장음표시 사용
191쪽
bemus: ingenue tamen Ne-toni exemplum sectantes stebimur, nobis non constare , Fine sista diυeris ab illa, necne ; quod ipsum autem υitiosum minime videri poterit, ut ex dicendis porro patebit. 26. vis motrix, & si quae aliae vires activae iaeorpore tanquam a vi motrice diversae admittendae cum materia Naturam corporis absolvunt: unde a veteribus natura principium motus , ct quietis appellata est.
Substantia enim dicitur subjectum perdurabile m dificabile u. a . ontol. : de vi motrice jam ostensum est, eam instar subjecti perdurabilis modificabilis concipiendam esse β. 23. , idem que de materia etiam facile agnoscimus ex dictis c β. aa. r ambo proinde instar substantia
concipienda sunt. SCH. GUulto dieimus, vim motricem aeque ac materiam instar substantia eoncipienda esse , quod i umquidem Phaenomena suadent, exposcunt . Enimvero ex paullo post disendis patebit, nee materiam , nec vim motricem in proprio sensu substantiam esse, sed esse aliud quid, quod eorpori euilibet substantialitatem largitMr , quodque rationem praebet , eur tum materia , tum vis motrix instar substantia appareant, in
192쪽
De Elementis corporum, horumque ex itiis ortu .
28. orpora sunt entia composita, quae si ia a partes, ex quibus constant, resolvuntur , hae adhuc ex partibus minoribus constare observan tur : resolutione, ac divisione continuata, ad tam minutas particulas devenitur, ut quidem sensum non armatum fugiant; per Microscopium tamen extensae adhuc, consequenter ex aliis minoribus compostas deprehendantur. Enimvero cum nihil sine ratione seruiente sit , ipsius etiam compositionis ratio detur , est necesse e atqui vero non dabitur, quamdiu partes ex aliis minoribus , iisque compositis eoia stare dicentur , quaestione semper residua, unde hae partes minores ortum trahant 8 Igitur colligimus admittenda esse simplicia, unde corpora demum ortum du
Etiam ante inventum Μie scopium corpora quaelibet ex minimis particulis coalescere cecinit Lucretius lib. IV. inquiensis EXordia rerum is Cunctarum quam sint subtilia percipe paueis. is Primum animalia sitne jam partim tantula , eorumis Tertia pars nulla ut possit ratione videri. is Horum intestinum quodvis quale esse putandum est is Quid λ cordis globus , aut oculi: quid λ membra equid λ artus eri Quantula sunt Quid praeterea primordia quase
193쪽
SCH. Docuimus alibi, in serie quacumque eausarum
contingentiam nan contineri rationem sincientem, ut vel unus aliquis esse ius actu existat, requirique adeo caussam aliam, qua contingens non fit. Eodem proinde plane modo argumentandum, ac statuendum adhuc, ut co*us tanquam ens compositum actu habeatur , existat, requiri partes , quae composita non uent . 20. Essentia corporis consistit in modo , quo datae partes conjunguntur I. II. , consequenter non involvit, nisi partium magnitudinem , si tum, & earundem qualitates derivativas, attributa scilicet, & modos, praecisa ratione, cur illis in sint . Enimvero haec non nisi accidenti sunt g. ΣΟΙ. Οntol. : EssENTI A proinde CoR
ORIs NON NIsI MERIs ACCIDENTIBUs ABSOLVITUR . 3o. IN CORPORIBVs NIHIL DATUR SUBSTANTIA iLE PRAETER ENTIA SIMPLICIA . Primo enim essentia corporis non nisi meris accidentibus absolvitur . praec. ; porro autem quaecumque praeter essentiam corpori tribuuntur , tribui neque
uni, nisi supposita essentia g. 39. , & 62. On-tol. : ipsa ergo etiam non nisi accidentia sunt β. ao I. Ontol. : quoniam autem accidentia sunt entia in alio , seu dependentia a subjecta cit. Schol. , praeter essentiam, & attributa aliquid substantiale detur in corpore, est necessercorpora constant ex simplicibus et 8. : igitur simplicia sunt illud substantiale et proinde
, , Nonne vides quam sint subtilia , quamque minuta Si lucretianum hoc argumentum animalculis illis , quae imicros copica dicuntur , aptetur, ingens illi pondus accesserit .
194쪽
co mologia. 383Sen Passim reperias, qui, quod in corporibus substantiale est, non nisi absolute concipi posse a iunt ; sed nempe ii sunt, qui entium fi licium essentiam , comporumque ex simplicibus ortum non perspieiunt. 3 i. Igitur nec materia, neque vis motrix, neque alia quaevis substantiae sunt , licet substantiae appareant. 32. CORPORA SUNT SUBsTANTIA RUΜ AGGREGA.TΑ , CONUENIENTERQUE DICUNTUR SUBSTANTIAE COMPOsITAE. Quippe corpora oriuntur , & constant ex simplicibus, quae substantia sunt g. 3o. : ipsa ergo sunt substantiarum aggregata; perinde Ω-re , ut numeri sunt unitatum aggregata. Quod
Usu receptum est , ut eorpora substantiae dicantur , a quo non recedendum , si modo signiufieatus vocis veritati consormiter satis determinetur : quod si corpora dicantur substantiae compositae satis vox substantiae determinatur ad si
gnificandum aggregatum substantiarum , qualere ipsa quodlibet corpus est per pari. priorem , ita ut periculum non sit , 3 quod corpus pro substantia proprie tali, qualis solum est ens simplex , habebitur e convenienter ergo corpora dicuntur substantiae compositae. Quod erat alterum. 33. SI QUAE IN CORPORE VIS DATUR , EA ET VIRIBUS SIMPLICI UΜ REsULTARE DEBET. Ponam tus
vim dari in corpore, quae ex viribus simplicium non resultat, ita dari debebit, ut ejus ratio inessentia contineatur: enimvero nullius vis ratio sussiciens in essentia coxporis continetur , qtiod pridem adnotavit Cartesius, hincque vim corporibus omnem denegavit: igitur si datur vis in cor.
195쪽
pore, ea non nisi ex viribus simplicium resultare debet. 34. Nomine Eumentorum corporum veniunt Princi a intrinseca, quae ita prima diei merentur, ut refutabilia non sint, sive, ut ab aliis intrinseeis in aIta principiis non dependeant oSCH. Est hae definitio elementi conformis menti Aristotelis, qui L. I. Mataph. CV. 3. hac ad elementum requirit: I. ut insit in i a re: a. ut sit primum : 3. ut sit in alia irresolubile. 33. Quoniam tam materia, quam vis motrix
ab aliis dependent . ai. & 3ῖ. , liquet , IPSA
PRO ELEMENTIS CORPORIS HABERI NON POSSE . 36. ENTIA SIMPLICIA SUNT ELEMENTA CORPo-
RUM . Corpora enim constant ex simplicibus plant ergo simplicia corporum principia , & quidem intrinseca: porro carent silmplicia partibus f. 173. OntOl. γ, consequenter in alia irresolubilia sunt; igitur principia prima sunt e principia intrinseca prima sunt. elementa . 3 . :
proinde entia simplicia sunt elementa corporum. 37. Igitur ad elementa corporum applicanda sunt quaecumque de simplicibus in Ontologia tradita, stabilitaque sunt: universim statuendum, elementa corporum ab ipsis corporibus , seu rebus materialibus prorsus differre ; proindeque alias omnino competere qualitates elementis , quam corporibus, sive rebus materialibus. 38. Cum elementa sint principia prima corporum , patet, in ipsis rationem contineri eorum . quae corpori conveniunt, & quidem ita , ut rationes ulteriores requirere non liceat; hoc est rIN ELEMENTIs CONTINENT, R RATIONES uLTIM E EORUM, UIAE CORPORI CONUE IUNT.
196쪽
39. ELEMENTA CORPORUΜ v I QUADAM PRAEDI TA sUNT. Etenim corpora viribus praedita deprehenduntur; quaecumqtie autem vis in corporibus datur, ea ex viribus simplicium resultare debet: vis ergo quaedam simplicibus iniit, oportet . 4o. Haec vis in elementis facit I. ut unumquodque alteri dissimile, atque adeo extra ipsum sit, nisi extrinsecum quid praevaleat : a. ut cum his potius, quam aliis, atque hoc modo potius, quam alio, simul sit, nisi pariter extrinsecum quid obstet. Inde autem fundamenta demum nanisciscimur iis satisfaciendi , qui ideo adhuc veriti sunt, aut etiamnum verentur simplicia pro lementis corporum habere, quod ex simplicibus extensum oriri non posse videatur. Quid nempe ad extensum requiritur , nisi partes diffusae , α inter se ad constituendum unum conjunctae f. 44. Ontol. 8 Atqui adstructa vi in elementis, satis patet, tum ipsorum diffusionem, tum conis junctionem haberi posse : ex ipsis ergo extensum oriri potest . Id modo nemo petiverit, quae, qualisve illa vis sit; hanc enim in specie determinare non audemus: unde etiam ultro fatemur, extensum, quale ex simplicibus oritur, non nisi in numerum phaenomenorum esse referendum . SCH. Probe notes velim , phaenomenon hic nobis Agnificare aliquid, quod quidem existit, distincte
tamen non cognoscitur. Minime ergo Idealistis favemus , qui voce phaenomeni indicant, quod non extinctii , sed solum existere apparet.
I. Sunt alia simplicia, quae Puncta Zenonica vocantur, & cum punctis mathematicis in idem recidunt: haec praeter carentiam partium nullam aliam determinationem intrinsecam admittunt p
197쪽
consequenter in ipsis nihil habetur, ex quo intelligi possit, cur ipsa extra se invicem sint ,
hoc non obstante inter se uniantur; neque adeo ex iis extensum oriri potest. 42. Contra extensum ex simplicibus ortum maxime hoc militare videtur, quod, eo admis , receptissima in Geometria dogmata subvertantur. Nonne linea tanquam extensum in longum terminatur punctis, & nominatim linea recta seque
jacet inter sua puncta' quaelibet linea bifariam dividi potest Z minor in tot partes proportionales divisibilis est , in quot major alia Z diagonalis quadrati commensurabilis non est lateri y &c. Quod
si autem extensum ex simplicibus ortum sumitur, fieri sane poterit, ut haec non obtineant.
Sed enim supra jam monuimuri β. I 48. Ontol. , extensum nunc spectari in abstracto , nunc in concreto, illudque esse objectum Geometriae, istud Cosmologiae, & Physicae. Scilicet Geometra
non nisi magnitudinis in extenso rationem harebet: hinc ipsum extensum spectat ceu conflatum ex partibus , quarum determinatio ab arbitrio pendet, & quae adeo tantum possibiles sunt, neque in certa , ac determinata magnitudine simul esse possimi: in extenso itaque geometrico partes non discernuntur; ideoque nihil impedit , quominus imaginaria divisio ubicumque instituatur . Ex adverso extensum in concreto, & physicum, partibus constat', quae singulae-cerra , determinataque ratione distinctae sunt, ac discerni biles , unoque nomine*anuasis vocantur ς in iis igitur divitio pro actitrio institui nequit . Atque hoc observato i discrimine , continuo innotescit , qtiid ad allata reponendum sit et dicendum nempe geo
198쪽
metrica illa enuntiata prorsus veritati consormia esse , quatenus reseruntur ad extensum geometricum , seu in abstracto sumptum; sed cavendum , ne absolute intelligantur, aut extenso physico, seu in concreto accepto attribuantur, cujus alia omnino, ac prorsus diversa natura , ac ia-
78 Plura sunt alia, quae contra hanc Auctoris Opinionem militare videntur. Nonnulla pro more propo nam heic, & solvam. I. Objiciunt I. Corpus , seu extensum ex entibus sim Ilicibus nequit consurgere; entia enim simplicia indivi-ibilia sunt ex k. 33. J: atqui ex indivisibilibus nequit
corpus consurgere: ergo &c. Minor ex eo constat, quod
indivisibile additum indivisibili non essicit majus , o ex
tensiius , quia , quod omni prorsus magnitudine caret, &extensione, additum nequit facere maius quid, & eXten sius . Hoc vero sic probatur: Pars non affert toti, quod ipsa non habet: adeoque &c. Sic quemadmodum infiniti caeci, quia carent facultate videndi, emcere unum videntem non possunt ,& infiniti Angeli , quia carent corpore ,
nequeunt unum compositum extensum constituere; ita quia entia simplicia extensione carent, corpus nequeunt constituere. Hoc idem argumentum diverso modo' pro
ponit Volterius in Metapti. Nevutoni. En illud paucis. Nulla datur proportio inter elis simplex, & extensum et
quemadmodum i itur nequit aurum e. g. ex serreis , Ilumbeis, terrestribus micis concrescere, ita neque exmplicibω extensum.
a. Resp. Negatis respective propositionibus , ut ratio postulat, distinguo ultimum antecedens: pars non affert toti, quod ipsa non habet , potest tamen ex unione partium consurgere totum , quod sit substantiarum ag gregatum , si partes sint substantiae , conc. ant. . secus, nego ant. , & consequentiam . Quamvis entia simplicia non sint substantiarum aggregata , sunt tamen substantiae; dc hinc si plura entia simplicia ad invicem uni an tur , aggregatum substantiarum , sive corpus ex s. consurget . Et sane quid .est corpus, sive substantia e
199쪽
43. IN NUMERUM PHOENOMENORUM REFERENDA ETIAM EsT VIS QUAEVIS PRIMITIVA , QUAE IN CORPORE DATUR . Cum enim ipsa ex Iiribus simplicium tensa ' Id est corpus per omnes Philosophos, quod par
tes habet extra partes; sive quarum una extra alteram existit: atqui entia simplicia ad invicem unita substantiarum aghregatum componunt , quarum una eXtra at teram existit et ergo &e. 3. Nec vero debent elementa primitiva alicujus com positi naturam compossiti ejusdem habere . Fortene par tes Oculum componentes . oculi esse debent λ Partes ne manum componentes , debent esse manus δ Partesine Componentes exercitum , debent exercitus esse λ Nonne numerusa ex unitatibus, quae numerus non sunt, eViur git λ Nissi ergo velimus ridendam Anaxagoras homeome riam in Nota 37 ad S. II 8. Ontol. indicatam ad mittere , fateri cogimur , partes aliquod totum com ponentes totius non habere naturam . Immo vero P tius dicendum , primitiva corporum elementa composi
ta esse non posse, sive extenta; secus eompositionis ra tio nulla haberetur ex b. 28. . Praeterea nisi primi tiva corporum elementa sint simplicia
,, Corpora constabunt ex partibus infinitis; is Quippe ubi dimidiae partis pars semper habebitis Dimidiam partem, nec res perfiniet ulla . ,, Ergo rerum inter summam , minimamque quid escit δ Non erit ut distent; nam quamvis sunditus omnis is Summa sit infinita: tamen parvissima quae sunt A Ex infinitis constabunt partibus aeque . o Quoi quoniam ratio reclamat vera, negatqueri Credere posse animum; victus fateare necesse est, si Esse ea, quae nullis jam praedita partibus extent. . Si ergo ext8nsum nonnisi eκ simplicibus coalescit , maxima debet esse inter ens simplex , & compositum proportio et secus enim compositum esset impossibile. Ad Volterii paritatem resp. retorquendo contra ipsum argumentum . .emadmodum parvissima corpuscula, quas tamquam secundaria elementa iure habentur , aurum
componenti , non sunt aurum ; sed dici tantum p test,
200쪽
cium resultet g. 33. , vires autem simplicium distincte non perspiciantur, patet, hanc quoqtae distincte non perspici.
test , ex illorum corpusculorum tali combinatione aurum consurgere : ita a pari , quamvis primiti Ua compositi elementa composita non sint , composituram tamen
Iamne vides igitur, paullo quod diximus ante, o Permagni referre, eadem primordia saepe is Cum quibus, & quali potitura contineantur Et quos inter se dent motus , accipiantque lis Atque eadem paullo inter se mutata creareis Ignes e lignisὸ Quo pacto verba quoque ipsa
,, Inter se paullo mutatis sunt elementis, Quum ligna, atque ignes distincta voce notemus. s. Patet hinc clarissime , quorsum infiniti caeci adinvicem uniti unum nequeant efficere Videntem et unio enim eorum physica non est, sed moralis : & ex
ea organorum vitium non emendatur . Num tute dicatur , ex pluribus Angelis composivum posse consurgere , affirmare non audeo. Aliquos scio philosophos admittere, posse corpus ex pluribus spiritualibus substantiis eia formari. Incertus ego fluctuo. Quidquid aifirmetur, inde jam responsio allato consequitur argumento: nam si Λngeli plures ad invicem uniti queunt corpus compone re, cur non& monades Leibnitianae st Si autem compositum ex Angelis coalescere nequit, hoc ideo est, quia unione physica non possunt ad invicem uniri ; quod entia simplicias ex s. 4o. , & ex mox dicendis possunt praeitare. 6. Objiciunt II. Nequeunt entia simelicia ita uniri , ut extensum ex illis consurgat; nam si entia simplicia ad invicem copulentur , se debent secundum se tota tangere. Hinc vero nihil unius emerget extra aliud ;& non erunt continua, sed penetrata. 7. Rei p. Simplices substantiae, quae primitiva sunt corporum elementa, non ita uniuntur ad invicem, quasi secundum aliquas facieculas se tangant, & cava conveniant plenis , & plena cavis , qua unione saxa calce