장음표시 사용
221쪽
festationem , unde etiam regulae , quibus persenio mundi nititur, partim eruuntur partim, ex obserυationibus eruta Ilabiliuntur.
6a. Mundus est totum aliquod β. y. : enim
vero 3. Ceterum heic non quaeritur , utrum ex opinione vulgi , quae erronea est, nec nisi casu veritatem attingit , dentur miracula , nec ne λ sed num in Mundo quid cout ingere possit , quod non sequatur ex essentia,& natura corporum ρ inquit Golmus. 9. Carpitur 1 Cl. P. Falsonio in laud. dissertatiane de Miraeulis , & a sapientissimo P. Vallacchio contra Incredulos Vol. 2. Iib. III. cap. I 6. Abbas Hout levillius , quod in opere De Religione Christiana factis .comprobata lib. I. cap. s. censere videatur, sapient immum DEUM a Μundi initio generales quasdam leges sanκisse , juxta quas
res universas moderatur , ac regit r.ita vero naturales
caussas disposuisse , atque ordinasse , ut tali tempore certos essent effectus necessario editurae , quos miracula dicimus e miracula autem effectus illos vocari , non
quod praeter naturae leges eveniant , sed quod nobiliorem finem propositum habeant , & inutitati sint , n bisque prorsus incogniti. Eso tamen, inquit Fallonius. in explicatione hujusmodi ii ne sollicitudine aequiescer
nequeo ; nam neque cum ipsa miraculorum natura videtur congruere , & a Spinosae opinione vix abest, qui ad miraculum praeter rem insolentem , cujus cauda lateat , requirit praeterea nihil. Hoe unum inter utrumque differre animadverto , quod Houete villius DEUM ,
ut facit Spinosa , cum natura non misceat , quamvis in interpretatione miraculi ita deinde conveniat , ut vix rivum ovo similius invenias .
Io. Huc accedit , addit Valsecchius , quod si miracula sunt effectus , qui ex legibus generalibus motus consequuntur , jam & mare dividendum erae , & Sol debebat stare , & Lazarus a morte ad vitam redire , quamvis neque Moyses . neque Iosue , neque Christus
in terris apparuissent. Ex hoc autem quantum Religioni damnum ' Nec vero respondere juvat, naturales I ges harmonice congruere moralibus legibus , liberis intelli sentium creaturarum actionibus ἱ atque adeo nec sutu
222쪽
vero ut sua persectione totum gaudeat, in partibus secundum se spestitis desectus , di impersectio admitti potest , immo debet ; alioquin in toto persectio deficer*t ii quo tamen casu im. persectio, & desectus in partibus non nisi 'apparens erit , quia per excePtionem non gignitur imperfectio g. I 34. Ontol. . Hinc autem conti.
nuo sequitur, Ex OBSERVATA IMPERFECTIONE IN PARTIBVs MUNDI MALE STATUI, IPsUM MUNDUM
SCH. I. Ne e eorum, ex quibus Μundus tanquam partibur constat, perfectiones per rationes particulares determinantur, e. g. structura corporis humani per
aptitudinem ad actiones, quales in sominibus speciatim observantur ; quibus rationibus particularibus squidem satis fit, partes secundum se Dectatae suam omnino perfectionem adipiscuntur. Sed enim ubi accidit , ut
exigente ratione general; determinante perfectionem totius , rationibus particularibus eon rarium ponendum sit, exceptio obtinere debet, vi cujus partes ejusdem apparenter imperfecta fiunt, ita tamen, ut totum non
eo ipse imperfectum reddatur. Ο a SCH.
futuros fuisse illos eventus , si Moyses , si Iosue , si
Christus non extitissent ; harmonicam enim illam con gruentiam incredulus veluti liberius effictam irridebit . Consulatur Ualsecchius ipse cit. loco: sed simul consulatur dc ipse Abbas Hout levillius tum in Praelatione , cum in Epistola eidem adsecta tomo I. Editionis Venetae an. I 76 I.; nam pag. M.,&seq. Praefationis, & pag. 4 I. Epistolae aperte declarat , se in cap. s. lib. I. non propriam de miraculis proposuisse sententiam , sed ex not Ione miraculi a Spinosa data contra Spinosam ipsum fui iIe argumentatum . Videatur etiam Dissertatio de Niraculis Georgii Campbelli , in qua solide resutantur omnia , quae ab Humio fuerant contra miracula confesta in Decimine de Miraculu .
223쪽
SCH. a. mne Mundus ex eo imperfectus eenseri non debet, quod in Uso dentur monstra, pestes, ter
63. Et si imperfectio in partibus per exceptionem admissa non invehat impersectionem in totum, eo tamen est totum persectius , quo pauciores exceptiones in eo occurrunt . I 37. Ontol. : itaque ex omnibus Mundis possibilibus ille persectior est , in quo paucioribus exceptionibus locus conceditur ; ac demum persectissimus , in quo paucissimae exceptiones occurrunt. SCH. Omnia haec generalius tradita infra in Theo-Dgia Naturali, ubi de Mundo perfemssmo agendum, maximum nobis usum praestabunt. 64. Si Mundus est persectus, juxta generalem rationem, tum coexistentia, tum successio variarum rerum determinatur ; consequenter in Mundo persecto adest similitudo in modo , quo res vel ssimul sunt, vel se insequuntur. Hinc intelligimus, in Mundo persecto ordinem esse . I 2I.
Ontol. . 63. Supra ordinem naturae diximus, quem natura in agendo observat: is adeo ad virium modificationes restrictus solum in rerum mundanarum successione spectatur e enim vero ordo Mundi tum in successione , tum in coexistentia r rum locum sibi vendicat f. praec. : latius ergo Ordo Mundi, quam naturae patet, atque , quod non immerito adnotandum, plus requiritur assagnoscendum ordinem Mundi , quam ordinem
SCH. Insignis est deceptio eorum, qui cum forte aliqaas regulas, quibus ordoi natura nititur , agnoverint,
224쪽
Cosmologia. 213 putant, se se omnem Mundi Ordinem macte perspe'
84 Duo principia ponunt inter naturae regulas Philosophi, quorum unum continuitatis vocant , alterum analogiae . Continuitatis principium , sive lex in eo eis sita , ut natura nihil per saltum efficiat ἰ nullumque corpus a suo ad alium statum demigret , nHI Interme
dios status omnes decurrerit et e. s. quia numquam n a tura summis ima conjungit, nec ab extremi S rerutri' nibus ad oppositios , intermediis omissis, discurrit, crU pusculorum beneficio, tamquam quibusdam gradivus, sensim a luce ad tenebras , a tenebris ad lucem tracta Cimur , nec ipsa , quae noliris commodis prolpIcit , na tura patitur , ut occasum Solis repente nox excipiat ,
ct consequatur , omni prorsus luce lubducta . Ie n Continuitatis principio Dissertationem elegalitissimam conscripsit Boscovichius, quae legenda est. Contra hanc naturae legem multa opponunt Maupertulims , α iser dillus in Dissertatione de Attractione pag. 47. pariter te gendi . Principium analogiae hac propositione contInetur . De similibus similia sentienda sunt. Huic ratiocinandi mo
do, inquit P. de Turris pag. 3r., innumerae homInum O perationes nituntur : sine noc non incederemus quot I- die ἔ pericula enim , quae nos circumdant , innumera sunt et incedimus autem ab analogia edocti , quia VI de mus ut plurimum nihil periculi esse . Sine analogia numquam e mederemu3 . Hac remota quis utilem cibum a veneno distingueret prudenti tamen examine utendum in applicatione hujus principii , ne praecipiti judieio dissimilitudines negligamus , quae in IIβ rebus saepe occurrunt , quas primo intuitu veluti umillimas accipimus .
226쪽
I. Sychologia est Doctrina de, Anima , cujus ossicium est partim sacultates , &x actiones Animae rite explicare, partim in ipsam eius essentiam, ac naturam investigare: indeque ceu a priori facultatum , & actionum rationem reddere. Hinc gemina Psychologiae pars enascitur, quarum prima, quod experientia utatur, Empirica, altera, quod rem omnem ratiocinando perficere debeat, Rationalis audit. a. Quoniam in Psychologia Empirica experientia stabiliuntur quaecumque de facultatibus , &actionibus Animae traduntur , tametsi postmodum, ubi in Psychologia Rationali demonstrantur, in demonstrando error quidam committatur , satis certa, atque indubitata manent ; unde non timendum, ut disciplinis, quae conclusionibus psychologicis, tanquam principiis , opus habent, veritas aliquid detrimenti patiatur, tametsi in Psychologia Rationali circa demonstrationes error a
SCH. Consulto iam nune monemus , sufficere posse Psychol iam Empiricam, ut ex ea aliae disciplina dogmata sua stabiliant ; nec adeo in eum finem opus esse Rationali, quod ipsum infra nobis usui erit.
227쪽
216 PDcbologiae Protegomena . 3. Anima cum Mundo connexa est , dependet rue ab illo, ut satis patebit ; doctrinae proinde e Anima doctrina de Mundo praemittenda fuit: ipsa vero doctrina de Anima plurimum deservit ad ea rite intelligenda , quae de DEO traduntur
hine ante Theologiam locus ei concedendus. SCH. Nempe in Theologia formanda sunt notiones attributorum diυinorum; ba vero formantur , dum eorum, quae Animae conveniunt, notiones limitibus liberantur . Caeterum Psychologia non unice in Theologia
est usus ; est quoque eum rimis in Philosophia --rali , ae in i a vita eo uni, ubi tum de propriis assectibus compescendis, tum de pro ensionibus in aliis
t 8s Quapropter geminis fundatur nostra columnisis Religio, quas non timor, aut malesvada cupido. - Ipsa sed ante oculos prudens natura locavit: si Esse DEUM auctorem rerum, justique tenacem ;- Eme Animos nullo perituros temporis aevo.
Pol isnaccus Antiluc. lib. IX. v. m I. , ο ses
228쪽
4. ' Vilibet attentus ad se ipsum experitur, se tum sui, tum aliorum conscium esse , quod quidem eatenus contingit , quatenus tum se ab aliis discernit , tum ipsa alia ab invicem internoscit . SCH I. E. g. novi me non esse arborem, quam emtra me constitutam video ; hinc conscius mihi mei sum: novi item lapidem, quem iuxta arborem positum i tueor , non esse arborem p hine eonseius mihi sum lapidis , b arboris . . SCH. a. aeui aliquid in dubium Doeat, vel negat, ius, quod negat, vel in dubium Docat, ipso opere se conscium esse ostendit; nemo proinde ver negare , vς
229쪽
in dubium voeare potest, se rei esuriam eonscium esse, quia ipsa negatione , vel dubitatione se se conscium esse odendit, er probar. 86 3. Illud, in nobis sui , tum aliorum conserum est, Ainimam appellamus . 87 SCH. Significatum Vocis Anima hic solum determinamus e in essentiam , ac naturam eius, quod hac vere Indigitamus, 1n altera Psychologia parte investigabimus.
o. Experientia teste tum nostri, tum aliorum nobis actu conicii sumus s. g : enimvero per ipsum principium contradictioni , quod actu sibi vel lui, vel aliorum eonscium est, existit: nos ergo, hoc est, A Ni MA NosTRA . F. EXISTIT. I. En itaque syllogismum, quo Animae nostis ex stentia adstruitur , ac stabili tur: Suidquid sui, vel aliorum selii conscivim est, exiuit: in nobis aliquid sui, b aliorum conscium est , appellaturque Anima ἔAnima ergo nostra existit. In hoc syllogismo, quoniam major ex numero axiomatum est ; minor
vero indubitatam experientiam exprimit ; satis intelligitur, eo persectam demonstrationem contineri . 2o . Log. . 8. Huic aemonstrationi primus locum secisse videtur Cartesius, cum, caeteris omnibus veritatibus in dubium vocatis, de existentia sui dubitare n quiret; concludebat namque: Conseius mihi sum,
l 86 Sapienter hine s. Augustinus Enchirid. n. 7. in quit : si Neque quisquam sinitur nescire se vivere e,, quandoquidem si non vivit , non potest aliquid velis nescire ἔ quoniam non solum scire , sed etiam nesciis D re viventis est . 8 Anima nostra Spiritus quoque , Mens , Animur
230쪽
Empirica . 2I9 seu eogito: ergo sum . Iam vero quod is porro in eam abi verit sententiam , quasi haec veritas pro principio reliquarum omnium veritatum habenda sit, id quidem nobis probari non potest , posteaquam in Ontologia agnovimus , principium contradictionis , & rationis sufficientis eos esse
sontes, ex quibus omnis demum veritas promanat. Et certe ipsum hoc enuntiatum : Cogito: e
go sum , ratiocinium quoddam crypticum est , in quo major subintelligitur , set Iicet , aeuidquid eogitat est , quae tamen major tanquam quaedam veritas respective particularis ex principio contradictionis deducitur g. 6. ' : hoe nihilominus ad
mittimus, atque etiam tuemur, in argumentatione hac: Ruidquid eogitat , s Mi. conscium est, exi. Ait: ego cogito , sive conscius mibi et eraeo exso, normam praeberi, ad quam ea eras quasvis vertitates examinare liceat, num ita ce 'nobis sint, quemadmodum existentia Animae nobis eerta ego. Maxime hie notari meretur , existentiam Animae nobis innotescere independenter a corpore , quippe cujus in demonstratione nulla plane mentio fit ; ut adeo, vel negata corporum eXissentia, existentia Animae certa, evictaque confiis stat: unde Animae a corpore discrimen luculenter
stentia , corporum etiam existentia negata , fit mani fessum , posse DEI existentiam vel eontra Idealistas ex Animae nostrae contemplatione demonstrari,