장음표시 사용
41쪽
Ista erat secunda promissio. si primo iurauit Deus Israelitis, A pepigit cuin eis sedus de dando terra Cha naan. Polida aut promisit Q ita promisito pcedens noesset inanis, ista erat commano sς seris. Iustm te s. Idcii nullis iacere irritu. quia id ni tempiternu non fit nunqua sit,sicu i dixit Augui iuper illo verbo Petri ad Iesum, quod habetur I ian. 13. . l. cet. Domure non lavabri inulti pedes in aeternuit , idcit nunquam lavabis. uomodo Deres famaturiis erat Odur cum Indo Urue in
VAEI ET aliquis quomodo Deus seruaturus erat sed is est daeis usq; in seini': iernii sta dato,
T l .. -clus tertiarent cx parte ilia id, Ju Ieruauita erant,
non maneret illud pati iam in e erim cum Dei is disposuisset mutare album si a si .s letem veterem in noua,& et omnia antiqua starent. i espondendunt. pii uel uuaei bene se hanerent ad Deum teritando omnia, qt e . . ...i cra sive ola prevaricare u scia per status Iudaicus mutandus erat,quia iaci dederat legem vetercnitanu sena per mansi ira, sed ut quodda inamaducti uiana ad in lucendum pCstea legeni novi ic lamenti. Sic declarat Apostoliis ad Gal. 3.& c. i. r lex pedagogia nos ei suit in Christo. i. cruditui nos lex Molaicat anilredagogus per timore, ut postea reciperemus legentClicitii. r. t iter viii. v qu et aarus in lege veteri, eramus ut paruuli Lab elementis mundi seruiente . si ab rudimentis puerilibi: quae lutit prima, sicut elemeta linat Prima m rcbim: dicebantur in ca, quae in lege potacbatur pacta sempiterna, non ς' pro semper duratura so-rent, sed quia magno tempore. Sic patet de circuncisione Gen. a T. fg erat i*dus sempite a & Leui. 3.diciti r Ois adeps diu erit iure spetuo: 3c in ista non erant Obieruanda, mii quandiu manerct ilatu, Iudascii qui Ad raii' non erat ad temper. Ad rationem In contrariure irinnem indi- deri potest dupliciter. Vnonus Deus promiserat, in v tWm, non taceret paeliana situm irritum in senipiternu .i. ad magnum tempus,& in quia ipsi peccabant cito Deus irritarzi paclia. Aliter S melius dici debet, cristi id pDinim de dando terra Claanaa ludos et at perna, ut paret Gen. i .non solum ad imagnu lcmpus imo eti1 ad sena per qn homines viverent luper terra. Et ratio dris huius pacti. eorii. a in lege fiunt cst quia ea, q rosita si ieiunt in lepe, solium manere dcbcbat quana: uduraret status luaaicus,& in iste non debcbat lcmper durare:ergo nulla lex, aut pactum in sternu extendebatur: quamquam in eo cxyrina et a dabatur in scdus per
I civit. De promistione adtia uade Polli deiido teria
Chanaan ita termina secus erat sta ista no attinebat ad statum legis: ideo dato Q tota lex mutaret adueniente nouo testam ei O,Por erat manere ista promissio.Vnde
dicendum cst et ii Iudsi nunu peccauissent Litte gratiiter, sicut peccauerunt, ct si Claristus aduenisset lepore suo,quo nuc aduenit, α Iudaei ora relicto luda:corim
tenerent cerem Onias noui testamenti, maneret temp
.rniissio facia illi populo de possidendo terra Chanaa. i. t nunti ducti fuissent captiui ad aliquas nationes, d nullus occupasset terra illotu,nec mutasset illa gens iedes suas. Et i ic esset ista gens inter Christicolas ceteros habes aliquid species simissione de manedo. oc possidendo in ternit terra Chanaa: suu in irritatum sinus illud propter peccata multiplicia Iud corum IIaxat, τι non feriretis fidus cum habitatoribus tmaehcitus idei
cum ista cotiditione seci pactum istud. ut vos non coponeretis sedera cla liabi tatoribus. No posivit Deus istam coda Oneqsi repigit scdus de dando tetici Clianaan in Dolscatione terna liraelitis, sed si pliciter lo ' Cutus est Ge. is.& ir. c. intelligebaturi si in verbis Dei
diuo,α sic cu generale ut Oibus Emissioitibus Dei, p &Gminationibus intellietatur, T si de permaneat iueo statu,in quo eratqii facta e .pia Nili vel coni inatio. Sciendu ,cr duntaxat ponit hic ma proprie: na si teneat
propriξ eii sensus, ' Deus promitii non irritare pactas iuuit aut Hebraeis bii: in seruarent hoc, non inirenti Oera cum habitatoribus terrς huius:& in falsum est, quia dato. Israelitς obseruarentesa ' habentur hic
poteram peccare in multis ali Is grauissime Se expcll retur de terra. Nam Leui.26. cominatur Deus omnia
mala expulsionis, & Captiuationis pro quibuscunque Peccatis, m quibus Iudei cis et in cortietibiles: sed debet
accipi, ita duntaxat i. ita taine, vel sub hac conditiCne.
Scicdum, *inimi*dus accipitur hic large, qa propriEinitur scdusqncui : intercidit aliquod pactu luper re G naagna dcrostea confriaratur c temoniis sederisu occidendo animalia,& transeundo p naedi duusiones. Hi cautem vocatur ictus quscunque compositio, vel contractus. l. φ liraehrς non debcbant accipere uxores de stirpe Chananecilia nec dare illis filias suasi uxores: ExC. y dc Deut 7. et non erant contrahendς viis amicitie cum C .et cmptim M venditio, de alii contractus Comune , N 'Necunq; comun icat: o eram illicita, sed tenebamur Isracliti occidere Claanans s viros, & fς muras cunq: possent nullo interposito: dere pacis
Scilicet non solum lcnc batur litaelitae occidere c ha nat ws,vel non coicare cit eis. dum uiuerciar, sed et i neb/mur subuertere aras eoru .i. destruere altaria illis si mortuis ne .icietis Chanancisam stiperstites essent Isaraelii occasio idolatrandi .de per hoc intellistit exclusio Ois cultus diiuni apud Gentiles: nam Deus iusserati exiti a. pexclusis Chanan is de terra Istaeliis iactan
quirerent ceremonias cor in dicctes, siciit coluerunt
Lcntas istae Deos 1lios, ita & ego cola. Drol iis audare ocim meum. Idest noluistis bed: re ni lii. Ex quo patet eos nimis reprehensibilcs dc benesciis indignos: tum quia precepta erant ratronabilia, &dcbcbant eis O dire ct nullo alio intercidente: tum quia Deus benefecerat eis x ex hoc magis tenebant ei ad mandam ut ipse inducebat Exo. I u. O r ho ec sit, Potest teneri in te rogat me . i. quare iecisti Ihoc.q. d. nCn habebatis aliocata iam ad faciendia: ideo male egistis. Vel pol tenerii caulatiler pro lilia. 1 quia secistis laoc, nolui delere g&ies a facie vestra. amobrem. Scilicet quia vos irritum lectilis racimn incunt, ego quoq; irritatii pactum qilvobiicum pepiger ana. Tolui delere eos a Dciexestra. Scilicet occidendo cos,vel cxrellendo de terra. Quomodo Deus dicit quamobrem ne lui delere eos. νυ. V.
rint delere Cia mansos cci pollici,& nuc dicit Deus, Pipse noluit propter hoc delere eos a lacie ipsbrum. Rex irondendum, ς Deus Iusserat Israelitis no corca recuc. innanaeis & cxpellere cos de terra qn possensi & t sic Deus promiserat, daret Hebraeis vires ad expellenda eos de terra, ut patet Iol i 3a Ego sum, et delebo eos a facie silioru Iirael. Et si Iircaeliis nollem occidere Ch
nancos,cu Possent Deus commatus fuerat,*conuerteret mala super Israelitas, α et ipsi Cliananci ossenderent Israelitas,ut patet Nu. 3 3. s. si aute nolueritis interficere habitatores terr sa remaserint, erui vobis quasi claui in oculis S lancce in lateribus,& aduersabuntur
vobis in terra obitationis vestrς,& qdquid facere illis
cogitaueram,vobis iaciam. Idem patet Iosue 23. P.
Vnde cima Israelitae a principio potuissent expellere Chananaeos de terra, α noluciunt Deus Iulcitabat in
42쪽
Mis hostes acet timo; Israel,&tune vellent libenter Ii Asia litauia, qtiare sebant apparitiones angelorum in
raelitae excludere Chananaeos de terra i & noli conata. rvibe, vel igne, aut fumo, vel in loco ab Icondito, sicut nicare illis: sed Deias dabat illis vires ad praelialendiaria si propitiator ciper arcam, Vt non videretur corpus contra illos in etiam delicti eorum,scilicet,quia nO- Gunipnim. Et tunc vocabantur isti Deus nec erat ali luerunt expellere eos, quando potetant. Et hoc dici- quod periculum, quia ex hoc Iudaei non insurgerent tur hie. lcilicet. NoIui delere eos a iacie vestra. i. nunc ad fabricandum aliquam imaginem eo quod nullammo nolo delere eos. etiam si vos velitis; quia vos uri- vidissem figuram . nunc autem angelus iste apparuittastis pactum meum, Scin hoc Deus irritabat pa tum manit esse in figura humana, ut a toto populo cerne suum quia ipse promiserat tradere totam terram Cha retur, Sc verba cius attenderentur, bc tunc li scripturanaan Iiraelitis, oc exesudere omnes scies de cospecta vocasset hunc Deum,cum vidissi cnt eum litaesitae sub eorum. Et habearis hostra. Aliqui legunt litera mittam humana elligie, putat lent Deum corporeum esse, de consecutitie.de non finaliter, itali t quod non dereli- fingetento statuani, ideo non vocatus luit Deus, sed quit Deus Chananaeos in tetra ad hanc intentionem, angelus. In angelis autem non erat Periculum,quod ut haberent Iliae litae hostes: sed dereliquit genteu, de apparerent in humana estigie, quia illi non rubebaim ex hoe conseqliebatur, quod haberent hostes manen. L hantur coli, de cosmitenter non fierent eas imagines. ti seis in terra: legenda tamen est luera finaliter, O Qlsit autem ista esset intentio scripturae Patet ex ver- intentio Dei filii punire Israelitas P peccato,& fuit istia bis Moysi Deuter. di illiadentis Israelitis fabricatione pςnalii scitando illis Chana iraeos iii nostes. Ddjemim imaginum ad colendum cum ait: Custodite solici id fur vobis in ruinam. Ista lueracit legenda obsecutale. s. animas vestras: non vidistis aliquam similitudinem in quia non dereliquit Deus Chananaeos in terra ad hae die,qua locutus est domin in Iloreb de medio ignis. iii tentionem, ut Israelitae haberent occasionem pec- ne sotth decepti faciatis vobis sculptam lumilitudine, candi in dijs illorum, sed dereliquit eos de ex hoc con vel imaginem imasculi,vel kmine dec Ideo attenden.
sequebari r quod dii Chananaeorum ellent in ruinam dum diligenter, qu Cd scripti ira trilicate oblenia uitilla Istaesitis comunicando cum Chananaeis. Et ratio est. consuetudinetii, sei licet quod ubicunque angelusam quod ista clausula legatur consecutive, de superior fi- parens manifelle apparebat iubaliqua ellisse, scriptu naliter quia superior importat penam solum. Ista aut ra sacra vocat eum angelum,ubi autem apparebat sinec is, ,hto importat directius culpam,quam rinam. Deus aiud sinii midine vocat eum.vr communiter Dei ini, qua tu dii mi novult culpam, Periam autem vult, quia illa bona est, quam raro vocet angelu. De primo patet. quia ange- in ruin m ideo talia eli poni,vt finis,culpa autem nequaqtia: C lusdni apparuit Agar fugienti, dc quia ipsa xidit eum. st dii autem anancorum erant uini inam Israelitis,ila vi patet Gen. t 6.LProsecto hicvidi post eriora vii emismanentibus in terra Chananaeis viderent Israelitae al- me: propter hoc appellauit puteuua illain puteum vi tacia. de Deos Chanan tu, de inclinarentur ad coleim denti, bc viventis oc ita no vocatur Deu dedangelus. dum eos : dc ista eratri inam culpam: ex qua sequebar Sic etiam paIet in ista 6. de Gedeone cui appari in angemina in penam,scilicet,quia Deus nimis acritet viridi- lus in ei Vie humana, ita ut Gedeon putaret illii viro .cabat in Iudaeos, incolerent Deos alienos. Sciendis, & 1 puti a Vorauit eu ibi angeli dc non Deli. sic et, Aquod Deus posuit hic duo malaesitra Iudaeos scilicet Patet de Masiue patre Samiotari, cui apparuit angelus
quod habetent hostes δί quod dii Chanancorum fi Dei inestigie vim, 5 poli constitit eu noli esse viiij arenteus in ruinam, Bd hoc ypter duas transgre iliones, scriptura trita6 vocavit eum Deir. sed angelii, ut patet quas secerunt liraelitae: nani Deus iussit, ' nullo mo infra i . Deiecundo apparet P totu diicuis im libr
componerent suedera, vel amicitias cum Chananaeis. rum Moys,M Vc .lest inqui biissςpcdicit Deu locutu 'Secundo iussit, deii ruerent altaria eorum, dc utrim- 1irale aliqua, ci intelligutur in tria illa deat gelo quiaque praeuaricati lunt. Contra primum Deusdedit in Deus nunei loquitur. Quod aut .mgelus non apparens Pςliam gi haberent Chanan eos in hostes quia contra D inicidiim vocetur angelus, patet Exo. i bi dr,l voluntatem,& preceptum diti voluerat eos habere in geliis, qui Prς debat in columna nubis trastulit se ad amicos. Contra secundum fecit,*Israelitae haberent posteriorem partem cestrorunt, de tantenisse angelus occasionem peccandi, de consequenter recipiendi ta- non videbatur: primum in semper stat incoiaculis. Priam propter Deos Gentiliu,&hoc,qa Deus dixera i angelus, qui vulcbatura una vocat Deus, ted angelus.
aras eorum subuerterent id nolueriat. Cuma. loeineretura eius domina. Idost cum timuisset loqui verba naec. -e angeliis, qui dedit legem is monte Sinai apparuitiine esiiscatur Deus, o angelus, quo hic, apparausurare vocatur iste his angelas cum fura se ruina consueuerit ita binara enis, ' vocatur angeliis . Deum νocare quemIbet angelam. Dissi. VI. ' Muam VII.
VAERET aliquis. quare vocatur iste hie an- VAE R E TUR vlter urs clim scriptura vocet angelus, cum sacra scriptura consueuerit vocare gelum apparentem in laumatis est si Ne angelu D ian quemlibet angelum apparentem, dc loquenta apparentem line estigie Vocat Deum, cur apparuit antei ut Patet ex toto diicut tu librorum Moysi. I elpo. E gelus indatione legis line elligie,& hicines tigre,iciliadendum quod iacia leti plura curauit nimis tollere Iu cet qua ream, non apparuerat siue virorum ciligie. daeis Occalionem idolatrandi erant autem nimis P m. vel ambo cum eii igie. Respondendum, ii quamqualiti ad idolatriam,cum mansistant in Aegypto, ubi to- generale sit, L pquadocunque aliquid ex parte Dei nota gens colebat statuas tanquam Deos, de quia si dictu imitibus dicitur,vel aliquid fit cum eis, quod non sit pDiiset Iiraelitis, quod Deus suus erat corporeus habes Deum, ted per inscium,quia hoc non congruit digni aliquam ei ligiem rerum,quae sunt, fecissem ei mragi. tau Dei, nec etiam est postibile,cu omnia ilia fiant vernem ad colendum illum oc illam imaginem coleret, moturn.qui in Deo cile impollibile est: tam et quedain quo idolatrarent. Noluit dicere icti Ptura Deum sunt Operationcs,qperuncat ad magnam Potentiam. ii iii - habere imaginem , ideo quandocimqqe aliqui angeli de dignitatena,Matia lunt,quae important nudum mi,.s exparie loquebantur Israelitis ex parte Dei.non apparebant in . miteri uiri. Quantum ad prunas operationes licet an- Dci aliqua forma corporeitati ted soliun audiebatur vox, geli illas cilici alii, tamen nodicuntur illas ipsi erlicere, P dc iplum corpus quod ipli assiimpsissent adloqitendit, ted Deus, quia tui ciulcipientes ista magirabeiicificia :ωhoi'. velabant )ntia caliginem nubis, vel sumi. Et illi is uictinarentur ad colenduin totaliter angelos, vel ex
43쪽
parte preptet lixe. Sic fuit indatione legis. Nam te. Fgem condere est maximae potestatis, N ei tota politia iubiecta eii, qui V legesim 3nit. Si igitur Iudaei putassem leges datas tibi per angelum, credidis em, pilli obed iei dum foret, ideo angelus in datione legis v eauit ie Deum dicenM Ego sum dominus Deus tuus, Qui eduxi te de terra Aegypti: non habebis Deos alio
no coram me: Exo. o. Et quia iste actus legislationis
erat maxime pote fati . MOVI conatus est persuad H Illaetitis ilium fuisse Deum: quod Priet Deu t. ca. ex verbis tuis. si vult p bare, quod non debebat iteri aliqua i culptura ad expetimcdum Deli, it .Custoditerili me in unas velitra: non vidistis aliquana sipuli tu, dinem die, qua locutus est dias in Horeb: quat i dicat, quia Deus non habet aliquam similitudinem, nec xm Gvidassean .non debetis facere imaginum. Si tamen Movies praeiupposuisset, quod iste erat angelus, non portebat.* sic arguereicia dato, quod appi rutilut in aliqua ei ligie die.qua locutus est in Horeb: non se luptatur. et Deus haberet euigie, quia ille non erat Deus, sed angelus. D:cendam ergo, quamquam Moyses
sciret illum esse angelum. tamcn coit batur perluadere illum elle Deum populo rudi, ne h/bςrci Occalionem errandi colendo angelos. Sic etiam iuuante Oductionem litae litarum de Aegypto,qiua angelus apa paruit Movit in bona minanti, dc incombulto, ta di: iriuod audierat clamorem populi sui,&quod vole. bat liberare illum de manu Aegyptiorsi: & tamen ille
vocant scit Deus: Exo 3.quia liberalio illa era I magmi Ipheneficium de si Movies nunci et Israe aisma dictas vile per angelum. credidissent illum esse que colere debebant pω tanto bono et ideo scriptura Vocauit eum
Deum. Alij actus tum paruae dignitalis N potest iis
sed nil potiant nudum ininisteriuna, & tune angelim ita vocantur angeli. de non Deus. Sic patet de
columna praecedente Israelitas in via, quia Illa moti hatur ab angelo,d quia mouere illani erat purum ministerium, vocavit scriptura illum angelum: EXO. t . Sic etiam iuit hic quia ille angelus solum veniebat ad ille repan .lurni tractitas de transgression legis de in nendum eo, ad bonum. Hoc autem erat ministeriu
lum, deo script ira vocavit illum angelum, de coicique ter Opomm.Vongelus qui dedit legem,& qui lin icutus est in tubo apparerent sine elli te .ut possim vorean Deus. N anneias ille cum deberet vocari angelus, poterat apparere inhianiatrae uigie. Sicelide angelo apparente Gedeoni , 5 de angelo Manue. Nam illi nudum ministerium exercebant,& poterant vocar angeli de apparere in corpore. Eleuatimore iocem iam Duri e de ac I te iteras fuit propter duo. I'timo ex cie auo iset' tritione. scilicet qui adolebat se peccaste cotia Deum. iii clii xu secundo timores c x,kilicet, quia Deus commatu fuerat mala, id est TChananaei manerent in terra, Messent hostes eorum. I t vocatum estnim locι ly infit
tmin. er Iachrymarum. Nomen istud ab euentu positues 'acilio: quia ibi lachrymati sunt Israelite, sicut al- ε .ila ab eurru sic dicta est. quia ibipputia abscira iunt: xioliae s. p. Inmolati mundi ue ibi MI domin , Scilicet,
quia augelus apparuerat,dc ut Deum sibi placarent.
LMmodo Israelitae pntu mi omeno in loco sentium immolarer an in hoc peccauerunt. MUM VIII.
in 'E R ET aliquis, quomodo Israelitae pinum
tulit immolare domino in loco stentium, id an e 7 erunt m h nam iuisum erat, quod no fieret immolatio extra locum sanctuat i sub poena mortis,
ut patet I Auit. II. dc Deillet. 12. Aliquis lorie dicet,' Quod ii caelite peccauerunt in hoc sicut in multis aliis Deum offundetrant. Sed dicendum, quod non stat,
quia Iosue erant nunc praesens, dicatur immediate. quod dimisit Iosue populam, dc abierunt singuli in miselliones litas: ipse tamen non permitteret popul agere contra legem Dei. Item cum angelus nunci crepasset Israelitas de praeuaricatione legis, non est v ritimile, quod immediate eo receden e conisii illam agςrent. item scriptura signat hic,quod postquam ista angelus locutus fu i plebi lex seruierunt Iiraelitae Deo usque ad magnum tempus post mortem Iosue .
ςum iratur mira,Seruieruntque domino cunctis diebus eiusAEc leniorum, qui longo post eum vixerant tepore: ergo nunc non peccauerunt immolando hic. Dicendum, quod antequam tabernaculum domi figeretur in Silo, lacitum erat immolari ubiciiq;,vel facere quascunque coe rem Onias aut eaSomittere, eo Pnondum obligabat lex, sicut in deserto,quia nondum data erat pax, ut patet Deuter. I a. p. Postquam tam a
fixum est sanctuariu , peccatum erat alibi immolare: nunc autem fixum erat tinctuarium in Silo,cum iam Iliae litae haberent possessiones : Quod tamen non fuit usquequo locatum est tabernaculum in suo, ut patet Iotii e 18 ergo regulariter peccatum erat alibi imm Iare, sed luti hic casus specialis. Sed aliquis dicet,quod nondum erat fixum lanctuarium in m , do, ideo quod generaliter licebat fieri immolationem ubicunque. hiod pater, quia dicitiir infra, quod dii siit Iosue populum, Mabierunt unusquisque in possessionem sua. Ut Obtu Ierent eram: evio nondum liabebant possessiones x conseque iuex non erat locatum tabernaculum
vi Silo. Respondendum. quod erat ibi locatum taber naculum, e Israelitae habebam possessiones iam diuisis. Qiod patet, quia dicitur: Et abiiciunt filii lirael Vnuiquitque in pol se ilionem suam: ergo quilibet habeb4t postellionem quod erat impostibile uti totalis diuisis, sortium iacta fuisset. Cimi autem dicitur, ut obtinerent eam: dicendum quo ito signatur ex hoc. quod nondum habebam pollestione' led quod nondum plene erant tenta de manu hoitium . Nam magnam partem earum tenebant holies, de hoc non solum fuit uiuen et Oue, imo euatia tempore iudicu, de regii in usque ad Salomonem. Nam nondum erat obtentae possielliones, & expulsae gentes de terra: craser gur gularit et iam peccatum in inolare extra locusanctuari j: suit tamen casus Ipecialis, deerant duo, sciti licet rc uelatio da iura, Mappariti O angelica . Primus eii, si Deus reuelaret alicui, 'immolaret hic. vel ibi. yoterat licite hoc sacere,qa Deus ait pensabat in lege. becundus erat cx apparitione angelicaniam apparente aliquo angelo,dc nunciante aliquid ex parte Dei, licebat in loco ipso apparitionis Deo immolari lacrificia. Sic fimio Gedeone: iram ipte dixit angelo Non rec das liuac. donec reuertar ad te portans sacrificili ni, de
offeram tibi. Qui respondit: Egoptin stolabor aduentum tuum M tunc Venit Gedeonier S carnes. υ
Dios PancS, M angelus cremauit omnia, tangens illi virga, ut parci infra 6. dc sic angelus approbabat lacti- sic im quod iacere volebat Gedeon extra locum sanctuaris in loco apparitionis suae: bc non solum angeli hoe approbabam, ted interdit illud iubcbant, ut patet
infra it . de Manue qui ait ad angelum: Obsecro, a qui et cas precibu, meis de faciamus tibi haedum de capris: cui responclit: si ine cogis non comedam panes tuos: ii autem in holocaustu in sacere, offer illud domino Muinc seca illud, de angelusalcendit in sta marergo angeli approbabam i ita sacrificia, de inducebant homines ad iacienda: angeli tamen non inducunt ad illicitu,ergo licitia erat in loco apparitionis angeli fieri sacrificciu quamquam non esset tui sanctuanu. Sic autem fuit hicina apparuit angelus in loco illo,ergo non F cauerunt immolando extra lanctuarium.
44쪽
. si Io vetereurit permittendo Uuesilas communicare cum . charinisu. Qties. IX.
Α noluerunt delere Chanana os habitatores teri strae. sed secerunt eos sibi tributarios: non ergo haberet Io.1ue aliquos, qui adiuuarent eum ad pugnandia contra UAE RETU R vlterius an Iosue peccauerit praetraticatores,ias vid hoc Iosite, ni procedebat per modum con MIOm nec minarum, quia hoc nopoterat,sed per modum suasionis.Sic patet Iosue a Elisite vobis hodie quod place civi potulimu debeatis seruire, utrum diis, quibus ieruierunt patres vestri in Melbrotamia. an diis Ammotritaeorurn, in quocii terra habitatis. Ego autem dc domus inca seruiemus duo. Non ergo peccauit Iolue ages quantum se erat. permittendo, quod Israelitae communicarentciri Orananaeis, dc non subuerterent altaria eorum: eo namque vivente illa facta sunt. Et videtur, quod sic , quia Deus constituerat Iosue principem si aper i
tum Israel, ut obedirente in omnibus, ut patet Numeri a .&Moyses hortatus fuerat cum nimis, vis ceret cui fodiri legem Dei. Deuter. 3 I. cap. Deus quinque post mortem Moysi solicite iussit ei obseruare te: gem Moysi, dc populo obseruandam mandare, ut patet tome I. quod ergo ipse permitteret IIraelitas prae
Dimisit ergo Iosue populum, S abierunt LinusThe
uaricari legena Dei, peccatum maξnum erat. Re- B filii Israel unusquisq; in possessionem tuam,
r T-c cunctis diebus clus Micniorum, qui longo
rei,de si hoc factum fuisset ex negligentia Iosue non curantis adhibere disciplinam, grauiter peccasset :ipla tamen solicite agebat quantum poterat inducen. do semper Israelitas ad custodiendam legem , 5c sem. Per congregabat eos ad exhortadum illos super hoc: ideo duae congregationes solennes factae leguntur, ut patet Iosue 23. dc 2 . Et ut sortius stringeret , Israelitas ad colendum Deum inducebat eos ad iaciendum lupet hoc publicana promissionem, dc confirmandum eani foedere . Sic factum est seniet, ut patet Iosue 24- cap. Praeter haec specialiter hortatus fuit Io-
post eum vixerunt tempore , dc nouerant Omnia opera Domini, quae secerat cum
Israel. Mortuus est autem Iosue filius Nun,
famulus Domini, centum dc decem anno
rum, & sepelierunt eum in sinibus polles . sonis suae in Thannathsare in monte Ephraim a Septentrionali plaga montis Gaas.
sue Israelitas luperliis duobus, de quibus nuncina C Omnisque illa gerieratio congregata est ad Amhb n
ouit angelus eos. scilicet auod non communicarent ι. o. ὶ l . musi us
puit angelus eos, scilicet quod non communicarent Cum gen alibus terne, nec colerent Deos eorun , Ut patet Iosue a 3. capiti scilicet postquam intraueritis ad gentes, quae inter vos fiaturae sunt, non iuretis in nomine Deorum earum, nec seruiatis eis, aut adoretis illos. Et postea dicitur, quod si volueritis gentium haru .n, quae in tet vos habitant, erroribus adhaerere, dc cunaeis miscere connubia, atque amicitias m lare, iam nunc icitote, quod dominus Deus vestet non deleat eas ante taciem vetitam, sed vobis erunt
patres suos: & surrexerunt alis, qui non nouerant Dominum , d. opera 'uae secerat
cum Israel. Feceruntque filii Israel malum in conspeetii Domini, o seruierunt Raalim , ac dimiserunt Dominum Deum Pa
trum suorum , qui eduxerat eos de terra
Aegypti: & secuti sunt deos alienos, deos que Populorum, qui habitabant in circulia
tu corum , & adorati erunt eos : & ad ira
in 1 uearn ae laqueum, M tera. Iosue ergo quantum in se tuit fecit, ut lauaesitae non peccarunt, non praeualuit tamen, quia tota multitudo erat in contrarium, quam iptae non poterat corrigere, sed solum D cundiam concitauerunt Dominum, dimit
Peccauit ipse ex neglige ima . cur Iosue non pug bas contra Istaevos precoles. o. X.
in AERETVR ulterius dato, quod isti pecca.
. cantes multi essent, cur non pugnabam contracos Iosue cum reliqua multitudine populi: sic enim lacere volebant iura duas tribus de dimidiam. Nam recedentibus duabus tribubus x dimidia a Iosue, Scia cantibus altare apud Iordaliena, putaueti in t res sui Israelitae, quod vellent illa recedere a lege Dimisit itaque . Hic ponitur secundum pricti pale Eretili huius capituli , ici licet breuis materiae totius libri hu- teriae toti ius praeli uatio. Nam iii lii mina continetur usque ad librihuius finem capituli huius quidquid habetur usque ad ii. p l p.; Mnem libri. Et diuidit ut inquatuor partes, quia primo ponitur foederis renouatio. Secundo foederis praeuaricatio ibidem. Et Iumxerunt est . Tatio prevaricationis vitio ibidem. Iras lue Dominus. Quarto ultim
Circa primum considerandum, quod Iosue secerat ideo fecit Iosue parari adi tribus nouem, d id pugnam 'dimidiam contra duas dc dimidiam ad delendum eas, nisi conllitisset, quod non luerat fabii tum altare ad idolatriam, ut patet Iosue 22. capit. ergo sic debuisset pugnate hic. Respondendum,quod latue non potuit hic pugnare contra peccantes, quia in casu allegato duae tribus soli im dc dimidia erant peccantes. Relisequus autem Israel erat immunis a culpa, de volebat gratis pugnare contra pr aricatores. ut patet Iosuear. cap. Hic autem erant omnes t fraelitae peccantes: nam non erat tribus,quq non communicaret cuCh nanaeis,& rmitterer eos vivere in terra sua sub tributa,
ut patet praeced. P. ubi dicitur de singulis tribubus, PAlph. Tost. super lib. Iudicum. Dei, Ε cum Iiraelitis pactum, quod seruarent legem Dei, vepat et Iosue ultimo: deinde pr aricati sunt illud communicando cum Chananaerimunc autem increpiti ab angelo redierunt ad obseruandum pristinum foedus, de ista erat renouatio foederis in iteratione non in o seruatione. Dimi a rego Iopie populum. Idest dedit illic licentiam recedenda: nain Ioliae,qui erat princeps tacerat omnes congregari ad audiendum erba angeli,
dc dii pareme angelo non ausi sunt recedere Israelitae quousque Iosue daret eis licentiam,& abierunt filii Israesinus utiquem posset lionem sitam, lcilicet iam diuisa fuerat tota terra per sortes, de quaelibet tribus habitabat in sorte ilia, ideo tinguli potuerunt hinc ire ad miselliones tuas.
45쪽
cum do Istratis ad locum stentium ad angel2 virba Ida F magna auctoritate sicut Iosia se dum ipsi iudicabant
nune coriregari potuerunt. QVt. XI.c , VAERET aliquis, quomodo potuerunt nunc α congregari Israelitae ad locum nentium ad audientat verba angeli: nam manerent vacuae ciuitates,
dc caperentur a Chananaeis. Responderi potest dupliciter . Vno modo, quod non erant hic congregati Omnes viri Israel l ed magna pars eorum de principaliis bus : omnes autem alii manebant in urbibus,ut isti custodirent eas,ne caperentur a Chananaeis: sic enim tactum est in alia cog regatione quam fecit Iosiae: nam dicitur congregasse omnes tribus Israel de tamen soluvenerunt principales,ut patet Iosue a talicet: On- populum non peccauit Israel: isti autem viae runt magno tempore, quia durauit tempus horum plusu too. annis, ut patet colligedo omnia tempora Iudicumper
annos singulorum. Sed hoc no stir, qa hie describitur lepus in quo Israeliis non peccauet ut post increpati nem Γcta ab angelo:ante i si ii insurgerent iudice eccauerunt Israelitae,ut patet seq. c. ergo non sunt ipsis
niores de sibus hic dr. Item iudices non introducii fitersit nisi propter mala, que patiebatur Israelitς propter
peccata, ut patet infra in litera: ergo quando incep runt iudices iam tua sierat tempus illorum seniorum.
Item patet quod non sint iudices, sta hic dicitur, ς isti
sertiores nouerat omnia opera, quae secerat dominus gregauitque Iolue omnes tribus Israel in Sichem, & o cum Israel: iudices autem non nouerant,quia hic sue Vorauit maiores natu,& principes,de magistros, dc tu. runt ipsi no in deserto, nec in introitu in terea Chanaa,
dices, istetitque incon pectu domini. Alit ei pollet di- α plurimi illorum nihil viderunt de lai rabilibus,quaeci, quod dato, quod conuenissent omnes Israelitae ad
ausendum verba angeli nullo prorsus manente in urbibusion timebant i hostes inuaderent urbes eoru , quia Deus incuteret cis tunc timorem, ut non aude rent venire ad ciuitates Hebraeorum . Sic sebat in tribus festiuitatibus anni: nam tunc ascendebant omnes Iudaei in sanctuaritim nullo manente in urbibus, de ta-inen hostes non ascendebant tunc ad capiendam ur- hem aliquam in terra corin Sic patet Exo. 3 scilicet. Cum tulero gentes a faeie tua,& dilatauero terminos tuos,nullus insidiabitur terrae tuealcendente te,dc ap-
Deus secit cum Israel: ergo erant alii. Respond.ergo, mea mi quod isti semores metum altu viri magne auctoritatis ad quaesecoaetanei, vel quali coaetanei lo siue ς dia viveret I siue, u tenebant ut a populo in magna reputatione. Hi nati sunt in Aegypto,vel in deserto: nam potuerunt nasci in Aegypto. dum tamen in exitu de Aegypto nodum essent viginti annorum: nullus autem de complentibus vigilati annos,vel quasi in exim de Aegypto introiuit in terram Chanaan praeter Iosue, bc Caleb, ut patet Num. I &26. cap. poterant ergo isti vidisse hi agas, quas Deus intulit Aegyptiis propter Israel,& trastum rarente in conspectu domini Dei tui ter in anno. Ut ia maris rubri,dc mortem Aegyptiorum,dc Omnia bene obtinerem eam. Ideli ibant singuli Israelite ad acquiren- sicia collata in deserto. dc ista erant omnia opera domini,quae fecerat cum Israel. Quod autem isti essent de deii ibant singuli Israelite ad acquirendum possessionem suam de manu hostilina: nam licEt
assignatae essent sortes, nodum erat Obtenta tota terra
de manu hostium, sed quaedam particula. Et dacitur, quod ibant ad obtinendum ad significandum, quod Israelitae recedebant a peccatis pristinis, de quibus angelus eos increpuerat: erat autem unum peccatum, communicabant cum Chananςis,dc permittebat eos manere in terra sub conditione tributi: nunc autem ibant ad obtinendum terram, scilicet si iam nolebant comunicare Chananaeis, nec habere illos tributarios, sed obtinere terram de manu eorum. Semlemnis domino iunctuistibus etM.Scilicet pol quana increpiti sunt
nunc ab angelo: nunquam rediemi ad peccata priora, I Iosue, Sc vidissent omnia, quae Deus fecit in deserto: Coe an eis Iolue patet, quia in ira dicitur: Mortuus in Ioiue, de sequitur: Omnisque illa generatio congregata est ad patres suos, scilicet omnis generatio illius Iemporis. Et agitur de senioribus ibi: quod patet, sta
immediate sequitur: Surrexerunt alii, qui non nouerant dominum,dcoper quae secerat cum Israel, sciliacet, qui non erant cotemporanei Iosue, non potu Iuni videre illa, sed nati sunt in terra Chanaan. De
tempore autem longo, de quo hic dicitur, suod v:x runt isti seniores post Iosite: dicendum quod non fuerunt multi anni: nam cum omnes isti essent coetaneidum viveret Iosue, eo ς ipse corrigebat peccantes, Mhortabatur totum populum solicue ad seruandam legem Dei, ut patet Iosue a 3. cap. Sed quanto tempore vixerit Iosue post istam increpatione angeli, no patet. Et semorum, qui longo pos eum m rerunt tempore. Non sinium tempore Iosue, sed etiam aliorum virorum post mortem Iosuα isti seniores vocamur quida viri grandaevi, de prudentes, dc magnae auctoritatis in populo: quorum admonitioni populus asseriebat, uicut verbis Iosiaci Et sic t pe eoru non peccauit populus i publich, vel salte totus populus non declinauit a lege. licet aliqspecialiter,dc occulte de linaret.Na peccatu illossi novocat pcm populi Et nouerant operaiau,q seceres csi I prael.
non poterant vivere magno tempore post Iosue, M sorte non fuerunt anni triginta post mortem Iosue. Quod patet, quia a tempore exitus de Aegypto sue Abe iis ad aedificationem templi Salomonis fluxerunt solum ς
aram quadringeti S octuaginta, Vt Patet I. Reg. 6. m. qui colliguntur sit ilicienter comptitando anno qui-lion εbus dicuntur regnasse reges, dc iudicasse iudices, & cta pii Sia r. Putando quadraginta annos mafionas I irae litarum in suuriin
deserto, ita quod oportet tempora Iosue, M istorum UM leniorum includi sub quadraginta annis, quibus diciis tur quieuisse terra sub Othoniele,ut patet sequenti cxpitulo: alioquin si praeter tempora Othonielis assignamus tempora pro loliae Ad senioribus, qui post eu tu Quasi dicat ex hoc tristic nouerat beneficia collata Krunt neccile eit, quod ab exitu de Aegypto usque ad populo a Deo, inclinabant magis ad colendit eu de m- istructionem templi fluxerint plures, qui in quadrim ducebant populia ad hoc comemorado beneficia prς- genti de octuaginta anna quod est contra id, quod ii stita: isti senes erant, qui fuerunt in deserto, oci videmi Detur 3. Reg. 6. . ergo cum isti quadraginta anni, qui mala, i passi sunt litaelite fi sibus Deus libe auit eos tain ipso deserto, a postea se introitu in tetram Chanaa. Qui fuerit seniores, qui vixerunt longo tempore pest
QV AE R E T aliquis, qui fuerunt isti seniores, q
vixerunt longo tempore post Iosue,dc quanto tepore poli vixerunt. Aliqui respondent, cp isti fuerunt
iudices,qui turrexerunt post IOlucinam via luerunt matribuuntur Othonieli conueniant ei, de Iotue, Id i nioribus , qui post eum vixerunt: non possiimus assugnare his senioribus inultos annos durationis: scripul-ra tamen interdum vocat longum tempus decem Vesduodecim annos, vel pauciores. Sic dixit Iolite ad duas tribus,de dimidiam: Fecistis omnia, quae praec pit vob dominus, mihi quoque in omnibus obedDitis, nec reliquistis fratres vestros longo tempore, Vt patet Iolue rara tamen illud tempus non fuit Ieptem annorum secundum Iolertium quinto antiquitata. Credem
46쪽
edendum esse autem qiuod unus de his senioribus tuerit c aleb, qui vixit post mortem Iosus de mit dux Caleb M tribus Iuda in bellis, ut patet pNcedenti capimi. ipsie 2Σ enim sui te taneus Iosue: M vidit omnia opera. quς' secit dominus cum Israele. Naerat maior vigesimo anno, quando egressus est de Aegypto, dc postea in ipso Iosue missus est in exploratorem, ut patet Num. a 3. M Iosue i . alii etiam similes meruia qui non multis annis post Iosue mortui lunt, quibus clum meret
obediuit populus, ic non declinauit ad idola. nec prς
uaricatus est legem.'Mortuux en autem Iosiue olim Nun.
Hoe dicitur ad differentia quia alij vocabantur Iosue:
de dicitur hoc de morte Iosue per recapitulationem ad ponendum causam introductionis Iudicum: nam de illa supra positum fuerat Iosue ultimo cap. Famu. Ias Domini. Scriptura testatur quod fuerit famulus Dei, quia suit valde attentus ad Ooseruandam legem, de credidit nimis Deo: fecitque Deus per manu illius mirabilia magna. cretum vi uti annorum. Iam diminuta erat eras humana, dc rari excedebant has metas.
Ileri si us suo. Tunc temporis non sepeliebantur homines in-hraeorum tra urbes in templum,uel in cena et erus communies,
sed quilibet sepeliebatur in agro suo extra urbem, Vel in montibus: M locus ille,in quo sepeliebatiar erat s cer . Istum etiam modum tenuerunt Gentiles in s
PGedo, ut patet in legibus humanis digestis de sepulchro violato: de digestis de religiosis de sumptibus Ω-
A 1 i. scilicet quod dederunt Sichem urbem refugii in
montem Ephraim. sic et laira ptimo Regum dicitur, fuit vir de Ramat iraim, Sophinde monte Ephraim.
septentrionali plaga montis Gauit. Iste mons Gaaserat
in monte Ephraim, x cautas Thamnathsare erat ad partem sepientrionalem eius, scilicet quod iste mos Ueclinabat magis ad meridiem quanaThamnathsare Dicit Rabbi Salomon, quod Gaas interpretatur tempestas, de vocatus fuit sic mons ille: quia venit tempei has super Israelitas, eo quod morati liant in sepeliendo Iosiae. Sed ista fictitia i unt, de sine colligatione. Sed dicendum Q iste mons semper sic vocabatur. Omnisque illa eon regata es generatio ad patres suos. Id est omnis generatio copaneorum Iosue , scilicet omnes B cooctanei Iosue , qui suerant in deserto egressique suetant de Agypto : 6c viderant omnia opera Dei mortui sunt, iton multis annis post Iosue , & illa fuit occasio, quod Israelitae peccarent postea in Deum : ista autem generatio est generatio seni rum,qui vixerunt post Iosue: ex quo patet, quod fuerunt contemporanei sui, alioquin non diceretur omnis illa generatio, quia importat metaneitatem. Et surrexerunt alii. Hic ponitur fecitndum, si deris renin radet Areuati praeuaricatio. Nam quod in diebus Iosue, de se- nouari pisnioru populus obseruauit illis, mortuis pretiaricatus Mn. do est: dc dicitur: Et surrexerunt alii, scilicet successiores Iosue, Sc seniorum. Qui non nouerunt Dominum. Idest qui non cognoscebant virtutem eius, scilicet bonitan crum . Vela cipiebat aliquis paterfamilias agriam, C tem,lcmagnitudinem, atque potestatem: de ob hoc oc sepeliebatur ibi: dedicabatq; illum in sepulturam non inclinabantur ad colendum mira. Et opera,s f mi:us cognationis,&posteritatis suci sic fecit Abrahaqui emit ursi ab Ephron Hethaeo ad sepeliendu Orem suam Gen. 2 3.& postea sepultus est ipse ibi, dc uxor sua, M Iiaae, de Rebecca, cic Iacob, 5c Lia,ut pa-
πmnat tet Gen. v. p. in TLamnath re. nomen cauitatis est,
sin via. quam accepit Iosue in Pollesionem: nam postquam 'totus limes acceperat possessionem, ipse petiit,vida' Ietur ei ciuitas hamiiathsareri erat in sorte Ephaim tribus suae: dc assignata fuit ei, ut patet Iosue I9. capi. Hebro dicunt quod Thamnathsare vocatur sic quia
interpretatur limi imido vel imago solis: dc dicunt T
mortuo Iolite super sepulchrum suum fuit factu O-dam simulachrum solum marmoreu, ut omnes tran Di euntes cognoscerent gloria viri illius,ad cuius preces Deus fecerat stare solem, dc dolerent de morte eius, quod talis vir periret. Sed hoc non stat, quia istaciuitas non fuit vocata Thamnathsare post mortem Iosue, sed etiam quando ipse eam accepit in possie illonem, sic vocabatur, ut patet Iosuς decimo nono.Item
si propter imagine libet imponi istud nome ronfiisset positum vini sed lepulchro, quod simulachrufamam est in sepulchro, de ipsium sepulchrum erat extra Vrbe, quia intra urbem nemo sepeliebatur. Quod
Antiquiae patet quia dicitur in finibus possessionis suae. Cum au ς tem dicitur, sepultus est in Thamnathsare, est sen- sinesiaci ius, testin te rit Ono Thanathsate: quia ea, quς sunt
creat cum I Del. Idest non cognoscebant beneficia pinstita Israelitis a Deo, quod non viderant ea, quia nosuerunt in Aegypto, nec in deserto, sed nati sunt in
terra Chanaan: ponuntur aute ista duo. squinCn n
uerant dominum, bc opera,quae secerat cum Iirael, quia duo sunt, que debent mouere hominem ad c lendum Deum. primum est ipsa Dei natura scilicet quia Deus est, bc lummum bonum,dc summe potes, Duobus de sapiens: dc etiam si nihil aliud esset,propter noc te φυς urnebantur Deum colere. Secundum est ipsa benefi- ' ciorum collatio, quia nullus est,cui Deus non bene- 'faciat: nam quidquid sumus, de habemus, Dei munus est, in quo sumus, vivimus, bc movemur,ut dixit Paulus: de habetur Actu. 1 7.cap. de sunt haec generalia beneficia. Alii autem recipiunt specialistima. prosum rum singulis nimis tene inur Deo nam dc benefactori naturaliter tenetur bona rasitas honorem, de famulatum impendere, ut ait Ariit Oidc habetur s.& s. thico. praesertim quando beneficia maxima sunt,qualia a Deo recipimus, ideo ad maximum honorem ei tenemur. Primum tame est, propter quod directius eum venerari tenemur. Israelitae autem neutrum limrum attenderunt ut Deum colerent, ideo dicitur propter primum, quod non nouerant Deum: propter secundum dicitur, nec opera, quae fecerat cum Iutiat. Feceruntq; filii Imri malum Pin conspecta Domini. Scilicetrix. interritorio dicuntur esse in urbe. Sic patet Iosue s. E recedentes a cultu Dei veri,dc Hermittentes caeremo
i litera nostra dicit, quod cum Iosue esset in agro Iericho apparuit ei Angelus, de in Hebraeo dicitur: Cuesset Ioiue in Iericho. Et tamen inam tellum est, Pnon erat tunc in Ierico, quia nondum capta erat. In
monte Ephraim. Idest ista ciuitas Thamnathiare est in monte Ephraim. Non est intelligendum quod es-1 :t aliquis mons specialis in sorte Ephraim , in quo esset Thamnathsare, sed tota sors Ephraim vocatur mons Ephraim, quia pro maiori parte erat motuosa: sic patet Iosue decimo leptimo, scilicet angusta est tibi possiessio montis Ephraim. Et dicebatur hoc ad totam tribum Ephraim. Ex quo patet ς tota habitabat in monte Ephraim. Sic etiam patet Iosue 2O. Ocnias testis, de illud erat malum coram domino, quia Deus illud malum iudicabat. Et strui ni Baalim. Scis licet coluerunt Dein terrae Philisthinorum, qui vocabantur Baalim: est enim Baalim plurale, dc singulare est Baal, de sis nificat idola quaecunque: cum autem ponitur Baal i singulari, ponitur pro speciali idolo: aliquando tamen ponitur Raalim tanquam singulare,dcest nomen unius specialis idoli. Sciendum quod n
mina idolotu, ut communiter denomurantur a Baal.
vel Bel. Unde aliquando dicitur Baal, de aliquando Bel,& Beelphegor, de Beelzebia de Balbericli de Baalim. De Bel patet Dani. I . ubi dicitur magnus est Bel, scilicet Deus Babyloniorum. Baal vocatur anslata a. Reg.
47쪽
Reg. i s. ubi vocati sunt sta prophetae Baal. A Re. Io. cap. Baalim vocatur hic,& pcitrio Re.7. Beelphegor vocat ut Plaim. Ios. scilicet initiati sunt Beelphegor, c comederum sacrificia mortuorum. Et Num. as. vocatur Beelzebub Deus Acharon quarto Reg. Primo. vocatur Baalberith Deus Sichimorum, ut patet infra nono. Caula autem quare nomina idolorum
ut in plurimum, habeant initium a Bel,est quia primum idolum factum ad colendum suit factum adsimulachrum cuiusdam regis Babyloniorum,qui vocabatur B eliis siue Bel: dc illius eius Ninus rex potentissimus iecit illud coli .ut teitatur omnes antiquς hi isto rix. M habetur in libro Methologiarum Fulgent ij
dsimis ut Dominum Deum patrum suorum. Scilicet non
1 olum coluerunt Deos exterorum, ted etiam Deum cratrum itiorum idest quem patres sui coluerat,dim, serunt. Et fatis intelligebatur hoc ex praecedentibus: ilam ex hoc quod iiii colebant Baal uri, non poterant tenere Deum suum. quia ille scitus vult cola, clim s lani te dieat esse Deum: oc se ivllit Ex aci. non ha-hebis Deos alienos coram me: ponitur tamen ista la-
quam distincta elausula,quia ad maius dedecus pertinebant: nam licet Deus non acceptet quod codatur smul cum aliis diis tamen in is contemnitur quaado de inito eo colunt alii, qua cum ipὰ de idola lini ulcolunt: illud malam tenebant Samaritam,qui Deum li timebati ,nihilo mimis tame Deos suos colebat, dc eis sacri licia Oincebant, ut patet Reg. I IOD.nuc autem Israelitae deteriores eran quia idola colebant, IM nullo modo D m :α procu rant in tantam it, tamam, ut omisso culta Dei publicε iter et templa pro
idolis, coria irentur auro, Scargento. Sic patet insta Mono. cima dicitur,quod vi tibi cheir acceperunt. de dederum leptuaginta pondera argenti Abianelech de Fano Baalberith. et leua erat ros de Aeg pio. inasi dicit, in hoc erant uagrata tanto beneficio: oc nomin rur illud beneficium, quia maximum crat, cic incit debantur in eo alia be uelim particularia. Et ex hoc tenebantur lirael te in cremum Obedae Deo et alii Qui vocε si nihil aliud intercideret. Et Iecarti sol Deci es enor. urdu si- Vocantur alieni dii non pertinentes ad Hebisos, stati Q. cet quos non coluerunt patres m ,lcd διις ι ..itioneS: M sunt alieni, idest incogniti, quia lud ci non poterat cognolcere tuo ut Deo, dupliciter cium hoc cognoscitur. Icilicet per ostensionem magi spinetiae in operatione miraculoriam, vel per collationem specialiubeneficioru m: neutrum autem erat quantum ad Iu- deos,quia ipsi non nouerat Deos Chananaeoru in per ollensionein virtutis, cuin illi nulla unquam nuraculanissent, nec etiam secundo modo, quia nunquam nefecerant L caelius. Vtrunque horum cognitum erat apud Hebr sde Deo Ilio, stilicet, quia cu multis mirabilibus cognouerant esse Domitium tam in Aegypto quam in mari rubro, Miti deserto,dc postea in terra Chanaan. Secundoctiarii cognoscebant cuDeum, quia eis multa contulerat, quanta nec ipsi susticient et enarrare poterant. Deos , populorum, qui
habitabant in circuitu eorum. Non distinguuntur lucta.
quam membra opposita, de dii parata dii alieni, de dii
Populorum.qui erant iii circuitu, quia omnes dij printer erum Deum Iirael erant dii alieni. Sed est iensis, quod seruierunt Baal; ira, qui sunt dij terre Chanaan , scilicet Baalmi, bc Ailaroth, de non solii Deos terrς iii qua habitabant, sed etiam Deos quarumcunque gentium habitantium in circuitu, de in hoc signineatur magnum deiiderium declimandia cultu Dei,
sed:cet quiaomnibus idolis adi aerebam. Et admue 1unt mi. Scilicet humili .utes id coram cis, cie faciendo eis sacrificia, ec illud est sequi illos ..Ves dicunturi ut illin, quia non IOIuui a rauci u eos, ita et
F se tu sunt omnes ceremonias colendi Deorum illo.
rum relictis remoniis Dei Iiraes . Et ad iracundiam concitauerunt Dominum. idest prouocauerunt eum ad interendum penas, qui eii actus hominis irati, ut nos arbitramur: aliter autem iracundia in Deo non est.
clim sit pullo animalis. Apud Deum autem non estinansmutatio, lacob. primo, scilicet: Apud que non
est transmutatio nec vici ilitudinis obumbratio. Dia mineum. Non Poterat elle rationabilior iracundia quam prodi mistione: sicut in viro, si dinvitatur ab uxore: Omnia autem alia vitia uxoris venialia sunt, dc toleranda,dum tamen viri thom in immaculatum scruauerit quo contempto nihil boni si aper est: ita Sccontra Deum interdum peccamus contra aliqua prςῖ cepta I pecialia , in quibus praeiudicatur charitati, Mtunc Deus non omnino deseritur, nec fornicari nos dicimur, sed cum fide deierta alium credimus esse Deum eum, quia coli inus, nihil boni superest,& tune fornicamur, pro quo iracundia dei iustillima cst. D'ruentes Baal, paroth. Isti erant duod .i Chananaeorum, cerant multum comunes: nam Baal multarum genitum Deus er .it, cui Iudaei quoque lem iebant :&tantum huic uali teram quod illi os tuos tra- dctant ei, ut cremaremur ita cultum ein, quod Deus
valde prohibuit Leui. . pl. dicens: Homo de situs bisti Iliael, aut de aduenis, qui habitant inter vos: siquis dederit de stini ne suo, i de filias suis idolo moloci d- est Baal. morte morietur: populus terrae lapidabit eo. i Astato thetiani erat Deus Cliaiianaeorum, de maxime Philisthinorum: unde mortuo Saul in bello, Philistini posuerunt arma eius in templo Astaioth.& c,
put in templo Dagon, ut patet pomo Regii viuino.
Et primo Paralipo. io. cap. Ad illos duos Deos coleiam dos communiter declinabant Israelitae: ideo Samuel hortatus liraelitas Deum colere, ait: Si in toto corda vestro conuertimini ad Deum, auserie de medio vestrum Deos alienos Baalim, Sc Astaroui, ut Nici Hismo Resum septimo car.
Iratusque Dominus contra Israel, tradidit eos in manus diripientium: qui coeperunt cos, & vendiderunt hostibus, qui laabitabant per gyrum: nec potuerunt resist
re aduersariis suis: sed quocunque pergere rector voluissent, manus Domini super cos erat, sicut locutus est, mi urauit eis : & velis menter a filicti sunt. Suscitauitque Dominus iudices , qui liberarent eos de vastantium manibus : sed nec eos audire volu runt, sornicantes cum diis alienis, & adorantes eos. Cito deserruerunt viam, per qui ingressii fuerant patres eorum: audientes mandata Domini, omnia fecere contraria. Cumque Dominus iudices s is citaret, in diebus eorum stectebatur miserico dia , S: audiebat assi ictorum gemitus, &liberabat eos de c de vastantium. Postquaautem mortuus esset iudex, reuertcbantur,
minuito faciebant maiora quam fecerant
patres eorum, tequentes deos alienos, si
utentes eis, & adorantes illos. Non dunia.
48쪽
scrunt adinventiones suas, d viam duris.
simam, perquam ambulare consueuerunt.
Iratusque est suror Domini in Israel, & ait: -- 2. χΙia irritum fecit gens ista pactiam meu .
moticio quod pepigeram cum patribus eorum, de
Vocem meam audire contempsit: α ego
non delebo gentes, quas dimisit Iosue, demot tuus est ut in ipsis experiar Israel, utrum custodiant viam Domini, manibulent in
ea, sicut custodierunt patres eorum, an no. Dimisit ergo Dominus omnes nationes has , bc cito subuertere noluit, nec tradidit in manus Iosue.
Irattis e Dominus iura Urael. Hic donitur tertium,scilicet 1 eris violati punitio,quia Deus non dereliquit Israelitas impunes super hoc . Tradidit Israelin manus d portum. Idest in m Inus hostium . qui diriperent bona eorum, de filios,& venderem aliis nationibus. Guomodo Deus tradebat Istaesitas in manus diripie tium. Et quas passioner causabat in cordiabus eorum , ct hostiam jborum .dast. XIII.
QVAERET aliquis. quomodo Deus tradebat
Israelitas in raranus diri eientium. Respondei
du, quod hoc multipliciter nebat. Primo auferendo custodia tuam ab eis: nam cum Israeliis Deu colebat
tenebat eos in custodia, de non poterant mala appropinquare illis. Sic dicitur Praim. . ubi agitur de illis,
quos Deus in sua custodiatore scilicet: Qui habitat in adiutorio altillimi in protectione Dei μὴ commorabitur: dc sequitur. SQipulis tuis obumbrabit tibi, dc sub pennis eius sperabis: Sc rutius. Cadent a late.
re tuo mille,&decem millia a dextris tuis: ad te autem non appropinquabit: non accedet ad te malum. de flagellum non appropinquabit tabernaculo tuo. M subditur caul a ,scilicet, quoniam angelis suis Deus mdauit de te ut custodiant te in omnibus viis tuis: In manibus portabunt te, ne sorte offendas ad lapidem pedem tuum. Et Piaim. 36. de viro iusto, qui iii cuit
dia Dei est dicitur: Apud dominum grestus hominis
dirigetur. 5e viam eius volci: cum ceciderit non collidetur quia dominus supponit manum tuam. Deus
etiam proni sit Israelitis Levi 26. quod quando cole.
Icilicia in non transirent percos gladiit lames,de hostis,aut alia mala Cum autem homo a Deo deleritur, inueniunt eum omnia naala, cum non sit illis resistentia. Alio modo Deus tradebat Iiraelitas in manus di ripientium lia quςredo occasionem contra Iud 'ut iniurgerent ui eos hostes, dcamigerent. Cum autem erant Iiraelitae in Dei cultu, Deus non dabat in mentem holtibus iudaeorum, ut pugnarent contra Iliael: quin potius incutiebat timorem eis, ne auderent
in largere contra Israel. Sic suit factum in Iaco quado multi Chatranaeorum populi congregati erant ad delendum eum , 5c domum tuam, quia filii sui Occideratu Sichimitas. Deus tamen incussit timorem illis populis,dc no ausi iunt persequi Iacob, in patet Goneii. 3 1 capitu scilicet. Cunque profecti ess)nt,terror
doniam inuali tonan Per circuitu in ciuitates, dc nota
lunt auli perimm recedentes. Idem faciebat quolibet anno ter in sellii utatibus tribus ascedentibus o
nibus masculis ua locum lanctu j: oc non uiane nu-
A hiis ullis ad ciistodiani ciuitatum: nam tunc licet Cliananaei sitirent vacuas manere ciuitates, non audebant occupare eas. Sic patet Exo. scilicet.Cum tu leto gentes a facie tua,&dilatauero terminos tuos, nullus insidiabitur terrae tuae ascendente te, S: apparente in
conspectu domini Dei tui ter manno. Cum autem E contrario Deus inquirebat oceatione . ut Philisthini, &alii Chananaei desiderarent insurgere contra Misa. Israel. lite enim est modus quo Deus punit alique i Eu, Pi per manus aliorum,quando hoc vult, scilicet dando dumttimi Occasionem alicui. ut irascatur alteri: se suit contra per alien Pliilisthinos cum Deus vellet punire eos per manum rum Israelitarum. Nam inquirebat occasiones, ut Samsoirtitaretur contra eos: sic patet infra i clim Samstin B peteret a parentibus ut darent ei in uxorem quandam
puellam cle terra Philisthinorum: qui responderiit Nunquid non est mulier in filiabus fratrum tuorum,
dc in omni populo Dei. quia vis accipere uxorem de
Philisthii m. qui incircunei si sunt 3 Dixitque Sanalon ad patre. Hanc mihi accipe, quia placuit oculis haes.
Et subditur: Parentes eius ne iciebant, quod res a domino fieret, &quperet occasones tra Philisthtina: scilicet ut occasione huius uxoris Samson exerceret plagam magna in Philisthino . seut postea exercuit. Alio modo poterat tradere Deus I Iraelitas in manus Plulisthinor ira &Chananaeorum, scilicet da minuendo vires Israelitarum ita ut quanqua temporibus prpteritis potuissent pugnare contra Chananaeos lupe C rare eos, nunc non posient: quod patet ex Oppositis: nam si eum Israelitae erat in cultu Dei. lichi no essent potentes pugnare contra hostes, Deus dabat illis vires, ut prς; aleret ta cum desererent eum auferret eis sortitudinem. Sic patet Deutero. octauo capiti sciliacet: Ne diceres in corde tuo fortitudo mea, & robur manus mes hec mihi Omnia pristiterunt, sed recorderis donMm Dei tui quod apte vires tibi twςbuerit, ut impleret pactum suum. Aliter potetat Deus tradere litaelitas in manus diripiennum, scilicet incutiendo timorem illis,ne auderent resilere, sed quibus ique quantia iracunque parus potentiae iubiacerentur . Sic patet Leuit 26. vbi Deus cominatur eis timore in maledictione,qn peccarent, dicens: Et a de vobis re- D maserint, dabo potiore in cordibus eoru in regionib'hoaju: terrebit cos ibimus solii volantis, & ita fugiet quas gladium cadent nullo perte uente,& corruentsinculi siti et fratres suos:quas bella fugientes nemo
vel rem iii mics avdchat resisteret peribitis inter gentes, S hostilis vos te ira consumet. Similia ronuntur Dcute.as. in fine. facile ergo erat Deo his vel aliis modis tibi placitis tradere Iudaeos in manus claran rum. dii csperunt eos. Scal:cet in seruos, cima non possent te littere. Et vend antini hostibus, qtii habitulantne nrum. Ilia erat infelici ilinis conditio. Nam uinosi disti parent bona liraesitarum, erat aliquid tolerabile. Quod tamen eos venderent,ressinia sors erat, quam itus sugere dc buiss ent, quana bellicam mor-Ε rem: sed non habebat animum ad resistendum, quia Deus teliquerat illos, sed iradebantur hostibus suasi Oves iii manus occatorum. Accedcbat etiam aliud quod magis eorum acerrimam grauaret sertem,scili,cet quia non solum vendebantur. Nam si gentibus ignotis venderentur, forte propter humanitatem
mile terentur eorum, nune autem hostibus vendi. ti non solii ira duram seruitiatem, ted etiam accerti. niam vindictam tolerabant. Nec potuerant ressere aitiosarhi Dis. Scilicet quia Decis debilitauerat eos, incusserat eis formidinem.& confortauerat hostes eorum
super eos. Sed noctin itie pergere voluissent,mantis Domi
ni erat super eos. ldest non habebant aliquem modum cuiacndi,sed ad quemcunque locum confugerent.
49쪽
Et veri miraE se erat, quia sicut elim litaesit Deum colebat, ipse pugnabat pro eis contra hostes, ut patet Exo decimo quarto, scilieet. Ipse dominus pusnabit pro vobis, de vos tacebitis. 3e Exod decimo septi mo, dicitur: Scribe hoc in monimentum in libro re trade in auribus Iosue: delebo memoria Amalec de sub esto. Et iterum: Manus solius Dei de bellum do.
mini erit contra Amalec a generatione in generationem . Ita cum ipsi recederent a Deo, Deus pugnaret pro hostibus sitis contra eos. sicat curtis est, o iurati reis. Idest promisit se se factum sub iuramento Istud
habetur Leuit 26. 5c Deutero. et s. ubi ponuntur Cmnia mala, que Deus inducere deberet ii eum derelinquerent. Et vehementera icti sunt. Non poterat enim esse maior amictio, quam ut venderent ut hostibus suis perditis omnibus, quς possidebant: de tamen hoc nunc eis accidit, ut supra dicitur 5e satis colligitur infra ex processii liori. Acciderunt tamen eis alia mala post tempora iudicum. scilicet quod cinNala mederent filios suos, & si as: 5e mulieres parientes
τὰ ., coniederent pelles secundinas, idest sanguinem coa.
possit ἔγ- gulatum exeuntem de venite cum fetia. Et ista erant iudicu . nimis inhumana, Si tamen pr nunciata fuerunt illis Deiateron. as .capit.& acciderunt eis aliquando, sicut
tempore regis lotam filii Achab regis Israel. ut patet te Galaadite , quem populus elegit cum prius foret princeps latronum insta undecimo capitu. Aliquado autem suscitabat iudices, quia quaquam populus noeligeret eos, nec Deus vocaret istos ex note, tamen dabat eis sonat inem ponebat eis in corde ut pugnarent contra hostes sciuit in sangahq percussit sexc tos de Philisthinis vomere, ut sequenti capit. Sic etiaSamson quaquam nondum esset electus a populo in iudice Dominus dedit in corde eius ut pugnaret comtra Philisthinos, de pugnabat etiam anuitis fraesitis, ut patet infra a re usque ad i . dc quamquam illa iuri dices a Deo non vocarentur ex nomine sed eligeren in tuta popul vel ipsi seiungerent moti a Deo, emper Deus dabat illis fortitudinem, de impetum cotta hinstes. Sie patet de lephte Galaadite infra indecim'. clim dicitur: Factus est si per Iephte spiritus domini. De Samson quoque diciturn Cepitque spiritus domini esse cum eo in castris Dan, intra decimo tertio cap. Omnes autem iudices a Deo suscitati sunt: solus autem Abimelech fraude humana, de violentia in principatum se intrusit ut patet infra nono, de in hunc nofactus est spiritus Domini, sed dςmonis: nam fecit inhumana occidendo septuaginta viros statues suos super lapidem vivam de postea infeliciter periit eodecapi. recte ergo dicitur suod Deus suscitabat iudices.
quarto Reg. sexto capi. Susis it Domi r iudice . Hic Sciendum autem , quod illi iudices non erant conti- inuati per successionem,scilicet quod mortuo Vno illi bui, D oco suimeretur alius, sed expectabatur usque ad temp', suscitatas.
quo ectet necessarius, sellice teum Israelitae subiecti essent hostibus. De hoc autem, de potestate iudicum, de cς teris qualitatibus eorum declaratum suit satis late in prologo huius libri. Sed nee illas audire volare M.
Scilicet,qa quaquam isti iudices liberarent populum
de manu hostium , de admonerent illum recedere ab idolatria, non acquiescebat. Sed obiicietur, quia infra dicitur : Cunque dominus silicitaret iudices in diebus eorum flectebatur mina, de audiebat afflictorum gemitus, 3c liberabat eos: ergo ipsi iam conuersi erat ad Deum elim gemerent, Minuocaren; eum .Flia inponitur quartum, scilicet punitionis releuatio, quia sicet Deus puniret Israelitas propter scelera, tamen aliquando miserebatur eorum, de liberabat eos de hostibus. Qui liberareM eos de manti vasorium. Isti iudices erant duces populi de pugnabant contra hostes laberabantque populum. cuomodo Deut suscitabat lassices. Mas. XIIII.
V AE R E T aliquis.quomodo Deus suseitabat
Ludieri. Respondendum, quod Deus tradebat
Israelitas in manus hostium pro sceleribus suis, quia tamen nondum conium mala erant peccata eorum, i quia si non conuersi essent Deus noliberaret eos m I nentes in pertinaeia sua. Dicendum, quod Iliacliquabus mereretur vltima tam desertionem aDeo, sicut dicitur de Amotthaeis Ge.decimo quinto: Nondum implet ς sunt iniquitates Amorrhcorum usque ad presens tempus: nolebat eos tradere in totale exterminium, sed liberabat de manu hostium: Sc quia populus totus per se si ducem non habeat,non potest quidquam agere bellice, etiam si copiosa multitudo, he robustissima sit, propter desectum unitati volebat Deus dare ducem, de huic tribuebat Deus specialem virtutem tam animositatis,quam virium de consilii, ut pugnare auderet contra hostes, de praeualere posset. Et dicebatur Deus illos iudices sulcitare, quia ap-tς temporibus iudicum semper bene vivebant, quia
iudices habetes pote litatem inducebant eos: mortuis tamen iudicibus,conuertebantur ad idola. Sic patet inita, scilicet. Postquam autem mortuus esset iudex reuertebantur, de multo maiora iaciebant, quam se cerant patres eorum. Cum vero dicitur hac quod iam luerunt eos audite. Est sensus, quod non audiebant cos ad hoc, quod manerent in admonitionibus e rum toto tempore, manebant tamen saltem quadui ipsi iudices vivebant. Fornicantes eam dus asenis, o adorantes eos. Scilicet adorabat Baal .de Astaroth de Deos erant in circuitu. Ponuntur a rantes, se aliquando tribuebat eis ita pernaturaliter vires 5e P gentium,qui erant in circuit Dunciabat eorum potestatem, de statuna. sic fuit de Κωλrnicant pro eodem: nam ex hoc quod adora et hant illos dicebatur Qtnieari cum eis, de est metapho Ia tracta de uxore dc viro : nam uxor eo quod est alligata legi viri, si eo vivente alteri commiscetur Samione cui Deus dedit vires supra omnes homines, de erant lupernaturaliter manentes, quia sis tu mane. hant clim haberet c satiem , qua abscisa manebat infirmus . De hoc infra decimo tertio δί vs iue ad decimii leptimu capi. aliquando etiam suscitabat, idest iubebat illis ex nomine,quod irent ad liberandum I rael. Si e patet de Bara cui Debora prophetes ea pam te Dei iussit quod iret ad pugnandum contra sis aram
ut insta quarto, sic etiam tuit de Gedeone, cui anget' dixit: Dominus te ni virorum fortassim ei vade in
hae sectitudinem at de liberabis Israel de manu Madian, infra sexto cap. Aliquando autem sulcitabat imdices, quia quaquam non vocaret eos ex nomine, ta dicitur adulterati. vel fornicati. vi patet ad Rom. septimo,& i .Corinth. capi ita ludo acceperant Deum verum, In Deum suuna, erantque obligati specialiter ad colendum eum, ideo quanuocunque declinarent
ad idola. licebantur tinnicati tanqua rupto i me te niatrimonii semper. Des merant cito viam, per ιrtium ingreses fuerunt putre, eorum. Vocantur patres illorum illi, afuerunt tempore Iosue,& seniorum, qui vixeriit policum, nam tempore hoc obseruata est lex Dei, de iiii filij illorum surrexerunt, qui non cognoscebant dominum
50쪽
minum. et deleriterunt cito viam . perquam ingressi
Deram patre, eorum lcilicet custodiam linis, quam illi tenuerant. Et adidi mei mandata domini omnia feceremur M. Hoc ponitur ad tollendum cxcusationem. Nam aliqvis diceret, quod sorte illi recedebam a cim si odia legis Dei quia in diebus illorum non precticabatur lex Dei .&nesciebant quid agere deberent.Sed dicitur quod non fuit ex hoc,quia illi audiebant mandata Dei.& tamen omnia iaclcbant in contrari una ex Quo pater peccatum corum duris limum, scilicet quia scientes,dc inobed: cntes peccabant propter duracem micis . cumque dominus fusiliaret indices. Faciendo
uod aliquis constitueretur in iudicem per aliquem e modis supra politis. In Lelus illii 'libatur mi
Iciri ordia . Sc.l: cet, non asiligebat Iiraelitas, et crat illud, quia reinc colebant Deum instigante iudice . Mussiebar af LGrum gemitus. Hic est ordo mutatiis nam prius Deus audi Gat gemitusquam ita icitaret iudice in . Pro quo sciendum quod modiis erat, quod mortuo Iosue. scienioribus, qui POileu tueriti t,aliquanto te mirere Israelitae conuerti liint ad idolat de tune tradidit illos Deus in manus holhuna lal, quibus manserunt aliquot annis: cuinque ipsi non mi-1ent ullatenus effugere clamabant ad Deum silum,ut
Criperet eos. Dcu autem audiebat gemitus corum,
dc suscitabat illis iudaeen ,qui eriperet cos, de in diebus iudicas eius semper ci ebant Domin.:lm . Hoc Vero mortuo nullum habentes castigatorem,conuertebantur ad idola de non accipiebant alium iudicena, sed manebant ni idola ina, de iaciebaiarpeiora qua nartius: M tunc tradebat eos Deus in manu hostium, qui non potentes euadere, denuo clamabant ad donianum . dc dabat eis nidiceni, de faciebant omnia sitia cui dictum est. Ille luit modus, que in habuerunt
Iitae litae toto tempore iudicum. Et tiberabat eos de manu vastantiam. scilice per inanima iudicis sui citati nouiter raram ille faciebat bella contra hostes Israel.
vostquam autem morauases et iudex. Hoc generaliter drde quibuit. laet iudicibus: nasub omnibus tenuit istia moduli racl. Reumebantur. Scilicet auidolatriam Mna ala priora. Et matto maiora faciebant, quain feceram patres eorum. I. ita crat conditio Ilraelitarum, scilicet quod non minuerentur in malis suis, sed temper crescerent, ideo uti magis idolatrantes eram quam ρο- tres. Sequentes deos alimos. Scilicet quantum ad Oinnes c emonias cultus cocii. Etscrudentes eis. Scilicet lacrificalido eis, cic vivendo per omnia prscepta illorii
Dadorantes illas. Scilicet inclinantes iecoram illis in signum diuinς venerationis. Non dimiserunt adiuuerat nes suas. Adinuentio dicitur, modus vivendi ab aliquo inuentus, quasi dican non tenebam isti modum vivedi. quem Deus lege tradiderat, sed limen erant m eum, quem voluerunt, de tequendoc emonias deorum terre Chanaan. Et viam diari imam. Vocatur via durissima modus vivendiano diens: nam cum quisiti inobedire non vultdc monenti acquiescere, citdu Neemicis: huius ita ι erant Hebrei. Nam nole.
hant tenere legem Dei,sed adi inuentiones tuas, de sic
Deus vocavit illos duri ceruicis Exod. a. de Movi valde hortatus csse, dicens: Et ceruicem vestrana durissima in amplius ne Induretis, Ut patet Deutero. I Terquam ambulare consueuerant. Scit: t quia semper consueueratricile durς ceruicis: ita Sc nunc erant: sic
dixit Moy ies: Se inper fuistis rebelles a die, qua nosse vos cepi, Deutero.non Illud Per quam ambulare
QV AE R E T aliquis unde erat iudeis tantum de
s serium colendi idola. scilicet quod cum ita mei traditi essent in immi hosti iam, Aduram s)ruitutem propter idola N a Deo liberati es leni gementes , rursus, de s*pius in eandem idolatriam red rent, IcEt semper pro ea am gerentur. Respondendum phoe pratim ene ex tribus causis. Prino fuit ex coniuetudine : Etant etiam Israeliis assueti ad colendum idola in Arevpto & postea in terra Chanaan; ideo licet aliqn ex necessitate quas compulsi colerent Deli,
tamen citritis data oportii nitate redibant in idolatria,
B eo quod eos uetudo causat ibit illiniam inclinatione, na eii consiletudo ut altera natura, ut patet r. Fili c., ideo sicut sortiter inclinam ut ad ea, que nature sunt, , ei ta&ad ea quς sunt cons et ulmis. litam causam eon dii. allis nauit Ieremia contra Israelitas quod semper in
nraium redirent, scilicet quia consileti eram.dicens.
Si potest cili ops mutare pellem suam.&pata' vari tates suas, ita de inspoteritis benefacere, cum didie ritis malum i secunda causa huius elat, quia Deus ad tentandum Iudios, vel ob alias causas fortis alis
quando, quando leb.uit eum permittebat famem, vel aliqua incommoda super eos, ct aliquo te naso quo colebant idola euenerunt eis prospera 5 quial iraelite erant populus md s soli iuniui traditus, CCt C hantillum in Deum. curus ipevrdebant sibi tremi oralia bona euenire Sic patet Iere. 4 A bilioeressoridi populus lirael lare me increpanu eos de idolatria. N idixerunti sermonem . quena locutus e ad nos incla diri non audiemus ex te, sed facienuis Oe verbum egredietur de ore nostro, ut sacrificemus regina: cor, delibemus ei l bamina: sicut fecimus nos, cic patrcs noliti, ec reges nostri S principcs iaciumn vi bibus Itida .dc plateis lamialem, de saturari sumus panibus, bene nobis erat, malumque non viduirus. Ex comuem quod corauimus sacrificare regrine caeli, liliare cilibamina, andigemus omni hos,& gladio, Miame columpti sumus. Tertia causativi ut puto ex conditione nature: nam licet virtus celi non moueat D emeaeitet hominem ad Operandum in his qua iunt liberi arbitrii, mitissime in his, quo non dentur aliquatenus dependere a natura, s icut es Diere demia, vel recedere ab illor tamen sciit experimur in ceteris qualitatibus anime ad aliquid naouere posum corpora eslestia, licEt nobis semper libera facultas maneat agendi hoc, vel oppositum. 5 sie non est esseis in ius. Et secundum hoc dicendiana, quod quibusdani gentibus maior inci Matio est ad colendum deum, de ad Opera regionis idest ad caeremo iura quam aliis, i cundum quod dominantur eis varia asi lac lit quae claris experientiis a multis temporibus compalata sui inclinare ad hoc vel illud: de Cura terra Chanaan, in
qua habitabant ludo, esi subiecta tali parti csh, a indit
E ponit homines ad colendum iacia iaciendo eos instabiles de insidos ad Deum , inclinabantur ludaei ad notanduin saepe cultum de iaci licet quia aliquando :d la & ini ei dum virum idolum, S postea aliud, sicut conqueritur domanus per terentiam cap. a. Scilicet Tranii te ad intulas Cctilum,& in Cedar quoque mittite,& vadere si mutauit gens deos suos, S certe ipsi non sunt dii, populus autem meus mutauit gloriam ε1uana in idolum: super hoc obitupescite ceti .ec potiς eius desolatilini. De inclinatione matagent uim illa. tum ad cultum dei loquitur Ptolemaeus in qu aut partito libro a. pr. de secunda quatia at mundi, dicense aiiorum aut e lii qui sunt in parte terrarum Syriς pros det acidumeae regionis, terraeque lud tu Aci