장음표시 사용
471쪽
accipere uxorem de Israelitis. Sie factum est de Ra ibi erichon: ina,quae defendit exploratores ludeorum in Iericho ne occiderentur: dc Ob hoc iurauerunt ei exploratores,cp liberaret eam , de totam ibam cognati nem a morte,losue ao.6c sic factium est capta urbe: n1 tota cognatio liberata est, Iosue 6.dc ipsa Raab accepta est in uxore ni a Salmon principe tribus Iuda, ut patet Matth. i . Secundum i rincipale erat ad licite accariendum mulierem gentilem. s. pconuerteretur ad ritum Iudaicum priusquam acciperetur, quia si manens adhuc in gentilitate acciperetur peccatum esset. Sicut si nunc aliquis Christianus acciperet mulierem Iud amin uxorem dum adsit c Iudaea erat. Item patet laoc,sta semper manebat aliqua ratio prohibitionis, vel saltem periculi acciri endo mulierem gentilem cuiuscunquerentis est et ii nondum esset conuersa ad Iudaismum. Primo ipsa manens in cultu Dei sui inclinaret vir u l uad colendum illam Deum per blanditias: ita iactu est
de uxoribus Salomonis: nam naultae erant de Amnio nitis,& Moabitis de atris gentibus. de qbus licebat He. brans accipere uxores, si conuersae essent ad Iudaismii, quia tamen illς manebant adhuc in cultu idolotta, inclinatierunt Salomonem ad t.ici edum eis templa produs tuis, cicut apte offerret idolis thura. Nanuem plusecit Chamos Deo Moabitatu, dc Melchon Deo Amano nitati j dc Altharthedcς Sidonior. r. Re. ι I. dc Re. Σ3.ectili licebat aliis accipere uxores de Ammonitis, ec Moabitis,cum no essent Ct anancae, de nunc et natucst. luia accepte sui: t uxores nondum conuersae ad Iudailinum. Et iam tollebatur aliud periculum, quia si mulier maneret adhuc in cultu idolorum de quacuq;gete esset poterat filios tuos erudire ad illia in cultum, de esset disti cile postea illos iuuenes factos reuocari ab illa intentione. Si autem mater conuersa esset nihil reticuli erat . inod aut e liceret cum liis duabus qualitatibus accipere uxorem Gentilem,patet, quia Deir. 2I. dicitur quod si in medio captiuorum appareret aliqua mulier pulchra, terat qu: cunq; de Iudaeis si concupisceret eam accipere ipsam in inorem, dum tameduobus mei ibus prius lugeret patrem suuiri. de depinneret capillos,ed ungues per quod signabatur purgata ab immunditia ritus Gentilicii. Item patet in Ruth, quia postqiram Baith venit in Belialelieni conuersa iaad Deum Israel ut patet infra in litera,accepit ea Booz in uxorem,oc asserint se obligari ad accipiendum eam secundum legem, nisi renunciaret iuri propinquitatis, ut patet infra tertio: lex tamen non oblisat ad illicituni ergo erat licitum accipere uxorem Gentilem Iudaeo conuersam iam ad Iuda: imum .
F dixit Ecce reuersa est Orpha coartata tua ad populum suu in .dc ad Deos suos: ergo videtur. quod adhue Uc. tha manebat in cultu idolorum, de sic arguendum de Ruth: εί si nunc manebat, a linori ita ansisset toto
praecedeti tempore quo erat cum Viro suo antequam
Ruth recedere vellet de terra MMoab. Secundo patuli Quia Noemi hortabatur Orpham, Jc Ruth, quod re
dirent in terram suam: si tamen est i conuellae ad ritum Iudaicum , peccaret hortando quod manerent in terra Moa quia ibi conuerterentur ad cultum idolorum,etiam si illum reliquissent, quia non haberentiam ibi aliquem instructorem circa cultum Dei, de obseruatione legis: tamen hortata est eas, quod redirent in terram Moab, 5 non putabat sic peccare, quia alias G non faceret: ergo adhuc manebant in ritu Gentilitio. Tertio patet, quia quando Noemi hortabatur ipsam Ruth, ut rediret in terram suam .dixit: Ne aduerteris mihi, ut redeam: populus meus populus tuus,dc Deus
meus Deus tuus: dc sic accipiebat nunc Ruth Deum Iliael in Deum. Et ista est ratio confirmativa Ruth, quia cum Noemi volebat, quod rediret Ruth in terra suam putabat Ruth, quod iaciebat Noemi hoc, quia erant diuersae prosellionis, dc Rulli promisit tunc, quod omnia haberet communia cum Noemi, disecens : Populus meus populus tuus: Deus meus Deus
tuus; ubi morata sueris, pariter morabor, quae te namrientem terra susceperit, in ea moriar. Et ista omnia nouiter proponebat Ruth; ergo etiam habere in DeuH illum,quem habebat Noemi nouiter proponcbat: δίtile nondum erat conuersa ad ritum Iudaicum. rar-torat et,quia D E laudauit Ruth dicens, quod beata citet, quia confugerat ad alas Dei Israes sequenti cap. de istu git ut veniendo ad terram Israel: ergo ante hoc
non erat conuersa, quia alias pro illa conuersione etiaestet lauaabilis. Dicendum ergo , quod non cland conuellae ad ludaismum Orrha, & Ru:li, quando a Ceperunt eas in uxores duo filii Noemi, dc quamdiu
fuerunt cum cis uiuentes, manserunt in Gentilitate. An sitit Noemi peccarunt accipiendo in uxores manentes ad emtau G ut M. Muci. XIIII. An bi duo sis Noemi acceperint uxores Meabitas manenter in Gemi rate, vel iam condiosas ad Iudae mam. Mitio XLII.
QVAERETVR nunc specialiter circa istos duos
viros silios Noemi, an acceperim uxores Moabitidas manentes in Gentilitate, vel iam conuertas ad Iudaismum. Aliquis d cet . quod non aPParet, an a ceperunt eas manentes in Gentilitate, vel conuersas,
quia si accepissent eas manentes in tetra Israel esse Praestur ptio, quod non acciperent illas, nisi iam conuersas, cum is i cssent viri boni, quia tamen acceperiit
eas manetes in terra Gentilitatis,ibrte nollent couerti
ad ludaismum. Dicendum,quod istae duae mulieres, scilicet, Orpha dc Ruth manebant in gentilitate quando acceptae sunt in uxores a duobus filiis Noemi, dctoto tempore manserunt in Gentilitate, quo vixerunt cum viris suis in terra Moab. Quod patet primo,quia quando hortabatur Noemi ipsiun Ruth,quod rediret an taram suam.&noa vcauci cum ea in B lil incin,
i . . UAERETVR ulterius, an peccauerunt filii
Noemi accipiendo in uxores manentes adhuc in Gentilitate. Aliquis dicet quod sic, quia inponebant se periculo scilicet,quod poterant ab eis perueruad colendum idola, dc maxime esset hoc de illiis eorunatis ex illis mulieribus: nam ipse erudirent eos ad
cultum Genti litium,quem ipsς semper tenuerant, Merat periculosior talis instructio in eis, quam in viris, vi declaratum filii supra quaestione ante enuit ma a. Et iam patet hoc, quia catus, in quo lex permittebat mulierem alienigenam accipi in uxore a Iudaeinerat, quando ipsa conuerta erat ad ritum Iudaicum, bd deposuerat omnia signa Gentilitatis, scilicet, capillos, Nungues: de post duos mentes accipiebatur in uxorem, Κ dc prius non licebata . Significabatur autem per haec depositio totius cultus Gentilitii: ideo antequam deponeretur non erat licitum accipere Gentilem mulierem in uxorem. Respondendum,quod verum est, quod tegulariter non licebat alicui accipere uxorem Gentilem nondum conuertam: de astis autem filijs Noemi potest dupliciter responderi: uno modo concedendo , quod isti peccauerint accipiendo illas, quia non est ne sic, quod excusemus eos a peccato, quias putra non laudaI eos tanquam viros sanctos. Secundo potest dici,dc melius,quod non peccauerino: nam quando aliquis defendi Potest, quod non pecca. uerit, non est concedendum, quod peccauerit, quia rotum debemus interpretari de re qualibet, Quod Ialuctus,
472쪽
Iudamtu abula ri di uia re sellitur.
uetur,quam quod pereat. Et dicetur quod isti mersit A rore ante Arapham matrem Goliath & tam e Rulli
incatu necessitatia, oc non potuerunt commode excusari quin acciperent uxores non conuertas ad Iudaismum,ideo licite acceperunt.Quod patet quia isti manebant in terra Moab propter famem, dc non audebant venirem terram Israel propter eandem famem, quae erat nimia in terra Israel,&quia ipsi erant iam iu- Menes,& sorte transiret ab eis tempus gignendi,quod mat inconueniens, dc quia nesciebant, quando cesta. Tet fames,ut possent redire ad terram Israel,& accipe. rem ibi uxores, acceperunt eas in terra Moab. Cum autem obijcitur, quod isti exponebant se periculo accipientes uxores nondum conuersas ad Iudaismum, dicendum, quod si istud periculum no esset euitabile
ab dis vitibus sui is penderet ex sola Dei dispositio. B vocabat ut Goliath filius eius Gethaeus es Chatrairaei
& illa Orpha fuerunt coaetaneae, vi dictum est: ergo ista Orpha non est illa de qua natius est Goliath, & alii gigantes. Secundo patet, quia ista Orpha, de qua hie dicitur, fuit de stirpe Moabitarum , quia supra in litera hie dicitur,quod Maalon,& Chelion acceperun t uxores Moabitidas 5 tamen acceperunt Ruin & Orpha. ut patet in litera: ergo erant istς Moabitides. Etiam patet quia Noemi l ites ad Ruth,& Orpham dixit: reuerit mini filiae Moabitu: ergo erant ambae Moabitae :& tamen Atapha, siue Orpha mat et Goliath fuit de stirpe Chananaeorum, quia erat Philisthina: nam erat de urbe Geth, quae est una de quinque Metropolibus Philisthinorum losue 13.&i. Reg. 6.& Ob hoc
ne vel sertunae errore, ut vulgariter loquimur, exponere se tali periculo sine necessitate peccatum erat rde tamen istud periculum erat euitabile sola voluntate eorum,&industria, scilicet, non assentiendo bladiciis uxorum: ideo quamquam se exponerent huic dilhcultati , quae potius erat da ilicultas, quam periculum, non peccabant, potissime existente causa aliqualis nece sitatis. Cum autem obiicitur de filiis,qui nascereiitur ex illis mulieribus nondum conuersis, quod etiadirentur a matribus in titu Gentum .dicedum, quod etiam circa hoc poterant patres prouidere, laetendo
plinae siue Philisthini multum disserunt a Moabitist ideo non erat eadem ista Orpha, & illa Arapha. Cum au. tem dicitur quod asta ambulauit quadraginta passibus cum Noemi redeunte, & merito horum Deus permisit, quod Goliath filius improperaret Israelitis di hus quadragilita, ridiculum est,qtita istud presupponit istam Orpham fuisse matrem Coliath gigantas: sed probatum est essetal sitim. Item dato, quod esset eadem ista Ortha. N illa Arapha. adhuc non constat , quod ambulauerit quadraginta passibus Orpha cum Noemi redeunte, nec habent aliquid inde Hebraei istud assumati sed est quaedam schio ipsorum: &chm DT dicunt quod merito illorum quadra intra passitum imhoe erat aliqua dii si- C lius suus Goliath permissus est quadraginta diebus e probrare Israelitis,in etiam salsum.quia praesiis ponit
in tempore illo,quo paruuli essent capaces disci., facerent quod et alio eorum non esset a m M, sed a patribus: & licet in hoe esset aliqua dii ficultas, tamen tolerabilior erat ista,quam quod non a ciperent uxores. Haberetur eas tempus gignedi, nec relinquerent posteros, quia istud censebatur insortinnium inter Hebraeos. Et istud nimis tenendum est, quia non videmus eos culpari in sctiptura Orpha erutinis, o an esset merem Goliath. otio a no V AE RETVR ulterius, circa istas uxores mliorum Noema,scilicet Orpham, Ac Ruth quae
essent, &ptimo de Orplis. Aliqui dicunt, quod ista Orpha suit illa qus fuit mater gigantum, scilicet, G
α I. Paralipo. ao. cap. 3c ista est positio Hebraeorum. Et motivum eorum est, quia idem est nomen utriusque,cum vocetur utraq; in Hebraeo Orpha: apud L tinos tamen diuersum nomen est, quia ista vocatur Orpha,ic illa vocatur Araphaa. Reg.2i .dc I. Paral. 2 sed ista mutatio magis venit a lcriptoribus Latinis, quam ex conditione nominis, cum idem nomen ponatur utriusque apud Hebraeos. Dicunt etiam, quod
ista Orpha ambulauit quadraginta passibus clim Noenu redeunte in terra Iliaci, Ac merito istius ambulationis concessit Deus filio eius Goliath.quod quadraginta diebus exprobraret Israelitis quousque pugnauit auid contra ipsum I. Regum II. cap. Et dicunt,
falsum,scilicet,quod ambulauerit illa Arapha quadraginta pallibus cum Noemi. Sed dato,quod hoc esset, adhuc non conuenit, quia, quod Orpha quadraginta passibus iret cum Noemi, non erat apud Deum meri torium alicuius boni,quia non fiebat propter Deum, sed propter quadam pietatem, & sorte debitum, quia Noemi cum est Et socrus Ruth, dc Orphς, tenebam
tur ei ad quandam reuerenti quia respectu eius erant tanqtiam filiae. Etiam, quia ipsa bene se habuerat ad eas,dc illς tenerentur reddere vicissitudinem. In talibus autem metatum non est, sura iam accepit homo mercedem suam: sic enim dicitur Matili f. quod dili-- a n AT M DUL. Mi cenaum tamen, quod illa Otolia non est
quod ista Orpha fuit cognita a centum hominibus, E Arapha mater Goliath, te aluorum gigantum Phil
& uno cane, dc omnium illorum fuit filius Goliath. Sed ista talia sunt: quod autem non fuerit eadem ista Orpha, dc urater Goliath patet, quia ita Orphaliut necessario ante illam. Nam ista suit coaetanea Ruth, quia ante fuerunt uxores duorum fratrum eodem tepore ductae, ut patet supra in litera: dc tame Ruth fuit postea proauia Dauid ,quia ex Booz dc Ruth natus est Obed, oc ipse Obed genuit Ilai, dc Ilai genuit David, intra de Mauli. i .Ec fuit David nummus filiorum Isai quando erat iam senex Hai, ut patet I. Regum II. M tamen David, de Goliath filius Arapha fuerunt c temporanei,d quasi coaetanel, quia Pugnavit David cum Goliath, i. Reg. i7. idco Ruili scit multo tWu-
publicam, sed diligendo inimicos. Sic etiam dicitur, quod non inuitemus diuites,qui possunt nobis reddere vicissitudine, sed pauperes qua non possunt: δc tunc erit nobis gratia apud Deum. Et adlluc, dato quod mereretur aliquid Orpha, non apparet quomodo mereretur,quod filius suus Goliath rmitteretur quadras inta diebus exprobrare Israelitis: ideo dicendum, in istud est ridiculum.Cum autem dicunt,quod Goliatunatus est ex Drrha ex semine centum hominum, scvno cane, non solum est ridiculum , sed etiam absu dum,Sc impossibile, ut declaratum est, I. Regum l . de ibi declaratum est motivum H cbraeorum quatum ad hoc . Dicendum tamen, quod illa Orpha non est
sthinorum, sed suit quaedam mulier de progenie Moabitarum, cuius non latis apparet progenierus uae erat Rath, vir esset filia uis regis Maio .cet Hlio XUI.
ς AERET UR ulterius, de Ruth, quae erat.
Respondet Hebraei,5c quidam catholici, in erat glon regis Moab, de volunt,* iste Egi Ofivi ille. qui Occitus est per quedam iudicem Israel note Aod:
motivum autem eorum est ad nobilitandum Renus. David: nam Ruth fuit proauia Dauid cia tuerit ita uer
Obed,& Obed fuit pater Ilai, ipse autem Isai fuit pater
473쪽
David. insta dc ut genus suum videatur tractum de Fnobilibus dicunt Ruth fuisse filiam regis Moab. dedicunt eam filiam Eglon regis Moab, qa poli Eglon nohabetur in scriptura aliud nomen regis Moab alicui trivique ad tempus Ruth, dc ut nominent rege illii cuius
cana dicunt filia notiamauerat Eglo. Sed iiiud no stat, quos patet, quia Ruth no potia: t elle filia Eglon regis Moa eo * Eglo fuit multo ipe, antea post et esse nata
Ruthaiam Ruth erat iuuencula tre Booz qii ab eo ac. cepta eit in uxore,ut patet insta se l. cap. 1c insta 3 .de ψ. Nam Booz vocavit eam filiam seq. p. de Noemi v cauit Rath.5c Orpham filias, supra in litera Sc non v Caret eas si iussi ei lent iuuenculae: Sc tame si esset filia Eglon regis,esset tye Booz plusquam 28 . annorum, vel quali, quod no erat naturaliter postibile, et a nullus Glicium ad latam perueniebat etate: dc dato quod perueniret, non possici iam cocipe te, M tri concepit, S ρο-
perit Obed,infra . Qui, lautem esset plusquam 2 o. annorum, vel quati, patet, quia aut ponetur fuisse ista Ruth rpe Abelaia,aut tepore Heli: si tempore AbesI: Pate quia Eglo tali tre Aod iudicis Iliael, de ab eo in
Principio sus iudicature ciliis eli: nam Aod iudica.uit so. anni, ludi. 3.M B irac I. Iudi. . de Gedeon Q. Iudi. g. Abnnelech tribus luat 9. Thola 2 3 annis ludi. Io lair 22.annis, e . cap. I 'OItea fu ei ut i ganni sine iudice, eod. cap. de ibi probatum eli. Et pollea Iephte Galaadites aluus sex udi. ia. deinde Abesan annis 7. cod. cap. qui sunt si in ut anni a o. dempto uno, Sc asdendi iunt plures anni, eo quod Ruth aliquato ic te oante mortem Eglon nasceretur. Etiam, quia ista pe- regrinatio Noemi Io. annoruin inchoata eii tempore A ian,qui solum iudicauit annis 7. Iudi. ia. M pere-straatio ivit I .am orum: ideo oportet, quod teporeaequentis iudicis ducta fuerit Ruth a Booz: de sic esset Ruth plusquam 2 o. annoru. Si autem dicatur, quod tuit hiilotia Rulli tempore Heli lumini iacerdotis alhuc patet hoc magis Care, quia mit Abel an filii Heli multo tempore. Nani iudicauit post Abel an Ahialon annis Io.&poit aptum Abdon annis s. Iudi. Ir. de postea Samibia annis xo. Iuda. I 3. dc I 6. 5c pollea debent
accipi ad minuS IO.annide tempore Heli, cum ista peregrinatio durauerit i o. annis in i uera lupra, qui iunt anni 7. dc sistunt quali avo. anni ex tempore Eglon iregis Moab usquequo Booz accepit Ruth iii uxorem, de omnes illos annos haberet Ru th, si Eglon est et patet suus, de in hoc erat unpollibile: ergo non fuit illexit, rem Eglon pater Ruth. Alii dicunt,* Rulli tuit tilia Eglore sponsio regis Moab, ted non fuit ille Eglon, qui occi ius est per
ad silunu NMl: sed alius,qui sitit multo poli tempore Booz : de sic potuit tempore Booz Ruth elle iuuencula. Sed dicendum quod hoc non itat,quia non est veris intile. lRuth esset lilia regi quia Elnia electi erat vir alienigena iii terra Moab, oc pauper, qui propter fame receiserat de terra lua,M non erat vetati mile, quod filia registeris daretur filio eius in uxorem, ted alicui viro potentissimo. Item posito, quod daretur in uxore filio Elisemelech, in Pollea non Permitteret mortuo viro recedere de regno patris tui, ut peregi inaret in alia regi , Ndc cogeretur colligere spicas 1 paupertate, dctri venit. Ideo dicendum cit, Ruth non ivit filia regis Moab. Ia uis sed mulier de humili genere, cum daretur in uxorem' viro pauper sidcalienigenGApollea peregrinata id erit extra terram luam . Dicunt autem quida. ill Rntia fuit de terra Moab de quadam urbe,quae vocabatur Petra: ideo intelligitur de hoc dictum Ilaiae s. Enaitte agitum illi e domuiatorem terrae de Petra delerti ad montem filiae Sion. Et intelligebatur de Melli qui tuturus erat de filiis David: odi pie Dauid lutum, erat de ita tri Rulli, qui venturus erat de urbe Moab, quae vocatur
ia peccavit borrando Nurus su is, ut redirent inroraru suam: O non irent cum ea .
QVAERETVR ulterius, ait peccauit Noemi
hortando Nurus suas,ut redircnt in terram sua. dc no a irent coemea. Aliquis dicet, quod sic, quia cui istae Nurus vellent ire cum Noemi disponebant se ad
honum: nam conuerterent ut ad Deum Israel si velit. rent cum Noemi in terram suam. Si autem redirent implicaretur cultui idolorum, de hoc sciebat Noenii: nam ipsa dixit ad Ruth ecce reuelsa est cognata tua ad populum suum,dc ad Deos tuo vade cum O. Persu de re tamen ad periculum peccatum est,ideo peccaret Noenu hortando hoc. Dicendum,quod non peccauit Noemi, quia non habuit voluntatem ponendi nurus suas in periculo cultus idolorum: nam si ipsi; ante hoc colui dent verum Deum, dc nunc suaderet eis redire in terram,in qua incitarentur ad colendum idola, Peccaret: tamen illae nurus Noemi semper suerantia cultu idolorum ante hoc, ut probatum cit supra in quadam qti aestione. Ideo quod nunc redirent ad c lendum idola siue ad locum, in quo inclinarentur ad hoc, non erat periculum. Sed obiicietur, quod quamquam Noemi non poneret nurus suas m periculum, tamen distisadebat eis facere boni quia ipse volebantire ad terram Ilrael in qua Deum colerem, de Noemi dissuadebat hoc. Dicendum, quod etiamsi Noemi dissuaderet eis illud bonum, peccaret, sed non dissit,
debat: nam non si radebat redire nuribus litis, laquam volentibus colere Deum, sed tanqua volentibus coi sellari, de honorari eam: nam volebant ire cum Noemi in terram suam,ut non videretur ipsa dei blata: illa autem gratiam reculabat recipere Noemi, quia nolebat, quod propter eius honorem nisi is laborarent nurus tuae, de .ulli gerentur exiliendo intra terram tua na.
Sed adhuc dicetur quod istud non conuemebat , quia
cum Noemi non per nutteret nurus suas red. re lecli, ut non laborarent propteream,taciebat per accidens, quod non colerent verum Deum, sed manerem . .
cultu idolorum. Dicendum, suod nullo modo dissuasit per se nec per accidens Noemi Huribus luis cultum Dei: nam cum dixit eis quod reditent in terramiliam non dicebat hoc animo, ut iaceret eas redue in terram luam. led ut sciret voluntatem carum c. si vere volebant ire cum ipsa,vel si lotum dicebat hoc verbis:
dc non intendebant ire. sicut multa ex urbanitate dicarumus nos facturos propter aliquem, quae tamen facere non ualedimus.&cuin vidit volutate ccssauit hortari.
Quod patet in Oipha nam cum dixit,l rediret rediit. Ex quo patebat, ς non habcbat voluntatem eundi cu Noemi,quia alias ad primas dissuasiones eius non cessasset: in Ruth et fuit sic: nam dixit ci, reuerteretur
in terram tuam ipta aulem cepit circa hoc esse dii licili dicens: Ne aduerteris nulli, ut dimittam te,dc rece
dam : populus meus populuS tuus, Sc. Et tuc dicitur. quod cum vidisset Noenii animum Ruth esse Obstinatum volendo redire cuin ea. non aula cli ultra reditum persuadere. Sed dicet aliquis, quod aranifeste persuasit Nomii ipsi Ruth redire ad cultum idoloria: nam dixit ei: Ecce cognata tua reuersa eli ad populum suum. Mad Deos tuos,vade Sc tu ci in ea. Dicendum.
quod persuasit Noemi redire Ruth ad populum suis.
sed non ad cultum idolorum, bc cum dicitur: reuersa est ad populia m suum M ad Deos tuos non refertur illud verbum, vade dc tu,ad totum istud. sed totum ad populum: M tainen retulit Noemi in illo veritalem 1 ego u, licet non esici intentio tua hortari ad hoc
474쪽
Lumori Lixit nuribus suis,DJd redisnu in terram Α tutem operativam ha hetet, & hoc erat idolatrare aestis XVIII.
QVAERETVR ulterius,quomodo dixit Noe
mi naribus uiis, quod redirem in terram suam, dc quod Deus daret eis inuenire requiem in domibus viroriam, quos habiturae erant, & de quo Deo intelli. ebat . Aliquis dicebat, quod sorte intelligebat de
Deo Moabitarum: nam imprecabatur bona istis mulieribus, q erant Moabitides, bc ipse manebant adhuc in cultu idolorum, ideo imprecaretur eis benedicti nem per Deum earum. Patet hoc nam iste due puellae erant Moabitides, ut patet supra inlitera, dc Deus Moabitarum erat Chamos, Ut patet 3. Reg. I I. de ideo nihil tale diceret Noemi: sic enim erat in iuram do: nam licet Israelitae iurarent Getilibus aliquid obseruare, non iurabant per nomina Deorum Gentillis, sed Dei sui Ilrael: sic patet Ex 2 3. scilicet: Per nonae externorum Deorum nolite iurare, nec audientur ex ore vestro: unde quando Gentiles, de Iudaei laciebant simul aliquem contractum,vel Tniebant ioedera, iurabant Iudaei per Deum suum, de Gentiles per Deu situ: sicut saliquando Laban,&Iacob inierunt i Numa in
Laban iurauit per Deum Nachori&Iacob iurauit per Deum Abraham, qui erat verus Deus: Gen. 3 i. capit.
Cum autem obi jcitur de Iephte dicendum, R Iephte non asseruit Chamos Deum Moab obtinuisse aliquas Reg. 23.dc ab hoc Moabitae vocatur populus Chamos B regiones bello,sicut obtinuerat Deus I irae ded solum Num. 2I. cap. Putabat autem quaelibet gens in Deus recitauit id quod credebant Moabitae, de Ammoniis tuus erat, qui benefaciebat sibi: sic enim erat de Phi- ad arguendum contra eos: sortius autem tenebant Moat iis,quod Chamos Deus obtinuerat terram, in qua ipsi motabantur de manu priorum habitatorum:& ob hoc quia ipsi iuste possidebant illam. Ex eodem
iure arguebant Israelitae, quod cum Deus eorum O, tinuisset de manu Amorritaeorum terram, quam petebant Amonile.& Moabitae, quod iuste pollidebant Heblaei,dciniuste petebant Ammoniis. Et sic saepe
arguimus contra H eticos ex aliquibus erroribus emrum concludendo contra alios errores :& per hoc asserimus illos errores, quos assumimus.listhinis, qui putauerunt, quod Deus suus Dagon tra didit in manus eorum Samsoneri deo quado captus est Samson fecerunt magnam solennitatem Dagon, de dicebat: tradidit Deus Samion inimicum nostrum in manus nostras: Iudi. I 6. Sic etiam quando vicerunt Saulem,& occiderunt eum, putauerunt quod Dag0. de Astaroth dii sui tradiderunt eum in manu eOriim, ideo arma Saulis consecrauerunt in templo Astaroth, dc caput eius posuerunt in temploDagon I. Reg. I I dcI. Paralip. Io. ideo putabat quaelibet gens quoa nullus Deus posset benedicere eis, aut benefacere, nisi Deus suus. Et scisis mulieres Orpha,& Ruth putarent, C Gomodo mi premit a Dre,pιod daret istis puellis reci
quod nullus Deus possiet eis dare requiem, vel aliqua cuia bona, nisi Deus suus Chamos: Noemi ergo quae imprecaestur eis bonum, imprecamur in nomine Chamos Dei earum. Aliquis dicet, quod Noemi imprecata est in nomine Dei sui Israel , qui actim ipsa esiet Hebraea, non inuocaret alium Deum, nisi Deum Israel. Sed dicetur contra, lata interdum Israelite dicebant Deos gurium facere bonum, vel malum, sicut ratet de Iephte Galaadite: Iud i i . cum dixit ad regem Ammonitaria: nonneca,quae possedit Chamos Deus tuus tibi iure debentur Zquae nunc dominus Deus noster victor obtinuit, in nostram cedent postellionem.
Et sic dicebar, quod sicut Deus Israel in bellis vicerat Noemi plupponebat sp illae puellae manlurae essent in qualdam geres,& acceperat terras earum, ita Chamos D cultu demonsi 5 tii credebat Uoratio ista sua poterat Deus Moab obtinuit quasdam regiones. Sic ergo pin exaudirima existetibus in peccato mortali multa bona terat dicere Noemi, quod Chamos Deus Moab ben: Deus edit interdu, sicut pate qa peccatores prospe
ciceret istis puellis dando eis requiem inuenire indo- . .. '. . o. --
ntibus virorum morum: nam ille Deus, qui poterat hello subij cere sibi gentes poterat dare requiem mulieribus in domibus virorum. Dicendum,quod NON
ini locuta est hie de Deo Israel, quod patet primo, Datablute locuta est, dicens: Deus det vobis inuenire requiem. Nam si intelligeret de Deo Moabitatum, exprimeret nomen eius, vel per aliquam circurio tionem declararet, sicut dicendo, Deus vester det v
VAE RETUR ulterius, cima nominauito Noemi Deum Israel, quomodo petiuit ab eo, quod daret istis puellis inuenire requiem in domibus
virorum suorum. Videtur, sta petitio nullo modo reciperetur, quia Noemi pr supponebat, τ manerent iste puellς in terra sua in cultu dςmonum, &wbi beneiaceret eis, Deus in non exaudit preces factas pro peccatoribus, sicut patet Io.9.cScimus,quia Deus peccatores non exaudit. Restodendis, P verum est,quod his requiem. Secundo patet, quia Noemi vere Opi bat , quod istae puellae haberent requiem in domibus ratur interdit, imo masis,ut coiter,u viri boni,ut patet Iete. 1 2.3c Iob ai. Et in certu est,quod .rsperitas teporalis, vel amictio non Puenit a fortuna, licui quida opibnant, sed a Deo ola lunt, qa habet . identiam cium rerum N istari peritas euenit sine oratione Sc metito sed tollim ex voluntate Dei: interdum aut in existet bus in peccato sunt aliquae Psperitates temporales ex merito quodam: nam licet peccatores no possint in
reti vitam eternan possunt mereri bona tem talia per
aliqua opera : sic patet de duabus obstetricibus Aesyptiorum q in Getilitate manebant, cum adhuc essent ipse solus erat ergo non inuocaret alium inii ad hoc. Tettio patet, quia Noemi erat Hebraea, Λ non inti caret alium Deum,nisi Deum tuum, quia nefas ei let, rominarentur alii dii. Sic patet Exod. 23. ciun, quod nomina Deorum alienorum non debetant audiri ex ore Iudaeorum. Ad rationem incomtrarium dicedum , quod regulariter erat prohibitum Iudaeis nominare Deos aliarum gentium . potissime
in rebus illis, in quibus poterat eas aliquis honor alcriabi. Si cautem erat lue, quia si Noemi imprecaretur. quod Deus Moabitatum daret istis puellis requiem
an domibus mautorum, de sigrinet quod aliquam vulta putabatur e
duabuspuellis,qa per bona opera sua salie materialiter meruerat bona iij oralia, licet et set i peccato mortali. Et hoc innuit Noemi dicens siciat diis vobiscu misericordia, sicut fecistis cu motivis, de me , dc det vobis inueture requie in domib' viroru quos tortiturς estis.
re Rati, osculata est et emi m intenderet be ra ea ialmam pia . quaestio XX.
QVAS RETVR ulterius, quare Rurii oscillata
est Noemi, inederet ire in ea in terra suam. Sciendum
475쪽
Sciendum ad hoc quod istud osculum fuit ad expedi. Ftionem: nam Noemi volebat recedere a nuribus sitis in aeternu M in signum dilectionis voluit eas osculati. Aliquis autem dicet,quod quamquam Noemi intendebat expedire sede nuribus suis Osculando eas, ipsae non intendebant dimittere eam, quamquam oscularent ut illam, sed osculabantur eam, ne viderentur re pudiaret plana volentem osculati illas. Et patet de Guaque nuru : nam Ruth osculata est ipsam Noemi, de tamen rediit cum ea: etiam Orphaol lata est, de tamen postea volebat reuerti: unde ambae nurus dixerunt ipsi Noemi: tecum pergemus, postquam ipsam osculatae therunt,ut patet in lueta. Dicendum, quod osculum erat signum expeditionis,& hoc intendebat
An sex de s Atando semen de suom erat apud cent et , ut apud Iudaeos. Ero lex de repudio, ris, o suscitatione feminis primi fuerit inter Gentiles,
ouam inter Iudaeos , Nel E contra .
ratista lex inter Hebraeos, ita etiam esset inter Gentibi es : nam alias ista locutio Noemi non procedit. Aliquis dicet, quod dato, quod non esset illa lex de susci
tatione seminiis inter Gentiles. tamen locutio Noemi os tum erat sienum expeditionis,& hoc intendebat talione leminis IIII cI I cI Gl . IIII craorpha.de Ruth: M tamen postquam osculatς sunt i in G faciebat ad propositum, quia licEt Ruth, & Orpha es.
sam Noenu causata est quaeda teneritudo amoris, ita vidisti cili', quam prius videretur iam recedere ab ea: unde denuo voluerunt ite cum e ideo dixerunt tunci tecum pergemus. Illa tamen teneritudo non fuit magna in Orpha ideo cum dixit ei Noemi, quod reuem teretur, illico reuersa est: in Ruth autem causatum est magnum desiderium is eundi cum Noemi, ideo quamquam ipsa admonuit eam, quod reuerteretur ad populum iiiiiiii noluit. Sed quare dixit Noeminutibus, non habeo filios an utero, ut viros ex me exispectare militis 3 Respondendum, et voluit innuere
sent Gentiles, filii tamen Noemi erant Iudaei, & ten bantur ad legem de suscitatione seminis. Dicendum, quod non stat quia chira Ruth, de Orpha essent Moabitae non tenebantur ad legem Iudaeorum, ideo dato. quod filii Noemi vellent eas ducere in uxores ad suscitandum semen fratrum suorum,nollent illς,&no i nerentur subire istam legem, Jc sic non redirent cum Noemi tanquam obligatae ad obseruandum istam legem, nisi data esset ista lex ludaeis, & esset etiam intet Gentiles. Respondendum etiam, quod lex de susciatatione seminis erat inter Gentiles, S Iudaeos: εἴ pr pter hoc sorte dedit illam Deus Israelitis, quia aliae ge-
onendi eam & Quia una caula, quare sequerentur ea tes illam habebant. Et patet hoc, quaa inter Chan Doterat esse ut haberent alios maritos de filiis eius, si- H imos erat ista lex multo tempore antequam daretur cui habuerant primos maritos. dixit. non habeo filios
in utero ut ex me viros expectare possitis. Causa in tura nuruum Noemi erat,quia secundum lege quai moriebatur maritus alicuius mulietis sine semine, frater illius tenebatur suscitare semen statia suo accipiendo uxorem illius in uxorem ,& non licebat illi mulieriaecipere alium virum si statet defuncti vellet cani accipere in uxorem: δί sit ipse frater defuncti eam non accipieba .sebat sibi quaedam contumelia discalciando lotularem eius,& ipuendo in faciem illius:
gyptum: nam Iudas filius Iacob accepit uxore desii Ni Chanaan: &accepit ex ea tres filios,& primogenitus accepit uxorem de ipsismet Chananaei quia tune non erant Iudaei, de quibus acciperet uxore,& mortu est illa sine liberis. Dixit ergo Iudas quia incundus talius eius acciperet eam in uxorem,ut sulcitaret semen fratri ibo mortuo: M isto etiam mortuo sitie liberis redivit mulier tertium filium Iudς in virum ad luscitam dum semen fratrum suorum: Gen. 3 x. Ergo uater Gentiles erat lex de suiditati Oe seminis ameu inter Iud sede vi non essent Iudaei minores dienitate, 9uam aliae
Deutet. 11. ideo ill nurus Noemi sorte nolςd di i. itidaei minores dignitate, quam aliae
Die alios viros uti desilii Noemi: Sobh0 γ' diau ei lim Deus illis hanc legem: siccita siuibant ire mea. rt postea virosam Nidς sili QR ' r zii', illi, lexibus. quae licet non essent valde n-hi ad hoe dixit Noemi, quod non in x sh V li 'Thie, . ἔedii illi, Deus Iudaeis, ut non putarent iis
uenientes, dedit illas Deus Iudaeis, ut non putarent lemagis gratiari, quam alias gentes, quae habebant illas testes sic fuit de libello repudii: nam mani testu est, uod Gentiles habes ant istam legem. quia etiam in legibus Romanorum, quae traditae sunt in libris uige. storum,habebatur de maritis reri r diatarum: sic etiamri et de lege permittente usuras: Deut Nam interentiles vii irae licitae erant; M si non concederent limems putarent se grauati: & sorte non custodirenti tam aliam legislationem, ideo permisit Deus puras:& tamen moderauite aliqualuerit cilicet, quod non exigerent eas Hebraei ab Hebraeis, sed ab extraneis, ut i, statis e habere iratura quo ratae in nucia dia
ideo ad solos extantes extendebatur lex, mςRi eo di, Attis est.1. quod nohibebat Noenu nunc alios sitim, idς non ς ῖς' bihi, id hi tot te alias leges.quae bonae cran Diti pmix nurus eius alios , quo P tς ς restitit istud: & permiit Deus quedam illiMδnquam
tem, nec poterat iam concipere, quia erat senectute
ruino coniecta. Dicendum tamen, quod istae puellae non sequebantur Noemi propter hoc, nec etiam Noenui iud intendebat,quia lex illa, quae obligabat fratres defuncti ad accipiendum uxore defuncti succemud non intelligebatur, nisi de ilantibus, icilicet, quod omnes
stat res alicuius,qui extarent tempore, quo moreretur stater eorum maior obligabantur ad istam legem,qui autem nondum nati eram. non obligabantur, quia incertum erat, an aliqui nascerentur ; & teneretur siemulier sub incertitudine expectare tota vita sua quousque moreretur mater defuncti,vel pater: ita ut iam no'posset ille habere fratre;,quod valde inconvenieris est:
quam essent ad hoc obligatς. Dixit tamen hoc NO mi ad ostendendum, quod nullam causam naberent curas suae ad redeundum cum ea : quia sit haberent aliquam causam, ista es et maximE, ut haberent alios macitos de filiis eius: tamen nullos filios viventes habebat, nec etiam in Hero: nec poterat habere illos Propter senectutem, & istud dixit ad superabundan- iam, ut magis concludctet ratio sua .
impersectis: erat ergo lex ista de liri citatione laminis inter Gentiles priuiquam ulter Hebreos,&lm hoc taMoabitae. qua aliae gentes conuicinae ludaeis seruarentillam. Vnde Orpha, & Ruth, quae erant Moabit tiles obligabantur ad istam legem: ideo si Noemi haberet alios filio qiii possent sulcitare semen stat tum litori
tenebantur istae expectare eos, donec ellent adultae aratis, M acciperent eos, alioquin non potera I aocipere alios viros: si autem isti nollent eas accipere, milent ipsae tunc a Pete a , quos vimS Vellcnt α.
476쪽
fciendum quod ista lex apud Gentiles seruabat ut se- A batur reuinis idolorum. Si autem ante hoc cessaretali
cundu in Gidem coeremonias,secundum quas ierita batur apud Iudaeo .c ς omnes fratres desuncti minores eo uccessive obligabantur accipere uxorem eius
quousq; suscitaretur te me ipsi defuncto: de si esset ita. ter defuncti paruulus, de non posset illico suscitare s me cogebatur uxor defuncti expectare usq; ad pube tatem ultus: sic patet de Iuda Gen. 38. cuius duo filii acceperunt succei liue Thamar in uxorem,& no habu nint filios;&dixit tunc Iudas ad Thamar, maneret in habitu viduitat is in domo patris sui usquequo cresceret Sela,qui erat terti' filius eius, dc acciperet illam in uxorem, de expectauit Thamar. oc cima venisset ad pubertatem Sela de non daretur ei in virum, ipla videsse grauari a luda,decepit eum,ut pateribi. Et egressam Bmanus Domini contra me. Idest. Deus voluit me punire occidendo virum meum .dc filios. Et ponitur mei Phora quia Deus non habet manum, nec aliquas partes corporis sed sicut in hominibus fit quod manus in Cis est organum Operaticium ad bonum, vel ad malii: Ea in Deo cum nobis nocet, dicimus manum elus egredi colonos, Sc cum nos adiuuat dicimus manum cius egredi pro nobis: dc quamquam manus Domini directius erat hic contra Elimelech, de filios eius, qui occisi fuerant a Deo per morbum, tamen cta ex mo te eorum erat calamitas ipsi Noemi, quae tota manebat dicebatur Deus per illi se eam. Eleuata voce itis orsum iere creperunt. Quando Noemi ostendit calami quo tempore Orpha colere idola, non diceret nune
Noemi quod redibat Orphaad tedii iii Dcos illos: istud dixit Noemi ad tentandum cor Ruth.si vellet reuerti,dc dimittere eam. Nam duo erant,per quc Rullieiticaciter poterat retrahi ab eundo cum Noemi. Primum erat desiderium parentum, Sc cognatorum, Mnatalis loli. Secundum erat amor quidam Deorum
terrae si is in quorum cultu enut citatuerat. Si autem nunc iret cum Noemi,utrumque mutare debebat . Nam parentes, amicos, dc cognatos, dc natale ibi uiri desereret, bc iret ad terram incognitam. in qua versaretur tanquam alienigena. I tiam cultus Deorum sum rum priorum mutandus erat quia in terra illa non p-
initteretur coli alius Deus, nisi Deus Israel. Hoc auid duo tetigit Noemi dices, reuersa est ad populum situ, de Deos litos, ut videret si sorte desiderio istarum dia,
rum rerum moueretur; de si non moueretur, erat firma in proposito, Sc apta ad elidum cum ipsam terram Is rael. Vade cum ea. Scilice sic non perdas delectatione parcium,S prue in quonam,anaicoriim,5 natalis soli. Et non reserti iris ludad omnia praecedentia. Nam dixerat Noemi de Orrha, quod reuersa suerat ad populum suum dc Deos suos: non tamen hortaretur Noemi ipsam Ruth quod reuerteretur ad Deos suos quia in hoc peccaret: lolium ergo refertur ad Populum. l. reuerteretur ad populum tuum. Quκre sonuit, ne adue feris inibi,ut resila luam te,er abeam.Cum Noenii is pe tim atem stratri verbo, dicens se a Deo percussam,condo- C staret Q Ruth reuerteretur, Sc ipsa Ruth nesci tet quidluerunt ei magis nurus luae , de tunc fleuerunt rursus eleuata voce ad ostendedum magnitudinem doloris. Ciplia osulas a est socrum,o reuersa. Supra dicebat,quod Noemi osculata suerat nurus suas: luc autem dicitur,
quod Orpha oicula aest socrum suam Noemi. Et ratio est, quia prius Noemi volebat expedire sede nuribbus sitis, dc ad expeditionem ipsa petiuit osculari eas:
Nunc autem Orpha volebat reuerti non petente hoc Noem hi deo ipsa osculata est socrum. Sed tunc dic: tur,quomodo Orpha volebat nunc redire cum prius nollet etiam petente hoc Noemi. Dicendum, quod Orpha non desiderabat redire cum Noemi in tetram Israel, de tamen ad consolandui lixit, quod volebat ire cum ea eam dc Ruth ipsa Noemi tanquam voles eas omnino inmittere M cum oscularetur eas natus est eis quidam amor vel stimulus ad magis condolendum ipsi Noemi,dc dixerunt, tecu m pergemus: quia tame post haec
dixit Noemi.quod non irent quia non habebat filios, quin accipere possent in maritos, putans satis eis: O in a hoc ad hoc, quod lioneste iam dimittere pollet ipsam Noemi, Olculata est eam Sc recessit. Ruth adhaesit Iocmi sitie. Sciliceti firmiter nolens ab ea divelli: nam Orpha licEt ostenderet se velle ire cum ea. non firmiter noc volebat. ctii fari: Noemi: en reuersa est cognata tua.
Volebat perluadere Noemi ipsi Ruth, quod reuert
retur in terram tuam: Sc ilixit, iam reueria est Orphares deret, haberet autem ammum cudi cu Noemi.
molestabatur ex verbis eius: ideo petiuit, quod ampli non loqueretur sibi de hac re, de dixit: Ne aduerteris milii. quia hortando, reuerteretur Miuertabatia cuintentis suae stet eundi super cum Noemi; dc potissunae dicit aduerseris, quia ista verba erant nimis pungitiva,& motiva: nam nihil magis mouere poterat ipsa Rhilli ad redeundum quam deiiderium parentum, cnatalis loli, ic Deorum, in quorum cultu fuerat enutrita, ideo nolebat audire ista verba saepe, quia amigebatur animus eius. ocunque pmeam, pogam. Idest, noinsistas persuadendo milli,quini reuertar quia non fa- regione ali m eam,dc honoradum ciam ed quocunque perrexeris pergam;
,S ad hoc osculata est D in terram tuam Israelii luc vadam, destini rum gentium tueris, illuc ibo. ubi morasa ueris, o ego pariter moerisortit ita qtioculaque loco habitaueris,cgo habitabo: ita quod non solum ibo adgetem ad qua tui ueris, sed et morabor in loco, in quo tu morata tueris. Populus tuus populus meus. Idest, ill e qui fuerit populus tuus, lo quod sit populus me , dc nolo aliquem aliumphilum. Deus tuus Deus ineus. Scilicet ille Deus quem colueris erit Deus meus,dc illum colam, id non cur ho de alio Deo. Quae te morimitem terra susceperit in ea re ri r . Id est, usque ad mortem manebo tecuna. unde in terra, in qua tu obieris, etiam ego moriar. II , locum accipiam sepulturae. Scilicet. prae desiderio,& amore mi
manebo in ipso loco.& ibi accipiam serulchrum,nec
cognata tua.reuertere ergo, dc tu. Et vocavit eam co- E saciam transferri corpus meum in terram meam.
gnatam tuam, quia sorte erant ambae de eadem progeni vel signat cognatu K amnitatem, de non conias suinitatem hic Et dicetur Orpha cognata Ruth, quiactant uxores duorum ita trum. Sic accipitur interduin alijs locis, ut patet de Iethro, qui vocatur cognatus Moysi. Num. io Sc Iudi I .dc tamen erat socer eius,qd est nomen amnitatis, quia Moyses acceperat in in rem filiam Iethro,ut patet Exo. 2. Ad populum suum, ad Deos suos. Scilicet, ad cognatos suos Moabitas, ut maneret inter eos, de etiam ad Deos suos, scilicet , ut coleret illos. Ex hoc innuit Noemi, 7 Orph a ante hoc luetat idola, dc nunc etiam reuertebatur ad colendum illasium maneretur terria illa, In Sua stequenta sepeliatur cum meis p genitoribus. Haec mihi fiuia Deus,o hoc addar di non bola non me ore separaviora. Idest. deitruat Deus, vel faciat Deus mihi multa mala, si re cessero unquam a te, nisi per mortem: nam mors nos
separabit, ted prius a te ego non serinabor clim mei compos fuero. Est modus rurandi iste frequentatus insicra scriptura,vt patet i. Reg. o. 6 in multis aliis locis: de est sensu quod iurans aliqua mala nominet di cens, Deus tradat me in manus hostium: oc addat alia mala nunquam me inde liberando si secero tale, vel a non fecero. Et dicitur hoc facia dc addat haec ad .l monstrandumniata que isti superie imprecatur, sicut
etiam minc ut . Non Pollutur deternuitate illa mala,
477쪽
sed dieitur: Haec Mioc: ἴz Ruth conclusit sentetiam p curre diotar sme 'quam immisi init Dom7nus, eras in hoeditas quod tala mors eam s epararet a Noemi: nu poti hse non haberet Noemi quid replicare pollet. Vidim ergo Numi, quod ob irato Ruth animo decreuisset sorum regere . In verbis praecedentibus vidit Noemi, quod Ruth firmiter decreuerat pergere cum ea, quia non poterat hoc magis signa sicari, quam sigilificauit Obstina ' illud Ruth. Et dicit ut oblimato animo, idest firmo: η - ' niueuit enim poni obstinatio semper in malum .hq unde molientes in peccato mortali dicimus obstina tos: dedς mones, dc omnes manentes apud in seros dicimus obstinatos, sed obstinatus secundit in se non imgntificat, nisi firmum, ideo oblimati in malo dicuntur, qui in malo firmiter manent nun tia inde diuellendi Νxis omnipotens. Quasi dicat, inius e mihi hoc nomea scribitur clim nilail de signato illi' in me reperiatur, scilicet, de pulchritudine, de iucunditate: sed potiustasitum quia Dominus humiliavit me, id amixit, i. auferendo magnitudinem status mei. 5c d primendo me. ut iam quasi nihil sim . venit ergo No mi cum Ruth Moabitide flua nuru de terra premi Ami suae. Ista est recapitulatio, quia iam positum fuerat quali ter venerat, de etiam quid dicebatur in Bethlehen is quando venit: sed repetitur hic ad continuandum virutra lustoriam Ruth. Et dicitur de terra peregrinati nis sua scilicet terra Moab in qua manserat peregrina decena annis ut patet iupra in liter . Ac reuersas in aduersari asa r. Quia prius aduersabatur ei Ostenden- G Methlehem. Quia ista erat cumas, in qua erat habitatio . quod nollet, quod tecum iret, vel filiae ad qxiod Noemi. Quando primum hordea metebantur. Id et t. in
recederet ipsa, dc Ruth dixerat ne aduerteris milii, ut relinquam te, M abeam. Et distra ad sumne . mper isa.dere 1 . Prius suadebat ei redire: dc hoc faciebat, quia nondum cognouerat intentionem eius firmiter, M. nolens.que,d Ruth pollea poeniteret, sit iret in terra licrael suadebat ei reuerti: sed cuni vidit, quod firmiter manebat in Proposito, defluit prisuadere ei. Profecta isset xl. Scilicet. quia noluit Ruth dimittere Noe mi io una suani. Et vene ant in Bethlehem. Idest, de terra Moab venerunt in Bellilehem. Est enim Reth, te hein ciuitas in tot te lui paruin distas a Ieru talem, de qua erat Oriunda Noemi: dc erat ibi posscilio vitii iiii Elimelech, α filiorum suom ni defunctorum .
Quibui mirrisiis urbem velox apud cunctos Lama percrebruit.' I lico, ut Noenu venit in Bethlehem cognitum erat, a de cliuitibus magna fama habetur, vel, qu: a multo tempore extiterat extra Bethlehem decem annis in terra Moab. Dicebant muliere baci stilla emi. Quia Noemi mulier erat, magis nota erat famaei apii inaulieres, qua apud viros: oc ills de ea n agis loquebatur. Quare autem dicebam, haec citilla Noemi, inli adice-vit in quada quaestione. Qibus ait: vivo in me Nor Omnes mulieres dicebat vulgariter, haee est illa No mi: Sc audiens ip a Noemi respondebat: ne vocetis me Noemi. Sed Mara. Polliit autem illas transsator . . noster ad simi sicandum, quid vellet dicere Noemi. Naiti Nocini interpretatur pulchra Mara ut e pro Imi, latur amara.dc non oporteba quod poneretur in id N rara a blaeo aliqua expositio, vel interpretatio, quia mami - lla est significatio nominum , c tam csi apud Latinos erat incognita signincatio: dc sic ne icti et ut quid volebat dicere Noemi cum ait: nolito vocare me Noemi sed Mara: de ite translator noster exposuit, dicens Noemi. ideil pulchram .5 Maia,id est amara licenim vocatur Mara apud nos quaedam mansio Israelitaria in in deserto: Exod. s. de Num M. scalice quia ibi non inuenerunt aquam dulcem sed putem aquarum amarissimarum quas MOSies a lino militicius uertit in dulcedinc, dc vocatus est loc' Mara suae Marath apud
nos. Quia valde me amaritudine replevit omnipotentes. D.
principio messis sordeaceae. Istud erat in tetra Israel in medietate mensis primi, qui est apud nos Martius: quod patet, quia Pascha, bc sellum azymorum erat
apud Iudaeos quartadecima die mensis primi. ut patet Levi 2 3 .ec Exod i a.dc tunc incipiebant hordea colli si . Nam die festa azymorum mittebatur primit in lalx in spicas hordei. Quod patet, quia Leui. 2 3. dicitur , quod dic illa offerretur domino manipulus spica rum virentium, de ante illud tempus non licebat initatere talcena in legetem. nec sacere panes, aut polentam, vel aliquid aliud ex segete, sed tunc incipiebant Omnes metere hoidea. Erat autem illud sesium ali
H quando ad medietatem Mariij nolici aliquando post, eo quod mensum principia apud Hebrae os nautatur,
quia mentes corum computantur secundum lunam . ut declaratum eii Exo. ia. de Num. 23. dc Vitit quando primum hordea metebant ut , idest in principio melli sordeaceae: ideo esset medietas Martii nostri, vel parum plus. Illud ponitur ad continitandum, Mantroducenduin hiiloriam iEquentem, scilicet , quin Odo Ruth colligendo ip cas accepit BOOZ in m--
tum , Ut ratet insta tertio, α quarto.
Quomodo Ruth tanta tenacitate adhaeserit memUM suae, M nequaquam ab ea diariti pssier. Quaestio a XII.
in AE R E T V R ulterius, quomodo Ruth tata
tenacitate adhaei erit Noemi iocriti sita , Ut ne quaquam ab ea diuelli pollet quamquam multa erat,
qu eam misent disia adere: δί tamen dixit, quod sola mors eam separaret abi pia. Respodendum,quod satis difficile fuit, quod Ruth tanto amore uniretur ipsi
Noenia: nam multa retractiva errant. Primum crat
desiderium parentum, quia habebat Ruth patrum, dc matrem, vel saltem matrem : iram dixerat Noemi ad Orpham de Ruth: ite in domum matris vestrae: Mamor maternus est maximus, ut declarat Aris .f. Eti ideo disticile erat,quod Ruth dimitteret matrem pro
pler socrum. Aliud dii licite era . et dimittebat Ruiliousam quare non eii Vocanda Noenu, idcii pulchra, K natale solum, quod magnae dulcedinis est propio cono uia pulchrmido significat quandam ferscci oncm, naturalitatem, dc conuellationem a tenera aetate, αα dilectionem, cum id refrena polubritudinc de- abat ad terram alienigenarum, in qua nullum cogna-lectemur; de hoc non competebat iam ipsi Noemi, Quae omni bono catebat M valde villicia erat: sed pro. prie competebat et,quod esset nomen suum Mara, sta
Deus repleuerat ea in amaritudine aufercndo ei viris,
dc filios. de omne bonum, quod habebat. Egressa sum
modo Deus repleuerat eam amaritudine, scilicet, quia resta plena de Bethlehem. plena omni bono: nam habebat viri Nillio dc diuitias multas: nuc aut vi Q, dc filiis orbata et paupertate consecta redibat,quia O
tum,nullum anticum habebat. Alia disiicultas errat, quia enutrita erat Ruth in citi tu Deorum Moab, dc nunc cirin traniit et in terram Iiniel cogeretur tenere
cultum Dei lii ael: M istud erat satis graue, quia non
erat conluetudo Gentilibas mutare Deos suos, sed eosdem Deos, quos semel colebant temper colebat, ut patet Iere. z.s Propterea adhuc contenaam iudicio vobiscum dicit dominus siliis iliaci transite ad mlulas C thim c ira C dat quoque milliae. ec videre ii iactu
478쪽
M id dissicile erat, quod Noemi erat pauper, nec videbat ut posse sustentare te, iacci ulli. Q Q patet, quia quado vela erunt in Bethlehem ivit Ruth ad col ligendum spicas in agrum, ut patet seq. cap. dc hoc visusten aretur ipsa,&Noemi:omnia tamen ista libenter se dixit toleraturam Ruth. vi veniret cum Noemi inquiem,quocunque perrexeris Pergam, id ubi in rata fueris pariter morabor, popul ' tuus populus me', α Deus tuus Deus meus: que te morientem terra suscepetit in hac moriar. Dicendum tamen quod inductiva ad hoc, quod Ruth vellet tanta dillicitia tolerare, non manifeste apparent, tamen potest este unum,oa soli E ipla Nomei te habuerat valde bene erga nut' suas: be cuna Ruth esset valde generosi cordis , voluit Cor gene- reddere vacem ipsi Noemi coitando eam quocunque x sum in stet nae cum Opus erat vicissitudine. Secundium erat, dis qilia nunc erat Noemi in magua calamitate ita pila de Divicia dc filios de expederat diuitias suasi dece annis in terra Moab M tunc cu vellet redire in terra iba, erat
Ola, in qua valde affligerent. Et quia corda nobilia Mgenero a mouent valde erga amictos copatiendo movi est Ruth erga Noemi: dc voluit ipsa potius aissigi carendo solatiis terrae suae naturalis,dc parentum cognatorum, bc amicorum,quam ipsa Noemi desolata relinquere: istanaotiua aliqualiasiam, 5 tamen ad iii, eundunt tantam diuticultatem,quatam subruit Ruth. vi patet supra non videbat ut sitis sadicere, quodlibet istorum inductivorum, nec ambo. Tertium est cur Ruth a Deo mota suerit. At istud est verisimilius, scilice Deus elegerat illam Ruth ut de stirpe eius descederet David, dc et descenderet Messias: de ad hoc infixit cordi eius magnos stimulos ut desidetaret ire in Noemi, quia alias non poterat istud completi, de sic fitiae quod Deus immittit hoibus desideria ad facien dum aliquid,& nesciunt a quo moueantur, sicut dicitur Reg. Io. de Senacherib,quando volebat obsidere Ierusalem. M timeret nimis Ezechias dixit. ii. Dc , ccce ego immittam ei spiritum,Scaudiet ni incium ocreuertetur in terram tuam: ille autem spiritus immissus erat desiderium ad redeundum in tetiam suam ut a
nunc Deus immitteret ipsi Ruth desiderium eiadi cu Noemi in terra Iuda, de dato ip maiores disii cultates distractius essent, adhuc oes illas subiret Rulla,&n sciret a quo moueretur ad desiderandum hoc, sed i
iam sentiret,quod nimis desiderabat illud.
Omora dixis Noemi ad Ruth, ecce reuersa es cognata tua ad poparum suam, ad Deos suos. QU. XXIII.
QVAERETVR ulterius, quo dixit Noemi ad
Ruth, ecce reuersa est cognata tua ad popul si iuuερ ad Deos suos, scilicet ad deos Moabitaria,cum Moabitae unum Deum colerent,scilicet Chamos: iic patet r. Reg. i ita φ Regum α' scilicet, quod Chamos erat Deus Moab. Etiam Moabitae vocabantur Porulus Chamo, dest istius dei, ut patet Nume. 2 i .M Ila. I 6. de etiam Iephte Galaadites culoqueretur ad regenti Ammon. de Moab de his, i Obtinuerat Deus tuus, ibi udixit de Chamos inquies: laonne ea quae possedit Cli mos Deus tuus tibi iure debenturiquς aute Deus iar victor obtinuit m niam cedent i stellionem, ludi. t i. iiiii essent multi alii dij Moabitarum,illa uxor Salom nis, propter quam Salomon iaciebat teptu idolo Cha. mos,inst igatet,cti et fierem templa aliis diis Moabit rum.&tra n O umigauit, de sola tactum est tes in idolo Chamos ergo erat ille lotus deus Moab. Ite cum Moabitae vocaretitur populus Chamo, qu la Chamos crat deus Moab, ita vocatentur populus aliorum De orsi si Moabite alios Deos haberenude in non vocas tur
Pulus,mii Chamos, ergo iste tolus erat Deus Moab.
Item patet aa si alii prςt Chamos essent et dii Moab,
quando lepnte imiteretur de his, que obtinuerat hamos deus eorum. loqueretur et a delii quae obtinueram alii dii .de in solii dixit de Chamos ergo solus Chainos erat deus Moabitatum , de sic non pollet dici de Orpha,l reuersa est ad deos suos. Respondenduin . pMoabite, de quilibet Gentiles colebant multos deos:
nam cum Iuppiter reputaretur maximus deorum. tanquam pater moibus gentibus coleretur: sic et de Ap- polline, Mercurio Marte, caliis diis: de indicebamur Moabite habere unum deum, quia ille erat proprius illius terrae: alii aut erant tanti dii coes multarum gentium. Vel quia sorte ille deus reputabat potetilior OLbus aliis diis, de vocabatur singulariter deus Moabit rum Sc sic patet de Philisthinis qui multos deos colebant s. Dinoni. Ree. s. Et Ailarothi Paral x. de r. Reg. 3 i. de Beelzebub Reg. i. Et tamen specialiter,& p excelletiam vocabatur Dagon deus Philisthinorum, Milli attribuebant Philisthim oia bona sua. sic patet qii obtinuerunt victoriam de Samsone: nam iecerunt magnificas hostias deo sito Dagon , dc dixerunt, tradidit
deus noster Samson inimicum nrm in manus nostras: Iudi. 16.5 victoriam, quam obtinuerunt de Iiraelitis,
ipsi Dagon ascripserunt, quando capta est area dei in bello, ideo ad reuerentiam mastra positae ii arca Deil istaei in templo Dagon quali ipie cepisset ea viribus i. Reg. s. etiam quando occisus est Saul in bello. Ac filii sui iugatusque est populus, ascripserunt Phili illi. ni victoriam istam Dagor ideo in templum Dagon po i
tum est caput Saulis i. Paral. 1 o. Sic ergo apud Moabibias eis multi dii quorum praec: pnus ellet Chamos, ideo vocabat ut ille jecialiter deus Moab: tarum, qua- ii ipse lotus esset. Et ob hoc Salomon ad instatutam uxoris suae Moabitae lolii in fecit templum Chamos idolo Moabitarum, te ipsi Moabite uobus Chamos vocabantur populus. Et Iephte loquςns ad rege Amon de Moab, de iolo Chamos locutus eii quia tam e multi alii colebantur dii in terra Moab, dc omnes illos colebat quilibet Moabita tecte dictum est, quod Ocilia
reueria suerat ad deos suos. Quare 'ab diait tot verba Noemi. Quaest. Xx IIII
QV AE R E TV R ulterius, quare Ruth dixit tot
verba ad Noe ini, scilicet,quocunque perrexeris, Pergam, ubi morata sueris, pariter moraboc, dcc. quia unum eorum suificiebat ad ostendendam in tenui me
Ruth. Respod et Rabbi salomon, re alii Hebraei. quod is lς sum res potiones, quas faciebat Ruth ad dicta Noenai. Pro quo sciendum, et da cum ipsi Hebrςi, et qriali- Nota daquis de Gentilibus conuerit vellet ad Iudailianim, adi Noemi acanda erant ei omnia distici a legis ut videte t. an el. let conuerti, α postea non poeniteret cum se cile conuersum: sicut volentibus ingredi religionem pros nendae sunt d: iscultates religionis. H iciat quid periit. de ad iis c d idunt quod I cuuit Noenua Ruth qua Qie dii Erultates legis an vellet tollerare illas. Prina
erat, i m non licebat Iiraclitis peregrinari extra terrari suam linealiqua caula necellaria, de tunc diai: Ruth, ego seruabo hoc quia non ibo ad aliquam terr in , ii si ad quam tu iueris. Secundia ui d. c: te erat, quo mulieribus Iliae litis non licebat morari cum aliquo viro . nisi dilem mariti illarum. Et dixit Ruth, ubi uim rata sacris morabor idest, tu es vidua sicut ego, dc ubitu morata sueris ego morabor de ite non sa ana contra legen Tertium erat,s Israelitae tenebIntui ruire legem a Deo datam.que contincitat.6i3.praecepta, dc Ruth dixit populus tuus, populus meus, uacit. c O faciam sicut populus tuus, scilicet, quou licui illi custodiunt illa praecepta. ita ego custodiam illa. Q a tum erat, quia Laelius non licebat coloe pl. um a
479쪽
Deum, nisi situm, Ec nunquam idola: de dixit Ruth PDeus tuus, Deus meus, s ipsit in solum cola. Qumtu
erat, q)prςuaricantes le em inter litaelitas asticieban rur morte, tuq crat quadruplex scilicet combustionis iugula Onis lapidationis, de si angulationis vel suis en
i s. dc quantum ad hoc respondit Ruth, dc dixit quae te terra in orientem iii ceperit in hac moriar, ibique locum accipiam . id est quacunque morie tu morieris, hanc ergo rati ter sui: inebo. Sed dicendum, quod hoc non multum conuenit, quia si iste essent rei ponsiones Rulli addorta Noemi ponerentur etiam dicta Noemi, i ea noli ponuntur. Secundo patet, quia aliqua illorum .s: ctorum coincidunt cum aliis. Nam in
in F A R ET V R. an Ruth peccabat dices, Deus
tuus Deus meus. quia videbatur dicere, quod
quicunque est et Deus Noemi ille esset Deus eius octamen hoc poterat esse malum, scilicet. ii Noemi a ciperet aliquem Deum gentilium in Deum. et Ruth acciperet illum eundem ita lacu. Rei pondedit i pilia propositio potest intelligi dupliciter: uno modo quod Ruth acci rei in Deumquecunque acciperet Noemi. Alio modo Q acciperet illum, quem nunc habebat Noemi. Accipiendo primo modo videbatur cile peccatum,quia poteres Noemi acciperem Deum tertio couic id ut omnia quia illud eli de obseruati ne G aliquem, qui non estet Deus, de non debet aliquis po
gene tali totius legi, dc ultra totam legem non :unt
aliqua pnaecepta, quae Oporteret distingui inter te, nec distinguatur alia quatuor a tertio de in diistinguuntur. Tertio patet, quia itante hoe aliqua illorum tunt ad qno recte retronderet Ruth: natu diceret Noemi lienebatur Israelitae ad obteruanda omnia praecepta le- sis , dc re ponderet Ruth: populus meus, populus tu',
non erat conueniens rei pontio, quia non erat ad Pr
potitum. item cum dixit Noemi, utasti volunt. .r in lege erat pro praeuaricatoribus paena mortis quadruplidis, non erat ad propolitum responsum Rulliae. que te terra morientum receperit, mea moriar, ii, que lo- cuin accipiam sepulturae. Etiam citin diceret Noeminere fidem sua in potet late alterius, quia ille poterat errare, bc error periculosissimus eii in side, eo quod fides eii fiundamentum omnium virtutum merito arum,cum ii ne ipsa impo: libile sit placere Deo, ad Hae rides eribrae. ii. Et hoc verum est, nisi sorte Ruth certasti me sundamen consideret, quod Noemi haberet rectam fide: oc non variaret illam quia tune poterat credere id, quod illa credebat: quia sic etiam est apud nos: nana simplices per sie non rois ut peruenire ad omnia, quae in fide sui cognoscenda de dependent ipsi a sapient abus, scilicet, quod ipsi credunt ea. quae sibi satientes denunciant cacredenda. si aut accipiatur so in a. sq, Ruth diceret, pille qui nunc erat Deus Noemi, esset Deus eius, mani- p non licebat mulieri secundum legem Hebraeorum H setium est, quod non peccabat, scd recte agebat, quia
habitare clim aliquo viro, nisi et maritus suus, non erat conueniens re potitio, scilicet ubi morata tueris Pariter inorabor, quia poterat esse quod Noemi non accipcret viru .ec Ruth acciperet , de sic non deberet habitate in eod in loco. Sexto patet, quia si Noemi
inten ebat aenunciare ipsi vii, dii licitia legis solium
nodenuciat et ei, niti illa quae etsi id ilicilia ipsi Ruth, dc tamen primum ipsoru quod propolitisne dicunt scilicet, quod nolicebat laetitis ire extra terram lirael
sine causa non erat dii laesae ipsi Ruth. Nam cium itini appNoemi deiecit ut et parentes, cognatos, amicos, , dc natale tolum, ut vetiti et in terram lirael, non de ii- deraret ire ad alias regiones extra terram Israel. Di
per hoc dimittebat idolatriam, de traiibat ad culminueri Dei. Et illud intellexit Ruth. D cenduni cm mu non peccauit in hoc Ruth, nec se exposuit periculo, quia mouebatur a Deo, de qui spiritu Dei aguntur. hinii, Dei sunt. ad Ro. 8. quod autem Ruth ad dicedum
hoc. oc redcsidia ni in tetrant Iirael numeretur a Deo declaratum ivit supra in quadam quatit i. a. Se cundo patet quia Ruth sciebat etiam vel saltem credeba quod non mutaret illum, cum Iudaei nunqua colerent alium Deum nisi unicum celestem, qui sine id Hio, d representatione est: potis limum in nunc re-ucrteretur in terram Israel. ideo citin Ruth dixit ipsi
Noemi r Deus tuus Deus meus non posuit se sub di cendum ergo. φ non dixit Ruth ilia ad respondendu I bio, sed determinate elegit Deum tiraelitatum in
ad talia dicta Noemi qualia illi dicunt inrercidi ite, ut supra posita sum: sed dixit haec adollendendunt intentionem suam: nam Noemi aduersabatur ipsi Ruth in suadendo ei, P reuerteretur ad suos. Voluit autem Deum, quia sciebat quod illum colebat Noemi, dc ad illius terram ibat: dc nulli alius erat praeter illum, urulle coli Pollet. ostendere quod voluntas sua determinata erat ad enadam cum illa, de ad hoc dixit multa, quae sui licienter ollendetem intentionem istam, de iuerunt aliqua i sorum ad respondendii duobus dictis Noemi, scilicet, ea reuersa eii Oignata tua ad Populum suum. de Deos scio vade bc iii cum illa. Dicendo autem ista significabat Oinnino non te diuidendam ab illa, quia iret ad quemcumque locum illa iret, do maneret in qu
cunque loci, ilia maneret, bc moreretur in terra in curae dixit Ruth, quae ima te morientem susceperit ut moriar. et s. XXVI.
ae A ER E TVR ulterius, quate dixit Ruth, qterra te morientem iiis perit, in ea inoriar:
Rei pondendam quod Ruth, ut dicium suit supra, iii tendebat ire cum Noemi: de quia Noemi militebat
valde, quod non iret cum ea, i cessaret iam insit lecta dixit tibi, quod iret cu ea, bc non seperaretur ullo mo qua illa uepeliretur. Et respondet etiam ad illa dicta K ab ea niti pct morte, cum ait: quae te morientem ter.
duo. Nam cum dixit Noemi, et reueriasuerat Orphaad Deos tuos,videbaturannirer quod etiam reuerteretur illi . N ait Ruth: Deus tuus, Ueus meus, scilicet nolo redire ad .ilios Deos quos prius teneba. Et citui
dixit, reucrii eil ad populum suum innuebat, quod reuerteretur Ruth etiam ad populum ilium: de ad hoc dixit Ruth quod nolebat, sed quocunque iret Noemi, illucuet Ruth: xli moraretur Noenu. ibi in raretur Ruth de populus Noemi, esset populus Ruth.
ideo eundo ad populum istaei qui erat populus Noemi videbat ire Ruth ad populit ictu. Et Amagis c firmanda coclusit dicens: quae te terra morietem suscepctat, i motata. ab que locum ac Piale Pulturi. rasusceperit, in ea moriar. Et iterum: hcc nihi d minus addat , ii non iola mors me dc t c paraue rit. Et quia Post mortem adhuc poterat esse aliqua separatio, dixit Ruth, quod etiam tunc non separaretur, quod in quacunque terra moreretur Noemi bimor retur Ruth. Intendebat enim Ruth quod cimi ipsa esset umencula, d Noenai esset senectute cons , cia: c: quod naturali via prius moreretur Noemi, dc tud ipsa expectaret ui loco in quo moreretur Noemi , ut
ibi ri moreretur, de sepelireturcii illa. Et dixit hoc ad si gnificadia ui poli morte lua no faceret Ruth deportori ossa sita in terra Moab ut sepeliret inter cognatosi uos
quia ista fuit coluetudo G tau otii in a Pticipio. y qui
480쪽
erant de eadem cognatione, sepelirentur in eodem to Aco, siue sepulchro: dc putabant hoc estes bri uniunt: Et siquis no post et seret iri in sepulchris maiorii iii
rum , putabatur esse inmitiinatum e unde Abraham emiturum in ius sepulchri, ut sepelireturi pie inco,& tota cognatio tua: Gen. a 3. Et ibi sepeliebant ut ratres de lilii,de matres. Nain code sepulchro fuerunt sepulti Abraha 5 uxor sua Sara, de filius suus Isaac de uxorei' Rebecca, de nepos eius Iacob. de uxor sua Lia. n. q. M in nondu venerat ritus iudaicus, sui a non
erat data lex, ted Abraham coicabat inter Chananeos: nec differebat ab eis, nisi in iide, de in quibusdani operibus,que sine lege essent ergo sic etiam erat iniet Chananaeos, quia non haberet Abraham dii inclum morem ab omnibus licibus sui temporis. Et illud et Broilea Obs ruatum est apud omnes tu scos, pquilibet lepeliebatur in sepulchro patium ii minoi parcia. Reg. t 7. 5c 19 dc in multis locis. 5c ceniebatur ei te magna pccna, id intortunium, q) quis non sepeliri posset insepulclito patrum itiorum. Sic patet de viro, qui venit ad prophetizandum contra altate Bethel Sc tui strat ei Deus quod non comederet, nec biberet in Bethel: & quia comedit &bibit, pr nunciatu m est ei a
Deo, et cadauer eiusno insertetur insepulchriimp a suorum,3 .Re. i 3. Si tamen non erici coluetudo
gnarum 'puin no BOOZ Dixit , Ruth M oabitis ad iocrum tuam : Si iubes vada in agrum, & colligaspicas, quae fugerint manus me pendium ubicunque clementis in me patris familias reperero gratiam. Cui illa respondit: Vadesilia mi. Abiit itaque, & colligebat spicas post terga metentium. Accidit aute ut ager ille haberet dominii nomine BooZ, qui erat de cognatione Elimelcch . Et ecce ipse veniebat de Bethlehcna : dixitque melioribus: Dominus vobiscum. Qui responderunt ei:
omnium sic sepeliri non iudicaretur intortunium ie-peliri extra sepulchrum patris, oc sic ellet conitietudo
apud Moabitas, de alumina tetra erat Ruth , 5 apud . .
omnes gentes, ideo sorte Ruth quado moreretur vel . C Benedicat tibi dominus. Dixitque Booziu
let quod cadauer ilium Portaretur in terr in M' b; uelit, qui mei loribus praeerat: cuius cis liac di
puella 3 Cui respondit: Haec est Moabitis,
quae venit cum Noemi de regione Moabitide,& rogauit ut spicas colligeret remanentes, se ilicias messorum velligia, & de maneusque nunc that in agro, de ne ad momentuquidem domum reuersa est. Et ait Booz ad Ruth : Audi filia, ne Hidas in alterum
Atamen tantum diligebat iplam Noemi, quod seli eius sibi iudicabat este sepeliri cum illa quam quod cadauer suurn reduceretur il terram suam: ideo dixit, quae te terra morientem iiii ceperion ea motiar, ibiquel uin accipiam lepulturae. zuare redeunte Noemi in Bethlehein mulierei vilii dicebant:
Q VAPRCTVR ulterius: quare redeunte Noe
mi in Bethlehem mulieres urbis dicebant : Hec est ita Noemi. Resipondenduin, quod duplicitet potest responderi. Primum, quόa illa latera dupliciter legitur: nam doctores nostri, ut communi ter legunt deprimendo eam, Sc tunc est modus congaudendi, vel respondendi: Quod sit modus respon cedi patet, quia cum fama magna esset in urbe de ad uentu Noemi dicerent aliquae, testista, quς venit de qua est fama: de respondetur.haec est Noemi illa. de qua multate serebantur quado erat absens. Si legatur ver modum cogaudendi est sensus, quod veniente tibia mulieres Betule hein congaudentes de aductu eius, dicerent: haec est illa Noemi, scilicet cuius aduentum praestolaba inur. Alio modo est sensit quod legatur admiratiuE, M sic legunt Hebro, ichaec est illa Noemi, idest nunquid ista eii illa Noemi, de qua tantae laudes serebantur, Sc quae la felix quondam iuit, dc nuc pauper,de ibia reuertitur. Et ille l)nitas est latis coimem es, quia cognita erat felicitas Elimelech, de Noemi mis Bethnhem: quia de nobilioribi eius erat. Et nunc
cognoscebatur eius calamitas de qua omnes admira bantur . sic patet . Reg. 9. ubi ponitur Iezabel, quod a canibus comesia est manete capite,dc ita minitatibus manuum, M pedum,& videntes iunc stupebant,de dicebant : Haeccine est illa I abel, quae ad tantam prin1 bcritatem fuit, M ad tantain calamitatem deuenit 'Lt hoc etiam consonat verbis Noemi dicentis, non metis me Noemi, idest pulchram, sed Mara, idest,
amaram, quia valde amaritudine me replevit Omni- tem.
Alph. Tost. super lib. Rutha erunt ad collietendum, nec recedas ab hoc timum , quod illa litera dupli. D loco : sed iungere puellis meis, & ubi iraeliasuerint sequere. Mandaui enim pueris meis,
ut nemo moles us sit tibi: sed etiam si iiii ris vade ad sarcinulas, bibe aquas, det quibus de pueri bibunt.
Dat autem vim. Descripta est in v xcedentibus Ruth conuersio: hic describitur crus virtuosa conuersatio: de quia inter omnes virtutes humilitas tanquam sundamentum est, primo agitur de elii, irimi ilitate, Mdiu: imit in quatuor.Et primo pomnit ipsus Ruth huE milis actio: iecundo in a ad honestatio ibi. . cidit autem . Tertio eius pro beneficus zratitudo ibi.Q cadetis. Qiario eius in actionibus ioiicitudo ibi. coirebit ora ordo it contin xi. Il. I.
VAE RETVR circa prinuina an ea, que habe α tur hic sint cotinuata ad Pr cedentia,& an sint facia immediat E post illa, vel interiecto aliquanto torore. Ad primum dicendum, q tinuus Ordo est, ita pra agitar de ad uetu Ruth cu Noemi in terra iliael. hic aut agit de his, q fecit Ruth post a luit in Bethleheribe terrae ibi acu quo collegit spica, in agro B a.