장음표시 사용
411쪽
Practiei ita vivunt, ita agunt, ut sua ostendere videantur, direm DEUM ; tales sunt o. mnes impii , quorum, proh dolori maximus est num rus. Theoretici dicendi sunt, qui Μουν eredunt non dari DEUΜ, aut , scriptove id ipsum do eent . Priores personales , posteriores h stematicos
Num dentur Athei personales, dissiculter profecto responderi potest; quis namque hominum animos, intimosque animorum recessus perspexerit ' me satis certo affirmari posse videtur , siquidem etiam fuerint,
qui sibi persuadeant non dari DE , eos vix posse serio, I ad tempus id ipsum Fbi persuadere, eonis
scientia identidem reclamante, aliaque docente , quam qua vana fert persuasio. Athei systematici, quin adsue reperti Fnt, dubitari nequit, ac forte etiamnum reperiuntur. Alii directi sunt, qui aperte hane thesm proponere, tu rique audent: Non datur DEUS .AIii indirecti, qui quin per ambages, a que tanquam aliud agerent, declarant, se negare existentiam DEI.
CAPUT II. De Attributis DEI in genere.
aa. Er Attributa DEI intelliguntur omnia ea , L quae DEO ita conoeniunt, ut ab sese abesse, separarique non possint . Ad haec proinde detegerida, ac stabilienda partim servire debebit supra allegata DEI notio q. 7. γ, partim mundi hujus existentis consideratio : est enim mundus in
relatione ad DEUM effectus; ab effectu autem
412쪽
Natur a Iis. 4o rectissime ad caussam copcluditur. 13. Ens a se dicitur, quod ad existendum non indiget alio extra se . Iq. ZEternum appellamus, quod neque initium , neque finem existendi habet . Iὸ8 IF. DEUS EST ENs A sE . DEUS est ens ne cessarium . 7. ; ens necessarium rationem sussicientem existentiae in se ipso habet . Ioa. Ontol. ; consequenter ad existendum non indiget alio; ens .necessarium proinde est ens a se
I 6. ENs NEC EssARIUM EsT AETERNU Μ. Pone ensnecessarium non esse aeternum; ergo habebit existendi principium , vel finem et enimvero quod habet existendi principium, aliquando non exstitit; quod autem existendi finem habet subinde non existet: atqui enti necessario existentia ita est propria, ut oppositum illius, hoc est non existentia sit absolute impossibilis f. Ior.
Οntol. ): ens necessarium ergo existendi principium , vel finem habere nequit; atque adeo ensnecessarium est aeternum g. Iq. . SCH. Tam arcte scilicet necessarium, er aeternum inter se connectuntur, ut illud fine hoe eonsistere nu latenus possit, es conversam hujus nondum tueri au
IT. DEUS EsT AETERNus . Ens necessarium est aeternum f. praec. ; cum itaque DEUS sitens necessarium c g. 7. , est quoque aeternus.18. DEUS EsT Eus si MpLEx. Si negas , DEUM esse ens simplex, erit compositum Sch. g. Tom. II. C c 173- 138 Rectius eum S. Thoma in Nota 3 ad s.
162. Ont. laudato aeternum appellamus, quod est omni immutabile.
413쪽
.4 2 Theologia 373. Ontol. γ ; ens compositum citra rei ortum ex nihilo oriri , itemque citra rei annihilatis nem interire potest . I 42. Ontol. ; consequenter existendi mitium, & finem habere poetest i DEUS existendi initium, vel finem habere nequit g. praee., & β. 16. ς neque ergo ens compositum esse potest: igitur ens simplex est.
I9. Itaque NEC MAGNITUDINEM HABET , NEC FIGURA PRAEDITUS EST , NEC SPATIUM REPLET, NEC DIUIDL, MAIORQUE , AUT MINOR FIERI POTEST, NEC NOTU INTERIORE CIETUR , NEC ALIQUID EX SE EΜITTERE, vEL QUICQUAM IN SE RECIPERE POTEsT . In ente simplici namque nihil
istorum locum habere potest β. 373. , & 17Sontol. r igitur neque locum habere potest iamo; est enim ens simplex c g. pro . .
CAPUT III. De Intellectu DEI, Ο Attributis
cum eo connexis is zo. V X pluribus, immo infinitis mundis possibilibus DEUS uni existentiam est impertitus e itaque rationem sussicientem etiam adesse oportet, cur hunc , nec potius alium ad actum Produxerit et quocumque autem te converteris,sn alio hanc rationem lassicientem non de prinhendes , nisi in majori gradu persectionis hujus mundi. Hinc eolligimus necesse esse, ut DEUS Omnes mundos possibiles , hoc est omnia , qu
in unoquoque ceu inter se connexa contine
tur, simul, atque semel distincte sibi repraesentet p
414쪽
Naturalis.' Αο3tet ; secus gradum majorem persectionis unius alicujus mundi non discreturus . SCH. Vanus est obtentus : DEUM hunc mundum produxisse, quia voluit ; nemo quippe nostrum hoc
negarit: at enim exercitium voluntatis non habetur
e motivo volendi, hoe est repraesentatione Vide
a 39 i. Putant aliqui inde satis evinci, principium rationis suffieientis in DEO libere operante non habere locum, quod & vera ratione constet, & saepe a stir mei Scriptura divina , DEUΜ , quia voluit , sectile. quod fecit . Quasi vero vel non operetur DEUS, quia vult , si velit ob aliquam rationem sufficientem vel unica ratio , cur DEUS velit, esse debeat, quia vult: cum e contra nihil omnino velimus , nisi sit, cur velimus; . nec velit quispiam, quod istis potes ideo praecise , quia potest , ut cum S. Anielmo diximus Nota ira ad 9.
a. observat & S. Thomas lib. III. coni. Gen. cap. 97. esse is quaedam verba sacrae Scripturae, quae videnis tur omnia simplici voluntati DEI attribuere se : at simul notat , ea ,, non dici ad hoc , ut ratio tollaturis a Providentiae dispensatione; sed ut omnium primum ,, principium DEI voluntas ostendatur is . Immo postquam integro cap. 36. lib. I. probavit, posse assgnara rationem divinae voluntatis , sequenti cap. 37. concludit z,, Per praedicta autem excluditur error quorumdam di- centium , omnia procedere a Utio secundum sim is Plicem voluntatem , ut de nullo oporteat rationem
,, reddere , nisi quia DEUS vult et quod etiam divinae ,, Scripturae contrariatur, quae DEUM perhibet secunis dum ordinem sapientiae suae omnia secille secundumis illud Psalmi Io3. : omnia in sapientia fecisti ; αis Eccli. X. dicitur , quod DEUS effudit sapientiam ,, suam super omnia opera sua is . 3. Huc facit & illa S. Anselmi animadversio in Dia
,, dicitur et quod DEUS vult , justum est; & quod non ,, vult , justum non est , non ita intelligendum est, ut is si DEUS velit quodlibet inconveniens , justum iit an quia
415쪽
2I. DEUS GAUDET INTELLECTU. Intellectus est
facultas distincte aliquid sibi repraesentandi
39. quia ipse vult . Non enim sequitur , si DEUS vulto mentiri , justum esse mentiri ; sed potius illum DE-o UΜ non esse . Itaque de illis tantum verum est diis cere , si DEUS hoc vult , justum est , quae DEUM
velle non est inconveniens . Libertas enim non est, , , nisi ad hoc , quod expedit, aut quod decet ,, . 4. Μale ergo colligitur, DEUM absque ulla sussiciente ratione facere , quae facit , quia facit , quia vult ἔcum hinc oppositum sit potius colligendum : DEUS enim non vult quidpiam , nisi secvntam ordinem sapientiae suae , cujus proprium est finem sibi praestituere , in eumdemque, quae sunt volita dirigere : quare, cum fi nis sit ratio volendi ea , quae sunt ad finem , eX An gelico I. P. q. I9. ar. 2. ad 2. , si DEUS , quae facit , ideo facit, quia vult , sequitur , DEUΜ non sine ratione facere , quod facit . Igitur eum S. Augustino lib. XXI. de Civ. Dei cap. s. ,, Fixum apud nos esse Con fitemur , non sine ratione omnipotentem DEUΜ fa- cere , unde animus humanus infirmus rationem non ,, porest reddere . Quamvis enim sint , ex eodem S. o Augustino ep. Iao. ad Consentium , de quibus ration reddi non potest ; non tamen non est . Quod si non possumus videre consilium DEl , quare illud sic fe-
is cit , & illud sic ; bonum est nobi q , juxta ejusdem
,, S. Doctoris monitum praefat. in Psal. rh ., ut subda D mus nos sapientiae ipsius , & credamus , quia beneri Omnia fecit, etsi nondum novimus, quare sic secerit. se Nam siqua sunt in arcanis statutorum ejus altiora sensi bus , ct cogitationibus nostris, addit Augustino conci nens Paullinus ep. ad Iovium , etiamsi rationem eortamri consequi, & colligere non possumus , tutius tamen nobi Sis est , magis Occultas esse rationes, quam nullas, cre is dere : quia non ambigendum, omnia DEI, etsi nobis ri non sint perspicua , tamen esse consulta . . . , quiari quantus DEUS est, bonitas , & sapientia , & origori rationis est , nihil nisi ratione constituit s. Datur ergo talis ratio eorum , quae a DEO fari sunt , ut ea cognita innotesceret pariter & quare ie
cerit , dc quare illud sic , & illud sic fecerit : sed ram
416쪽
Naturalis offSo. Psychol. : DEUS omnes mundos possibiles distincte sibi repraesentat . praec. et gaudet C c 3 ergo
tio , unde inteli igitur, quare aliquid sit, aut fiat , &cur hoc modo potius , quam alio , est ipsissima ratio suificiens I. 16. Ontol. ) : datur ergo ratio sufficiens, cur Deus illa fecerit , quae fecit , seu cur hunc mundum creaverit; licet verum itidem sit, sectae DEUM,
quae fecit , quia voluit . 6. Heic tamen opponunt aliqui eum Boscovichio incit. alias Sup. n. 28. , quod , si DEUS ex ratione suseficiente operetur, & necessitate absoluta existant quaecumque a DEO electa sunt ad existendum, & sint absolute impossibilia quaecumque ad eκ istendum non sunt a D Eo electa . Enimvero impossibile omnino est , inquiunt , rationes illas , quae fuerunt , non fuisse : immpossibile pariter est , & impossibilitate quidem contra dictionis , sive absolute , DEUΜ non vidisse omnes rationes illas , quae aderant et eadem impossibilitate
impossibile est , DEUM non id elegisse , quod , visis
omnibus illis rationibus, optimum esse judicavit: quare cum impossibile sit vel id non existere, quod ad existendum DEUS elegerit , vel id existere , quod DEUS
non elegerit ad existendum, evidenter consequitur, &necessitate absoluta existere quaecumque a DEO ad existendum sunt electa,& esse absolute impossibilia quaecumque non sunt a DEO electa ad existendum. r. Huic dissicultati , in qua plurimum confidere videtur Bostovi chius, non aegre respondetur animadvertendo , eum in ea proponenda incogitanter delabi a necessitate absoluta ad necessitatem hypotheticam ;cum enim subsumitur , impossibile esse , DEUΜ non id eligere , quod , visis omnibus rationibus , optimum esse judicaverit , evidens est , sumi veluti absolutam
necessitatem , quae ex ipsis terminis , quibus effertur , hypothetiea dumtaxat est e dicitur siquidem non electio impossibilis non absolute , sed , ut reipsa est , hypothetice , hoc est ex hypothesi , quod DEUS optimum
judicaverit hoc potius , quam aliud eligere . Verum equidem est esse in DEO tale judicium subjective nemcosiarium ; cum DE IS non possit non videre, vel non judicare quid sit optimum ad elisendum-r at non mi
417쪽
nus verum est , judicium illud esse nihilominus objective indifferens; ut enim notat Angelicus lib. I. coni. Gen. cap. 82. Cognoscit DEUS quaecumque finita b is na , ut similitudines quasdam divinae bonitatis , &is essentiae , non ut ejus principia ; & sic divina voisse Iunias in illa tendit ut suae bonitati convenientia , , . non ut ad suam bonitatem necessaria is . Quare et Rio ad quam se DEUS per sui intellectus cognitionem, seu iudicium determinat , nec est per aliquod extraneum facta , nec absolute necessiaria , sed libera e atque adeo , quae tali electioni subsunt , erunt quidem certissime , seu infallibili ter ; eum divina electio frustrari non possit: at non ideo erunt ex absoluta necessitate; sed ex libfra DEI determinationer quemadmodum& quae non sunt a DEO electa ad existendum, ea Certissime non existent ; non quod sint absolute impossibilia , sed quod DEO non placuerit ea eligere . Etiam attributa insunt DEO necessario ; quia tamen habent habitudinem non necessariam ad creaturas, non solum non obstant libertati divinae electionis , verum etiam sunt istius libertatis radix, atque principium, ut idem S. Doctor expendit I. p. q. I9. ar. 3. , aliisque pluri mis in locis . 8. Argumentationi Boseovichii est illa simillima . quam sibi primo loco opponit S. Thomas I. P. q. ar. s. r en illam : DEUS non potest facere , quae non
Iraescivie , & praeordinavit se facturum: sed non prae eivit, nee praeordinavit se iacturum . nisi ea , quae facit et ergo &e. Huic objectioni respondens S. Doctor observat , aliud esse loqui de potentia DEI absoluta , aliud de potentia ordinata . se Quod attribuitur , iri- quit , divinae potentiae secundum se consideratae di- ,, citur DEUS posse secundum potentiam absolutam :,, & hujusmodi est omne illud , in quo potest salvariis ratio entis . Quod autem attribuitur potentiae divi- ,, nae , secundum quod exequitur imperium voluntatis ri justae se hoc est , ut exponit in corpore , eligentis , seu volentis is secundum ordinem divinae sapientiae ,
is hoc dicitur DEUS posse facere de potentia ordinata:
418쪽
GN CIT , ET QUIDEM ADAEQUATE COGNOsCIT.
DEUS enim omnes mundos possibiIes ita cogno-
ri secundum hoc ergo dicendum est, quod DEUS potest ,, alia facere de potentia absoluta , quam quae praesci- ,, vit , & praeordinavit se facturum : non tamen po- test esse , quod aliqua faciat , quae non praesciverit, & praeordinaverit se iacturum , quia ipsum facereri subsacet praescientiae , & praeordinationi ἔ non ta- men ipsum posse , quod est naturale is . 9. Necesse non eu heic admonere , posse nos hancipiam S. Thomae responsionem objectioni Boscovichi nae facillime accomodare e cum enim in ista dicitur e
impossibile est D EUΜ non id eligere , quod , visis rationibus omnibus , optimum esse judicaverit et responderi potest , id esse impossibile spectata potentia DEI
ordinata ; non ejus tamen spinata potentia absoluta. Io. Nec regerant adversarii rationis suffcientis, eam, quae a ratione suffciente inducitur , necessitatem, antecedentem esse , non consequentem ἔ atque adeo excludere non solam potentiam ordinatam, quae est consequens , sed etiam absolutam , quae est antecedens .
Necessitas quippe antecedens juxta celebrem S. Anselmi definitionem illa est , quae facit rem esse ; cons quens Vero , quam res ipsa facit . At necessitas , quae a ratione lassiciente inducitur , illa non est, quam faciat res ipsa , seu electio , aut actus liber quicumque; cum ideo sit res, seu electio, aut actus quicumque liber, quia datur illius ratio lassiciens . non viceversa r igitur necessitas illa antecedens est, non consequens; ab soluta, non hypothetica: atque iccirco excludens non solum potentiam ordinatam, seu consequentem, verum etiam absolutam, seu antecedentem. DEUΜ ergo non
id eligere, cujus elisendi rationem habet sussicientem, hoc est quod , visis rationibus omnibus , optimum esse
iudicat , est impossibile , spectata etiam absoluta DEI
13. Non , inquam , id regerant adversarii r nam ut necessitas fit vere antecedens juxta S. Anselmi definitionem a Theologis receptam , non sussicit eam antecedere electionem , seu exercitium libertatis ; sed ne-ccultas esse debet , quae nec involvat , nec supponat ipsam
419쪽
scit, ut in particulari cujuivis mundi perfectionem discernat I. 2o. : mundus quivis in par
ipsam indolem agentis liberi , ejusque proprium operandi modum : si namque haec involvat , aut supponat , non potest illa dici antecedens libertatem ; cum libertas i pia ad necessitatem illam conferat . mare cum illa in fallibilitas , seu necessitas , qua a ratione sufficiente inducitur caussis liberis propria supp9nat , atque involvat reipsa indolem agentis liberi , ejusque proprium operandi modum , cum illa non sit in fallibiliter , seu necessario connexa cum electione , seu acta libero , nisi quia proprium est agentis liberi , quatenus liberum est , se ex judicio rationis determinare ,
hoc est , nisi quia supponit , & involvit indolem , &modum proprium operandi agentis Irberi , evidens est, quod , etsi ideo sit electio , vel actus liber , quia datur illius ratio sufficiens , non viceversa ; illa nihilominus infallibilitas, seu necessitas, quae a ratione fuseficiente inducitur, non est necessitas antecedens libertatem , seu absoluta , sed consequens , & hypothetica ; atque adeo non excludit potentiam ablolutam , seu antecedentem , sed hypotheticam solum , & ordinatam , seu consequentem . Stat igitur , eam impossibilitatem , qua impossibile est , DEUM non id eligere,
cujus elisendi rationem habet sufficientem , hoc est quod, visis omnibus rationibus, optimum esse judicat, non esse impossibilitatem antecedentem , & ablolutam, sed hypotheticam tantummodo , & consequentem ; de iccirco illud non esse impossibile, spectata etiam abso luta DEI potentia , sed spectata tantum potentia OI
I 2. Non tamen hele conquiescit Boseovichius , sed alia via insurgit et negat enim n. 3I. laud. Supplem. , posse a DEo cognosci ut optimum, creare, vel eligere hoc potius , quam illud : quamvis enim sit aliquid alio melius , ct persectius , non tamen melius iccirco , persectiusque est creare, vel eligere illud primum , quam hoc secundum . se Divinae bonitati certo repugnat, in ,, quit , id non agere , quod agere persectius est : sed , , ajo, aeque persectum este creare minus persecta , ac ,, creare persectiora. Tota illa naturalis persectio , ἐκ
420쪽
scerni nequit, nisi Omnes, ac singulae partes intime ,, bonitas , quae in rebus creatis habetur, divinae per- sectioni comparata non modo tenuissima est, sed pu- , , rum nihil. Hinc apud DEUM in ea bonitate nullumis habetur positivum meritum, ut e nihilo ad hanc re-
rum univertitatem traducatur; quare nec ea conde- ,, re, nec ea non condere melius erit, sed aeque bo-
num, & gratuitum omnino esse debet, quod con-ri dant cir potius, quam non condantur. Solum illud ri liberrimam divinae libertatis exercitium est infini- ,, ties magis perfectum, quam quivis, qui In creatari re excessus persectionas supra aliam haberi possit. 13. Quamdam heic sponte agnoscit Bosco Uichius necessitatem saltem moralem in DEO ad optimum: dixi saltem moralem: ceterum ejus verba absolutam indicant necessitatem; ait enim divinae bonitati repugnare id non agere , quod agere persectius est: quid ergo contendit n. 27., moralem ipsam necessitatem ad optimum , ac moralem impossibilitatem ad non optimum de divina summa peris ectione plurimum omnino detrahere, quod omne ipsi arbitrium adimat ' Quid opponit n. 18. tamquam in gens absurdum. abioluta impossibilitate, seu contradictionis impossibile esse, DEUM quidpiam creare praeter id , quod, visiis omnibus rationibus, optimum esse
judicat An non & ipse plurimum detrahit de divina summa persectione ' An non ingens illud absurdum & iose invehit, si assirmet repugnare divinae bonitati id DEUM
non agere, quod agere persectius est Igitur se primum purget a crimine; tum alios ex hoe capite insectetur. 14. Fallitur praeterea hoc in loco Bostovi chius equamquam enim creata quaevis, vel creabilis bonitas cum divina bonitate comparata sit tamquam purum nihil; non tamen hinc sequitur, quamlibet rem creatam, Vel creabilem aeque aptam este ad divinam persectionem in tali gradu manifestandam. Quare ex layp thesi , quod velit DEUS suam persectionem in tali gradamanifestare per alicujus mundi productionem , non aeque persectum est hanc, vel illam seriem possibilium rerum eligere. Immo ineptissimum esset eam eligere, quap tali