장음표시 사용
441쪽
m hoe, quod omnipotens fit, minime pertinere , uti ossibilia reddat possbilia, exissentiamυe iliis im.
so. Etsi DEUS omne possibile ad existentiam perducere , sive quod idem nobis sonat pno.
ducere valet, non tamen actu producit id, quoleatenus accidit , quatenus non producit, nisi ea, quae ipse libere decernit: hinc autem clare
intelligimus, DEUM quaecunque producit, ex intentione producere g. 237. Ontol. : quod
ipsum adeo notanter ad mundum praesentem, hoc est res omnes mundanas, earumque eventus
applieari debet. II. Atque ex hoc luculentius jam refutantur quotquot mundum fatali alicui necessitati subjectum volunt: ubi enim omnia ex libera in. tentione fiunt, quaevis fatalis, di absoluta ne. cessitas exulet, est necesse. a. Qui ea, quae ex intentione producit, ita ordinare novit, ut propiora fiant media remo.tiorum, sapiens dicendus est ao3. Psychos. . Res mundanae, quae universim ex intentione a DEO productae sunt q. praec. ita coordinatae sunt, ut per antecedentia consequentia actum suum consequantur ic f. q. Cosmol. et itaque. DEUS sApIEns EST . 3. Sapientis praecipue est omnia, quae ex in tentione agit, ad principalem aliquem finem demum reserre; consequen ter DEUS OB CERTDM
34. Fisis, CuR DEUS MUNDO eRAESENTI EXI-sTENTIAM IMPERTIVERIT , ' a T PERFECTIONUM SUARUM, IIVE, UT A UNT, GLORIAE IPSIUS MA'
442쪽
Naturalis. ψῖ NIFESTATIO . Equidem cum mundus sit id ipsum, per quod finis obtineri debet , patet primo, finem , cur mundus productus sit, in ipso mundo non reperiri ; itaque extra mundum , consequenter in DEO reperiatur, oportet. Quoniam autem DEUS ens necessarium est , atque adeo ab aliis independens, liquet etiam, ex mundo,
ejusque productione nihil in ipsum DEUM re
dundare posse, quod prius non habuerit: restat proinde, ut assirmemus, DEUM in mundi productione non aliud intendisse, quam persetitionum suarum , seu gloriae suae manifestationem. 13. Est quoque tapientis eligere media convenientiora, ac aptiora ad finem prae minus convenientibus, minusve aptis: secus si agit, a sapientia deficit. Exinde autem denuo colligimus, inter omnes mundos possibiles non dari persectiorem praesente, quem DEUS elegit eum in finem, ut per illum perfectiones suas manifestet: illud namque credibile nequaquam videtur , persectiones divinas per mundum persectiorem , & minus perfectum aequaliter manife
- in 1. Pauca nunc restant de mundo optimo ad jicienda post illa, quae adnotavimus ad s. 2 27. 28, 29. sdc postquam ipse A. jam multa praemisit f. Α - Α - qq. 34. Mundum hunc fuisse a DEO ex omnibus possibilibus libere electum. dc in aliquem finem ordinatum, nemo s anae mentis inhelabitur . Electionem incer plura fieri cum quadam vi cretione unius ab altero , & docet aperte S. Thomas I. 2. q. II. ar. Σ. ad 1. , & ya rei ex ipsa notione electionis , quae est praeacceptio uniuβrespectu alterius , ut notat ibidem S. Doctor in cor p. at que adeo comparationem , & praelationem importat . Peripicuum etiam est, de eo, quod est agendum propter se
443쪽
36. H EUS mundum hunc ad actum , sive e J istentiam deduxit , cum de eo extra intellectum divinum , in quo idea liter latebat, nihil penitus appareret: quoniam ergo hujusmodinem, prius esse inquirendum , an conveniat ad ducendum in
em , ut notat idem Angelicus I. I. q. Tq. ar. s. ad 3. et
evidens igitur pariter est, mundum hunc suisse prae ceteris possibilibus electum a DEO sua infinita sapientia discretiva cognoscente, hune prae eeteris possibilibus fini a se intento ex asse respondere , hoe est convenien tissimum esse ad ducendum in talem finem e it Ie namque sapienter eligit , atque prudenter , qui media ad finem magis apta minus aptis anteponite igitur hic mundus , si ad eum finem reseratur , ad quem fuit a DEO eligente ordinatus , dici debet , & reipsa est inmnium possibilium persectissimus r persectio enim me dii , quatenus medium est, in illius ad finem apti lucti ne consistit . 2. Id unum ergo superest inquiramus , utrum finis , ad quem hic mundus a DEO ordinatus est, sit omnium Praestantissimus , ad quos mundi quique possibiles possunt ordinari : etenim , ut modo diximus , medii persectio, quatenus medium est , in illius cum fine congruitate est posita : at nullus mundus potest a DEO esse voli- iis ut finis , sed tantum ut medium: cum finis DEI operantis , seu volentis aliquid extra se non alius esse possit , quam suamet bonitas , atque persectio , nDuquidem ut producenda , vel obtinenda , vel augendR ,
sed ut communicanda , & repraesentanda, seu manii standa , ut observat etiam S. Thomas I. p. q. 23. a. r. ad 3. , & lib. II. coni. Gen. cap. 33. , & q. 3. de Pinten. ur. I s. ad I q. , ait isque multis in locis : igitur si
fims , ad quem hic mundus a DEO est ordinatus ,
444쪽
modi deductio ad existentiam vulgo Productio ex nihilo, atque uno nomine Creatio salutari solet, Tom. II. E e jd-
praestantissimus sit omnium, ad quos mundi quique possibiles ordinari possunt ; est utique hic mundus simpliciter persectissimus inter omnes possibiles mundos. 3. Praestantius nequit divina bonitas, atque persectio per quemcumque possibilem mundum manifestari, quam si manifestetur , quantum eamdem manifestari possibile est, per. creaturas . Certum est , divinae perfectionis repraesentationem , quae fieri potest per mundos , aut creaturas quaslibet possibiles , non posse talem , aut tantam esse , ut ad aequalitatem pertingat . Non potest esse talis repraesentatio per modum aequalitatIs , inquit S. Thomas cit. cap. 33. , sed sicut excedens repraesentatur ab eo , quod exceditur. Hinc tamen minus recie quis inserret , nullum esse limitem , ultra quem possibilis non sit persectior repraesentatio per creaturas , immo, cum uulla esse possit repraesentatio ad aequalitatem, quaeli
bee possibilis limites quos iam habeat , necesse est . Cum igitur inter ea , quae habent limites, nihil vetet
unum esse omnibus praestantius . nihil pariter obstat , unam esse inter omnes repraesentationes divinae persectionis possibiles per creaturas , quae sit ceteris omni bus praestantior , & excellentior . q. Nec Vero metuendum, ne limites divinae figantur omnipotentiae , si inter omnes divinae persectionis re praetentationes possibiles per creaturas una dicatur es
se omnium praestantissima , & excellentissima : nam si nulli figuntur limites divinae omnipotentiae ab adver sariis , cum negant produci a DEO posse mundum , qui sit omnium possibilium persectissimus ; cur divin3e omnipotentiae limites figentur dicendo, produci a DEO Posse mundum inter omnes persectissimum , qui scilicet divinam persectionem repraesentet modo inter omneS modos per creaturas possibiles perfectissimo δ Infinitos esse mundos , & gradus repraesentationis possibiles per creaturas , non evincit, dato quolibet , possibilem esse alium persectiorem ; possunt enim esse infiniti infra unum inter omnes possibiles persectissimum , qui licet itus in se sit . potest tamen quoslibet alios possibi les pariter in se finitos persectione superare et nequo
445쪽
idcirco dicimus , quod DEUS mundum hunc
detrahitur divinae omnipotentiae , si dicamus , nullum effectum produci ab illa posse , qui finitus in se non sit . Quare nisi demonstretur , possibilem esse effectum. finito quolibet persectiorem , frustra quis obtrudet, figi limites divinae omnipotentiae ab iis , qui inter Omnes possibiles effectus finitos unum esse ceteris omnibus persectiorem a flerunt, ultra quem , licet in se finitum, non sit postibilis alius perfectior . s. Docet S. Thomas I. p. q. u. ar. 6. ad 3. is quodo universum istud , suppositis istis rebus , non potestis esse melius propter decentissimum ordinem his rebus attributum a DEO,, . Num iccirco universum istud vel finitum non est, vel alium ordinem res istae habere non possunt , vel hic ordo , in quo bonum universi consistit , bonum est infinitum λ Et tamen si deceritisse simus est hic ordo his rebus attributus a DEO, nori est certe possibilis , suppositis istis rebus , ordo alius isto persectior : non ergo repugnat , effectum aliquem finitum in se esse, dc nullum tamen alium esse possibilem persectiorem. mare licet quaecumque divinae persectionis repraesentatio per creaturas possibilis finita in se
sit , una tamen esse poterit omnium per creaturas possibilium excellentissima: atque adeo licet mundus qui libet possibilis sit in se finitus , poterit tamen unus esse inter omnes possibiles perfectissimus e praesertim eum hic excessus perfectionis supra alios quoscumque possibiles mundos non tollat , possibiles esse creaturas alias longe persectiores iis , eκ quibus mundus perse ctissimus componitur et neque enim perfectio totius Pen det a persectione partium absoluta , sed a relativa , seu ex ipsarum partium congruitate ad totum , ct finem totius . Unde fieri potest , ut aliquod totum sit longe persectius , licet aliquae partes , ex quibus illud constat , sitnt partibus alterius imperfectiores . Uni is versum , in quo nihil mali esset , ait S. Thomas L Sent. dis. 68. a. a. ad 3. is non esset tantae bonitatis , D quantae hoc universum , quia non essent tot bonaeis naturas in illo, siacut in illo,, . Et ad 6. et is Quam
is vis Angelus absolute sit melior, quam lapis ; tamen
446쪽
Natu ν alis. 43 37. Creationis notionem distinctam nequisquam inquirimus: inficiari tamen, aut etiam E e et in
is utraque natura est melior , quam altera tantum; &is ideo melius est universum , in quo sunt Angeli , &,, aliae res, quam ubi essent Angeli tantum ,,. M optiis mi agentis est , ait etiam x. p. q. 47. ar. I. ad 1., is producere totum effectum suum optimum , non ta- men , quod quamlibet partem totius faciat optimam se simpliciter, ted optimam secundum proportionem ad M totum D . D BOnum enim , & melius, addit lib. III. COn. Gen. cap. 94. , , non eodem modo consideratur in ,, toto , & in partibus et in toto enim bonum est inte- gritas , quae ex partium ordine , & compositione re-
linquitur: unde melius est toti , quod sit inter par ,, tes esus disparitas , sine qua ordo , & persectio to', , tius esse non potest is . 6. Haec animadversio, qua totius persectio a partium perfectione distinguitur utilis esse potest etiam ad ex plicanda quaedam ejusdem Angelici testimonia , quaeniundo optimo videntur contraria et vel enim iis.in locis loquitur S. Doctor de majore mundi perfectione quantum ad partes , Vel de toto mundo, ut repraesen lativo specialis cujuspiam attributi divini, puta boni tatis , vel misericordiae r quo sensu negari nequit , possibilem esse mundum, qui divinam aliquam peculia rem perfectionem evidentius repraesentet , & iit subhujulcemodi respectu isto persectior : at id minime im pedit , hunc esse omnibus possibilibus simpliciter perse ctiorem , si per hunc fiat excellentior repraesentati non unius tantum , vel alterius divini attributi , sed totius divinae persectionis . Cujusmodi prosecto erit hic mundus , si per hunc divina bonitas , atque persectio repraesentetur, quantum possibile est eamdem per crea turas repraesentari r hoc enim dato, nullus certe alius mundus possibilis est , quo praestantius , aut excellen tius divina bonitas , atque perfectio repraesentetur. 7. Talem re ipsa hunc mundum esse , iis argumentis suadetur , quae siquis ut inepta despiciat , & S. Tho mas saepe ineptire eidem videatur, necesse est. Enim vero hunc mundum fini a DEO per illum intento eκ asse respondere , hoc est eonvenientissimum esse ad du
447쪽
in dubium vocare eandem non licet vel ex eo,
quod partes mundi aut ipsae simplices sint, ut
cendum in talem finem , evidens est n. I. : at finis a DEO intentus in hujus mundi productione est repra- sentatio , sive manifestatio divinae perfectionis , quantum possibile est eamdem per creaturas manifestari r proindeque &c. Minorem propositionem & expresse demonstrat , & evidenter supponit multis in locis S. Din
8. is Cum Omne agens , inquit lib. II. Cotti Gen. cap. 3. n. I. se intendat suam similitudinem in effectum in- , , ducere , secundum quod effectus capere potest, tanto is hoc agit perfectius , quanto agens persectius est . . .
, , DEUS est autem persectissimum agens e suam igituris similitudinem in rebus creatis ad eum pertinebat in
,, ducere perfectissime , quantum naturae creatae Con
,, Venit is et ex his praemissis ita concludit eodem Ioco: ,, Oportuit igitur esse multiplicitatem , & varietatem ,, in rebus creatis ad hoc , ut inveniretur in eis DEI limilitudo perfecta secundum modum suum ,, . Ibid. n. 2. et se Non esset perfecta DEI similitudo in univeris sis , si esset unus tantum gradus omnium entium dis propter hoc igitur est distinctio in rebus creatis , ut ,, persectius DEI similitudinem consequantur per mul- M ta , quam per unum ,, . Et n. 3. repetit et is opor- , , tuit igitur ad hoc , ut in creaturis esset perfecta DEl imitatio , quod diversi gradus in creaturis in Venirentur , , . Annon evidens est , hoc in loco a S. Thoma demonstrari , in eum finem a DEO destinatum hunc mundum , ut in gradu omnium possibilium persectissimo , seu quammaxime per creaturas fieri potest, divinam persectionem repraesentaret y Fac id verum non esse , vel incertum ; annon statim claudicant consecu tiones , quas inde deducit Nonne consecutiones ipsae evidenter supponunt tamquam certissimum principium propositionem illam λ9. Nec solum probat , aut evidenter supponit Ange Iicus minorem propositionem n. 7. praemissam , ut ex dictis manifestum est ; verum etiam probat , aut QVi denter supponit, praecipuam consecutionem , quam hei Cintendimus . hunc mundum videlicet esse reipsa inter
448쪽
Naturalis. 437 . Spiritus, o Anima, aut ex simplicibus consti
tuantur , ceu Corpora : simplicia autem non m i
omnes possibiles optimum: ait enim cit. cap. n. q.: is Per se sectius est universum creaturarum , si iunt plures , is quam si unus tantum gradus rerum : summo aute Is bono competit facere , quod melius est: ergo colavse niens ei fuit , ut plures faceret creaturarum g
dus se . Annon evidenter heic cata notione summi boni probat , DEUΜ-.
gere optimum ; atque adeo hunc mundum a ractum ex omnibus possibilibus esse omnium POR Optimum Sed audiamus eumdem Angelicum idiplum D. I. confirmantem ; ait enim : si operi a summo b no artifice facto non debuit deesse summa perfectio. . . est igitur diversitas , & inaequalitas In rebus e M tis , non a casu, non propter materiae di UerlIt , is non Propter interventum aliquarum caullarum, D meritorum, sed ex propria DEI intentione persectis nem creaturae dare volentis , qualem possi bile, , eam habere . Hinc est , quod dicitur Genet. I. O Va ,, die DEUS cuncta , quae secerat, & erant vALDE Bo
D NA ; cum de singulis dixisset , quod suntis singula quidem sunt in suis naturis bona; fimul au tem omnia valde bona propter ordinem univer 1 , se quae est ultima , & nobilissima persectio in rebus Annon evidentissime S. Thomas & affirmat , cc yr bat, DEUΜ elegisse universum quod prae ceteris pol sibilibus esset aptissimum repraesentandae DEI perlectio ni in gradu omnium possibilium exeellentissimo ς eaqupropria intentione hoc universum elegisse , ut Iacerer , quod melius erat, ut illi daret omnem illam periectio nem , quae possibilis in mundo erat; adeoque muna unelegisse inter omnes possibiles persectissimum 'Io. Haec quidem ad rem , quam agimus , ev Incen dam videntur plane sufficere ; sed vel cursim alia di Doctoris proseramus testimonia , ut , quam constanteriis principiis haeserit Angelicus . evidentius appareat . Eodem lib. II. con. Gen. cap. 46. n. I.: o Ad hoc , in quit , quod universum creaturarum ultimam peris , , ctionem consequatur, oportet, creaturas ad suum re is dire principium . . . Necesse igitur fuit ad creatu
449쪽
ex nihilo oriri possunt: si proinde existunt, per
creationem ad existentiam sint perducta, est rie. cesse
rarum persectionem, quod aliquae creaturae essent intelligentes is . Num. 2. r oportuit igitur ad consum- , , malam universi persectionem esse aliquas creaturas ,
is quae in DEUM redirent . . . oportuit igitur ad per is sectionem optimam universi esse aliquas creaturas in- tellectuales se . Num. a. et Ad hoc , quod persecte di- , , vinae bonitatis reprae lentat io per creaturas fieret , se oportuit , quod non solum res bonae fierent , sed e- tiam , quod ad aliorum bonitatem agerent : assimi latur autem aliquid persecte alteri in agendo. quan-
do non solum est eadem species actionis , sed etiam
se idem modus agendie oportuit igitur ad summam rose rum perfectionem, quod essent aliquae creaturae, quaeri agerent hoc modo , quo DEUS agit is . Num. 4. :,, Persectio universitatis creaturaruma consistit in simi- litudine ad DEUΜ. . . et requirit igitur summa uni is versi perfectio non solum secundam assimilationem se creaturae ad DEUM , sed etiam primam , quantum is possibile est . . . oportet igitur ad summam perse-- Rionem universi esse aliquas creaturas , in quibus
laeundum esse intelligibile forma divini intellectus
se exprimatur is . Num. 3. : o Ad hoc igitur, quod si- se militudo DEI persecte esset in rebus modis possibiliri bus , oportuit , quod divina bonitas rebus per simiri litudinem communicaretur non solum in essendo, sed ,, etiam in Cognoscendo is . II. Lib. III. con. Gen. cap. 97. sub initium e ,, Osten-
sum est , inquit , quod DE IS per suam providen-
tiam omnia ordinat in divinam bonitatem , sicut in ,, finem . . . , ut similitudo suae bonitatis , in uuan is tum possibile est , imprimatur in rebus . . . Ad hoc ,, ut perfectius divinae bonitatis similitudo rebus com- , , municaretur , oportuit esse diversitatem in rebus Tandem , ut alia multa praetermittam, ait t. p. q. 66. ar. 2. ad I. : is optimi agentis est producere totum M suum effectum optimum . . . Sic igitur & DEUS totum, , universum constituit optimum secundum modum crea- ,, turae ,,. Et ar. 3. ad 2. cum sibi obieeisset, quod natura facit , quod melius est di multo magis DEUS ;
450쪽
cesse : atque adeo creationem inficiari , vel in dubium vocare nequaquam licet .
respondens , propositionem concedit. 12. Praeter S. Thomam afferri possunt & alii Patres, Scriptoresque Ecclesiastici , ut Platonem mittamus , a liosque veteres , recentioresque Philosophos . Quosdam Primi generis profero ; sitque prior S. Augustinus, qui lib. III. de lib. arbit. cap. 3. Euodium instruens nos O mnes erudit , inquiens e se Quidquid tibi vera ratione,, melius occurrerit , scias , fecisse DEUM tamquam
,, bonorum omnium conditorem . . . Potest esse aliquidis in rerum natura , quod tua ratione non cogitas z, , non esse autem , quod vera ratione cogitas , non
,, potest. Neque enim tu potes aliquid melius in crea D rura Cogitare, quod creaturae artificem fugerit : hu D mana quippe anima naturaliter divinis , ex quibus is Pendet , connexa rationibus, eum dicit, melius hocri fieret , quam illud , si verum dieit . & videt, quod
, , dicit , in illis', quibus connexa est , rationibus vi ri det . Credat ergo , DEUΜ fecisse, quod vera ratio is ne ab eo iaciendum esse cognovit , etiamsi hoc in is rebus factis non videt : quia etiamsi caelum oculisis videre non posset , & tamen ratione vera tale ali , , quid faciendum suisse colligeret, credere debuit is ,, ctum esse , quamvis id oculis non videret; non enjm,, Cogitatione videret faciendum fuisse , nisi in iis rati ,, nibus , quibus facta sunt . . . In eo plerique homi
nes errant , quia meliora eum mente conlpexerint,
,, non in sedibus eongruis ea oculis quaerunt is . Lib. I. con. Adversar. Leg. , & Prophet. cap. 34. : is Usque is adeo deripiendum , ut homo videat melius aliquidis fieri debuisse , & hoe vidisse DEUΜ non putet aueis putet vidisse , & credat sacere nolui sie ' aut volui ,, se quidem , sed minime potuisse ρ Avertat DEUS
is hoc a cordibus piorum . Si ergo ratio recta de Onstrat , rationalem creaturam illam esse meliorem ,
is quae nulla inobedientia deserit DEUΜ , quam istam, , quae ita deseruit ; sciat quisquis hoe sapit, nec illam ,, deesse caelestibus rebus , quae numquam deserit DEM UM , nee istam ita esse factam, ut aliqua necessita se te deserere cogeretur DEUM. Et quia voluntate dein, seruit