장음표시 사용
101쪽
scilicet memento quid fecerit ibi Amalec, quando Fest rediebaris ex Aeopto, de extremos agminis tui, qui latii residebant ciciderit, quando tu eras Lime,lclabore consectus, nec timuerit dominum : cum e so dominus dederit tibi requiem, delebis nonae eius Iubcςlo, caue ne obliuilcaris. De Machir principes descenderunt. Enarrat Debbora illos,qui de Israel itis iuerunt ad bellum Barac: dc dicitur, quod de Machir deicenderunt principe cilicet qui irent ad istud bellum: isti erant de Tribu Manasse, nam Manasse genuit Machir, ut patet Gen quinquagesimo cap. dc ab isto nominata est familia Machiritarum Num. vigesimo sexto capitu. Aliter autem potest exponi secundum quoidam, Q hic tangatur bellum praeteritu. c. de Machir principes desceliderunt,ideit de stirpe Ma- Gnasse siue Machir filii Manasse prςiuerunt aliqui,qui
pugnauerunt contra Amorrheos. &obtinuerunt terram Galaad: sic patet Nume. 3 1. scilicet porro filii Machir filii Manasse perrexerunt in Galaad, id vast
iterunt eant interfecto Amorrhaeo habitatore eius.
Etiam I.ut ii iit de filijs Machir: δc iste obtinuit viculos urbis Nobe eodem cap. Sed ista sententia non con- uelut huic literae ; quia hic dicitiir de Machir, dc Zabulon sub eodem contextu, scilicet de Machir principes descendetiit, id de Zabulon, qui ducerent exercitum ad bellandum. Sed manifestum est,qud qd dicitur de Zabulon intelligitur de praetenti bello; quia
illos vocavit Barac ad pugnandum prςcedenti cap. e
so etiam filii Machir ruerunt in bello isto, de denoe rinie tangitur. Et de Zasulis, qui exercitum ducerent ad
bellandum. Idest etiam fuerunt viride stirpe Zabulon, qui duxerunt exercitum secum ad bellandum: nam erant principes. In Hebraeo habetur. De Zabulanda cente in Urrascriptum. Et exponunt Hebrgi, quod cuDebbora suerint scriptores ad bellia, scilicet torte adorandii, sed idem est quod sensus lucrs nostrei quia virga scriptoras qui vocum in Hebrso: de potest significare virgam ducis regentis in bello. Duces Isiachar
fuere cum Debbora. Ideli etiam de tribu Issachar descenderunt aliqui ad bellum; de dicitur quod ita erunt caDebbora, quia Debbora, dc Barac erant tanqua duces huius belli. dc idem erat esse cum Debbora,quod Hebreotii cum Barac. Hebraei dicunt quod liberam cum Deb irpiniori- bora, scilicet ad orandum, dc non ibant cum Barac Drali exi. ad pu nandum. Dicunt etiam quod iiii ibant ad dicendum qua hora pugnandum foret. Hoc aute quia primo Paralip. I a. dicitur quod de filiis Issachar vene- runt ad Dauid vita eruditi, 'ui nouerant singula tempora ad pKcipi edum quid Lacere deberent ni j Israel. Sed hoc nihil est quia illud non intelligitur, nisi de
quadam prudentia politica, que pertinet ad dispon dum res debitis temporibus. Dicendum ergo, quod illi merum ad pugnandum sicut ceteri, quamquam' dicantur tuisse cum Debbora, quia idem erat ire cuDebbora, id cum Barac . Et Barac vestigiastini secuti. Scilicet tuerunt cum ipso ad bellandum: nam Debbora de Barac simul ibant . quasi in praeceps baranum
d scriminise dedit. Hoc refertur ad Barac scilicet quod ille dedit te in preceps, ut est in piscipitium,Sc calummaenum: dem baratrum. Vocatur autem barat: uva iuiiditas magna a vorando dicta: de cit sensus Qq' ' vir,ee, poncndo se discrimitu pugnando contra Siis' suam dedit se quasi in baratrum, dc preceps. Diui oc
tra se Ruben maynanimorum reperta est contentio. Potest duplicitet intelligi: uno modo quod tempore huius belli erat magna contentio inter viros de tribu Ruben.& ob hoc attendentes domeitica bella non tuerunt ad pugnam totius populi: dc est sensus, diuilo contra se Ruben, idest in isto tempore belli erat diuisus contra
se Rube dest inter se ruet Ieditiones: dc reperia est
eontentio magnanimorum, idest suerunt viri magna. nimi tunc in tribu Ruben, qui fouerenr contentione.
Aliter pol intelligi quod audito isto bello filii Ruben
dubitabant an ire deberent in bellum illud, vel non: dc dum moram facerent deliberando accidit quod soli filii Zabulon, de Nephthali irent illuc: de isti vocatatur magnanimi,& eii senius: diuiso contra se Ruben, id est habete diuersas sententias, scilicet quia quidam dicebant eundum esse in bellum, de alii non. Magnanimorum reperta contentio, idest reperti fuerunt in contentione id est in bello contra Sisaram soli magnanimi, scilicet filii Zabulon, dc Nehpthali. Istos lenius
pinit Andreas, sed primus illorum est melior. Iaebraeo habetur. Duces mei in Isiacbar cum Debbora Issachar: sie Barac in valle missus ei pedibus suis: in partibus Ruben duces magni corde. Illud est quod continet litera nostra ex illo loco. Duces Issachar. Vique ad illum loca μQuare habitas. Et consonat in sensu cum litera nostra.
nam cum dicitur. Duces mei in Issachar cum Debbora.
Est idem quod litera nostra dicat. Duces IIachar fueret si Debbora. Cum autem dicet Hebraeus. II ιharsic Baraci Dicit litera nostra. Et Barae vessi a suat secuti. Et est sensus Hebre litere. Issachar sc Barac. Idcii sic tuerunt duces lilacar cum Barac, sicut cum Debbora. Et hoc est,quod secuti sunt vestigia Barac . Clim autem dicitur. Invalle missus est pedibus suis. Dicitur in litera nostra. Qui quasi in praeceps ac baratrum discrimini se cedit.
Et est senius quod Barac dimissi is est in valle pedibus suis id est ita fuit in periculo exponendo bello se, sicut si dimitteret pedibiis suis in valle, idest ad cadendum de altitudine in vallem pedibus tuis, idest iii per redes suos. Et hoc clare signat idem, quod quali natae
ac baratrum. Cum autem dicit Hebrsus. In partibus Ruben duces magni corde. Est lentus,quod nuribu Ruben erant magnanimi souentes inter se contentione:
dc ob hoc non venerunt ad bellum: δc hoc significaelitera nostra, scilicet diuiso contra se Ruben magnanimoriam reperta est contentio, id est enat magnanimi in tribu Ruben ibuentes contentione, dc Ob hoc erat diutius contra se Ruben. Quare habita, inter es terminos. Est quedam vituperatio ad tribum Ruben quia noluit venire ad bellandum, sed manebat in quiete inpas duis. Dicitur autem habitare inter duos termi nos, ut ait Nicolaus. quia habitabat in medici Gad. Fxpost od dimidiae tribus Maiiasse in terra duorum regum N ς cuia Amorria comm . Sed hoc non stat, quia Ruben te- μ'
nebat loca conuincla terrae Moab,& etat in extremitate terrae illius: Gad autem erat in medio Ruben, de dimidae tribus Manast e,ut patet cA locis, quae data diutcuilibet litarum tribuum, de declaratum cit Numeri trigesimo secundo, de lolire decimo tertio, bi ponitur diuisio misellionis harum tribuu . Sed dici iuch,
bitare inter duos terminos, idclinater terram Moab cx una parte,dc terram Chanaan ex alia, tribus namqi Ruben habebat ad latus meridianum totam tcrram
Moab. de ad latus occidentale iplum Iordanem . cuieti principium terrae Chanaan ad Occidentem Nume. 3 de haec declarata tulit Numeri 3 2. dc IQiue i a. Vt audias sibilos gregum. Dicitur hoc, quia Ruben cum non iret nunc ad bellum vacabat Oilicio pastorali: natribus illa abundabat ninus in recoralius, ta iumentis, de tradebat Ie rinuus Occia Pati ni gregum gaudebatque audiendo balatus reciatum . Hoc patet Nume. a. nam dicitur , quod illii Ruben de Gad habebant infinita substantiam in iumetis. de pecoribus, ideo petierunt a Moyse terram Galaad, quam vide.
runt aptam alendis animalibus. Diui se contra se Ruben magnanimorum repertas contentis. Exponatur sicut si pra. Et repetitur hic modo cantici, quia in canticis te ἀρο eadem reri tantur: sicci iam reretitur iii pia illuducibum,
102쪽
verbum qui spolite obtulistis 5e cisin Hebreo habe.
tur. In partibus stiben magni in uvit es horde. Idest erat in tribu Ruben viri nimis inquirentes iureia,quia erat
duri corde. Et illud significat litera nostra, scilicet
magnanimorum reperta est contentro. Gad trans Io
danem quiescebat. Hic redarguitur tribus Gad , quia non venit ad bellum , cum potuisset: potissime quia in hac tribu erant viti fomili mi. & satis apti ad bellu, de laudantur de sortitudine per Moysen Deuterono. trigesimo tertio in benedicti ne sua. Et Gene. quadragesimo nono: de ipsi egerunt aliquid magnae Molitudinis quando tulerunt cadauera Saulis, de filiorucius de plataea, vel imiro Bethian primo Regum tria gesimo primo, AI Parali deca ino capitu. Et dicitur, quod quiescebant trans Iordanem, quia tribus Gad acceperat possessionem in tetra duorum regum Amorrhaeorum, Sehon. 5c Og ad Orientalem partem Iordanis Nirme trisesimo se indo. 5 Iosue decimo lettio. Dan vacabar Jn natiibus. Hac redarguitur tribus Dan quod non venerit ad bellum. Et dicitur. quod vacabat nauibus, id est laborabat in nauibus transi et do merces in eas per mare, quod est opus negociat rum. Rabbi Salomon, dicit quod vaeabat nauibus, idest intentus erat ad parandum se ad sugam per mare, ne veniret ad bellum, vel timore hostium si praeualerent contra Israel. Pertingit enim posse ilio Dan ad mare magnum quod vocatur mare Mediteraneis, de est in termino Occidentali terrς Chanaan. De hoc patet Iosue decimo non scilicet quod pertingit pos-1essio Dan in Ioppen A: ipsis sine concluditur,ti tame Ioppe est potius in mari Mediteraneo, quo appellunt euntes hine letoiblymam. Et vocatur vulgariter i ta Asor habitabat in littore maris, scilicet habebat occupatione ni suam in litore malis circa merces, morabatur in portubus. id est in locis ad quae solent de locis extraneis per mare conuenire mercatores : hab hat enim Alor multos portus,quia in eius irieronitur Tyrus,& Sidon & magna pars litoris mari Mediterranei in termino occideiali terri Chananaeorum, ut patet Iollae decimo nono. Zabalon vero, o Nephthah obtalerunt animas suas morti. Id est luerunt ad hellum, in quo offerebam se morti, de mortui fuissent, nisi Deus eos adiuvasset: & dicitur de istis duabus tribub', non quodno luissentali quia de tribu Manasse iue rut aliqui, cum dicatur supra, de Machis prinei pes descenderunt. Etiam filii Issachar venerunt in bellum, cum dieatur: Deces Issachar tuere cum Debbora, Barae vestagia sunt secuti. Sed dicitur de istis soli, quia isti fuerunt precipui, qui luerunt ad hellum, de istis elegit Barae iuxta mandatum Dei decem millia praecedenti capitu. In Hebryo habetur. Zabulon. operabat animam suam morti, O Nephthasm. He hixi intelligunt, quod isti desperabant de vita, ideo nihil pro ea dabant, sed vituperabant illam. Sed non stat, quia tunc non vocarentur sortes,cum istes sint confidentes in periculis. isti tamen vocantur sortes supra, ideo debet intelligi , quod isti vituperabant an, viam suam morti, idest exponebant se morti pro toto Israel, 5 in hoc videbantur vituperare anima sua,
cum non curarent de ea pro lalute aliorum. In regis
ne Merome. Iste suit locus belli, ubi iste tribus obtulerunt animas suas. In Hebrso habetur. stiperastitari χ m eumpi. Scilicet quod illud bellum ita super ali quem campum altum. Litera autem nostra posuit regionem Merome,quia multa nomina Hebrςasutique post intaccipi indifferenter pro communibus. propriis, nisi quantum contextus scriptum hoc prohibeati Se ita accepit hic pro nomine proprio ι itera nostra, quod conuenientius videbatur. Hebrei
autem ex nun Ner commune nomen. Lenerunt
A reges, er Imra erant. Intelligitur de bello isto sano itempore s sarae, in quo venerunt reres, sed in exercitu Sisara: nam labiit rex Clianaan habebat multos reges tibi subiectos, clim antiquitus omnia regna terrae Chanaan subiecta forent regi Asor. qui vocabat irrex Chanaan: Ode ad vocationem labita tegis Asor ' . ce uenerunt illico multi reges ad pugnandum contra Iosue undecimo capita. Vel dicuntur reges, scilicet duces, qui veniebant cum Sisara, quia erant cum masna potentia & ob hoc vocabamur reges sicut ducit Sennacherib none principes mei reges sunt 3 Ra, i, stahi Anai dicit, quod in terra Chanaan erant sexaginta duci reges, & occisi sunt triginta duo in Iericho & triginta duo, tempore Sisarae nunc. Sed falcum est TmB In erant reges chanaan. Replicatio eiusdem senten. tiae saepe fit, sicut in canticis. In Tanach iuxta aquas Tanacto
linetas.Tanach est quom ciuitas in Q rte Mana1--.se, ut patet Iosue decimo septura . A supra primo. sed dicetur quomodo ergo fuit istud bellum in Tanach, cum fuerit apud aquas Mageddo. Al ouis rospondebit. quod Mageddo de Tanach sunt idem imcus . Sed non stat, ovici Iosue decimo septimo coma putantur tanquam duc ciuitates, de supra primo . Mici lue decimo secundo, ponuntur duo reges de his duobus locis . sed dicendum est, quod Tairacla, de
Mageddo erant loca coniuncta laris, de quia exercitus Sisarae erat inter utrumque locum , dicitur esse apud utrumque, vel extendebat te exercitias propter C magnitudinem ab uno loco in alium: Et tamen nihil tulere praedantes. Scilicet quod isti reges. q, ii veniebat
cum Sisara, lichi pugnauerunt, non tulerunt aliquid de Israelitatum terra eo ς debellati sunt ab eis, de Δ- miserunt spolia sua in terra litael.
. De coelo dimicatum est contra eos: stelis manentes in Ordine , & cu su suo , aduersus Sisaram pugnauerunt. Torrens M, , ,
Cison traxit cadauera eorum, torrens Ca- Aegypuus
dumim , torrens Cilon : conculca anima D mea robustos. Ungulae equorum cccid
runt , fugientibus impetu, de per prςceps ruentibus fortissimis nostiui . Maledicite terrae Meroz, dixit Angelus Domini: maledicite habitatoribus eius , quia non venerunt ad auxilium Domini , in adit torium fortillimorum eiu ς. Benedicta inter mulieres Iahel uxor Aber Cinaei, &benedicatur in tabernaculo tuo. Aquam
petenti lac dedit, de in phiala principum
s obtulit butyrum. Sinistram manum mi- s illi mst ad clauum,ed extram ad fibrorum malleos. Percussitque Sisaram quaerens
in capite vulneri locum, tempus vali
de perserans. Inter pedes eius ruit: de
fecit, de mortuus cst : voluebazur ante pedes eius , dc iacebat exanimis, &mi- eenu pet
serabilis. Per senestram respiciens ulula- se iam ci
bat mater cius , d de coenaculo loque- batur. Cur moratur regredi currus eius Z
103쪽
quare tardaverunt pedes quadrigarum Fillius 3 Vna sapientior coeteris uxoribus eius, haec socrui verba respondit. Fors
tan nunc diuidit spolia, & pulcherrima
st minarum eligitur ei: vestes diuinorum colorum Sisarς traduntur in prςdamia, ct supellex varia ad ornanda colla congeritur . Sic pereant omnes inimici tui D
mine : Qui autem diligunt te , sicuta sol
in ortu suo splendet, ita rutilent . Quie
uit terra per quadraginta annos. λ' I x De celo dimitatum est contra eos. Hic ponitur
huenaa fit quartum huius capi. scilicet cui victoria attribuenda sit explicat, scilicet quod non ab hominibus, sed a Deo Pugnatum est, dicitiir, de caelo dimicatum est, id est Deus, qui in cςlo est, dimicauit contra Sisaram.
E cxercitu militum: nam Israelitae non valuissent dimicare contra eos. Stella manentes in ori sine cursu suo contra Sisaram diani cauerunt. In hoc patet quod dece-
lo pugnatum sit contra Sisaram: quia istellς pugnauerunt contra eum. Et dicitur manentes iii ordine Sccursu suo ad differentia belli facti sub Iosue pira quin
Quomodo Belle priorum contra Sis.
V AE RET Aliquis,quomodo stellae pugna
uerunt contra Sisaram3 Respondet Rabbi Sa. lomon quod stellae de to incanduerunt. & calefecerunt lutum itinerum . de pri calore cadebant ungulς equorum silars : sic habetur insta. ungule eqtieram ceciderant. Et tunc Sisara fuit impotens ad pugnanda mutit itis equis. Sed istud ridiculia est, quia stelle non se calefaciunt,ut faciant seruere lutum. Etiam' quia unguic equorum non ceciderunt Ob hoc, seu propter aliam causanivi insta dicetur. Rabbi David Κim hi, R Rab. vi rei Pondet aliter dicens , quod stellae manentes in ordine suo pugnauerunt, idest ita velociter pugnatum est conra Silatam. Litera tamen hoc innuit: sie etiam supradicitur,dominus in sortibus dimicauit.
Aliter respondet idem Rabbi David K hi, scilicet quod stellae calefecerunt Chananaos exercitus si sarς nimis : de illi ingressi sunt torientem a Cilon , ut refrigerarentur, 3c aqua Occidit eos. Et hoc dicit signate literam insta. scilicet, torrens Cison contraxit cadauera eorum. Sed etram istud non multum stat, quia magis diceretur tunc pugnare Cison, quam stelle. Etiam quia ad causanaum istuna calorem in corporibus C tranan rem non debebat operari stelle sed alio modo fieri debebat Andreas reque reges Amorrhaeotia. Na tunc de celo pugnatum O spiadct Q stelle vel corpora celestia non pugnauerunto r. . nee egerunt quicquam in isto bello, dc redarguit ipse in hoc mathematicos, qui istam victoriam astris tribuunt, sed dicit quod eis sensi is, quod stellae pugia ueriint, id est Deus praesidenseςlo, de stellas puetia Dit. Sed etiam istud non multum stat quia non signis caretur hoc modo aliquod speciale Ornis, aut mit culum : Sc de quolibet vertente posset dici hoc, iciliacet quod ste manentes in ordine suo pugnauerunt
Pto illo : nam non potest aliquis vincere, nisi Deus ei dederit. primo Machabaeorum tertio,icilicet siciat fuerit voluntas in coelo ita fiat. idem primo Regum decimo quarto. Dicendum ergo , quod stelle ma- est: tamen stellς non fuerunt mordine et cursu suo sed omnes steterunt in monte: nam lol , de luna steterunt,cum dicatur Iosue Io. scilicet, sol ne mouearis contra abaon, de luna contra vallem Aialon: nunc autem astra, licEt pugnabant, mouebantur. Quomodo dimitarum fuit de caelo contra Si arum,
VAE RET aliquis, quomodo dimicatum fuit
dec lo contra Sisaram 3 Respondendum quod principaliter pugna contra Sisaram suit hic decςlo,sci nentes in ordine suo pugnauerunt contra Sisaram. licet iii grandine, de pluma cadente luper exercitum i quia sorte sidera indebant inflammata venire super Silarae : de compellente illum ad fugam; sic ait Iosephus s. antiquitatum dicens : Congressis Israelitis cuSisara imber eis magnus iussuxit; de quia simul ni. mia pluuia, degrando in faciem Chananaeotiam versa
est de ventus eorum aspectibus imminebar, arcus eorum de fundibule inutiles fiebant: de armati propters istora uti gladiis non valebant: Israelitis vero tem re has immissa post tergu minus nocebat, & circundates hostes medios multos eorum occiderunt. Est autem hoe verisimile: nam sic iterum pusnauit Deus contra Chananaeos sub Iosue mitte tuto super eos gradines maenos de multos, ita ut pluribus mortem lapiexercitum Silari, de hoc quia ibite aliquae cometae vel succensiones flammarum dimittebantur ab alto, quasi sidera caderent, quae vulgares ignem esse putant, dc ista peruenientia ad Chananaos exurebant quos tangerent. Mariis tamen malum erat . quod per timorem incutiebant: nam aeque turbata ciirrus hue
illucque trahebant per prona. de abrupta, de se cadebant equi, 5 currus, atque alcensistes, S frangebantur curius , de moriebantur ascensbres, de equii iacturam patiebantur membrorum Sc hoc est quod supra dicitur, scilicet ubi collisa linat currus, scilicet cauendo per abrupta in praeceps ac baratrum. Et hoc des a illadius Hebreorum intulerint loliae io. potuit modo equi timore δί rabie stimulati, impetu magno etia esse V de cςlo neret aliquis strepitus super si sata K serebantur in torrente Cison, de Cadumina , de si ub-5 exercitum eius ad hoc quod terrati non auderent
resistere Israelitis: sic suit tempore Samuelis pira Philisthinos, ut patet primo Regum septimo, sciliceti Intonuit dominus itas re magno de to super Philisthiim: Se ceu sunt a iacie Israel. sic etiam Regum
septuno, factus est magnus sonitus per noctem, queputantes Siri esse strepitum nugnae militiae superiae mentis, iugerunt relinquentes castra sua plena spoliis. Vel forte apparuerunt milites venientes de loquos
nimis formidabant ipsi Chananei. De hoc quarton umicato cap. cabantur equitantes. Hoc etiam est, quod insta dicitur , scilicet quod ungulae equorum ceciderunt,icla licet clam discurrerent per loca petrosa, ac abrupta. de caderent de altissinus in praeceps. Tinens c on con- Iroit cadauera eorum. Hoc fuit quando fugientes viri Suais ab Israelatis prae timore, de turbatione mentis anciderunt ita torrentem Cison, de Cadu mi in t nam apud istos torrentes bellum factum fuit . de specialiter apud torrentem Cison, ut patet praecedenti cxpitu. Et dixit, quod contraxit cadauera eorum, idest collegit, scilicet quia multi in eo mortui sunt. In Hebraeo habetur. Torrens con contraxit diu. Idest simul mortuos traxit, de pertinet ad idem. Ionem cadanum.
104쪽
Iste erat alius torrens orta torrente Cison.&ὶ hune A bellum, Lleo maledicuntur: alii vero qui longe erat
quoque multi Chananaeoriam lapsi stant. Caduini miscundum Hebr os potest esse nomen commune ocmptium t si fit nomen commune , signat ditari
quitate, Ec est sentas quod torrens antiquitatum contraxit cadauera eorum, ita licet marembrum, quod Vocaturant uum, quia antiquit transierunt Istae-
Iiis per illud. icilicet quando exierunt de Aegypto. Sed iiiud runus alienum ella sensi literς, quia hic agitur de bello contra Sisaram, Me si idem cotextus, ideo ista particulatorem Cadumina non potest trahi ad aliam historiam longe distantem ideo i itera nostra
potuit Cadumi pro nonune proprio. Torrens Ofon.
Est lententia decurtate repetita, idest torrens Cisona locobelli,quamquam increpantur quod non venerint . siciit patet supra de multis tribubus, ta inen non maledicuntur. Duit angelus semini. Iste angelus est
limeliae . qui est princeps Plebr turn, ut patet Dani. Io. dii stet an ii iam dux iussit maledici illi tenae, quς noluit ire ad bellum. Alii dicunt quod iste angelus suit Barac princeps belli, qui vocatur angesus domini eo quod a de missus est ad istum bellum,ut patet pri
denti eap. Et in Hebr quicunque nuncius xocatur angelus, quia idem nomen est pro utroque . Est sensus quod Barac iussit maledici huic terre, quia ipse clim est et dux belli poterat his imponere penatio euntibus, si moniti sitissent illuc ire. Maledi ite habis
comtaxa cadauera eorum licut lupradicitur. Conculca B tatoribus eius. Scilicet non ibi limnaaledicitet et re ledam mea relusos. Incitat se Debbora ad te exaltlidu etiam habitantibus in ea : imo magis maledicendum propter illam viamnam, o contemnendum Chan, est habitatori biis, quia ipsi peccauerum lcnon terran s. scilicet conculca an una mea rubust adest Chananaeos qua glorian Iurm robore tuo de non in potem Ucimam hi cito conculcantur. Vel potest intelligide conculcatione reali scilicet quod aliquide Chananaeis ducta sussent de bello ad terram Israel, ut Ilia Ista ponerent pedes luper colla eorum, siciit factum est Ios tempore, regibus quinq; Ios. I o dc postea occi derentur, α Debbora potuit pedes super colla istor v. Hoc latis est verisimile, quia ita pra dicitur: Surge Bara apprehende captiuos tuos fili Abinoem, ut ibi de
caratum est. P ngule equorum ceciderunt. Ide It contra.
sunt pedes equoruna. 5c ungulς in bello: de signi. Cficatui causa, cum subditur. Fmentibus in impetu, m. in prata x meritibus forti mis hostium. Id est hoc factum ruit propter cursum immoderatum: nam tanto tu
rant Chananaei timore concussi ardente desuper Hlo. ερ flammarum globis iii modum stellarum vementi bus usque ad eos, quod non poterant se, aut equos continere: ita fugiebant unperuole per quacunque partem possent. Ed accidebat quod caderent de altis ripibuS in praeceps, NI Confrin bantur currus, ocequorum ungulae ac ipsi hostes peribant. In Hebraeo habetur. ic confriati 'nt ealcanei ab hinnitibus foret iam. Est autem ilia litera valde decurtata more Hebr γ, scilicet tunc confracti silit calcanel .adest ungillae eq io. Tum, sicut dicit litera nostra: cum autem dicitia abhinnitibus fortium: est susus quod sortes idest hostes hinniebant scilicet fremebant mente, sicut hinnientes : Sc prs illorum impetrix turbatione ceciderunt gulae equorum , t cilicet quia tortissum hostium turbati mente Sc fugientes permittebant e lios ire quocunque vellent, vel ducebant eos per loca contragoia dc p cipicii, bc cadentibus equis irangebant ut Niretii 4. unguis. Maledicite terrae Mem . Nicolaus dicit quod unio de Merozest nomen dςmonis, qui incitavit Sisaram ader . veniendum In pugnam contra listaei. Et est lenius: maledicite terrae Meroa, idest terrς Chanan tu limbi vis huic damoni: maledicate habitatoribus eius, scilicet Chananos, qui habitant cum eo: Sc hoc quia
Pura Min venerunt ad auxilium domini. Vocatur auxilium
domini, non quod Deus egeat auxilio, ted quia bellum Ithaelitarum quando boni eram vocatur bellum domini. de hostes eorum vocamur hostes dei: patet Exod. 23. p. ideo consequenter auxilium eis prcstitudicebatur auxilium Dei. Et in adiutorium si res Amatam eius. Fortissina id ei vocamur famulides tortissimi qui se exposuessit huic bello, scilicet Zabulon, de Nehpthah&alii qui cum eis descenderunt, scilicet de Machir, Z Isachar ,ut patet infra in litera.
QV AE RE T aliquis , an peccauit Debbora prouocando Israelitas ad malidicet duinte mae Me rod. Aliquis dicet, quod sic : quia diabolo , qui est pessima creatur non est maledicendum, e reo a tu tiori nec aliis rebus. I'atet hoc,quia e mi Michael Arachangelus disceptaret cudiabolo super corpore Moy su&nollet latana qui dicere iustis Dei, Michael non , aut iis est maledicere ei quamquam merebatur illud, sed dixit, imperet Deus in te Satan, ut patet Iud cum D capit. unde ibi valde arguuntur illi,qui maledicunt imdifferenter cuicunque rei. Item dicetur, uod no est verisimile , quod Angelus hic iusserit maledici Ic. qa ipse Angelus nolim maledicere diabolo in canona Iudς.ca. unico. Rridendia, maledicere siue infligat iuste, siue sui e causa inii istu est. Attendedia meit ta- Maledie men,quod qui maledicunt nullam caulam habentes re ut si iis scin per peccant, qui vero habent uiam, aut habent ς; ψ Π iurisdictionem ad hoc imponendum,aut non : si non habent, peccant: quia maledictio est pena quaedam: non tamen quilibet tua auctoritate debet I pias ualligere male agenti, sed stilum ipse iudex: etiam siquis pastias merit non potest licite maledicere ea, a quia innast Epatitur, quia iam ipte propria auctoritate im- non venerunt ad adimonum domini, sed magis eco E Poneret penam ledenti, quod non licet. Hoc au- Uetio venerunt in pugnam contra Israelitas. Sed iste sensus valde alienus est, quia dicatur hic quia non venerunt in adiutori est in adiutotiu O est bellti costi. tutu Chananςi aut fuerunt, qui pugnaueruit ergo no terat dici de ipsi quod non venerunt in adiutor , ita deberet dici quod non venerunt in prςlium. Item quia ni edictio nunquam ponitur, iiiii pro peccato cum sit nai Chasianci tamen non tenebantur adiuuare Israelitas in bello: ergo non erat eis maledicendum, quia non veniebant in adiutorium eorum, e
so alii erant hi, qui tenebantur adiuuare Ii aesitas. Inc ζοῦ Est ergo Meroet nomen terre euiuida existentis apud ς -ς φ locutii belli. & habitatores illius noluerunt velute ad
rem verum est, nisi no habens iurisdictionem moueatur a Deo ad maledicendu ex dispensatione quadam, quia tunc licitum opus est . Sic suit in David, qui maledixit montibus Gelboe te do Regum primo. Qui autem non mouetur, peccat. sic patet de Iob, qui arguatur quia iuxit, pereat dies in qua natus sum: loti tertio. Si autem maledicere sit ab illo, qui habet ru- iob p te, risdictione in licita est sicut pςne aliς miliis tui licuE uti malcis ab habete iurisdictionem, cu causa stibiit ita de male. tendo. iuctio licite imponeretur. cum sit pena qua da: sic de
patet maledictionibus,quas ampo luerunt Israeut ς su- ver non obseruarues legem, ut patet Deuterono. 27.
Nam quantum ad illud habebat auctoritatem a Deo,
105쪽
qui iussit illas poni: sic etiam Eeciem omLanathe. p.res, quia nulla mulier illo tempore tantum Israel Ilia
imatizat, imponit maledictiones super conina unicat .vt Patet ex forma anat ematitandi, De Debb hora dicendum est,quod non peccauerit, dicendo Umaledicerent terrie Meroet e quia Angelus Donaim
mandauit hoc, sed Angelus nunquam iubet nisi que recta sitim, dc a Deo volita. Et si accipiatur Angelus
Domini pro iplo Barac . Dicendum, quod non pec-eabat Debbora hoc dicendo , nee Barracina ponendo maledictionem , quia Barac elat iudex iliae , de habe.bat iurisdiuoi en adeo poterat proferre istam sententia misi autem accipiatur Angelus Domitii pro ipsa Debbora, ita quod ipsa pro se loquatur, sicut vult ni, storia scholastica, erit licita maledictio, quia ipsa in calo tuo beneclicatur, ququebatur prophetice Deo mouente. ideo quodcun G diximus euntibus ad bellum : manentibus autem incuntulit . uxor Haber cit i. Dicitur hoc ad dii tentiam,quia aliae mulieres vocabantur Iahel. Benedicato in tabernacula suo. Dupliciter potest exponi illa luera rvno modo,quod benedicaturin tabemaculo 1uo, id est augeatur,& multiplicetur rumis in rebus domesticis: Benedicere enum imporat multiplicatione. Ei hautem benedictio in tabernaculo. quando multiplicant ut res domesticae, vel familiarest Zc quia i*licitasic muratum reputatur ipsa domus opulenta, de tranquillitas, imprecata est Debbora super Iahel benedi ctionem in tabernaculo. Alio modo intelligitur: .nedicatur in tabernaculo, idest manens in taberna. culo suo benedicatur, quasi dicat: utque huc ii lque lIatibus aque dicebat, rectum erat. An ex maledictione Debbora at quid sia secutum ier quando ex maliarctione sequiture essectus , o quando non . iii Quaest.. IX.
QVAERETVR ulteriusan ex ista maledictio
ne aliquid secutum tuerit. Rei pondendum, vnon constat an euenerit aliquidi: imo non constat an suerit interposita aliqua maledicti quia lotu Debbora hortata luit hic Israelitas ad maled Mendum terare MemE: sed non dicitur, quod ipsa maledixerit illi
terri nec aliquis de Israelitis, ideo an maledictio euenerit, ritin eu inquirendum. Dicendum autem est, quod quando quis habet auctoritatem maledicendi, dc maledicat, quod euenit id quod imprecatur ipse pn aledictionem. Sic patet de Paulo, qui habebat auctoritatem tradendi nominem dςmoni petinuocutionem tanquam iudex: de hoc eit maledicere.. Sc
orehensa nebimpreon ut iudices habentes auctori totem hoe inlisio hi iaciendi, certuli me euenient, nisi ille ui quem petuntur euenire doluerit, A sic obtinuerit Glutionem a Deo, dc quia hoc modo parentes habet quandam au
tabernaculis ex parte malediximus, oc ex parte eos redarguimus: ipsa tamen Iahel quamquam mam sit in tabernacula . benedicatur in tabernaculo. quaa tantum ipsa egit in tabernaculo, sicut bellatores in pugna sqvia in domo ilia Occidit Sisaram . . quana
petenti lac dedit. Ad quid dederit lacdeciaratu est pr cedenti cap. de laudatur hic de isto, quia fuit quedam
conuetuens cautela ad occidendum Silaram quod daretur ei lac: nam sic facilius iopiretur, de esset sopor grauior, haberetque malorem oppominitatem aa occidendum eum quam data aqua. Et in plaesa '-pum obtulit batyrum. Ponitur hic Phiala non pro vase angusto, quod est ad potum mimistrandum, sicut R. communiter accipimus , sed pro quodam vase amplo, quod pelvis vel catinum appellatur. Et di citur, quod obtulit butvnim, non quod ver E illud obtulerit, sed ponitur quali ad repetendum sententia de lacte quia lae de butyrum coniuncta iiiiii. Vel sorte postquam obtuli illac etiam dedit: butyrum,ut comederet. Dicitur autem in Phiala principum: nori
quod illa phialaeacialiquoriam principum, sed quia
tunc fitit applicata ministerio principum. Iini iramantim m sit ad clauum. Scilicet quando voluit percu tere Sisaram in capite. Et dexteram ad fabrorum m-
Accepit malleum manu dextra, quia illa est opus certior de accommodatior. Vocatur malutas fabrum, quia fabri serrari utunturalio niagis quam alii artita Scilicet t-nstigendo clauum iotitatem luper filios non ui modum iudicum, sed a ces. Percu us Sisaram . Sol Ic ut illorum, ad quos res Pertinet quasi totaliter, quia rique ad terram. Quer in pue vulneruisum. Id est . filius est pars patri quinto Ethicorum, Ilunt malen; fit seri dicere, M si interdum filias maledixerint eueniunt, fi . mala, quς in prata nar sic patet Ecci citerti cilicet, ran Benedictio patris firmat domos filiorum. dc maledi
uin v icat clio matris cradicat fundamenta. Interdum etiam,
qui iurisdictione non habent, sed mouentura Deo, ut maledicant faciat maledictioncs suas euenire : ita patet de David, qui maledixit montibus Gelboe dicens : Montes Gelboe, nec ros, nec pluuia Oscendat super vos, nec sint ibi agri primitiarum quia ibi abiectus est Clypeus sortium. Patet hoc secundo Reg. I. capit. Hecautem euenili e timini auctores certissimi: nam super montes illos plueret quam dicunt, ut aithiit alcholastica. si igit ut maledictio a Debbora, vel Barac posita fit et luper terra Meroz, certissime
euenisse quia iuste ponebatur. Mab illisque habent
auctoritatem imponendi eam. Be; riam inter mulieres.
Hic suit actus suus valde utilis Israelitis. oc animositatis masnae in f mina, ideo line lande non debuit praeteriri: sic enim contendabatur Iudith occiIO H Ioserne,3c canebat coram ea totus lirael: Iudith viti. capit. Sciendum autem quod,ut declaratumsuit Πε- demi cap. in actu Iahel aliquid sati laudabile, M at quid vituperabile: hic autem non laudatur si impliciter, sed linum inquantum bene egit. Fenessii inter mu
Ergens in quo loco eum ercuteret, ut facilius mororetur: dc quia tenam lunt ad hec aptiorapercussit incis. Tempus perforos. Scilicet quia istiner per cussit: ideo iusteritum per ilio ad inserendu mortem Sitare. Inter pedes reuouis. Istud ptoprie pertinet ad eos, qui vulnerantur stantes vel ledentes, de cadut
ad pedes vulnerantis, seu notitit sic de Salara, Quia ipse
iacebat in terra eatentus, dc sic potuit clauus conligi cum terra. Dicitur tame, quod ruit inter pedes eius, ideli ante pedes eius mortuus est. Defecu. Idest vitibus,quia euacuatus est ian is de vulnus crat magnu. Morain: est. Scilicet quia Hunus erat incurabile, dc qua-o si immediate post percussionem mortuus est. me pedes illuu volu Mur. Non est lenius. quod Sisara
surrexerit vel saltem motus fuerit de loco suo. quia clauus infixus capiti erat confixus cum terra, bc sicut ipla confixit, ita manctat auousque venit Baraammesicitur Praecedenti capit . quod Barac ingressus in domum Iahel ridit Sisaram mortuum. clauum IR.
fixum in tempore eius: sed est lentus, quod illuro, ut percussus est Sisara fuit caput eius confixum, Ac non potuit illud mouere, sed mouebat pedes: εί mouebarur paululum per terram. Diacebat exan is, mLsmabilis. ideli postqua perculsus est,iacuit exanimatus cora Iahel, dc miterabilis usam miser, Lq quonda iat latcrucellitu e Pretiactu nunc latanea ces matrie
106쪽
initate nainea dextra fugitivus, materis Cubuit. Λ in principi sis res radebant,oiam ipsa isse siua Eria resti Z In Hebraeo habetur pro tota ista clausula alia litera, bar. Et secundum hoc volunt Hebraei, quod ista ver
scilicet. Intcrtiam suos incuruatus est, cecidit, cecidis ix ccc cuis inter petit suos , cecidit iacuit ubi incuruatus est: ibice
.uit damni icari, vel laesus. Sententia totis istius litere est,quod Sisara mortuus est ante pedes Iahel. Est autem hic litera Hebraica superflua nimisi ita quod litera nostra studens sententiae soli non potuit ponere tot xerba. licet secit ea diuersa: nam hic nullum verbum est nisi iacuit, cecidit, incuruatus cil: dc tamen pontitur septies eo quod sit repititio superuacua, ideo non uelut posita in litera nolita septem verba, ita soluin quinque: quia con potuerunt plura reperiri diuersiae igni ucalionis quantum ad hoc: Sc ubi dicitur damni M. itis seqtiuntur crant uxorum Sisare: dc etiam mater tua loquebatur haec. Sed non est iste sensus,sed potius, quod sapientes principisse. dest una uxor princi-risa de sapientioribus respondit hec, quς sequi intur, nihilominus mater Sisai ς reflecteret in se sua dicta
priora, scilicet quare morantur regredi currus eius. Forsitan nunc diuirit stolis. Scilicet non conqueraris . quia licet multum tardet nonia oratur in bello sed in diuisione spoliorum, & hoc pro rerum est. Ex hoc patet, quod mater magis diligit silium, quam in virum,quia irrater suspicabatiar malum de filio,& vlulabat: concubine autem,de uxores sulpicabannir boscat vel laesiis, litera nostra rosuit exanimis, Mi - B num scilicet quod diuideret sipolia, de acciperet pul-
serabilis; quia ista filii laesio, qtiam ibi suscepit Sisara.
Quidam autem turpillimus Talnaudiita exponit, cyseptics Sisara caritaliter cognouit Iahel: de hoe inducit, quia septies ponitur nic cadere,vel incuruari inter pedes Iahel, talia tamen consueuerunt poni in Hebraeo pro cognitione carnali . Sic patet Iob mgesimo primo capiti cum dicitur si deceptum est cor meum Luper mulierem, & si ad ostium amici mei insidiatus
sum, scortii nisi talterius uxor mea, dc incuriae mi irsuper eam alii. Sed ista expositio est infandissima: nam cato quod accidisset quod nequaqu1 vete limile estὶ
ut patet ex multis consideranti conditionem temporis, de personarum, d opportunitatis,de quibus non atque ibiicitus est, quia Reio liciti plena timoris amor.
Vt ait Ouidius in libro Heroidum Epistola prima. Sed dices, quod uxores non suspicabantur hςc, sed dicebatu socrui, et coni blarentur eam. Sed non liat, uia dato quod non putarent illa esse vera, alit veriti milia, tamen clim Pollent illa cum quodam vulna non achrumoso proterre, non tantum dolebant, ut mater,quq ululabat. Et iam qui ere dolet, non potestalium dolentem consolari, sed is sconsolabantur maexpedit loqui: nunquid scriptura laudasset Iahel de C trem: erno illa amarior erat. Et pulcherrima seminara hac turpitudinet quid enim aliud foret nisi sacra scripturam semicam meretriculam constituere, quae r
latis suis turpitudinibus delectetur e sed hoc adhuc in
poetis impudicum est. Patet ergo quantum videi miseri, & vecordes atque deliri lint. Preputens per formpram ululabat meto et M. Hic ponitur planctus,5c qum tela pro tardo reditu Sisar . quamquam enim mater Sisarς sciret Iudaeos impares potentia esse Suar ς, ita ut vin expectare auderent eum in campo, tamen quia
diligebat cum ninusuol icita erat, timebat id quod noiudicabatur postibile. I ita est enim conditio amoris: sic quidem ait Ouidius in libro heroidum Epistola Penelope ad Ulyssem, i citi t. Rei est D ciri plana timoris amor. Aspiciebat ergo mater Sisarς per fenestram, quan
do videret redeuntem Silaram de bello, de quia ta dabat ululadiat ipsa Agemebat. Et de caenaculo loquebatis. Idest loquebatur de domo. Est sensus, quod mater Sisari pro ter cordis amaritudinem erat inquieta, de non poterat consistere in eodem loco, ideo aliquando erat ad senestram respicies an veniret, rursus autem domum siue palatium intrabat, de illud vocabatur cenaculum,quia cςnaculum est omnis domus. Quae adibi ponendas mensas dii posita est , dc tamen siue ellet mater Silarae ad fenestram , sue rediret inc naculum temper ululaba bc loquebatur, quia amaeligitur ei. Hoc suspicabantur uxores: nam ciuia amor uxoris de viri euain si honestus sit, cςperit quoddam initium ex commixtione semper uxor Zelat virum,dcvir uxorem: oc Zelatae sunt uxores Sisarae,qi iod in execc: tu Hebraeorum essent puellς specio inde quibus eligerentur speciosissima ero Sisara. In Hebro habetur. Puella puellarum capiti viri. Et potest este sensus quod puella Puellarum, idest denumero puellarum captatam in bello eligitur puella, idest una puella capiti viri, scilicet quod cuilibet viro daretur una puella, o diuideremur per capita virorum. Et est sensus sorte tardat Sisara diuidendo spolia, de dando cuilibet
unam puellam, quia in cligendo cara morabantur. Alii ter de melius cxponitur ad scillum luere nostrae. scili.
cet. Puella puellarum capiti Uri. sciit una puella speciosior intercςteras quia ille genitivus significat excellentiam, ut nos storia in capiti vi dest eligitur bro capitaneo, stilicet Sisarς, qui erat caput belli: Mhunc sequitur litera n Oilla, quia erat magis ad Prinpositum . v res Si ura quare metus suspicataesunt de speciosius.
faminarum quam de aliquo alio. Que l. X.
c, V AE RET aliquis, quare uxores Sisare potius ritudo non linebat eam esse tacitam: nam in Hebr Ε suspicatς lunt de speciosissima seminatu qua
habetur. Semper senestra in utroque. Litera autem nostra mutauit nomen, ne videatur repetitio inutilis. Cur morantur regressi currus eius. Sisaram curru sedebat,& meo pugnabat: nam praecedenti capitu. dicitur quod Sistra decurru desiliens pedibus fugit. De isto cum
conque r. tur mater eius, quod tardaret. Quare tara
uerunt pedes quadrigarum it ius. i. rotae quadrigariam. Repetitio et iisdein lententiae est, sicut laeta fit in hoe catamine. vara sipientiore sterit v. libus erus hse socrui verba respondis. Scilicet Silara habebat multas uxores, decoci ibi itas,quae cum matre Sisar erant, de una de sapientioribus uxoribus Silarae respondit ea, que sequuntur sociui, idest matri Suars. In Hebreo habet . Sapire
de aliquo alio. Respondetur, quod secundum coim ditionem amoris omnis amasen timens, dc lolicitus, ut ait Ouidius. dc secundum quod diuersa sunt ea, circa que cli amor, ita itini varii timores: nam quisbiam pecuniam cupit, de solius pecuniς habitudine solicitus est: uxores autem cum viros diligunt, habet inittium amoris sui ex commixtione carnali, potissime cum ex commixtione proles nascitur alioquin steriles cito dissoluuntur. ut ait Aristoteles octauo Ethicorum. In hac quo ue commixtione conterii tur amor coniugum: nam dum veter alicui extraneo non comiscetur, altera durat amor: si vero ad ali num fiat coa uo, cessat omnia vicissitudo amoris.
107쪽
Et quia uxores diligunt, si bonae lant:&si viri προ- F -αὶ torra annis quadraginta. In princidio horum maxint alias diliger cessabit omnem bonum, quia inter notum regnalvi apud Athenien. Erichthonius secuem isti hi maxime suspectς circa vitos quod accipiant 1 : - - c Ilias At ob hoc cima si Sisara acciperet aliam tami- alias, Zc ob hoc, quia si Sisara acciperet aliam inam pulchriorem carieris de filiabus Israel, illam pre . Ponerent cuctis otibus suis, dc aliarum minueretur fatus, magis Iblicitaeerant uxores Sisarς an sumeret aliquam puellam speciosam, quam circa vitam eius. Mater autem Sisarae diligebat eum, quia genuerat illumudeo de sola persona Sc vita solacita erat. Uinradiuersomm eolorum si ars traduntur in praedam. Idest dantur ei in partem predae vestes variorum colorum,scilicet Quia colligerentur de rerra Israel mulis vestes: de de illis parte in maiore& potiorem sumeret Silara. poti
Et suppellex varia ad ornanda colla congeritur
Congeritur,idest congregami varia suppellex ad orna dum colla idest ad ponendum in collis equorum, Vel ad ornanda colla virorum, dc i inarum: ut si coli:-pebantur lapides preciosi, vel alia pulchra localia. In Hebreo habemtex loco illo vestes diuersorii colorii. Spolia tincturarum Sistra 'o a tin Drarum panni prolosi, spolia tincta cram censi ibκsspoia. Ista litera est superaburians nimis: quia repetuntur aliqua verba sine sensu:&d citur. Spolia tinctu trum Sisare. idest traduntur Sisarae spolia tincturis. idest de pannis tinctis variis linnbus. Et hoc dicit litera nostra. Vestes diuersor uiri colorum Silarae traduntur. Cum autem dicitur. Spolia. incturarum pania preciosi. Stiperabundans est,M repet tur eadem lento iaper alia verba, vel quasi ea- Iadena scilitet quod ista spolia tincturarum sunt pania irreciosi. Cum autem dicitur. Spolia tincturarum cemicibus'ola. Est senius, quod spoliadiuersorum colinrum accipiebantur pro ceruicibus . idest adornanducolla.&hoc dicit litera nostra: de suppellex var a ad Omadum colla congeritur ille autem genituus spolii superabundans est, licui multa alia in sermone Hebraeo. sic pereant omnes inimici tui Domine. Ista est con- elusio cantici,& finitur in oratione, ilicet quod Debbora orabat, ut omnes inimici Dei, idest Israelitam se perirent sicut periit Sisara. Vocantur autem mi mici Dei,non quod Deus inimicos ullos habeat cum
nihil odisse potest Sapientiς undeeimo sed quando Isdus in hoc nomine, cuius annii fuerant completi anno, quo mortuns est Aod,ut declaratum est supra tertio it fine. Restabant ergo de regno suo triginta sex anni ad complendum 3 o. postqua regnauit apud AthenasCemps se dus in hoc nomine annis o cuius annus erat quando mortusest Baracdc completi
fuerunt isti V.annis, de quibus hic. Eo tempore ut ait historia scholastica regitum defecit apud Argos M'translatum est in M icenas. Obiit Liber pater, qui MBacchus dicitur, nomine proprio Dionvsius cuius sepulchrum est apud Delphos iuxta Apollinem aureum. Pingitur vero muliebri corpore quia muli
Id est etiam G res militantes in suo exercitu habuit. Hoc temporc Tresa quo Ilium, quiTroia dicta est,ab Ilior esse norit iliato, tu cree condita fuit. Milletus quoque ciuitas Greciae tunc cis diruta dita est. Qiue vero dicuntur de Liber patre siue Dionysio secundum Paulum Orosium lib. primo de O mina mundi, longe ante suerunt, scilicet quinquet annis ante exitum Israesitariam de Aegypto, qui fuit annus ante urbem conditam octingentesimus
iem fili j Israel maia 3 tum in conspectit Domini: qui tradiudit illos in manu Madian septem annis,
sibi antia , m speluncas in montiabus, & munitissima ad repugnandum loca . Cunque leuisset Israel , ascendebat Tmlipii
raelitς colebant deum pio niuerat eis Deu quod in I Madian , & Amalec , caeterique Orien-
micus estet inimicorum eorum, Sc amiseret alnigen . - c mutim,
tes eos, Exo.vigesimo tertio cap. ideo lsraeliis xoc, talium nationum : & apud eos figentes . .. iis, hant ut coiter inimicos suos immicos Dei. Qui dili- tentoria , sicut erant in herbis cunista va- ω
Idςst 'ς stibant vique ad introitum Gazae : nihilque omnino ad vitam pertinens relinquebant in Isiaci, non oves, non boves, non asinos . Ipsi enim, & uniuersi greges eorum veniebant cum tabernaculis suis, Minitar locustarum uniuersa complebant, innumera multitudo hominum , & Oxunttorum Alin o tu si res se rema rutilint Heb eoru tra te cuiusmodi erant iudael. rutilent per eminenti inpolain Drospetitatis, sicut clim ibi in ortu suo fialget. Id Draei exponunt hoc defuturo saeculo, S putant hoc elidid quod habetur L 3o. S ccit lux lunς,sicut lux solis,&lux stilis septemplicit , licut lux septem dierum : quod satis conuenient ec dici potest : hic tamen non intendebat Debbora nisi de pretenti prosperitate . quia orauerat quod oes inimici lirael perirent sicut Silana: nunc orat quod Israelitae, qui Deum dili
gunt semper habeant prosperitatem: dc non tu an - inelorum, quidquid tetigerant deuas an vir hostibiis nec obscuretur corum ioci q*im rex. Humiliatusque est Israel valde in con-
calamitate, sicut non est cibi rata lux solis, quando est in ortu,quando totum orbem sualuce lςuncat irraeliando. chronica temperatium euentutim sub Samgar, Debbora, o Barae. Mus t. X I.
CHRONICA temporalium eventuum sub
Samgar, Debbora.& Barac, quorum tempora ad idem pertinet, scilicet quia sub omnibus simule, Putantvi anni quadraginta de quibus dicitur hic ς.
spectu Madian . Et clamauit ad Dominum postulans auxilium contra Madianitas . Qui misit ad eos virum prophetam , NIocutus est : Haec dicit Domi
nus Deus Israel : ego vos seci conscend
re de Aegypto , d ' eduxi vos de domo
seruitutis, & liberaui de manu Aegyptiorum , d Omnium inimicorum, qui aia
108쪽
fiigebant vos : Eiecique eos ad introitum vestrum, & tradidi vobis terram eorum,& diri : Ego Dominus Deus vester , ne timeatis Deos Ammorrhaeorum, in qu rum terra habitatis. Et noluistis audire
vocem meam. Fecerunt autem. Descripta suit in pricedentibus tertia tribulatio inflicta per reges Chananaeo , hic sit tarta rei ditur quarta tribulatio inflicta per reges Madianitarii, ouo he & Ammonitarum. Fuerunt autem Israelitae liber, μ' um ti ab ista tribulatione per Gedeonem. Et diuiditur dii T. & in duas partes. Primo Ponitur Parta principalis, secu- Ammoni. do incidentalis, intra nono cap. prima in duas.
ponitur tribulatio, se do a tribulatione liberatio ibi.
misit ad eos. Nunquid hic sit ordo continuus. Quaestio. I.
in AZ R E T VR circa primum, an ea, quae
habentur hic sint continuata ad precedentia, vel sit ordo mutatus. Respondendum est, quod ordo continuatus est,quia prius Israelitae liberati suerunt de manu Iabin , quam de manu Madianitarum: hic autem agitur de plaga, quam intulerunt Madianitae Israelitis. Dicendum etiam, quod imid coepit rauco tempore post ea, quae habentur pri dent cai ibi t
otu . nam imponitur totum tempus, quo durauit Ba
a ac, in quo Israelitae non declinauerunt ad idola: illo
autem mortuo quamquam aliquanto tempore manserint Deum colentes , cito tamen deterruerunt eum,
dc Deus illico tradidit eos in manus Madianitarum: illa enim erat conditio Israelitarum , scilicet quod tepore iudicis cuiuscunque non colerent idola. de illo mortuo colerent ea multo magis quam prius, supra 1aiel; u secundo capitu. Hic tamen agitur de persecutione laonditio et 1 per Madianitas, ergo modicum fuit inter complerem ita mentum quadraginta annorum,de quibus pr eden- ιλ. ti capitu. bc Principium huius periecutionis per Madianitas. Fecerunt sus Israel malam in conspectu domini. Istud malum erat, quod colebant idola quia istud vocatur malum per excellentiam, ualia in comparati ne huius non reputabant mala a Deo in Iudeis, de hoc erat commune in Iudaeis: nam dicitur iupra secundo
quod mortuo iudice quocunque declinabant Israel, tae ad idola,& iaciebant peiora quam Prius.
re dicitur hic, quod fecerura malum Uraelitae. I p. II.
QVAERETVR secundum Rabbi Salomon,
.suare dicitur hic quod fecerunt malu Israelite, cum lupra tetio, & quarto, & aliis locis dicatur : addiderunt filii Ilrael iacere malum. Respondit Rabbi Salomon.quod in omnibus aliis vicibus non erant renusta peccata Israelitarum ideo peccata superuenietia dicebantur iuperaddita prioribus: nunc aut eram
remi illa omnia peccata precedentia per canticia Deb- re in prς denti capitu ideo dicitur: fecerunt maia Ium, i cilicet nunc nouiter caeperunt non existentibus
reccatis veteribus. Sed istud non stat quantum ad aliouam .partem Prima pars est falsa, scilicet in in praecedentibus vicibus peccata non erant remissa . Nam
aut loquimur de peccatis illis quantum ad culpam, vel quantum ad penam. Primum non stat: nam IsΛlph. I olt. tum lib. Iudicum A raelitae elamabant ad dominum, id dabat eis saluatorem, qui liberabat eos de manu hostium, ut patet sv pra tertio, dc quarto: si tamen non sutilent abolite culpς Israelitarun , non dedistet eis saluatorem, quoniam non exaudiret eos: nam orationes peccatorum preeidii non exaudit dominus, Imn. nono:ergo quando habe orationes hantiti dicem. remisiae erant culta. Item quia dicitur, non ει - uod antequam daretur ita lex litae litis clamabant ad dit donu-Ominum, per quod innuit ut contritio, bc oratiota. RV chrymosa, ista autem causant rem tilionem peccat rum . Item toto tempore quo aliquis iudex principabatur Isiaelitς colebant dominii: ergo ian recesserata cultu idolorum,oc consequenter non manebant in
peccato priori. Quod autem quantum ad psnam re-B missς enunt iniquitates, apparet, quia riua, 'ue d batur a Deo pro his erat quod tradebatur Iliael in manu hostium de ab hac liberabantur per iudicem aduenientem:erso erat rentissum peccatum quantum ad nam, de sic debet teneri generaliter quod quandincunque moriebatur aliquis iude remissa erant peccata Israelitarum prςterita quantum ad culpam , de Penam. Secunda pars dicti non stat, scilicet quod percanticum Debbore nunc si ierant remista peccata omnia prςterita: dc ista non stat, quia dato quod temporibus preteritis nullum peccatum suill et remisi ii in sicut isti prestipponunt non remittuntur omnia per c ticum. Et pruno patet, quia non remittebatur aliqa peccatum, Quia peccatum quantum ad culpam lina C contritione deletur, EZechi. decimo octauo Quacunque hora imgemuerit peccator, peccati eius non memor ero: sed per litum canticum non conterebantur Israelitς de peccatis preteritis,quia poterant illud inimore non dolendo de peccatis, cum multotiens peccatores en narrent militias dominit iuxta illud Pial. 49. Peccatori autem dixit Deus, quare menatras iustitias meaes, de sumis testamentum meum per Os tuum Item dato, quod velles quod illi, qui cantabant illucanticum cantarent contriti corde, dc per hoc remit terentur peccata illoru m, tamen non om nes Israeliis hoc cantauerunt, sed Debbora, δί Barac, ut patet precedenti capitu. Si autem dicas, quod quamquam iiii soli cantarent tamen cantabant nomine omnium I GD raelitarum, de proficiebat eis. Adhuc non potest stare, quia non fuit istud canticum pro omnibus: Ied so- Itim in laudem eorum,qui expotuerimi Ie n Orti. im de dicitur: qui sponte obtulistis vos discrimini,benedicite Domino . Sc tamen non omnes iuerunt ad hellum de Isiael: ted quidam maledicuntur , quia non tuerunt, ut dicitur de terra Meroz, scilicet. Maledicite habitatoribus terrae MeroZ, dicit Angelus domini. Alii autem increpantur, sicut Ruben,Gad, Dan, Aler, de aliae tribus: ergo non poterant percanticum dimitti omnia peccata preterita. Dicendum crgo, quod Omnia peccata Israelitarum, propter quς tradebantur in manu hostium dimissa et viri, quando moriebatur aliquis iudex: dicitur tamen aliquando: Ε addiderunt facete malum, scilicet quod non fuerunt contenti malis,d fecerunt tepore prscedenti, sed etianunc alia mala adii ingebant: hic autem ponitur,secerunt, no ad significa dia aliquid specialeaed quia non
curat scit plura distinguere, an dica uir addiderunt,uel
secerunt. Qui tradi eos in manu Madian stitem annas.
Idest dedit eos sub potestate Madianitarum lepidan. ius,ut amigerentur: de non solum sub Madianiti sed etiam sub Ammonitis, dc aliis populis orientalibus, ut patet ut ista in litera,& tequetui cap.
109쪽
tu edo Uraesitam manu Madian trassi poterant. U. III.
QVAERET aliquis, quomodo poterant tradi
t iraelitae in manu Madian, cum nunc non essent Madianitς. Respondendum, quod Madiam te nunc erant in magna multitudine, ita ut subiici possent eis Hebraei. Sed obiiciet aliquis, non essent, quia Israelitae deleuetant omnes Maaianitas, ut patet Num. 3 I. Nam non reliquerunt, nisi Rivinas virgines,reliquos autem tam viros qua seminas magnos, Sc paruos O c.derunt eodem cap. Respondendis, quod nunc erant multi Madianitae quia licet Israelitae occiderunt Omnes Madianitas, quos habere potuerunt: multi tamen conspecta duci1 Iima clade bellorum ante tepus
belli de terra fugerat, alii vero in ipso bello existetes,
cum se Israeli titis inferiores viderent fugerat ad alias gentes, &isti multi erant. Recedentibus autem de terra illa Israelitis redierunt i strin terra luam , dc bre- Diter multiplicati sunt ad magnum numerum, quia illi, qui iugerant multi erant: etiam quia a tempore,
quo illa facta sitiat de pugna Madian usque ad tribulationem istam Israelitarum transierunt anni multi, in quibus possent Madianitς multiplicari ad magnum numerum . Quod patet, quia illud bellum tactiunest ultimo anno exitus de Aegypto ad intrandum terram Chanaan, scilicet o anno quo steterant in dese to. Quod patet ex ordine libri Numerorum: nam iaPeruenerant carra Iordanem ad mansionem penulcinniam, quando fecerunt istud bellum, quia habetur de aduentu apud Iordanem Numcivigesimo primo,
M tamen polim habetur de pugna cotta Madian Nu-
me. trigesimo Pruno: ergo iam peruenerant ad Iordanem. Item quia Aaron mortuus fuisset anno Q. ab exitu de Aegypto s. mensi:, ut patet Nume. tris simo tertio, mors tamen si iam tin monte Hor Nume.2O. dc hoc multo antequam veniret ad locum, de quotuerunt ad pugandum contra Madian, ut patet
ex ordine libri Numerorum: ergo bellum istud fuit anno quadragesimo ab exitu de Aegypto. Accipiantur ergo quadraginta anni, quibus iudicauit Hothoniel, iub quibus comprehenduntur tempora Iosiae, ut declaratum est in prologo libri hui',5c supra tertio his addantur anni 8 .lub Aod supra tertio, deinde iurantur quadraginta anni lub Barac de Debbona precedenti cap. qui sunt Ico. anni,in quibus poterant Madianit multiplicari nimis: nam listaelitς quando it gressi iunt in Aegyptum erant solum 7o. computatis magnis, dc paruis me. 6. dc Exod primo, dc tamen ibi existetes solis ducentis quindecim annis, ut declaratum est Gen. I 3. multiplicata sunt in tantum, quod in exitu erant sexcenta millia peditum absque paruu-I.s, de mulieribus: Exo. I a. p. eruo Madianitae in cetum sexaginta annis poterant multiplicari ad magnu numerum. Item imitte fuit de Amalechitis: na Saul pugnauit contra illos, dc deleuit eos neminem derelinquens masculum aut ita minam primo Reg. I . t men mit paucum tempus David pugnauit contra Α- malechitas primo Reg. i . M 3 . noc autem, qui a te.
Pore belli multi fugerunt de bello, dc de terra: dc fini-
Io illo redierunt,dc populaverunt eam: sic ergo facile fuit nunc multos esse Madianitas. Et orersi sunt vati de ab eis. Modus Opprestionis intra ponitur, scilicet quod vastabant totain terram Israel, ita ut nihil eis ad cibum resinquerent, sed omnia cum gregibus suis, Δ ium ei itis comedebam,&depascebantur. Fecerunsque sibi antra. Idest tecerunt caueas in montibus , in quibus laterent propter timorem aduenientium Ma- Qiam rarum,quia non stilum vastabant terram, sed et occidebant habitatores eius. In Hebrio habetur. 3I
Falachm: b. Quod Hebrsi exponunt, idest luminaria, eo quod Macharoinde riuatur de luce, vel lumine, opinio. ec putant aliqui Hebrςi, quod erant ista luminarias,
mae cremantes lactς in mont.bus ad ostendendu aliquid a longe per fumum sicut fit inter pugnantes in confinibus regnorum: sic etiam secerunt Israelitae, quando cςperunt urbem Hay: nam per imum dederunt signum captς urbis Iosite octauo. Dicit tamen
Rabbi David Κim hi, quod Menacharoth signat
caueas habetes aliquas partias senestras in viis, dc hoe
accepit litera nostra, scilicet. Aiura , sheuincas inmmtibus. Aliud genus cauearum in quibus latebant:
iste erat modus Israelitarum, scilicet quod quando timebant hostes, iacebant in montibus, in speluncis,dcfixuris petrarum: sic fuit tempore Saulis quando Phi- listhini duxerunt magnum exercitum contra Istaei, primo Regum I 3. scilicet quod cum videssent Israel te se in arcio positos amictus enim erat populus j a
sconderunt lem spe limcis, de in abditis, ta in petris quoque,dc in antris, dc in cistemis. Et mAnitimina loca ad repugnandum. Id est quia putabant Israclitae, quod non possent se defendere a Madianatis manentes in urbibus, sugerunt ad loca altissima mCnlium, que lolis ibicibus peruia erant pruno Reg. 2 A ibi putabant ledefendendos de manu Madian. Vocantur autem Io ca munitissima, non quς erant artificio humano munita aut valle circundata, sed iniuraliter habebam tortitudinem ad resistendum ibi hostibus. Ctinoue misya set Istaei. Hic ponitur modus tr bulationis si raelita- Modus trirum cum gentibus, iciliret quia Iiraelite colebant , biui nt gros, dc serebant: Mad: anitς autem, re at s gentes comedebant fimctus coria. Ascendebat Madian, o Amalec. Scilicet postquam teruerant, decreuerat seges antequam perueniret ad maturitatem vel spIcam, veniebant Madiam te,de A in echite. Istς gentes latae. bant sibi inuicem contra Iliaelitas: nam Deus qui volebat percutere Israelitas concordabat gentcs illas, ut unanimiter conuenirem contra Iliae litas, dc magis possent eos amigere: sic etiam supra tertio, Deus concitauit Moabitas contra Israel, dc coniunxit eis filios Ammon, dc Amalec. Quomodo autem Deus um-ret corda istatum gentium ad persequendium Israel, i declaratum est supra tertio. In Hebr dicitur. veniebant Madian, o Amalec. Sed idem cst. Et c eteri criti ni lium natιonum. Idest etiam omnes alis nationes orientales veniebant. Vocantur luc Orientalc t qui habitat
ad Orientem terre habitabitu ut Indi, ec alie gentes: sed quicunque populus est magis propinquus orienti quam alius, etiam ii sit sibi propinquus vocatur riemaliS respectu eius, sic patet de Madianitis, &Amalechitis, qui vocantur Orientales rei cctu terre lud mira: mani festum iam encst, quina utraque haruterrarum est coniuncta terra: lud rum. Nam terra sitis, Amalec est niuncta terr cludccatum ex latcic Hazii Amalae, diano,de est in desertis Arabie,ut colligitur Primo Re de Madimgum I . dc 27 .capit. Ec extenditur aliqualiter ad OrieΚ tem versus mare rubrum pluiquam terra Iudςorum. dc quado liraelitς steterunt in Cadesbarne erat apud Amalechitas, ut patet Numeri I . Nam ibi erant in Cadesbarne. Numeri M. Mibi murmuraverunt: Ecdixit Deus Itraelitis, quia Amalechites de Chanans habitant in vallibus cras movete castra, Numeri I Et iterum ibidem dicitur,quod deleendit Amalechites, de Chanan f, qui erat in montibus. ec per sie tus fuit Israel usque normat est tame CadeSbarne iuxta terram II rael, scilicet ita latere suo meridiano, ut patet Numeri 1 . de lolii eis sic etiam Madianitae sunt apud terram Chanaan: nam Israelitς exeuntes apud Iordanem anno quadragesimo ab exitu de Aegypto, ut declaratum cit turra, Pugnauerunt conua uadian
110쪽
Num. D cap. non tamen potuissent pugnare, nisi e stet A bant istae gentes expedite ad pii gnandum sed ducebat
Madian circa terram Chanaan: sic etiam aliae terrae si iis propinquae terrae Chanaan vocantur ei orientales, scilicet Mesopotamia, siue Haran , Ut patet Num a I. cium ducit Balaam de Haran vocavit me Balach rex Moabitarum de montibus Orientis, est tamen Mesi potamiaime Haran satis coniuncta term Chanaan, ut secum omnes greges suos,& armenta 6cium eta: hoc autem ut pollent vastare omnia terrae nascentia terrae Iirael, Scut pascerentur ibi sine labore eo tepore, quo ista susticerent: non veniebant autem expediti ad bellum scientes, quod Israelitae non restiterent eis. ita ut
potamia. siue Haran satis coniuncta term Chanaan, ut pugnare oporteret, sed sugerent mris, his, declarat una est codem capitulo. Hoc modo quidam brenuculis suis. Maior pars illarum gentium, scilicetranda e nostrorum erant putantes, quod Magi, qui venerunt
aiiotu ei t- ad Christum venerint de extremo orietis apud Indos, ς' quia dicitur.*viderunt stellam eius in oriente Mat.2.44 a erat tamen illudiatis propinquum terrae Chanaare . Vocamur aurem hic cςteri de nationibus orietatibus, scilicet Moab tae, Ammonitae, Idii mei, Syri, qui erant
Amalec hi te non habent certa habitacula,sed tentoria portatilia habentes, quando expedire putant mutant domicilium, dc sic est nunc inter qualdam gentes Λ- quasdam gentifricanorum. Portabant ergo illi domos suas, ut man rent aliquanto tempore in terra I sitae l. Et instar locustarum vnii tersa complebant. Idest is lς gentes cum gre- coniuncti terrae Iudaeorum, id erant magis orientales B gibus suis, M armetis replebant totam terram Israel ad nominantur, amen Amalecimae, d Madianitae, quia illi erant principales hostes. Et apud em figmtes tot a. Scilicet tilς gentes non dominabantur lsraelitis manendo in terra eorum,& cxigendo tributa.& facie
alias impositiones, sicut Phyiisthini tepore Musis do.
minabantur Israelitarum, de tenebant temper magna turma init tum in terra Israel,quς vocatur liatio Phylisthinorum x. Reg. Io. dc 13. dcisti milites cogebant Israelitas ad non habedum fabros serrarios, nec arma a. Reg. I 3. sed veniebant singulis annis in terra Israel, dum erant segetes virides,&Omnia vastabaniducentes secuna greges suos, de iumenta. Et dicitur. quod sigebant tentoria apud Israelitas, scilicet,quia ducebat modum locultarum: nam gentes erant mi illae, de habebant pecora, ciumenta innumerabilia. extende. bantur per totam terra ad inquirenda meliora pascua, quς inuenire possent, sicut extenduntur locuste super
O eamelorum. Intelligitur dupliciter, uno modo reserendo ad praecedentia , scilicet quod veniebant de Amalech de Madian uniuersa multitudo hominum, MCamelorum , quae erant in terris illi' ideo saciliter des citebant quidquid erat in terra I srael. Alio modo reserendo ad sequentia, scilicet quod uniueri a multitudo hominum , de Camelorum quidqu:d tetigerat deuasta b. at . Sed primus sensus est melior. Q idquid teria tentoria.& totam familiam tuam, ut aliquanto tepore C geram devastantes. Id est a liae gentes cum pecoribuRN quolibet anno manerent in terra I iraelitarum,quo ulque comederent omnia,q apud illos erant. Sicut erans in herbis cuncta vastabant. Ideit antequam venirent ad maturitatem contumebant oia iaAt Israelitae iro h herent inde aliquos cibos, dc iste erat modus ad iii bii. ciendum Israelitas interm tutem defectu ciborum . Vsque ad mutatum Gretae. Id est illi populi orientales extendebantur Per totam terram Cliaivan, Maccedebat Giriotila rique ad Introirum Gazae . Est autem Gaza quidam
fit xvbi. terminus icis Chanaan, ut patet Gen. o. can icilicet
facti sunt termini Chanaan venietitibus a Sio e Ge. ratam usque Garam, donec ingrediaris Sodomam Sceii Gaeta in confinio lateris Meridiani .dc Occide talis: iumentas quidquid tangebant vastabant, scilicet. quia quamquam non comederent omnia, solo tactu vastabant ea conculcando prae multitudine hominum, de camelorum. Dicitur hic de camelis specialiter. quia terra illa abundabat niniis in camelis pol sit me in terra Madian,& in desertis Arabiae. Sic tangitur il o. c Inundatio camelorum operiet te, d mmedarii Madian, & Epha. IIumiliatu que es Israel valde in tony m Median. Id est oppressi sulat valde Israelitae a Madianitis. cilicet deducti ad magnam calamitatem,de non poteram restitere eis. In Hebraeo habetur. Depaup rarus est Israel coram Madiam, vel miser factus est. Sed ad idem redit , quia pauperes, qui olim diuites fuerunt nam larus Occidentale est mare Magnum Niim. 3 c. D depauperantur.& humiliantur. D.citur autem de si Gaza autem est apud mare Magnum Iosue I . dc po, nitur solumis e terminus Occidentalis ad significandum, quod uis gentes extendebantur Per totam terra Chanaan: nam ille getes erant ora etalo respectu teire Chanaan , clim dicatur hic, quod veniebant Madian. Ec Amalech, dc coeteri orientalium n. uior uua, ideo introitus sui is erat per frontem orientalem terrς Cha naan : malor autem extensio sua esset si extendereturusque ad latus occidentale terrae illius, bc sic fiebati .
Ad quod signiticandum posita est Gaza, quae erat in
extremitate occidentis term Chanaan. Et dicitur: hs Madianiti 'quia isti erant praecipui hostes, licet multi alii orientales Populi venirent cum eis. Et clamauit ad dominum postulans Gallium contra Madiam s. illud
suit in s c ieptem annorum, cum Iuraelitae no IV stentaliunde habere liberationem elaniaverunt ad Deum
suuna ut liberaret eos: tunc alitem doluerunt de peccati, suis piae teritis,qiata alioquin Deus non liberali et s. Fi credendum est, quod Israelitae promiseritatiunc Deo quod semper colerent eum si liberaret eos, sicut fecerunt intra i o. quando assi in plus est leplite
Galadites in iudicem: nam dixerui: pc aurinus, redde tu nobis quidquid tibi placet, tantii nuc libera nos. usque ad introitum Gazae idest terrae Gazae: nam ille sentes non vastabant terram Gazae, quia illa pertineat ad Phylisllim ad istae getes no erant hostes Phy. E cuando Deus liberabat Israelitas de opprestione a Deo i iiii stlianorumded I irae litarum . 7 Hq; omnino ad ritam pertinens reίη ruebant in Israel. Idest iii egentes vastabant omnia, quae habebant Israelita. dc non relinquebant aliquid vivens in terra eorum . de hoc tam in plantis, quam in animalibus: na omnes segetes comedebant
ante maturitatem: animalia quoque quaecunque habere poterat ducebant in terram tua ta ut non maneret liraelitis aliquid de quo viverent. Non oves, non Maes, non asinos. Per ista animalia intelliguntur Omnia alia quaecunque haberent Israelitae . Nam ea quae
ad cibos pertinerunt, comedebant i si gentes in terra Israhi: iumenta vero ducebant in terram luam. Ipsi
enim cy ν cui greges eorum veniebant. Itali non vente. posita, an totus Israel derelinquebar idolata. Quaest. IIII.
VAE R E T aliquis, quando Deus liberabat ID
-raelitas de Oppressione , quam imposuerat eis propter illorii idolatria an totus Israel derelinquebat idola,8 quomodo Deus conuertebatur ad amictione Israelitarum . Respondendum,quod Iliae itς toto tepore, quo colebant idola intentione indurata, pr inebantur agentibus, cum autem non inuenirent liberatorem,dabat cis vexatio intellectum,iuxta illud Ica g. Sc clamabat ad dominum, ut liberat et eos: dc quia sciebam cte non exaudiret eos, quia offenderant eum,