장음표시 사용
481쪽
Ad secundum dicendum, quod paucum tempus Astitnuer praecedentia,N isti. si bri Ecumvel tres d. es, aut parum plus. Nam precedenti ca.dr quod Noemi, de Ruth venerunt in Ledilehem quando primu hordea metebant, bc hic dicitur quo Ruth mit ad collisecum tricas in agrum de satis credendum est quod tuerit imit reditum de Moab immediat h. na ciuia citet te pus mei iis quando venerunt, ut patet pr ced. O. tunc non erat tempus faciendi alia o mcia, it et Ruth ad colligendii in spicas, Ne quia cum esset solicita, nollet manere aliquo lepore Ociola, iret ad colligendum i picas mox ut veniret de terra Moab:dc tame istud quod hie dicitur, accidit prima die, qua ivit Ruth ad collisei, dum i picas in agrum Booz: ergo immediate Diti recedentia factum eli. Circa primum dicitur. Erat tE GElimelech con anguinem, homo potent Quia hie dicitur quomodo Ruth ivit ad colligendum spicas in agria Booz: Ponitur quis fuerit ille Booz, de dicitur quod erat cinsanguine' Elimelech, qui erat maritus Noemi, de mortuus fuerat in regione Moab pr ced. p. hoc aute ponitur ad notandum id, quod infra sequitur, sicut declarabitur in quadam qOne: Se erat lao potens ille Booz,
sa erat de inagno genere. Et magnarum opum no e Boo .
lile erat de .s: tioribus totius urbis Bethlehe: oc ex hoe arguunt ludet Elimelech sutile virum diuitem, quia
erat cognatus Booz viri diuitis: dc ponuntur magia diuitiae illius ad ostendendum felicitatem Ruth, quae istum in virum luicerit. Diates Ruth Moabirii ad Dcrum sua m. Erat Ru: h iuuencula dc lolicita circa ageda, nec Hvolebat ei leociola,ideo petiuita Noemi iocrii sua an
vellet quod iret ad colligendum spicas. dc est Moabitis nominat mi caius.1 Moabitis Moabitidis. L mulier de terra Moab. Si labri vadam in agrum o congam spicas.
nulli es, i Erat Ruth ualde humilis quia non dedignata est se ita
humilis o bucete ad istud ministerita. ut in agmalieno collige-bedies, ex ret i picas quae euadcbant manus metentium. Et iam
so erat obediens quia line mandato Noemi nihil facere volebat: erat etia solicita, quia antequam Noemi ali
quid iuberet ei agere, ipia petiuitan agere deberet aliquid, dc an colligeret spicas. Qua metentium fuIerint ma-Fugiebat manus metentium dupliciter, uno in
do cadendo in terra postquam erant abscisi e , alio moeffugiendo falcem, quia quos aerect manebant quas Isalces messorum non tangebant, de omnes istas colligeret Ruth alias autem spicas non auderet colligere, quia non erat ager aliquis ilius. Ubicunque Eementis in me par ris familias reperera vanam. ideli vadam ad multos agro . dc uidebo in quo agro sit ipse dominus agri
mihi elemens, non me moletians, quia colligo tricas, de ubi reperero talem dominum agri siue patrem i milias colligam spicas: Aliqui enim tam auari sunt, nolui. t et spicas cadocs m agris ipsorum alieni colligant luit autem Ruth ad agrum Boo qui erga cani valde clemens ivit, ut patet infra in liter a. Cuii la res om; vade illa mi. Qia rectum dicebat Ruth no solii in
concinit Noemi, ita etiam gavisa esl,quod hoc vel leti acere. o blit itaque, cinerit spicas post terga metentiam. Qua illς quae erant i ii terga metentium, erat egit spicas post terga meten- K
quae cuticiant manus eorum: quae autem erant ante
vultum ipsorum clim nondum cisag manu ideo non tangebat illas Ruth. Qua dici Q, qvῖderat consanguineus Esimelech, O potens
QVTARETVR circa praedicta, cum hic inten
dat scriptura dicere, quod Ruth ivit ad colli genuam spicas in agris Booz.quare dicitur, quod erat concinguineus Elimelech, de Potens. α masnatumorum: quia ista non vidcietur cilla de nec cite hibstoriae S sacra scriptura notangit aliquid quod supe fluum sis,quia potius est breviloquaqua superilua. incendum, Q illa non ponuntiu llic sine mi sterio. Nam tota intentio istiustiori est deducere,quomodo Ruth copulata suit matrimonio ipsi Booz de ex eo habuit filium note Obed. bc quia tua occasio quaedam istius γtractus matrimonialis, quod Ruth iuerit ad colligendum spicas in agro Boo Ponitur de ista collectione, de quia Booz non accepisset Ruth in uxorem, nisi ilae at uxor ante hoc cognati sui Maalon de iure propinquitatis accepit eam, ut patet infra,& ponitur quomodo erat Boog cognatus Elimelech patris Maalon, ut per hoc sciatur quod erat cognatus Maalon, deficiu- rc propinquitatis competebat ei accipere in uxorem
ipsam Rulla,& oia, ius fuerunt ipsius Maalon, de ut tota historia nota sit ex quo tundamento habeat Originem, dicitur quod erat Booz cognatus Elimelech. Dicitur autem quod ille Booz erat vir poten . dc magnarum opum ad significandum s licitatem Ruth, quae nunc paupercula venerat de terra Moab de colligebat spicas poli terga metentium, de illico acciperetur in uxorem a viro potentissimo totius urbis Bethlehem. dc copiosarum diuitiarum. Et hoc etiam est ad ostendendum qualiter Deus retribuit sperantibus in se. Naitia puella reliquerat terram suam, dc Deos suo viveniret ad colendum Deum Israel, de habitaret in terracius. ideo iustum erat quod Deus retribueret, dc hoc ostendit hi cum ipsa Ruth accepta tuerit in uxorema viro potentissimo, dedi tussimo.
um o monerat cognatus ramelech, ct an es nomis
VAE RETVR ulterius de isto Booz quomo
. do erat cognatus Elimelech sicut dicitur in litera. Respondent He p. quod fuit Booz irater Elimelech, dc ambo suetunt lilii Salmon, cuius Booz dicitur illius, ut Patet uas. - Dicit Nicolaus. ς istud non stat cquod isti ambo essent filii Salmon filii Naason. Quod
Probat,quia vel ponetiit suisse Ruth historia tempore Abelbii,vel tempore Heli summi sacerdotis sicut declaratum est prcced. p. si autem ponatur suisse tempore Abesan non stat: quod patet,quia Salmon patet Booz qui fuit illius Naalon fuit in introitu Israelitarii in terram Chanaan: nam lii captae it Iericho erat ibi Salmon: de ipse pii Raab Iericontinam in uxorem, dc genuit ex ea Boo ut patet infε de Mat. i. dc captio Ierichosuit in introitu in terram Chanaan, quia ante Iericho nulla ciuitas carta est, ut colligitur ex ordine libri lolite a principio vique ad 6. de ab illo tempore usque ad tempus Abesan finxerunt anni et r. sqo.qui corutatur lub Hothoniele primo iudice S M. ivb Aod ludi. 3 .le sub Barac ludi. dc qo. sub Gedeone Iud 8. dc a 3. ib Thola ludi. i o. dc a 2.sub Iair eo. cap. δί is. smne ludi. d. p. dc tres sub Abimelec Iudi . . .&6. sub Iephte Galaaditae ludi i2.6c post eum fuit Abel ne cae qui simul sunt anni r7r. Quomodo poterat este ergo tantae satis Booz de Elimelech frater eius, ut tempore Abesan posset Booz accipere uxorem, dc gignere ex camam genuit Obed,ut pater in f cap. Si autem dicatur, ς historia Ruth accidit tempore Heli summi sacci dotis adhuc dii licilius erit quia ille fuit annis s.
post principium iudicaturς Abeiin, quia Abesan iudicauit. 7. annis,& Ahialon decem post ipsum: bc pinstea Abdon 8. Iudi. ia. et Sanalbia postea dio. Iudicum decimo sexto, quibus colunctis ad supradictos erunt anni 7 i . dc nullatenus poterat esse tante aetatis B
in ad g gnendum nunc Obed, quia nullus holum
hoc tempore ratum vivebat,imo nec med e tale tris.
482쪽
quo da, quod tres fuerunt Booz eiusde nominis,au', A a: er densius,&hic subiicemur duo, cautis, S pater. St ponitur hic tertius Booz,S diro alii sublicentur: SI tuc manifestum est, quod potuit est e Booz unus filius Salmo ex Raab,& potuit alius Booz esse pater Obed,
α maritus Ruth, te quo hic dicitur: dc se etiam alaerit Nicolaus super Math.ubi ponitur BOOZ in geneal gia Saluatoris.Dicendum tamen est,quod non fueriit tres B E. sed unicus sicut declarabitur insita Φ dc ta men siue fuerit unus, siue tres non spectat ad praesens,
eoq) non agitur hic quomodo BOOZ pater Salmon Potuit accipere Ruth in uxorem . sed soria de propin quitate,quae erat inter Booz. M Elimelech: dc ad hoc nihil refert quot suessit Booz: quia si unicus fuit, illius fuit Elimelech cognatus. Si autem tres sint, ultimus Billorum fuit cognatus Elimelech, de quod suerit frater,vel malio gradu propinquitatis,quantum ad hoc non sequitur aliquod inconueniens: non tamen videtur suerit frater, quia si fia isset frater, non diceret ut quod erat Booz cognatus Elimelech. quia cognatus est nomen generale cosanguinitatis, de non diceretur de fratribus,*erant cognati solum, sed perat fratres,
quia pacira propinquitas significatur dicendo soliuncognatus quis tamen gradus cognationis esset inter .
Elimelech de Booz magis declarabitur infra sequenti cap. vel intra .
Quomodo dicistir hic de R et, psiderat uir potiris. Quaest. IIII. C
QV AERETVR vlieriti quomodo dicitur hic
de Boota quod erat potens. Dicunt Hebraei qui cani aerat pote qilia erat iudex totius Israel. Iudices autem temporibus tuis erant potentissimi in populo, quia nulli erant tunc reges, de licet no essent domini, Nec principera, ut declaratu est in prologo super librii Iudi Sc Iua L in ipsi erat maximi viti in toto populo, ad nuiti quotu pedebat totus popul 5c isti aeregabat totum Israel ad bellum 5c faciebant Oia alia,quae pertinebant ad totum popului Ne colligut Hebro aliqualiter,quod Booz est et iudex,quia suera vocavit cup tentem 5 dicunt eum fuisse iudice, qui vocatur Abesan,quia ille etiam fuit de tribu Iuda, ecfuit de Bethle Ditem. ut pater Iudi. D. Aliquis dicet, q) hoc non stat, quia si Booz esset iudex luper totum Israel, esset vir valde excellentis apparatus, oc honoris: dc tamen BooZerat rusticus vir: ipse enim ibat ad messores in agrum, in de ipse dormiebat mare quado purgabatur triticiam, ut patet hic,& sequenti cap. ergo non erat iudex. Di Cendum, quod principes,dc magni domini antiquitus non erant tam taliuosi, sicut nunc. Nam humiliabant
se, nec incedebant in habitu tam ornato. Vnde Saul, qui fuit primus rex Israelitarum. postquam factus est rex,sequebatur boves de agro, de custodiebat illos i. Rcii I. reges tamen erat vallae maioris potestatis 5c di-nnitatis inter Israelitas u iudices,ut declaratu est ua pro Iogo libri Iudita: ideo a fortiori iudices in habitu hu- Emili incederet vacates operi arigulturae: potis lime, ira Boorno legitur agricultura perie exercuisse, sed ad videndum mestores,quos haoebat in agro, ibat: ideo h non obilante hoc poterat esse iudex. Dicendum tamefuit iudex magis videtur, I non fuerit iudex. Primo patet.quia si
si di xir iudex veri lina ite erat clim icriptura agat hic desti illo saepe,* notaret cum esse iudice,praesertim cium dixerit praecedenti ca.in diebus unius iudicis famam esse, Quod hic M. Secundo patet,quia inter iudices non est aliquis, qui vocet Booz,si legant nota Otum D totulibrum Iudicum: de dicere illum fuisse iudice, eii somniare,cium nullum motivum habeamus ad hoc. I setio patet ponendo, p iste fuerit iudex,necesse est Tro
natur suisse Abelan: nam non reperit alius, qiti suerit de tribu Iuda. de de Bethlehe inter iudices niti Abos in ut patet Iudi. ar. de in , i mutemus nomen vel 'ν
dicamus istu suis lebi noni uincti ri tati appareat, videt non satis conuenienter quaa se esset via ad allet eduinouaecunq; incerta,quod repugnat satis dignitati sacraescriptur . Quarto patet, quia si ponatur Boor fuisse Abesan .non est satis conueniens tempus ad id, quod ipsi asserunt, scilicet quod suetit vii' BOOZ & ille suerit filius Salmon quia videtur,quod ante Abesan esse debuerit ad hoc, quod B et potuerit conuenieter accipere Ruth in uxorem : S non esset in aetate valded ecrepita ad gignendum impotente: quod declarabitur nugas sequenti cap. vel infra dicetur ergo, quod ille Booet non erat iudex Israel; erat tamen vir Dotens, quia erat de magno penere inter omnes Israelitas. Nitribus Iuda erat excelletior inter omnes tribus Israel,&princeps tribus istius erat honorabilior omnibus viris tribus istius. de Oium aliarum nam quando dedicatum est tabernaculum Movsi in deserto,Naason princeps in tribu Iuda obtulit restistiua ceteri Israeliis Nu. . erat Bo et nepos illius Naason,ut Patet ins de Mat. i. ideo ipse etiam esset princeps tribus luda temporesio de se esset homo potens honorabili Elia esset
magnarum opum, ia cum esset de magnis parentibus regulariter diues esse potera quia viri potentes diuites sunt nisi ipsi destruant diuitias, ves a casu aliter Ipsi Ruthsat. Accidit rem. Hic ponitur secudum huius ea. s. ip huntiu losius Ruth honestatio quia honestabatur in Oibus que
ageret.&cum istis vim salienis, intercitios nunc spicas
colligebat valde honeste te habebat, licet de honestate eius aliter sentiant Iudaei, sicui infla dicetur in qua-da quaestione: te dicitur. Accidit ait 'mutagoisse habe rei dominam nontine mos. Scilicet, accidit quod aeter. ad
que Ruth ivit ad colligendum spicas esset agere Q.
Et debet conuerti ista sententiae flaccidit , quod Ruth iret ad illigendum spicas in agrum qui erat B E. Nam Ruth nesciebat quo ibatae 3 dixit, vadam & collegam spicas,quae metetium ei lugerint manus ubicimque clementis in me patris sanulias reperero gratiam: de tunc a casu iuit ad agria m BOOZ ierat de ι ornatione Himelech. Repetit quod dixerat supra. ferat aurem viii Elimelech coianguineus homo potens nola Bocet. In quo gradu ni anguinitatis attinerent sequenti ca.
Et in dicetur. Et repetit istud hic quia secerat quandam uiterpositionem de Ruth. de nunc redii ad enam randum de Boori Et eice ipse ueniebae de Bethel em sci-I cet me res erant in agro. in quibus erat Ruth &B et veniebat de Bethleheni ad videndum qu d sacerent me res sui. nam ipse habitabat in Bethlehem, de isti agri erant apud urbem Bethlehem. Et citin dicitur hic,ecce ipse veniebat de Bethlehem,nυ est sen . 1 us quod illico ut enit iii agrum Ruth ad colligendum spicas venit ipse B et: nam Ruth venit in aut ra ad colligendum spicas, 5 venit inclinata iam die ad videdit messi res. Quod patet ex verb.s iuuenis,q praeeratnaestistibus ad Boons hic est Moabitis quς
venit cum Noemi, derogauit, ut spicas colligeret remanente et de mane usq; nunc stat in agro, de ne ad momentum ciuide inreuersa est. Dixitque messoribus domina, uobis. A Mod salutandi est.ex hoc locos actae icti nrisuri pturae debet assumptum esse verbia illud. qst in Missa, eum. unde et aliis Oiliciis diei irequentatur,scilicet. Dominus . biscum. et non ponitur hic tanquam perlineal ad ime μ*Πgritatem historiar, sed ad dandam bonam eruditione moralem. Nam scriptura saeta intedit dirigere omnes actus nostros ad rectum reducendo: ideo nissoriis in. terdum documenta moralia immiscet. Nam sie dicit beat' Paul. 1. ad Titu 3. Omnis sacra scrio tura diu in i 'inspitata utilis est doccdu,ad argu c. o. ad cori piendo,
483쪽
ad erudiendum in iiii filia, ut persectas sit homo Dei F in oritis istis diebus nuntia reuersa sitisset in domum.
ad omne opus nil in itii ius. Et qui ad oet saliuauit hic messi, res suos.voluit nos instruere scriptura rectucis quod proximos sic salutaremus, dc hoc potissime, lula dicitur: Dominus vobis .i .inuecatur Deus in adiutorium illorum. Et istud faciendia est momnibus actionibus nostris. Nam totum esse dc bonum nostrum exterius de interius pendet a Deo, ideo noti POstiamus quicquam agere, nisi fuerit dominus nobiscum. Rec: E ergo fallitat noς qui dicit dominus vobil- cuna: S cd:xit Apostolus ad Coriri. i. api. I quicquid operis faciamus. in nomine donii ni faciamus. cui responserunt: bea descat tibi doni iusti. Conuenienter respondet imi ad salutationem Booz: na ipse optaue tra tactus oesil orum a Deo dirigi,cii dixit: Diis vobii G recte appellare pollet. Ne vidus ad collietendum in rimam agrum. Putauit stooz, quod sorte mei res sui aliquo quod fallum est. lieni non diceretur: non reurria est,
sed diceretur: non reuertitia r. quia verbuia praesentis significat consuetudine: verbum aut praeteriti non significat ex se nisi aliquem actum trafuisse: do sie die illa,qua Ruth ivit ad colligendii spicas venit Booz ad
meliores. Et ne ad momentum quidem reuersa est. In quo Lauditiis
solicitudo eius laudatur, ς tota die laborauerit, Ec ex is icitud hoc BIOZ dilexit eam, quia solicita erat,&iussit et , ς nia ranii. non iret ad alium agruni ad colligendum spicas. Et ait Loo bd Ruth, di filia. Conspectationestate,& solicitudine sua,gauisus est Booz: de dixit ei hoc: cauit aut eam filiam qu1quam postea fuerit uxor eius, quia eratta tenere aetatis, dc ipse Booz prouectae,ut eam filiam cuna: ipa vero optaueriit, et Deus naultiplicaret eum in bonis. dicentcs: Benedicat tibi dominus. Nam benedictio ni ultiplicationem vel abundanti 1 importat, ut patct r.Cotan o v bi oppon: tui benedictio auarit , vel parcitati; iram dicitur. Qiisares seminat, parcEM nretet: qui in bndictionibus temina de benedictimnibus d metet. Dixit , BD iuueni qui praereas messaribus. Erat Booz vit potens, cic masnarum opum, oc no erat continud in agro cum mestoribus suis. ideo constituerat quaedam iuuenet n. qui praeesset omnibus messoribus, ut dirigeret eos in agendis,3ί caueret ne o claren
tur,x ab illo quaesiuit nune Booz de Ruth. quae esset. Cuius est haec puella' Erat enim adhuc Ruth teneta aeta- modo essent molesti ipsi Ruth, Mob hoc recedet et de
illo agro ad colligendus picas in aliis agris, io dixit Pn Oniret ad alium agrum. Nec recedas ab hoc loco . Scilicet , quandiu messuerint haec mei res mei. Sed iungere puellis mei . Habebat Booz aliquos messis res viros ede pucllas etiam metentes, de ius ut grungeretur puellis,quia honestius iret puella apud puellas qua apud viros. Et ubi messuerint sequere. Scilicet, sequere illas colligendo sp:ras,quae euaserint manus earm. Madaui enim pueris meis, ut nemo tibi molestus sit. Hoc dixit, quia siquis de mei cibus molestus esset ipsi Ruth, recederet illa i r de agro: dc hoc nolebat B a contemplans honestate, quia pauco tepore suetat in vito ilio Maalon: ideo H tem illius. Sed eriam si strictis vade ad sarcinulas, ct bibe vocabatur adhuc puella,quamquam esset vidua. Qui respondit: haec est Moabitis, quae venu tum Noemi de regione Moabitide. Mox ut intrauit Noemi in urbem Bethcle-he, fama percrebuit apud oes eam venisse: unde dic bant mulieres: lixe est illa Noemi pryced. p. ideo et sciebatur de Ruth Moabitide, quae cum illa venerat, de se apud ora de urbe cognita erat Ruth per laniam licEt nondum visa extitisset, ideo Booz cognouit eam
ex note, sed non vultu. Et rogati s ut picas colligeret remanentes . Istς spicς non habebitur pro derelictis dum
meilbres eram in agro, ideo no poterat iure suo Rutuillas accipere, lea Cportebat hoc facere ex cocellione eius, qui praeerat me cibus: sic factum est. Sic. n. ipsa dixerat ad Noemi,colligam spicas, quae metentiii Imanus effugerint, ubicunq; elementis in me patris familias gratiam esse prolpexero,ut patet supra in litera. Et dixit hoc iuuenis iste ad Booz,ut non putaret quod
ipse concedebat illi puellae aliquid aliud de ineste accipere, nati spicas remanentes,quae colligi ab eo no debebant,de quo insta dicetur in quadam quaestione. Irens mesorumve lipa. Nam ante metates erat me is de spicς ilantes quae nondum eualerant manuS metentium: illas non tangebat Ruth: post vestigia auteipsorumquςcunq; spi e manebant,euaserant manus
metentium. Et de nrane ue ad vesperam nae in agro .p
test duplicitet intelligi: uno modo π Booz veniret ad messores suos eo die nclinata iam die. Alio modo laquas. Donabat ei hoc beneficium insuper, scilicet. quod qu1do sitiret Ruth pie ardore es fatis, iret ad sat- cinulas,dc biberet de aquis , quas habebant ibi messi
res Booz ad bibendum. inclitur sarcinulae onera,qua serebant ines res: nam serebant vestes, de cibos, Malia iecum, quando ibant ad metendum, dc depon bant in uno loco, qn metebant: Mille vocatur locus sarcinulatu. De quibus purei mei bibunt. Scilicet,alij meDiliores,ic puellae metentes . Quomodo Ratb lali adurum Bo adeo redum Picas,
V EAR E TVR. quomodo Ruth ivit ad agru- Booz ad colligendum spicas & unde mota est. Aliquis dicet. sciebat quis esset Booz,&qaille erat vir bonus, tuit ad agrum suum, putans quod ille benigne permitteret eam colligere spicas in agro: sic enim ipsa dixit, quod iret ad colligendum spicas in agrum, ubi clementis patris familias gratiam sibi perspiceret, lupra in litera. Dicendum . quod non stat, quia
Ruth no cognoscebat Booz, nec sciebat agrum elus. cum est et peregrina mulier nouiter veniens ad regimnem illam, ut patet ex verbis eius de Booz. Aliquis dixit,l Noemi instruxit ipsa Ruth, ut hoc laceret, quia volebat Noemi, q) Ruth acciperetur in uxore a Booz.
Ruth venisset aliis dieb' ad agrum istum, M. quotidie K qu erat propinquus viri sui, S ut haberet occasionem faceret hoc , t no recederet de agro de mane vi ladvespera. Quicquid at sit iste iuuenis princeps messorudicebat hoc ad laudandu solicitudine Ruth,*cu est et puella tenera tolerabat tondus diei totius, de magni ardoris estiui colligens spicas, nec reuertebatur indOmu. D. cedit tame est,t ista erat prima dies qua Ruth iuerat ad agrii Booz de luit Bood ad videndum messiores sum inclinatata die ira vi ia esset vespera: de Ruth steterat ab otia solis siue de mane vique nunc stetit in agro. Si autem intelligeretur,* aliis diebus tuisset Ruth ad collisendum spicas in agum Boo non diceietur: de mane usq; nunc non reuersa esl, sed diceretur de mane usq; ad velicia alias colat i ius, quod misit eam ad hoc ad colligendum spicas ad agiti eius, scut postea dixit, qualiter per noctem accederet ad
cum iacentem in lecto in area, sequenti cap. Dicenda.
quod non stat, quia Noemi non sciebat ad quem locum tu: stet hodie Ruth ad colligendum spicas Nam cum rediit post solis occasum ad Noemi, quae: iuit ab ea, ubi collegisti hodie, de ubi secisti opust Si tamen ipsa instruxisset illam ad eundum in astum Booz, non quaereret abi pla, ubi collegii let ipsc.is. Dicendum ergo, quod istud factum est a caiu: nam a
Ruth intendebat discurrere per agros,&vbi inuem retpatrem tam ilias clementem, i cilicet iuuenem princi- P a m loram,qui permitteret eam spicas colligere.
484쪽
γε sie venit ad agili Booz. ubi inuenit iuuenem prin, Acipem messorum Booz, qui permisit eam colligere spicas cadentes, dc mansit vique ad vesperam cum venit Booz: oc ille magis adhuc concessit, ut patet in litera: quod tamen iret prius Ruth ad agrum Booz qua ad aliquem alterum accidens fuit. Sic patet in lucra, Desiis. scilicet accidit ut ager ille haberet dominum nomine Q lom, Booz. Sed adhuc considerandum,quod quamquam do deusti fini accidens respectu Ruth quod iret in agrum illum ri quia ipsa ne siciebat, quo ibat, nec cur potius ad illum quam ad alterum ι tamen non abibitale accidens erat, quia istud intentum erat a Deo. Volebat enim Deus. quod Ruth acciperetur in uxorem a Boo id quod haseretur ad hoc occasio per collectionem spicatum in agro eius. ideo direxit pedes eius, ut ad illum agrum Biret, nemine instruente : dc inclinavit cor ipsius vivetius illam partem ire vellet, & in ipsum agrum introire , 5c ibi manere: SI tamen nesciebat Ruth, cur latius iret illuc, quam ad alium agrum, nisi, quod iii videbatur bonum ire illuc. Etiam Deus mouit cor iuuenis, qui pr erat messioribus, ut clemens emet ei, ut sic manere posset usquequo veniret Booa ad videndii messores ad vesperam, ut videns honellatem illius diligeret eam. Illa omnia fiunt, quia cor hola est in manu domini, δί potest inclinare illud quocunq; v I uerit homine non aduertente: sic patet Prouer. 2I. scilicet Sicut diuisiones aquarum ita cor regis in m nu dQmini, &quocunque voluerit vertet illud. C at aliquis secundam legem posset prohibere ne collueret
quis spicas remanenter post messores.
QU. VI. V AE R 'ET V R ulterius quomodo dixit Ruth, quod iret ad coligendum spicas in agrum,ubi patri familias hiementis gratiam sibi prospiceret: in quo innuit quod si permitteretur colligere, colligere alioquin declinaret in alium agrum, oc tamen omnes h bentes agros obligabantur esse elementes in hoc: nam, que remanebant poli messionem .non poterant licite colliξere, sed tenebantur relinquere Pauperibus, de non silum i picas, quae euaderent manus mcubrii, sed etiam si manerent manipuli integri tenebantur di Dmittere illos,ut patet Deute. . scilicet: Quando meis si ieris segetes in agro, de oblitus manipulum relique-
sed ad Israelitas: ideo poterat prohiberi illa colligere spicas remanentes,licet non possent prohiberi sxis, non reuertetis, ut tollas eum. Aliquis dicet quisla lex non extendebatur ad Ruth, que erat Moabiolligi pauperes Israeli se Dicendia, quod hoc non itat, quia licebat Ruth colligere ex duplici causa, ta, scilicet, quia vidua era Sc quia aduena licenim dicitur ibidem, scilicet non reuerteris, ut tollas eum, sed aduenam, dc pupilludc viduam auferre Patieris, ut benedicat tibi dominus in omni opere manuum tuaru dc tamen ista erant in Ruth, quia erat vidua mortuo viro eius Maalo. erat aduena, quia erat de terra Moab. de conuersa erat ad EIudaismum: ideo ei maxime competebat colligere spicas manentes in asto. Aliquis dicet aliter, scilicet
quod verum est, quod tenebantur Israelitae non colligere spicas manentes in agris. oc eas viduis, de pupillis aduenisque dimittere, tamen non obligabantur indistincte rei pectu cuiuslibet pupilli, vidue, M aduene, sed permittebant quem volebant, dum tamen ipsi non colligerent, dc sic adhuc erat necessiatia clementia patrisfamilias ad hoc, quod pinitteretur colliget e Ruth spicas in aliquo agio. Dicendum quod non stat, quia lex dixit, quod permitterent ipsis viduis, aduenis, de pupillis colligere manipulos remanetes, ideo gener liter ω lex l natur, cuilibet istorum concedit ἔς
state colligendi. Item patet, quia si non pmitteretur quilibet illorum colligere indist)reter per fauorem,neret fraus legi i quidam pauperes habentes timor eniliaberent iii stetatione, dcatu non habentes fauorem perirent fame. Deus tamen volebat, i Omnes pauperes haberent sustentationem: ideo omnibus indisei crenter permittendum erat. Item quia si in electi ne dominorum ipsorum consisteret, citin magis fauerent naturalibus, quam extraneas,nunquam permitterent aduenas colligere spicas. de tamen Deus dixit,
colligerent ipsi Sc viduae, de pupilli, Sc cum magna affectione Deus iubet benigne tractandos, ut Pa ct
Exo. 22.&Deuteron. io. scilicet, aduenam non ami
ges , quia aduena suisti in terra Aaegupti. Dici potest Respo. xi tamen circa hoc, quod secus videtur de illicis caden- P sinam. tibus, quam de manipulis relictis: nam manipuli relicti no videbantur habiti proderelictis quamdiu messores erant in agro ; eo quod ipsi messiuerat eos, de coposuerant sp:cas, de sic quam qua relictus esset manipulus per Obliuioneni,no liccbat alicui viduae, pupillo. aduens tollere illum sinerermi ilione patris i uni lias. De spicis autem euadentibiis memorum maia' secus eli, quia illico, ut evadunt, habentur P derelictis, cuuideant eas manere, & non colligant: de illas poterat colligere aduenae, pupilli, de viduae prςsentibus dominis agrorum. vel no Presentibus : nec poterant prohibere colligentes: de sic poterint Ruth colligere spicas euadentes manus messorum auctoritate sua. quia erat: vidua de aduena Dixit in hoc tori E pp duo. Primo. qa Ruth nouit et venerat iii terra Israel,oc sorte nesciebat leges Israelitaris, ideo putaret, non liceret colligi spicas etia remanentes, sine licentia dominorum iri Ium agrorum. Secundum erat. quia dato quod licere sibi noc sciret Ruth: tamen sorte non obteruabatur de facto: nam inultae leges erant date Iudaeis, quς non obseruabantur ab eis, scilicet lex de quiete terrae anno septimo, de in Iobelaeo: Nam propter cupiditatem non permittebant eam quiescere, ut patet Leii. a 6. dc ob hoc ipsa sabbatizauit supplendo omnia labbataque abstulerant ea ludaei : de hoc quamdiu stet e. runt Hebrei in Babulone quia tunc si alitauit terra septuaginta annis, ut patet a. Par. 36. ita poterat este iliam legem de manipulis residius, M spicis cade tibiis no seruarcti ideo ad hoci colligeret Ruth spicas oporteret, quod precaretur patrem iamilias elemente, quod eam coligere permitteret: de se dxit iuuenis, qui Praeerat memoribus, quod orauerat eum Ruth.
quoia permitteretur Ipicas cadentes colligere . Ait Eceat hominio utare alterum. Et cur christis vetuit statare quempiam in via. cilm videatis inurbanum. U. VII.
QVEARETVR ulterius,an ben E egit Booz m
lutando memores illos: de an verba salutationis conuenientialia erint. Aliquis dicet quod malefecit salutando, quia talutatio vetita erat vicenim dixit Eliseus propudia ad GieZi puerum suum, quod neminem in via lalutaret δc siquis Ialutaret eum, non respoderet sibi Re. Sic etia Clitatius dixit discipulis suis: neminem invia salutaueritis, ut patet Luc. ro . Diiscendum est, quod salutatio inter hominescii licita: imo meritoria, de valde conueniens. Primo patet, ita talutatio est quaeda in oratio, qua quis Deo libe-icat pro alter: bono, ut patet ex coibus modis ia-lutandi: Dominus, scilicet, sustineat vos: vel Deus vos adiuuet,vel Dominus sit vobiscum, sicut dixit Booz hic Sc sic de aliis modis. dc in orare R proximo meritori uest, io salutatio licita est. Secudo Patet, 'a e salutatione procuratur pax,&c iliant corda holia inter se,
485쪽
eum eontineat salutario verba boni desidetii sed pro . F fion vetui meri in domo, sed potius iussit seri, dicens
curare pace, bcamimiam inter holes expedit reipublica, dc est metitorium . ideo salutatio perquam procuratur licita ei l. Tertio Pater, quia Christiis iussit salutatione in fieri, & tamen prςcepta Christi pura sunt, de
per ea meremur debite exequentes illa: ergo licita eit salutano, patet hoc Mat. io. 5 LucPro. cum dixit Cluilius: intrantes autem in domum salutate eam dicentes: pax huic domui: de si quidem tuerit domus illa digna, veniet pax vestra super eam si autem nonsuerit digna, pax irar iter tetur ad vos. Qclario patet, quia non salutare aliquem est lignum in inlicitiae, dc talia sunt illicita: ergo salutatio erit licita, ino quasi debita, ne appareat inimicitie signum inter nos ad ali quos . Qui . . to patet, quia illud, quod inducitur in psnam aliquorum, malum est, de contrarium illius bonum reputatur, bc tamen non lalutare imponitur qui. huidam in renam: ergo salutare illos bonu est. Patet hoc, quia si haeretici tecerim diuisionem in fide, non debemus eis communicare. nec salutare illos.ut patet secunda loa. OPunico. scilicen siquis venit ad vos,lchanc doctrinam non affert,nolite recipere cum in domo, nec ei ave dixeritis: qui enim dicit illi aue, coicat operibus eius malignis. Ergo i alutare,quod respectit honorum permittitur, bonum est: oc non salutare mmalis in penam imponitur malum est. Quod autem quaeritur de secundo scilicet an verba salutationis isti conitententia essent: dicendum quod valde sunt con intrantes aut domum salutate eam dicentes: pax vobis Matte. Io. ideo qui invia salutationem prohibuit: in
domo eam fieri concessit. Sed tunc dicet aliquis erit ergo prohibitum nobis in via salutare, licet sit perinii sum salutare in domo. Respondeiadum quod no est nobis vetitum, post maias enim licite salutare quem cunque, dc ubi cunctiae nisi excoicatus sit, cui locutio, de omnis coicatio interdicta sit. Qiaod autem Chri-ia eius lus Apostolis prohibuerit in via salutare suit praece- eit pii ina personale, dc non obligat nos, quibus non datum n ναμ est. Causa autem huius prohibitionis fuit duplex: pri ' 'sinam ad ostendendam celeritatem iii opere : nam 'Rμῶ
Apostoli debebant dis aere de loco ad locum Πωi; cantes euangelium ad conuertendum ad fidem Claristi omnes Gentes, dc non debebant morari in hoc, Mquia qui salutat in via, moratur loquendo cum illo, quem salutat quςrendo, vel respondendo, non debuerunt Apollosi salutare quos qua in via, ut celeriter transirent de loco ad locum. Secunda causa sui quia Christus voluit quod verba Apostolorum non citent superflua, eo quod ipse dixerat Mati. ii quod de omni verbo ocioso reddituri erant homines rationem in die iudici j: 5c quia quando verbum non est ei hcax alicuius rei est superfluum, noluit Christus quod Apostoli,in quibus maxima persectio novi testamenti relacere debebat lo a terent ocios E qui iti salutat in via nos alutat ex desiderio salutis optatae licui verba deligilat,grita: nam in salutatione optare debemus bomina illi' H sed ex occasione, scilicet, quia solium loquitur ei cui quem salutamus. 5c tamen nullum magis bonum possumus optare alicui quam quod Deus iit cum illo in
omnibus operibus, quia tunc semper prosperabitur, delie optauit Boo2 dicens: Dominus vobiscum. de intantum suerunt conueniena ista verba salutationis,
quod Ecelesia accepit ilia ad frequentandum in tot
nitatem istae, de in aliis ci diuinis. Ad primam . . . a r Uone in contrarium dicendum, quod praeceptum 'μ μ Elii ei datum Giezi pueto suo fuit petionale,dc non obligauit alios. Et dato quod ei Iet uniueriale, fuit datumulto tempore poli Booz: nam tempore regis Ioradatum est, ut patet . i g. M tamen nunc tempore Boor nondum erant reges, tediiudices, ut patet prae, occurrit, quia Occurrit ei etiam si talutem illius non desiderat. ex occasione aure salutare luperfluum est . ideo non debebant calutare in via. Istam secundam arationem tangit beatus Gregorius in sermone ad sontes Lateraiienses de est quςaam homilia tua super Lucam. In nobis autem nulla istarum causarum est, quia nec nos initimur ad praedicandum Pet uniuersum Urbem sient illi, nec etiam obligamur ad tantam persectionem,quantam illi tenebant, ideo postumus tali tare in via. Sciendum tamen, quod quando Apost lis est vetitum salutare in via, intelligitur stilum de via uadiscurrebant de urbe ad urbem; iecus autem qua-o essent in urbibus, de ambularent per vicos, nam cedenti cim principio. Caula autem quare iussit illud I tunc poterant. Ratio diuersiitatis est, quam tangit Gre
gorius ubi iupra, scilicet, quia quando discurrerent de urbe ad urbem, non cognoscerent illos quos inueni rent in via, de se salutarent eos,esset ista salutatio non ex desiderio optat s selum, cu non cognoscerent, quos salutabant. Si autem talutarent aliquos discurrendo per urbem, poterant cognoscere aliquos ex conueria tione aliquati: dc tunc ex optata salute illorum, non ex occasione poterant salutare, ideo est et licitum: nobis tamen qualitercunque dc ubicunque salutare licet. Ge tinxime Mut de Ruth cuius est puella bae. 2 s. v III. Ela leus, fuit quia mulier Sunamitis venerat ad Eliseu vi suscitaret filium eius mortuum , de dedit Eliseus baculum suum ipsi Giezi, ut poneret illum super puem dcreuiuisceret, de ut hoc fieret cito iussit Eliseus quoa accingeret lumbos tuos Gioi bc curreret, dc siquis occurreret ei in via non selli latet eu m. dc siquis eum ita lutaret non responderet sibi. Et illud erat propter duo. Primum erat, quia sit Giezi salutaret inuentos in via , vel responderet ni utantibus intercid
rent aliae collocutiones, vel cinet gerent ex talia lationibus, in quibus moraretur Giezi, de non iret
cito ad suscitandum puerum, sicut iusserat Eliseus. Secundum erat, quia volebat Eliseus istud negocium secretum este, quia erat opus magni miraculi, de non Κ V AE RET V R ulterius, quare Booz intere quaerebat laudes ab homnibus de si Gierit alutaret in- - gauit de Ruth: cuius est puella haeci Respondet . Nebnei de Nicolaus quod hoc fuit propter honestate magnam Ruth: de ex hoc loco lunt probare quod
Ruth erat magnae honestatis: dicunt autem quod B oZ erat homo magia ς ctatis, de maximae honestatarde non est verisimile, quod de aliqira puella tenera.
de pulcha quae rei et quae erat,nisi ex aliqua cauta valde honesta: dc tamen quouit nunc de Ruth , quae erat si deo videtur quod aliqua magna honestas apparuerat in ea. Dicunt aute quod honestas ista fuit quod Ruth colligebat spicas stantes stando, dc cadentes in terram colligebat sedendo: de hoc faciebat, quia λrte si te incuruaret ad accipiendam spicas iacentes in terra A
uentos in via, vel resiponderet eis,sorte ab eis uaereret ad quid iret, de re ponderet quod ad laicitandum virumor tuu , d per hoc diuulgaretur opus antequam fi reti. ex quo sequebatur multa in nuciuentia,ut de laxatu eli Reg. q. ideo specialiter iustum est ipsi Giezi quod non iam taret in via, nec responderet salutantibus. Secos autem erat de aliis hominibus, in quibus nulla cauta illarum erat, nec eis impolitum erat illud Pr eptuni. ideo licuit zooz salutate meliores. Ad Micca a. secundulii dicendum quod Christus mandauit illud Apostolis, de tamen pei hoc non vetuit tautationem
fieri insolute, quia soluin vetuit cani sicci in via, tamen
486쪽
leuaretur pars posterior vestium,&appareret aliqua A reputabatur magia si beneficium se hoc pr pter duoepars tibiarum. Vtergo honestissime se habere sede l'cimo respectu perionae. Sc obligatibat de se nihil poterat apparet et quod vides Moa ad P miratus est, ideo quaesiuit quae esset ista puella. Istud dictum satis est apocriphu: nam non est locus aliquis, quo possit tale motivum conlurgere: ideo est aluinare dc minuere auctoritatem sacrς scriptursecum exponendo eam dicimus aliquid quod non habet ali quam firmitatem: non ergo videtur tale ponendum:
potissim E quia non est hoc veti simile. Nam si Ruthyro qualibet spica iacente sedere Sc pro qualibet state
ic eriget et, esset labor intolerabilis, quia vix posset ali uid facere tota die surgedo,oc sed edo. Magis aut edia est,r si Ruth volebat latani honestatem seruared obligationis. Nam quod alicui cui tumus obligati, dc habemus magna proximitatem ad eum conseramus aliquid magnum non est admirandum. Quod tamen alicui perli,ne inc sints demus aliquid, l. iicquid illud sit benefici si est de magni pedenda est.sie erar Ruth alienigena, de inc inita Booe qcquid ergo ille sibi daret, iudicaret bene citi psnes Rulla: d sici daretur ei de aqua de qua bibebant pueri, erat beneficiti. Alio moao considerat ut beneficium istud respectu persone: nam si allicitivito magno daretur aliquid etiam si ille incognitus esset, deberet dari aliquidua agnum: nam pari non appreciarentur: si autem sit persona recipiens paruae su-
quod pr*cingetet alique pannum pendentem ad par B bsistentiae quicquid illidetur, magnum est. Sicut patem teriorem, de licet incuruaretur non pollet apyParere aliqua pars tibiatu. Dicendum ergo, quod nihil istorum fuit. sed Booz petiuit de Ruth,quae esset: quia non cognoscebat eam. nam erat in agro suo spicas colligendo, de omnes alias agnoscebat, bc illam non ideo suis rationabilem causam habebat qncredi. quae esset illa, licti non appareret in ea aliqua alia spalis honestas. anate Booa ta benignus fili terga Ruth, Dublin. Vt diceret ei quod non iret ad colligendum spicas in ' aliis agris, sed in suo, 6c iustit mellioribus suis, ne minlesti essent ei,de quΛd b: beret.& comederet cu puellis eius. Respondendum quod multa motiva potuit habere Booa. Primum forte esset benignitas innata es, quia quidam sunt naturaliter elementes, dc benigni, Milli quibuscunque opus habentibus miserentur. Sic aute erat Booz qui vir laudabilis erat testimonio sacrae scripturae r de sorte ista virtus innata erat ei. Secundum erat quia conspexit puellam, Sc sorte vidi modestiam eius, de solici tuainem in agendo, bc id quod dixit ei iuuenis princeps messorum , quod a mane usque ad vesiperam non recesserat de agro semper colliges spicaes: virtus autem facit quelibet diligibille, quia queda dignitas virtuti innata est qu1 illico com municat eis, quibus aduenerit, Grtium potest esse, quia conspexit probitatem istius puellae, scilicet bona quae secerat, dc miserius est ei, de ista est causi potissima. Et patet , quia quaesiuit Booz de Ruth quae
tet de cini ,qui petauit aliquida rege sibi dari, de rex dixit, quod non poterat tibi quicquam dare,quia non
poterat unam urbem et dire,eo quod recipere urbent non pertinebat ad cinicum: nec poterat ei dare denarium. quia hoc dare non pertinebat ad rege ita: cinicus autem respondit', quod poterat ei dare urbem tanquarex, vel denarium tanquatri cinico. Sic refert Ber- nardus in gl. p. de si quaestiones extra de Simo. de ibi etiam dicitur quomodo ratione persione dantis, de cui datur, iudicatur munus paruum, vel magnum: ideo
quod rex Ungariς dederi cibi unum palei renu cuida Cardinali iudicabatur paruum munus ex persona utriusque, ideo dicitur, quod non est praesumendum et C illud moueret mente Cardinalis ad at i quid faciendia, nec est verisimile quod rex daret tam paruam rem intentione mouendi animum Cardinalis Sic etiam erat de Ruth, quod erat paupercula, de aduena erat,dc nullius aestimationis, ideo dari sibi aquam stigidam erat
beneficiu . Secundum erat ex parte Valoris rei, At
Poris, in quo dabatur: nam licet aqua frigida paucissimi valoris reputetur in tantia quod Christus posuerit minimum mutes esse dare calicem aque frigide dicta
ui dederit calice aquς frigidae in nomine meo amenico vobis, non perdet naercedem suam: de tamen in terra Clianaan aqua erat maioris valoris, qua in in
terra illa. eo quod ibi rari sontes sunt, S pauca flumi.
mi vitet tantur, qui terram viderunt:quod latis patet,
esset, Ariasum est, quod esset Moabitis, quae vene- D quia in terra illa fiunt in agris cisterne,5c putei ad aqua rat cani Noemi, de cum postea Ruth gratias ageret, dum greges, ut Patet Gen. 28. si tamen terra est et mul-Ec diceret cur Booz tantu ei elemens fuerat, res rodit Booa dicens, nunciata fiunt mihi omnia, quae fecerisse ui tuae post morte viri tui de φ reliqueris parentes tuos, de terram, in qua nata es oc veneris ad populum quem ante nesciebas : reddat dominus pro opere tuo Plenam mercedem. Quartum fuit quia Booz cognouit esse Ruth inopem 5e aduenam,dc misertus est eius Iibenter. Quintum ruit motus sanus in corde Booz a Deo. Vole tenim quod contraheretur matrim ritum inter Booz de Ruth, de volebat collectionem spicarum esse occassionem huius. Ad hoc ergo quod
Ruth rediret rursus ad agrum Booz, dc contumar tarum aquarum, non fierent cisternae in campis item
patet hoc:terra Edom, de Moab sunt coniucὶς terrae Israel, Num. I δί in istis est magna penuria aquarum: nam ibium est in cisternis dc puteis, oc praeci ouedi rur,
unde Israesitae, quando volebant transire per terram illam ollatinam se empturos aquam praecio: Nu.2o. de Deus hoc iussit, scilicet aquam praecio haurietis,& bibetis, Deutero. r. cap. ideo dare aquam ad bibendum in terra illa, erat beneficium, ut sorte in alia terra dare vinum. Etiam reputabatur hoc magnum ex conditione temporis: nam erat aestas quado aquae paucae sunt, dc tunc est maxima necessitas aquarum printur hoc quod inchoabatur, oportebat Q Booz osten. E pter ardores aestiuos potuit me in illis, qui erant totaderet magnum fauorem ipsi Ruth utile illa redire desideraret: ideo mouit Deus cor D Z, ut dicere . omnia haec in fauore Ruth. de ista causa oc tertia suerunt eas ciores alijs.
Omodo cxit Eo γυpsi Ruth quod quando sitiret, iret ad
O V AE R E T V R ulterius, quomodo dixit Booz
quasi conserens beneficiu magnum ipsi Ruth, quod quando sitiret iret ad larcinulas, de de aquis bibe et, de quibus hibebant pueri, quia hoc quasi nihil erat. Respondendum φ istud exprςssu BOOZ, qui in
die in agro tolerantes calores immensos, ideo erat
magnum beneficium: quia cum magna delectatione tunc aqua frigida bibitur, de reputatur aliquod maximum beneficium: sicut ait Virgilius in Bucolicis co parans potum aquae frigidς in aeitate dulcedio carmi. nis poetici, inquiens.
Tati ruum carmen nobis cuinepoeta.
uilis svors ii in gramine: quale per astum, Dulcis aqua su iri uiriuo resinguere sitim.
Quae cadens in faciem suam, ad rans super terram, dixit ad eum : Vnde
487쪽
inibi Eoc , ut inuenirem gratiam ante ocu- F Ruthi in beneaciis gratitudo: nam licE. parua mi Teiit
los tuos, α noste me dignarem peregri- nam mulierem Cui ille respondit: Num ciata sunt mihi omnia, quae seceris socrui tuae post mortem viri tui, quod reliquetis parentes tuos , id terram, in qua nata es, veneris ad populum, quem antea nesciebas. Reddat tibi Dominus pro opere tuo, de Plenam mercedem recipias a
domino Deo Iirael, ad quem venisti, & sub
cuius confugisti alas . Quς est. Inuenigra G hi est, P inuenerim gratiam coram te. Et semed2
. D . . O . Inureris peregrinam molierem. Idest inlum quod tu vel-
tiam apud Oculos tuOS UOmine mi, qui I cognoscere, quae ego eramquςrendo de me,erat consolatus es me ,& locutus es ad cor ancillae tuae, quae non sum silmilis unius puellarum tuarum. Dixitque ad eam Booz: Quando hora vescendi fuerit veni huc , de comede panem, Q intinge buccellam tua in aceto. Sedit itaque ad messorum latus , ct congestit polentam sibi, comeditque, de saturata est, & tulit reliquias. Atque inde surrexit, ut spicas ex more colligeret cepit autem Booz pueris suis, dicens: Etiamsi vobiscum metere voluerit, ne prohibeatis eam; de de vestris quoque manipulis proiicite de industria, & remanere permittite, ut absq; rubore colligat,& colligentem nemo corripiat. Collegit ergo in agro usq; ad vesia
Dera & Quae colleaerat virga cedens,& ex .parentes: nam de matre constar pr edenti p. cum ' . I . aixit Noemi ad Ruth &Orphani, ite in domum matiens, inuenit hordei quasi ζphi mcni ram .esthe Lae patre autem constat hic, cum diratur idest tres modios . Quos portans reuersa est quod bibebat patentes. G eautem erat quod relinii R 'Pri ir socrui suae Insi I x:ueret patrem, & matrem , quia nullos nugis nee in ciuitatem , de ol tenuit iocrui lux' im tali g. iiiiiii aliter diligimus Eliam dimisit terram, per protulit& dedit ei de reliqui scio Huix A qua nata est quod est dissicultatis magnae,cum tria ouo saturata fuerat. Dixitque ei socrus sua: natali spatria magnas delectationes afferat. Et veneris
Vbi hodie eollegisti , & ubi isti opus 3 Sit
benedictus qui miterius est rui. Indicaui cederet de terra Moab cognouisset conditionem genre ei apud quem esset operata, S nome tis Hebraeorum , A mansisset in terra illa aliquanto es, i r pore, ieire posset an conueniret libi mane in Iri lius inint viri quod Booz Vocaretur uire po' terra illa. quam manere peregrinando in terraisrael, dit Noemi: Benedictus sit a domi no,quo- vel e contratio : quia tamen neiciebat an bene. vclmam eandem gratiam, qu m P dψςς dubitauit dimittere terra si iam, ut veniret in terram
vivis, seruauit& mortuis. Rursumqu ait: Propinquus noster est homo. Et Ruth hoc quoque inquit praecepit mihi, ut tam dui messoribus eius iungerer, donec Omnestamen non fuit mirata illi se i gratias magnas egit,ut patet in litera: dc dicitur. Qua cadeni tu faciem suam: σadorans in terram. Ista reueretilia exhibebatur antiqui- rus, quod recipiens aliquod beneficium ab alio. si el- set vir aliquantulum horiorabilis, coram eo humilia' quubat se, ita ut poneret vultum m terra: nunc autem loli Deo impendimus hoc. Et in hoc rectius nos facimus. uantiqui. hoc autem secit Ruth pro benignitate, qua erga eam ostendit Booz in riscedentibus.Dixi. ad eum. unde mihi hoc, ut incienirem Patiam ante oculos tuost Quasi dicat, o non habeo aliquid, propter quod merear P feceris mihi hanc gratiam, bc magnum aliquod mi- mihi magna gratia, quia quando quaeritur de aliquo, quis est: oc volumus eu cognoscere facimus mentione de eo: dc in hoc honoram' ipsum. Et dixit peregrina muliere.l.cu sua mulier de regione aliena, bc tio habea cognatos, nec amicos in regione hac. nec sim alicui' reputationis citisse res nit, nunciar a punt mihi ola, qua feceris Iocrui tua. Q. Da dixerat Ruth se indignam esse, ut aliqua mentio de ea fieret, dixit Booz quod causa fuerat virtus sua, scilicet quia habuerat se bene cum socru sua Noemi Ton mortem vitri tui. Ante mortem et benE se habuerat Ruth cum Noemi, ut patet praec Prae H denti cap. cum dixit Noemi: faciat dominus vobiscumisericordiam, sicut fecistis cum mortui cu mecum. Quia tamen misericordia, quam secit Ruth ipsi Noemi post mortem viti sui Maalon suit excellentius inl-de, illud solum dixit B E. Etiam quia vivente Uiro habebat Ruth causam bene se habendi ad iocrum propter virum: mortuo tamen illo luilla causa erat, desine causa secit bona magna Ruth: ideo fuit valde laudabilis. Et quodreliqueris parentes, o terram, in qua nata Illud tuit valde magnum. Habebat enim Rutu Et plenam mercedem recipias a dom.no Deo Israel.bdest, non soliun Deus det tibi aliquod in prςmitim illius ibonic --. Cisi Ai is Gorne . Me operis, quod fecisti, sed cum sit opiis valde laudabile. segetes meterciatur. Cui dixi Vβ - ως T tibi quantuni meretis, quasi dicat dando,quan i
liux est filia mi, ut cum puellis eius exeas ad metendum, ne in alieno agro quispiam rosistat tibi. Iuncta est itaque puellis Booz, derandium cum eis messuit, lonec hordea, deuiticum in horeis conderentur.
Eacad u. Hic Ponitur temum huius cap. scilicet mereris, dabit tibi aliquid magnum. Adquem venisti. Scilicet cἰimvenisti de terra Moab ad terram illam ad Deum Iirael venisti dimittendodeos tuos priore oipse tibi tetribuat pro hoc. Et sub curus c insupIii alas. Scilicet, venisti ad ponedum te iubprotectione Dei Israel. Et est metaphora, quia Deus alas non habet cunon sit volucris: Ied sicut volucris filios suos custoditiab alas, oc iuret cas portat illos ad volandum: Π Dem
488쪽
netis sub protectione sua tenens nos dicitur tener o A omnino sic , sed medie inter viridirna, Jc siccum. nos sub alis. Et illa metaphora est usitata inscriptura,vt patet Exod. i q. cum clixit Deus Israelitis: Vos ipsi seu ad seceti in Aegiptiis,et quomodo portauerim vos super alas aquilarum. dc assiimpserim mihi: & sic defendendo eos iii via dicebatur portare eos, sicut
aquila super alas. Qua ait, inueniam gratium apud oculortuos inine . Scilicet,oro ut etiam ulterius inueniam
Fratiam coram te, ita quod continues in me gratia litam, quam ostendere cepisti . Dicitur aliquis inue. nirc gratiam coram alio, quando omnia, quae ille facit, de ipsa peribita faciens bona, de recta videntur ip- id ς' si : de ista est gratia gratum faciens, quam homo ha- ει be terga Deum, sci Licet quia quando est in gratia, mEt iste cibus erat valde usitatus in terra Israel: ta sustentabantur ex illo aliqualiter Israelitae, quando non pinterant habere alium cibum: dc quando erat tempus ςitatis, fiebat iste cibus de spicis maturis: de reseruabat pro magna parte anni ad comedendis. Unde quando aliqui offerebat munera rerum comestibiliti, inter coteras res comes libiles offerebat polentam, ut patet de Abigail,que obtulit ducentos panes,&duos vires vini David, de quinq; arietes cocios,&quinq; sata Pyletae.& centum ligaturas uuae pas Ic bc ducentas massas caricatum I. Reg. dis. Et hane polentam Deus vetuerat comedi in quadam parte anni, scilicet ante festum azib morum cum offerebatur Deo manipulus ipicarum viniaquς ille facit, sint accepta Deo. Et nihil aliud est B rentium in primitias, ut patet Leur 3. scilicet Non cocise in gratia dei, nisi ut ros ipsi, de omnia quae nos facimus Deo esse videamur bona, dc acceptet illa tanquagrata sibi, de promeritoria vitae ςteria ς. Qui mola
es me. Scilicet, tu domine contolatus es nunc me: na
ante hoc cum essem in terra aliena nullum habens fa uorem videbar mihi derelicta: nunc vero cum tu domine ostenderis mihi tam ni fauorem consolata sum putans prosperum esse ia statum meum. Et secutus es ad cor ancillae tuae. Idest. locutus es mihi ancill tue sicut ego in corde meo desiderabam, quasi dicat tauortique ego desiderabam mihi dari, a te mihi datus est, ideo tu secundum cot meum locatus es. Vel locutus es ad medetis panes pultes, nec polentam ex segete usque ad diem, quo Oiseretis manipulum. istam polentam congestit, idest congregauit nunc Ruth postquam meliores sederunt ad sarcinas, dc congregauit grana multa inam ipsa comedit sufficienter de polenta, dc partem eius tulit pro Noemi iocria sua, ut patet infra inliter a. Comeditque o saturata est. Scilicet, de polenta comedit ad iiiiiicientiam. Quod autem panem comederit aceto tinctum non apparet, dc sorte non come dii, quia licet Booz dixerit quod comederet. ipsa praerubore, dehonestate, ut non coicaret cum viris, pint isti mecum incognitis, nec panem accepit, nec aceto
cor ancilletuς, idest ad consolandum cor meum quς intinxit. Et indit relis ras. Istς si int quas dedit socriti siqngu- C cum reuersa est ad do ira iam in vesperam, ut patet infra sum ancilla tua. Quasi dicaticor meum erat in angustia, dc tu illud cosolatus es. Que non sum similis unius puellarum tuaia. Id est,non sum Nualis in valore viai de puellis tuis seruientibus tibi: in noc humiliabat se nimis Ruth dicens non ei se aequalem uni de puellis Booz de valde magnas gratias reddidit,dicens Q cum ipsa non esset equalismi de puellis Booz.ipie dignatus est ad ea sae fauorabiliter loqui. Dixuque ei Bo . Hic addit alia
beneficia Booz super pr edentia dicens. ciuando προ scendi bora fuerit. Scilicet,quando vescuntur messores. veni linc er comede panem. Scilicet,veni ad larcinulas, ubi est cibus messorum, de aqua, ut patet supra,de ibi comedes panem cum eis, scilicet de cibis, quos ego illis do. Et intinge buccellam tuam in aceto. Scilicet, buc.
in litera. At e inde Arreait, ut spicas ex more coIugeret.
Scilicet, finito cibo, qui erat merenda, surrexerunt messores ad metendum: dc ipsa secundum more i 1 orum turrexit ad colligedum spicas: δί ista die soliuncollegit spicas: nam sequenti die messuit cum puellis
Booz adiuuando eas ad metendum. Praecepit IE M pureis suis dicens: etiam si vobisium metere volucrit, non pro
hibeatis. Voluit Booz quod nullus molestus esset huic puellς, quia erat digna Omni honore: ideo dixit quod nullus affligeret ean , ted permitteret ei quicquid vellet. dc colligere quicquid vellet, in tantum quod etiasi vellet metere pro se cum pueris Boo permitteretur metere, de portare pro se quod meteret. Et de vestriscellam panis, quam acceperis intinge maceto. Illud D qu hine manipulis pro rite de industria. Volebat Booz,
faciebant messores in terram Oranaan, de etiam faciunt ita regione nostra, scilicet,quia acetum est se gibdum virtualiter,& valde refrigerat: ideo in tempore ardoris aestiui messotes intinetunt panem in aceto, Vt
sic resti gerentur: dc ponitur hic panis Iolum pro pane:
nam in aliis locis scriptur lolet poni panis pro suibusdam cibis, sicut patet ε. Regu. 6. cum dixit Eliseus ad regem loram pone panem coram eis, dc sequitur ibi: Et apposita est magna ciborum praeparatio. lti caute dicitur quod panis buccella tingenda erat in aceto, io pro solo pane ponitur. Sessit itaque ad messorum Iarm. Mniri ho Scilicet,quando suit hora, ut comederent memores semius Ru derunt ad sarcinulas, bc Ruth ledit ad latus eorum. In Ruth laborans tam tblicite aliquod emolumentu coasEqueretur. Et quia si solum serret spicas euadetes manus metentium, Paucum consequeretur inde , voluit Booz quod intabro dimitterent aliquos de manipulis suis, scilicet ex industri scilicet quando colligebat
manipulos,quos messuerant ad ligandum illos in magnum fascem dimitterent aliquos ex industria fingentes le non videre illos. Et remanere permittite. Scilicet,
transite ultra dimittendo manipulos longe a vobis. Vt aviae rubore colligat. Scilicet, si viderit vos prae lentes quamquam manipuli derelicti sint, non audebit illos tangere prae ruborei ideo dimittite illos longe retro vos, ut no crubescat colligere illos nemine vidente rua, a, quo patet magna honestas Ruth: nam licet dixisse , E colligere. Et colligentem nemo corripiat. Idest, nemo in hent quis ei BOOZ quod comederet cum messoribus intingedo tu postunt buccellam panis in aceto, non sedit cum cis,quia non aspectu vi crat valde hone ite, sed sedit ad latus eorum. dc hoc WmςD sotth ivit , quia Ruth noluit quod messores contem- plarent ut vultum eius, quia istud erat initium lasciuie cuiusdam puellς autem non estς valde debent aspea vitorum eri agere, vel declinare quantum possunt. Et congessit polentam sibi. Ideli congregauit cibum factam de granis. Vocatur polenta multitudo granorum excultorum de spicis, oc purgatorum ad comede dum. Et vocatur polenta a pol iendo quia poliuntur, idest deputantur gnana ablatis aristis ad comede
dum . de fiebat illa polenta de spicis, quae non crant
crepet dicens, quod non colligat de manipulis quos relinquerunt meliores, quia si aliquis increparet cam, pre rubore, M angustia omnia dimitteret, dc nunquarediret in agrum illam.
Quare Ruth cecidit in turram coram Boc nunc cum pamum
bene'ium sibi praesiti lat. Quesi. X.
V AE R E T V R, quare Ruth cecidit in terram. ram BOOZ nunc cum parum beneficium sibi praestitiiset,depostea magna beneficia promittens noce cidit coram eo. Respondendum, ut Ruth erat mulier
489쪽
lier alienigena in terra Iudaeorum, de non putabat se p cete poterant, Se confugiendo ad Deum,qui poterat
habere aliquem fauorem in terra illa, nunc autem cuBooz locutus fuit tam benigne ea Ostendens animum
benefaciendi ei, fuit aliquid magnum beneficium: Scinoi md adhue estimabat illud Ruth: nam Booz faciebat nunc bonum ipsi Ruth M tamen aliquo modo obligabatur. scilice quia BOOZ erat cognatus Elim Iech, de Noemi: id quia Ruth benefecerat toti illi pro penici, tenebatur ei quil: bet de tot illa progenie ad antidota, Sc pol illime Booz qui erat quali princeps in tota illa cognatione: Ruth tamen non putabat aliqua tale obligationem este,quia nesciebat BOOZ esse cognatum Elimelech, dc viri sui Maalo: ideo credens prae
niti sibi istud beneficium ab homine,qui sibi ad nihil a ttenebatur, reputauit esse immensum beneficium, M G Deo Israel. ideo no curauit nunc enarrare illud, sed te. premia re colentes se, de in serre malum hoitibus sitis. Tertium, Myraecipuum fuit, quia BOOZ volebat hic reddere vicissitudine aliquam ipsi Ruth nam Ruth secerat multa bona Noemi nurui suae, de viro lito Maalon, pro quibus tota cognatio corum erat obligata ipsi Rum. de quia BOOZ erat quasi princeps istius cogna tionis, ut patet supra in liter ubi vocatur cranat Eliis
melech, ideo ad ipsum pertinebat reddere vici ilitudinem pro beneficiis istis. Et quia disti cultas, qua subierat Ruth pro Noemi fuit,l dimiserat parentes,dc ra-triam pro his debuit gratias agere Booz. Quod aut dimiserit Ruth Deos Moabitarum,non sui tui recte beneficium praestitum Noemi, sed oblequitim praestitii tulit ad ipsum Deum dices: plena mercedem recipias a Deo Israel, sub cuius alas confugisti.
n meruerit at quid Ruth dimittendo Deos Moabitarum, an teneretur ad hoc . Et an in actibus necessitatis
QVAERETVR ulterius, quo dixit hic Booz:
reddat dominus pro opere tuo plenam mercede .san meruerit erga Deum aliquid Ruth per ista, quae fecit. Respondedum,* secit Ruth duo opera. Vnum suit bene licium,qd prestitit ipsi Noemi,de cognationicius comitando de terra Moab in terram Israel, dedi- aliquos manipulos remanentes prae ruborc; dc tamen id mattendo terram suam de parentes propter illa Aliud nesciens quid pro tanto deberet impendere inclinauit
se ad terram: Et patet quod ista suerit intentio Ruth:
nam dixit,unde mihi hoc,ut inuenirem gratiam ante oculos tuos, dc noste me dignaretis mulierem per Linam' Cum autem quaeritur, quare postea cim i agna beneficia permitteret non te inclinauit. Dicedum quod quaedam illorum nesciuit Ruth. Nam cydixit Booz, Icilicet quod nemo molestaret Ruth, de quod permitteretur metere,si vellet cum messoribu ει quod dimitterent manipulos ex industria, ut colligeret eos Ruth non audiuit illud Ruth, sed iecrete locutus est Booz ad messores: nam si Ruth ista audiret, nihil proficerent ista verba , quia tunc non colligeret Booz dicebat quod sacerent taliter messi res sui quod illa colligeret absque rubore, ergo ea non audiente a dicta sunt haec, de sic de istis non poterat gratias agere: alia autem pauca audiuit, scilicet quod quando esset tempus comedendi intingeret buccellam suam in aceto, de ad hoc non cecidit Ruth in terram, quia sorte non erat constretum saepe cadendi in terram.Vel quia sorte non rerutauii Ruili istud beneficium de sequentia tantum, liciat quod a principio fecerit de ea Booealiquam mentionem loquendo ad cani benignE. cur Boca non dixit etiam quod Ruth reliquerat deosuos.
us u. XI. QVAERE TU Rulterius, cum Booz enarraret illa, quς secerat Ruth pro Iaco Israel, de pro
Nocini dicens quod reliquerat parentes, & patriam, chir non dixit etiam quod reliquerat Deos suos: nam Noemi tetigerat illud, cum dixit ad Ruth, ecce reuersa est cognata th. a ad populu luu, de ad deos suos, vaderia ea,pcedeti cap. Dicendum quod Booz fecit li psina . Primum est,quia BOOZ voluit significare luc dimcultates, quas lubiuit Ruth p pNoemi de De una Israel, P quibus erat laudabilis. Prima erat, r dum sit eardies: iecunda q)dimisit patria utraq; erat magna hoibus sequentibus desiderium lensiti uia. dc Potillime nauli ribus, quia tenerior est affectio illarum quam virorusuit obsequi uiri , qd Deo Israel ex lubuit dimittendo
Deos suos,ut veniret ad colendum ipsum. Dicendum sit,quod i his meruit, cum Booz dixerit reddat tibi dominus pro opere tuo 6c plenam mercedem recipias a Deo Iirael de non sollini meruit in altero eorum, sed in ambobus. De primo in dicet aliquis, quod non meruit,sta illud factu est i pNoemi de r p De in talium atremuneratores esse dent illi,qb' beneficia praestatur: sic. n. Deus dicit de illis,qui iaciunt bona opera, Vt videati ira b hoibus: a medico vobis receperiit mercede suam Mattici. Dicendum, quod meruit Ruth et quantum ad istud beneficium qd impendit Noenas. Quod ritet, sa Booz tolli enarrauit nunc beneficium piratu Noemi a Ruth, dc tamen subdidit reddat tibi domin
Pro opere tuo.ergo meruerat,quia ali 1,Deus no deberet facere retributione. item patet, quia iste amas erat .
bonus in genere lito,de laudabilis, dc non constat π sa te duo. ctus si typter malum finem, ergo erat meritorius. Sed dicendum, lin hoc est diuersitasmam certum est, lmeruit Ruth impendendo illud beneficium Noenu,
dc tamen mereri stat,uel quantum ad vit1 aeterna, vel quantu ad bona temporalia: nam existentes i peccato mortali meremur, si laciam aliquem actum bonu i in genus tuum: sicut patet de Obstetricibiis Aegypti,quς
crant Idolatrae.& mentiendo meruerunt tepotalia bona,quia aedificauit eis Deus tabernacula Exo. I. M. D
Ruth at dicendu quod si asserat esse in peccato mor-Quod aut dimisit Deos illos, no erat disticite: quia no K tali eo tpe,quo voluit redire cum nuru sua,& cepit roeti aliquid tritie, quod sensu percipiatur, Scamigat manifeste sicut dimittereriem de matre. RG est, quia Deus est aliquod bonum spirituale, quod insensu nihil mouet, oc talia iiiiit, quibus licet caream', no affligimur potissimh circa simplices, qui non multu in co oscunt de Deo, quia permutare Deos non videtur an eis aliquod malum vel desectus, cum sola bona, Scmala quae in tentu i iam idquantur. Secundum est,
gula dimittendo Deos Moabitaria, no faciebat Ruthi ad spale nimis qa ad illud obligabat, ta no esset illi
veri dii. Etiam quia cum Ruth dimitteret deos Mo bitarum , ut coleret Deum Iiraei,sibi utilitatem pro
curabat dimittendo Deos qui nuut boni, uta alii
dire, meruit bona temporalia sibi a Deo dari ppistum actum bonum materialiteri si aute esset in eliaritate. cquod iam abrenunciasset cultui idolorum, mereretur vitam sterna in isto actu, quia licet utilitas huius actus proueniret ipsi Ruth, tamen habens charitatem oes actus sitos dirigit saltem habu ualiter in Deum dc patethoe de Oibus operibus misericordiae: nam utilitas aci illius proximo praestatur,oc tamen apud Deum meremur pec tales actus. Si autem quaeratur de secundo. c. quoa Ruth reliquerit cultum idolorum, Ec venit ad colendum Deum Is nael. Dicendum est,c uod meruit. quia iste actus factus est lolium propter Deum. Et iam
honor risuco em ex so solum rxouenacbat Deo.Aliquis
490쪽
quis autem dicet quod no meruit Ruth in hoc, quia F curae dicisti hic etiam mercedem recipia
Obligabatur ipsa dimittere Deum Moabitarum de Oia - XIII.
idola,quia isti no erant dii bc venire ad cultum Dei veri: ergo non erat meritorius actus, quia meram liber V AE RETVR ulterius quare dicit hie, Je pletatem quaerit.Respondendum quod ista ratio non stat nam mercedem recapias. Respondendum, 'propter duo. Pruno, quia licet quis faciat id ad quod Booz dixit hoc tropter duo opera Ruth: nam sicut ditenetur,meretur si bono animo faciat mananc modu- ctum est praecedeti quaestione duo opera fecit Ruth: hitat, quin nos mereamur obseruando prΠ epta deo unum fuit beneficium impensum Noemi alterii fuit logi, de euangelica, dc tamen certum est nos obliga Obsequium Deo exhibitum. De primo dicebat Booz, tos ei se ad custodiendum illa, alioquin daretur, quod V reciperet Ruth plenam mercedem, quia impotens nullus posset mereri seruando legem euangelicam, ni crat Noemi,dc omnes cognati eius ad retribuendum si conlatia, quae opera supererogationis sunt, faceret: sui scienter. Nam licet vellet Booz dare quandam vise tunc non vocaremur illa opera supererogationis, scd ciuitudinem recompensando in eo, in quo poterat se necessitatis. eo et necessaria sunt hol ea, sine quibus cundum aequalitatem putabat se non posse: eo quod non potest peruenire ad vitam aeternam, quae est fi- B Ruth secerat rata pro Noemi, lira quae nitul erat, qdnis suus. Etiam sequeretur, quod omnes holestene impendi pollet nisi mors: nam dimiserat parentes, Mrentur obseruate statum religionis, in quo fiam opera patria,dc Deos tuos, de totum itatum vitae suae potuiti consiliorum, de istud est valde inconueniens : ideo pet Noemi. s. quod si illa prosperaret putabat se hoc solo Opera necessitatis. dum tamen bono aio fiam, mere- csse beata cluama ergo multa impenderent Booz, Mmur. Cum aut obiicitur, quod ad merendum requi Noenai, dc alij de cognatione ipsorum Ruth, non pinritur libertas, dicendum quod verum est de libertate retant squiparate beneficio eius: ideo petebat Booz, a coactione, sed non de libertate a necessitate finis: quod id, quod ipsi non poterant retribuere ipsi Ruthna necessitas finis no est necessitas absolute io manet retribueret Deus: Sc ista erat plena merce Secundum O libertate: ne ilitas coactionis est abs tura necessi, erat obsequium Deo impensum, scilicet, quia dimitas, 15 manete no pol cu libertate realita ad mercidii. serat Deos suos,& venerat ad eum, de quo magis de- Alio mo pol respoderi * no erat aliquo mo necessa' claratum est praecedenti quaestione, dc pro isto erat ei risi ipsi venite ad Deu Israel: na ad habeda vitaςterna rependenda merces: de quia istud iuerat aliquid in crat necessariu cuilibet hes dimittere cultum idolorii, gnum, si rependeret merces aequalis, daretur sibi ali- noessent illi redii d erat necessati uin*quilibet C quid magnum orauit quod ei Deus redderet plena crederet unum esse Def.6d illum coleret, de in an ille mercedem exaltando eam ad Prosperum istatum, si- Deus verus unicus estet Deus, quem colebant Hebro cui decebat exaltati. ves Aegyptii, vel aliae gentes non patebat, quia non cogno cebat quaelibet gens pmbationes huius rei: in Q modo Rarbor it mmc γδdvenire raram coram Modde non solii in ludo colebant Deum verum, sed etia XIIII. Graeci Athenienses: nam illi secerant aram Deo ignoto: oc exhibebant et ibi honorem, de ille Deus ignot V AE RETVR ulterius, quomodo Ruthori.
erat verus Deus, ut dicit Apostolus de habetur Actu. uit nunc, quod iuueniretgratiam coram Booz. I . quod ergo vellet Ruth credere Deum It rael esse id de videtur,quod non erat Opus hoc petere. Primo, statum unicum Deu qui erat rector totius uniuersi, ex- videbat Ruth, quod BOOZ tantum ei ostenderat ictu tra quem nullus Deus erat, faciebat aliquid supererm ris, quod non oportebat plus ostendi. Secundo quia pationis. Nam no obligabatur aliquis ad hoc, nisi tu ipsi et Ruth dixerat quod inuenerat gratiam coram daei, qui susceperam legeni eius. Et patet quia alias eo, scilicet unde hoc mihi.ut inuenirem gratiam ante omnes hol obligati filissent tepore legis Moysi D oculos tuos, d nosse me dignaretas implicabat ergo xta se indere quod edebant Iudaei: sed falsum est, quia mul in verbis sitis retens nunc inuenire gratiam. Respon-Iudio, ta tos philolbphos dicimus suisse saluos, quos nihil isto dedum quod Ruth petiuit nunc, quod inueniret gra. um ubi, tum dicimus credidisse, quia solum requirebatur, P tiam. Primo, quia iste est modus te humiliandi: nam non colerent idola, de crederent unicum esse Deum cum aliquis qui iam obtinet quod vult subiicit se alte nitorem. dc remuneratorem: de quod cauerent a ri petendo illud tanquam non habeat, impendit eiquepctis mortalibus, quaero naturalis dictat esse peccata. da honorem in ista iubiectione: ideo Ruth volens se Aliud et erat,ila dato *qs sciret, Deli Hebreotia eeve magis subiicere Booz , qui ostendebat ei tantum imorum Deum, qui est unicus Deus rector Orbis, in non rem petiuit,quod inueniret gratiam coram eo. Secunobligabatur colere illum secundum modum determi dum erat etiam ad ostendeda aliquam magnitudine natum in lege Moysi, eo quod lex ista solii Obligabat in eo: nam clam quis peltit quod inueniat gratiam c Iudaeos, quibus data est, ut colligitur Exo. t cap. Qer ram altero.innuit ahq ii id magni esse in illo quo indiso qs subiiceret se legi Movit de Gentilibus, erat opus grat quod ille prsstare possit: de ista est quaedam erat. supererogationis, de valde audabile. Duo ergo tecit latio eius, a quo petitur iste fauor. tertium est, Ruth, hic ad quae non erat obligata. Primum crat, in E quia Ruth viderat, quod Booz ostenderat ei fauorem voluit credere Deum Israel esse verum Deum. Secu- in pr terito, dc non interciderat aliquid meriti, ideo dum erat, quia ς dato crederet voluit se subiicere legi nunc optat pro suturo. quod semper iste fauor conti Moysi ad tenendum eam in aeternui ideo de itis Des nueturi & hoc erat conueniens, quod peteret Ruth,
. remunerationem tribuere debebat aquam de operi- quia si ostendente Booz tantum fauorem ei non pet busi i peterogationis: ocre muneratio ista duplex tali rei continuati istum Duorem, videretur nimis conmgitur hic in verbis Booz: nam inquantum dixit: reddat dere de tauore Boo ita quod putaret no esse necessi tibi Dominus pro opere tuo, loquitur de remuner, rium, quod ultra reteret illu: de ista considentia ii olitione debita pro misericordia, quam exhibuit ipsi No erat rationabilis, cum Ruth esset mulier alienigena, emi ; de cum dicit; et plena mercedem recipias a Deo quae ipsi Booz quantum ad personam si iam nihil ol Isitael, ad quem ventui, dc sub cuius alas confiigistii sequi, vel benescij praestit t. Petiuit ergo rursus Potest intelligi de mercede debita pro oblequio quod fauorem. Deo impenderat in hac re: de satis patet, quia dicitur: