장음표시 사용
421쪽
time cum omnibus , quae: in se se continent, item que cum omnibus habitudinibus, ἰac relationibus
per gradus divinae persectionis manifestandae , in quem tamquam in finem totalem proximum totus hic mundus a DEO creatore directus est, tunc dicetur, cum A. aget de mundo persectissimo. Nunc adnotare iussiciat, nullum esse sive Theologum, sive Philosophum sanae mentis, qui neget, sutile a DEO ex omnibus possibilibus eum mundum electum, & conditum, qui fini a se imtento prae ceteris aptissime congruit.
I s. Gemina adhnc superest dissicultas ex loco, &tempore petita, & ex persecte similibus. Canit Mn. Stayus Phil. Recen. lib. I. V- 3 O. , ct seq.,, i. . . Quid numen enim, cum couderet orbem,
se Impulit, ut spatii Sohem In regione locaret,. Hac ipsa, non qua fulget cynosura, vel ardensia Syrius, aut in corde furit qua flamma leonis;
ia Perstarent tamen hoc tunc ordine ut omnia eodem δ Cur neque ab exortu rerum numerentur ut annio Tum plures voliut, vel contra e . . . 36. Hoc idem argumentum fusius exponit Bost i-chius n. 32. Supp. non aliam prorsus ene rationem contendens praeter solam, & simplicem DEI voluntatem, eur DEUS res tali in loco, talique tempore creaverit Addit n. 33. eodem pacto sine ulla etiam ratione, quam nos eXcogitare possimus, ex omnino similibus potuisse DEUΜ seligere potius aliqua , quam alia et di scernere posse DEUM ipla etiam prorsus similia, si illam iutimam cujusque naturam, quam individuattinnem dicimus, videat, per quam hoc non est illud. Posset etiam huc trahi S. Thomas ait enim I. P. q. 27. ar. s. ad 3. et is Sed quare hos elegit in gloriam, re il- los reprobavit. non habet rationem, nisi divinam
se voluntatem . sicut etiam in rebus naturalibus . . .
M quare haec pars materiae est sub ista sorma, ct illa sub alia, dependet ex simplici divina voluntate; sim cuti ex simplici voluntate artificis dependet, quod i is te lapis est in ista parte parietis, & ille in alia , is quamUis ratio artis habeat, quod aliqui sine in hac, ,, cc aliqui sint in illa. . r. , MI, Illud. argumenti genus, quod ex loco, .& tem
422쪽
Naturalis. 4 II perspiciantur: porro omnes mundi possibiles comprehendunt omnia possibilia I. 4. Cosm. : DEUS
re petitur non fuit SS. Augustino, & Thomae incognitum; qui tamen longe ab illa inserenda consecumtione absunt , quam recentes isti colligunt Philosophi. Immo observant adesse utique rationem aliquam prae ter simplicem DEI voluntatem, si non inaniter quaeri tur, cur DEUS hoc tempore, oc loco mundum crea verit. Potest enim id quaeri omnino inaniter, ut animadvertit S. Augustinus lib. XI. de Cim Dei cap. I. inquiens: , , Quod si dicant inanes esse hominum cogi ri tationes, quibus infinita imaginantur loca, cum l cus nullus sit praeter mundum ; respondetur eis istori modo, inaniter homines cogitare praeterita tempora, ,, cum nullum tempus sit ante mundum A. Sed est tiam audiendus S. Thomas, qui lib. II. con. Gen. cap. 33. , inquit: is Non est ante totius creaturae incho ,, tionem di ersitatem aliquam partium alicujus dur M tionis accipere; nam nihil mensuram non habet,ia nec durationem: DEI autem duratio, quae est aeterri nitas, non habet partes, sed est simplex omnino, ,, non habens prius , vel posterius . Non est igitueri comparare inchoationem totius creaturae ad aliqua
,, diversa signata in aliqua praeexistente mensura, ad ,, quae initium creaturae similiter . & dissimiliter seri possit habere, ut oporteat rationem esse apud agen ,, tem, quare in hoc signato illius durationis creatu- ram in esse produxerio & non in alio praecedenti, , , vel sequenti; quae quilem ratio requireretur, si ali ri qua duratio, in partes divisibilis, esset praeter tO ,, tam creaturam productam, sicut in particularibus M agentibus, a quibus producitur effectus in tempore, is non autem ipsum tempus. DEUS autem simul in es- te produxit & creaturam, & tempus. Non est igi εδε tur ratio, quare nunc, & non prius in hoc conside , , randa, ted solum quare non semper. Sicut per simi ,, te in loco apparet: particularia enim corpora sicutis in tempore determinato, ita eadem in loco determi ,, producuntur; & quia habent extra se tempus, , , ct locum, quibus continentur , oportet esse ratio
D Mςm, quare magis in hoc loco , ct in hoc tempore
423쪽
ergo omnia possibilia,&quidem adaequale cognoscit.
23. INTER INTELLECTUM HUMANUM, ET DIVI. NUM
, , producatur, quam in alio. In toto autem coelo,
,, extra quod non est locus ,&quocum universalis locus, , producitur, non est ratio consideranda , quare hue, &,, non ibi constitutum est. Quam rationem, quia quiis dam considerandam putabant, deciderunt in erro- rem . . . Quare non est attendenda ratio , quare nunc,
se & non prius, ut per hoc ducamur ad concedendam se temporis infinitatem; sed solum quare non semper, se vel quare post non esse, vel cum aliquo principio, , . Errant itaque, & inaniter cogitant, qui tempus, &locum ab ipsa corporum universitate, eorumque ordine coexistentiae, vel successionis distinguentes, quaerunt, quare DEUS tali potius tempore, dc loco, quam alio mundum condiderit; atque hinc exultant, quasi defensores rationis sussicientis eo perduxerint, unde nequeant evadere. Inanis sane exaltatio; sicut inanis est
quaestio, & de subjecto, ut ajunt, non supponente. 18. Quia tamen quaeri non inaniter potest, cur DEUS
tantum mundum produXerit, non majorem, vel mino rem, cur hanc Potius rerum seriem . quam aliam elegerit, eamque voluerit non semper esse, sed habere fuae durationis initium: si quaestio illa de tempore, dc loco mundi ad haec revocetur, tum quae inanis erat quaestio, fiet realis; & respondebitur I. cum s. Augustino eodem lib. XI. de Civ. Dei cap. s. , non iccirco dicendum se sortuito potius is quam ratione divina,
, , DEUΜ non alio, sed i 1lo, Π quo est, loco mundum es constituisse hoc est tantum, non majorem, Vel mi ,, norem secisse ) ; si eamdem divinam rationem, qua se id factum est, nulla possit humana comprehendere res sicut non est consequens , ut DEO aliquid existi
ri memus accidisse sortuitum, quod illo potius, quam M anteriore tempore condiderit mundum se hoc est talem potius successivorum seriem, quam aliam Crea Verit . Hanc ipsam quaestionem tangit S. Augustinus in ep. ad Nebridium olim Is I. , nunc p. n. a. inquiens: Sed cur tantus est mundus λ Poterat enim esse vel major, vel brevior e cui breviter respondens ait: Nescio: tale es enim o cur hoc loco potius, quam Elor nec in ea re
424쪽
mnia possibilia cognoscunt, nec quae cognoscunt,
debet esse quaestio . ubi quidquid esset , quaestio esset . Vide
ri potest alicui S. Augustinus in hac respondone 'eiu ti ignorans rationem , cur tantus sit mandusa indicare nullam prorsus suppetere praeter simplicem 'E Voluntatem: at ii hoc postremum existimasset rei pia S. Doctor, non respondisset Nescior probe si quidem novorat , & firmiter credebat DEUΜ voluisse mundum hunc tantum esse , non majorem , vel breviorem . Si non esset alia ratio , expendit etiam S. Bonaventura in I. Sent. di st. AI. ar. I. q. 2. , nisi quia DEO sic placet , certe jam non occulta dicerentur diυina judicia, Ied manifesta ; cum cuilibet haec ratio pateat r nec dicerentur mir bilia , sed potius moluntaris . Igitur S. August inus respondens u scis manifeste indicat , aliam esse sibi nondum compertam rationem , quare tantus sit mundus . Nec mirum , ingenue fateri S. Doctorem , eam rationem sibi nondum esse perspectam ; id enim familiare ipsi fuit, quoties nondum quaestiones ita eliquatas rernebat , ut in earumdem solutione plene posset conquiescere . Nos sua responsione monuit , curiosius illud quaeri , quam utilius , nobisque bonum esse , in subdamus nos sapientiae DEI , o credamus , quia bene omnia fecit , etsi nondum novimus , quare sic fecit , ut ait idem S. Doctor
praefat. in Ps. IZq. 19. Respondebitur 1., DEUΜ voluisse tantum esse hunc mundum , non majorem , vel minorem , hanc seriem prae ceteris elegisse , eamque voluisse non semper esse, quia fini a se intento id magis congruere judicavit . , , Effectus divinus convenientius ordinatur ad . finem propter hoc , quod est non semper fuisse , inquit S. 1 homas cit. cap. 33. lib. II. con. Gen. - . . eXcessus is enim divinae bonitatis supra creaturam per hoc ma Xime exprimitur , quod creaturae non semper iue D runt , , . Quam rationem indicat & S. Augustinus lib. XXII. de Civ. Dei cap. I r. inquiens : M In Deo non alteram praecedentem altera subsequens muta vit , aut abstulit voluntatem , sed una , eademqueo sempiterna , & immutabili voluntate res, quas conro didit , & ut prius non essent , esit , quamdiu non
425쪽
semper distincte cognoscunt et ad haec non nisi successive illa cognoscunt. DEUS ex adverso di
omniari fuerunt, & ut posterius essent, quando esse coeperunt. M Hinc eis , qui talia videre possunt , fortassis mira- se biliter ostendens, quam non eis indiguerit, sed easse gratuita bonitate condiderit, cum sine illis ex aetemri nitate initio carente in non minori beatitate per-
, , manserit .ao. Quod si quis non de toto mundo , sed de aliquolieculiari corpore , puta de Sole quaerat , cur hoc inoco potius , in quo nunc est , quam in alio collocatus sit , iam audivimus n. 17. S. Thomam responde r2m , oportere esse rationem , quare magis in hoc loco , ct in hoc tempore particularia corpora producuntur , quam in alio. Iis vero, qui existimant perinde ordinem universi immutatum perduraturum sive in uno, sive in alio loco Sol esset positus ; atque hine concludunt, nullam aliam esse rationem praeter divinam voluntatem , cur in tali potius, quam in alio loco sit, respondemus , similes illos esse imperitis illis , qui ignorantes structuram integram horologii , blaterarent perinde esse, rotam hane unum , vel alterum locum in horologio o tinere. Si integram universi structuram haberemus perspectam , intelligeremus sane , cur in tali potius , quam alio loco fuerit Sol collocatus e at si ignoramus universi structuram, illum saltem imitemur, qui non habens artificis peritiam , habens tamen hominis considerationem , non auderet , ut notat S. Augustinus in
Psal. 1 8. , in ossicina labri reprehendere solles , incudes , malleos ; sed sibi diceret : non sine caussa solles hoc loco positi sunt : artifex novit quare , etsi ego non novi . Dicamus ergo & nos : Non sine caussa Sol in tali universi loco positus est e supremus artifex no-Vit quare , etsi nos ignoremus . Et haec quidem ad illam objectionis partem dispellendam , quae ex IOCO , di tempore petitar ; illa nunc restat diluenda , quae ex persecte similibus desumitur . 1. Quamdiu tamen nonnisi gratis , & precario sumitur, possibilia esse duo entia persecte similia, nequitalicujus ponderis haec esse objectio. Siquis attente coωsderet , quod hac in re opponitur a Bostovichio , sincile
426쪽
Natur alis. At omnia possibilia cognoscit, di adaequate, re sine successione cognoscit 9. praec., & j. 2O. Pa -
cile comperiet, iIlud ipsum supponi, quod probandum est: supponit enim duo esse periecte similia , eaque pro priam habere individuationem , per quam hoc non est illud r at , si omnino similia , quomodo duo iunt finiid est intima illa natura , quam m Diduatione, dicimus δ Si haec intima natura est iangulis propria , u quidem per eam hoc non est illud , intima igitur unius
natura non est intima natura alterius et differt ergo intima natura unius ab intima alterius natura . uso
modo ergo possunt esse omnino similia , quae intima natura differunt λ Individuatio non aliud est , quam omnimoda determinatio eorum , quae enti iniunt et si nulla prorsus sit determinatio in ente uno , quae non sit in altero , evidens est , unum esse respia ea , quae notionC deceptrice repraesentantur ut duo . Quod si aliqua Leterminatio uni insit , non alteri , evidens est . illa non esse omnino similia . Non aliunde certe potest unum individuum ab alio distingui , quam per aliquam saltem notam singulis propriam : non: itaque esse queunt perfecte similia , in quibus sunt, notae si
22. Nec dicat aliquis , stare posse persectam similitudinem cum notarum proprietate ; hac enim notione data , re diversa erunt, quae appellantur perfecte simi-l ia , totaque lis erit de nomine , a qua ingenuus a horret Philosophus . Nemo pariter obtrudat , posse u num individuum ab altero distingui per aliquam notam tantummodo extrinsecam , puta quod unum sitheic , alterum ibi , unum hoc tempore, alterum alio:
at notae istae extrinsecae possunt quidem nobis indivi duum ostendere , sed nequeunt constituere , cum illud constitutum supponant ; prius enim natura est esse , quam esse heic , vel ibi , hoe , vel illo tempore . Debet ergo singulis individuis inesse peculiaris aliqua nomia intrinseca , per quam unum non sit aliud , atque adeo nequeunt esse periecte similia . CorrUt ergo &Objectio ex persecta duorum entium similitudine deprompta et gratis enim haec supponitur duorum entium i:
militudo perfecta; nec potest quidpiam ex gratuita sup
427쪽
t et ergo summum inter intellectum humanum, S divinum discrimen .
23. Solent alia quaedam afferri sensibilia exempla perfectae similitudinis duorum entium: puta duo ova, duo radii omogenei lucis . aliaque hujusmodi r at in radiis ipsis omogeneis etiam pri imate divisis , & in ovis , Iiisque hujus generis, differentia semper aliqua observa- tur , si attentius ea considerentur . Quare operae pretium non est heic prolixius detineri .ag. od huc trahitur ex S. Thoma Theologos potius , quam Philosophos spectat : breviter tamen res. pondetur , excludi quidem a S Thoma rationem petitam , vel ex meritis , & demeritis eorum , qui eliguntur , & reprobantur , vel ex fine generali a DEO antento , cum ait cit. loco : sed quare hos elegis in gloriam , ct illos reprobaυiι , non habes rationem , nisi iminam voluntatem: non tamen e&cluditur iccirco a S. D ctore quaecumque alia ratio . Id patet vel ex ipso amtificis exemplo , quod affert et licet enim dicat , ex implici artificis voluntate pendere , quod ille lapis sit in ista parte parietis , & ille in alia ; quia nempe id non est ex ratione artis , quae solum postulat , quod aliqui lapides sint in hae parte , & aliqui sint in illa ;non tamen iccirco quamcumque aliam excludit rati n m : nam praeter voluntatem artificis datur certe a
ii qua alia ratio saltem mechanica, cur hic lapis sit in bac parietis parte , & ille in alia o Exemplum aliud de materia non magis probat , quam exemplum artis cis: quamquam enim materia abstractione quadam supponatur in se uniformis ; certum nihilominus est, ma teriam realiter spectatam diversis affici dispositionibus, per quas diversis sermis aptatur , seu diversas induit ibrmas: unde vere , ac recte dicemus , hanc materiae partem esse sub illa sorma , quia tales habet dispossetiones . Igitur has phrases, quibus saepe utitur S. Thomas : Non dependet , nisi ex simplici moluntate : Non hambet rationem , nisi. voluntatem, non eXcludunt quamcum que aliam rationem , sed aliquam tantummodo , eam Que determinatam juxta qualitatem argumenti, de quo
S. Doctor disputat . Est heic revocanda ejusdem An2elici observatio hujus addita menti n. 2. jam posita.
428쪽
24. vis repraesentandi , ac cognoscendi apud homines dependere potest a situ corporis p dc quatenus actu dependet , enascitur in ideis , dccognitionibus humanis confusio . DEUS omnia adaequale sibi repraesentat , & cognoscit ; immo sic repraesentare, & cognoscere debet f. aa. : abest itaque in DEO, immo abesse debet omnis
a repraesentando, & cognoscendo confusior hine
in DEO nec est , nec esse potest locus sensui, aut imaginationi g. 34. Psychol. . 23. Atque adeo intellectus DEI est purus 63. Psychol. . SCH. Nihil DEUS sentit , nihil imaginatur: eo-gnoscit tamen sensationes , ac imaginationes nostras cum enim omnia eo noscat, animam sentientem, itemque imaginantem etiam cognoscat, est necesse.
26. A DEO omnia simul, atque semel intime perspiciuntur . ao. : OMNIs PROINDE AB EO DISCURsus EXULAT g. II. Log. . Neque etiam alio sensu cognitio symbolica illi convenit, nisi quatenus nostras cognitiones symbolicas cognoscit. 27. Possibilia vel considerari possunt extra ne-
Num , & systema quoddam, ubi praeter possibilitatem intrinsecam nihil in iis sese cognoscendum offert; vel vero possunt spectari ceu inter se connexa , atque in certum systema redacta; absque eo tamen, ut ad actualitatem, quam isse nexus, aut systema habet, vel habere potest, respiciatur; quo casu existentiae quoque, sed nempe ejus, quam conditionatam vocant, non vero, quae absoluta dici solet, cognitio obtinetur . rgo Tom. II. i Dd . SCR
aqQ I. Ordinem quemdam, seu nexum & interpusis
429쪽
SCH. R existentiae conditionata de re quadam dici potest: extitisset, vel existeret: vi exissentia absoluta vero: extitit, vel existit, vel existet.
28. possibilia posse considerari, ille solum negare poterit , qui in rebus nunc existentibus nullum nexum, nullumve ordinem agnoscat: ille enim ordo, sive nexus , qui nupe inter ea existit, quae hoc univςrsum componunt,& est certe intrinsece possibilis, hoc est nallam involvens contradictionem , & inter mere possibilia semperfuisset, nisi DEO placuisset hoc universum ad actum
existentiae perducere . is Est autem duplex ordo conmis derandus in rebus, inquit S. Thomas I. p. q. 24ta a P.
, , aliud creatum , sicur partes Ordinantur ad totum iri & accidentia ad substantias , dc unaquaeque res ad se suum finem: alius ordo, quo omni4 creata Ordinari se tur in DEUΜ ri . Et q. 43. ar. I. ad i. is Partes u ,, niversi habent ordinem ad invicem, secundum quod
is una agit in alteram, & est finis alterius, & exem- ,, plar o . Vi . Nota i 73 d F. 13. Cosm.
a. Est heie utiliter animadvertendum i non omnem nexum inter creaturas esse essentialem , vel necessarium ; cujusmodi est inter essentialia , & attributa; inter cauoas necessarias , earumquo effectus : est enim nexus etiam accidentalis, atque contingena ; immo &liber , ut vel inde patet , quod in hoc upiverso sint pleraque inter se connexa quo ad modos , actiones , passiones , libertatis exercitium, & fiant pleraeque mutati0nes in creaturis huius universi dependenter ab istis nexibus , ut; facile consideranti patet: quot enim Con tingunt mutationes in hominibus , alitique hujus uni versi rebus dependenter a liberis eorumdem hominae mactionibus y Nexus ergo rerum generatim in eo consi stit , quod quaedam eontine ni rationem sufficientem, vel al uid pertinens ad conssandam rationem sufficien tem existentiae , vel successionis , seu cujuslibet modi ficationis quarumdam aliarum . 3. Ex nexu consequitur , quod , data tali rerum serie , sint pariter tales mutationes consecuturae . atque adeo nexus rerum quamdam involvit bypotheticam de
430쪽
UT NON MODO UNIUSCUI UsQUE POSMBILITATEM ,sED ETIAM CONDITIONATAM EXIsTENTIAM CER-
terminationem existentiae , seu suecessionis, aut modi ficationis ipsarum ita , ut ex datis A , B , C sit po nenda , seu affirmanda existentia , vel successio , vel modificatio D , E , F. Ea, quorum existentia, succes
sio , aut modificatio ponenda, seu assirmanda ideo est, quia quaedam alia sunt data , dicuntur futura condi tionata. Si nullus sit nexus rerum, non ideo ponenda, vel assirmanda sunt quaedam, quia alia sunt data: igi tur sublato rerum nexu nulla sunt sutura eonditiona ta et atqui nexus involvit n. a. principium rationis sussicientis r igitur non admisso hoc principio nulla sunt
q. Quae non habent , nisi hypotheticam determina itionem ad existendum, non sunt icei reo absolute exti tura , cujusmodi sunt , quae dicuntur absolute futura. Differunt ergo futura conditionata a suturis absolutis: nec eadem iccirco est ratio lassiciens futuritionis conditionatae. & futuritionis absolutae: illa in rerum ne xu est posita ; haec in libera DEI voluntate . s. Possibilia, quatenus mere possibilia , nullam invol vunt hypotheticam determinationem ad existendum et sunt enim, & intelliguntur mere possibilia ex eo prae cise , quod non involvant contradictionem : igitur futura conditionata, eum involvant hypotheticam determinationem ad existendum , differunt etiam a mere possibilibus e atque adeo non eadem est ratio lassiciens possibilitatis , dc futuritionis conditionatae : illa in 1 ola non repugnantia est constituta , haec in nexu rerum , ex quo fluit hypothetica ad existendum determinatio .
6. Nexus rerum a libera DEI voluntate dependet , ut existat, non ut sit possibilis , seu ut inesse intelligatur rebus possibilibus t nec ille lassicit , ut res exi stant reipsa r lassicit tamen , ut habeatur hypothetica suturitio i non ergo dependet a libera DEt voluntate hypothetica suturitio ; atque adeo nullo divino decre to est opus , ut conditionata habeatur futuritio .