dissertationis de natura extensionis : o Locus, inquit , est ordo ad coexistentia et atqui entia limpli- '' ei a dicunt ordinem ad coexistentia : ergo &c. Piriter iste ordo, quem dicunt entia simplicia, est rein '' bilis e ergo entia simplicia mobilia sunt is . Reis. Incorporalia non ese in loco, propositio est per se no-ιa apud Saprentes , inquit Boethius in lib. de hebd. Non est igitur locus ordo qualiscumque ad coexistentia; sed ordo extensi ad coextensa simultanea : hoc , & non alio sensu vcnit Uvolmana loci definitio intelligenda rhine entia simplicia non sunt in loco , atque adeo nec mobilia ; quod enim in loco non est , locum nequit
136쪽
porro et enimvero , quamdiu dicis ens compositum constare ex partibus, quae etiam eritia composita sunt, nequaquam satisfacis quaestioni: Unde eomposita oriantur 8 Non secus, ac satisfacturus non es quaestioni: Undenam numerus oriatur 8 quamdiu dixeris, numerum ex aliis numeris oriri . Inis
ferre ergo licebit, non suppetere, unde intelligi queat, cur entia composita sint, hoc est , entia composita destitui ratione sufficienti, id , quod absurdum: ergo, ut commemoratae quaestioni satisfiat, dicendum , composita oriri ex simplicibus; consequenter, si dantur composita , dantur etiam simplicia: perinde, ut satisfacturi quaestioni : undenam numerus oriatur ρ dicere debent , eum riri ex unitatibus, quae numerus non sunt ; aciconsequenter, si numerus datur, etiam unitates
SCH. I. Nullum est effugium, si dicas: Potest in materia minima subsisti: nam illa materia , qua dicitur minima, aut habet partes, aut non habet partes : si partes habet, tune harum qualibet minor erit, quam totum, seu i a materia; consequenter dabitur minus minimo , quod pariter absurdum : si autem illa materia partes non habet, Iunc sensu proprio non materia, sed ens s lex es ; consequenter revera dantur se licia. SCH. 2. Caeterum quaestio hae de si ιicibus uberiorem si oendicabit pertractationem, eum de elementis corporum agendum fuerit; ubi equidem speciatim doceri debet, anne, b qua ratione ex simplicibus extensum oriri possit 8 Interim tamen de s .iciabus generatim sequentia porro statuere non abs re erit. 377. Simpliciter oriri dicitur, quod existere incipit, cum antea non extiterit: ex nihilo autem
137쪽
oritur, in quo nihil deprehenditur, quod antea praeextitisset g. IAI. : exinde legitimis rati
ciniis conficitur, ENTIA SIMPLICIA , QUAE ORIUNTUR , NON NISI EX NIHILO ORIRI , id quod sequentibus propositionibus planum , manifestumque fiet.
m, dicendum tibi, vel id oriri per partium separationem, seu dissolutionem , vel earundem franspositionem, ac novam combinationem e persistam partium separationem , ac dissolutionem nequaquam quidpiam existere incipit , quod antea non extiterit ; consequenter neque oritur c f. I I. : quod per partium tum transpositionem, tum novam combinationem existere incipit , cum antea non extiterit , id ipsum , ceu partibus constans, compositum est, minime vero simplex: itaque nullo modo ens simplex ex composito oriri potest.
Ex ENTE SIMPLICI . Ens simplex non est divisibile f. I73. ; atque adeo non habet in se , quod extra ipsum existere possit rex ente simplici pr inde quidpiam oriri repugnat. SCH. I. Nota'. aliud si velle oriri ex .ente smplici, quam Fbi velit oriri ab ente simplici : scilieet quemadmodum merito negatur, EX ente fimplici, tan- qu im materia praeminente, quidpiam oriri posse; ita indubitate eoncedendum, AB ente simplici, tanquameaussa efficiente, ens etiam fimplex oriri posse. SCH. 2. Hac propositio vel ex eo plurimum se se eommendar , quod per i am aperto refellatur sententia nescio quarum rerum εα DEO ente Amplicissimo
138쪽
Onsologia. emanationes confingentium. 48 ISo. Quoniam ergo ens simplex neque ex ente composito, neque ex alio ente simplici oriri potest, nullum autem aliud ens assignabile est ,
quod vel compositum, vel stin plex non sit c g. 173.
48 in Essentialis emanatio nova est partium ejusdem
substantiae modificatio , ac determinatio . unde quod per essentialem emanationem ab alio existit non aliuε est , quam ipsius substantiae praeexistentis modificatio ehoc modo Papiliones sunt ex Erucis ; tranimulantur enim Erucae in Papiliones sola nova partium modificatione , ac determinatione . Hoc sensu impius, deliruseque Spinosa T. p. prop. I . baubatur, Μundum corpo
reum , Animas nostras , Angelos a DEO esle : Stella ergo , Planetae , Bruta , Homines , Anseli totidem sunt DEI modificationes λ Deliramentum sane ingens 'hoc enim essicitur DEUS selieissimus , & miseriarum pelagus p sanctissimus . de impietatum abyssus; immutabilis , & omnium mutationum subjectum ς unicus,&multiplex ; simplicissimas , & compositus , eXtensus , divisibilis in partes ; sapientissimus , dc indoctissimus . Quis non inde vi desti, DEUM secundum Spinosam omnium contradictionum esse congeriem e Fateri ergo Oportet , Omnium mortalium eumdem esse insipientissimum , audacissimum , impudentissimum , improbissimum . opinationem suam probare stimulat Minosa hoc syllogismo e Si una substantia ab alia posset produci , cognitio substantiae productae a cognitione substantiae producentis dependeret : atqui cognitio substantiae nequit ab alio dependere : ergo una iubstantia ab alio
produci nequit . Resp. tamen, posse majorem negari et quot enim agnoscuntur effectus , quorum caullae imme diate ignorantur λ Cosnitio effectus a cognitione caussae
dependet , quando essectus conlideratur reduplicative uteirectus , & non aliter. Minorem autem spinosiam syllogit mi falsissimam ei te abunde patet ex eo , quod una substantia nequit quidem ab alio, tamquam a subsecto, dependere : at substantiam creatam independentem esse a DEO, tamquam a suo principio , nec probat , nec
probare potest Spinosa , ut alibi ostendemus .
139쪽
x18 On is logi a. I73. : satis planum, manifestumque jam est ,
EMs sIMPLEX NON NlSI EX NIHILO ORIRI posse.
38 i. oriri in tempore dicitur, quod succesve ad exist ntiam perducitur : ex adverso in in tanti oriri dicitur, quod fine successione existentiam accipit.
IS a. ENs SIMPLEX, QUOD ORITUR , NON NISI IN INsTANTI ORIRI POTEsT. Ens simplex enim caret partibus, quae succeisive combinari queant , quemadmodum id quidem in compositis fieri solet; hinc sine successione ad existentiam perduci debet: consequenter non nisi in instanti oriri potest . praec. .a 83. Λtque inde porro etiam est, QUOD ORTUS
ANTIS SIMPLICIS NOTIONEM DISTINCTΑΜ HABERE, TUNDEMQUE INTELLIGIBILITER EXPLICARE NON v Α-LEAMus. Cum enim nihil successionis in eo obtineat, nihil sigillatim discernere licet ; conseque n. ter nec notionem distinctam sormare f. 43. Log. P. 18 . Haec de ortu entis simplicis. Quod ad in. teritum ipsus attinet, nullo negotio ostenditur,
SI ENS SIMPLEX INTERIT , NON NIsI ANNIHILARI
possE . Quod si enim simpliciter interiret citra anni hi lationem, ita existere desineret, ut quidpiam de eo porro remaneret , ac existeret: hoc autem modo ens simplex soret divisibile , partibusque constaret, quod absurdum . IT . et emgo ens simplex, si interit, non nisi annihilari potest. SCH. Pridem e usmodi argumento Pbilosephi in funa ad vindicandam incorruptibilitatem Anima humana.
140쪽
De eo, quod dicitur Subjectum, itemque Modificabile, deque ipsis rerum
183. U Ns quodvis sua gaudet essentia , vi cu-I a jus alia demum in eo locum obtinent;
attributa nempe, & modi. Ens praecise eonfideratum , ut babens essentiam, indeque capax aliorum , dici tur Subjectam; illa vero alia vocantur Afuncta. SCH. Hane subitem definitionem non possunt non recipere quotquot distincte de subjecto ratiocinari avent: etenim aliae sub em notiones in Philosophorumscriptis obviae, es quid prorsus diversum a notione hie tradiata non innuant, confusae tamen cum uent, distinctis ratiociniis minime deservire possunt revoeanda ipse ad hane erunt, si iisdem in ratiocinando uti libuerit. I 86. Notiones confuta universim originem suam ad imaginationem referunt: atque inde quoque est , ut notioni confusae subjecti , dum tamen eam claram emcere studemus, aliquid imaginarii admisceatur: hinc nempe eommuniter subjectum instar alicujus receptaculi concipitur, quod capax est ea, quae de ipso praedicantur, in te recipiendi,& in quo adeo velut in cista quadam reponuntur . Caeterum notio confusa subjecti acquiritur,
dum considerantur ea, quae rebus insunt, eademque ab ipsis discernuntur; quo equidem ipso inferri solet, aliud quid esse, cui hoc, illudve imest; aliud autem, quod inest. Tom. II. I Is7.