장음표시 사용
201쪽
44. Corpus, quod sensu nudo, vel armato percipi potest, observabile ; quod vero ita exile est, ut sensum' effugiat, inobservabile, seu alio, eoque u sitato nomi
Ut vitio venae tabularum saepius hiscant, is Quam laxare queant compages taurea vincla. Μechanica est huiusmodi unio , quam nec admittunt , nec admittere potiunt entia simplicia et qua ergo unione haec conglutinantur' Nempe unione illa , quam A. indicat 99. t q. IAI. Ontolog., & b. KO.; uniuntur enimentia simplicia ad invicem per vires activas , quibus sunt ornata, quatenus unum, inquit Vvolmus , vi ejus, quod i pii inexistit, alterius exigit coexistentiam juxta te potius, quam alterius cujuscumque, vi quidem ejus , quod eidem inexistit. Prima parvissima composita, quae ex entibus simplicibus eoalescunt , continua vere
dici, ex ipsa continui delinitione, quam post Vvolmum tradit A. S. I 43 . Ontol. , potest non obscurb deduci equid enim entia simplicia ita inter se uniri .etat , ut nul Ium aliud interponi queat, nisi unione sublata λ Nemo tamen idem de corporibus aliqua magnitudine praeditis dicendum esse credat: etenim Quamvis solidae res esse putentur; is Hinc tamen esse licet raro cum corpore cernas ris In saxis , ac speiuneis permanat aquarum 'o Liquidus humor, & uberibus flent omnia guttisris Diuupat in corpus sese cibus omne animantum , ,, Crescunt arbusta, & foetus in tempore 'fundunt tia Quod cibus in totas usque ab radicibus imis ,, Per truncos, ac per ramos diffunditur omnes: ,, Inter septa meant voces, & clausa domorumis Transvolvant: rigidum permanat frigus ad ossa. se Quod nisi inania sint, qria possent corpora quaeque Transire, haud ulla heri ratione videres. Corpuscula itaque primitiva , secundum definitionem Αuctoris g. 44. sequenti, continua dici possunt ; non item
8. objie. III. Non e fugiunt Vvolmani incommodum, ad quod vitandum entia simplicia sunt conficta e neque enim entium simplicium adiuisito evitat processum in infinitum. Enimvero entia simplieta sunt infinite parva:
202쪽
ne, Corpusculum dicitur. Sunt corpuscula alia primitiva , quae immodiate ex simplicibus ς alia derιυativa, qua ex alus minoribus componuntur', in eaque
numerus ergo eorum infinitus est necessarius , ut fp tium tinitum replere queant. 8. Rei p. Quum notio vulgaris magni , ct parvi non nisi extenso possit accomodari , entia simplicia', utpote abi Olute inextensa, nec magna, nec parva dici debent ali autem lunt inextensa non sunt in spatio eae Nota ad s. 138. Ontol. )r si ergo primitiva elementa In I patio non sunt, neque numerus eorum infinitus erit necessarius, ut spatium repleant finitum. IO. Οyc. IV. Substantia omnis vel spiritualis est . vel corporea ἰ quod enim est , inquit Seneca ep. 19. , aut cor porale est, aut incorporaler atqui entia simplicia nec Ipiritus lunt, nec corpus: ergo &c. II. Resp. Dividere substantiam quamlibet in spiritum, Cc corpus, perinde est, ac si eaecus divideret omnes sen-lus in ollaetum, gustum, & tactum, inquit Nev v tonus. Animae profecto brutorum non sunt corpora , neque simplices substantiae intellectu, ac voluntate praeditae r esegone sunt entia imaginaria λ Igitur praeter substantias Intellectu, ac voluntate praeditas, sive spiritus,& corpora, lubitantias simplices admittimus, quarum aliquae Ima inatione gaudent , sensatione , memoria sensitiva , uti sunt animae brutorum: aliae vero nulla vi percepti a tui natae, sed vi activa tantum: hae porro simplaces subitantiae illae sunt , quas primitiva corporum elementa cum Auctore dicimus . Illud tandem Senecaer id quid est vel corporale est, vel incorporale, sic commode intelligitur : omne , quod est , vel simplex est . vel compositum . 12. Haec sunt , quae directe contra Auctoris sententiam de corporum elementis primitivis militant . Pr ponamus modo , quae indirecte ab aliquibus proponian tur . In triplici classe collocari ista possunt'. Putant aliqui , primitiva corporum elementa esse quidem simplicia , led simul extensa volunt. Dicunt alii, partes actu
inhvitas in quolibet corpore cile admittendas , atque hinc
203쪽
SCH. Vulgo non agnoscuntur corpocula, nis derivativa ; unde corpusculum omne tanquam compositum ex aliis minoribus spectatur : neque adeo alius modus
hinc corruere praecipuum V Olmanorum argumentum ab A. b. 23. propositum . Alii tandem affirmant , nullam extensionis quaerendam esse rationem, quia extensio est corporis essentia.
I9. Contra primam sententiam ea faciunt , quae in Nota rὶ ad 9. Is 8. Ontol. primo loco diximus : etenim ii primitiva corporum elementa simplicia sunt ,& extenta; simplicitas er o cum extensione non repugnat
eritque adeo DEUS simplex , & extensus ; simplices item, re extensi erunt Angeli , Animique nostri . Hac autem semel admissa opinatione, quibus tandem argumentis contra Antropomorphitas demonstrabimus, DEUtri non habere extensionem infinitam , caput infinitum , oculos infinite magnos, brachia, & pedes dimensionis infinitae' Quibus pariter argumentis contra Materialistas proba bimus, Animam nostram non esse materialem Num ex perceptione λ At Anima simplex quidem est, sed ex hypothesi extenta; quod autem est extensum est etiam quantum : quod est quantum habet partes: quod habet partes est composilium : quod est compositum materiale est, ct corporeum et si ergo Anima est extensa , materialis est , atque corporea . Praeterea quod est extensum, est figuratum ; quod enim est extentum extensiionis habet limitem, in quo figura consistit: at quod est figuratum partes actu habet: quod actu partes habet simplex non est: ergo &c. Praeterea si extenta sunt primitiva corporum elementa, qua demum gaudent figura λ Sunt noxotunda, angulosa , ramosa , adunca, ob lunga , cylindrica , pyramidalia , gladiolorum instar acuta 8 Nihil respondent ; sed nec respondere aliquid possunt . Hoc idem argumentum contra Epicuri at homos proponte Emin. Pol isnaccus lib. III. Antiluc. V. 323. , & seq., , Nunc, individuas igitur non esse , probandum; ,, Res acta est: etenim variis exstare figuris
b, Dixisti ; possunt sine partibus esse figurae A Fac tibi quadratas, teretes, triquetrasve licebie , is Plurimus extremas exasperet angulus oras Sint
204쪽
compositionis agnoscitur, niue qui per alia corpuscula explicabilis est. Sed tum in labrinthum eo ostionis, ac divisionis continui ineiditur , ex quo egredi non con- Tom. II. N ce-
,, Sint aliae cuneis similes, aliaeque cylindris, is Spirales aliis flexus, vel acumina fingas; ,, Permultis hamus, mucro, vel adunca proboscis , D Cornua , vel dentes , rami, perpleXaque fila Promineant; quasdam speculo magis emce planas: Denique ad arbitrium forma , prout est Opus , Omni Ut possint haerere modo, facilique coire Congressu; da quosque sinus; da quaslibet ansas.
Tu pater, ac figulus: tandem necte, assue,tCXeari Sed mihi ne minimas, sic ut minus esse queat nil, , Neve aut compositas, immortalesque prosecto D Di Xeris, utpote quae non constent partibus ullis; Et cum principiis careant ipsissima rerum is Principia, haud unquama in res ullas posse resolvi. Nam circumcidi poliunt, fierique minora ,, Atque in perpetuum frangi, quaecumque figuris. Praedita sunt. Ita quadratis mutare rotunda se Caedendo promptum est ; iterum quadrata rotundis.,, Quamque diu superest hamus, vel mucro, vel uncus,
is Vel quaecumque potest athomum signare figura, Semper ibi superest aliquid, quod radere possis.
q. Reponit tom. I. Phys. gen. , & animad. I. pag. II a. Ontol. P. Scarella , corpuscula primitiva omnino continua partes actu non habere, sed in potentia tantum, atque virtute. Docet hinc consequenter corpusculum continue extensum actu esse simplex.
I s. Nollem eruditum P. Scarellam mihi iterum subirasci , uti non nihil fuit olim Professori Philosophiae in Collegio Alberoniano S. Laetari subiratus, quod quaedam in suis Conclusionibus anni I739. contra ipsius proposuerit opinionem, quod Nota qa) n. H. ad 9. I 38. Ont. jam innui. Non eadem sentire duos de rebus risdem Incolumi licuri semper amicitia. Rerum primordia simplicia simul esse, & extensa, Leucippo jam , & Democrito , & Epicuro visum fuit ;unde cc Lucretius lib. I. probare conatur rerum seminatolida eIIe, extensa . dc simplicia . Contra Pytba orei
205쪽
ceditur propterea , quod nunquam in diυ one ad terminum ultimum, nee in compositione ad rationem v simam pervenιatur.
istud esse impossibile arbitrabantur eo ducti argumento. quod idea extensionis ideam compositionis necessario involvat , ut fuit a cli P. Gerdillo in opere , cui titulus: Iuiroduzione allo studio delia Religione , observatum : ubi
etiam notat pag. 27 . argumentum Pythagoreorum illud ipsum esse , quo postmodum suas propugnavit m nades Leibnitius. Contra Epicureos quaedam in hanc rem superius jam diκimus n. 13. , quae nonnihil etiam contra Scarellae opinionem faciunt: corpusculum enim continue extensum vel quosdam habet tuae extensionis limites, vel nullos: si nullos , & tamen extensum est , ejus ergo extensio illimitata , seu, infinita est . corpusculumque adeo quodlibet corpus est infinitum, quod elli absurdum: si quosdam habet suae extensionis limites & figuram ergo aliquam: habet , quae vel aliud non est, quaem extensi times, vel certe ex extensionis limitibus reluitar: atqui quod est figuratum habet partes non s olum in potentia, re virtute, ted actu, ut cum Pol ignacco jam expendimus: corpuscula ergo primitiva , sit continue sint extensa , partes. actu hstbent. Crete ii, corpusculai primitiva essent extenia non continue ,. partesi utique actu haberent: quidni ergo partes habeant actu, etiamsit conti nue extenta sint ' Notio continue extenti non addit ri tioni extensionis , niti continuitatem: eoni nullas por
ro partes non destruit, sed magis sociati, copulat , ne ctit ita, ut nulla intercapedine uejungantur. 16. Accedit ad haec. Iuxta Patrem Scarellam cit. ism. I. pag. 17. illud ens est compositum , quod partes habet in spatio existentes; illud vero est eas simplex , culus partes spatium non complent. Spatium i juκta eumdem
ex Nota αὶ ad s. 138. Ontol. est DEI immensitas: cum igitur omne ens sive compositum, live simplex , sit utique in DEI immensitate, omne ens sive compositum , sive simplex, est in spatio; atque adeo & ejus partes, sive
actuales sint, sive virtuales, iunt in spatior corpusculum ergo primitivum continue extensum , habens iccirco partes non quidem actuales, sed tamen virtuales, est ens,quc
206쪽
43. Corpora observabilia oriuntur ex derivativis corpusculis ita, ut in horum qualitatibus, &
modo, quo conjunguntur , ratio eorum , quae
est. Praeterea partes virtuales in ente eX tenso concipi
nequeunt, nisi in ordine ad divisionem et possunt siqui dem utcumque dici ante divisionem virtuales, quae per divisionem ipsam actuales fiant: at partes istae non p9ssunt aliter virtuales ante divisionem dici, & post divisionem actuales, nisi sensu quodam improprio , & secundum a parentiam ς reipsa tamen & ante divisionem actuales esia debent: divisio enim est unius ab altero sejunctio, nec potest idem a se ipso sejungie quare si partes, quae virtuales dicuntur, ita ante divisionem nominantur , &post divisionem actuales; omnino oportet , eas & ante divisionem reipsa actuales esse; alias nec sejungi ab invicem possent. Tandem in extenso, qua tali, non potest attendi, nisi quantitas molis, seu extensionis, quae sane differt a quantitate virtutis: porro in quantitate molis, seu extensionis , prout differt a quantitate virtutis, non possunt, nisi per notionem deceptricem, cogitari partes virtuales; sed siquae partes cogitantur, actuales illae si1nt, oportet : itaque in corpusculo continue extenso vel nullae prorsus sunt partes , Vel quae dicuntur partes virtuales vere sunt actuales. Quid ergo concludat &heic Pol ignaccus , ,
o Quid rerum indagas exordia rebus in ipsis Simplicitatem in compositis δir. Illi modo sunt audiendi, qui putant, partes actu infinitas in quolibet parvissimo corpusculo contineri. Hi objiciunt I.' Qui supra vulgus lapiunt , inquit
Nic. Martinus lib. I. Elem. .aleb. uum. 4 I9. D statuuntis disserentiam inter continuum, atque discretum , nonis modo ex unione, vel separatione partium, sed etiam se ex earum numero', & multitudine ; ita ut quantitasse continua dicenda sit , cujus partes non solum cohaeis rent timui , verum etiam numero sunt infinitae r e,, contra quantitas discreta censenda iit , quae partes
is habet & numero finitas , & a se mutuo seiunctas, .ir. Resp. Philosophi illi, qui acutiori naso tantum in
207쪽
corporibus observabilibus conveniunt, contineatur.
Hinc nata est Philosophia Corpuscularis in id inten
ta, ut, quae corporibus convenire observantur, ex
ter continuum , & discretum subodorati sunt discriminis, non supra, sed infra vulgus sapere convincuntur . Quis enim ostendit unquam j partium cohaesionem, quam continui natura requirit, omnino exigere, ut partes sint numero infinitae ρ Praeterea quae est notio continui '
Continuum s ex s. 14s. Ontol. ) dicitur , si partes incompolito juxta se invicem tali ordine sint collocatae ,
ut alias inter ipsas ordine alio interponi abiolute litim possibile, salva ici l icet earumdem unione, qua unum extensum efficiunt. Ex hac continui definitione , nul latenus certa consequitur, est e debere illius partes vel infinitas, vel semper compositas, & divisibiles . Ult rius. Quantitas, cuius partes simul cohaerent , ab illa profecto secernitur, cujus partes a se mutuo sunt sejunctae et quidni ergo continua quantitas a discreta distii sua tur, etiamsi illius partes numero non sint infinitae , dummodo sint invicem cohaerentes An si partes sint finitae numero, dicenda erit quantitas discreta , licet partes sint invicem colligatae in Μinus recte igitur Martinus differentiam inter continuum , atque discretum non modo eX unione, vel separatione partium vult esse r petendam , ted ex earum quoque numero , & multitu dine a19. Objic. II. Μulta sunt argumenta ex Geometria petita, quae ad probandum partes actu infinitas in quolibet extensis contineri afferuntur a Μ tichembroehio Elem. Phis Tom. I. cap. a. pag. I s. , a Petro Martino 1 tis. Philos. Natur. lib. I. cap. 6. p. 13. , a Desa pultero
PMs Experim. LM. L p. ω , υ 23. , a Gravesando Elem. Phrs Matbem. LIb. I. cap. q. p. 7. Nimis longum foret omnia heic proferre. Praeter ea, quae ab Auctore in hoc f. sunt posita , hoc unum addam, quod proponit orta dus in notis ad Muschembrae sum pag. 39 Si fieri pollet ,
ut eκ inextensis componeretur extensio , praeclarissima
Matheseos disciplina universa corrueret i & ipse imprimmis infinitesimorum calculus , pro cuius inventionis laude tantopere dimicavit Leibnitius.
208쪽
corpusculorum qualitatibus, & modo conjunctionis eorundem intelligibiliter explicentur. SCH. Corporum phaenomena intelligibiliter explicare
zo. Res p. Non sine caussa summos viros improbam Geometriae quoque operam dedisse, fateor; non ideo tamen , ut inde demonstrarent , partes actu infinitas in quolibet parvissimo corpusculo contineri ; contendo ina-nao hoc ex Geometria ostendi, primitiva scilicet corporum elementa esse inextensa. Videamus jam, quae sit si Cundum Geometras corporum genesis. Primo concipiunt,
inquit Nicolaus Μartinus in Disseri praelim. ad sex lib. Geom. pla. Euc., punctum s sive aliquod , quod magnitu dinem nullam habet fluere per planum aliquod ; &uuoniam puncti nulla est pars , nulla dimensio , relinquetur fluxu i psius in plano vestigium solam longitudinem habens; atque adeo linea describetur. Deinde lineam istam intelligunt moveri lateraliter, & quia motu Isto late-rali accedit ei latitudo orietur superficies, quae longitudinem, & latitudinem habet. Denique superliciem istam concipiunt moveri vel in altum , vel in profundum;& quia hac ratione adjungitur ei altitudo , seu profundi
eas , nascetur corpus , quod longitudine , latitudine ,& prinfunditate resertur . Ex quo patet , corporum elementa primitiva esse secundum Geometras puncta, sive inextensa. 2I. Resp. aliter. Concedo extensionem quamlibet geometricam esse in infinitum divisibilem partesque conti nere geometrice infinitas: notio enim geometrica extensionis partes quidem continet coexistentes , & unitas , sed imaginarias tantummodo , per mentem possibiles , dc inde terminatas, non reales, actuales , determinatas et numerus quippe earum partium determinatus geometri-Cam extensionis notionem non ingreditur , sed determinari potest, prout libuerit , quin ea notio destruatur . E. g. quum palmarem extensionem spectat Geometra , po
test , si illi libuerit, duas in illa partes determinare ,
si partis unius nomine velit sumere medietatem , Vel decem, vel centum, vel mille, prout illi libuerit unius partis nomine sumere vel decimam , vel centesimam , vel millesimam totius extensionis datae partem . Quum
209쪽
scularis culturam pertinere liquido cognoscimus.
46. In Philosophia corpusculari , consequenter
injusmodi partium determinatione ; siquidem assignabilis
non est limes, ultra quem progredi amplius non possit; appellat iccirco Geometra extensionem hoc sensu in infinitum divisibilem, sumitque . infinitas in qualibet extensione contineri partes : id enim dicitur a Geometris infinitum, in quo nulli assignari possunt limites , ultra quos augeri amplius non possit. Hinc is vocabulum diseis niti apud Geometras est modus loquendi exprimens,, plura,quae nullo determinato numero comprehendi pos- is sunt si inquit Vvolmus 3. Sos. Ontol. Immo vero infimnitum geometricum est omnino impossibile ex gf. a Io. II. Ontol. . Quapropter monet a pnosite Iohannes Ba ptista Duhamelius in Philos. Vet., b Nova tom. IV. tracf. dissert. I. cap. 2. ,, Geometras id supponere in suisis demonstrationibus , quod minime demonstrant; sed necis demonstrare possunt; extensionem scilicet , quam su ,, munt realem esse, cum non sit nisi imaginaria, qua ,, lis spatio tribuitur . Suas ergo demonstrationes sibi is servent Geometrae, nec ad Physicam eas transferant , is quae non lucem . sed majores huic scientiae offun-ri dunt tenebras Non quod demonstrationes geometricae non magno sint usui in rebus physicis: sed eavendum semper est, ne id, quod mens sibi fingit, & quidem notas ne ratione, hoc ipsum simili prorsus modo in rerum natura inesse temere judicemus. Videatur etiam Gen vesius Elem. Metapb. pari priore in Sch. ad prop. 92. Quare qui partes actu infinitas in continuo, sive in composito
admittunt contineri argumentis geometricis aeque videnturis Errare, atque illi, supra quos diximus ante. 11. Illos tandem audiamus , qui extensionem dicunt esse eorporis essentiam. In eo, inquiunt, corporis essentia consistit, quo posito, ponitur eorpus , quo sublato , tollitur & eorpus: atqui posita extensione ponitur corpus, ea sublata, tollitur: ergo &c.
13. Et huie dissicultati facile fit satis. Corpus essentialiter est multitudo partium ad invicem unitarum seκ
210쪽
Cosmologia. I99 in Physica elementis opus non est; atque vel ideo citra errandi periculum , cujusmodi ipsa sint, ignoratur. Consequens id ipsum fit ex hoc, quod Philosophia corpuscularis in hoc solum intenta esse debeat, ut corporum observabilium phaen mena intelligibiliter explicentur. Enimvero haec intelligibilis explicatio petenda est a qualitatibus corpIusculorum g. ΑΤ. , quae ab elementis absunt; elementis igitur opus non est; & cujusmodi ipsa sint , tuto ignoratur in Philosophia corpuscu- Iari .
SCH. Non tamen ideo existimandum, omnem de elementis tractationem inutilem esse ; praeterquamquod enim eorundem cognitio egregium usum in Theologia Naturali praestet , arcet etiam circa phaenomena generalia errores, qui plurima praejudicia glanunt , unde in Metaph sicis dissicultates oriuntur, e. g. Iaserinibus
de compositione , b dioi ne continui, ct in Phasicis
imaginaria Mathematicorum cum realibus consumduntur
6.148. Ont. , & ex g. I s. . ex illis porro partibus naturaliter oritur extensionis phoenomenon. Atque hinc corpus con- naturaliter saltem est extensum ex s. 16. in . Realitas oxtensionis, seu id, quod in extensione reale est, ad e sentiam corporis utique pertinet, cum sit ipsa multitudo partium invicem unitarum : extensio vero ut phoe nomenon, hoc est, ut sensibus apparet, non equidem per tinet ad corporis essentiam: in hoc igitur peccant Cartesiani, quod phoenomenon extensionis ab hujua realitate non distinguant . Ceterum si allatum Cartesianorum argumentum probaret extensionem esse corporis essentiam , corporis quoque essentiam esse figuram eodem jure probaret ; posita enim figura , ponitur corpus, eaque sublata, tollitur. Itaque essentia rei ex
iis est determinanda, quae Cap. III. Sect. II. ontol. ha bet Auctor.