장음표시 사용
311쪽
SCH. I. De ente composito in genere ostensum est, cogitationem ipse tribui non posse a necquicquam istitur quis
DEUM mentem elevat, & creatorem laudat , & am re prosequitur , & modo neque D EUΜ ex creaturis agnoscit, neque laudat, neque amatὸ Quid λ Fibrae sensitivae ab iisdem objectis sensitivis percelluntur , Jc fibrae intellectuales, & volitivae diverso modo oscillant λ Unde tanta in fibris intellectualibus , & volitivis discrepantia , eadem commotione in fibris sensitivis perdurante R Contra hanc opinationem & argumenta faciunt
12. Non multum ab hac sententia differt Helvetii opinatio in libro de Spiritu inscripto , qui melius de M
ima inscriberetur . Duas tantum in. nobis facultates , sive potentias passivas , ut ipse vocat , admittit hic Scriptor et una potentia impressiones. recipit , quas in
nobis objecta externa sensibilia producunt ; hancque sensibilitatem pissicam appellat altera vero est mem ria , quae in continua sensatione , ut ut debili , consistit . Anima igitur hominis in sensibilitate physica , &memoria consistit essentialiter; nec homo differt a brutis, nisi per extrinsecam corporis organizationem : si nim natura hominis manus ad instar equini pedis co formasset , non differret homo ab equo; eaedem essent perceptiones in homine , ac in equo. Si pariter externa corporis nostri structura esset qualis in urso, in cervo in sele , non esset homo ab urso , a cervo , a se- Ie diversus .
13. Nihil esse hoc dicendi , vel eogitandi modo stolidius , nil crassius, nil contemptius, omnibus, qui bel- Ioas se non reputent , patescit. In sola potentia passiva extrinsecas corporeas impressiones recipiendi hominum perceptiones consistunt λ Nullas habet homo operati nes praeter sensationes cum brutis communes λ A bruintis homo essentialiter non differt λ Infelicissima sunt haec hominis mente, & corde corrupti deliria . Corpus non
sentit, sed Anima realissime a corpore distincta , postis debitis in eorpore impressionibus, objecta percipit sensibilia Nec homo solum sensationes habet, sed super Obiectis leniatione cognitis reflectit,abstractiones, judicia, di
312쪽
quis materiam nescio quam subtilem obfenderit, cumo hae nihilominus entibus compositis sis adnumeranda. SCR
scursus conficit, quae operationes brutis non competunt, nec ullo modo, ut alibi dicemus , competere possunt.
Quare a brutis , o Inque aliis rebus multis differre necesse estis Naturas hominum varias , moresque sequaces. Coninlatur Ualsecchius tom. I. pag. IO9.Iq. Non sunt praeterea bruta pura aut homata , sed animas habent a coNore distinctas ; quae animae , etsi nostris inferiores , simplices sunt tamen . Verum de
hac re iterum recurret sermo .
I s. Abbas Yvonius in Encyclopedia art. Anima apud Chaumeixium p. II a. : Ego sum corpus , inquit, & cogit O , re nihil scio praeterea . Tribuam ne prudenter caussae incognitae id , quod facile causiae secundae tussicienter cognitae , scilicet corpori , possiim tribuere δr6. Te esse corpus & cogitare tantum agnoscis, i gnoras autem cetera λ Adeo in postremum stoliditatis gradum inflatio scientiae dejicit i Itane durus es , Y v ni , vel stupidus , ut corpus humanum non sentias esse
plurium partium aggregatum, ut capitis, thoracis, ab dominis , pedum &c. λ Si autem corpus humanum cΟSitat,
quot in homine uno simultaneae perceptiones n. 3. lQuomodo partes istae cogitare possunt nn. 3. 4. Si igitur tibi constat habere eorpus , & te cogitare ,& cogitatio tua corpori tuo nequit competere, ab alio Principio , quod corpus non sit , cogitatio tua di
manet , est necesse; nec potes de hoc nisi imprudentissime dubitare. 17. Ast quaenam in homine absque religione prudentia id sanctissimis prudentiae legibus conforme ab homine expectes, qui putat se habere esse cum besti is , Cum plantis, cum lapidibus commune, & nihil aliud flmi canino dente rodit, lacerat, convellit omnia, quae ad religionem spectant, providus ne est, sagax, prudens dicendus ,, Prudentia, ut docet S. Thomav 2. a. q. 47. a.
13. is est dc vera , & persecta, quae ad bonum finem se totius vitae recte consiliatur, judicat ,& praecipit, re,, haec sola dicitur prudentia simpliciter , quae in pec is catoribus esse non potest ;, . Si in peccatoribus , fi-
313쪽
SCH. 2. Vanissime etiam quamur: an non DEUS per omnipotentiam enti composito facultatem, aut pla
delibus ceteroquin , haberi persecta prudentia nequit, quomodo in homine Materialista habebitur 3 18. Puerilibus tantum sophismatibus deceptos vel res Materialistas Animae simplicitatem negasse fatetur Volterius I. p. Μataph. cap. 6.: Solus Lokius , subdit , nullam esse pugnam inter cogitationem, & extensionem seliciter demonstravit , recurrendo ad omnipotentiam Creatoris; nam DEUS omnipotentissimus nonne matariae potest vim percipiendi communicare Videat, qui dubitat, ne impietate intolerabili de hoc dubitare convincatur. Praeterea ideae nostras , quibus corpus agnΟ- .icimus sunt inadaequatae , diminutae, imperiectae : qui ergo corpus non posse percipere fidenter Iudicat , judicium fert certum de re ignota, quod quidem impudentissime insanire est. I9. Lokianum hoc argumentum proponit , & solvit P lignaccus lib. V. v. Iora. , & seq. Sunt in materia nobis impervia saneis Plurima, quaeque aciem mentis, qua cuncta tueri ,, Conamur, fugiant. Etenim finita potestas Ingenii non assequitur quaecumque per omneS, , Μateriae nexus, & vincula particularum is Confieri possunt: quare in caligine densa se Progredimur saepe, ac veluti nictamur in umbris . , , At si cuique rei quae dotes funditus insuntis Haud scimus plerumque; licet cognoscere saltem is Queis careat. Nos sorte latent primordia flammae: se Ast ea compertum est aqueis distare figura: is Inque figurarum solo discrimine poni, , , Quidquid aquae, aut ignis proprium est. ΜiracuIanondum se omnia Μagnetis perspeximus: at mihi certum est Μagnetem non esse animal, nec amoris ab aestu
is Ferratas trabere, ac secum Uincire catenaS ...is - - Quadrare rotundum, , Nemo potest: at quadratum disserre rotundo,, Id norunt omnes, quidque eX utroque sequatur. se Sic a materia mentem sejungimus: etsi is Non omnes liquido vires utriusque patescant.
314쪽
ne vim cogitandi concedere possit 8 eum enim ex es
jentia compositi sequatur, ipsum ad cogitationem esse
mao. DEUM esse omnipotentissimum sincere fatemur ; at . repugnare corpori vim percipiendi invicte demonstramus. Sunt equidem ideae nostrae in adaequatae ; at si sint evidentes, rem nobis sussicienter ostenciunt . Quem ad modum igitur absque temeritate possumus amrmare , triangulo non potie quatuor latera competere; ita nulla temeritas, impietas nulla in eo esse potest , quod impossibile dicamus, materiam posse cogitare. Et sane , quamvis ideae nostrat, quas de corpore habemus, diminutae sint, & imperseAae , nonne Lohius absque temeritate, immo summa cum laude demonstrat, DEUΜ non esse materiamὸ Pari modo nos argumentis solidissimis evincimus, substantiae compositae vim percipiendi com petere non poste. Consul. Sch. 2. s. I 33. 2I. Objicitur II. Plures sunt materiae affectiones , quae eκ mera partium combinatione, motu , & quiete
te ergo et vis percipiendi materiae poterit communicari. Si enim corpus vim habet motricem, attractricem , re
pellentem ; & quibus argumentis poterit probari, non posse habere vim percipiendi δ22. Resp. Vires motrices, attractrices, repulsivas &C. non posse corporibus concedi , nisi corpora tamquam substantiarum simplicium aggregata statuantur ἰ exten
soni enim purae vires nequeunt ex Nota 71 cit. convenire: si vero corpus esse 1libstantiarum simplicium aggregatum concedat Materiali sta , jam & Anima erit fecundum falsam Μaterialistae opinionem plurium substantiarum aggregatum . Iamvero demonstratum est ,
nec Omnes partes , nec aliquas tantum ullius compositi materialis afferi posse cogitantes . Addimus modo argumentum aliud inde petitum , quod cogitationes plurium partium uniri nequeunt tamquam partiales ad unam totalem , & integram cogitationem conflandam , uti uniuntur plures partiales vires motrices ad unam tota Iem , & integram emcienstam . Nam possunt partiales vires motrices uniri ad unam totalem emciendam , quatenus conspirare possunt in idem subjectum , in quod agunt , di in evindem totalem effectum: at in
315쪽
ineptum, DEUS concessurus illi Oim cogitandi ejus essentiam mutare deberet, quod absurdum. a 36.
unam totalem uniri nequeunt cogitationes partiales , iusi sit aliquid, quod singularium partialium cogitationum sit intimo tentu conscium: at fieri nequit , ut ii num ens cogitans cogitationis entis alterius iit intimo se 1uconicium , cum intimo sensu non innotescant uni enti alter His entis affectiones: nequeunt ergo plures partiales cogitationes uniri ad unam totalem componendam .
23. ob. III. Quod motu locali movetur corpus est ex Nota a ) ad s. I 8. ontol. : at Anima locali ni
tu movetur; dum enim homo movetur , movetur &Anima: ergo &c. Praeterea mens est hominis pars una, locoque fixa manet certo, nec enim est ubiquer at quod est in loco, corpus est: ergo &c. Iterum. Nisi Animam tu locali moveatur , nequit a corpore separari.
simplices substantias non esse in ioco, atque adeo necesse mobiles: quamvis autem Anima non sit in loco, potest tamen elle praesens corpori in loco existenti ex Nota ita. ὶ ad s. IJo. ὶ: dum igitur homo movctur, non Anima, sed corpus ad alia coextensa mutat dista
tiam . Nec Anima relinquit corpus, dum movetur homo: ut enim Anima intelligatur constanter unita corpori, sive corpus moveatur ,sive quiescat, sufficit, quod hujus consantis unionis detur ratio sulficiens ; at haec constantis unionis ratio datur , quamdiu Anima corpori est unita , sive moveatur corpus , sive quiescat; namque excit. Nota Dalunionis Animae cum corpore sufficiens ratio ex eo desumitur, quod Animae perceptiones cum quibusdam mutat Fonibus in corpore iactis connectuntur, & vicissim: at haberi potest ista connexio , quamvis Λnima Cum
corpore non moveatur, ut evidens est: ergo &c. Hinc Λnima est quidem tantum corpori proprio praeiens; immo toti cerebro immediate: at in corpore, tanquam in loco, non est: Anima tandem in morte hominis separatur a corpore, quatenus in corpore cessat i anguinis circulatio, fibrae oscia lato Mum motum amittunt , spiritu iamque animantium separatio impeditur: ex his enim mutuus operationum consensus Animam inter & corpus cessat. ΜOritur itaque homo, di Amma novum
316쪽
I36. ANIMA NUMANA EST ENS SIMPI EX . Anima
namque cogitat, seu sui , aliorumque sibi conscia Tom. II. V est
percipiendi modum acquirit, non novum locum. as. Ob. IV. Tertullianus lib. de Anima cap. 7. 8. 9. ad probandam Animae nostrae corporalitatem sequenti bus utitur argumentis . I. Dolet apud inferos Anima cujusdam, & punitur in flamma, & cruciatur in lingua , & de digito Animae selicioris implorat solatium Doris rigitur diviti apud inferos lingua , & pauperi digituε,
Cc unus Abrahae . a. Anima impii detinetur in carce re, leu diversorio inserorum : ergo Anima est corpus in
eorporalitas enim ab omni genere custodiae libera est. 3. Id, per quod Anima punitur, est corpus: probata igitur est corporalitas Animae ; incorporalitas enim nihil pa trtur, non habens per quod pati possit : unde si habet,
26. Resp. P. Hayerus tom. a. paL. 2 2. de Animae Spi ritualitate putat, Tertullianum non admisisse Animam nostram esse corpoream: mihi vero sententia S. Augustini magis arridet ad optatum scribentis, non esse miran dum , Animam rationalem esse corpoream somniasse Xertullianum, quippe qui etiam ipsum creatorem DE UΜ non esse nisi corpus opinatur. Ad I. ergo: fallun tur basilice , qui ex parabola , sive historia , sive p. tius parabolo-historia , quae Lucae XVI. legitur , Ani mam esse corpoream concludunt: , , Duosquidem in illari narratione distinguere opus est, inquit Cl. , & Celeber rimus P. PatuΣEius De Fut. Imp. Statu p. I 63. tor is mentum videlicet divitis , quod flammae nomine e- ,, primitur , & effectus , affectusque , qui ex illo toris mento oriebatur in divi te . Tormentum divitis, si-M Ve instrumentum , aut proxima caussa sui cruciatus, , per Vocem utique propriam significari poterat , nul
, , laque caussa Evangelistae suberat illud declarandi per
D Vocem metaphoricam , quod per propriam , & naria, V aeque declarare potuisset . At vero effectus, aut a flectus, qui exsurgebant in anima divitis innotesce- , , re commode nequaquam poterant , nis per tropos . , , aue metaphora S, quemadmodum & divinae operati is nes per metaphoricas voces explicari solent, ut fa- cilius Intelligantur: atque hac ratione S. Scriptura
317쪽
est ; ens autem compositum cogitare nequit β. 134. : unde clarum est, Λnimam non posse esse
se DEO adscribit affectus odii, furoris, paenitentiae &c. im-
,, mO & corporea membra manus, pedes, aures, oculos &c. Congrue itaque in ea narratione oculos, linguam, di-
,, gitos diviti ,& Lagaro Christus attribuit, sicut esen dem a sacris Litteris DEO congrue tribuuntur; nonis quod aut DEUS, aut Anima membra habeat , sed is quia nos quasi habentes fingere solemus, aut quia peris membra corporea DEI , .& Animarum proprietates quaedam, & Operationes declarantur, per oculos vis,, cognoscendi, per manus, ac dipitos vis agendi , peris linguam vis loquendi, sentiendi &c. , quae commode se aliter explicari non possent se Ad a. Quamquam Anima sit substantia incorporalis , potest tamen elie pra sens substantiae extensae in loco existentit n. 24. ὶ .P terit igitur Anima esse praesens igni in cavitate telluris existenti. Consulatur laud. Paluzaius in opere de Sede Inserni in terris quaerenda . Ad. 3. Quaestionem
hanc proponit, & solvit S. Ausustinus lib. XXI. de Civ.
Dei cap. ro. inquiens: , , Non est de hac re laborandumis operosa inquisitione , aut contentiosa disputatione cemis tandum.Cur enim non dicamus,quamvis miris tamen V ris modis etiamSpiritus incorporeos polle paena corpora
se lis ignis affligi, ii Spiritus hominum etiam ipsi profectori incorporei & nunc potuerunt includi corporalibus mem-H bris, di tunc poterunt corporum suorum vinculisis insolubiliter alligari oὸar. Ubi de Commercio Animae cum corpore agetur, Uterum de modo, quo corpus Animam ad percipiendum potest determinare , erit agendum. Lucretii vero proponere, & dissolvere argumenta opportunius fuerit, cum quaestio erit de Animae Immortalitate.
28. Pro hujus quaestionis coronide lepidam quaestiunculam proponere placet, num scilicet Μulieres Animam habeant spiritualem p Enimvero quidam H ratius Plata in opusculo typis edito Lugduni an . I 647. mulieres non habere Animam spiritualem visus est defendisse . Tam supinum errorem refutavit Franciscus Bordonius in opere, cui titulus, Advoea3ua m
318쪽
29. Tempus, Operamque in hujus erroris confutatione perdere necesse non est ; quaedam tamen audiamus, quae pro sua sententia proponit Plata. Femina , inquit , non est producta ad imaginem DEI; legitur enim Genes. l. 27 : Creavit DEUS hominem ad imaginem suam; ad imaginem DEI creavrι ruum , m culum , π Ieminam creavit eos. Similia habentur cap. V. r. , dc utrobique imago DEltribuitur tantum viro. Accedit Apostolus , qui in l. Corinth. XI. 6. ait de mulierer Velet caput suum : at de viro versu proximo inquit: Vis quidem non debet velare caput Daum, quoniam imago, o gloria DEI est: mulier ergo Iuxta Apostolum non est imago , & gloria DEI. Item Augustinus Apostoli sententiam sic explicat: se Μu- ,, i, er autem ideo velet caput, quia non est imago DEIΑrSumentatur praeterea Plata . Μulieres esse ratione destitutas inde colligitur, quod nec peccati labem, nec remissionis gratiam habere queant; si enim peccatum contrahunt, cur pro ipsis institutum non fuit origina Tiae contagionis remedium in veteri lege ρ Etiam baptismum pro viris tantum institutum fuisse colligitur ex
Matth. ult. I9. Euntes ergo docere omnes gentes, baptizantes eos. Non istic occurrit feminei generis pronomen , ut exigebat terminus gentes, ne quis mulieres sacro tingendas esse lavacro crederet. opponit rursus , viri dOminio subjici seminas, ut bestiae, & jumenta Gen. I. a6. subjecta sunt Adae. Similia adhuc proponit improbus derisor, pessimusque Dialecticus Plata , quae piget
3o. Resp. Imago DEI multipliciter sumi potest . Haec
primum sita est in facultate intelligendi, ac volendi ; de inde in dominio, quo rationalis creatura cunctis praeest animantibus ; tandem in productione, qua primus homo Smnes ex sua posteritate praecedit. Si ergo imaginem DEt pro intellectrice facultate accipiamus, in qua LO minis natura consistit, tam masculus, quam semina re iere Auctoris sui imaginem et si pro dominio in res homini iubjectas, haec imago principaliter in homine, tum vero etiam in muliere invenitur : si denique pro initio , di prima caussa humani seneris propagatri e ,
319쪽
Anima caret omnibus iis , quae enti composito ex essentia ipsius
solus vir est gloria, & imago DEI. Itaque Genes. I di-υinae imaginis ratio masculo, & feminae indiscriminatim tribuitur, ubi legitur: Creavis DEUS hominem ad imaginem suam; hic enim homo est masculus,& femina; nam sequitur: Masculum , o feminam creavit eos . Ibis dem tribuitur tam viro, quam mulieri dominium in se ita terrae animantia ; legitur enim Ibidem: Benedi xiioue illis DEUS , ct ait: crescite , b multiplicamini, Crist ete terram, b dominamini piscibus maris. Quia tamen vir semina prior creatus est, de dilo singulari numerowenetitur: Ad imaginem DEI creauit illum . Liquet vero quod si postremo hoc sensu accipiatur imago , em viro tribuatur dumtaxat , naturae diversitatem in illo non infert; nam alias nullus filiorum Adami esset homo . quoniam prior factus est Adamus , quam filii possent ab eo gigni. Apostolus pariter seminas docens humilitatem, & verecundiam, vocabulum Imaginis usur-nat uuatenus in homine regiminis dignitas effulget , orincipatus : unde ait Non enim vir ex mulIere est, sed mulier ex viro . Etenim non es crearius πιν propter mulierem sed mulier propter virum. Atque hinc recte 1 equitur. caput mulieris Velandum elle , quia velamen in eanite indicium est potestatis alterius , teste eodem Α-m stolo & e contra non Velare caput suum , ut Λα-
ustinus inquit, libertatis est indicium : eodem pacto nee initur DEI imago in Augustini allato testimonio: si cedoniis quaestionum Vet. & N. Testam. , ex cuius cap. Io6. desumta sunt allata in oblectione verba , non esse Augu-Bini conlentiunt eruditi. Uno verbo dicam , mulierem non esse imaginem DEI ratione potestatis , esse tamen
Ad argumentum alterum resp.: si mulier peccare nequit , cur mulieri in peccato deprehensat ait Christus Ioan. VIII. II. : Vade jam amplius nolι peccare y Cur mulieri quae erat in civitate peccatrix, inquit idem Lucae VII. 43. : Remittuntur tibι peccata δ Et pro feminis ergo instituta peccatorum remedia indubitatum est ; praesertim cum in Levitico pro utroque sexu occurrant lacrI- a , atque expiationes. De baptiimate vero Icriptum
320쪽
Rationalis. 3O' conveniunt f. I73. Ont ): estque adeo ab hoc prorsus diversa q. 174. Ont. .
I 38. ANIMA Esae suasTANTIA . Est enim ens
simplex g. I 36. ; ens simplex continet in se aliquid perdurabile modificabile q. ao . Ontol. ; consequenter substantia est f. 2oo. Ontol. :Λnima igitur substantia est. Ii
est: Baptizantes eos, digniori genere, consueta orationes usurpato pro epi caeno, & promiscuo, ut Genes. I. 27. Masculum , ct feminam creavit eos . Mirum sane , quod adeo insanierit Plata, ut regenerationis lavacrum mu Iieribus denegarit , tam labili innixus sundamento . Tertium argumentum sie refellitur . Nedum viro , sed& mulieri dictum est Gen. I. 18. t Dominamini piscibuι maris, ct volatilibus caela, ct universis animantibus , quα moventur super terram. Non ergo eo pacto, quo jumenta, seminat viris sunt subjectae r debebat vero uxor subdi marito; quoniam in quolibet rite instituto regimine unus praeest: nec tamen ratione carent , qui reguntur,
alioquin jumentum fuisset Plata alieno subjectus imperio. 32. Ineptit autem Plata , dum ait, mulierem esse viri adiutorium, ut sutoris acus,& agricolae asellus; quan doquidem mulier est adjutorium simile, non sexu , ut per se liquet, sed natura e si etenim ad isimilitudinem ratio sussicit tantum adminiculi. vel instrumenti, irri sorem seminei sexus dicemus jure asino similem, si unquam hoe animal ipsum proprio dorso vectavit. Qui de hac re plura desiderat adeat tom. III. p. 127. Operum P. Berti, ex quo fere, quae de hac quaestione dixi, eX- scripta sunt. a II Animas nostras particulas esse ex ipsa DElsubstantia avulsas , corporibusque copulatas , stolidi quidam somniarunt. Impiam hanc, absurdamque Opini
nem facile refellimus ajendo, DEUΜ esse substantiam simplicissimam, in qua nullae sunt , aut fingi ponunt
Rationales Animas esse portiunculas animae Univeru .eensuerunt alii: hinc Uirgilius AEneid. VI. V. 72q. ,, Principio caelum , ac iterras, camposque liquenteS,