장음표시 사용
221쪽
It btentuit litiri Winciparum terra Galaad desiderare e F procurando sit modus illicitus. D: rerum frit Dominu er an Osderare liceat Deneficia, dignitares Eo qui hac audia ine mediator ac testis est , quod nostra promit laclesiasticas, vel temporalia. Quaestio XV. .
V AE RET V R, an Iephte potuit desiderate
licite principatum terrae Galaad: nam noluit ire a. i ad amandum eos nisi iurarent ei de constitue n. do illum principem. Respondendum, quod ni ingit desiderare honorem s*etit arena, aut Ecclesiastita. In honore Ecclesiastico . qui concernit curam animarum non eli licitam aliari deIiderare absolute, quia nemo debet la iudicare dignum ad perfecth exequenda id, quod dignitas illa requiriti&potissinium hoc ficiemus. Ideii Deus audit quod nos promittimus rubi nomine omnium Galaaditarum, quod facie nitis te principem lia per terram Galaad, de ipse est testis:& nos inii amus eum in tellem,quod iacientus,que promittimus. Nam tunc Deus in te item vocatur, cum dicitur: Deus, qui haec audit: loquendi vulgaruter modus est. Nam Deus nihil audi cum non sit ani mal: ad anui alia autem persecta aliqualiter pertinet audirecturi habeant organa potentiae audit irae: Deus autem, nec habet organa, nec potentiam auditiuam. ideo no potest audire. Qua tame Deus intelligit quς .cunque nos loquimur nihil audiendo, ac sii omnia au . est in magnis dignitat. bas, scilicet in Epit patu, dc G diret dicitura vulgatibias audire: sic etiam Deus nihi a maioribus, ideo nullus spontaneus debet assi inu. sed ἰullippi vocatus. de millis. Et in signum huius Eccletia iubet seor mim et, qui colecratur in Episcopum, quod bis dicat nolo.
b cum petitur ab eo i vult Fpiic ari: de in tertia dicit.
p u volo. quasi obediendo, dc non cupiendo: ii tamen ib' cet et alicui desiderare Episcopatum absolute. non it beretur ei, quod diceret, nolo: qu:a tunc Ecclesia induceret eum ad mentiendum. In illis autem Ecclesialii cis Oiliciis, Vci dignitatibus, quae non habent curam animarum,sed habent uarii lictionem adhuc d. s.ficultas et .aa licet magis alicui liceat deiiderare illas. quam illas, quae requirunt curam animarum, tamen non licet cuilibet desiderare eas, sed ei soli,qui virtute, tes intelligimus, ipse quoque periectius intelligi ,Δει videre: vocatur Deus mediator , 5 telia irtur illa vidvidelicium nec oculos habeat, sed quia,ῖuae nos viden.
Iephte de leniores Galaad propter duo. Primo, quia o es eius.
ipsi iuuo aetiinteum in testem, α mediatorem . mediator, decundo, o ma dato. quod ipsi non inuociarent eum: dites is in Deus omnibus quae sunt,5 dicuntur praetens est. In hyς. Hebraeo habetur. Dominus Distidiens inore nos. Ubi libtera nostra dicit: dominus, qiu lame audit, ipse mediator, ac testis est: & posuit illud litera nostra ad expo- , nendum: cuialitera Hebraica interdum prae breuit te non explicat quod intendit. Gli r ita , Iephte tiam principita, Galauci. tam certificatus quod non fallerent prudentia iusti praeesse potest exercendo utiliter a cum perrexit cuin illis ad adiuuandum eos. Fecit iurisdictionem suam. Si autem sunt Ecclesiasties diagnitates, vel osticia, aut beneficia, quae non exigunt a. nimarum curam .nectutis dictionem annexam habet, sed solum exigunt semitium Ecelesiallicum quilibet potest desiderare illa, dum tamen moribus te ornare D, λα;gi contendat agendo, quod in se est. la scholatibus au ,, e s λω tem dignitatibus quaed. in lunt, quae non concernunt latium di. iuiis dictionem, sed solum habent quasdam viilitates snuatum, consequi dignitatem, vel o: licium . Alis dignitates exigunt iurisdictionem. De primis dicendum,
cuique licet desiderare illos, eo quod si,tum est ibi viilitas temporalis,quae cuique conuenire potest. Si au. tem cora cernunt iurisdictionem non licEt cuique desiderate: nam si leges humanae ambitum dignitatum ireprobant,quanto raragis lex diuina reprobare debet 3 Siquis tamen est qui virtutibu de prudentia sulliciens est praeesse uatisdictioni lotest illam desiderare: licet iudieare de se hoc non tit nimis tutum .nec tamen est valde reprobandum. Nunc autem dicendum de Ieaphte .ς ipse desiderauit dignitatem iecularem,quς exigebat iurisd:ctionem. scilicet, quia volebat esse princeps terrae Galaad: principalis tamen iuri ldictio ist tu na ludicum litae litatu .no erat in distinitione causarum, sed in bellis, ut deciaratum est in prologo huius libri. Ad haec autem erat aptulimus lephte: nam ob hoc Eligebatur a viris Galaad in Ducem ideo poterat desiderare iustum principatum. Considerandum ta-
eum omnis popuIu principem sui. Scilicet venit Iephte ad locum illum, in quo Galaaditae caltrametati fias ram : iram Ammon: tae Callia metati fuerant in terra Galaad contra ipsos Galaaditas,dc Galaaditς castramerali lunt in Masphat,praecedenti capitulo, de de ipso loco missi sunt leniores ad Iephte in terram Tob: dc r duxerunt eu m in Maspha ubi erat totus populus congregatus, α ibi constituerunt eum in principem.
in AE R E TV R.quare Galaadite constitue nantia nunc lephte principem term Galaad antequ1 pugnaret, dc traderentur Ammonitae in manus eius, quia sic apti: dixerat,scilicet, si tradiderit dominus Ammonitas in manu meas, ero princeps vester. Respondendum,*Galaadit; conitituerunt eum nunc principem ante bellum propter tria. Primum est,ut ouenderent affectionem suam ad Iephte: &-non haberent desiderium fallendi i plum, quia antequam aduenir tconditio, il ipse posuerat,suscipiebat eum in principe,dc sic Iephte magis te exponeret ad quaecuq; pericula pro illis. Secundum erat, quia Galaaditae non dubit bini de fide Iephte, ideo non putabant differre, P traderent ei Principatum antequam pugnaret, vel post: men circa hoc. quod ciura aliqua dignitas est, vel otii- ς nam non recte agente illo poterant ei auferre Princi-cium,uriluo est honor. x reditus. potest aliquis desuderare illa m. vel inquantum habet honorem, vel m-v M ae quantum habet reditus. Primo modo non eis deside fidem sit, rium tam licitum, quia honiae secundum lenon de-noa est. bet abal quo desiiderari licet honor iam obtentus debet vel potest Lille in magno luid: o conteruari. Caulahu .useli . quia de siderare honorem secundum se est vellestui seipso, de isti id nulli licet. Si autem deside. retur vaquantum habet reditus potest cise licitum desiderium magis respectu diuuicunque dapnitatis, vel ossici j: inquantum aliquis, qui lias non habet unde vivat illo modo habebit, cuilibet tamen licet desiderarc, de Procutar quae ad vitam ne saria luat, tuli uipatum. Tertium erat ad imponendum ei maiorem curam pugnand unam cum sacerent eum principem, putaret iam pugnare pro re sua,& asticeretur valde ad pugilandum. Si autem nondum factus esset piinceps, quia poterat dubitare adhuc an seruarent promisi a notanto affectu pugnaret. Locutus , est Iephte omnes serm nessuos coram Linim in Masphar. Scilicet propolim ibi omnia verba sua de compositione , quam faciebat Galaaditis ad hoc, g pugnaret pro eis fideliter usq; ad n Ortein contra quotcunque holles,& Galaaditς proenia lurui. et licut nuc recipiebant in principem Iephte: ua cum Iemper tenetem mutis bellis.
222쪽
cisores accia, quod lephte Ut omela verisba fra rimam domino.
QUAS RETVR quomodo dicini rhie , quod
posuit Iephte omnia verba sua coram domino. Aliqui respondent qucrid er.it sanctuarium in Masphat:& loquendo coram illo dicebantur loqui coram domino. Sed dicendum quod non sta quia licet aliqui teneam, quod fuerit sanctuarium in Masiphat aliis quando, scilicet tempore Sanauelis, scilicet quando immolabat ibi t. Remn . ut vult Nicolaus, tamen nune non poterat este in Masphat sanctuarium, quia erat in Silo: riam ex tempore Iosue vique ad tempus Heli sem perfuit in Silo: lsraelite en ini postquam introierunt in terra Chanaui de Obtinuerunt quandam partem tertier antequam diuiderent eam per tori espolii erunt tabemaculimi domini in Silo Iosue is. Et postea non fuit mutatu usque ad tempus Heli,ut pateti Re. I.& Namne ibi erat est capta esset arca a Philisthuus. Dici potest quod Israelite constituerant ibi aliquod altare, in quo inmolarent domino,& stando coram ill altari dicebanna resth coram domino. Sed adhue magis videtur dicendum, quod proposuit Iephte sermones suos coram domino, idest Deo vocato in testem, sic enim dixerunt iupra Galaadiis ad Ieolite. Dominus, quilii caudit: i e mediator, i te is est, quod nolira promissa faciemus, vel coram do
Aram Moab : venitque ad Orientalem plagam terrae Moab , 5C castrametatus est
trans Arnon: nec voluit intrare terminos
Moab : Arnon quippe confinium est terrae Moab . Misit itaque Israel nuncios ad Sehon regem Amorrnaeorum , qui habitabat in Esebon: in dixerunt ei: Dimi
te ut transeam per terram tuam usque ad
ciens non dimisit eum transire per termis nos suos : sed infinita multitudine congregata egressus est contra eum in Iasa, &fortiter resistebat. Tradiditque eum Dominus in manu Israel cum omni exercitu suo , qui percussiit eum , de possedit omnem terram Amorrhaei habitatoris regi
nis illius, & uniuersos sines eius de Arnon usque Iaboc, & de solitudine usque ad Io danem . Dominus ergo Deus jsrael subuertit Amorrioum pugnante contra il-mino vel publich: Misti duo modi fuerunt: quia Ie C lum populo suo Israel , 6 tu nunc vis
Phte, dc Galaaditς vomueriint in testem dominum eorum . quae tanc promittebant, oc ut ultorem siquis promtin infringeret. Enam feceriant illud publice dc quicqu:d publicE fit, coram domino fieri dicitur: sit mile habetur Iolite ultimo, ubi dicitur quod locutus est Iosue ad totum populum coram domino : Sc ta- nen in Sichem , ubi tunc erat Iosue cum populo. non erat lanctuarium, sed in Silo. ut ibi declaratum est: sed dicebat ut corali domino, idest praesente tinio populo.
Et misit nuncios ad regem filiorum , possidere terram eius Nonne ea , quae possedit Chamos Deus tuus, tibi iure debentur Quae autem Dominus Deus no- ybilla Caster victor OUtinuit, in nostram cedent '''possessionem : nisi forte melior es Balac filio Sephor rege Moab : aut docere potes , quod iurgatus sit contra Istael, dc pugnauerit contra eum, quando habitauit in Esebon de in viculis eius , de ita, Ammon , qui ex persena sita dicerent: D Aroer, & villis illius, vel in cunctis ciui-Quid mihi, de tibi est , quia venisti con- tatibus iuxta Iordanem per trecentos antra me, ut vastares terram meam 3 Quibus ille respondit : quia tulit Israel terram meam, quando ascendit de Aegypto a finibus Arnon usque Ieboc atque lordanem: nunc ergo cum pace redde mihi eam. Per quos rursum mandauit Iephte: Z imperauit eis, ut dicerent regi Ammon: Haec dicit Iephte : Non tulit Israel terram M nos . Quare tanto tempore nihil super hac repetitione tentastis 3 Igitur non ego pecco in te , sed tu contra me male agis,
indicens milii bella non iusta . Iudice Dominus arbiter huius diei inter Iliael, Scinter filios Amnaon. Noluitque acquiesce re rex filiorum Ammon versis Iepntequς per nuncios mandauerat. Factas est ergo ab , nec terram filiorum Ammon : sed E super Iephte spiritus Domini, & circuiens quando de AEgypto conscenderunt , am- Galaad & Manasse, Maspha quoque Ga-bulauit per lolitudinem usque mare Rubrum , de venit in Cades. Misitque nuncios ad regem Edom , dicens : Dimitte
me, ut transeam terram tuam. Qui noluit acquiescere precibus eius. Misit quo
que ad regem Moab, qui de ipse transitu pri
bere contempsit. Mansit itaque in Cades, circuit ex latere terram Edom, Q te laad, & inde transiens ad filios Ammon, votum vovit Domino , dicens: Si tradideris filios Ammon in manus meas, uicunque primus fuerit egressus de foribus
Domus meae, mihique occurrerit reuertenti cum pace a filiis Ammon eum holocaustum offeram Domino.
223쪽
i m. sis rimisit Moser. Hie ponitur secundum principalei litati, hii huius capita scilicet lephte supplicatis humiliatio: quia nutatio. hu: liter misit ad petendum a rege Ammon, quod non indiceret ei bella. Et diuidit ir in tres paries. Pri-ino ponitur petitio Iephte rationabilis: Secundo regis Aaanaonitaruna responsio irrationabilis ibi. Qui Molle respondit. Tett.o irrationabilis responsionis iusta eu
citur. Et siminc . sc. licet lephte princeps constitutus consilio hab. to cum Galaad uis nil sit nuncios ad
Icgem Anamon,ut de iii laeta bello.
re Iephte missu nuntios ad regem Ammon vides tereta bello. cures. XVIII.
α AE RET V R quare Iephte misit nuntios ad
ia regem A ini non, ut destrueret a bello: quia potius a uisset pugnare contra illum: clam videret, Pprocedebat pcr terram suam vastando illam. Respodendum quod voluit Iephteai Ponere regem Amimoiuitis exot talionibus ii totae sine bello cederet, de hoc quia i Ocie rex Anu non ex quadam ignorantia in lac batur ad kctendum terram Galaad tanqua in sibi debitam, de lephte nunc protulit rationcs euidentissi-DMS, pcr qua, i ex Ani On deberet cognosccre te no habere iub, dccedere: & sorte illas ignorabat. Item irrisiiciebat in .stio minciorum ad iustuacadum bellisi, tu .a cum nunc rex Ammon mi ullum bellum indices liraclitis, S Oileii locuod bellum iniustum citet iacia Plde illi erc, poterat Iei lite iuste Occupare id quod erat
nunc se terra Amnaon, cum iniuste vellet vexare lis raelitas, uec poterat facere cςdem. dc praedani iustam ibi terra Amnion. Ei sic fecit: nam cum non assen
siilet rex Ammon verbis Iephte ipse pugnans contra illum percussit Anani rasenugans illo rc postea ciuitate, ro. Percussit de tcrra Ammonitarum, bc tulit spolia ilias uni viratu infra inlaera. Et misit x uim ad remi filiorum Ammon. Scilicet qui erat nunc in terra Galaadian, astans terram Galaaditarum. Qui expers na stia dicerent. Id est nomine tuo. Illud dicitur,quia non mistiebamur nunci cx periona totius populi : nasi suis eiu Galaaditς sicut prius non habentes princisc, nais istes tilucios expello: a totiuSpopul quaam prin- icipe hebant. ille de bat intuere nuncio nola tuo. In Hebrw non it r. mi ex perti,na sua diceret. sed lotu ninunt nuncios ad regem Ammon. ter Onyinus tameposuit lioc.quod colligitur ex lucra icquenti: cimi dicitur: Quid mihi, de tibi, quia venisti contra me, ut Genus op Vatiates terram meam 3 Et sic sum ista vel ba experta imum in- na ibi ius Iephte: litera autem nostra la re addit aliqua V Pt - verba, quς non habemur in Hebr , quantum ad tue ram : ex tamen necessario subintelliguntur, Fc quia Optiinum genus inter retandi non cit transscrre leniret verbum ex verbo, ted Aragis sciatum ex lentu: in. terdum aliqua verba addi vel mutat sequedo semper semetitiam: ut pater cuicunque sine inus dia intuenti
Luid mihi, et tibi. l. ii quid habcs inecum: vel quid uego seci tibi. usa venitu mura me. scilicet contra me S populum meum. Solum tamen te exprimit, quia omnia tua tiant: de contra eum solum agere censetur. Et vastares terram meam. Idest icrram Galaad. quae mea est, non enim crat tetra sua sicut alis terrae Iuni regii, vel dominorum . quia Iephte non fuit constitutus rex vel dominus, sed lolii princeps, vel iudex: nam inter iudices computatur lephte . Potestas autem iudicum valde minor erat quam dominorum, vel regum, ut declaritum fuit in Ptologo huius libri. S lii Pra octatio capiti sed vocava te tram tuam quantum ad yrotectioncm: nam ad eum pertinebat proicctio, cum se.
ciscnt cum principem omnes Galaadita. Qibas illa
F re nis . Hic ponitur sectandum huius partis, scilicet . irrationabilis respontio regis Ammon. Mia tulis istaei
remam meam . quando ascendit de AE ymo. QMali dic t iii, so rfhisne pugno contra te petens restitutione na: nam Iiraei A nou.
tulit terram meam quando asceat i de Aegusto, ideo licii E repetere posthin, dc bellum indicere ii non reddatur si modo acceperunt Istaesita terram Ammonitarum cum non pugnassent con ra illos.
UAERETUR, quomodo acceperunt Icra lite terram Ammonitarum, cum non Pu-G gnavissent contra illos, imo dominus iustit, quod nopusnarent, quia non daret cis de terra illoriina laltem vestigium pedis: Deuterono. secundo. Respondendum, quod Iraelitς acceperunt terram Ammonitarunon pugnando pira Ammonitas, sed pugnando contra Selion , de Og reges Anaorrhaeos, qui detinebantillam Num cia r. Sed Obiicietur, quod non ceperunt Iirachtς partem terrae Ammonitarum, sed Iesu M -bitaruna. Nam Nume. ai. quando dicitur deicitis,
quas cepit Iliaci de manu Sehon regis Esebo: lithmi gitur: Urbs Elebon, quae suit regis Sehon,qui pugnauit contra regem Moab, 5c tulit Omnem terram, quae ditionis illius tu erat usque Arnon, de de terra Amonitarum nihil dicitur. .Respondendiana, quod quamquam ibi non exprimatur dc terra Ammon larum, Dacia exprimitur alibi, icilicet IOIue I 3. cum dicitur,
quod M 'ses dedit tilbili Gad dimidiam partem ter. rς Ammon, scilicet medietatem illius terre quae su ratolini Ammonitarum, de nunc erat lit elitari ii Misi co rena re suerat regum Amorrhςorunt. Vciali ter posset dici quod Sehon rex solii accepit ciuitalcf.
quae eram de terra Moab: in autem rex cepit murra i . luserant Ammonitariam, de sic ambo rege, A. morrhaei tenebam ciuitates Moabriarum, dc Amnio nitatum. At aer posset responderi iecundun, intci - n 'on Litionem Nicolai quia ipse vult, quCd Balac, qui erat si cu A um rex Moabitarum eo tempore,quo I racluς introierisit Nicosam iiii terram Amor: limina, erat etiam rex Ammotritarum, de cimi dicitur Nume. xige timo Primo capitii.
quod tulit Schon omnes ciuitarcs, quς ditionis uiliis
fueram usque Amon' non tot iuri intelligitur de culi latibus terr c Moab, sed ci Ai uiror iliata via itque i pie
Hic potuimur duo terna inii errae iiii m. quς capta est ab Israelitis, scilicet terminus Orientalis de Occiden talis . Nam Arnon est icrminus Orientalis,sina est ad partem orientalcm. Amon cst delerium quoddan . quod vocatur via campestris, per qua ambulaueruntliraeluς de Helath M Assiong.iber, que sunt c uuat terrs Edoni, ut rei Dcurci Oia . leo: ndo. Patereti 1 infra: nani cli ueterunt lirae luς in terra, quae est apud Amini. miserunt ad Amorrit x. Q concederent casviam Numen vigesinio prinio, di Deuter O. secundo, oc sic non erat ante Arnon aliquis locus terrς , moti haeoruria, qtimia ceris sciat dei crra ariorum,oc stimi. et olim ad Moabitas, vel Ammonitas. Ict, ac I bee glesi quidam paruit, fluuius apud Iordanem. qu si ilat fi quali per duo miliaria: de illum irrnuuit Iacob ante. quam transiret Iordanem, quando xcinctiat de Melos tanta, Geia trigessimo secundo capit. dc iste fluui' est apud terram Ainnionitarunt: nunc erimi cu erat tibi contentio interregem Ananion, de Iephte per locum illain : distinguebar ut terra Israel, b. Amnaon, Mdi . ad Iordanem: quia Iordanis estprnicipium terrae Chanaan a parte Orientali, dc eit nitis Occidentis inas Moab,&Ammon,unde a principio totum quod
224쪽
sociis irrationabili, regis Ain.
etat clin Iordane inter Ammon,&Moab erat Moa. Alimitauit terram dicens: Ab Arnon usque Ieb vel bitarum,& Ammonitarum : postea Selion rex. δί- Amorrhaei acceperunt magia parte tertie Moab, de A in mon,ita ut fierent ibi duo regna magna secundum magnitudine regnorum temporis illius, in ciuiae acceperunt possessione duς tribus, Sc dimidia. Vnde non positit nic rex Ammon aliquem terminum Meridianu in .de Septentrionalem, sed totum Occidenta. Iem, εc orientalem, quia procedendo a Meridie in
Septentrionem totum, quod erat inter terra Moab. dc Ammon erat ablatum de tetra eorum, quia olim inter terram Ammon, dc Moab nulla erat interpositio. Nunc igitur cum pace redde mihi eam. Ide stantequartus pugnem contra terram tuam: nam iam non Iordanem, ista autem terrae limitatio non solum continet terram Ammonitarum captam ab Istaelitis, sed etiam terram moabitarum, ut patet Deutero. 1. ubi vi reste Sehon dicitur, quod possederunt Israelitae terram ab Arnon vique ad ea, quς adiacent torrenti Ieboc, dc usque ad terram Ammonitatum, de tamen rex Sehon tenebat loca, quae tuerunt de terra Moabitarum Nume. 2 i. cap. ergo non solum petiuit iste terra Ammonitarum, sed etiam Moabitarum . Item patet quia solum ponuntur hie termini ab oriente, Mab occidente. εί non a meridie. 5c septentrione. Ex quo apparet φ cu totum * erat nuc inter terram Ammonitatu, dc Moabitarum fuisset olim Moabitarum, terat dari cum pace, eo quod rex Ammon introierat B dc Ammonitarum totum illud petitum, quia ali in terram Galaad. ibique castrametatus erat praecede quin limitaretur pars terre ab aquilone, de meridie, ii capit. dc pugnabat aer: ter contra terram illam ut di- 1ed cum totum, quod est inter meridiem, bc muncitur,supraLquibus acriter instantibus perrexerui maiores natu de Galaad ut tolleret in auxiliu suu Iephte, sed dicebat. Redde iis pace. Scilicet ne cogar pugnaret contra te, de tunc deuicto populo tuo ego tollam tetram. Pre quos rursum. Hic ponitur tertium huius paristis , scilicet euacuatio iusta responsionis 'itrationabilis regis Ammon: M allegat hic Iephte multas rationes ostendens quod ipse nihil accepit de terra Ammonitarum. Per quos rursum mandauit Iep te. Idest per eos.
dem nuncios misit legationem iterum ad regem Ammoti: quia illi melius possent expedire negoctu, quod iam petant, dc dicitur mandauit, idest misit: Sic ae Ccipitur Gene.quadragesimo quinto, scilicet. Haec mavit Ioseph filius tuus i Et tamen filius non mandaret aliquid patri, sed dicitur mandat, idest mittit ad dicendum : Sic etiam accieitur Numeri vigesimo capi . scilicet haec mandat tibi frater tuus IsraeI, de tamen ibi Israelitς non mandabant Idumeis, sed humiliter supplicabant. Accipitur ergo pro mittere. Et imperauit eis ut iacereαν Ammon. Haec dicit Iephte. Scilicet ut i querentur Omlua sequentia ex nomine Iephtae sicut Praecedentia. Non tulit Israel terram Moab, nee terram lanis Maim . Scilicet tu petis a nobis restitutione
terre tanquam abstulerimus tibi, Israel autem non accepit aliquid de terra Moabitarum, aut Am monitarum: dc li forth nunc posti ideat id , quod fuit aliquan- Ddo Ammonitarum. vel Moabitarum, non competit contra eum actio spoliationis, de petitio restitutioni quia solum competit contra spoliantem, vel iubente vel rem ratam habentem nos autem nec spoliavimus, nec imitari iussimus, nec spoliationem ratam habuimus , cum ad nos nilultunc pertineret, qui in Aegy. pro eramus, ideo non competit tibi contra Israelitas actio. Dicitur autem de terra Moabsc Ammon,quia Istaeliis habebant ciuitates aliquas, quς fuerant Ana. morularum, dc alias Moabitarum, oc tamen neutras illatum acceperant de manu Ammonitarum, vel Moabitarum. lonem petat non curauit aliquid limitare. ab oriente autem, d Occidente, quia non erat limitatum ipse limitauit. Item patet hoc ex responsione Iephte, quia ipse non te sponderet ad impertines: respondit tamen ad terram Ammon, de Moab, dicens non tulit Israel terram Moab, nec filiorum Ammon: ergo utranquo Petebat ille. Quomodo illa cum esset rex Ammo metarum poterat
est. XXI. Aa inerra Ammon peteret ne urbes qua fuerarit olim terra Ammon solum, vel urbes rami
nunc urbes, quae fuerant olim teres Ammon solum, vel tam urbes Ammonitarum, Quam Moabitarum. Respondendum quod iste petesattam terra Moabitarum, quam Ammonitarum. Quod patet quia posuit terminos utriusque terrς capis: nam quecunque petitio debet continere aliquid certum quod petit: ideo ad hoc quod peteret rex Ammon terram
ab Israelitis , oportebat quod limitaret eam, ocia hoc
QUAERETVR quomodo iste cum esset rex. Ammonatirat Moabitarum.
modo, quod iste l--- amerat Ammonitarum , qu1m Moabitarum, quia tamen videbat se potentem, deputabat Israelitas non posse resistere ei, petebat quod volebat: crodens ex necessitate Israel itas assensuros ei alioquin bello subigendos. Aliter potest dici, Sc melius, si iste res An monitatu erat etia simul rex Moabitarum.qd patet a infra dixit Iephte huic regi: Nisii sorte melior eri Balac filio Sephor: ille tamen erat rex Moab, dc iste comparatur illi in iure tergo necesse est quod etiam iste esset rex Moab. Et est lenius Balac filius Sethor erat rex Moab, dc non ausius est petere terram Moab, qua
tenebant Isiaelitς tanquam no haberet ius repe cnda, ergo nec tu,qui succedis, poteris eam repetere,nisi sortE iis melior illo, idest potior in iure: erat ergo etiam iste rexMoab,alioquin non procederent verba Ierlite.
Ite patet quia ducit Iephte quodea, quς Chamos De
istius regis obtinuit pertinebant ad eum, ted Cham non erat Deus Ammonitarum, sed Moabitarum, ut petet 3. Regum II. ubi ponitur Chamos Deus Moab. de Moloch, siue Melchon Deus Ammonitarum. virat et Regum 3.Vocatur quoque populus Moabitarum populus Chamos, id est cultor eius Nunὶe . I.
scilicet Vae tibi Moab peristi popule Chamos ι ergo
Ε iste rex cuius Deus erat Chamos necessario erat rex Moabitarum, de sicerat rex utriusque regni tam Moabitam m. quam Ammonitarum: ideo iungens iure utriusque gentis petebat totam terram quae olim sint Moabitarum, oc totam terram , que suit Ammonitarum: dc secundum hoc non maneret aliqua terra, in qua habitarent duς tribus, dc di dia: quia tota sua possessio fuerat terra duorum regum Amorrhρο , de illa tuerat terra Moabitarum , dc Ammonatarum , sed oportebat quod diis tribus, de dimidia reciperent possestionem ad occidentalem partem Iordanis,cuiri aliis noue tribubus, de dimidia. Sed quando de A i Vo. Declarat Iephte quod competat regi Ammon repetiuo contra Iliaetitas ex parte Ammoratarum , vel MO
225쪽
sta terrae possessione. Secunda ex Dei auctoritate ibi. Tradiditque eum D hirus. Tertia ex diuturna praescrip. tione ibi. m farte. Circa pretinam ostenditur,quod Istae ii tae iuste possiderunt a principio terram illam S nunc quoque iuste tenebant, eo quod non pugnaue. runt contra Moabitas, vel Ammonitas ad obtinendum aliquid eius, sed extorserunt illam de manu resis Sehon ec regis Og, contra quos iustum bellum ha
An licuerit illis modo Israia tu accipere Hiquid ti
V AERETVR, ulterius ad intellectum istius in responsionis Iephte de duplici dubio. Primum est si licuit aliquo modo Israelitis accipere alliqui de
terra Moabitatum, vel Amonitarum: nam licEt non acceperunt quod actualiter possiderent Moabitae , vel Ammonitae: tamen sui cepersit id quod acceperat ab eis pauloante hoc rex Sehon , N Og. Videtur tamen quod nullo modo licet et Israelitis accipere de terra illotum, quia Deus dixit: nec enim tibi dabo de terraeorum quantum potest unius pedis calcare vestigium Deute secundo cap. sed ista terra erat Moabitarum. MAmmonitarum, ergo non licebat Israelitis accipere illam, licEt ab aliis tunc teneretur. Respondendum. quod Deus non vetuit Israelitis accipere terram, quς Holim si aerat Ammonitarum, Τί Moabitarum,dc nunc tenebatur ab aliis gentibus, sed soliun illa, quae actua. liter possidebatur ab eis quod patet, quia Deus vetuit pugnare Israelitis contra Moab, de Ananion: na sorole uraelitae desiderio capi edi multum de possessione, insertent bellum Moabitis, de Ammonitis, ut terra eoruni caperent: Deus autem vetuit dicens, ne pugnarent Israelitae contra filios Ammon, nec contra filios Moab. sed transirent apud terras eorum : nam non Moabitarum. Et hoe tribus rationibus: prima ex iu- F terra illorum Israelitis, nec virum vestigium pedis:
-el Ammonitarum. & fugarentiar ab eis: imo etiam Ammonitis. vel Moabitis non pugnantibus contra Israelitas Deus pugnaret Contra eos tanquam contra manifeste rebel
Ie percuteret eos peste,ves alio genere plagGideo non cli admittendus casus, scilicet quod Braelitς protuc potuissent aliquid obtinere de terra Moab.& Ammon: non quidem ex hoc quod Deus vetuit sed quia dixit. Non dabo, ideo impossibile erat, quod a quia reciperent dealla. Sed adhuc dato per impossibile,*Israelitς possent aliquid obtinere de tetra Moab. vel Amnion. & obtinerent: dicendum quod tenebantur ad restitutionem. quia ille qui non potest estici dominus rei possesse vel detentς tene uir ad restitutione semper: cum alias semper maneat iniustus possessor rsed istaelitae obtinentes aliquid de terra Moab, , Vel Ammon nunqua possent enicidiinnam tituli rerum verius dependent a Deo si ex alio tute eo quod dni est terra plenitudo eius. Si ergo Deus dicat alicui lnon accipiat rem,quia non intendit e1 dare sibi: nunquam isti potest esse titulus rei. Sic autem erat deposisessione Ammonitarum, Se Moabitarum quia Deus dixit quod Israelit non pugnarent contra eos ad obtinendum terram, quia non daret eis de terra illorum saltem vestigium pedis, quia dederat eam in possessionem filiorum Loth, idest Moabitarum. 5 Ammonitarum qui erant filii Loth Gene decimo nono capiti crgo apparet, quod Deus volebat manere firmum trutulum terrarum illarum apud Ammonitas, &Moabitas: dc nunquam trasire ad Israelitas, emo dato quod Per mille annos possideret eas Israelite: temper esserat iniusti detentores, do Moabitae essem domitii. Item quandocunque aliquid obtennim est per iniustum bellum, tenemur ad restitutione illius . necpoterimus unquam etfici domo illius, sed bellum iactum comita expressam Dei prohibitionem est iniustillimum. dc consequenter nihil obtentu ibi potest eis ei capientium. Sic autem esset, si tiraclitς pugnarent contra
-- '---, - - Moab,& Ammon, quia esset contra Dei prohibiti liter possiderent: ergo solum vetabat teus Israelitis I nem: Deuterono. secundo: erso terram obtentam
solum etiam ad Obtinendum terram, quam illinctum. accipere aliquid de terra Moab. M Ammon quantum ad id quod possidebant, istud tamen quod ae- perunt posside uat ab Amorrhaeis. ideo potuerunt
accipere. M Uraessa conrra praeceptum Dra, pugnarent contra
Moabitas, em tam motrinas, σ obliterenta quid O terra eorum an tenere tur ad restitutionem .
. tra pr ceptum Dei pugnarent contra Moabitas, non poterant unquam suam ei licere, ted tenebantur ad restitutionem.
De res tutione te, em mmimm . ET Moabitarum.
QV AE R E T V R ulterius de r. dubio scilicet
quia tota defensio Iephte contra regem Ammon timeatur in hoc, scilicet quia Iiraelii ae non acceperunt terram de manu Moabitarum, vel Anam nitarum, sed de manu Amorrhaeorum. ideo quamquam tacit olim Moabitarum, bc Ammonitarum non tenebantur eis ad restitutionem. Sed videtur P
N Ammonitas. Obtinerent aliquid de terra eorum,an ista ratio non stet, cuia sicut non licet mihi retra ait tenerentur ad restitutionem. Aliquis reipondebit, se, qina faciebant contra Dei mandatum. Sed huic posset responderi quod non tenet: quia multa fieri y-hibentur, quae si fiant obtinent firmitatem: sicut prohibentur coserri ordines extra tempora ordinata a iure: M tamen si conferantur tenet collatio, de sic de multis. Respondendii inest, quod non est admittendus casus, quia dato quod Israelitae conarentur ex cupiditate contra Dei prohibitionem pugnare contra Moabitas,Ac Ammonita ut obtinerent terram eoru, non possent obtinere de terra illorum, nec inius pedis vestigium, quia Deus dixerat, quod non moue- rentur ad pugnandum contra illos, quia non daret detrius rapere, ita non licet eam a raptore accipere. licet enim quas rapuerit rem alterius. ego non possum tollere raptori, ut possideam: sed ita competet domina vendicauo rei contra me, apud quem rem inuerat. quam prurit suisse suam sicut competeret contra raptorem . non agendo actionem turti,std solum Hendi. lim. cando rem: dc non potest aliquis se defendere iudicia εliter, dicendo accepi a raptore. Nec etiam in foro conscientis est tutus sed semper tenetur ad restitutio ' favi. nem, dcliuia per peccauit accipiendo eam . Sed aliquis dicet , quod hoc verum est quado accipit eam ii iuste a raptore: nam sicut raptor nullum ius habuit
ad rapiendum, ita si ego sciens illam raptam accipiam ab
226쪽
ab eo, ut mea sit radan tenta alia musa iniust Eam Ario, sed si Larte habeo ius accipiendi.diceriar quod pocium retinere: sic enim probavit Iephte contra regem Amnion: quia non sola .n Oileia tit se non rapuisse . sed etia in ovendit iuste te accepisse a raptore. sicilicet quia mito bello pugia is lirael coxtra regem Sehon. qui possidebat istam terram, dc iuerat raptor, accepit eam, ut patet infra. Sed adhuc dicendum quod is hidnon sui lacu, oui a dato quod ego habe ini tultam causam accipienssi aliquid a fure, ut reqiici est debitor meus, non possum suscipere ab eo reai furtim acce
petam . vel raptant,licet rem aliam ab eo iuste accipere
possim: quanid ergo iustum bellum liabuerit litaescontra reges Amorrii eos Sehon .dc Og non tu iliciebat ad hoc, quod terram. quam possidebant. de ra- Brueratu de An nota itis.&M MN. in possent lic.te obtinere, M pollidere. Dicendum ergo quod ad defensionem Iephte non sulli ciebat id quod allegabat hie
in principio, calicet quod no rapuerat I liae l. ita m3 erat de manu raptoris ide quod iusto bello acceperat demana raptoris: nam hic erat duplex desectus. Primus est, quia lichi aliquis bona ride accipiata debito. re tuo rem, & postea constet sibi rem esse raptam: incipit iani essi: possessbr malς fidei. de non totum
in soto coli scientiς tenetur, sed in ciuili etiam tenet tui ad reddendum rem domino. Secundus desectus erat, quia Israel non sincipiebat terram, quae fuerat Ammonitarum, Ze Moabitariam bona fide det manu A morrhaeorum: clim tunc constaret terram il- Clam titisse Moabitarum, de Ammonitarum qui alitea debitote recipit in sblutionem rem . quam constat furto habitani, vel raptam. non ibium non potest effetiicere luam, de tenetur ad restitutionem: sed etiam peccat mortaliter, de est partice criminis: imo esset
contra eum directa actio licui contra sarem, Se custo- diei rem, vel receptantem res furto ablatas: sed Israel sie accepit terram illam de manu Amorrnaeorum ergo non ibium non poterat ei licere eam suam: sedet
peccabit liticipiendo. Dicendum igitur quod ad horiquod lephte defenso procederet, oportebat esse virude duobus. Primum erat, quod Selion, de Og iusto
bello accepissent terram de manu Ammonitarum,dc Moabitarum: nam tune iuste potui dente Amorrhaeo D sollini requirebatur, quod haberet Israel instantiam suscipiendi ab eo.& utam probat Iephte, icilicet quod iusto bello accepit I. rael terra istam de manu Amor rheorim ,ut patet in litera. Quod autem Amorrhaei haberent tuliam causam pusnandi contra Ammonitas, o Moabitas, erat si sorte recepissent ab eis valde masnas iniurias, propter quas pollent sit scipere terra in latui actionem, vel si sorte alio iure ante bellum copetebat ilia terra Amorrhga, quia tuc iusto bello p
ierant eam capere de manu Moabitarum, Sc Am m nitarum . secundum erat ex auctoritate Dei, scilicet
si fotia Deus tui lit. quod Israeliis caperent terram ilium de manu Amorrhaeorum, quia eum ad Deum veri neat verissime titulus rerum: ii ipse iusserit alicui, Equod accipiat res quas alius iusto titulo, de pacificόPO led i erit venas dominus,qui accipit, licui fuit Imraelitri co .nodata vasa, dc veites petere ab Aegyptiis. dc prole accipere: nam Aegyptii tuli Epossidebant illa. nec competebat ipecialiter ius aliquod litaelitis cotri illos, a quibas italu ceperunt commodata, licet compereret contra reges Aegypti, qui iniuile opprimebant eos: Deo tamen iubente hoc fuit ivit luima ablatio. Sic fuit hic: nam dato quod Ain Ortheicat. Puidni bellia villissime terram illam de manu Am. monitarum.e, Moabitarum, Deus praecepit Israelitis, ut arce iereii de inciperem possidere terram illorum da cum resu .ai Autonlisiarum, qua promisit ictra
ditum m illis, ut patet Deutem. secundo. Se Numeri vigesimo primo: ergo iuste susceperunt terram,oc rossidebam eam.
Ista et iusto bello pugnando eantra .am Irriac terram rei premi de eorum manibus,m
in AE R E T V R ulterius, dato quod Deus non
ivilisset liraelitis, quod acciperent terram dii rum tegum Ainorrh run . sed ipsi pugnando contra Amorth s iusto bello terram eriperent de manibus eorum, an possent ea iniusta possidere. RespO: .dendum quod iusta bella sui it ad petendum retarcti
nem iniuriarum, vel restitutionem ablatarum reria,
vel damnorum . de cum bellum ius luna inc pit tandia continuari potest usquequo recuperentur damna, et res ablate,dc mi pensis,quae fiunt in bellis: ut puta si fiat bellum ad restitutio iem aliquarum rerum ab ata . si deterni in ue sunt: ut si aliqua loca repetimar: tandi aeli bellum ni tum quousque illa loca recipiantur, Maccipiatur tantum in valore de terra illa qua nisi gens, quae infligit iustum bellum expendit in iaciendo bellum, quia istς sunt expens rationab.les, de necessariς
ad quas tenetur victus victori, vel fouens iniquam litem ei, qui litem milam tbuet. dc hoc in contuma caipsius qui noluit sine bello restituere res. quas iniuste tenebat. Si autem petantur damna uassicia in bello iusto, tandiu procedet bellum iustima, quoulque sit recepta est ma u.Odamnorum , dc in luper ex Peniae, quς in bello fiunt ex causa supra assignata. Si autem fiat bellum ad resarctionem iniuriarum: tandiu poterit esse bellum ad oceidendum, id rapiendum: quousqu
secundum arbitri uni bonorum vironam,de lipletum
sit satisfactum de iniuria. Quidquid autem dira pugnatur rapiendo vel occidendinaut vastando terram. ad intulium bellum pertinet: idcoqui ceperum bella iustum agere .nunc bellum intuitum Usint, de tenen- tui iam ad restitutionem omnium,quae faciunt de dano stupra iustam ςllanationem damni vel iniuriς. Nunc ergo si iniuriam, vel damnum quod Israeliis lisse eruiu ab Amorrhsis: si non esset tanta, ut Amoris rhaei mereretur omnes perire.& terram perdere, liraeliis non ius E egillent pollidendo totam terram ill min. Pro quo sciendum quod Amorrhςi noli laee. viii taliam iniuram Israelitis: nisi quia non concesserunt transitum eis per terram tuam usque ad Iordandi cum nullum alium locum transeudi haberem ad te taram suam. Ista autem non erat valde magi a iniuria. imo ut aliquis iudicabit sorte nulla erat,quia non volebant perniittere aliquos transire per terram ipsbrum. quasi timebant lςdi ex transitu. Sed niaior in ciuia fuit
quia rex Amorrh rum occurrerit Israelitis antequ1 inciperent transire per terram eius cum magno exer
citu ad pugnandum. In hoc autem conscierando luteram N. uneti vigesimo secundo. dc Deuterono. secundo, possumus eam interpretari pro utraque Note . Nam si volumus dicere. quod rex Sehon no peccauit, quia non intddebat offendere Iudws, ted iola arcere eos definibus suis, satis stabit, de tunc dicemus. quod litaelitae , licet alias non foveret iustum bellum. tamen ex mandato ini, qui iusterat eis transire per locum illum, cum angelus donum dirigeret eos in co lumna nubis per terram illam, etiam quia Deus ius. iit eos pugnare contra reges illos Amorrh s, fuit factum bellum iustum. Et illa est secura politio, seata me volendo interpretari, quod lacaelitis licebat pustrare contra Amorrh s. ut darent eis transitum per
tetram suam ad Iordanem, Icemus quod tandiu licebat
227쪽
ectat ess pugnare. quandar darent eas locu m, & quia
nunquam voluerunt dare temper licuit eis pugnare, Quoulque totam gentem tilom duorum regu Amotrnsorum descrear, bc tunc poterant transire libere, εο ia in4ion habebant causam pugnandi, quia ram non habebant cautam accipienai aliqua loca de terra sanorrhaeorum, cum iam non retiaret aliqua pars timius ς pro qua deberent accipere loca quia tamen manebant loca de te ta expuli O,vcl octalo tu iste habitatore. poterant IIraelitis iustE accipere loca, ne aliς gentes o . . supcruenientes Occuraxentina, quia quod in nullius
ou:1 ut i ' bonici est, primo Occupanti conceditur: si tamen suis nuci . mici aliqua Sens Amorrhaeorum,qus restitisset Israelimo occu- tis in itaui ilia, ec alia consensi illat: non poterat pugnar/Πri con' re contra contentientes, sed occisis repugnanti bra tenebantur cestacea Milo, bc dimittere loca libera A.
morrhaei, qui non rcii stcbanti Adquid rebatur a Iephte tam longa ratione, quia Israeί- a acceperant roram hanc in bello iusto. MIl. XXVI.
in AE R E T V R cu in Iephte non probaret se
iuste Pollidere, dato quod Lraclite accepissenti tuo bello terram de manu Amorrheorum, ad quid
Probaoat Per tam longam rationem,quod Israelit caecepciant teriam istam in licit Orastor nam ad probationem in i itinentem nenio in iudicio debet admitti iiuncquamquam non contenderet iudicialiter Lphici ruincii dubia: ii ut euitare:robatioiacm ina per- Oiemem Rci pondendum quod Iephte probauit hoc, quia licet Pi Dath lita non e isci Iulii ciens per te tamecra: adii miculam. Ut cuna alias probationibus liasticae r conclodero. Nam tui danaenium debebat esse eo quod Anaos .hς iuste acccsciat dena anu Anam nitarum. ideo Poterant Iiraclitae accirerceani iuste de manu Amori ludorum, ec tunc pi Unciebat ad hoc, ῬPraestae in talio tuito accepistunt terram de mana Amorrhpatum,quia datoqii Od Ananiolinae de Moabiis iuste perdiciti et, de rcca per asscntauste Anaor-rlici. tamentiris is non habebant ius ad accipiendude manibus Amorin runt, ideo cum lenerent Iluxaeluae terram, quq Olmii uerat Ammonitarum,&nunc nullum ius haberent ad possidendum illam, peterent Ammonitae , dc Moabitς tanquam ab iniustor est e. Et dato quod non oriretur ex hoc Ana
monitri iusta causa petendi. tame maiorem colorem
haberent ad reteiadum, quam ii Israelite iusto titulo potituerent. Probando autem bellum iust uni pribatur iustus titulus. Vnde non haberem Aliam nitς colorem petendi ab Israelitis, de sile Iephte con
tus est hoc probare longa ratione. Sed quando de Aegypto conscende l. Dicuntur ascendere, quia terra Cn
naan est altior, tuam terra Aegypti in situ, eo quod est
di seu sti m. Hic incipit ponere mansionum discum mns,nis tui l cx Acgypto,Vt dct Principium narrationi sue. Et ex Aegrin dicitur quod ambulauerunt vique ad mare rubrum. . . quia ibi caeperum i irae Ii K este extra terram Aegypti. Et dicitur quod venerum per lolitudine, quia excudo de Ramelle, urbe, in qua paenerunt Iiraeliis ad exeu-duui , ambulauerunt mi quandam lolitudinem iaciedo quasdam niansiones vlquequo peruenirent in mare rubium. De hoc patet Exod. decimo quario, ecmagis Numeri vigesimo tertio. ubi ponitur Catalogus mansionum δε dicitur: Protecti de Soccoth venerum in Ethan, q in extremis finibus solitudinis est, deinde Hierς maliones, quae ponuntur per terram Aegypti , ique ad mare Rubrum sunt per lolitudine. Coni iderandum autem, quod Iliae is ter venerunt
F apud mare rubrum. Primo quando exeuntes de Ae gypto transierunt illud: LxD. I dc ibi mortui sunt Rc-gypti Secundo venerunt apud .llud qn steteriit in niatione que vocatur Helim. sic dicitur Na.tri Seli morer, minctio. Protecti de Hemia castrametati sunt iuper mare rubrum , de prolecti de mare rubro venerunt in
delerium Sin. Terito licterunt apud mare Rubrum anno quadragesimo ab exitu de Aegypto . quando mortuus est Moyses. & praedicauit totum Deuteronomium corain lirael. Vnde dicitur in principio Ddiiter: Hςc sunt verba, quς locutus est Moy-ies ad omnem Israel trans Iordanem in solitudine campestri contra mare Rubrum : istis tribus vicibus steterunt apud mare rubrum. Sed alias duabus
o vicibus stetit lirael apud mare rubrum , licet magis V distans. Prima vice cum iussit Deus quod recederet Israelitς de Cade, bariae: Nume. I scilicet: Quia
Amalecites, & Chanancus habitan t in vallibus, cras movete castra, id reuertinum in solitudine rer viam maris rubri. Iterum suerunt apud mare rubium interminis terrς Idumaeorum, quando transierit m perviana campei trem de Helath, de Allongaber Deute. a. scilicet profectique inde venerum in lolitudinem, quς ducit in mare rubrum. Sciendum quod hoc, Fc citur hic de mari rubro intelligitur de Prima vice, cicronuntur li: e duae mansiones Iolum ante terram Animori h mim de qua intenditur, Icilicet mare rubi si, dc Ladc,barne , eoqi odii lς ii iniunt principales, ici-H licci mare rubria propter miraculuni, α Cadesbarne Piopter moram, quia mani eruire litae litae in Cades-mine I S. amias non euntes ad aliam mansioncm, ut declaratum est Nume I cap. Et verumus in Cades.
Ista est Cadelesine, vel Cades deserti Sin,quc di de est,ut declaratum est Nume. I r. Et non est intcilipeuia quod immediate post ni are rubiu venerini ui Catas, quia Cadesbarne cst vicesima, vel vicesima ma in inansionibus,ut paret Nume. 33.cap. Considcranduin quod Iliaelitς itis venerunt in Cad cibariae. Prima vicem anno a. ab exitu de Aegypto quando in icrunti siue cxploratorcsi x. in terram hanaan. de quo Nun .i 3.α i dc tui Ic transi: uri erant illi in terram. Chanaan, niti murmurasciat, quaatanaen nIurmu-I raucrunt,inas qiuit dominus inpςnam quod maneret
ce ad solitudinem,qi erat apud niare rubrum, materunt ibi annis ter. I s.dc in piente anno V.ab Exita de Ecgypto primo nam se mouetum castra de loliiudine illa, oc venerum i lcrum in Cadesbarne, suu ux
delerium Sin, ut Paret Numeri visci uno, de tot d
claratum cst. De qua vice intelligitis quod Istaesitavrai Mia Cadesbarae. Quap. XXV II.
V AERE T V R. cum bis venerint Israelite in
Cades, de qua intclligitur. Rei pondendunt K quoia intelligitur ec ic nua, quod patet ea tequenti hicra, scilicet quia dicitiit. quod misit lilaei nuncios ad regem Edom: oc tamen hoc luit in secunda vice.
Nam iii prima vice non militi irael nuncios ad aliqua regem, ted soluiu milit exploratores Ia. in Ierram Chanaan, Nume. I A. in tertia autem vice,militi tractnuncios ad regem Edom, ut per initteret iransitum ei Per terram suam, Nuin et . icilicet, misit in terra nuncios Moyses de Cadesb..ciae ad regem Edom i de fit
mentio de illa vice ex caula lupta alii gnata: de etiam quia hic incepit occasio pugnaui conua Amorrhos,oc capiendi terra Misit , nunιιos aia regem Eaοm. Rei eruit hoc ad Iliaci, qui milit nuncios. Sed Nume o. p.
dicitur quod Moy l niuitiauit citas. Rclponocinium idem
228쪽
idem esse, quia Moyses erat prinreps Israelitarum.
ideo ipse nomine toti populi mittebat. Dicens; ἀ- mitte me ut stam pol mam tuam. Iephte est hic bre. iii loquus, solum eirat tanΝquq tangunt substantiam non curas referre verba petitionis Iliael ad regem Edom. Considerandum quod Israeliis a multis
perierunt transitrum scilicet ab Idun H,5 Moabitis, si Amorrhaeis Deuter. 2. primi tamen fuerunt Idumaei, dem cap. ideo ponuntur hic primi. Et causa fui'. la nulla terra erat, per quam Iiraelitae velocius, ec ita breuiter transire potuissimi quam per terram Ddom. Pater quia Isiaelite erant in Cadesbarne, quς Matin extremitate teris Edom Naaαδcet Cadesbarne est in extremitate terrae Israel in latere meridiano,
ut patet Iosue I s .postea autem non concedente tram situ rege Edoni, coacti sunt magno tempore circubre terram Seir. ut patet D te. a. avi noluit Martiescere precibus erare. Nam dixit rex Edom: non transibis petme .alinquin armatus occurram tibi: Numeaeo. Scstatim egrelsas est obuiam lirael cum infinita multitudine, dc manu sorti, nec voluit acquiescere deprς- canti. Alim quoque ad regem Moab. Non est intelligendum quod immediate miserit, sed non concesso trans tua tege Edom recesserunt Israeliis de Cadesbarne circundantes montes Seir longo tempore contra H Iath,& Asiongaber. Deute a.dc in isto circuitu magno pit populum indete itineris, Sc laboris: dc murmuraverunt, e tunc misit Deus 1 erpentes ignito quim iitras occidebam,Nume et i . postea venerunt Iiraesitae ad ciuitatem Ar, que est Moabitanam. de petiuerunt transitum a rve Moab. ipse transitam pra-ιere contem R. S ilicet noluit rex Moab concedete transitum, sicut nec concessit rex Edom. Maa do Idumetaoluerunt toncedere transitum Natalic
in AE R ET V R quomodo dicitur hie, quM
- noluerunt idumςi concedere transitum litaelitis, quia Deutea.dixenantis raeliis ad regem Amorrhaeum. Aquam pecunia tribue, de sic bibemus, tantii est ut a cedas nobis transitum si fecerunt filii Esau, qui habitant in Seir. Respondendum quod Idumaei timuerunt, quod si Israeliis introirent in tertam eorum, postea non possem inde expelli, ideo notu runt concedere eis transitum per terram, in qua nocere possent. De timore isto patet mutor.tamen dixit Deus Israelitis: transibitis hodie per terminos fratrum vestrorum filiorum Esau, qui habitant in Seir, & tibmebunt vos, dc quamquam non concessissent tran situm Idumei per Cadesbarne, cocesserui per alia patiexegi:namCadesbarne erat in loco tali terre Edom, triquo possent valde nocere Israelitae, ideo per parte illa non concessit transitam. sed concessit quod transiret per extremitatem quandam regni ad Pariem olim. talem apud mare rubrum iuxta duas cultates, scilicet Helath. M Asiongaber. Illa colliguntur allegato cap. scilicet Profectique de Cadesbarne, venimus ad soluetudinem, que ducit ad mare rubrum, dccircuivimus montem Seir longo tempore. Deinde Deus dixit, transibitis hodie per terminos fratrum vestrorum filiorum Esau, qui habitant in Seir: M timebunt vos, videte deligentei ne moneamini contra eos: cibos metis pecunia abnus, de comedetis Iaquam emptam haurietis, dc bibeta : Et sequitur: cumque transissemus fratres nostro; filios Esau, qui habitant in Seit per viam campestrem de Helath,& Λsiuaber. Quod autem istς cuntates sint terrς Edom patet 3. Regum s. cap. scilicet: Classem fecit rex Salomon in Asionga.
ber, qui est iuxta Hadan in littore maris rubuin tem
Α Idumee. Et si e dicitur hie quod noluit rex Edom pretbere transitum,scilicet per locum .per quem peruauitraei,concessit tamen per allium locum. Quomodo scitur qu3d Moabita non e cesserunt transitu nIsraelius Quaest. XXI x.
QVEARETVR ulterius, quomodo dicitur.
quod Moabue non concesserunt transitum Ii-raelius,quia Deutero. x.dicitur quod Mobitae qui morabantur in Ar concesserum transitium lites itis. Re-
ondendum quod aliqus auctoritates videntur lignin re, quod Israelitis non concetarint transitum Moabitae: nam Moabire volebant abigere Israelitas B de terra su ut non introirent in illam ad dissipandum
Nume. 22. cap. Item Deute.2 3. imponitur maledictio Moabitis,quia noluerunt occurrere cum pane, M aqua Israelius quando transibant. Respondendum quod Israelitis concesserunt transitum Moabite, ut patet Deuteron ecundo, scilicet quia Moabitae qui morantur in Ar permiserunt eos transire apud se. Eti 1 dicitur ibidem: Tu transibis hodie terminos Moab urbem nomine Ar, oc accedes in vicina filiorum Ammon cave ne pugnes. Sed dicendum, quod Moabitae non concelserunt transitum IIraelitis per locum,Pquem ipsi volebant: nam sicut voluerant transire per terram Edom apud Cades per transuersum terre illius in parte Meridiana, Ac noluit rex Edom, sed con C cessit transitum per terra orientalem, scilicet per siongaber,ideo volueram transire Israel per transue sum term Moab, dc a parte Meridiana in Septentri natem , ut facilius irent in tetram Chanaan, ic sic nooporteret transire per alia regna usque ad Iordanem, sed timentes Moabitae non concesserunt, sic patet ex verbis Balac regis Moab: Numeti ra .videns Balac filius Sephor, quod pertimuissent Moabitς Israel. Meius impetum serre non possent, dixit ad maiores natu Madian: ita delebit hic populus omnes, qui in ninstris finibus commoratur, quemadmodum solet bossvluestris herbam usque ad radices carpere. Concessit tamen rex Moab Israelitis, quod transiret per extremitate morientalem regni eius apud ciuitatem nomiD ne Ar, quς erat in parte Orientali terri Moab, de hoc significauit hic in litera, cum dr: Venitque ad parte
Orientalem Moab, dccastrametatus est trans Arnon. Ex hoe autem non potuit istaei trasire cito in terram Chanaan. sed oportuit eum transire per tria regn cilicet per extremitatem term Edom: deinde per extremitatem terri Moab postea per terram regum Amoerii eorum: si tamen rex Edom, vel Moab voluisset liberum transiriam prebere, transeundo per terr1 unius non oportebat transire per terram aliorum. Cum autem obiicitur, PMoabite voluerunt abige in Israeli. tu, ne introirent ad nocendum in terra tua, Num. 22. dicendum, et iam concesserant transitum Per terram fiam apud ciuitatem nomine Ar: quia tanaen iam Oc- E ciderant reges Amorrheos, dcerant coniuncti ter Moab,timuit rex Moab. vellem IIraelite introire in
terram Moab ad vastandum eam, ideo vocavit Balaaariolum ad maledicendum Israelitis: Num .vigesimo secundo. Cum autem dicitur, quod maledicuntur Moabi in Deuteron vigesimo tertio. Respondendum , quod fuit ho quia duxerunt Balaam attolum ad maledicendam Iiraelitis. Etiam exprimitur ibi, lnoluerunt eis occurrere cum pane,3c aqua. Non dicitur quod noluerint praebere eis transitum, in quo patet quod transtrum prςbuerunt, tamen ex timore torte noc occurrerunt illis cum pane,ic aqua. AI seu it
re in cades. Hoc refertur ad petitionem factam regilom, scilicet quod post qua noluit concedere tra. situm
229쪽
stum rex Edo per Cadesbarne transuit Israel circuen F se rex Og semper habitabat in Astaroth: Iosue I x. acdo totam terram Edom ex latere: nam si luisset per Cadesbarne transtibata meridie vectus aquilonem, Merat rectus transitus: nunc autem coacti sunt circuire
ex latere, scilicet ascendendo vetius Orientem in latere terrς Edom v ue ad mare rubrum, ubi erant duae ciuitates Idumςorum scilicet Helath, 5c Asiongaber
in litore maris rubri,dc inde transiterunt in terraMoab. ut patet Deuterono. secundo ac supra declaratum est. Et tretam Moab. Circuitus terrς Moab suit in capite mmentali term eiusdem, scilicet postquam transiuit terram Edom per Helath de Asiongaber venit ad quoddam desertum,cta erat in fronte oti et ali terrae Moab, dc postea accessit ad ciuitatem nomine Ar, que erat
capit. ciuia iste erant urbes famosiores regnorum sirorum. Fuit autem ista ciuitas de terra Moab, α cepit terram illam Sehon, ripatet Num 2 i. m. Et dive
runt ei. dimire ut transeam pir terram tuam usque ad uiam.
Scilicet concede transitum usque ad Iordanem. dc ponitur de isto fluuio sine notauiae proprie expresso propter excellentiam, eo quod Iordanis erat iluuius cxcellens in terra illa, in qua loquebantur. Etiam vocauerunt eum sic, quia saepe faciebant mentionem de illo, dc ex precedentibus patebat quod intelligerent de Iordane. Ista verba petitionis non habentur sic Nu.
2 l. dc Deutcia. ubi etiam ponuntur: nam sic est con Conium
suetudo sacrae scriptum: quod quando aliquidi fidiu et dolaciae lide terra Moabitarum,Sc ibi transierant per terra MOa G sis locis ponit. non ponat eodem modo ienaper, sed bitarum. Illud patet Deuterono secundo, scilicet cimque transiss eiraiis fiatres nottios filios Elau, qui habitant in Seir per viam campeli tem de Helath. de Asio. gabet venimus ad iter. quod ducit ad terram Moab, Mibi sequitur quomodo transierunt per terra Moab
in urbe Ar. Et cactrametatus est trans Arnon. Scilicet
postquam transiuit urbem nomine A posuit Israel castra trans torrentem Amon. Quod patet, quia extites Israel in Arnon misit nuncios ad regem Senon, ut cocederet transitum per terram tuam, dc tamen nuncii dixerunt, concede nobis transitum sicut secer ut Moabitae. qui morantur in Ar, Deuter Ono. secundo. Nec volui: intrare terra Moab. Illud videtur contra iam dicta: secundum diuersa verba tenendo semper eandem scitentiam : dc aliquando magis , dc aliquando minus de illa exprimendo: Iliaelitae autem petierunt usque ad fluuium, idest Iordanem, quia in Iordane erat insorientalis terre Chanaan, quam ipsi possessuri erant, ut patet Numeri trigesimo tertio capitu.ilii Hebreo
habetur. Transibimus per terram tuam Uiue ad loca meum.
Ideii dimitte ut transeamus per terram tuam usqueadlocum meum , idest usque ad terram Chanaan, quae est mea, idest mihi debita, & est improprietas loquendi, quia deberet dici usque ad locum nostium:
dc dixit meum: quia barbar:Zat sermo Hebraicus, de idem est cum litera nostra, quia principium terrae Iu- sed intelligitur, noluit intrare in terram Moab, scilicet Id deorum erat fluvius. scilicet Iordanis, adeo polluit doinuito rege Moab, bene tamen intrauit quantum adit
lam particulam, in qua concessit apud urbem Ar, de tamen pollea licet potuisset inuito rege Moab introire in terram eius noluit. Illud patet, quia Balac filius Sephor rex Moab vidit Moabitas pertimescctes Israel, de quod non pollent ferre impetum erus , dc tunc recurrit ad ariolos vocans Balaam,ut malediceret Israe. litis: Nume.vigesimo secundo cap. Arnem quippe consenium est terra Moab Illa verba interposuit lcriptor libri, scilicet Samuel ad explanandum: nam ista non fuersit
in desentione Iephte contra regem Ammon. De At- Dubiu dς non est dubium quid sit, icilicet an sit Oppidum, vel' mons , aut stitutus. Non est autem dubium elle quen- Iordane. Quis ipse Israel verba despiciens . Id est etiam irie, idest rex Sehon despexit vel dii Israel, scilicet, scutdespexerunt alii duo reges, scilicet Idumeorum, M. Moabitarum. Non dimisit eum transire per terminos Ain. Idest dixit quod non dimitteret . Nam postea ipso inuito Mocciso transiuit Israel. Sed insinita malimesne congregata. Scilicet valde magna, est hyperbole, vel hJperbaton, scilicet transcensus veri ex modo loque-di. Sic etiam dicitur Nume.ao.quod rex Edom egressus est cum infinita multitudine obuiam Israeli, ε
tamen Numri ai. dicitur quod congregato exercitu. Et Detit. I. dicitum congregato omni populo tuo. sed idem cli,quia populus iii ius Sehon erat valde multus.
dam fluuium siue torrentem, qui vocatur torrens Ar i qui vocatur infinitus. Egristus es cortra eum inissa non, sed an dicatur tortus Arnon, siue quia stitit apud re aliquam urbem,vel locum nomine Arnon,plerisque est dabium. Sed dicendum quod Arnon est nomen castri, vel scopuli in terra Moab; ut patet Num.viges Ino primo, castrametati sitiat in Arnon quae est in deserto, dc prominet in finibus Amorrhaei. Item quia m. p. dicitur. Ignis egressus est de Esebon, & deuorauit Amon Moabitarum, Sc habitatores excelsorum Arnon: si tamen sustet fluuius, non potius set cremari Amon. Etiam non vocarentur aliqui habitatores Arnon si esset fluui ted necesse esset quod poneretur esse locus aliquis, vel scopulus montis, de si est locus, erit in scopulis montis, cum dicatur Prominere in ii
Est Iessa quidam locus in delerio in terra Sehon regIS. s. Sic habetur Num at . p. lolicet egressus est ea obuia in deletrum. M venit in testa. Idem patet DeuI.2. p. Et fonserresistebat. Scilicet ne introiret Istael per tetra suam,& erat iste locus testa apud Arno ubi castrametati fuerant Israelitς in principio regni Sehon regis. Tradiditque . Hic ponitur iecunda ratio , qua prinbat Iephte intentionem idam, scilicet ex dei auctoritate, scilicet quia Deus tradidit Amorrhaeos in manus Israelitatum, bellum erat iustum, dcea,que obtinetur in bello eiticiuntur capientium ergo non tenebantur Iiraeli ad testitutionem. Tradiditque eum dominus in manu Israel. Scilicet dedit Israelitis victoriam,vi eumnibus Amorrhel: vocavit Arno conlimu terrς Moab, 1- Occiderent, de caperent terram illius quasi dicat, non quia est in terra Moab in extremitate eius, Sc diuidit ' potuissent Israelitς contra regem Seho,nili ex Dei in Moabitas, de Amorrhςos. sic patet Nume.Vagesimo luntate, qui lubiecit hunc regem potentem Israelitas.
Primo cap. Misit itaque Israel nuncies ad Sehon regem Amorrisorum . Quia Moabit dc Idumaei noluerunt totale transitum praebere per tetram suam Israelitis e coacti sunt petere transitum a rege Amorrhaeorum. Voc
tur ille Sehon rex Amor thaeorum, non quod ipse esset rex omnium Amorrh rum, sed quia tota gens sua erat de stirpe Amorrheorum,& tamen prςter gentem eius erant multi alii Amor 6 in terra, quae est citra Iordanem ad occidentem, ut patet Iosue quuato,pς β 2' ubi habitabat ia Gebon. Est Esebon nomen ciuitaUS ma' gne in regno tegis Seli in qu semper ipse lubitabat:
cum omni exercitu βιο. Idest etiam totus exercitu eius
traditus est in manus Israel, scilicet quia non potu runt aliqui eilugere de exercitu regis Sehon. sed om
nes perierunt. Qui percussis eum . Scilicet cum exerci
tu suo nullum derelinquens vitς. Et possedit omnem terram Amorrhri habitatarii regionis illius. Scilicet mortuo exercitu ipso pugnauat contra illos, qui latebant in ciuitatibus, Moppidis: de intersectis illis polledit om- Iose mnem terrain illorum. De morte autem Amorrhwrum loquitur Iosephus Antiquitatu lib. qtrarto dicens. 'ium suo persequentes Populos regis Sehon, non fatiga in
230쪽
tantur iaculis, M landibulis percutientes: laborauorantque potius propter sitim quam propter pugnam:
erat enim tempus aestatis unde cum multi ad fluuium concurrit lent, ludaei circunstantes eos occidebant. Ddit mos fines eius. Llest terram vinii tersam illius caep Iunt,que erat inter omnes fines siue termino qui ex-rrimuntur hic. De Amonmme I M. Arnon est parum ad orientem terrae huius, de partim ad meridiem a.
Quod patet quia Arnon est confinium terrae Moab, ω regis Amorrhaei supra inlitera,& Num. 2I. c. 5c t men Moab est ad meridiem tertie Sehon Amorrhaei. Dem Ar ergo etiam Amon ad Meridiem est, sed est circa latus
μ' orientale. Ieboc autem torrens partam ad Occiden
tem partim ad septentrionem: nam Ieboc est apud Iordanem i Gene. trigesimo secundo, dc ramea sinis soli- Iordanis est ad occidentem. Hic autem ponitur A non pro parte meridiana,& Ieboc pro septemtrion, Ii. Et defustudine υφιe Iordanem. Solitudo est terminus ocietatis terrae huius, dc est apud sinum arabicum maris rubri Iordans ponitur pro termino Occidentali,5c sic ponuntur hic omnes quatuor termini temt huius Sehon. De terrae huius ternianis dicit Iosephus qua to antiquitatum, scilicet, terra regum Amorrhae rum est inter tria flumina posita: natura insulae tenes, quam a meridie Arnon circundat Ieboc septemtri nis circuit latus, qui in Iordanem fluuium cadens illi etiam nomen tradit: occidentalem vero portum eius regionis Iordanis ripa concludit. De Amon dicit: Amon fluuius de montibus Arabiae deicendem per totum desertum fluens in stagnum asphallide erumpit diuidens Moabi tide in .dc Amonitam,quae est terra fructifera. Dominus ergo Deus subvertit Amorrhatum pu-Wiantem contra illum pro populo suo Uael. Idest Deusdestruxit Amorrhaeum regem pugnantem contra illia. scilicet I ita ei. Pro populo tuo Israel idest ista fecit pro populo suo lsrael gitu nevis possidere terram eius luest Deus acqui uiuit terram illam pugnando pio populo suo quomodo ergo iustum est, ut tu qui no laborasti, possideas terram illius
An bene arguat Iephte contra regem Amon , sciscet pcum Deus adiuviisset Iudaeos in bello ad capiendum taram Amo curam, g, iuste possederent illum. Il. Axx.
UAERETUR, an ista ratio Iephte sit conueniens, scilicet Deus tuus adiuuia Iliael contra Amortitaeos ad obtinendum terram,ergo iuste illam possident. Respondendum, quod non est suiliciens ratio quia Deus interdum adiuuat quosdam fouentes
iniusta bella. & eis quasi nihil facietibus Deus pugnat P illis, & subdit eis aduersarios. sic patet de rege Amy-
Ilorum, suem Deus misit ad pugnandu contra Pirae iitas, id ipse a Deo mouebatur,oci diuuabatur: dc facilitas victoriarum eius erat a Deo,ut confringerentur Iudaei,ut patet Isa. Io. scilicet. Vae assur virga iuroris mei, de baculus ipse, in manu eorum indignatio mea, ad gentem fallacem mittam eum, ut auferat spolia,ec diuidat praedam. Et ibi Deus increpat eum,quia sortitudinem,quam sibi Deusdedit ad stibiiciendum gentes multas,alcripsit tibimet. Ide patet de Nabuchodon sor,de quo dicitur Abacuc primo: domine in iudiciumluisti eum, dc tortem, ut corriperes iundasti eum. Sicut etiam patet Isa. 1 .dc 7. ubi ponitur de isto Nabii. chodonosor q) Deus ei subiiciat faciliter liraelitas, Miamen maviselium e ibis isti faciebant bella iniusta, Lex iniqua intentione nulla caula subsistente M aud liter se habebant : sicut dicitur de Sennacherib Isa. Io. Ipie autem non sic arbitrabitur, sed ad conterendum erat cor eius, Mad destructionem gentium non Pau- A ph. Tolb super lib. Iudicum.
dieare de Dunicis suis eu in micis suis:
A carum, de propter ista iniusta Deus bella insititistis
mala,ut patet de Sennacherib allegatoc de de Nabuchodonolor Abacuc primo ergo licet Deus ali suem adiuuet, non tequitur, quod foueat iustum bellum. Item patet in bello quod secenmtoinnes tribus Israel contra tribum Beniamin, quod tuit ex bona intenti
ne , scilicet ad puniendum scelus grauissimum , de
ex Dei conssilio, de Beniamite erant peccatores graui simi. dc tamen Des adiuuit Beniamitas contra totum
Israel, dc ceciderunt de Israel in primo bello viginti duo millia,S in secundo ceciderunt decem octo mittilia: dc tamen Deus iubebat istis, q) ascenderet ad bellum , ut patet infra ro. de ipsi propter eum solii in pugnabant, ut iniuriam ei factam punirent, ergo quam-B quam aliqui adiuuentur a Deo in bello, non constat eos habere iustum bellum. imo generaliter omnes, qui victoriam in aliquo bello habent a Deo illam habent: de tamen certum est multos interdum bella iniusta gerentes superare. Ideo quam Juam Israelitae astuti a Deo contra Amorrhaeos caepissent terram: non sequitur, quod iusto bello accepillent, sed quae non obtinent ut iusto bello , non pollunt teneri iuste , ergo non poterant Israelitae tenere terram, quam obtinuerunt de Amorrhaeis: ex hoc quod Deus adiuuit illos ad capiendum eam. Sed dicendum, quod Israelitae habuerunt a Deo mandatum, quod pugnarem contra Sehon regem, Zc quod possiderent terra
eius Num. 2i .dc Deuteron. 2. cap. de quia mandatum
C Dei facit quamcunque operationem l citam, etiam ii, alias ipsi foret per se mala: sicut patet de homicidio innocens in Abraham, de Isaac. sic etiam in furto Aegyptiorum, de similibus. Ideo Hebraei Amorrhaeorutaram iuste possederunt.
rare hanc causam astulerit Iephte . Quaestis XXXI.
c, VAE R ET V R de ista eausa, scilicet et Deu
vi Israel si ibuet tit Amorrhaeos, de Ob hoc debebatur terra i pii Israelitas clim non sit si isticiens, quare nudi tale illam allegauit Iephte . Respondendum, 'iaod con .pΡι argui D iraqueincunque potest argui duplici: er. Uno modo Myraquc ex iri quae per se vera sunt vel absolute. Alio minio ς- ἐμοῦ ex datis vel concessis ab ipso: unde licet politio al. ius lit falsiisssima ex eis, uae asserit illa, ita arguitur contra eam, sicut cxve cisiimis simpliciter. ita ista ratio non erat suiliciens absolute, quia tamen rex Amon haberet eam pro conuenietur,licebat argui ex illacon Gemiliatra eum. Pro hoc sciendum, quod Gentiles puta- os bairi, quod singulae gentes habebant sibi Deos speciales, de illi pugnabam pro illa gente, contra qua in-cunque aliam gentem, oc ipsi Dii gentium diuersa-
ruin pugnabam inter te pro gentibus colentibus eas. Sic enim introducit Virgilius titio. Aeneidos Deos Troianorum conuenisse inconsilium, dc Deos terra:
E Italicae, M Graecorum. dc quosdam pugnaste pro Aenea. dc Troianis, alios vero pro hostibus horum . Sic etiam ipsi Dii unius gentis arbitrabantur alias gentes, a quibus non colebant tar, Vel quae pugnabam contra cultores tuos, esse hostes. Nam luno vocavit Troianos inimicos tuos , quia Pugnabam contia a Graecos cultores suos: unde dixit ita pruno Aeneidos ad Deum ventomm . Gens inimica mihi Tyrrhenum nauigat aequor. Et ibi orauit, quod submergeret Troianos in mare. Haec eadem opinio tuit apud antiquos Gentiles tempore hoc: unde Philistiim pugnantes contra Israel, icientes quod venisset arcam castra, timuerunt ves-