장음표시 사용
51쪽
go On to Iogi a. SCH. Si ad loe, ut A st, praeter B alia esse sporteat, dicere non licebit: A ideo est, quia praeise B est; adeoque nec B constituet his rationem sufficie tem ipsius A. 38. Si constat praedicatum subjecto absolute , vel sub conditione convenire, in priore casu praedicati adaequatum determinans est definitio subjecti, in posteriori conditio adjecta u. 33. : unde porro etiam sequitur, in priori casu definitionem subiecti, in posteriori conditionem a feriam esse ratisin nem sufficientem, cur praedicatum subjecto sit tribuen-ἀum a 39. Itaque , PosITA DEFINITIONE SUBIECTI PONUNTUR PRAEDICATA ABSOLUTE EIDEM TRIBUEN DA , ET POSITA CONDITIONE SUBIECTO ADIICIENDA PONITUR ETIAM PRAEDICATUM SUB EADEM CONDITIONE ILLI TRIBUENDUM. Liquet exinde, quod
posita ratione sufficiente ponatur id , quod peream potius est, quam non est g. 33. P.
nim nequit, ut idem simul sit, & non sit o ; si autem quod impossibile est, existere posset, idem deberet posse esse , & non esse per defin. impossibilis β. 22. : itaque impossibili repugnat existere. 4 I. Ex adverso PossIBILI ExIsTERE NON REPUGNAT. Haud incongrue id ita evincitur . Posito
possibili nequaquam ponendum est idem simul esse, & non esse per defiu. possibilis q. et . rnulla
52쪽
. O n to log i a. 41 nulla ergo ratio praesto est, cur existere ipsi potisibili repugnet; quoniam autem nihil est sine ratione lassiciente, sequitur , possibili non repugnare, ut existat. 42. Ens dicimus, quod est aptum existere, seu cui existere non repugnat: Non Ens, cui repugnaι emissere . SCH. Sine ratione a nonnullis entis notio restringitur, vel ad ea solum, quae actu existunt , vel adens entium, serie ad solum DE : non immerito ergo ejuscemodi restrictio repudiatur. 43. Quoniam ei, quod possibile. est , existere non repugnat β. 4 I. , QUOD PossIBILE EsT, ENfΕs T. Similiter cum impossibili existere repugnetc j. 4o. , QUOD IMPosSIBILE EST , NON ENS EST. Ambo tamen sic accipienda sunt : ex notione possibilis primum deducitur aptitudo ad existendum q. qa. γ, qua aptitudine possibilitati superaddita consurgit notio entis. Eodem modo ex notione impossibilis primum colligitur repugnantia ad existendum, qua repugnantia impossibili tali adiecta oritur notio non entis: unde etiam porro intelligere licet, possibile, 9 ens, itemque impossibile, & non ens non prorsus synonima esse.
44. Nonnumquam quid pro possibili habetur ,
quia non advertitur latens in ejus notione deceptrice contradictio ;.unde fit, ut ei existentiam non repugnare sumamus, licet revera repugnet..ti, cui Ditem existentiam non repugnare sumimus , licet re vera exissentia eidem repugnet , Ens Mium
diei potest. 3. Ab ente ficto, quod quidem re ipsa nonens est u. praec. , differt Ens imaginarium .
Hoc nomine venit , quod notione imaginaria exhibetur z
53쪽
4 et Onto Iogia. titur e notionem autem imaginariam iam alibi appellavimus, qua ob quamdam similitudinem fingitur, quod non est, ut per imaginem quamdam veluti praesens sistatur oculis, quod in eos non incurrit Schol. g. gor. Log. . Est adeo
ens imaginarium vicarium entis veri, sive realis; consequenter minime confundendum cum ipso ente vero, sive reali, tametsi haud inutiliter ejus loco in veritate vel invenienda, vel demonstranda sumatur, quando nimirum enti imaginario
non nisi talia tribuuntur, ex quibus fluunt, qu Menti vero, sive reali conveniunt. II
CAPUT III. De Essentia Entis .
s. F N ente varia discerni possitnt ; ideoque in I eo sint quaedam oportet, in quibus ratio su
sciens creverorum continetur, id quod ex principio rationis. lassicientis colligitur: enimvero cum ponuntur in ente quaedam rationem furuientem caeterorum constituere, eorum vicissim ratio in caeteris contineri minime potest, id quod ex principio contradictionis ostendi potest: hinc ea enti necessario convenire dicimus ; quippe , quod necessario est, ratione sufficiente non eget, cur sit. qT-
rs Ens , quod licet sensibile non sit , nobis tamen ut sensibile exhibemus, per notionem imaginariam dicitur exhiberi r quod autem nihil est , & ut sensibile nobis repraesentamus, dicitur absolute ens imaginarium . E. g. Anima nostra instar pueruli repraesentara per imaginariam notionem nobis exhibetur e spatium vero exbibisum , ut ingens receptaculum, in quo omnia continentuν corpora , est ens imaginarium.
54쪽
47. Ea , qua in ente rationem fuscient m eatercis rem, qua i 7 eonveniunt, eontinent. EssenItalia appellantur , Essentiamque retis constituunt: hine qui intelligit essentiam entis, rationem reddere novit eo rum, quae enti eonveniunt. Quid autem sibi velit essentiam intefligere , ex mox dicendis innotescet. 48. IN ENPE quovis PONENDA SUNT, QUAE SIBI
NIUNT. Ens namque appellatur , quod est aptum
existere gr. : est vero aptum existere, quod possibile est g. i. , seu in quo ponuntur , quae sibi non repugnant β. 2ψ. : itaque in ente quovis ponenda sunt, quae sibi non repugnant.
Positis sibi non repugnantibus , ponitur posisibile et . ; consequenter aptum existere β. 42. , hoc est, ponitur ens: ens igit rir per ea, quae sibi non repugnant, constituitur, & de.
terminatur. Quod erat alterum. Ante ea, per quae ens constituitur, & determinatur, in eo nihil concipi potest : primo itaque constituentia ,& determinantia entis sub con-eeptum veniunt e enimvero quae sibi non repugnant , ipsa ens constituunt , & determinant per ait. pari. : omnium ergo primo sub conceptum veniunt. Quod erat tertium.
9. Ex iis, per quae ens in sua specie eonstituitur , & determinatur , intelligi potest , quae
nam illi conveniant, & cur conveniant ; cons quenter ipsa rationem sufficientem continent eorum , quae enti conveniunc : quoniam ergo ensin sua specie constituitur, & determinatur ., pest
55쪽
ea . quae in illo ceu non sibi repugnantia ponuntur, IN HIS IPSIS SIBI NON REPUGNANTIBUS RATIO SUFFICIENS CONTINETUR EORUM, QUAE ENTI CONVENIUNT. so. NOMINE EssENTIALIUM VENIUNT EA , QUM IN ENΤE CEU NON SIBI RAPUGNANTIA PONUNTUR.
. Quox in ente ceu non sibi repugnantia ponuntur, Ancinis continetur ratio sufficiens eorum , qua enti conseniunt q. praec. ; in quibus vero ratio lassiciens continetur eorum, quae enti conveniunt, ea essentialia entis appellantur 9. 47. : prorideque &e. i 'II. Atque ex his clarum jam fit , Essentiamentis cujusvis recte definiri per id, quod in ente primum . concipitur, b in quo ratio Iussciens caeterorum, quae enti conveniunt , continetur . Essentia quippe consti tuitur ex essentialibus . 47. ; horum autem nomine veniunt, quae in ente tangquam non' sibi repugnantia ponuntur u. praec. et igitur cum ista in ente omnium primo sub concep
tum veniant . 48. , in iisque ratio funiciens
caeterorum , quae enti conveniunt , contineatur
go. , ipsa quoquς essentia recte definitur
per id, quod in ente primum concipitur , & in quo caeterorum lassicihns ratio continetur. 36 32. Nec minus nunc constare potest, essentiam
tum I6 Rei essentia communiter a Philosophis definitur id , quod est primum in ente , sive, quod primo de re conripitur tamquam fons , ex quo cetera . quae rei constantercsnveniunt , defluere intelliguntur . Haec notio vulgaris essentiae facile potest ad Uvolmanam revocari . Illud, per quod res est id , quodi est , Essentia dicitur a Philosophis e dicitur vero Natura, si illud ipsum sumatur, quatenus earum omnium operationum est principium , quae urius rei sunt propriae .
56쪽
tum demum intelligi, si perspiciantur ea , per quae ens in sua specie determinatur , di constituitur: cum namque in his ipsis essentia entis sita sit . praec., & β. 48. , & seqq. , iis perspectis , ipsa quoque essentia intelligitur.
SCH. I. Facile erroris conυincetur, qui dixerit nullius moliminis esse, essentiam entis alicujus intelligere: id quippe non eυenturum, nis modus, quo ipsum generatum est, aut generari potest , agnoscatur , attentionem adferenti non magno negotio innotescet : a qui vero ad agnoscendum modum generandi s ciens acumen ut plurimum nobis deest. Patet autem ideirco minime eorum sententia continuo esse subscribendum, qui contendunt, nullo quidem pacto entis culiusdam essentiam a nobi r intelligi posse. Ne e hi per imaginem quamdam phantasticam sibi exhiberi avent, quod nullo modo in sensus incidere potest, sed sola inteluctu eoneipi debet : enimveis dum id, quod non nisi intellectu eoneipiendum est , per
imaginem quamdam nobis praesens sistere conamur, Mequidem, ut illa perquam obscura evadat, nosque i in ea nihil fere discernamus: atque vel ideo rectius equidem ii statuerent, essentiam sensu, vel imaginatione percipi non posse ; perperam autem contendunt , eam intelligi non posse. SCH. 2. De essentiis quaeritur, an sint necessaria , immutabiles, aeternae 8 Posteaquam notiones necessarii, immutabilis, ac aeterni fuerint evoluta , baud di culter respondere licebit.
57쪽
MEN ACTO EXIsTENf. Etenim essentia abiolvit ut iis, quae tamquam non sibi repugnantia in enteponuntur ; ex hoc autem , quod quaedam sibi non repugnent , aptaque intelligantur ad hoc , ut combmentur, sane minime sequitur , ea actu extra concep um combinata esse. Concipiat arti- sex machinam, clareque etiam perspiciat in ea poni, quae sibi nequaquam repugnant; positis his non repugnantibus , machina agnoscetur quidem possibilis, non tamen ideo machina existetis. SCH. Hi ne illud axiomatis instar : A possibilitate enti, non valet consequentia ad ejus existen
34. Itaque manifeste relinquitur, entis essentiam, sive possibilitatem non esse id, per quod ejusdem existentia determinatur; neque adeo etiam in e L sentia, vel possibilitare contineri rationem sufficientem ipsius existentiae entis . 33. et consequenter ad hoc, ut ens exi stat, praeter ejus possibilitatem , quae per essentiam habet ut , aliud quid adhuc requiri.
SCH. De essentia limitata bis nobis sermo ei ; inest i Hoc etiam modo idem pronuntiatum proponi eur : A posse ad esse , vel a potentia ad actum non valetonsequentra: quia vero id , quod existit, era am in possibile ex b. 24. ὶ , hinc valet Mnsecutio ab aviis ad potensiam , δεν ab esse ad posse.
58쪽
essentia quippe infinita contineri rationem sufficientem existentiae , alibi docebimus . F. Ens, quod existit, Ens actuale, vel Ens actu dici consuevit i psa enim exissentia etiam actualitas appellari solet . Ei nemo non opponit Enrpotentiale, seu Ens in potentia, quod tamen varii varie dc finiunt: passim ens potentiale dicunt, quod
non exiliit , existere tamen potest : sed enim ex horum sententia ens in genere a eptum idem erit, quodens potentiate; atqui vero convonientius ens in genere in ens actuale, & potentiale tanquam in
species dividitur. Equidem hoc ipsum promovit
Uvolisum, ut potius dicendum putaret, ens pomtentiale esse illud , quod ad alia existentia relatum rationem susscientem suae existentia in iis habere potest : hanc definitionem entis potentialis tanto potiori jure recipiendam putamus , quanto aptius cuncta, quae circa ens potentiale statui solent, ex ea deduci possunt. SCH. Ens ergo potentiata ab ente secundum se sumpto per hoc differt, quod praeter aptitudinem existendi, quae vi essentiae babetur, extrinsecam possibilitatem ex- isendi inoomat , fine qua nempe actualis exissenIta concipi non potest. 36. Haud immerito discrimen constituitur inter ens in potentia proxima, b inter ens in potentia remata : nimirum si ea, in quibus ens portentiale rationem sufficientem existentiae suae ha- ibet, jam actu existunt , dicetur ens in potentia
proxima: contra dicetur ens in potentia remota, Τsi entia illa nondum existunt. lSCH. Exemplum praebere potest frunus ab arbore vel jam existente , vel subinde primum extitura Pro
59쪽
17. Et si ens per essentiam suam non est existens, sensu nempe supra exposito, tamen quando ens existit, ejus essentia existit; immo cumens per essentiam in sua specie determinetur , seu sit id, quod est, dicendum: ens existere nihil aliud esse , quam ejus essentiam exsere: unde autem porro colligere licet, sine ratione praeter essen
tiam N B. existentem .aliud quid requiri
ad hoc, ut ens existere dicatur, atque adeo entis existentiam cum essentia existente in idem reeidere. Equidem si essentia abstracte consideratur,
per eam non nisi entis possibilitas, & aptitudo
ad existendum adstruitur; hanc vero cum entis existentia non esse confundendam quisque facile agnoscit.
SCH. In eam ineidisse videmur quaestionem apud Sebolasticos perquam celebratam: An, & quomodo Existentia ab Essentia distinguatur ' multa circa illum sat subtiliter, complura ambigue, 9 obscure avi feruntur. Quod praecipue ad rem pertinet, hoc f. inm a tum crediderim. a 8 SE
18 Definitur a Scholasti eis existentia actus essentiae, seu rei extra caussas , oe nibilum sistentia : seu id , per quod res est actu , seu ultima esendi actualitas , seu id , quo re1pondetur ad quaestionem , an m
In omni ente finito essentiam ab existentia reipsa distingui , contendunt Thom istae . P. Sicco in opere pluries laudato pag. 28 I. ad probandam realem distinctionem essentiae ab existentia , opportunum posse , &efficax argumentum de sumi putat ex discrimine , quod DEUM inter & res creatas admittendum esse videtur. ,, Quod enim est D Eo maxime proprium , nefas est , is inquit , creaturis tribuere. Atqui DEO maxime conis venit existentiam habere ab essentia omnino indisti se ctam ; unde hoc nomen ut sibi proprium in Scriptura ras
60쪽
38. A Ffectiones entis ea omnia dicuntur , qua L enti praeter essentialia conυeniunt, vel de eo enuntiari possunt. Quorum quidem duplex genus est: alterum complectens illa, quorum rati Osuia ficiens in ipsa essentia entis continetur; alterum ea continens, quae sui rationem lassicientem in aliis extra essentiam agnoscunt. SCH. mectiones hominis e. g. sunt capacitas ad articulate loquendum, docilitas se. ; item esse eruditum, misericordem, iracundum erc. : quippe Tom. II. D quae
ris vindicat EGO sUM , QVi sUM . Id ergo nulli rei se creatae tribuendum est ri . Hoc tamen argumentum non est dissicile refutare . Nam etsi existentia in omniente finito ab essentia realiter non distinguatur ; infinitum tamen est discrimen , quod DEUΜ inter & res creatas est admittendum . In DEO existentia non ita ab essentia distinguitur , ut essentia DEt intellecta , &ejus intelligatur existentia : atque hinc a Recentioribus dicitur : DEUS existit, quia es ' sibilis, o ratio fuseficiens existentiae DEΙ est in ejus ptis,fietate , quod omnino de quocumque ente hnito negatur. DEUS praeterea est ens a se ; e contra res creatae a DEO sunt e diversiim autem nihil est masis , quam dependens , & independens .