장음표시 사용
211쪽
4 . Qualitates aliae vocantur mechanica, alitem eae, aliae denique mixta . Mechanicae sunt, qua per principia Mechanica explicabiles sunt ; sunt nimirum principia mechanica figura , magnitudo, sive moles, motus, & stus. Physicae sunt, per primopiis p sca explicabiles sunt : intelliguntur scilicet per principia physica certa Phaenomena , quatenus ex iis alaorum phaenomenorum ratio reddi potest . Μixtae denique sunt , quae per principia partim mechanica , partim physica exoticabiles sunt. 79 γ48. Physicus non tenetur phaenomena in remotissima usque principia resolvere, sed recte acquiescit in proximis, quae scilicet sub sensus cadunt , legitimisque experimentis innotescunt, maxime si periculum subest, ut ne in requirendis,& adsignandis prioribus , ac remotioribus a vero plurimum aberret. Qualitates physicae sunt ejusmodi principia proxima, ex quibus phaeno inena
intelligibiliter explicari possunt . praec. et ad
ipsas ergo Physicus recte confugit. , atque si ratio ita fert, etiam in iis acquiescit. 49. Ex quo demum speciatim colligitur, nihil contra sanam philosophandi rationem peccari ab iis, qui Illust. Neuvionum sectantes vim mutuo ad se accedendi tanquam phaenomenon sumunt pro principio ad alia phaenomena corporum intelligibiliter explicanda ; neque porro solliciti sunt, in quae alia principia haec vis sorte res lubilis sit: agunt nempe id, quod a Physico recte agi posse quisque cordatus fateri debet.
notissimis iis versiculis, qui materiam a DEO in varias particulas divisam comprehendunt , Omnesque materi.
212쪽
C osm o I Og ia. 2ot SCH Sane alii easus assignari possunt , in quibus
P sicus recte phaenomenon. Iumit tamquam principium alia explicandi ita, ut in ipso acquiescat. Recte e. g. sumit is elasticitatem aeris ex ea rationem plurima. rum , Γυersissimorumque phaenomenorum reddit , quin teneatur hane elasticitatem in alia principia resolvere,
liset de se ipsa resolubilis ponatur.
CAPUT IV. De Natura uniυersa, itemque de N turali , e, Super naturali.
so. Ollectio virium per omnia corpora , tamquam 1 Mundi partes , distributarum , Natura unive sa , sive Natura rerum dicitur. SCH Natura adeo terminus inanis quidem non esse caυendum tamen , ne tanquam res a Mundo disti Erum concipiatur , eum natura A concepta non nisi idolum imaginationis foret. Id autem porro de natura recte statuitur , eam esse principium intrinsecum Omnium mutationum, qua in mundo accidunt. 8o
is Sunt cum materia cunctarum exordia reIum.
8o Inquit de Placitis Philosophorum lib. I. cap. 32.
Plutarchus eis Iam quod naturam mortales nomine dicunt, is Hoc nihil est; neque enim mortem natura, vel ortum ,, Humano praebet generi; nam mixtio tantum , Μixtorumque subest quaedam secretio rebus , se Idque homines vulgo naturam dicere sverunt. Lucretius item lib. I. de reri nat. quibus rebus natura constet sic exponitris Omnis ut est igitur per se natura, duabus Consistit rebus ; nam corpora sunt, & inane is Haec in quo sita sunt, & qua diversa moventur.
213쪽
I. vis quaevis in corpore singillatim accepta non in quavis circumstantia quemvis effectum producit, ut experientia unumquemque docere potest: id vero exinde provanire , quod ipsa nunc hoc, nunc alio modo limitetur, ac modificetur,scque modificata agat , recte , nisi ) vehementi Lsime fallor , concluditur . Regulas , juxta quas modificationes illae absoruuntur , quasque regulas naturae appellare liceat, subinde in Physica da-himus ; ubi quidem clarissime patebit , eas nequaquam ex essentia corporum vi principii contradictionis manare : unde autem nunc jam tuto sumi potest, eas ab absoluta necessitate liberas esse.
ρο natura entis continetur . Naturale autem in Mundo corporeo dicitur, cujus ratio in essentia, natura corporum continetur . Hinc facile colligitur , quid ex adverso sit Supernaturale tum in genere, tum in Mundo corporeo , nempe cujus ratio inessentia, natura entis, vel respective corporis non
continetur. Supernaturale respectu corporum etiam Miraculum dicitur. 33. OMNIS MUTATIO NATURALIs in CORPORE PER MODUΜ , QUO PARTES CONIUNGUNTUR , EARUM QUE QUALITATEs , AC REGULAS , IUXTA QUAS vIRES MODIFICANTUR, SIVE REGULAS NATURAE , EXPLICABILIS EST .' ET OMNIS MUTATIO , QUAE ITA
Naturam Peripatetici dividebant in Naturam naturantem, dc Naturam naturatam: natura naturans est DEUS rnatura vero naturata est congestus omnium caussarum cre
tarum . Natura definitur a Μuratorio in Philosophia Μ νali et is It complesso di tulte quelle Iessi , per meago is delle quali Ogni cola vien condolia δὲ suo hae is .
214쪽
EXPLICABILIs EsT , NATURALIs EsT . Est enim naturale , cujus ratio in essentia , & natura ipsius continetur f. 32. ; jam autem essentia corporis consistit in modo , quo tales partes conjunguntur , & natura in viribus activis consistit, quae non agunt nisi juxta certas. regulas modificatae: mutatio ergo naturalis per modum , quo partes conjunguntur , earumque qualitates ac regulas naturae, explicabilis est . Quod erat pri
Mutatio , quae ita explicabilis est , ejus ratio indubitate in essentia, di natura continetur , ut ex modo dictis confici potest : est ergo naturalis c 3. sa. P. Quod erat alterum.
q. Igitur ex adverso MuTATIO CORPORIS, QUAE PER MODUΜ , quo PARTES CONIUNGUNTUR, EA RUΜQUE QUALITΛTEs , AC REGULAS NATURAE EXPLICABILIS NON EST , MIRACULUM EsT . Hujusmodi mutationis ratio in essentia , ac natura corporis non continetur e consequenter mi
S. SI ΜIRACULUM ACCIDIT , DEFICIUNT ACTUALES CAUSSAE NATURALEs EI Us, QUOD ACTU Μ , SI VE, EXISTENNAM CONfE ITUR ET SI QUID ACTUM,5IVE EXISTENTIAM CONfEQUITUR , DEFICIENTIBUS CAUsSIS NATURALIBUs , MIRACULUM ACCIDIT . Ρωne enim ejus, quod actum consequitur, actuales caussas non deficere: igitur ratio illius, quod actum consequitur , in caussis , hoc est in natura
8r Ut aliquis effectus miraculosus dicatur , non lassicit , quod mutationis ratio in essentia, ac natura corporum non contineatur ; sed insuper , ut Vim quam-lmet creatam excedat, sive Angelorum , sive mentium
humanarum , requiritur. Disiti eo by Corale
215쪽
continetur, proindeque miraculum non accidit f. 32. , quod hypothesim evertit. Stat ergo primum. Si quid , deficientibus caussis naturalibus , actum consequitur, ejus ratio in natura non continetur; consequenter miraculum est . 32. . Quod
I. Num quid in miraculorum numerum referendumst , potissimum agnosci potest ex defectu caussarum
naturalium. II. Tuodvis miraculum vim universa natura excedit; consequenter , posita vi universa natura, non ponitur
III. Tuodcumque miraculum actum consequi nequit , nisi dependenter ab ente , quod a Mundo diversum est. SCH. Sstinosa miraculum dixit non aliud esse, atque effectum, cultus eaussae nos latent . Quam definiationem condidit convenienter ad perniciosi mum dogma suum, vi cujus statuit, potentiam natura ipsam DEI virtutem esse, e ut tamen oppositum ex iis , quae de natura rerum tradidimu s, manifeste evincitur, b in Theologia Naturali elarius elucescet. Caterum hic apertius adhuc doceri eonvenit, nihil i= ossibilitaIis i trinseca, ae absoluta in eo esse, ut corpus mutationem subeat, cutius ratio in natura non continetur , quo eontra Dinosam perspicuum fiat , miraculum in vero
T. si ) Spinosianam hane miraculi definitionem suam facit Lokius in discursu de Miraculis ἰ quasi vero tot illi, tamque admirabiles effectus , qui in sacris litteris describuntur de vulgi tantum , ac popelli sententia miracula putari debeant , genuinis alioquin non acce sendi.
216쪽
77. PossIBILIS DE sE EsT MUTATIO IN CORPORE, QUAE PER REGULAs NATURAE EXPLICABILIS NON EsT: SEU POSSIBILE DE SE EsT MIRACULUM IN VER
SENSU. Regulae naturae ab absoluta necessitate liberae, seu contingentes sunt β. 3 i. ; impossibile proinde non est, ut mutatio accidat , quae per illas explicari nequit, sive etiam quae illis contraria est I. 06. Ontol. : est ergo possibile
miraculum in vero sensu. . IS. Natura non agit nisi iuxta certas regulas
modificata . 3 i. ): itaque in agendo ordinem
obiervat I. I 2I. Ontol. . Hic ordo, quem natura in agendo observat , Ordo natu appellatur , contineturque adeo regulis, juxta quas virium modificationes absolvuntur. S9. Quoniam ordo naturae continetur regulis, quibus virium modificationes absolvuntur , recte porro dicimus fieri contra ordinem natu , quod ita fit, ut per regulas , quibus ordo natu contanetur, explicari nequeat; hucque pertinent omnes mutationes in numerum miraculorum referendae. Ex adverso secundum ordinem naturae fieri non immerito dicimus , quae ita sunt ut per regulas, quibus ordo naturae continetur, explicabilia sint; hucque spectant quaeris mutationes , quae naturales dici merentur. 6o. Per Cursum natu intelligitur ejusmodi eventuum consecutio, qua essentiis, ac natura corporum conformis est. Quoniam ergo , quod niturale est , ejus ratio in essentia , & natura corporum, continetur, miraculi autem ratio in essentia & natura non continetur; NATURALE SECUNDUM CURSUM NATURAE , MIRACULUM CONTRA
EUNDEM CONTINGIT . CA- 33 ὶ 1. Probamus primo, vera miracula esse possibi
217쪽
Ordine .ci. II Ersectum aliquid dicitur , quatenus in eo
A propter generalem quamdam rationem talia potius, quam alia conjunguntur, sive quatenus in illo plura, eaque varia ad unum , idemque Iia , atque a DEO posse produci. Μ iraculum, SS. Augustino , & Thoma Spinosa , Lohio , aliisque impietatis , incredulitatisque portentis , quam longissime fa-pientioribus facem praeserentibus , apte definiri potest EP fectus , qui praeter usitatas naturae leges mechanicas accrdit, omnesque caussarum natu Irum vires egreditur : at DEUS effectus hujusmodi potest producere; DEUS enim moderator sapientissimus omnium rerum , legumque omnium mechanicarum conditor omnipotentissimus legibus naturae , rerumque ordini subjectus non est ; potestque adeo pro libito eas immutare : ergo dcc. 2. S. Thomas I. p. q. Ios. ar. F. inquit e se si . . or is do rerum consideretur, prout dependet a prima cari , sis , sic contra rerum ordinem DEUS facere non po- is test e si eniin sic faceret , faceret contra suam pranis scientiam . aut voluntatem , aut bonitatem; si vero se confideretur rerum ordo prout dependet a qualibetis .ecundarum caussarum , sic DEUS potest facere prae- ,, ter ordinem rerum ἰ quia ordini secundarum caussa - rum ipse non est subjectus ; sed talis ordo ei subjiciis tur , quasi ab eo procedens ; nou per necessitatem, , naturae , sed per arbitrium voluntatis ; potuisset e- ,, nim & alium ordinem rerum instituere. Unde & p se test praeter hunc ordinem institutum agere , cum vo- lis luerit ; puta agendo effectus secundarum caussarum ,, sine i piis , vel producendo aliquos effectus , ad qacisis caussae secuiadae non se extendunt is . Consulatur idem, Anse-
218쪽
Cosmologia. 2O7que obtinendum tendunt . t 3I. Ontol. γ . Itaque etiam Mundus dici perfectus debebit , si tum simulianea, tum successiva , ex quibus ipse con- stat
Angelicus praeceptor & lib. III. coni. Gent. cap 98.3. At opponitur I. ordo naturae est necessarius; mutari itaque , & inverti nequit e necessarium enim illud est , cujus oppositum est impossibile . 2. Si hic ordo naturae immutetur, hic ordo naturae cessat,iali usque suc cedit: si hic ordo naturae cellat, haec rerum series cessat,&alia succedit: si rerum haec series cessat, hic Μundus cessat ,& alius suecedir: ergo si ordo naturae propter aliquod miraculum immutatur, Μundus hic interit , realius succedit . quod est absurdissimum. 3. In systemate meo, inquit Minosae, natura est ipse DEUS r ergo ut contingere apossit miraculum: proprie dictum , debet esse pollinilis effectus , qui excedac vires DEI: at hie effectus vires DEI excedens est impossibuis : ergo &c. q. Nos , inquit
Lokius, in minima legum naturalium ignoratione ver samur , quo fit , ut sine gravi erroris periculo constituere nequeamus, quinam effectus a naturae legibus manent , quinam ab iis abhorreant , atque discordent .
q. Rei p. ad n Physice quidem neeelsarius est naturae ordo; at haec necessitas absolutae contingentiam minime opponitur ex Ss: Io. , & I3. j. Mutari ergo. inverti que potest naturae ordo a supremo creatore , qui libere
s. Ad 2. Dum leges naturae per. miracula infringuntur, omneSque caussarum naturalium vires miraculosus effectus es reditur , Μ undus iste non mutatur, ted evolvi tur, Perficitur, completur miraculorum. Ope . Mundus enim ille series est, quae non ordinem solum naturalem,sea iupernaturalem quoque complectitur. Ad hunc. itaque Μundum pertinent effectus , dc qui' a caussis natu
ratibus , & secundum leges determinatas operantibus Producuntur, & illi, qui a caussa prima, & univeria Ii leges naturae moderante, disponente, immutante , pro ut in idea archetypa hujus Mundi repraesentatur , etfi- Ciuntur. Br iter. Μandus iste est ista series , cujus mutationum ratio susticiens proxima vel in aliis conti ne cur mutationibus, vel in lola DEI omnipotentia : si in
219쪽
stat , per generalem quamdam rationem conis junguntur , seu ad unum quid obtinendum tendunt, ac conspirant. SCH.
in aliis mutationibus proximam lassicientem rationem agnoscit effectus , naturalis is est: si non agnoscit, effectus est miraculosus: uterque tamen & naturalis, & miraculosus effectus ad hanc pertinent seriem.
6. Ad. 3. Furiosa spinosae de substantia deliria rejecimus jam in Nota sa ad 9. 19'. ontol. , eaque huc
pouunt contra notionem naturae ab eodem spinosa con-nctam transferri; quamquam dato etiam quod DEUS natura sit & recto sensu intelligi istud eum Peripateticis potest in Nota 8o pag. 2oI. , stat nihilominus, po
se ordinem rerum ὸupliciter conssiderari, ut paullo ante cum S. Thoma animadvertimus ; atque adeo stat , polse a DEO miracula fieri. Audiendus etiam est Em. Polignaccus, qui tib III. v. 83o. , & seqv. insanientem Spinosam soliae, & eleganter refutans canit: M . - - Demens , qui se ipse, Deumquem Confundit ranis , ac muribus; & proprium nilia Seniit inesse sibi, vel cum te scire videret, se Ignorante. alio, atque alio laetanti doleret. Egregium .numen, cultro quod se ndere possis se Non scindetur, ait, quamviS quae mumbra videntur ,, Corporis immensi sorte in diversa locorum
is Transtulerim; quod scindit enim, & quod scindi-
se Insulse: si carnificem, gladiumque necato - - Distingui nolit, nec progenitore creatum, Nec pastore lupoq. nec vivis luce carentes. Nam varios res una modos assumere quamvisis Temporibus possit variis, pugnantia numquam , M Ut mortem, Vitamque, aliumet tempore in uno; se Nec simul esse potest , quadrata , simulque rotunda, o Et capere adversas cum simplicitate figuras. Vel si quadratur partim, partimque rotunda ER, ., Non iam individua . aut simplex , aut una putetur. Unius multas generis res esse fatebor; - Αt rem unam dici, quae res complectitur omnesis Non modo distinctas , sed tot rationibus in seri Diver-
220쪽
SCH. In Theologia Naturair ostendιtur, hanc generalem rationem , per quam omnia simultanea , is succes a in Μundo conjunguntur , Jeu id, ad quod tua ten
dere , 9 conspirare debeant, esse gloria divinae mani- Tom. II. O festa-
, , Di Versa , quarum semper negat haecce, quod illari Adstruit, ac totum sine partibus etia , repugnat. 7. Ad 4. , omnes naturas leges a Philosophis ignorari ri , mam sesta calumnia est, inquit Falsonius in Dissertat. de Miraculis , quam Plialosophi toleranter ferre non ,, possunt , nec alii portare is . Et quamvis nos lateat , quoad totius naturae vis progrest agendo possit, atque procedere , novimus tamen , & vim naturalii nitam esse , & suis circumscribi terminis, atque limitibus' , satas etiam intelligimus, earum rerum naturas , ac vires , aeris e. g. , aquae , ignis , Plantarum , animantium , hominum , a quibus , aut in quibus miraculum edi solet . Quare cum vel tale aliquid cernimus , quod vim , potestatemque exigit infinitam , vel ea ab homine animadvertimus effiei , quae & naturae legibus contraria sunt , & tum suam , tum rerum ea rum vim superant, quibus veluti quibusdam utitur instrumentis , rei exitus , ac eventus & miraculum dicendus est, & soli DEO referendus est acceptus . Paucis . Quo pertineat naturae vis , ignoramus i quo non pertineat , clare intelligimus . Cogitemus divinum nobis offerri hominem , qui verbis , nutibus , momento tem poris ventorum impetum , tempestatesque coerceat, defunctorum corpora ad vitam revocet , morbis desperatissimis curationem adhibeat in instanti , surdorum aures ad audiendi vim patefaciat . caecis oculorum sen
sum , mutis loquelae usum , claudis liberam gradiendi facultatem , iis denique , qui membris omnibus male se habent , totius corporis firmitatem, valetudinemque restituat e quis , quaeso , divinam heic vim , & potentiam non agnoscet λ Vel quis , indoctus licet , & rusticus , non perspiciat , tanta , ac tam mira opera Caussis naturalibus, quarum ignoremus vires , sine certa pertinaciae, vel stultitiae nota ad judicari non posse λΑn necesse erit vires ad mathematicos calculos eXplo
randas , definiendasque referre λ Ipsa igitur rei evidentia saepe miraculi indicium est , atque insigne .