장음표시 사용
462쪽
4 N diebus unius iudi- Acis , quando iudi
ci est fames in terrae, . Abi jtque homino de Bethlehem
Iuda , ut peregrin 1 retuo inia regione, Moabitide, cum, uxore sua, , ac duo
bus liberis . Ipse vocabatur Elimelech , uxor eius Noemi : BC duo fili j , al- s
ter Mahalon , & alter Clielio : Ephroilui de Bethlehem Iuda, . Ingrestiqne regionem Mo bitidem, morabantur ibi. Et mortuus est Elimelech maritus Noe
mi , rei iastque' ipsa cum filijs. Qui
acceperunt uxores Moabitidas , quarum
una vocabatur Orpha , alteraque Ruth danseruntque ibi decem annis, & ambo mortui sunt, Mahalon videlicet, & Chelion : remansitque mulier orbata duobus V liberis , ac marito.
Diebus. Hic incipit libet Ruth n quo ponit hist Iram Ruth, quae subordinatur ad genealogiam Dauid Alph. Tossi super Lb. Ruthenarrandam. Et diuiditur in quanior partes in prima
ponitur eliis ad dominum conuerso, secundo eius honesta in Iudaisnio comicriatio, tertio legalis conuenito quarto matrimonialis comunctio. Prima pars diuiditur in duas, quia primo ponitur conuersionis O
casio, secundo ipsius Ruth conuersio ibi. Et sumare. Circa primum dicitur. In hiis virius micis. Ponit ut tempus quando factum tuit ho idest in diebus vinus iudicis, ut lciatur quando accidem ista iustoria. Quis autem suerit ille iudex, in ista dicetur in quadam qi: istione. Q ando luci praeerant. Fuit quoddam tempus, quo toti iudice sp eram an ii rael, N iuerunt iud: squindecim, de tempore istorii ni non s erunt reges, . nee alii principes, t dicetur infra in quadam quaestio. Facta di fames tu te . Scilicet in tetra litael.quia de ipsi terra solum agitur hic, quia ibi habitabat Elimelech, qui fugit tunc pr pistramen .ut patet in literae Et illa iam e dedit casione ni isti historiae . quia alias non fuisset hittoria Ruth, scit: cet, i Maalon filii is Elime lech dc Noemi non accepi illat in uxorem Ruth, de qua titit progenies David. Cur autem venit ista ia Qua L .mes,dc an fuerit uniuersalis, vel particularis, declarabitur infra. Abisque homo de Bethle em Iuda. I ite homo luit Elimelech, ut patet inita ui laeta dentit de Bethlehem In quo apparebat, terat de tribu Iuda,quia Bethlehem erat euinas luda. de David suit de ista urbe. ut patet Ioan. s. dc dicitur de Bethlehem Iudae ad differentiam alterius: est enim duplex Bethlehem,qum dam in sorte ludae. alia in ibrte fabulon, ut patet i sue i v. M ob hoc consueuit poni Bethlehem,cum ista determinatione, scilicet, ut dicatur Bethlebem Iudae . Patet hic, 5 Iudicum i . M Matthati a. Et aliquindo vocabatur Bethlehem Finiata, ut praet Micheae s. dc idem est. Quare autem vocetur Ephrata, infra dic tur. Ut me inamur in a. cII Drue. Idcii. vina, ni
463쪽
fitiet ibi petegrinando aliquo tempore,quousqueeeC Fsiret iam es: nam non erat intentio Elimelech manere semper in regione Moab. sed solum tempore famis, de postea redire intendebat in terram suam B thlehem dc ideo quandiu esset in terra Moab dicebatur ibi peregrinari. Sciendum de regione Moab.qus est quaedam terra coniuncta terre Iirael,quae nominata fuit a Moabitis filiis Moab, qui tuit primogenitus Lolli ex tilia tua litice pnis, quando inebriatus est,G ne sis a .cis. Et quia Moab,6c Ammon erant filii Loth, ut patet ibidem, de Lolli erat contobrinus Abrahae Gen. ii. 5ci 3. voluit dominus benedicere filiis Loth propter Abraham dando cis regiones, in quibias in rarentur : dc dedit eis terras coniunitis Iordani ad orientem partem eius, dc circa mare rubrum, d dedit Geis robur ad pugnandum contra Gigantes, qui tenebant prius regiones illas, ut excluderent eos de illis, ut ratet Deu t. r. ideo dicitur,* Deus dedit eis possessi nes, sicut filiis Israel. l ista terra fuit semper Moabita rum, ellam antequam Israelitae exirent de Aegypto, de quando exiverunt voluerunt transire per illam , dc transierunt per quandam partem eius Deutii. Et per quandam aliam partem eius non permissi sum transire,neq; voluerunt Moabitae occurrere eis cum pane, de aqua: Deuter. 3. sed potius conduxerunt Balaamariolum contra eos, ut malediceret ipsis, Num. 22.5ca .de et . Et est regio ista Moab coniuncta terrae Iirael, imo quaedain pars regionis Moab cecidit Israelitis in partem, scilicet terra duarum tribuum 5c dimidiae , O quae erat ad orietem lordanis nam illa terra erat prius 'pars regni . Ioab,dc duo reges Amorrhaei, scilicet Sehon, de Og cςperunt eam de terra Moab, de postea Israeliis acceperunt eam de manu illorum duorum re iam Amortlaaeorum: Deuter. 2.&3.5c Num. I. p. t coniungitur ista terra Iordani, scilicet, Iordanis est terminus occidentalis terrae Moab: Deuter. a.de 3. de ipse Iordanis eii terminus orientalis icrrs Chanaa, in qua habitauemni Israelitae: Num. 3 . ideo illae duae terrae coniunctae erant,& sic facile erat liraelitis it an si te ad terram Moabitarum ad peregrinandum ibi. Cum uxorestia duobus liberis. Uxor tua vocabatur Noemi,de duo filii sui Mahalon, dc Chelion. ut patet in ii terra . Ipse vocabatur Elimelech. Quia postea de illis in ibistoria agendum est, ponunturii ic nomina eorum, de prius nomen viri, icilicet Elimelech,qui erat unus de praecipuis viris urbis Bethlehem. Et xx eius Noemi.
Ista superiles luit post peregrinationem viro, de filijs
mortuis, ut patet in liter a. Et interpretatur Noemi pulchra, ut patet insta inlitera, stilicet, ne vocetis me Noemi,ideli pulchram, ita mara idest amaram, quia valde amaritudine repleuit me omnipotens. Et du bus Nisi eius alter Mahalon, o alter Chelio . Ponuntur nomina illorum, quia insta ponular nominario tum suarum, quarum una fuit Ruth uxor Mahalon. cuius haec historia est oc fuerunt duae uxores eorum Orpha,
de Ruth,ut patet infra in litera. Ephrataei. Idest omnes isti erant Ephrataei. De Bethlehem Iuda . Idem est o Ephrathaei, e de Bethlehem, quia Ephraia te Bethle hem est idem locus: sed de Ephrata insta dicetur in quadam quaestione. Et vocatur Bethlehem Iuda ex
causa Ingressuaque resionem Moabitidem morabantur ibi. Scilice quia in regione Moab non erat fain: sicut in terra litaei,dc volebasit ibi manere tempore famis,dc illa peregrinatio fuit decem annorum, ut patet infra in litera. Et mortuus est Elii ech maritus Noemi. Scilicet, durante illa peregrinatrone decem annorum, sed an qua parte imus temporis mortuus fuerit non apparet. Quod autem mortuus fuerit illo tempore patet quia quando reuerta est Noemi in terram tuam,dixit E reduci vacua viro, c tibi buuia in
tela: de tam eri dicendum, Q aliquanto tempore anta
finem illotum annorum decem mortuus tuerit, quia immediate dicitur in litera: remansi ipsa cum iiiij x suis in regione Moab ius decem annis, et patet in litera: ergo ante finem decem annorum aliquanto tem pore mortuus fuit Elimelech. Remansitque ipsa cum selisi sui a. Scilicet, quia nondum cessauerat fames in terram Israel, de propter illam peregrinabatur in terra Moab ipsa Noemi. Qui acceperunt uxores M lisidas. Erant enim in regione Moab, ac non poteram accipere uxores de alijs regionibus . Quartim Nna vocabat in Orpha. Ista fuit uxor Chelion, dc mansit in Gentilit te eunte Riith cum Noemi ad terram Israel. Mans runtque ibi decem annis. Scilicet Noemi de filii siti: nam E limelech vit Noemi multo prius mortuus cit.ει bo mortui fui it Mahalon videlicet,ochelion. Scilicet,post patrem stiunt Elimelech mortui liint, oc non dicitiit hic de morte patris, quia de illa supra dictum est. R mansitque mali r orbata duobus liberis, marito. Omnino erat iam orbata Noemi post mortem mariti sui, Mduorum filiorum , quia nihil aliud ad se pertinens habebat in regione illa, ideo illico habuit occasionem redeundi in terram Iuam Israel. ne hic dicitur, di in Lebui γη la, lassicli decidis historia ista
tb, cum in initi s aliorum fibrorum scriptura L pus ponere non consueuerit.
in AERETVR circa primum quare dr hie,
in diebus unius iudicis accidit historia ista Ruth:
nam in principiis aliorum librorum ia6 consuetiit poni tempus,quando facta est historia illorum. Respol deiadu in cacra scriptura vult dare certitudinem da Omnibus rebus quae iij ea enarrantur, de quia scire t Pora rerum gestarum mulium consuri au sciendum,
quid est ipsuin,quod iactum est ex circunstantiis temporis scriptura x ult dare cognitionem de tempore re rum gestarum: de in omnibus libris aliquid est , pet uod de historia illoriim librorum cognoscitur quano suetit. Pro quo sciendum,m libronim sacrae scribrium quidam continent dicta, c quidam historiaS. In oui se laillis. qui continet dicta, no oportet poni annotationes dilibusdatemporum: quia per ipsam personam cuius dicta sunt cognoscentur tempora librorum: sic patet de Proue
hi js Ecclesiaste,de Canticis canticorum qui sunt libri ratas.
Salomoni Nec non apponitur eis tempus:quia scito ex libris Regum, quo tempore suit Salomonicietur de doctrina eius: hic est in omnibus libris noui testam et i, scilicet quatuor Euangeliis, de Epistolis omnibus, Mononicis, de Actibus Apostolorum, de Apocalypsi: nam cognitis temporibus Christi, de Pauli, caeter rumque Apostolorum quod idem tempus fuit, scietur tempus omnium scripturarum illarum: ideo non consueuit pom in istis seripturis aliquod tempus, nisi aliquando ad noulicandum ipsum cuius fini doctri na, vel de quo agitur, ut patet Lucae primo, dc Lucae
tertio: iste etiam modus obseruatur in omnibus Prinphetiis Prophetarum maiorum , dc minorum: namna principio cuiuilibet eorum , ponitur quo tempore ille propiae lauerit, cuius totus ille liber est. Alii autem si int libri historici. Ei ist i se habent dupliciterinam quidam eorum ptinent lulloriam,de qua notum est,quo tempore fuit propter cotinuationem librorum intelse, dc in istis non annotatur tempus in aliis autem non cognoscitiar per te. de qua historia,quo tempore tuont , dc de illia ponitur , quo tumore Iu et Im .
464쪽
De priuiis patet,sicut in Genesi qui est liber historis, A isto Heli suerit historia Ruth est positio multorum S
non oportuit poni. quo tempore illa historia caeperit. quia iei am norificat,cum agat de exordio saeculi. In principio Exodi, non annotatur tempus, quia ex sine Gen. patet quo tempore caeperit Exodus. Idem patet de Levitico Sc libro Numerorum,dc Deuteronomii:
idem de libro Iosue,quia finis libri Deuteronomii, Mrrincipium libri Iosue idem est,ut colligitur considerando utrumque. Sic etiam de libro Iudicum res Getu libri Iosue, quia sinis Iosue est principium libri Iudicum. Sic etiam de libris Regum ad librum Iudicii, de de libris Paralipo. nam illi Ostendunt tempora ex continuationibus suis, ideo non oportet in istis poni tempora in principiis ipsorum. Alii sunt libri hii totici, qui non habent continuationem ad pracedentes: unde ex hoc non potest cognosci tempus historiae, Scin his necesse est, ς in principijs librorum assignentur - - . tempora ipsorum. Sic patet de libro Esllier de de lib. inicii e Iudith,&Tobiae,& Machabaeorunt, nam in his omnia itiit. bus Praeponuntur aliqua temPora , per quae cognoscitur de ipsis historiis, quo tempore tuerint ita fulti isto libro Ruth:nam Ruth est persona, de qua luc agitur de non erat pelliona tam famosa in scriptura, ut ex alio loco posset cognosci tempus eius. Et iam illa iustoria, non est dependens aliis historijs aliorum librorum praecedentium, vel sequentium, sicut est in libris M. gum,& Patali p. bc quinque libris Moysi ideo ut sciretur quo tempore suerit illa historia: oportuit * m pK-cipio eius designaretur tempus. δί sic dicitur hic, p in diebus unius iudicis suit, Sc tamen non es, quis iudex fuerit iste, quia videbatur hoc suificere ad aliqualem cognitionem de tempore huius historiae. uisfucine iudex . sub quo accissit historia Ratb. mo. II.
QVAERETUR ulterius.quis fuit iste iude sub
i quo accidit historia Ruth. Res iidet Magister
in lititoria scholaitica, * ille fuit Heli tum mus iace dos,qui erat de sacerdotib de stirpe Ithamar, ad quos non pectinebat luminum sacerdotium.&ipte vli irrauit sibi illud,& cum eo etiam filii iudex Israel, de tem- rore eius fuit Ruth, de quae dicuntur hic. Et multi te. Dent istam politionem, Sc nos eam aliquando rete manus. Sed dicendum,l positio ista,quantum ad unam Partem,s.* Heli usurpauem sibi iunimum lacerdotia cum iudicativo principatu, falsa esimam filii volunt, te, Ne iussu Dei factum unde promisit ei Deus sacerdo
tium in aeternum. Patet I. Reg.2. s. Loquens locutus
sum,ut domus tua.&domus patris tui ministraret coram me In aeternum, nunc autem dicit dominus absulioca me,sed quicunque glorificauerit me, honorificabo eum: dc qui contemnunt me, erunt ignobiles.
Quod autem esset de domo Ithamar ipse Heli, de lnon pertineret summum sacerdotium ad istam do. mum, verum est: nam pertinebat summum sacer ditium ad primogenitos ut patet Levit. 2I. de primogonitus Aaron de superstitibus fuit Eleazari ideo ad cis, de filios suos pertinebat sacerdotium summum, dc linsum iussiti Deus fieri sacerdotem summum, moriente Aaron: Nimi. 2o.QSc in uia iit e durauit usq; ad tem illi em vota Heli in fine temporis iudicum, dc tunc Deus ab-
Rulit filiis Eleazar sacerdotium,quia pessimi erant, M luntate Dei , M populi datum est ipsi Heli, qui erat de stirpe Ithamar,oc manere debebat in domo eius in
aeternum,nisi peccaret:&quia peccauit in Sc filii sui transtatum est iacerdotium tempore Salomonis ad filios Eleazar,qiu prius illud tenebant, l. quando Abi, rhareiectus est de Iunimo lacerdotio 3. Reg. 1. de hoc Praenunciatu in ita erat I. Rega .Quirit autem uiditas
sic tenet Iosephus quinto Antiquitatum. Dicelidum, tamen videtur , g non fuerit Heli, si ab quo accidit illa obiicit historia sed aliquis alius iudex multo ante eum. Et Pru ad quesii ut et hoc, luci Heli iudicauit solum quadraginta antiis, ut patet t. Re . . de Post eum iudicauit Samuel, cuius tempora,& Saulis succedentis ei fuerunt quadraginta annorum, ut patet Actu .i 3. dc mortuo Saule succellit David: subtrahantur ergo de illis octoginta annis triginta, quos habebat David moriente Saule: nam ino
tuo Saule illico David constitutus est rex super ludam
a. Regum a. dc erat tunc annorum triginta, 2. Reg. .
manebunt quinquaginta anni: subtranantur ergo anni plusquam decem pro peregrinatione Elin electi MB Noenii, antequa BOOZ gigneret Obed ex Ruth,quia dato, i prima di qua cepit iudicare Heli inciperet retegrinari Elimelech lubtraherentur decem anni quibus durauit peregrinatio,& poli peregritiationem a io , τ Booz illico acciperet Ruth an uxorem. adlata transiret quasi unus annus priusquam ea gigneret Obed qui tollamur de quinquaginta,manebunt sola trigintanouem anni qui transirem anatiuitate Obed, usq; ad natiuitatem David. Sed illud non est ullo mindo tenendum, nec quasi pol sibile. Quod patet, 'uia Obed fuit auus David, l. pater Isti: de quando Obed
gigneret Isai patrem Uauid esset saltem annorum νviginti,vel quasiquia illo tempore non contrahebai
tur matrimonia in tam parua aetate. manent ergo d
C cem Senouem anni a natiuitate Isai, usque ad natiuit
tem fili j sui David. Sed hoc non stat,quaallai erat vir
magnae aetatis, quando David erat paruuliis: nam ha- serebuit Isai ieptem filios de Octauus de nunorsuit David. t ut patet I. Reg. Io.de i7. c i. Parali D.2.ideo neces id erat, μ' 'ς in natiuitate David esset Iiii pluiqua decem de ii uem annorum. Tenet ergo Hebraei, φ non fuerit iste iudex Heli ted alius, L Abesan. Et magis adhuc procedit ista probatio tenendo viam Iosephi,qui ponit deceta octo annis. suille Peregrinationis Elimelech in te ra Moab,vi patet s. Antiq. Volunt ergo,i ille iudex fuerit Abesan de lille sat idem,quod Boo de quo drin libro isto, laccepit Ruth in uxorem, de hoc quia contonat aliquata teianam Booz fuit de urbe BethleheD de tribu Iuda,ut patet seq. . dc in ira 3. 5 dc Abelmniit etiam de stupe eadem dc urbe Iuda. I 2. dc ex tunc roterit esse conuenienter icmpu,progeniet Obed, Miliai, dc David: Q Abel an cepit iuuicare ante Heli quadraginta A quuaque annis. Nam post Iephte Ga laatidem iudicauit Abel an septem annis, de poli Alae sati ipse Ahialon decem annis, de post iplii in Abdono anni ut patet de omnibus lud. ia.qui sitiat vigil tiquinq; anni, de post Abdon i pie Samion viginti aim instud. .de i6. θί sic poterat ei se in diebus Saulis Isai pater David grandaevusa. quando Dau: d esset paruulus vadens ad bellum contra Gollath l. Reg. I7. Nam secundum priorem positionem dando in fuisset illud tempore Heli laceruotiS, sequebatur, Q llat patet Da-E uid esset annorum decem dc nouem,quanao nascer tur David nunc vero abdedo quadraginta quinq; annos, poncndo luille tempore Abesan est e posset Ilai in natiuitate David annorum lexaginia suatuor, Mistud est conuenienter dictuna. Etiam illud consert ad genealogiam Saluatoris,ut declarabitur inita c. in imne in quadam quaestione.Sed tunc ob j coetur, quia hic dicitur, ς decem annis peregrinatus cit Elimelech in terra Moab tem lore unius iudicis, dc tamen Abesan non iudicaui mii septem anni S Iudi .a r. ideo non potuit cise tempore suo. Dicendum Q hoc non Obit .at, quia cum di, lin diebus unius iudicis facta est illa pe- Icgrinatio, non tetertur iusi ad incertionem, fi tem re illius uachcuta est, licet finita fuerit tempore al- Gg a tccit ,
465쪽
erius de se finiretur tempore Ahison, cui Iuccessit F dic; tu qui stare secit solem,& intelligit hoc Hieron.
Ei eo. cap.Qased tamen Abeian sit id.quod Booz.quod Iudaei in eruiit,non apparet aliquod motulum, leu i Li voluntas. Mi fuerunt hi iussices, cor quanto tempore praefuerunt. Quaest. III.
QVAERETVR ulterius cum dicatur hie, pista
historia iiii qitando iudico praeerant in Israel, quot luerunt isti iudices, dc quanto tempore praestic-runt. Respondendum, quod tempus ludicum cepit post tempora Iosiae ut patet ludo .c. dc computant ut sub iudicibus anni treccii, dc septuaginta, de lex quod patet: ab exim de Aegypto usq; ad suudationem tem .pli Moysi metunt anili quadringenti. Ac Octoginta, 3. iRegum 6 a quibus subtrahantur quadragintra anni ab exitu de Aegypto vique ad introitum in terram Cha. naan. M anni viginti quibus regnasse dicitur Saul. qui fuit illico post uminum iudicem, scilicet Samuelem.& quadraginta anni, quibus regnauit David , de anni quatuor quibus regnauerat Salomon, quando fundatum est templam, 3. Regum 6. qui sum centum , 5
quatuor anni, manebunt anni trecenti septuaginta de iudices, i ub iudicibus, de Iosue continentur: non ascribuntur autem aliqui anni ipsi Iosue,sed computantur
' omnes sub iudicibus, ut infra magis dicetur. Et di cendum est de iudicibus, T suerunt quindecim,vel de 'cem S: sex computando Dcb ram,quς suit mulier, de Elimelech. quia subditur ii, securus, de incedens, qui principes su et ut in terra Moab, 5 reuerti sueriint in Bethlehem, S conuenit illud Elimelech. 5: filiis sui qui fuerunt de Bethlehem.Scyrincipati sunt, vel mani erunt iii terra Moab. de ipsi fuerunt de stirpe I, da deqlia ibi agitur. Sed d: cendum.* hoc non stat, quia si tale miraculum accidisset, cum iii id esset nimis admirandam. nerei ut in illa historia. & tamen rnihil tale ponitur hic, ideo non eli credendum, quod fuerit. Et cuni dicitur i. Paralipo. 4. qui stare fecit imium: aonesi senius, q aliquis secetit si are lolcm, sed sunt ibi in Hebraeo nomina propria,quae possunt aequi uocari.& adduci aliqualiter ad sensum, quem intendit lacta ii stra, sicut declaratum est de dato esset veru, quod si et istet sol non conueniret illud isti Elimelech, de quo lucagitur, nec filus eius, ut ibidem probatum est. Dicendum ergo est,quod accidit fames, sicut alias accidere ibi et, non praeueniente aliquo tali signo, bc nostrin. tunc Elimelech ivit ad peregrinadum in terra Moab. Milem
Dicunt autem Hebraei de Elimelech, τ erat ditissim' u
inter virosi ethlehem,erat tamen nimis auarus, oc cii optruin ista magnitudine famis multi conuenirent ad eum ad peteiadum,nolebat eis dare quidquam,& molesta bant eum laeve petendo, dc ut non molestaretur reces.sit de Bethienem vadens in terram Moab. Et dicunt, quod quia ex mala cauca exivit Elimelech de terra ad Peregri handum, mortuus est ipse, de duo filii eius in s. Hothoiliel, Aod Samgar, Debriora. Barac.Gedeon, in peregrinatione. Et hoc colligunt ex verbis Noemi. Abimelech Iair.Thola, lephte, Abesan, Ahialon. Ab. do Sason, Heli Samuel. Et Hot honiel iudicauit terra
quadraginta annis computando sub eo tompus. quo quieuit terra: Iudi. 3. Nam iste modus computandi est in omnibus iudicibus,ut ibidem declaratum est: Aod iudicauit terram octoginta mitis eo. p. tempora Sangar qui suit tertius iudex.non ponit tutaquia lupputantur temporibus Aod,vel Barac sub Barac de Debbora computantur quadraginta anni, ut patet Iudic sub Gedeone alii quadraginta anni lud.8. sub Abimelech trux anni: Iudic. o. iub Iair computantur riginti duo anni. Iudi c. ro. Sc sub Thola.a I . o. cap.iub lephte sex anni: Iud. i a .5c ante Iephte fuerunt decem,&Octo anni, qui non computantur sub aliquo iudice, de qui- Ibus ludi. io de ibi patet: poli lephte iudicauit Abel in annis leptem ludic. I 2-5c post eum Ahialon annis decem,dc post ipsum Abdon annis octo eo. . Ac postea Samion viginti annis: Iudici r3. de 36. de pollea Heli quadragitata annis I. Regum N postea Samuel annis viginti, vel parum plus, vi colligitur i . Res. 7. Ec post euinc pit Saul gubernare populum, qui tuit primus rex Israel .dc isti anni simul sunt trecenti, septuaginta, de sex, ut patet coniungendo omnes iit alanos tanto tempore iudices praefuerunt in IIIael, de postea lecuti
Puare fames maest, is suis hic, σοβασὰ sol tempore
isto incudendo famem, in Hierommus dicit.
VAE RETVR ulterius, de causa istius famis, propter quam Elimelech peregrinatus est in
terra Moab. Respondet Hieron ut habetur in Glo. oldi. i . Paralip. quod tempore isto sueriint in Israel magna scelera . de Deus volens ostendere indignati nem suam, ut auerterent a viis ibis pellimi secat stare solem, de tamen, hoc non Obllante, non cessauerunt Iita eliis ab iniquitatibu ideo Deus misit magnam famem in terra, ita ut Elimelech, qui erat de nobilioribus urbis Bethlehem cogeretur peregrinare in terra
Moab. illud colligit Hieronimus, quia I. Paralip. quae dixit mon vocetis me Noemhid est pulchram,sed
ra dest amaram, quia amaritudine repleuit me valde omnipotens, egressa sum plena. de vacuam reduxit me domi nus: cur ergo vocatis me Noemi' quam humiliavit dominus, de amixit omnipotens. Et iterum dixit: egressa eii manus domini eontra me. Sed istud non apparet, nec est motivum illud aliquale, quia ῬNoemi sic humiliata erat a Deo plaga eius in , et
suus, de filii mortui erant, de ad hoc, cp ipsi puniretur
ex morte eorum, non differebat, an ipsi morerent ut propter peccatum,vel innocenter: non ergo significii.uit Noemi causam mortis Elimelech de filiorum et .sed 1 olum amictionem suam ex morte ipsorum. Di.cendum ergo videtur, quod illa fames luit grauis, de Elimelech dato, esset vir diues, S nobilis coactus est exire de terra,quia lotae habebat familiam multa de non poterat prouidere ei in terra IIIael propter angimiliam temporis. n fueris fames Huuersalis, vel particulam. maii. V.
QVAER E TVR ulterius de ista sanie, an suerit
uniuersalis vel particularis. Nam aliquando est fames generalis in toto orbe ut tempore Claudii Imperatoris, quae praenunciata est per Prophetam Ag hum, ut patet Actuum ii. aliquando est fames parti, latis icilicet solum in aliqua regione. Respondem Κ dum circa hoc, quod fames potest duplicitet prouonite, scilicet naturaliter, aut lurcinaturaliter. Si primo modo, scilicet, ut solum sit ex causis naturalibus Operantibus coelis,dicendum est,quod impossibile est esse famem in toto orbe. Qui a est, quia fames, vel quaecunque alia PMIi vel effectus naturaliter induct' inlotior. in actione corroria coelestium,fit ex certo aspectu pla netarum, & radiatione: i id impollibile est, q) planeta nocivus habeat eundem aspectum simul ad totumor 'bent, adeo nullus effectus omnino idem potest simul
cautari naturaliter in toto orbe. Si autem supernat
raliter eueniat. non est dissicilius esse in toto orbe. quam in aliqua parte eius: quia potestas Dei aequaliterla extudit ad totum orbe dc ad singulas eius partes, α
466쪽
ωquia natur 1literno potest esse uniuersalis penuria, A bus sestiuitatibus ascenderent ad locum sanctitarii:
α fames, tam legitur, quod fuerit fames uniuersalis De particulari autem saepe legitur. De ista tame dicet aliquis, on constat an esset uniuersalis, vel specialis, eo φ scriptura non exprimit. Sed dicendum, ir non fiat: nam necesse est, φ fuerit ilia fames particularis, quia ii esset generalis, non iretur ab una terra in aliam ad defensione a fame,quia in omnibus esset fames: Ectamen iste Elimelech petegrinatus est in tetra Moab
Propter tament, quae erat in Bellilehem, ideo erat fames particularis. Dicendum etiam, Q erat fames nimis particularis. nam erat in terra Israel solima, de non extendebatur ad prouincias coniunctas: na terra Moabitarum erat, in qua peregrinatus est Elimelech nunc, re ista est coniuncta terrae Israel. Nam terra Moab ha- Bhet Iordanem ad partem occident Mena, ut colligitur
Deuter. 3 .dc Iudi. 3 .cum vada Iordanistransi itam ad terram Moab.dc tamen Iordanis est terminus occidotalis terrae Chanaan in qua morabantur Israelita2 Nu- me. . Etiam quia terra duarum tribuum Sc dimidiciquc erat ad orientem Iordanis erat terra Moabitarum. ut patet Num. 2 i. dc petiuerunt eam tempore lephte Moabitidae, M Ammonitae. Iudita. i. ideo solum erat ista fames in terra Israelitarum, Vestaltem non extendebatur per alia regna in circuitu,ciun non ellet i mes in terra Moab,quae erat coniuncta terrae Israel.
Exod. a 3. de 3 . dc Deuter. 16. 6c sic habendo intentionem temper manendi in terra Gentilium. Peccarent, quia non pollent complere legem: ita nunc dicendum: quod iisti non peccauerim immendo decem annis i ii terra Moab,quia urgente fame illuc luerunt, de ibi iuri in ante runt ibi quandiu fames durau: t. postea vero reuersa est Noemi audito,quod non esset i, mes iii terra Israel,ut patet inliter a.
. si tempore quo maneban isti in terra Moab obsietabantur venire in sanctis inium ter in anus.
QV AE R E TVR ulterius,an tempore,quo manebant isti in terra Moab obligabantur venire in
anctuarium ter in anno nam Deus iusserat, quod tetin anno anpareret apud cum omne mas ei limum de progenie Iiraeliorum Exod. 23. dc 3 Sc Deuter. Io.
Aliquis dicet, quod istud intelligebatur de existentibbus in terra Israel existentes autem extra in terra Geatilium non obligabantur venire aliquis tempore. Di
cendum , quod non solum existentes in terra Iliaci. sed etiani toris obligabantur venire ad templum d mini ter in anno, si non erant ii ecessario impediti, de hoc lalieni in sello Phase, ut patet Nume. u. cuni di C tur, quod omnes liraelatae celebrarent Phase quarta.decima die mensis pruni ad vς sperum, nisi quis esset immundus,vel lough in via constitutus,quia isti tela bantur die quartadeclina mensis secundi iacere Phase, ergo impediti necessario excusabantur: tamen i nebantur facere postea, quod prius non fecerant . Item patet, quia si existentes extrλ terrani Israel qui modocunque excusarentur venire ad sanctuarium terin anno, pollet sieti fraus legi, quia quilibet se posset
tempore illarum festiuitatum transsam in terram Geiuilium,dc sic non pollet c'arctari ad ventinidum,
ec nullus sic veniret adsolennitates. liena patet, quia noni festum est,quod existentes intrate trini Israel tenebantur venire ad istas festiuuates: nec Aquis dubia An iam Iecb O ciui filiis ficeret in terra Moab
in AE R ET V R. vlterius.cum dicatur hic de E
limelech Sc filiis suis, ieritiit ad peregriiranduin terra Moab, an licet et eis ibi habitate , vel sempermanere. Resipondendum. l licuit illis manere extra terram Israel tempore isto quia erat fames,de non p. tetant manere com mode in terra Israel, de si limes via geret tetram semper dum isti viverent, licebat eis leuIPer manere ς tra terram Israel in tecta MRib. Si tamen cessaret fames, non licebat manerem terra illa Scquomodocunq; se haberet non licebat istis ire iii teti1 Moab animo manendi ibi temper. Nam licet temper D tat de hoc: dc tamen eadem cauti crat de existentibus duraret fames, dum isti maerent, adhuc non licebat istis habere intentionem manendi in terra Moab, sed intentio sita eiI et peregrinandi, icilicet. si aduensentefertilitate redirent in terram suam . Et hoc modo nunquam dicerentur habitare in terra Moab, quia animus requiritur ad constiti tendum domicilium .de qui
habet intentionem recedendi etiam si in aeternuin s aestiae maneat, non constitui t domicilium. Ratio pradisici - potietat tum est,quia lsraelitae non poterant licit E morari extra licite in , terram Israel. Primo proeter periculum idolatrandi: nam conuersando cum Gentilibus allicerentur per communicationem eorum ad colendum idola iplorum potissime comedendo, Jc bibendo cum eis: nam in terra Israel, dc extra, cum non haberent existentes extra aliquam excusationeni necessariam, i si non iis currebat c., aliquod impedimentum maanum: eιgoctiam existentes extra. tenebantur venire si non essent
impediti. De istis icilicet Elimcleai,5c filiis ilia erat
nunc dubium, an tenebantur venire, dc Veniebant in. Et dicendum, quod non veniebant, nec torte in toto isto tempora decem annorum illae aliquando tuerant. Et patet . quia duo filii Elimelech acceperunt uxores Moabitidas, ici icet de terra, in qua Peregrinabanturaerat tamen hoc contra legena,vt in ira deciar bitur ni quadana quantione: ergo accipiebant eas in desectum. icilicet, quia non poterant habere uxorcs interdit comederent de cibis conlectatis daemonibus si de terra Israel: si tamen quolibet anno ter in sestiuita- quod erat magnum scandalum, dc ista fuit causa quare Deus vetuit Israelitis communicare cum Cliananaeis, Sc accipere filias eorum in uxores: Exod. 3 dc Deuter. 7. Secundo quia si habitare it Israelitae extra terram Israel obliuiscerentur caeremoniarum legis propter dissiletudinem, eo quod caeremoniae legis, L. 1acrificia, de similes non fiebant iiiii in terra Israel, ubi erat sanctuari uin, c propter hoc non obseruant nunc Iudaei istas caeremonias,oc tamen intentio Dei crat, lno obliuiscerentur mandatorii legis, sed assuefierent eis:&meditarentur semper in ipsi ut patet Deuter.6.erso non licebat eis morari extra terram Israel. Tettio quia Deus iusserat Israelitis,quod tet in anno m tri
tibus couieuilsent isti venire in locum cinctuarii,pbissent accipere uxorcis de terra lirael, ideo videtur, quod non veniebant in templum in se iliuitatibus litis . Tunc est dub una, an uti peccarent non veniendo, quia illi non erant viri pei tecti, quos Oporteat excusare a peccato. Potest dic quod illi non peccaverun , eo quod habebant causim tui iam non veniendi, scilicet,quia erat fames valida in terra Israel, bc forte non pollent habere cibos veniendo de terra Moab ad
templum, dc ista erat causa suiliciente: excul as.
467쪽
cuomodo dicitur hic, p. M E e ecb, ct sui filii erant OBethlehem Iussit, Quoi. VIII.
QUAE R ET V R ulterius quomodo dicitur hie, ς Elimelech.& filii sui eram de Bethlehem Iu
dae,&Postea dicitur,cp eram Ephrat . Aliqui dicuntici vocabant ut Ephratςi,idest de tribu Ephraim: sic pa tet lud. ta .ubi quaerebatur m transitu cuiusdam stumiis nis , an tranteuntes essent Ephrataei, de omnes Ephrataei occidebantur, dc vocabantur ibi Ephratiei de tribu Ephraim. Sed dicendum Q non stat, quia isti erant de tribu Iudamam erant de Beualehem,quae erat in sorte iudae ut patet in litera. dc sic habitatores huius urbis essent de eadem tribu . Item patet hoc quia Elimelech,
p orbata viro & filiis de patre iam en s ElimeIech dicta
dum, Q monitus est ante filios, quia hic dicitui, p itior tuus eii: dc deinde dr, filii eius acceperunt uxores Moabitidas. Et dicedum, et Elimelech mortuus est iii principio istius peregrinationis: quod patet quia totii tempus peregrinationis fuit annoru decem, ut patet in liter . . M tam e di,t mortuus est Elimelech, de acceperunt fili j eius uxores Moabitidas, de maserunt ibi deceannis,de ambo mortui sunt ergo post mortem Eliin lecti manserunt filii eius decem annis in terra Moab. vel quasi 5c non posset hoc stare nisi mors Elimelech fuisset in principio peregrinationis, quia alias Oporteret,i ista peregrinatio Aset plusquam decem annorii. quod falsum esset. De filiis aute Elimelech dicendu. ibidem: δί tamen Booz erat deli irpe Iuda ut patet infra oc Matth. i . ergo Elimelech erat de tribu Iuda Aenon de tribu Ephraim. Vnde non vocatur ipso modo Ephrataeus. Sed vocatur Ephrataeus ab urbe Ephrata: nam Bethlehem vocabatur Ephrata,& Bethlehem, ut 3 i p 'di' patet Micheae s.& Gen. 7. Dicunt autem ludat, vom cabatur ista ei uitas Ephrata ante hoc semper, dc nunc cessante lita fame rara copia stupum iuit, vocata est Bethlehein,idest domus panis. Sed istud non stat quia ante istud tempus vocabatur ista ciuitas Bethlehem, ut patet Gen 4 . ubi dicitur de Ephrata haec est Bethle
annis,dc mortui lunt. Et sic dicendum, Q in fine pere- Deum q6.grinationis mortui sunt isti duo.Quod patet quia mortui sunt post decem annos,& tamen peregrinatio sola durauit decem annis. Item patet quia d reuersa est Noemi post decem annos, s quia ipsa mansit in terra Moab quandiu habuit sibi aliquos auxiliatores,de clivros. Mortuis tamen filiis, non habebat aliquos amicos nec auxiliatores natavram mortuus fuerat vir eius Eli melech: ideo Verisimile est, ς immediate post moridis loru siliorum tuorum reuerteret ut Noemi de terra Moab, de in non reuerta fuit, nisii completis annis d
hem, de tamen liber Gen. suit lcriptus per Movsen. Il cena,Vt patet ira li tera ergo ante istud tempus non fuit sit primus de quinque libris Morii ideo tepore Moysi mors filiorum eius. vocabatur adhuc locus ille Bethlehem,& Moyses fuit
multo tempore ante istam famema plui quam trecentis annas, 'l patet computando tempora iudicum incipiendo ab exitu de Aegypto limi Bethlehem, Sc tamen vocabatur simul utroque nomine, s Bethlehem Ephrata,vt patet Micheae s. Mhic est cum dicatur prius, i erant illi viri de BethleheIudae deinde dicatur,ς erant Ephratai Dicendum e '- sto. 0 habuit simul haec duo nomina ciuitas ista, ideo aliquando vocabat ut ino nomine, Sc aliquando alio. Idc aliquando utroque: interdum ponebatur virum ad notiscandum aliud, sicut istud nomen Ephrata erat quibusdam magis ignotum, Sc notificabatur per B thlehem lic patet Gen. 7.clim dicim&in via, quae da. cit Ephratam, haec est Bethlehem. Interdum ponitur Dus Ephi ita ad notificandum Bethlehem propter diis Nς ientiam, scilicet erat duplex Bethlehem, quaedam in Ne Iudae,& alia in ibite Zabulon Iolue iv. dc ut non
intelligatur de Bethlehem tribus Zabulon dicitur Bethlehem Ephrata ut patet Micheae s.scilicet. Et tu Bethlehem Ephrata. Etiam patet,cpponatur istud ad notificandumiquia Matth. x. Et tu Bethlehem terra
da quasi eadem notiscatio fiat per Vtrun ue. Pato,
quia etiam hic ponitur primo, gerant de Bethlehem Κα aoit terrae Iuda, de polua dicitur, T erant Ephrataei, quali idem sit utraque. Qu9d autem istorum duorum n minum prius ii aerit impositum isti urbi, vel an ambo simul suerint imposita non apparet. suo tempore mortui fuerum situ Elim Iech mariti Noemi. U. x I.
QUAE R E TV R ulterius,de Elimelech marito
Noemi, quo tempore mortui fuerint filii eius. Dicendum Q tempus totius peregrinationis Israelitarum illorum in terra Moab luit decem annorum, ut patet in liter Moc in illis mortui sunt omnes isti.Na ciniuminatis decem anna redisit Noem de leua Moab
Et surrexit, ut in patriam pergeret eum utraque nuru sua de regione Moabiti di Audierat enim, quod respexisti Dominus populum tuum, ita dedisset eis escas. E
gressa est itaque de' loco peregrinationii
suae cum Vtraque nuru, 5 iam In via r
uertendi posita in terram Iuda, , dixit adeas : Ite in domum matris vestrae: faciat vobiscum Dominus misericordiam, si L. fecistis cum mortuis, de mecum : det v bis inuenire requic in in domibus virorum is quos sortiturae estis : N Olculata est cas. Quae eleuata voce stere caeperunt, Zc dic re : Tecum pergemus ad populum tuum.
Quibus illa respondita : Revertimini filiae
mi: cur venitis mecum 3 Num ultra habeo filios in utero meo , Ut viro S In
sperare possitis λ Reuertimini filiae mi ,
de abito : jam enim senectute confectae,surn, nec apta vinculo coniugali. Etiam, si possem hac nocte concipere , dc parerς filios, si eos expectare velitis, donec cr scant, de annos pubertatis impleant, ante critis vetulae quam nubatis Nolite quaeso filiae mi facere hoc, quia vestra angustia magis me premit, dc 'egressa est manus Domini contra mi. Eleuata igitur voce rursum fiere caeperunta. Orpha osculata
468쪽
est locrum, ac reuersa est : Ruth ait haesit A orii los,vcl aliqua partes corporeas, cedestinetaphora
socrui suae. Cui dixit Noemi: Eii reuersa est cognata tua ad populum ilium, & ad
Deos suos, vade cum c . . Quae Rcspondita: Ne aduerseris missat, ut relinquam i abeam, . Quocunque enim perextris,
pergam, d ubi morata fueris, di ego pa
riter morabo . Populus tuus , populus meus : Z Deus tuus, Deus meus: quae t terra susceperit morientem, in ea moriam,
ad similitudinem eorum, quae videmus in homine: nam quando homo est iucundus, dc gratus erga aliquo respicit illos laeto vultu, cum autem iratusae spicit eos vultu turbato. Uel potius auertit vultum suum ab eis,&cum recoliciliatur eis denuo respicit eos: itiniane Deus innixerat famem tiraelitis propter peccata , bc ite videbatur eis iratus, nec respicere cos, nunc autem cum abstulit famem placatus fuit cis x cons quenter videbatur respicere cos vultu hilari. Voca tur Israel populus Dei, quia licet tota terra esset Dei. is aes qua tamen ii caelitae Ipecialiter pertinebant ad Deum, ut Patet Deut.7. 5c 26. Se magis Exo. 10.s Si audieritis vo PNμ cem me1. dc cui Odieritis pactum meum, eritis milli
ibique locum accipiam sepulturae: haec mi- B in P ullum de cunctis populis: mea est enim omnis
hi faciat Deus, dc haec addat, si non so
la mors moe de te separauerita . Videns ergo Noemi, quod obstinato Ruth animo decreuisset secum pergerae , aduersari no Iuit , nec ad stos ultra reditum persuade-r . Prosectaeque sunt simul, & venerunt in Bethlehem, hQuibus urbem ingrestis, velox apud cunctos fama percrebruit, dicebantque mulieres: Haec est illa Noemi.
Quibus alta: Ne vocetis me Noemi, id est C sames redibat, oc ista usi innuitur in literaxit in diei
terra dc vos eritis nulli in regnum iacerdotale.& gens cincta. Et dedi Messe . Istud fuit anno undecimo. Nam in decem annis praecedentibus iuerat iam es, de
non erant escae. dare mure Noemi reversa in deterea Moab in imam raris. seres. X.
VAE RETVR. quare nunc Noemi reuersa
eii de terra Moab in terram Israel. Respondendum, in hoc suit propter multa. Primo quia iam cessauer.itta tries. nam Pp ta me venerat Noemi cum viro tuo, de filus in terram Moab, dc quia nunc cessauerat
pulchram , sed vocate me in ara, idest a Inaram, quia amaritudine valde repleuita me omnipotens. Egressa sum plena, de
vacuam reduxit me dominus: cur ergo VO-catis me Noemi, quam Dominus lavini-liauit, Miflixit ops Uenit ergo Noemi cum Ruth Moabitide nuru sua de te ra peregrinationis suae, ac reuersa est ii Bethlehem, qu*ndo primum hordea metebantuC . Rutheon. Et Urexit. Hie ponitur secundum huius .c Ruth
uersio. Conuersio: nam redeunte Noenai in terra Ista et venit cum illa Ruth nurus sua, & tunc conueris est ad cultum Dei, dc dicitur. Eis nexit, ut in patriam pergeret. Scilicet, consummata iam fame voluit redire Noemi in terram suam, is in Bethlehem. Cum νtraque nuru sua. Scilicet ciam Ruth,dc Orpha, dc non est i ita determiunatio illius verbi pergere quia tunc esset tensus Nocimi voluit pergere in patriam tuam cum utraque nuru sua. Et salsurn est, quia potius ipsa Noenu persuad bat utrique nurui sic, p redirent ita terram suam,vir,
tur, c audierat enim ' respexisset dominus populum suu m de dracsset cis et eas. Aliqui autem dicunt v suit ista sola causa veniendi in terram Moab, s quia fames
erat, ideo ista sola esset caiisa redeundi, i quia cessaret fames. Item patet,quia litera exprimit illam causam, dc nulla aliam. Dicendum tam cshq aliae fuerunt cauta etiam praeter has. Secunda namque suit qiua Noemino habebat iam auxiliatorem in terra Moab. Nam prius habebat filios de maritum, de mortuus est in 1 tatus,de mansit ipsa cu filiis in terra Moab: deinde in odimi sunt filii, de iunci pia sola mansit: Vnde non pol rat conuenienter manere in terra alienigenarum, ideo rediit. Tertia causa creditur elle,co P iam non man D ret licite in terra Moab. Nam non licebat Israelitis habere voluiitatem habitandi semper in terra Gentilium, ut declaratum fuit supra: ec quando non habebant causam non manebant licite in terra aliena: sed iam non habebat Noemi caulam manendi, cum esset finita fames ideo redibat: tempore autem funis licite manebat. Cum autem dicitur,l nulla caulatuit redeunda nisi prima, col illa sola suerat causa cundi. Dicendum φ non seqvitiir, quia cessante caul b, cessat semper est)ctus,quando cilectus porcit dependere ex multis causis Sic patet de captiuitate Iudeo una in Babylone: nam sola causa, quare illuc di icti si inside manebant ibi, fuit violentia, ec taliam cellante violentia ista, redierunt multi in terra in lirael,& multi alii inantet in liteta infra: sed est determinatio illius verbi sur- E ierunt in terra Babyloni noletites venire, ut colligiturrexit, s. surrexit Noemi cum utraque nuru sua,& hoc verum est,quando Noemi incepit redire utraque nurus sua veniebat cum illa, ut patet inlitera. Derexime Moabitide. In qua manserat per decem annos peregrinando tempore famis,ut patet supra in litera. . udicras erum, quod ro*exisset d)mι ius populum suam. Hic ponitur caula,quare rediit Noem in terram Israel, scili, cet quia audierat, i Deus res ea erat populum tuum, scilicet, II raelitaes miserendo eis. Et dicitur Deus rei pexisse eos per metaphoram. Nam respicere pertinet ad Qt aleat, hominem habentem anteriora, bc posteriora dc Oca-ἴ uti L. quibus respicit. Dcus autem est subiectit simplex talista. spiritualis non habens ameriora, nec posteriora, nec Alph. Tost. super lib. Ruthi. Et drae. i. de . dc in aliis locis. Ita nunc quamquam propter famem solam luerunt Elimelech, de Noemi, de iiiij eius in terram Moab, poterat esse et cestante ia- me, vellent manete ibi ex alia causa citin autem dicitur, q) ista sola causa exprimitur in literae dicendum ipnon Iusticit,quia multa fuem tu, quae non scribuntur, cum sacra scriptura sit breviloqua. Aliter potest dici, W istud hic fuit expressum, si rediit etiam Noe ini. quia non habebat iam aliquos auxiliatores, nec amicos in terra Moabmaria, ponitur φ mortuus est vir ci',
de postea duo filii eius, de tunc dicitur, Q ipsi reucriacit in terram suam.
469쪽
p laudabile. Et mi intelligi m fecerunt misericordia esi
cis,postqtrana mortiri errant, s.l non contraxerunt illinco cum aliis, vel et honorauerunt eos plangendo eos, de ostendendo alia signa tristiti Jc faciendo alia, quae solent facere foeminae ad honorem virorum tuoruni desunctoria in . Etiam exhibuerunt misericordiam ipti Nocini , quia sorte bene se habuerunt ad eam in con uersatione viventibus viris filiis Noemi, quod rarum elle ibi et na raro nurus de socrus inter se concordant. de sorid istς concordaverant: vel mi id poli mortem virorum istae puellς tenuerant Noemi tanquam ma trem, Sc adhaeserant ei amore, dc obedientia filiali. Quod satis apparet ex verbis , quae habentur insta in litera de pro ista misericordia reddit Noemi gratias nu-Gomoda coitur bie, quὸd Deus dedit esto, quando respexit Istari populum suum . Quae . X I.
R E T U R ulteriu'quomodo dicitur hic,
Deus dedit escis,quando respexit Israel populia ui ilium mam in hoc innuitur, i in decem annis ta-ivis non fuerunt escae in terra. Responderi I otest dupliciter, uno modo q) crant aliquae escae, vel terraenascentia in tetra Israel tempore litius famis, sed erant tam pauca, T non suificiebant ad sustentandum habi. tatores tetrae N erant in magna caristia: nihil autem, de parum, vel inutile, de quasi nulla fuerunt terraena scentia in illis decem anna vel in magna parte eorum: saltem ultimis diebus: dc hoc quia sorte non semin, G ribus suis. Det vobis is ire requiem in domibus virorum ,
batur. Sic sitit in fame septem annorum in Aegypto,
ut patet Gen.9 S. s.Bientuum est,quo fames caepit esse in terra, dc quinque anni restam, quibuS nec arari poteri nec metu de sic nullae omnino es essent . in anno autem undecimo cum Deus auferret famem de terra.dedit escas, quia tunc Qxpetunt esse terraenascentia. Evel aestitaque det operegrinariolus ι i. idest deciuitate in qua peregrinando manserat annisdecem: vel
in qua saltem peregrinabatur hoc ultimo tempore decem annorum. Cum νIraque nuru . Ambae exierunt non
1 ollim animo ataciandi cam,ut videtur, sed potius animo eundi cum illa m terram suam,ut patet ex verbis carum M ex opere aliqualiter saltem in Ruth. Etiam quos sortiturae e lis. Id est, concedat vobis Deus,l habe
tis viros, in quorum domibus quiescatis. Illud potes dici ad significalidum infelicitatem suam principaleae cosebatur discurrere Noemi de terra Moab in te rana luda, sicut prius de terra Iuda in terram Moab ppter famem: Sc orat nunc, τ Deus liberet nurus suas
ab hae miseria, saciendo * vivant prosii et E in domi
virorum tuorum, Sc non cogantur propter famem, vel alias calamitates discurrere de regione in regione, sed quielcant in domibus virorum.Vel per hoc orat, pDeus det eis viros longo tempore vitiente ut non gantur denuo alios quaerere: quia quandiu semina est quaerendo virum non est iii quiete. Et hoc dicitur in-ia viam ita reuertodi. Scilicet istae duae nurus,MNO Fl tra calamitatem quam nunc patiebantur. Nam pauini exierunt cum ea de urbe, in qua manserat Guousq; co tempore vixerant cum viris suis, S cogebantur Apollierunt eam invia per qua reueritura erat in Bethle. in .hem. In terram Iuda. Scilicet, in tortem tribus Iuda Nam etat Noemi de Bethlehem , ut patet 1 upra in litera. Et erat Bethlehem in sorte tribus Iudae ut patet
1iapra inlitera,& Matth. 2. Diuit ad eas.Scilicet T reueriterentur:& non dixit antequam esset in via: nam quando exibat de urbe,non prohibuit eas conlitari se,quia iustum erat φ comitarentur eam,viquequo exiret de urbe ad expediendia meam. Et tamen in ria non erat utile. I irent mea. mii Procellurae ellent cum eam terram litam,ideo locuta est tunc, I manerent. Item domum matris vestrae . Idest matrum vestrarum. Aliqui nunc, illis mortuis,alios quaerere. Et dicitur quos stata ..titurae estis. Idest habiturae Proprie sortiri est per torte habere Selacquirere:&conuenit hoc rebus dubiis, in 'quibus sorte quadam , idest, dispositione dii lina videt euenire,quod euenit. Hoc maximh est in hoc, et vir
sortiatur bonam mulierem, de mulier bonum virum. Nam dicitur Eccles 26 Laus magna de muliere bona. de subditui q, Deus dat illa timenti se sorte ergo euenit na mulIcr vir Sc eco trario. Sic etiam cph mci habeat animam inclinatam ad bonum, a Deo est, ideo
per ibi temetienire dicitur anima bona: sic enim dixit in simila Salomon, Puer erant subtilis,lcingeniosus, Je sortitus id bonui putant proprie accipi l.quia ambae erant filiae eiu idem . sum animam bonam. Et osculara est eas. Vtramq: cua Deo est.
matiis. Sed non est conuenienter dictum quia Noemi dixit ad Ruth infra in litera ecce reuella est cognata tua ad populum suum: si tamen essent sorores non vocaretur una cognata alternas,suia istud est nomen generale propinquitatis potissime quia videtur accipi hic cognata prout est nomen amnitatis , i quia maritus unius erat irater mariti alietius Maecipitur s petiis aera scriptura, cum dicitur, ς lethro erat cognatus Moysi. .quia erat socer erus,ut patet Num i o ω lud. . ideo dicendum q) non erant sorores, licet forte essent
de eadem progenie. Et ponitur singulare pro plurali,
sciat pe poniturin Helativo.Vel retertur hoc ad qualibet , s. qualibet eat in domum matris sitie . Facius lata eli, quia iste erat modus expediendi se in sisnum amoris. Quae eleuata voceflere c eram. Postquam se osculatae sunt. Causa quare tunc fleuerum fuit duplex,quae infra ponetur in quadam quaestione.D -ος rerumpe gemui ad populam ttivm. Tantum dilige tantistae nurus ipsam Noemi, τ cum ea pergere volebant ad terram suam relinquentes natale solum, quod fatis disti lieis. Quibus illa re ondit reuerrimini sis, ae venisti mecum ladest, reuertimini in terram vestram: cur venire vultis mecum in terram meam 3 quasi dicat, nulla causa est quare veniatis. Vnde Utra haseo las in Hera, ut tiros ex hesterare postis ρ Quasi dicat. si aliqua caula esset quare mecum ire deberetis, esset ut darem vobis viros de mrimitia, ribi cum misericordiam. Scilicet,retribuat vobis liis meis, sicut dedi prius,5 mortua sunt.& tamen ego
bona dando prol peritatem in singulis. Suut fecistis cum mortuis , o mecum . Misericordia quam secerant cum mortuis, scilicet,cum duobus filijs Noemi viris istarii, Poterat esse dupliciter,i.m vita,vel poli mortem. De vita patet. quia ibrie tractauerant eos grate lemiendo eis sine offensa, bc obsequiose: quod non repetitur in qualibet uxore ad virum tuum. Et pocillime crat lau. cabile quia istς feminae erant de regione Moab, in qua manebam, id habebant ibi cognatos, viri autem earuerant de terra aliena, dc non habebant ibi cognatos, nec amicos qui auxiliarentur eis: dem talibus lolent spminae luperbire contra viros, cic volunt eos sibi lubi .cere: et autem ills grate vitis suis obloquerentur, erat nullos iubeo filios viventes, nec in Hero, ut possitis
sperare .s de illis accipiatis viros. Revertimini filix Al
bitae. Vocavit eas filias Moabitas, id est, filias regionis Moab, quia de illa regione trahebant originem. Iam senem te confectasium. id est inueterata, vel lenio deper. dita. Nec apta vinculo coniugali. Idest. non sum apta ad contrahendum matrimonium . Conatur Perluade. re Noemi virique nurui suae , quod redeam ad vohem, de qua erant, id non cant cum illa. Et ad hoc inducit, quod non possunt ulterius expectare filios ex ea , ut illos acciperent in maritos. Nain non habet nunc aliquos, quos accipiam . Et quia poterat dici, quod licet nullos viventes haberet .
470쪽
habebat tamen aliquos in Hero, quos acet pere possent
Postquam naicerentur: respondit, dicens: nec ultra
Labeo filios in vieto, ut ex me vi in sperare pollitis. Et quia possiet dica,quod dato, non haberet nunc in
telo, poterat contrahere matrimonium,d suscipere
sillos: respondit,q) iam senectute confecta est, nec est apta vinculo matrimoniali .ut filios sulcipere possit: Madhuc,ut sortius arguat, dicat, quod dato, Q salios apta nocte posset gignere,ic parere adhuc non pollent nurus suae conuenienter illos accipere in viros, quia si e rectarct eos usq; ad repus puberiatis, prius lenesceret, quana nuberent. Etiamsi possem hac noecte. Scilicet nocte sequenti. Et dixit potius de nocte. quam de die quia
coitiis ad generatione honestius fit per nocte,d in die. conci re, o parere Dios . Illud erat impossibile,qa dato. quod illa nocte conciperet: nod posset parere usq; ad nouem,vel septem menses,quod raro fit: & serte erat impossibilitas etiam in concipiendo, ut si erat iam in. magna aetate, sicut ducit, iam senectute consecta sum. Nam si cessissent ei tieri muliebria. s. fieri menstrua. non potat cocipere ullo modo, nisi in iraculose, sicut dicitur de Sara: Gen. is .ad ostendendum miraculum in conceptione Isaac. l. erat Sara prouectae aetatis, Milesieram ei fieri muliebria, idest, fluere mentirua. In quo irinuit, quod deficiente fluxu menstruorum in possibilis erat conceptus,scilicet, quia mentima erant materia ipsius cocipiendi fetus: Sc si desierant illa fieri in Noemi erat etiam im stibile concipere, ideo p nebat Noemi pm impossibili , q) haberent nurus tuae
filios ex ea quos acciperent in viros. Si eut expectare ν Irts,donec crescant, o annos impleant pubertaris. Hic magis
confirmatiquia dato, quod omnia praecedentia essent Pollibilia: taliam non poterant nurus Noemi accipere viros de filiis eius quia oportebat, quod ad accipiendueos an viros expectarent usq; ad Pubertatem iptorum. Nam puberes dicuntur viri,&ipninae,qii apti fiant ad conuentum matrimonialem: nam puberes 1 pudendis dicuntur, quia haec loca in homine primo lanuginem fetut,ut ait Isid. i I. Et imol.dc extra de sponsa im-
Pube.c pubere O me eritis vetula,quam nubata . Scilicet,
transibunt viginti anni,vel quatiusquequo filii mei et
serit potetes aractum matrimonialem,oc interim vos citi remini vetulae, dc non essetis iam aptae ad matri, motam cum illi esse apti inciperent Polite quaeso filiae mi. Grammatica antiqua est, quia deberet dici filiae meae: de dicu: Nolite fili e mi,lcilicet,reuerti mecum in te ram meam. Quare vestra angustia me magis premit. Idest, magis doleo de vobis.quod in tam tenera etate perdi. dentis viros,& expectare debeatis sic in viduitate mortem,quam quod ego viro,& filiis orbata sim : deest pcontrarium, quia magis ex coniscito vestro angulii hor: nam vestra angusta a pmit me magis,quam mea, ideo cum viderem vos,&coliderarem angustiam v stram, dolere nimis, m non possem vobis prouidere: nunc veto si recesseritis ad terra vestra redeut , potontis accipere illico viros, in quoru do b quielcatis, sicut plius dixerat Noemi : det vobis diis inuenire requiem m domibus virorum, quin sortiturae clita.
An peccarum fui Elimelech ct Noemi, cum acceperint ni Moab νxores Gena .
, U AE R E T V R eirca istos filio; Elimelees, de
Noemi, cum acceperint in terra Moab uxores Gentiles, scilicet, Moabitidas,an peccauerint. Aliquis dicet, quod peccabant, quia exponebant te periculo: nam accipiendo mulieres gentiles in uxores poterant
ab eis persuaderi ad colendum idola, quod erat graui rusimum. Secundum erat, quod illi; corum nati de illis
A mulieribui inclinarentur ad idola: nam pueri in tenora aetate nutriuntur,& erudiuntur apud matre. 5' non
apud patrem,& mores quos tunc recipiunt, tenet postea firmitet. Nam omnis imprellio iacia in tenera aetate firmior est, quam factam aetate procia cnte: i s. Epὶ,
quod magis infigitur propter teneritudinem, &ptabbilitatem materiae. Sic ait oratius.
Gosemel est ἱmbara recrem,seniabit odorem . Testa dici.
Et recitat illud August. .de Ciui. Dei dicens in cr. quod propter hoc Romani iaciebant . quod illii sui in
tenera aetatem principio omnium rudimentoruadatiscerent libros Virgilii. Et adiungit: Vt quippe egre B sitis Poetarum teneris imbibitus annis,non posset i cile aboleri. Sic dicit Ariss r Ethi. circa principium. de est doctrina Platonis, quod non modicum refert a iuuene cosessim sic assuesci .id est multu confert ad dispositionem bona motu. habitur' est homo in elate matura.* consessam ex iuuentute afluescat ad bonii. vel ad malum quia talis erit postea eius consuetudo,&instructio. Et quia ista instructio patuς Gatis trahiturti matre apud quam conueriantur paruuli in parua aetate ideo mater multum confert filiis ad esse bonos viros.sic ait Arist. i . Politi civit in ii. 7 mater est dimid si filiorum, idest ex horiquod mater bona. vel mala est, peridet medietas bonitatis, vel malitiae filiorum, qua
postea facti viri habebunt; ideo dixit ibidem,quod noC ibium in politia danda erat lex deliatu virorum. sed et
de statu mulierum. L quia status virorum dependet ex statu mulierum,cum mater sit medietas filio tu. Effetergo istud periculum quod filii esticerentur idolatrς, cima nutritentur apud matres idolatras. Quod autem aliquis se subiicerei tanto discrimini, erat periculum.& peceatum,cum posset secure vivere accipiendo nomuliere gentilem: ideo videtur,ς peccaret accipiens uxorem de gentilitate. Respondendum,quod poterat Qua eo Iudaei accipere uxores Gentiles licite. Ad hoc tamen ditione porequirebantur duo: primuim erat, non essem mu .m:'
heres istς de stirpe Chatran ras de septem gentibus,
quia de istis no licebat Israelitis accipere quam uxo. Gentiles. rem. Et causa erat multiplex. Prima.quia Israelitae te D nebantur occidere Omnes Chananctis masculos,& istminas, magnos,& paruos in ore gladii ; de non licebat eis parcere alicui ipsorum,ut paret Deil. ro. ideo a sortiori non lieetet ipsis de filiabus ipsorum accirere uxores. Secunda causa erat propter communicationem, quia Israelitae accepturi erant terram Chananaeotu in ι possessione.&si accipere liceret uxores deChanansis, manerent Israelitae inciti Chananaeis;& tunc sequer tui adhuc alia pericula p:cter assignata. t ς propter cinmunieationem Israelit.uum cum Chanaiasi qui iam erant amnes sui inuitabant cos ad c nam ω darent s-bi de cibis consecratis idolis,quod erat valde graue ludaei vi patet Exo. 3 si autem acciperent Israeliis intores Gentiles de aliis gentibus,,ducerent eas in terra L Israel, non erat istud periculum, quia non communicarent cum soceris sui S aliis amnibus nec inuitari pollent ab eis ad comedendum de cibis consecratis dς monilius. Et et propter raritatem comis unicationis non pollent se peruerti Israelitae ad colendum idola accipiendo uxores de alijs gentibus, sicut accipiendo de Chananaeis. Et illa fuit causi, quare Deus lolim vetuit accipere uxores Israelitas de Chananaeis. De aliis autem gentibus nequaquam ut pater Exo. 34. SI Deia. . ubi ponitur illa prohibitio.& sotu agitur ibi de Chananaeis qui erant septem populi. Si tamen aliquando accideret, quod aliquis Cliananarus, vel Chananaea ex
causa speciali non deberet occidi .poterat accipi illa minorem ab aliquo Israelita,& ipse Chananctis poterat