장음표시 사용
381쪽
vident, & omnia in ipso. Alio modo dieitur aliquidri cognosci in aliquo, sicut in cognitionis principio, si- cui si dicamus, quod in Sole videntur ea , quae vi is dentur per Solem: & sie necesse est dicere . quod Α-ri nima humana omnia cognoscat in rationibus aeter-s, nis, per quarum participationem omnia cognoscimus gri ipsum enim lumen intellectuale , quod est in nobis , is nihil est aliud, quam quaedam participata similitudori luminis increati, in quo continentur rationes aeter ,, nae: unde in Ps. IV. 6. dicitur: Multi dicunι, quis o flendit nobis bona st Cui quaestioni Psalmista respondet ,, dicens e Signasum est super nos lumen vultus tui , Doma ne; quasi dicat: per ipsam sigillationem divini lumiri nis in nobis omnia demonstrantur .... Quod autemri Augustinus non sic intelleκerit , omnia cognosci inti rationibus aeternis, vel in incommutabili veritate, qua D si ipsae rationes aeternae videantur, patet Per hoc , quod is ipse die te in lib. LXXXIII. Quaest. , quod rational sis Anima non omnis , & quaecumque, sed quae lan a , is re pura fuerit, asseritur illi visioni , scilicet ratiori num aeternarum esse idonea, sicut sunt Animae Beat ,, rum, & per haec patet responsio ad objecta M.
, , Te sequor . . . . , inque tuis nunc
es Fixa pedum pono pressis vestigia signis. 3O. Ob. II. idem Gerdillus p. 3o. , quod ex quibusdam S. Thomae principiis concludere nititur, ad yaercepi, nem necessario requiri objecti speciem intelligibilem , quae objecti persectionem contineat et at nulla entitaScreata potest esse similitudo intellectualis oblecti, quin Persectionem objecti contineae: haec ergo species intei ligibilis divina essentia esse debet. 33. Resp. Fatente P. Gerdillo p. 14 . , nulla necessa ria est speetes intelligibilis in sensationibus nBltris. αquorsum erit intellectualis haec forma in perception, bus aliis necessaria e Fortene ea in apperceptione OPus est Quod si in immediatis pereeptionibus objecti iam, litudo nulla est necessaria , multo minus in meo latis ne cessaria erit: in his enim jam supponitur objectum men
ei praesens, super quod mens revectit , discurrar , ab
382쪽
strahit &e., ut ex supra dictis patet . .apropter spectra sunt vana imagines illae, quas, dum aliqua vide mus objecta, habere confingimus. 32. De idearum origine duae sunt celebriores Phil sophorum opiniones. Censuit Cartesius Μedit. HI., Λ-nimas creari a DEO quidem, cum eorpori conjungun tur, sed eodem tempore DEUΜ illis imprimere semina quaedam idearum, quae, nisi a motibus sensuum excitentur , percipi nequeunt. Dicebant cum Aristotele Sch lastici, Animam nostram nullam ideam in se impressam habere, sed esse veluti tabulam, in qua nulla depicta est imago, licet tamen in ea possint omnia pingi . Existimabant igitur , mentem nonnisi a sensibus rerum omnium formas, & imagines habere; unde vulgatum illud Peripateticorum enuntiatum: Nibu es in intellectu, quin prius fuerit in sensu. Huie sententiae, quae a sensi bus omnia repetit, eodem fere tempore. quo Cartesius pro platonica instauranda frustra laborabat, lueem plurimam adtulit Petrus G assendus, eamque doctissime confirmavit : sed omnium maxime Iohannes Lohius ideas innatas acerrime profligavit; contenditque, ab hoc d
plici sonte, sensu , & meditatione ideas omnes profiei-sci. Adeo haec philosophandi ratio recentissimis Philosophis arrisit, ut alia vix ulla possit absque dedecore
33. Linianum de idearum origine systema verum esse, mihi quidem sequenti argumento persuasum est. Pere ptiones innatae non sunt , sed sentu, attentione, restem xi e dic. acquiruntur: ideae autem sunt i n. δδὶ per
383쪽
β. 136. : entia simplicia autem non nisi ex nihilo oriri possunt c9. I 8a. Ontol. et proin-
ceptiones: innatae ergo non sunt ideae . Μajor autem ex eo patet, quod actiones Animae innatae non sunt , sed ab Anima producuntur e at pereeptiones sunt actiones Animae: sunt enim Animae vita . quae in actio ne, non in passione consistit. Et sane quia judicia, rati inationes , volitiones ab Anima producuntur , non sunt actus in nati: unde a pari si perceptiones, sive ideae ab Anima producuntur, immediate a DEO non
34. Accedit, idearum innatarum systema nullius usus ad idearum explicandam originem esse posse: ι, Nulis iam enim proseire possunt, quam non facile sit oste ,, dere, qua via in nobis exoriatur, inquit laud. G novesius p. t 66. Enimvero praecipuae, ad quas appellant, ,, sunt idea DEI , ideae primorum principiorum cumia scientiarum theo reticarum, tum maxime etiam mois ratium, ideae abstractae numerorum, & proportionis, M atque ejusmodi aliae. At earum nulla est , quae, si ,, uuidpiam sensu , & conjectura percipit mens, non posis ut ostendi & eam inde originem trahere. Nam DE- UΜ velut primam mundi caussam effectricem, & conis servatricem ex existentia, qualitatibus, structura , Ο ὐ dine , finibus terum mundanarum ita posse intelligi, is uti ex essectis caussae aliae, tam perspicue demonstratum se est a viris doctis B. Thoma, Lohio, aliisque, ut quiis id inficiatur non modo impietatis , sed stupiditatisse argui possit. Deinde prima scientiarum axiomata,&prinis eipia,ut in Geometria geometrica, ex simplici collationeis idearum nasci, id adeo est exploratum , ut superva-
,, cuam existimo operam omnem , quam in ea re d is monstranda impendit Lohius. Principia quaedam m se ratia , Deum amandum super omnia r Proximum mi ae-
,, qualem spectandum: Nihil alteri faciendum, quod tibi Mis eri nolis , ex ideis DEI, hnminum , naturae societatis, ,, utilitatis & nascuntur , & corroborantur'. Quamis unam in hoc ego Patronos platonicorum miror , quidum ideas innatas tueri student, judicia quoque , dcis ratiocinia innata mentibus esse pronuntiant. Quod V
se qumque eolerari in Platonicis possit, quippe quod est e
384쪽
SCH. aeuotquor alio modo Animam ad exulantiam
rum doctrinae de praeexistentia animorum consorme rin his, qui ab illa doctrina destivere membrum v I-deri potest sine capite, conclusio eri negatιs princi piis . Iamvero eodem modo ideae numerorum, proporti nis, ali aeque abstractae explicari possunt : naicuntur enim illis aut divisione idearum sensibilaum , aut meditatione , & conjectura; quam rem illi negare ut impossibilem nequeunt, quousque sensu, ct conlectura plurima percipi latentur H . . . Objicit P. Sicco laud. Op. p. II 13 DEquidem non a liter, inquit, nec alia ratione esse ponunt In nobis rerum ideae, nisi vel qaia a rebus ipsis per lentus immittuntur, in animum , vel quia mens ex sese easessingit, vel quia DEUS illas nobis largitur et atquIneque ab externis rebus, seu objectis , neque abnu mana mente proficiscuntur ideaer ergo a iolo Uta illarum origo peti posse videtur . Μajor propoutio per se patet: prima vero minoris pars facile ouenditur. Nam res quaecumque vel spirituales sunt , veIcorporeae . In corporeis quidem, ac sensibilibus vim esse idearum effectrirem nulla vel levissima satione suade ri potest. Quinimmo spectato naturali reriam ordine, fieri nequit, ut quid eorporeum cauta sit effectrix alicujus, quod sit spiritualis naturae; cujusmodi esse 1- deam jam diximus . Si vero de rebus spiritalibus sermI sit , liquido constat , non posse illas sensibus percipi, nec ab iis proinde proficisci posse imagines , quae tensuum ministerio transferantur ad animum. Quod enim sensibus percipitur, quamdam sane cum iis proportionem , seu coaptationem habeat necesse est , ut lucidum cum visu, sonorum cum auditu dc et atqui res spirituales nullam hujusmodi proportionem
habent eum sensibus: ergo sensibus percipi nequeunt. Sequitur,nune, ut eorum consulemus Dy nionem , quIcensent id earum originem ab ipsa hominis mente petendam esse , quae sit earumdem effectrix. od quidem falsum esse mihi persuadet hoc argumentum . Ante quam mens rei alicujus iaeam essiciat , vel rem i-piam noscit, vel ignorat. Si noscat et ergo jam quidem
385쪽
perduei posse statuunt, contra ejus simplieitatem senistiant, hoe est, Angunt sibi Animam eo intam
parari rei idea informata est, adeoque ad rem ipsam perciri piendam non opus est novam cudere ideam. Si autem is ignoret: ergo fieri numquam poterit , ut lesitimamo rei illius cognoscendae ideam sormet, quia rei ignotaeis nulla fingi potest imago, seu idea 6. Reis. Λnimam esse propriarum idearum eaustam effectricem jam dixi n. 31. ὶ r nec hinc
sequitur , Animam divinando proprias eudere id as. Anima enim in sensationibus ab ipsis impressionibus in corpore factis ad talem producendam perceptionem objectiis determinatur, & non ad aliam ; sive altate cognoscendum objectum. Cognoscit utique objectum, quod ante non cognoscebat ; si enim jam cognosceret, novam non produceret perceptionem: at hoc non est divinando cognoscere. Ad cognitiones vero rerum spiritualium, abstractarumque quod attinet, Anima, at tentionem suam super objectum sensibile jam cognitam dirigendo, clarius objectum, distinctiusque cognoscit , relationes item, nexus, similitudinem objecti . Ex quihus alias veritates abstrahendo , conjectando , argumen tando deducit, quas ignorabat. Verum enimvero allatum. Cartesianorum argumentum non solum probat, ideas esse innatas; verumetiam & ratiocinia innata esse. Antequam enim mens rei alicujus ratiocinium efficiat, vel noscidunum judicium esse eum alio connexum, vel ignorat 1 si noscat; jam ergo ratiocinium efformatum est: ade que ad rem ignotam cognoscendam novum cudere non opus est judicium: si autem ignoret; fieri ergo nunquam poterit, ut legitima ratiocinatione rem ignotam cogno
scat, quia rei ignotae nullum fieri potest judicium . Quam solide ergo aiebat Genovesius n. 34. , non Posso ideas innatas defendi, ni si & iudieia defendantur innata δ37. Plura alia proserunt Cartesiani argnmenta, ut i deas innatas tueantur: praecipuum tamen illud est, quod ex idea DEI depromunt . Praeter ea , quae jam indi cata sunt, aliqua adjieiam in Theolog. Nat. Cons latur interim Huetius in Censura Philosoph. Carte
386쪽
rς7. Quaeri autem solet, quandonam Anima actum, seu existentiam consequatur Τ Αc nos quidem iis assensum non praebemus, qui docent statim sub mundi principium omnes, ac . ungulas Animas a DEo esse creatas; neque enim rationes , quas adserunt, tanti sunt ponderis, ut per alias rationes dilui nequeant. Unde rectius dici poterit, Animam tunc demum temporis a DEO ex nihilo produci, cum corpus sufficienter dil-Positum, aptatumque suerit ad actiones Animae excipiendas, vicissimque illius vim determinandam: quod tempus tamen quoniam obscuri ui-mum, fatentibus omnibus Philosophis , occuItiissimumque est, tempus quoque Ortus ipsius Λ- A a 4 minax
Unum addere liceat de sexto moralitatis sensorio. Iam Nota 93 ad s. 16. ,& Nota ira ad s. 334.
n. 9. dictum est, Μ aterialismum olere textum hunc moralitatis sensorium: actionum namque humanarum honestas, vel turpitudo ex consormitate, vel discrepantia cum prima, suinmaque morum regula est desumenda . Hoc autem est ne aliquod sensibile, quod pollit extern cognosci sensorio st Fortene poterit respectus ille spiritualis confictas morales fibras corporeas concutere λQyid ς Ιωeorporeas , Uiritualesque res organo materiali immindiate cognoscimus λ Quanta praestat aestuans imagina
rzs Propagatio per traducem est , eum ex Anima generantis portio decerpitur, ut inde sat Anima seni ti. Qui Animas rationales per traducem propagari de sendunt , Tradacram vocantur. Traducianorum autem hypothesis est impossibilis r substantias enim limplices , cuiusmodi sunt Animae humanae, per traducem propa fari est impossibile. Levissimas illorum rationes Propo nit , simulque explodie S. Thomas lib. λI. contra Gen.
387쪽
nimae occultum , obscurumque censeri poterit.
x26 I. Animas omnes rationales initio temporis a DEO fuisse creatas , & organicis corpusculis inclusaseontendit Vvolssius f. 7o4. Psych. Rat. contra ipsum tamen est, 'quod a communi Philosophorum sententia r cedendum non sit , nisi gravia suadeant argumenta , quae ad rem nostram minime suppetunt. a. Et sane en quae a Uvolmanis adducuntur argumenta. I. Germina omnia humana fuere ab initio creata rhomo con notat Animam, & corpus e ergo omnes Animae extiterunt ab initio ; alias germina humana non essent humana. Ita Alembertus in opere alias laudato.
II. Vvolssius I. ros. Psych. Rat. inquit et , , DEUS die is septimo a creando cessasse legitur ; unde Theologi re--cte eolligunt, quod hodie nil amplius ereet, seu ex se nihilo producat . Scripturae igitur convenit creatiose Animarum in prima statim creatione a DEO facta III. se In corporum ortu , inquit idem I. 83 . Theol. Nat. , se nihil novi creatur. Quamobrem hodie nihil amplius m creatur,,. IV. Totus mundus hic adspectabilis est unum δε ens, cui adeo nihil demi potest, vel addi , salva eis ius essentia ., 1 3. Resp. ad I. Ut xermen, ex quo homo suum ducit
ortum, nuncupetur numanum , non requiritur, ut Ani
ma sit illi actualiter praesens, sed lassicit, quod ad Ani
mam talem dicat ordinem, ut ex germine , atque Ani ma eoalescere possit homo. Nonne cadaver hominis V re, & proprie dicitur humanum, quia eorpus hominis sirit ρ Dicetur & germen , ex quo generabitur homo a humanum, quia hominis erit corpus. Ad. II. o DiciturA DEUS requievisse die septima. Primo quidem, ait S. Thomas I. p. q. 73. a. a. in α sequia die septimaces se savit novas creaturas condere: nihil enim postea se- ,, cit, quod non aliquo modo praecinerit in primis o M peribus is . A Quaedam, docet ibid. ar. I. ad 3., prae si cesserant seeundum similitudinem, sieut Animae, quaes, nunc Crea utar A. Ad III. In eorporum ortu solam par iam posituram. ordinem, concursum M. mutari constat ex Nota a in ad F. Ir. Cosm. et non idem autem dicendum de hominis ortu et praeter enim corpus con
388쪽
deranda venit Anima, quae substantia spiritualis est ,
novaque partium textura gigni nequit. Ad. IV. Novas rerum species huic mundo neque addi, neque domi ab ipso posse, quin mundus mutetur. facile co edam: at non posse, immutato rerum ordine, novas creari Animas , ut species humana conservetur , non probat V voliasus, nec sane probabit unquam: series enim successivorum simultaneam omnium rerum coexistentiam minime postulat.
Animas ante corpora extitisse,& ob peccatum pQ-nas subituras in corpora fuisse detrusas , cum AEgyptiis saluerunt Pythagoras, & Plato. Suam fecit hanc se tentiam Origenes: sed eam tamquam revelatae de propagatione peccati originalis doctrinae adversam improbarunt Sancti Patres, & cum ipsis Theologi omnes. Quae
origenem adduxere, ut Animas fuisse olim ante corpora creatas crederet, ad haee revocantur ex S. Hieronymo in Ep. ad Avitum: r. Haec in Psalmis habentur e Priusquam ώumiliarer, ego deliqui. Reversere Anima meo inrequiem tuam. Educ de carcere Animam meam. consitebor Domino in regione vivorum. 2. Nisi Animae peccaverint,
antequam corporibus copulentur , DEUS in injustus ;quum quasdam uniat Animas corporibus infirmis . 3. Anima est substantia spiritualis: ergo dum corpori unitur, deprimitur; adeoque punitur. s. Quis inigenem Scripturae verbis tam insane abutentem ferat p Nonne Saerae Litterae nobis exhibent Adami Animam innocentem esse a Din cre tam, pluribusque donis exornatam in Verum ad singula breviter respondeamus. Ad 1. Rectissime inquit Davides a DEO se suisse humiliatum in praecedentium peccatQTum poenam, non utique in Caelo , ubi nusquam suerat, sed in terra ab ipso eommissorum. Davidicam hi storiam callentibus perspicuum id est. Quum vero Davides, antequam peccata committeret, pace beatissima , quae insuavissimo in Deum amore consistit , frueretur , Cona missumque pereatum contra ipsum esset semper, & angustiis premeret intolerabilibus, semet interrogans aj
bat: Quare tristis es Anima mea , . suare contuνbas me t
389쪽
ob eandem rationem aliter quam per annihil a-tionem interire nequit . I 84. Ontol. : enimvero in rerum natura nulla vis suppetit ad an- nihil andum vel unum aliquod ens: quod adeo
consequens fit, ANIMA HUMANA AB INTERITU LIBERA , AC EXEMPTA EsT , INTEREUNTEQUE PER
SCH. I. Passim Pbilosopbi eorpus corruptibile , AE
niis circiamdederunt me dolores mortis, o pericula inferni inve
nerunt me: REVERTERE ANIΜA MEA IN REQUIEM TUAM:
non quod desideraret ad Caelum reverti, sed ad pacem cordis, qua antea felicissime fruebatur. Quamdiu homo heic vivit. pluribus erroribus est obnoxius; vigilandum ipsi continuo, ne passionum aestu abreptus in turpissimα
labatur peecata. Corpus quod corrlimpitur aegravat Α-nimam et hinc Anima eorpus suum non conliderat , uecompartem, sed ut impedimentum, ne factore suo fruatur, & ad Dominum clamat r EoUc DE CARCERE ANIMAM MEAM. Breviter . Corpus est Ammae carcer non
respectu termini, a quo est Anima, sed respecta termi ni , ad quem tendit Anima justi. Ad t. Μors , aliique corporales desectus , ut gibbositas, membrorum inaequalitas, prava organorum dispositio . aliaque similia, effectus sunt peccati originalis, & per adamicum peccatum in mundum invecta . Hine.DEI miserentis est gratia, si quosdam a desectibus praecavetἰ non tamen injustitiae potest culpari, si alios iis desectibus subjacere permittat. In his, quae ex gratia dan M tur, inquit S. Thomas I. p. q. 23. ad 3. , potest aliquis ,, pro libito suo dare cui vult plus, vel minus , dum-
se modo nulli subtrahat debitum , absque praejudiciori justitiae Ad 3. Quamquam Anima humana substantia: sit spiritualis, possitque sine corpore existere; dum tamen a DEO ereatur, ac corpori conjungitur, non deprimitur , sed perficitur. Est quidem Anima spiritualis; verum jus percipiendi vis ita est limitata , atque circumscripta, ut corpore indigeat ad scientias sibi comparandas . Co
sulantur quae in Nota in n. ia. dicta sunt.
390쪽
nimam vero ab intrinseco incorruptibilem statuant,sd quod ita porro explicant, ac stabiliunt: Corpus eon- sat ex partibus eerto modo eombinatis, quidem partes per caussas naturales , mediante motu , varie afffici, ac etiam dissolvi possunt, in qua dissolutione,
quoniam corruptio consistit, , corpus esse corru-pιibile . At Anima, eum ex essentia sua partibus careat, nulla utique dissolutio in ea locum habere potest, liquet proinde, eam ab intrinseco esse incorruptibilem SCH. a. Atque in his nihil equidem fuerit , quod
vitiosum reputetur: sed enim anne eo pertinere existi. mentur, ut immortalitas Anima humana evicta exim de eerta habeatur Τ Atqui vero immortalitas amplius
quid dicis, quam incorruptibilitas . Nonne sunt, qui etiam materiam dicunt e se incorruptibilem, quin immen eandem immortalem dicere ausint ' Dispiciendum itaque quid porro fit, ob quod demum Anima immo ratis iure eenseri debeat.199. Et si vis Animae per essentiam suam Itasit comparata, ut per actionem corporis determinari possit ad aliquid repraesentandum , non tamen necessario actu determinatur ita , ut sine ejusmodi actuali determinatione simpliciter in actum prodire nequeat: hinc colligimus , ANIMAM
Eoo. Λtque ex hoc, quod Anima per essentiam suam habeat aptitudinem ad suae naturae proportionatas operationes etiam sine corpore , demum,
meritoque illi immortalitas tribuenda videtur ;quippe exinde intelligimus , non modo impossibile esse, ut ipsa aliquando corrumpatur , sed