장음표시 사용
311쪽
Item sit sim est, quod Samion haberet secum Philisthinum, qui iboliaret mortuos: nam istud applicat Rabbi David ad occilionem,quam secit Samso apud Atelaesonem praecedenti cap. Sed non videtur stare, quia nullus auderet de Philisthinis ire cum illo, ne roputaretur reus criminis pro societate criminis. Item
Samion nollet tecum aliquem Philisthinum habere, ne ille deci araret iniquitatem illius Philisthinis alijs. Item dato quod habuisset ibi aliquem Philisthinum
secum,constat,quod hic nullum nabuit quia ipse ducebatur vinctus 1 viris Iuda, ut poneretur in manibus Philisthinorum, Sc rupit vincula subito, atque pugnauit contra exercitum Philisthinorum, dc ipse i poli, vesp. docuerit morientes. Dicendum ergo, quod non stat alia qsitum. qua istarum solutionum rita dicenda. quod Sam lonerat Nararcus perpetuus,M polluebatur in occidendo aliquos,& tangendo mortuos, quia erat contra legem Nazaraeorum, dc tamen Deus non reputabat illud in eo tanquam pollutionem, eo quod Sanalon ad hoc suerat a Deo consecratus, ut occideret Philisthinos, sicut signi ligavit angelus, dicens, quod ipse inciperet liberare Isiael de manu Philisthinorum: liberatio tamen ista no fiebat sine bello, Scocciuione: ideo oportebat iplum vacare ostionibuLM tame angelus, qui ista dixit de nunclauit. quod sanison esse semper Nararaeus .f. ab utero matris vlq: ad mortem, supra I 3. P. ergo innuebat, quod sit mulseruati poterat in Salonestatus Nazaraeorum cum pollutione super mortuo.
mare viri Imla videntes Samionem pugnantem contra Philisthinos, non desinu runt eun .
QUAERETVR ulterius, quare viri Iuda viden.
tes Samsonem pugnante contra Philisthinos, non adiuuerunt eum. Rei pondendum, p Iiraeutae erant subiecti Philisthinis illo tempore soluento tributa,ut colligitur hic,& praecedenti cap α non aud bant insurgere contra illos: credentes, quod si nunc contra eos pugnarent, pollea congregaremur omnes Philisthiiii.& delerem urae luas: nec enim dabat Deus cor Israelitis contra Phili thinos propter peccata lira, ideo licet haberent ducem optimum,non audcbant Pugnare. Alia caiisaci se poterat, quia ipli videbant, quod Samion solus pugna in tu iliciebat contra Philisthinos: ideo credebant uuitile esse, quod ipsi pugnarent : imo credendu cit, v qn Samion pugnabat nunc contra Philisthinos, nullus de Braelitis erat praesens: quod colligitur inita,quia finito bello in Samson litimoriebatu t,no fit mentio,i ibi esset aliquis, qui astaret ei.vel cosolaretur eum o sorte hoc suit. lilia Philisthini erant in extremitate terrae tuae expectatrio, quviri Iudae ducerent ligatum Samsonem, oc cum viri Iuda accesterum ad teta nos terrae tuae relinquerunt ibi ligatum Samionem dc redierunt in terram suam: M tunc Phili filii ni venerunt ad tenendum eum,& ipse rupit vincula, de pugnauit contra illos.
supra et . Et ait: In maxilla asini, in mandibula
pulli almarum deleui eos, de percusti mille
N ij.1;, VisOS Cumque laςc Verba canens comples ea Ioiae set, proiecit mandibulam de manu, & v
cauit nomen loci illius Ramathlechi, quod Caieta is interpretatur eleuatio maxillae. Si ueni que valde, clamauit ad Dominum, & ait: Tu dedisti in manu servi tui salutem hanc maximam, atque victoriam, dc en siti morior,
Aeth. Tolt. super lib. Iudicum
A incidamque in manus in circunciso ruinta. Aperuit itaque Dominus molarem dentem in maYilla asini, & egressae sunt ex eo aquae.
Quibus haustis, refocillauit spiritum,
vires recepit Idcirco appellatum est: nomen ab loci illius, sons inuocantis de maxilla, vs ita lui
que in presentem diem. ludicauitq; is aetiti diebu, Philisthisim viginti annis.
Et a ii In misi rata. Hic ponitur tertium huius partis, scilicet gratiarum actio quia pro victoria sibi a Deon data cepit catare coram Domino id, quod sequituris. In moiha asini η mnestati pulti as narum detriti eos. Illud est canticuius Domine Deus gratias tibi ago, quia inniandibula asini . i. habens solum unam mandibulam asini deleui exercitum Philisthinorum. Et replicatur sententia ad modum carminum nam maxilla asini A mandibula pulli asinarum idem sunt. An vero istud sollini fuerit canticum, vel fuerit solum principium , cantici.& alia taceantur non apparet: sed creditur, Qiste erat primus versus , qui replicatur, sicut in multis versus incarnaimous sunt versus intercalares qui replicantur di i ctis quibusdam sentetiis. & obseruatur in carminibus vulgaribus semper: apud Poetas autem interdum fit in illis qui obiecitant intercalates versiis. Sic accipit ut
C in Ouidio in libro Heroidum, sue Epistolarum in Epistola Deianirae ad Herculem, quae incipit.
crata ον Aetoliam tittilis Accedere nostris. ει versus, qui repetitur eIi. Inpia quid tabur.is Deianira morid
Idem obseruat Thodolus in fine sui libri, scilicet
cede die, cors,quia nescit cedere virgo.
Sic etiam Virgilius in Bueoliosi est versus.
Incipe Menalios Mecum mea tibia versus.
Et in alia Ecloga ponitur alius versus intercalaris,s
Duc te ab urbe mea carmina ducite Daphnim.
Sie David saeit in plancti a promule A lonathar.
Reg. i. ubi repetitur versus, scilicet: Quomodo cecio derunt robusti, de perierunt arma bellica: se etiam Psal. i . ponitur virus versus intercalaris. qui saepe repetitur, scilicet. Confiteantur Domino misericor dis eius, de mirabilia eius filiis hominum. Samson autem fecit nunc istud canticum, quia coniuetudo erat Israelitis quando aliquas pugnas mirabiles faciebant ad laudem Dei iacere eantiea: sic enim Movies secit nugnum canticum, cum perierunt Aegvptii in mari rubio,N habetur Exodi decim lumio. scilicet. Cantemus Domino: gloriose enim honorificat est: equum de censorem proiecit in mare. Sic etiani
post bellum natae contra Susaram factum cst magnucanticum Debborς quod habetur supra quinto, sed istius cantici solum habetur principium. Sic etiam Ε interdum apud gentiles factis magnis bellis fiebant carmina in laudem victorum iactum est, quando
Sin rex cspit terram Moabitarum, ut patet Num crivigesimo mo capitulo. Et percisis muti viros. istud etiam cantabat Samson. Necelle est autem,quod isti mille manerent mortui, aut vulnerati ad mortem in campo. M Samson computaret eos finito bello. at mquin nescaret quot percussisset. mi'eh/c canem v laeomptisset. Qia ista verba erant tanquam versus intercalaris, qui repetitur, & sicut in principio cantici ponerentur, ita de in medio. de fine, SI se compleba
tui in eas canticum . Proiecit manditiatim de manu.
Quia iam non erat necessatia , : sorte enim sinitobullo semper ieiunt eauias, dum inuestigabat eos,
312쪽
N; tetit si quod poli Philisthi H
qui eorruerant in campo: ut siquis sorte illorum non Ferat mortuus occideret eu m: nunc autem numeratis
eis,dc sinito Cantico proiecit, maxillam in terram. It vocavit namen loci issuti Ramathlecbi. Istud nomen
impositum fuit a casu,qui ibi fuit, squia in maxilla occulit ibi viros mille. Quod intre retatur Heuatis maxill
Illud non estin Hebreo sed additum fuit ab expositore dc translatore nostro, ut sciatur quid sis nant nomina in Hebraeo: nam Rama,vel Ramath interpetratur eleuatio,vel excet sum: Lehi. vel Lechi corrupta voce significat maxillam. sitiensque valde Hamatiit ad Domonn . Hic ponit quoddam miraculum, quod
accidit poli occisionem Philisthinorum, squia Deusdedit aquam lupei naturaliter Samstini de maxilla asi-m: oc dicitur quod sit ut valde, quia laborauerat ni- Gmis Samson pugnando contra Philisthinos, cum occidisset mille ex eis labor autem caulat calorem,&desiccationem de consequenter sitim quandam: videns autem Samion, P non haberet aquam, nec erat adpropinquu aliqua aqua recurrit ad dominum: nam incis ubi iam delicit potellas, dc prudentia humana, d hemus semper addit in recorrere, ut patet a Paralip . p. s.Sed cum ignoremus quid agere debeamus, hoc tot uni habemus residui, ut oculos nostros dirigamus ad te. Tn dedisti in manu servi tui salutem bime maximam atque victoriam. Ide si tu secisti per manum meam,
ut sum semus tuus, istud bellum magnum,cς Occibi sunt mille viri ab uno viro inermi . vocatur suus maxima, quia ipse liberatus eii a morte: dc quia suit per Hexcelle iuem modii pugnandi vocatur victoria maximae vocatur autem victoria. quia non solum ipse liberatus suit a morte vi potest fugisset: sed etia obtinuit victoriam de Philisthinis congregatis ad bellum,nul- Ie viros occidit, Fe reliquii exercitum disperdidit. Et en siti morior. Scilicet quod non habeo aquam nec possum ire ad aliquem locum ubi habeam aquam, quia Prius siti moriar, quam ad locu aliquem vadam, ubi
reficiar. Incidamque inmunibus incicuncisorum. Scilicet
ego lassabor siti, de desciam paulisper. de antequam
moriar venient Phili illi mi, qui incircuiaci siliant,octenebunt me, dc iii manibus eoru moriar. Ex hoc patet quia qua do Salon pugnatiit contra Philisthinos, non crat ibi aliqui de viri, iuda,vel lirael cum eo, quia tuc Inon dixisset iple: incidau; iii manus Philisthinorum, quia dato φ moreretur i iii, no incideret in in anus Plii listhinorum, eo φ viri Iuda ducerent eum in terram suam, sed timebat, i moreretur, vel lassaretur in locolpib.in quo erat,de venientes Philisthini tollerent ea. Orabat autem hic Silon valde luatorie ad Deum quasi dicat. Tu domine Deus dedisti istam victoriam mapirant per manus meas ad laudem tuam , dc tamenti nune liti morior, de incido in manus Philisthinorum , nulla erit gloria de ilia victoria, quia ego, qui
eram victor, ero victus cadensiti hostium manibus,
de se istud opus mirabile, quod Uilli, nullius vim
litatis erit rideo ut opera tua non tint superuacua, dat hi aquam,ut b. bam. Aperuit itaq; Dominus mola. rem dentem tu maxilla asini. Deus codescendit praecibus Samsbnis, quia mite Orabat, de confidenter, Iciens lDe s pollet ei dare aquam quocunq; vellet bc de maxilla illa, de qua occiderat Phili lilii nos fecit prodire aquam copiolam: de ad hoc excullit unum de dentibus maxilis N per ibramen illius egrediebatur aquae
tanquam iraturigo sontalis esset intra maxillam, de prodiret vena aquarum per rupturam eius,sicut fit in terra , in qua laterem aqua: Viventes. Et egresia fiunt ex eo arua. Ideli de uno loranune maxilla: egret is sunt aquς ccipiolae ad satiandum Sami Oncn ν.
uibus havisti, resci illusis stiritum. Ideli postquam hau-shideli bibitae auel Ota uua accieauit Irmtuna,
quia iam incipiebat deficere, dc anxiare ad mortem.
Et xim recepit. Nam prius cum sitiret nimis vires sugerant valde debilitatς: 5c ob hoc timebat, quod uici deret in manus Philii hinoria quia dato, quod vivens
esset si superuenirent aliqui Philisthini, non posset se
defendere ab eis, oc incideret in manus eorum. In Hebraeo habetur. Et vivit. Vbi nos dicimus. Marci recepit. Sed litera nostra est conuenientior ad expri mendum quia non poterat nunc vivere nisi mortuus fuisset: sed dicitur. Diuit. Id est reuixit spiritus eius. scilicet, quia prius erat tanquam mortus prae siti. Omodo fluxrrunt aquae de maxilla asini, o quantum dura. uit illa scatis iv. Qua r. XXX.
QV AE R E T V R, quomodo fluxerunt aquae
de maxilla asini. Respondendum, quod Deiax poterat dupliciter hoc facere: uno modo, quod cre rei aliquas aquas de nihilo, sicut secit in exordio terii
creans omnia de non ente. Secundo modo,quod de aliqua materi cilicet de aere formauerit aquas, sicut de materia sormauerat animalia,&arbores, de hominem atque foeminam, de cetera entia distincta in speciebus suis. Sc istud adhuc fieri poterat dupliciter: uno modo, quod de in ateria illa per diuinam virtutem sine aliquo naturali agente formala et lubito aquas: alio modo, quod per angelos format s fuerint appli cando
activa pallivis, icilicet, licui generantur aquae in sui sontalibus originibus. Nam iubintrante aere ad loca, in quibus generantur aquae per frigiditatem loci coi densatio tu, dc conuertitur in aquam: sic igitur poterat dari frigiditas talis in circuitu maxillae,quod aerem circunstantem conuerteret in aquam, de licEt prius non esset ibi talis dispositio, tamen angeli poterant i , ciliter hoc operari . Sciendum autem quomodocun-Jue ponatur illa aqua producta, quod ipsa non egis ebatur de maxilla asini perdentem erutum,quia intra maxillam non erat, sed faciebat Deus locum g ne rationis illius aquae esse in soramine dentis ablati. de sic videbatur aqua egredi de maxilla. Sciendum etiam, quod Samson iam proiecerat istam maxillam in terram,ut supra dictum est, de tamen cum ipse oraret ad dominum pro aqua,coepit erumpere ita altum impetus aquae de foramine dentis, quod Samson via dens, coepit maxillam, de bibit. lndurauent scaturiss aqua in maxilla asi , DRquam bilis
in AE R E T V R xlterius , an durauerit scatur
. gQ aquae in maxilla illa postquam desiit bibete Samson. Aliquis dicet quod non, cuia istud factum
est supernaturaliter stilum ad latiandum Samionem: illo ipitur latiato non maneret miraculum. Respondendum,quod cum aliqua fiunt hiat ulmodi miraculose ad aliquem finem habito illo fine , ut commun ter deficiunt, Sc quia sic fiebat ista eruptio aquae pro Samsone, videtur, quod illo fruato, cessauerit . Dicendum tamen, quod aliqua facta sunt se miraculose M tamen durant vique in hodiernum diem tsic namque Deus dedit Israelitis aquam in delerio in Raphidim de petra Horeb ad satiandum populum, ut patet Exodi decimo leptimo, δί tamen totas ille,qui tunc nouiter facilis est, manet usque hodie, de pro Ptercum tota illa vallis Arabiae, quae ab antiquo inhabitabilis fuerat, facta est habitationis bonae , ut Patet in libro de diuisione terrae sanctae, ubi agitu de Arabia : sic ergo aliquis dicet, quod maneις
313쪽
Rei pondendum, non est dubium quin posset ma- A pnis est liber iste, scilicet per Samuelem. Fluxerunt
i ere,quia Deus potest quandocunque voluerit, id qd
voluerit operari,dc tamen Deus nunqua operatur miraculoSe continue. quia tuc operatio miraculosa esset
sicut naturalis: sed si miraculii aliquado fit cito cessat. De ista te autem Arabiae in Raphidim. dicendu, quod cimi Moyses percussit virga coram filiis Israel. no erati aqua, nec virtus scatur: ginis sontalis, sed Deus siu. bito formauitaquas, id fecit eaes copiose defluere, da quia locus ille erat dii eositus ad hoc, quod fiat natu tagignerentiar ibi aque,sicut in aliis locis accidi ut tunccniceretur nouiter sons ibi de i1 non fluerent ibi aque supernaturaliter, sed naturaliter genitae, sicut in aliis scaturiginibus sontalibus: in maxilla autem, non po- autem inter Samsonem Sc Samuelem soluin anni quadraginta , quibus praesuit Heli lii iram: is sacerdos, primo Regum quarto, Sc tune Samuel factus est tu.dex dc ilietitit vltimus iudicum. I. - I ruri in Hebut Nil ibi di vi inti annis. idest fuit iudex Israel
viginti annis , dc tunc erant dies Philisthinorum ,
idest dies quibus Philisthini dominabamur Israelitis,
V AE R E T V R. quare dicitur hie iudicauitterat sic fieri, quia non poterat esse intra maxillam lo- B M Israel, quia in aliis iudicibus nunquam poniturciis contentilius materiae conirert ede in aquam, quia
Aeth, e5 tota erat lolida. Etiam deficiebat ibi qualitas conuem .eiso quo siua.quia illa conuersio fit per codensationem, ideo modo N. densatio fit a stigore, ed non pol esse in foramine maxillae talis frigiditas, quia aer existens in circuitu aliqnesset siccus de aliquando calidus, ideo non fieret ibi cotinuus defluxus aquarum: tale enim non potest fieri, nisi in locis subterraneis , de absconditis valde, ubi aetnon potest alterari ad tot qualitates,sicut hic super tecram: si tamen tantasiaisset stigiditas maxille. t semper
in ea duraret, poterat emanare aqua ex illa per colae sionem aeris circunstantis, sed modica aqua illa esset: tempus, quo iudicaueiunt quousque ponatur mors illorum : hic autem ante mortem Samionis ponit ut tempus iii dicatur. e eius, bd quare postea replicatur loquenti capitulo. quod iudicauit viginti annis. Respondet Rabbi David in hii quoi hoc factiam est, quia usque ad tempus istud viii A est nidicasse Samson dc non amplius: eo quod post hoc non egit aliquid mirabile nec tirnebant eum Philisthini, sed captusest ab eis. Sed dicendum, quod non stat, quia post haec
Samson concutiens domum diruit eam super Phili. sthinos, de occidit tria millia, sequenti capit illo, etiam timebam eum Philisthini de insidiabantur ei quando se est in lapidibus tempore hyemis, quia ex frigiditate ingressi is est Garam, δί secit ipse opus magnificum; complexionali adiuta a frigore temporis aerem circa C scilicet eruit portas urbis simul cum vectibus impostantem conuertiant in aquam condensando, de videt viris qui semper emanare aqua de illis. Sic etiam est quidamdam . qui lapis preciosus valde frigidae naturae qui semper suda
semper ta re aquam videtur, bc sic est, nec ab hoc cessat in tem pore aestatis. Et istud est, quia perfrigiditatem complexionalem alterat aerem, dc condensat,ic in aquam vertit non ergo Poterat manere maxilla aquam cinitatem naturaliter, sed si manebat Oporteret, quod si p
. continuaretur miraculta: Deus autem non latinuat
miracula, cum illa fiat propter caulas valde speciales. Determin. Ideo certissime dicendum , quod non mansit mandruquae t. hula aqua iliae sed solum durauit dum Samsonti bir, de illico cellauit. ii tamen mansiisset semper fluens nissuit humeris suis, tulitque in montem. Dici miser; quod si scriptura polinii et istam clausi tam circa principium capituli sequemis ubi dicitur: Post haecam uit mulierem, qtiae habitabat in valle Soreth: conia menter diceremus. quod posuillet hic tempus iudicii Samionis : eo quod sequens tempus non Ipectabat ad honorem, dc principatum Samionis, sed ad ignominiam, eo quod captus est a Philisthinis, in carcere ad molassicut asinus ligatus est de periit ibi totus honor temporis praecedentis capituli. Et si obiiciatur,quod in morte Occidit multos de Philisthinis. Dicendum. quod illud factum non excusat ignominiam Samici. nis,quia captus. dc in potestate holitum crat, quando fuisset res preciosior.dc utilior toto orbe: nam ipsa ita L, ista egit: uleo potius vocari debebat seruus insurgens,la valeret plut quam Uium regnum, cum pollet quocunque ferri in manu hominis δc tamen praebebat coriolissimas, dc indeficientes aquas. Idcirco appellarum est nomen loci lictus foni inuocantis de maxilla. Scilicet licus,in quo tunc Samson erat, vocatus est fons inuoca. eis, icilicet soris Samionis qui inuocauit ibi domanum,
ut daret ei aquam, de dicitur de maxilla reserendo ad sontem 5c non ad inuocantem scilicet quod isti ons de maxilla erumpens. In Hebraeo habetur. Fons climantis, quι est in Letu. Idest vocatus est locus ille sons .clamantis, siue inuocantis, de est in Lehi. id est in Ramathlehi. Considerandum autem, quod iste locus habebat nunc duo nomina, quae euenerunt ei, qualissimul propter diuersos casus, Icilicet Ramathlechi ν- .Pter Plutili limos, qui occisii lunt ibi cum mandibula asini persam lonem: dc vocatus est fons clamantis Urter aquam manantem de maxilla asini. Et ista duo
nomina manserunt simul loco illi pro semper: non. fictum est in quibusdam aliis locis. Nam Israelitae venientes de monte Sinai in desertum Pharam mut-
mutauerunt,dc accensus est ignis contra eos, vocatusque est nomen loci illius Inceiisio. Et post paucum
ibidem concupierunt i iraelitae carnes, de deest donainus coturnices, δc postea occidit multos de Istae litis, ob hoc locus ille vocatus est sepulchra concupiscen. tiae. De utroque patet Numeta undecimo. V e se prasentem diem . scilicet usque ad tempus, quo sc
Alph. Tost. super lib. Iudicum
quam holitum princeps pugnans : dc tamen scriptura non sic polum . Ideo dicendum, quod scriptura non secit iliam duplicationem, ad signa ficandum ali, quid speciale, quia non omnium , quae in scriptura iacta ponuntur, ratio reddi potest, nec conari debemus ad illud, quia multa dicta linit ita perabundanter ex conditione idioniatis eorum, qui scribet an . Unde Hieronymus multos modos loquendi Hebraicos mutat in itera nostra. Si tamentilli fuissent siespecialitet positi ad aliquid significandum, non mutati tua stem a Beato Ieronynio.
Quomodo computantur illi vi Hirti Mini. quibus praefuit Sa monta. uia. XXXIII.
QV AE R E T V R ulterius, quomodo computantur isti viginti anni, quibus praesint Samson.
Rei pondendum , quod de fine istorum annomnia non est dubium, ubi ponatur: nam in quolibet iudice erat finis tuae iud caturae mors sua, de sic necesse erat, quod in Samsone finis illorum viginti annorum erat mors sua: sed de principio eorum est dis- ficultas, pro quotciendam, quod isti viginti anni possunt habere triplex exordium lcilice quod inchoent ante nati itatem Samsonis, scilicet a morte Abdon, quietat iudex praccdem, veta natiuitate Samsania,
314쪽
vel a tempore, quo coepit pugnare contra Philisthi- F inciperent bella Philisthinorum. e durarent isti bella
nos, scilicet quando deicendit in Thamnata, dc accepit sponsani: nam tunc fuit initium bellorum tuorum ordo in contra I bilisthaeos. Prima positio videtur esse necet--ο bM seria, quia in omnibus iudicibus erat iste Ordo, quodia .Qb mortuo uno iudice mox inciperet computari tempus alterius, liceti pie non illico si iccederet, quia transirent aliqua tempora sitne iudice. quibus Israelite subiicerentur gentilibus, ut declaratu ni etesii pra ter i. o. dc quarto: ideo oportet, quod post mortem Abdon
mox incipiant computari anni Sarationis .3 Item totum tempus quod tuit ab exitii de Aegypto usque ad aedificatio item templi Salomonis computatur per topora iudicum coniungendo eis duos reges , scilicet aliquanto tepore,cum sint multa bella. 5 post viginti annos ab inceptiis bellis moreretur, dc sicci set an nolu . vel quasi. Sed ista positio sustinet magnum inconueniens,quia tunc totum tempus quod i luxit a morte
Abdon praecedentis iudicis vlq; ad annum quo Sam. ion bella inciperet,non compreliendentur sub aliqua lumina particulari, dc deficerent tot anni dei unima totali,qui ement viguuiquinque, vel plures, S tamen falsum est, cum iam ma totalis colligatur praecisa ex flammis particularabus, ut inductum est iupra 3. ideo non stabit ista computatio. Aliquis autem poterit dis inimcere, quod Samson natus est vivente Abdon, vel , tositio uahialon, id tamen principium indicaturae suae tirit pri- Saule in de David, dc quadraginta annos mansi misci mo anno post mortem Abdon,&tunc videretiit Gadeletu: si autem inter mortem Abdon , 5c Samsonis bene stare .s Samion esset magnus quando incipe- computarentur in tepore Sam- ret tempus iudicaturae idae, ut pote, si ellet annoruao. essent aliqui anni non sonis, nec Abdon, sic deficerent isti de summis parabcular: bus, ex quibus colligitur neces lario summa illa annorum quadriragetoria octuaginta,ut patet I Reg 6. quae sumina colligitur praecisa ex summis particular, hus intermediis, quae habentur in isto libro cum qu draginta annis deserti, M annis Heli Samuel Saulis, de vel plus, de posset facere conuenienter opera bellica.& moreretur anno m. vel quas. Etiam non sequeret in conueniens ex parte principii, quia computaretur iudicatura Samsonis a morte Abdon,& non maneretali ora lumina annorum intermedia, sicut manebat computando alias. Sed dicendum, ς ista positio non
c quod Samion natus fuerit antet mortempore computarentur, non pollet colligi praecua lum- o ou coeperunt quaaraginta anni, quibus II raelitaenia illa totalis ex summas partialibus, bc tamen colligi, fuerunt si ibi eruitute Philisthinorum,ut colligitur su-tur, ideo non potest intercidere aliqua sumnia ann pra i 3 . Nam descripta morte Abdon cap. I a. sequiturrum inter Abdon, dc Samsonem. Sed contra illam is in cap. I a. quod rurius Israelitae secerunt malum corapositionem est inconueniens, quia tunc necesse crit, domino, a tradidit illosin manus Philisthinorum 4o David, M si deficerent aliqui anni de summis particu- flat.quia prae lupponat.quod Samson natus fuerit latibus inter Abdon, c Samionen Mui in nullius Iem mortem Abdon quod falsum est, quia post morore computarentur, non posset colligi praecii a sum- Abdon coeperunt quadraginta antii, quibus II in quod quanta Samion mortuus est, erat loliunde. inseptem, vel decemocto annotum, quod videtur esse difficile. Hoc patet, quia post moriem Abdon Philisthini dominati sunt Israelitis peccantibus eis, de Postquam ipsi coeperunt dominari denunciatum est matri Samsoni quod conciperet puerum,qui libera. ret Israel de manu Plulisthinorum,oc sic ad minus esset aliquantun tempus, quo ipsi dominari coeperant
saltem unus annus, inde usque ad natiuitatem Samsores transiret alius annus, bc tamen tempus iudicaturae Samsonis est solum viginti annorum. ut pateriti a quibus tollantur duo anni, qui interciderent inter mortem Abdon, dc natiuitatem Samsonis, ut nunc iannis,& tamen quando natus est Samson iamc per StPhilisthim dominari Israelitatu: nam angelus Venien ad matrem Samsonis dixit et,quod paritura esset qu dam filium qui inciperet liberare Israel de manu I'hilisthinorum: fi tamen non esset iam Israel iubiectus Pirili illiinis, non diceretur hoci ergo necesse est quod Samion nat' iuerit post mortem Abdon saltem viro, vel duobus anni de sic non stabit ista positio. Aliquis dicet aliter. i. g Samion natus est post Abdon magno posvia r tempore. c inter uicipatum Abdis, de Samionem interciderint quadraginta anni .f. t mortuo Abdon Philisthim inceperint dominari Israelitarum,dc durauerit illud dominium per quadraginta annos, quibus
Computatum est, ideo solum viveret Samson decem expletis c pistet tempus Principatus Samionis. Et hoc de octo annis. Quomodo ergo in his temporibus acci consor matur literae valde.l.quia supra i 2.dicitur quo.
Peret uxores,dc diligeret concubinas, de taceret bella quae habentur an his tribus capitulis: nam in pate hac non diligunt adolescentuli bella, sed ludos pueriles. . Si autem teneatur secunda positio , scilicet, quia inci-
προπpiat computatio a natiuitate Samsonis, non multiam differt ista positio a praecedenti in euitando in conueniens, dc non habet motivum aliquod . Quod patet, quia cimi Samson dicatur viginti annis iudicasse, erit mors sua in anno vigesimo, sed non videt conueniens aetas ista ad faciendum, vel saltem ad desiderandum aggredi ea,quae fecit Samson. Item non habet moti modo mortuus est Abdon.5c immediate in principio I I .ea. dicitur, quomodo Philisthim dominati liant o. annis Israelitis, de postea dicitur de natiuitate Sami, nis: dc sic dicetur, g Samson natus suit intra istos
annosame completionem eorum annis i .vel vigi
D,aut pluribus,dc tamen principatus suus non incepit, nisi finitis illis o.annis,dc lic tollerentur omnia min. uenientia. Primum. s.quia quado Samion pu agete illa bella esset iam vir fortis 2 3 .amaorum, Vel plurium. dc viginti anni principatus tui, qui ponuntur hic com-Putarentur a tui te,quo inciperet bella, dc sic qua uum aliquod, ita patitur Potius Inconueniens ex Prin υ moreretur Samson esset F. annorum, vel platium
cipio tuo, quia tunc inter mortem Abdon,& natium. tem Samionis manebunt duo anni,vel quasi qui non computamur cum aliqua illarum suminatum , de s ceret varietatem in ita imma totali, quae habetur tertio
Regum sexto, sed falsium est, ideo non potest sic computati. Tertia positio est,quod computetur ab eo t&Thisin pore ista summa annorum, quo coepit Samson bella bini contra Philisthinos descendens in Thamnata, de ista positio habet bonum motivum scilicet,ut Samion faceret ista bella in tempore conuenienti secundum aetatem ut puta in anno vigesim ni vel trigesim dc siet et sic, τ cum Samsondescederet in Thamnata ad acciriendum uxor encta annotu, Io quali. dc tunc Etiam tolleretur aliud in nueniens s* inter Abdo, de Samsonem non maneret aliqua surrima annorum non computata, quae deficeret in summa totali. q h
betur 3. Reg.6. etiam tolletur aliud inconueniens. t. non poneretur Samion natus ante mortem Abdon
Ista positio est multum coueniens, sed obstat et valde
computatio annona nam computat illos inter Abdon de Samson. Sed hoc non potest stare: nam si illa
summa computetur tanquam distincta ab aliis, de addatu numero sequet,et sum particulare qcolligui in libro lito,de libro regum sint maiores,u lumma to talis,quae habet 3. Reg. 6. nam ibi ponuntur SO. anni,
315쪽
ruta: is istis quadraginta annis tanquam flamma distin A uno anno. Ea autem, quae habentur sequenti capitulo : breui tempore fieri potuerunt, scilicet in uno. vel duobus mensibus: nam prius a malui mulierem in Gaza, 5 una vice solum mit ad eam. scilicet quando tulit res ciuitatis ita per humeros. iterum de quas immediath dile esit Dalilam in valle Soreth S illico Philisthinorum principes venerunt ad eam, ut deciperet illum, quae mox executa est. 5 captus suu sanassio . . post captionem autem usque ad mortem Samsi,nis, non interciderunt duo incies: Quod patet ex duobus, Int e sam primo quia die, ouo mortuus est Samin congregati si iii erant principes Plii Isthinorum ad faciendum 1estum
magnum Deo tuo Dagon , cccc nutula quia tradide- non duorat in manus eorum hostem ita una Sanalon enladc ta- mense, is
cha ab aliis, colligitur summa totalis prccita ex summis partialibus,ut inductum fuit supra tertio. ideo non de bent computari illi quadraginta anni tanquam dii lincti sed in annis Samsonis,M H est computabuntur, ut declaratum est supra H. c. Aliquis dicet aliter, a computentur isti visitati anni iudicaturae Samsonis ante natiuitatem Samionisiimmediate post morte Abdon, sicut computabat prima positio, de iii * Sam tbia iudi cauerit quadraginta annis a quia iudicauit viginti annis computando ante natiuitatem suam usq; ad belluistud de maxilla, Se inde vique ad mortem Samsbnis saxerint alii viginti anni, de sic fuerit tota iudicatura Samsonis quadraginta annorum. Illud pateKquia hie dicitur,m iudicauit Samson viginti annis c a principio B nim in sellum est, a non morarentur magno tem- in id ilia suae iudicaturae usque nunc, dc seq. p. in morte Sam- rore facere solennitatem illam post captionem Sam-mnis. hoc patet sequenti cap. Item patet quia quando Samson captus est tonsus sui imam aliter capi non potuisset: & dicitur q, in die, qua concusiit domum, demortuus est ceperant iam crescere capillii eius,lequoti cap. ergo modicum tempus inciderat, scilicet unius mensis, vel quasi alioquin magni capilli eius essentia, de silc ea quae habentur in capit. sequenti, non addunt duos mentes, aut parum plus ad tempus, quod trabetur in hoc capit. &ista suit principalis causa si velimus
assignare eam, quare dicitur hic, Samson iudicauerat viginti annis, bd sequenti cap. dicitura lena, scilicet quia nunc erant completi viginti anni, de tempus te sonis dr, τ iudicauit Israel viginti anni S. comput adoab isto tempore vR: ad mortem suam. Ista politio novi detur includere aliquod inconueniens de supra positis, ut patet siquis velit inducere, sicut induximus malijs, quod omitto breuitatis causa. Sed non stat ista positio propter duo. Primo.quia ponit pluralitatem
inutiliter: nam qui conantur in vita Samionis ponere plures quam viginti annos, faciunt hoc, ut tua gesta fortia, quae egit, dicatur seci ille in aetate virili: nam indecimo sexto, velandecimo septimo anno nullus est habilis 1 litem ad aggrediendum talia.& in isti coguntur dicere,* Samisia fecit ista opera sortia ante viginti annos quia postquam pugnauit,& occidit mille viros C quentis caint valde modicum,le nihil videtur addere maxilla,dr,l iudicauit viginti annis, Sc pro alio opere Parvo quod ponit seq. p. ponunt alios annos viginti, quod est superfluum,ut declarabitur.Secundo errant, es sortius quia tunc necesse erat computari annos in iudicatura Samsonis. Sed falluna est, quia computa-do annos viginti summae partiales reddunt totalem summam praecisam, ut declaratu est supra tertio: ideo
non possunt poni Samsoni plures quam viginti anni,
iusi de summis aliorum iudicum auseratur aliquid, dc istud est omnino irrationabile. l. Q tollatur aliquid de
. his, que sunt intextu. Dicendum ergo, T lotum tem
pus iudicature Samsonis suit viginti annorum sollina, si bri , α debet computari, sicut computabatur in Priar a po iudicatura sitione. l. T incipiant post mortem Abdon fere duob annis ante natiuitatem Samsonis , de tunc tota vita Sasonis debet poni ad plus annorum decemOcio,vel i p. in qua ςtate mortuus est,S debet dici,et rationabili rex hoc euenit eo, * bella Samionis durauerunt modicol patre, dc matre in Thamnata ad despontationem, c tunc occidit in via Leonem, praecedenti . de post paucos dies rediens ad accipiendum Uxorem intra septena dies primos nuptiarum succubuit Sam son in Iolutione problematis,& illico dei cedit Ascha Ionem , dc occidens triginta iuros vestes eorum tulit, α dedit his,quisbluerant problema,& immediate recessit iratus valde in domum patris sui, deserta uxore, Ut patet praecedeti cap. 6 post paucos dies.sDOst unum mensem,vel duos rediit ad uxorem serens lux inde
capris,dc iam ipsa acceperat alium virum, dc tunc ipse aratus trecentas vulpes ligans combussit terram: quo
facto Philisthini venerum de combusserunt socerum Samsonis,dc uxorem, ut supra in litera,& irie dixit, lnon erat cotemus liac I indicta: sed adhuc iaceret pia gam in Philisthinos. dc secit plagam magnam, ita ut obstupescerent Philisthini, de tunc congregati Phili sthim ascenderunt contra vitos Iuda ad ligandum Sasonem,& traditus est eis, tacitamque est bellum in in dulla. Et ite ista Omnia sunt coniiuua, de poterant comiten: emet fieri minus quam in uno, velialtem in
ad ea,quae habentur hic potuit autem Samson conuenienter facere ea, quae habemur in hoc c&praecedenti anno decimo octavo, vel decimo nono, quia Samson habebat robur de animositatem a Deo,dc non sim tum in hoc tempore, sed etiam multo ante hoc facere potuisset. Item non sol una stat hoc rationabiliter,
sed etiam videtur, quod non pollit aliter bene stare. Nam Samson fecit illa in uno anno,vel quasi post.
accerit uxorem ed cellum est, quod non expectaret Sam n accipere uxorem ad magnam aetatem edac-
caperet in anno vigesimo, vel quasi, de sic pauloante
annum vicesimum illa egit, demortuus est nondum completo anno decimo nono aetatis lilae.
Ram, de vidit ibi mim qui diua . librem merctriccm,
ingressusq; elt ad ea. Quod cum audisset μ
crebuisset apud eos, intrasse urbem Samson, circumserunt eum, positis in porta ciuitatis custodibus, S: ibi tota nocte cum silentio praestolantes, ut facto mane exeuntem dici Occiderent. Dormivit autem Samibia usq; ad medium noctis . Et inde consurgens
apprehendit ambas porta: fores cum possibus suis, m sera, impositasque humeris
suis portauit ad verticem montis, qui r
316쪽
Misi quoque. Dicto in praecedentibus de multiplici F Multa quoque amantum atrocia secta insania,
ti: sunt, Quae abundanter poetarum carminibus enarratu
tur. Etiam faciebat hoc Samson confidens de robo
re suo nam si ipse videret omnes Philisthinos sibi ob
usos,non fugeret a facie eorum, sicut factum est praecedenti capit nam pugnauit contra totum exercitum
Philisthinorum &occidit mille viros. Solum autem timendae erant Samsoni insidia scilicet nequie ius,5
iacens occideretur,aut teneretur, sed adhuc quod maius erat non timebat capi quia si quis teneret eum,aut ligaret non pollet retinere: nam rumperet vincula sicut fecit praecedenti c. Amplius autem putauit Samson,quod ipse satis incognitus esset apud Philisthino quia latenter introiuit in urbem Gazam, & putauit,*Samsonis contra Philisthinos inuasione, hic agitur de
eius morte,& consummatione. Fuit aute causa mortis Samsonis mulier. Ideo primo agitur, quomodo Pro quadam muliere periculo se exposuit. Secundo dicitur quo patia morti succubuit,ibi. Post hac amauit. in hie ' mutatio facta an immediate fuerint facta.
QVAERETVR circa primum, anistaque lix. bentur hic habeam continuum ordinem ad prς cedentia,& ansuerint facta immediat E post illa, ves interiecto aliquanto tempore. Ad primum dicendum, quod est hic ordo continuus,quia lupra agitur de acti- o Piuli sthmi non cognoscerent aduentum eius es ma. bus Samsonis, hic agitur de fine suae durationis, qualit et captus,& mortuus est. Ad secundum dicendum, quod illa facta Herunt paucis diebus post praecedetia, quod colligitur, quia lita, quae habentur in hoc capitulo, non addunt aliquod tempus in copulatione scribpturae ad tempus, quod ponitur praecedenti capitulo: nam ibi dicitur, quod iudicauerat Samson viginti annis Israel, scilicet computando a principio vique time
complebantur mi ix ginti &annoc capitulo mortuo Samsone dicitur,quod iudicauit annis viginti: si tameinterea, quae habentur praecedenti capitulo, de hic simul cum tempore, quo durauerunt inseri ea, quς habentur hic transiuisset unus annus cum dicatur praxegna insania erat ista nec tamen mirandum,quia amor
ad omnia impellebat. Et vidit ibi meretricem mulierem.
Scilicet quae pulchra erat, dc placuit oculis eius de vocatur meretria quia omnium libidini patet. Vel non
omnium, sed aliquorum magnum precium offerentium. Hebraei autem dicunt, terat hospitatrix mulier, & non meretrix per aequi uocationem huius ii minis, quia aequi uocant illum ad meretricem, dc ad
hospitatricem. Sed illud est inconuenienterdictiam: nam istud nomen, quod hic ponitur in Hebreo, scilicet zona, significat proprid meretricem: Non signat autem hospitatricen nisi per analogiam, inquantum consueuerunt hospitatrices non honestE viuere ideo denti capitulo quod iudicauit viginti annis: diceretur debet semper accipi nomen in significatioe propria , hic,quod iudicauit viginti uno annis, & tamen dicitur
viginti. siciat supra: ergo videtur, quod nec inter hoc, de illa nec in fieti istoria durauerat annus in ilia edo. Abiit quoque in Gaetam. Scilicet post bellum factu contra Philisthinos in Ramathlechi descendit Samson in terram Ira isthinorum, de introiuit in urbem Gaza: est enim rara una de quinq; ciuitatibus Metropolit nis terrae Philisthinorum: nam diuiditur tetra Philisthinorum ui quinq: regulos,losue decimotertio, vel in quinq; Satrapas,primo Regum sexto,&isti reguli, - vel Satrapae principatur in his quinq; ciuitatibus cum locis comprouincialibus, & adiacentibus sibi, Iolue decimo tertio: ad illam urbem tanquam famosam in terra Philisthinorum deicendit Samson.
uomodo audebat descendere Samson m te n Thim
Iihinorum cum esset hostis eorum .
VAERETUR, cum Samson esset hostis Phi
sisthinorum, quomodo audebat descendere in terram eorum,dc introire in urbes suas. Responden- θ' dum.* Sason incaute se expositit,& tamen erat tuta γῆ -- -& amor iuuenilis eum ferebat:amabat enim mulieres Philisthinorum,S non Hebraeorum, de ideo ut flueretur illis descendebat in terram ipsarum. Nec
mirum et Samson haec iaceret, qui ad ipse sinanime, nisi aliquid sit quod impediat: hic autem nihil impedit, cum Samson non ei siet tam honestus, ut de eo negare debeamus,l ad meretricem accederet. Item vitidetur Potius contra literam, accipiatur pro hospitatrice,quia litera vult hic, et vidit mulierem, Jc ingressus eii ad eam scilicet propter hoc, τ vidit ingressus est,in quo innuitur et dilexit, quia vidit, Sc ideo introiuit, c tamen si acciperetur pro hospitatrice, non dic retur, q) vidit muliere, M ingressus est ad eam, sed in grestus est in domum cuiusdam mulieris. Item Samialon diligebat mulieres Philist hina' sicut patet de prima munere, quam dilexit in Thamnata supra i litia dilexit Dalilam in valle Soreth, infra in liter a. Ita ergoi de ista muliere dicendum est,* dilexit eam, quia pulchra erat, de petierit eam ad libidinem. Et ingressu Irad eam. Scilicet cognouit eam carnaliter. sic accipitur communiter ex modo loquendi scripturae Sic dicitur Jen. i 6. scilicet ingredere ad ancillanam eam, si tori Esuscipiam liberos ex illa, idest cognosce illam carnali ter. Sic etiam Gen. 29. Da nTihi uxorem meam,quia tempus est, ut ingrediar ad illam, idest ut cognoscamillam camaliter. Hebraei tamen accipiunt,qungressus est ad eam, scilicet ad hospitandum in domo sita. sed istud nihil est, ut declaratum fuit nunc. Quod cum
uidissent Philimini. Scilicet viderunt, Q ingressus su rat Samson in domum mulieris meretricis . Et percrebuit' apud eoi intrasse urbem Philisti in Samson . Idest quia sexu fragiles, de audacia deficientcs sum: si insa- Κ fuit iama per ciuitatem subito,*Samson introierastu ne amare c perint,omnibus se exponcnt malis,dc nι- urbem. ciscundederunt. Scilicet cireundederunt dihil durum suspicabuntur,ut suo fruantur amore. Sic enuit Phed a diligens insanienti amore Hippolytum loquitur ad eum Tragaedia quarta Senecae, cuius nomen est Hippolytus carmine quinto, scilicet. Me vel redinem Hi polyte, vel famulam voca i
ramulamque totius, omne seruarum feram in me per astasire ,si iubeas, nives,
vigeat, gelatis ingredi Pindi iugis Non sit per ignes ire, O infecta agmina
cuncter paratis ensitas pectus dare,
Mandata mire sceptra, mesamulam cccipe
mum mulieris meretricis,ut quando exiret reretur. uare Philisthini non acceperunt sinis fi m in domum mulieris occurrendo. suis. III.
OVAE RETVR quare Philisthini non aecep '
runt Samsonem in domum mulieris occurreri. do,quia non posset sugere, de ibi poterant eum iraculis contodere, vel diruere domu super ipsum .vel cremare eum cu domo. Respondet Nicolaus et forte dona talium mulier utant ptiuilegiatae, ut intra eas nullus inpiatur,aut Possit sibi noceri,quantumcunq; sit lacin
317쪽
rosus sicin est in quibusda regionibus: Nob hoc Phi
listhini seruantes legem terrae suae no nocuerunt ei in domo: sed disposuerunt custodias extra domum, Min portis urbis, ut non posset exire: dc postquam egre deretur de domo mulieris caperetur. Sed ista ratio - non stat, quia hosti non est ieruanda lex: erat autem Samson ait ocissimus hostis Philisthinorum,de intrauerat in obe eorum, ideo non solum non gaudebat aliqua immunitate locorum, ted etiam erat valde initinum quod gauderet clim hostis veniat ad disperdendum terram de legem, dc loca ipsa, in quibus immunitas est: nihil tamen hosti seruandum est, nisi quod
cum eo conuenitur,aut quod omnium gentium usu, de approbatione communiter inter hostes Obseruatur, M vocatur ius gentium. non est tamen de iure ge-tium quod aliquis intrans occuli E in loca hostium si totum saudeat aliqua immunitate locorum. Item dato quod Samson deberet de iure gaudere hac in munitate, Philisthini non obseruassent ei hoc: quia valde cupiebant eum occidere, eo quod nimis nocuerat eis. Sed dicendum quod Philisthini non curaue-m esp. runt capere eum intra domum mulieris, quia elausis dolium, portis urbis poterant eum capere conuenienter egredietem de domo mulieris: si autem villa non habui si
set mutos, dc portas, ipsa conati fuissent capere eum intra domum ne effugeret. Item putauerunt Phaliis
si hin quod si vellent capere eum intra domu potius
cum Occiderent, quam caperent, de tamen ipsi desi-rabant ipsum viventem capere ut excerceret in eo ludibria sicut pollea secerunt, ideo volueruntu egrederetur domum quia extra putabant eum sine morte cariendum . Item non potuissent eum capere intra domum mulieris, nisi vel dirueretur domus, vel incenderetur domus, δί cum putarent se alit et poste capere eum rotuerunt hoc damnum inferre. Positum porta utatu cullossibiu. Praeter custodes, qui erant in circuitu domus mulieras, posuerunt alios ad portam urbis, vi si mrte Samson elaberetur manus eorum, qui erat in circuitu domus, veniret ad portas vibis, ut nigeret, Mibi teneretur. Etiam erant isti custodes ut Samson no posset effugere per murum diminiis in aliqua corda , quia sorte cum videret portas ciausas conaretur descendere per murum ligatus sunt bus: isti autem custodes poterant hoc impedire nodantes ei locum adiaci edum haec: dc sic conuocaretur tota ciuitas,dc c
perent Samsonem. Et ibi tota nocte cum silentio praest lantes. Scilicet expectabant quidam cultodes apud domum meretricis in circuitu: alij autem ad portam vγhis, dc utrique erant cum silentio, ut Samson non Pimtaret aduentum lilium cognitum c inopinatus egrederetur tanquam nullis ei insit diruitibus,ta caperetur. ut facto mane excuntem occiderent. Scilicet ut cum exiret in aurora caperent eum, δί occiderent si vellent. Vel seruarent ad ludos: sicut fecerunt, quando caeperunt eum industria Dalilae meretricas,ut infra in litera. Dommisit autem Samson usque ad noctis medium. Scilicet mansit usque ad illud tempus cum meretrice, δί ad mediam noctem iurgens recessit. hoc autem fecit, quia voluit latere Philisthinos introitum, de exitum eius. Nam putabat Philisthini nesciebant eum introiuisse in urbem, dc si exiret in aurora, viderent illum ab caperent, voluit media nocte egredi, quando nullus
cum videre poterat. Et con ι ens apprehcndit ambas
portae fores cum postibus scis, Dra. ciuit ut egrederetur Per portam, quae clausa erat firmiter, ideo tulit ambas soles, Sc imposuit humeris litis atque receilit. Accipiuntur autem hic proprie fores dc porta, quia porta non est ianua aliqua, ita ipsa apertio muri, in qua ponuntur valvae, ut claudant,6c aperiant: sores autem vocantur ipsis valvae, ves ianuae. Samson autem ρογ
A tauit ambas res, quia cum sorte essent sores es ini ple per ilit calce portas, dc deiecit ad terram. de cui unc posset exire non ibit contentus exire sed accepit ivalvas portae simul cum sera, dc etiam polles, scilicet si perliminaria, de liminaria, de omnia ligna, qua in
circuitu erant terrae infixa, quibas valvae innitebat
tu remit, de simul tulit. Et impositas humeris porta eaduertice montis. Idestina posuit eas super humeros utranque simul eleuans: nam ambae erant ligatς ieraserti, do noluit frangere teram, ut melius portaret val-uas. Qui respicit Hebron. Iste mons satis distabat abutibe Gaza, dc erat verius terram Isiaelitarum , dc respicit urbe Hebron, scilicet quod circa Hebron est itios .m , ille, vel inde videtur Hebron. Erat autem Hebron iis neruo.
B quaedam ciuitas de famosiissimis in tota Qrte tribus Iudς, ubi David unctus est in regem, dc regnauit ibi annis septem 5c dimidio, ut patet i. Regum secundo,
de quinto cap. cymodo Samson potuit ualuas urbis ferre, sin impedienti. bus cus: Mibus. Qua l. IIII.
in AE R ET V R. quomodo Samson potuit val-
- uas urbis ferre, non impedientibu eum custodibus, qui erant ita circuitu domus meretricis, de custodibus, qui erant ad portam urbis. Aliquis dicet. quod illi custodes abierant ad dormiendia quia putabant quod non egredereturusque ad auroram,& ipC si intendebant redire ante auroram. Sed obi j cietur, quia dicitur in litera, quod circundederunt domu ei positis in porta ciuitatis cuilodibus de ibi tota nocte Pr stolantes cum silentio, ut facto mane eum Occideles adportdc tamen postea putauerunt, quod caperent eum in aurora, etiam si non starent i Si tota nocte de ob hoc recellerunt, de cimi venit Samsion ad portam nullus custodiebat. Sed hoc non potest stare, quia significat litera non solum, quod ite dittin uillent facere Philisthini, sitis etiam quod sic fecerint quia dicitur quod circii dederunt domum positis custodibus ad portam D urbis, Sc ibi tota nocte cum silentio praestolantes. EDgo narratur hoc tanquam factum dc no tanquam c
sitatum solum. Cogitauerunt autem occidere Samson de hoc non fecerunt: ideo, ut, quod importat finem solum determinat illud , scilicet ut facto ira, ne eum occiderent. Videtur ergo dicendum, quod custodes adportam erant, quando Samson surrexit. Et tunc aliquis dicet quod tenebantur sopore grauisse simo, de non viderunt recedentem Samsonem. Sed istud non stat, quia Samson deiecit portas urbis in terram calce,vel alio ictu ad hoc quod portaret eas in humeris, ad quod necessarius erat magnus fragor , dc se euigilarent custodes, qui erant apud portas. Aliquis dicet aliter, quod custodes erant in circuitu Samsonis E egredielitis de domo, dc ipse pugnauit cum eis, atque fugauit, dc rursus cum alus. qui erant apud portaru-gnauit, de fugauit illos, de tunc nullo impediente valvas deiecit atque portauit. Sed illud videtur dubium nimis, quia si pugnasset contra custodes, illi vocallent facto clamore viros totius ciuitatu, dc sic ante a Sam-λn exiret , Oportebat Q pugnaret cli tota ciuitate, Mi aceret magnam stragem , quam non subliceret icta. plura. Etiam dato quod cum ibi is custodibus pugnaret non subiiceretur, quia scriptura computat bella sua quς secat contra Philisthinos etiam nummum,scilicet in quo occidit triginta viros Aschalonitas supra i cap. ideo etiam illud saltem in confialo tangeret.
Dicendum ergo videtur, quod Samiisne egrediente,
318쪽
erant eustodientes aliqui in circuitu domus meretri- Feis, & alii ad portam urbis, sed viso eo contremueriit. nec ausi sunt mouere manum cotra eum, sed potius fugerunt, ne occideret eos, si praesentes essem: sciebant enim quod ipse solus lusauerat totum exercitu Pitilillliinor uide occiderat mille viros inr edenti cap. de sienullo impediete deiecit ianuas urbis ad terram, d portauit cas. Ad quid Samson portarit urbisianuas super humeros ad
in AE R E TVR ulterius, ad quid Samson portauit ianuas urbis super humeros ad verticem mont s. Respondendum quod Samson secit hoc ad GOstentandum magnum robur suum. Nam ea quς socerat Samson pugnando contra omnes Philisthinos simul, dc occidendo mille, licet ostendant magnum robur magis tamen Ostendunt animositatem magna ruam vires. Hic autem ostense sunt vires, quia erati quid admirandum , dc non sollina supra vires huius hominis, sed etitam supra vires multorian simul , quod portas simul cum postibus nullo ad iuuante super humeros poneret, cum postibus,dc omnibus appenditiis suis eas permagnum tractum ab v he portaret usquequo poneret eas sit pervertice montis: placebat autem Samsoni ostentare robur suum, cum quilibet gaudeat ostentando persectionem quae in eo est,quia in hoc videtur esse stultio. Secundo se. Hot hoc ad ostendendum se non timere Philistinos simul , nec a rectari in aliquo. quia exiens de urbe illotum non fugiebat quantum poterat. sicut qui euadit de manu hostis, sed leto gradu mouebatur secum serens valvas ciuitatis eorum . Tertio secat hoc ad iotidendum Philisthinos,& ad dehonorandum .scilicet quia noui tum obtinebat contra eos in bello, defugabat illos,sed etiam urbibus suis portas auferebat ad opprobrium, quia non poterat esse maius opprobriuillorum. Sic etiam clim Hispania propter peccata vetera ab Afris de tecta Maometica vastaretur: peruenit quidam rex potetissimus eorum vique Compostera in finibus Gallitiae, ubi beati Iacobi Apostoli corpus tumulatum iacet, portas maiores Ecclesiae inde tu ilit serens ad urbem Cordubam longe inde distantem ad insigne gloriae suae, dc magnam ignominiam His-
norum septem senes, ut dixerat, quibus vinxit cum, latentibus apud se insidiis,&in cubiculo finem rei expectantibus , es mauitque ad eum: Phili siliij in super te Sason: Qui rupit vincula, quomodo si rumpat quis filum de stuppa tortum siputamine, cum odorem igius acceperit: & non
est co3nitum, in quo esset fortitudo eius. Dixitque ad eum Dalila: Ecce illusisti milii , dc falsum locutus es : Saltem nunc indica mihi , quo ligari debeas . Cui ille di tirespondit: Si ligatus suero nouis senibus
qui nunquam fuerunt in opere, infirmus ero , aliorum hominum similis. Quibus rursum Dalila vinxit eum , 5 clamauit: Philisthi j in super te Samson, in sum inis cubiculo insidijs praeparatis. Qui ita rupit vincula qnas fila telarum,. Dixitque Dalila rursum ad eum. Usquequo deci .pis me, & salsum loqueris 3 Ostende quo vinciri debeas. Cui respondit Samson :
Si inquit septem crines capitis mei cui licio plexueris, & clauum nis circumligatum terrae fixeris , infirmus ero , Quod sumi cum fecisset Dalila , dixit ad eum : Phili- α iusti sthi j in super te Sanason: Qui consurgens
de somno, extraxit clauum cum crinibus
de licto . Dixitque ad eum Dalila. Quo
modo dicis, quod amas me, cum animus tuus non sit mecum Per tres victa men
titus es mihi, & noluisti dicere, in quo sit
panorum. Vnde vique hodie porta illasiae sine valuis manet in Ecclena lacobuPost haec amauit mulierem, quae habitabat in valle Soreth , vocabatur Dalila . Veneruntque ad ea principes Philisthinorum, atque dixerunt. Decipe eum, ec disce ab illo, in quo habeat tantam sortitudinem, Q quomodo eum sit per re valeamus,&vinctum amigere. Qu0d Ks feceris, dabimus tibi singuli mille centum argenteos. Locuta est ergo Dalila ad vis sit, Samson : Dic mihi, obsecro, in quo sit dii . tua maxima sortitudo, α' quid sit, quo ligatus erumstere nequeas λ Cui respondit Samson: Si septem neruiceis sunt bus nec
dum siccis, & adhuc humentibus ligatus
fuero, infirmus ero , ut caeteri homines.
At ulminique ad eam satrapae Philisthi-
Post hec . Hic ponitur seciamlum principale huius C. in quo pro quadam muliere Samson morti succubuit scilicet pro Dalila. Et diuiditur in tres par tres, quia Primo ponitur mulieris inquirentis fraudulenta roboris Samionis minii sitio. Secundo veritatis apertio ibi. Cumque molesta ei Gel. Tertio Samionis comprehelisio ibi. s uem cum comprehcndi lant. Prima ira 3. iecundum quod ponitur triplex inquisitio, bc fallax Samionis responsio. Secunda ibid. Diatique ad eum Dalila. Tettia ibi. Dixitque Desila rursus. Circa Primum dicitur.
Post haec amauit mur erem, quae habitabar in uile Sorem. Sci
licet postquam exivit de urbe Gaza adhuc non fugit omnino de terra Philisthinorum timens hostes, i carediit ad terram illam, dc vidit in valle Sorcth muliere pulchram, de dilexit eam: non fuit magnum tempus uer id quod secit in urbe Gaza de id quod dicitur hic, ut declaratum est in principio cap. in Hebraeo dicitur.
In torrente fore: b. Litera autem nolita potuit in valle. quia certum erat, quod non habitabat in torrente,
sed apud torrentem: dc quia torrentes ii int in locis declivibus, icilicet in vallibus, dixit in valle Sorei h. Potuisset etiam dicere quod habitabat apud torrentem Soreth. Et vocabatur Dalila ista est quς Samsonem morti tradidit, S scriptor aliqui cortruciaruiu nonacri
319쪽
repetes .iu di nihil est. in Achra mi intereas aliqucique nimis placebam Sam
Musam unci mrsuin imam Philist mi ad Philisti iam mucierem ausin v LVAERETUR. quare Samson venit marsus si in terram Philisthinorum ad mulierem Phili. huiam . quia iam viderat se in periculo in urbe Gazae. Respondendum, quod Samson mouebatur multiplici moti . Primum erat, quia ama. veneremo bat, M amantes nequeunt tenere modum. Nam
- , ἡ i, nihil 'liud est qu 2 siquis cum ratione insaniat: de B l bet expleri potest: sed ex sola apprehensione forme,2 uia iuuenis erat, bc diligebat nimis, pallio naturali- quia illa ina videtur ei iucunda: Sc nulla alia mu-
aliquam, Ut pereuncium sat sibi morte certissima, atque velo nisi amore tuo potiaturi sicut Ammon filius David patiebatur ad lororem sua Tlaamar secundo Res. i 3. sic etiam Sichem filius regis Emor ad Dinam filiam lacob Gen. 4. Mulieres quoque e contra Amorei orio ad viros, ut ita: t Phedra ad Hippolytum. Et sie de aliis innumeris,de quibus apud poetas, & historiograpnos magna enarratio est. Ista autem passio fit non ex desiderio naturae ad euacuandum superfluum propter titillationem caloris venerei, quia amor ut qua
ter contemptis periculis imo non reputatis, prosequebatur suum delectabile, quia ut supradi etiam fint, non solii in Samson, sed etiam cuimnque intimo viro Metiam mulieri, dum tamen insane amet nullum periculum reputatur. Secundu erat . quia Samson contemnebat Pltilisthinos tanquam nihil ei obesse possent: videbat enim, quod ipse solus estugauerati tam aciem eorum .dc occiderat mille viros nihil dissicultatis in hoc reperiens. Etiam ingressus in urbem Gazam nihil mali passus est: quin potius portas urbis
lier , etia in si sit nimis speciosa etiam plusqua illa placebit: omnes enim repudiabuntur propter illam, quς tali amore diligitur. Estautem curatio talis a statum D .nis difficillima quia cum ipsa non insumat exqualita tibus ala quibus corporalibus, sed ex Phantasiae appro 'δε disnentione, per phantasiam curari debet: sed phanta. scillava. 1 adirecte medam non lubest. Prouenit autem ut plurimum passio ista ex actione li: nam corpora celenia magnam virtutem habent super phantasiam, lucet non super intellectum, Λ voluntatem: in tantum I TM-vrim cet non super intellectum, & voluntatem: in tantum portauit humeris usq; adium quod naturaliter causatur concordia inter aliquos in
Ponere periculis: nam cum introivit Gazam. in Qua ad cu's inclinatur. De hoc Ptholompis in centiloquio propositione 3 a, ait: Concordia aliquorum in re aliqua est, quod reparatur ex significatore illius rei in utriusque natiuitate. Si ergo suerit in esse iam dabili erit inter illos concordia bona: dc qui sortior loco fuerit, erit sicut princeps, & agens: 5c debilior
ponere periculis: nam elim introiuit Gazam, in quaerant portae.& serperat periculum aliquod, sed nunc amabat mulierem in valle foreth, ubi erat villula si ne muris, de posset effugere nec videbatur sibi, quod st exponeret periculo. Quartum erat , quod peccata Samionis demerebantur mortem, dc Deus in penam permittebat eum cadere in manus hostiles de sinebat amo excerabat eum, ut illa faceret, que ei nocitura
Quomodo sum ansem, amasas inseres This binas. seMU. v II loco fuerit, erit sicut princeps, 5e agens: de debiliorticut patiens, de subiectus: scilicet quod quando quaeritur specialiter dealrquo opere. utpote de legendo. vel comedendo, vel pugnandinan aliqua duo in illo concordabunt. non oportet quod ast ratis consideret figurana natiuitatis cuiuslibet eorum, de aspiciat significatore illius negocii. vel operis,de quo sua re U AF Π τ o v ol -a, . A. - . OA e h- cordaret. de si fuerit unus rana aspicient
Dco luetiante Samionem, ut magis diligeret istas, dis-- ' Π quam Hebreas . sic patet supra r nam petiuit Samsonincoiugem mulierem Philisthinam. dc paterno.
lebat eam clare, sic lequitur. Parentes autem erus ne-stiebant quod res a Domino fieret, Ecquςreret occasionem contra Philisthin, scilicet ad hoc quod o cassione uxoris pugnaret contra illos, sicut factum est postea, ita & nunc fieret. Dicendum quod non
aspexerant non perficietur concordia inter eos in re illa. dc cum se aspexerint sortior in domo.& in angulo erit princeps. Sic ait Aly, Abben, Raul. Sic citam ex opere li causatur iliter aliquos inclinatio magna ad amicitiam, de dilectionem. Sic ait Ptolemaeus incenti loquio propositione 33. scilicet. Amicitia, Minimicitia accipumtur ex mutatione locoriam duoruri luminarium m duabus natiuitatibus ex confinii litudi
TVT qua ODei sincitauit ne ascendentium in amicitia, discordia: de signum ad amandum puellam Tham thaeam fuit hoc , obediens est sortioris amicitie. Et est tensus Quod vi iaceret bella, Se damna. quς secit Philisthinis, pa- E cum sol fuerit in alicuius natiuitate. ubi fuerit luna in tet supra I praecedenti cap.&tamen pol 'um G natiuitate alterius, &suerit a in nativitate pr nia Ierit Dalilam non pugnauit ipse contra Philisthinos, ubi fuerit sol in natiuitate secunda fueritu ue 1 cen
'motur est ibi desiderio lic umo: firmabitur inter illos dilectio, d sigilum obeto, scilicet ad cop ndum puellariam uxorem hic diens alterius erit sortioris dilectionis. 3c inclinatio. nis, idest diliget magis alium quina diligatur ab eo, ut ait Aly, Abben, Razel. ita ergo accidet ex figura ceti aliquem adamandum moueri aliquem insanE : hiat e conuerso non sit motus: S quia non est concordia illa ad alias solmas quam qua pulchras,non assicietur ille vir sie ad alias mulieres, sicut ad istam, licet pulchriores sint: unde vere dixit ille . qui duit.
Gisi sumas ranam, ranam putas em Dianam.
autem mouebatur ad cos noscendu fornicarie: Deus autem adlicita mouet, sicut est matrimonium: ad illicita autem siluena eretricium non mouet. Sed dist, in resp. ndum quod mouebatur Samson ad Philisthinas poad 4sirum..tiusquam ad Israelitas mulieres, quia forte erant aliis quae pulchriores inter Philisthinas, quam inter Israelitas, de cum iiiveius est et&teruet .s, mouebatur in
pulchritudinem. Vci ibit elicet non essem tam pub
320쪽
si e sorte aedidit misero Sasoni, ut pateretur adess. F ta, quae excedebant tam differenter vires humana , - t quo ii rina lolci us homo solus, imo quod neccei tum homines simul Possunt sacere. quae ipse iaciebat. scilicet portas urbis simul cum Postibus humeris in Poneae, α portar ad montem. Etiam rumpere tam sertia vincula, quae acentumhominibus trahentibus rumpi non possent, ideo erat opinio apud omnes Plii Iuthmos, quod vires sire non eram naturaliter in eo qcut in ceteris hominibus, sed quod sorte adiuvabatulae inonibus ad iacienda haec, vel habebat aliquid ais ligatum. alicui parti corporis, quo state habruret vires 3 illo absei te careret eis, ut possient Philisthim illud ei auferre dc secundum veritatem sie erat, quia Pires suae non erant in ostibiis S neritis tanquam ex eis ex .c stentes, sicut luminalijs hominibus lederant ex Dei munere, Sc erant in prassentia capillorum, quibus ablatis manerent Samini sole vires, quas ex complexione habebat. De alio autem honusae non site inquir irent,quia putarent eum habere vires, sicut caeteri ho mines habent. Dic omis eum superare valeamus. Quaasi dicat nunci pie superat omnes nos: necisioni ciquas de mulieribus Philistii inorum, ideo amabat 'illas quam mulieres Israeliticas. Alta causa est e potest ex excaecatione Dei, quia litat Deus non incita- .ret Samionem ad hoc, quia malum: tamen propter: demetata sua permittebat eum diligere nocentia si . venerant e ad eam principes Nici in in cilicet scie. tes principes Philisthinorum,quod Samion frequenterveniret ad Dalilam, Venerunt ad eam exorantes, de offerentes prςcium, ut traderet Samionem in m. ivbus eorum.
Qui erant principes hi Philisthinorum . . Quotis. V III.
QV AE R E T V R, qui erant isti principes Phili
sthinorum. Respondendum, quod erant qn- ue principes totius terrae Philisthinorum:erat enim
diuisa terra in quinque regna per sumque ciu: tates metropoles terrae illius, icilicet Gaza . Aschalon, Geth, Acharon, & Azotum,ut patet Iosue I 3 primo Reg.6. Erant autem isti quinque principes reges, vel satrape, idest principes magni, ut patet allegatis Quod aut isti principes erant quinem ad Dalila patet,
, quia infra dr,quod satrapae Philisthanorum attulerunt ad Dalilam leptem funes, dc tamen satrapae erant ro ges eorum: ista autem humiliabant se tantum. vivo H or, e nitent coram Dalila. quia erat nimis stat de saluter uma tene suae. 5c honore: δί tamen ipsi per Mintoneni Amulxu a i dehotiorabantur. M terra eorum vatiabatur: de quia in R -utauerunt mulier ista posset eum tradere in
manus eorum, me miriona S ad eam, ut magis eam inclinarent,dc voluerunt eam inclinare duobus modiς, scilicet honore, Myecunia, Vtrunque enum magnum est allici truuin lemmarum Ue primo patet, Mnon poterat esse maior honor Dalilae quam ut qui iiq; reges terrae Philisthi trorum venirent ad praecandum aliquidontinere ab illa: feminae autem cum sint clatae naturaliter, mouentur valde ad aliquid per laudis conditionem. dc honorem. De secundo patet, quia quilibet istorum principum proivisa dei dare mille Sc centum argenteos, ut patet infra . Ecfiunc ipsa nimis
est possibile, quod nos habeamus victoriam de illo ideo quaere ubi habeat vir est sic superabimus eum Vel ponuntur istae tanquam dueelausulae, scilicet φDalila sciret, ubi erat sortitudo Samsonis: de quia nos umetebat istud ad intepcionem Philisthinor uin, addhuc quaerere debebat, quomodo poterat carere istis
V AE RETV R, qtiare Philisthini inquhebant
. illud, quia poterant eum alio modo occidere: vani sanison saepe veniebat ad Da Illam in vallem S tuli. 5 manebat cum ea: tune poterant Philisthini parare exercitum magnum subito superuenientem vel per noctem dum maneret Samsqn cum illa de tenerent cum . Respondendum, quod Pirilisthini poterant saepe circundare Samsonem ad tenendum cia, dc tamen non audebant putantes se non possie profice
ad hoc commota diligetem operam exhibu it quouisi I re: nam iam conuenerat semel exercitii ita limoque compleuit. Atiue dixerunt: decipe eum. Scilicet rum contra euna in campo, δί ipse inermis occida per blanditias. ut non intelligat quod inquirat fortitudinem eius ad aliquod malum: sic dixerunt iuuencs prunae puelle, qua dilexit Samson: Blandire viro mille, de est ligauit reliquos, Precedenti capitu. etiarniam fuerat incliniis intra urbem Gazae : tamen non potuit tota urbs tenere eum , quia portas humeris imponens abstulit: dc sic credebant, quod quam quam nunc congregaretur totus exercitus terrae Phuhii hinorum.non possent iii perare cum, sed pomas darent ei victorix materiam, dc occis ius in Philisthunos. Sed dicetur,quare saltem dum tape dormiret Samson cum Dalila,non ligabat eum multis sumbus grossis. dc sic tenerent eum. Rei pondendum, quod putabam istud non proficere,quia riderant quod quado duxerunt eum viri luda vinctum habebat funes
, runt desinia tar uolant habi hia K grossos, dc tamen illi continuo, ut ipletraxit eos im
mauium mana videbatur ista quςstio nimis seperflua, pti sunt,ideo iusi scirent quid erat,sen quo erant vim tuo,oc made ci,ut indicet tibi qd signis laet problema. ibpra i 4 cap. Et disce ab illo, in liuo tantam habeat fortitudinem. Scilicet ut nos cognoscamus, de pollimus
cuomodo Thil bini as enins de Samsonis in quo latam haberet fortitudinem . QU. IX.
VAERETUR, quomodo Philisthin qu 'ae
quia existimare debebant. quod Samson habebat vi- In quibus res, ubi alii homines habebant. lnli intenim virescira 3 8 . sibi, neruis,de musculis, quia qui neruos propenuo ' res habe M offa grossiora tortior est, ut ait Isiclor' II. Etimo logiarum. Sic debebant de Samione imaginari. Respondendum, quod Philisthmi moti sunt ra-tmirabiliter ad inquirendum hoc, quia ipsi videbant
comus Samionis,quod no erat maius corporibus alio Ium hominum,nec membra erat differentia a mem- hris aliorum: dedato quod ex bona complexione, vel ex aliqua speciali virtute excederet aliqualiter vir
alior uti minuto ad rabile, tame i e iaci ςb tore Samson putabant luperfluum esse tentare haec. Hvinctamus gere. Idelt quo pol simus eum ligare, Mnon effugiat, sed pollit ibi aistigi. Quod si feceris des,
dirus tibi furti mille centum argenteos. Ista erat multa pecunia, sed erat res magna, quam facere debebat Dalila, de latis merebatur apud Philisthinos pectinia astam,& maiorem. Lrant enim argentei nummi lacti de argento magni valoris Principes autem qui daturi erant hanc pecuniam, eram s. latrape Phili lili motu.&sic darent cuinque millia, Aquingentos. Locuta. cmeo: Dasia ad Samson. Hic incipit prima ua quisitio,