장음표시 사용
51쪽
n1 arit. Quae omnia ab ineuntis seculi Christiani noni auspiciis usque aes ararium DCCCXXXIII, quo rebus humanis ereptus est Al-Mamon, Corati gQrunt, laudes honorum omnium commerita, licet superstitio et Dautia victs ringeret. Supra enim iam Tahiddim cuiusdam bovinam retu-limias vocem: feri non posse, quin Deus certas de AI-Mamone po Mar
meret, quod sesentiis philosophicis introductis Mutammedanorum pisrarem rnIerpessaverit. Id enim mirandum non est, cum philosophiae Ope iriConditum legis Coranicae opus suis coloribus denudatum ipsis
ditialiam med anis miserabile, et philosophiae opera comendum ornandum que Esso visum fuerit. Unde non reiiciendi, qui, externa tantum simu- Iatiorio doctos inter eos viros Coranum recipere statuunt; cum Certum
sit, riori praesentius aduersus superstitionem remedium esse philosophia Et hae verae philosophiae Saracenicae origines sunt, quam sub Al-Mansore Conceptam, gestatam in utero sub Rasludo, editam in lucem sub Al Mamone esse, dicta demonstrant. I. VII. Quae inter Arabes eruditionis omnis, et philosophiae inspeCie, semina ab Al-Mamone sparsa erant, ea nec sequentia tempora suppresserunt, sed incrementa coepit, et ad maturitatem properauit seges iucundissima. Tantae enim emeaeiae fuit Al-Mamonis exemplum apud Chalitas Saracenorum complures, ut ad eius imitationem laudabili gelo exardescerent. Et erant quidem nonnulli, qui quod vel animo erant in-Crtes, Vel armorum amore occupati, parum de literis cogitabant, at sumre Xerunt tamen alii qui intercidere florem eruditionis passi non sunt, sed augere eum indies et promouere disciplinarum studia sategerunt. Inter hos principes maxime notandus nonus ex Abbasidarum familia Cha
lisa Haro1Macicus, vel V athekus Billa Abug Iaalar, anno Hegirae CXXVII, C. DCCCXLI, imperio potitus Is enim teste ELMACINO amabat poem eamque remunerabatur, et in plerisque negotiis suis ALMmo
nem imitabatur. Ad cuius exemplum non elegantiores tantum literas
promouit, sed et philosophiae atque disciplinis mathematicis honorem habuit, fouitque liberalitate principe digna philosophos et mathematicos,
Praecipue astronomos, quorum semper magna inter Saracenos fuit existimatio. Produxere eius tempora Al-Hasanum celebrem astronomum,
cuius librum de mansionibus lunae memorat AB ULFARAI Us . Hunc in
kὶ Conserendus hie Bavi a Dict. T. IV. art. TAEthn N. p. et s. qui inter Christianos quoque Titheddino smiles inueniri doret id quod etiam indignatur Poeocatus specim. hist Arab.i i M. Et ille quidem recte notat. philoso phiam superstitioni ei ieiendae recte adhiberi. st eam reue attoni interduin obesse . aeutius ouam vel ius disputat, et a scepticorum quoruncam, quibus hoe loco sauet suo inore Baylius, iube illitatε ad νεξ um philosophiae usum principiorum e dentiam debito gradu modoque se. Pentem inepte argumentatur. l Cons. Ηox et vox a. Ηist. eeeles see lv. sed . I l. p. 6 2. cui tamen viro ae rate docto et in historia orientali versatissimo, errores nori. nulli h. l. eκcidere. Nam et salsum est. Not vlaeeelum ante Aharonem Rassidum ponendum esse, eum hie multis an e illum annis floruerit et Agarenorum prineem a Zonam adit ictus non pro anonymo . sed pro Al . Mamone haben- duri et Leo cum diseipulo non confundendus erat, sed veniam damus petimusque x illim. m) L. it. α to. p. 446. no A avx sana ivs p. asa. Vols vll de scient.
52쪽
in prineipum Saracenicorum serie excepit frater Glasar Abulladius Mure-wakhilus Alalla, qui coepta a fratre, nec absoluta ob imperii breuitatem, persecit, eruditorum labores adiuuit et remuneratus est, et heneuolentinsimum se viris doctis praestitit, natura dotibus ad id instructus. Teste enim ELMAci No ' natura fuit muniscus. liberalis, valde ben*nus,
et suaviter cum fuis conversans. Cum Chalifatum fuν cepisset, sustulit
tentationem ab hominibus et ordinatus fuit mundus. Floruerunt eius tempore viri excellentes, docti, literati. Quo loco per doctos philosophos intelligendos esse, ex opposito satis patet, et supra iam monitum. Quae turba eruditorum eo tempore magno numero florescens miranda non est, cum ex schola Melaeli et Honain integra sere agmina virorum eruditorum prodierint, qui Graecanicam philosophiam et medicinam ab his magistris didicerunt. Supra enim iam notatum, et ipsum Hominum et filios Dauidem atque Isaacum non docendo tantum, 1 ed et vertendo et interpretando scripta Graecorum philosophorum et medicorum, philosophiae studia inter Arabes propuauisse. Maxime vero, qui usque ad hunc Chalisam vixit, Honainus notari meretur, ob versionem scriptorum Hippocratis Arabicam. Licet enim a Sergio iam consecta eiusmodi extaret versio, Syriaca lingua scripta, parum tamen illa cum eruditis probaretur, eorum suasu nouam et meliorem Horminus suscepit. De qua re ita luculenter cuncta complexus cst doctissimus RENA v DOTI vs st:
Si scriptorum Orientalium testimonio stamus, probabile est primis ALManforis et AI- Ammonis temporibus Hippocratem Arabice redditum fulse, sed omnibus reliquis translationibus obstruxit praelataque est verso composita ab Honaino flio Isaaci, cuius malena fuit Jub Chabria
H notauuakelio auctoritas. Is imperio praeesὸ coepit annome.CCXXXII,
C. DCCCXL VII, defustus anno Heg. CCXL VII, C. DCCCLXI, Ho-
nainus vero discipula uit Ioannisflii Masaeiae, qui vulgo Moue diacitur, atque ut historici referunt, auctores Graecos transferendos in se suscepit, quod translationes Sergii essent valde imperfectae naevisque stat entes. Tum Gabriel flius Boctiectuae medicus et ipse celebris ad hoe eum laboris exhortatus es, quo fuit tanto cum Accessu de mctus, vi verso eius omnes alias longe post se retiaverit. Plura addit hanc in rem vir praestantissimus, apud ipsum legentia. Al-Molawalieli itaque temporibus post Aia Mamonis aetatem pleraeque versiones Graccorum philosophorum mathematicorum et medicorum Arabicae debentur, ex quibus Latinae ct Hebraicae postea consectae sunt. Praeter Hona, num huius principis aetate floruit etiam Alliendi, quem Alchindum Occudentales nominant, magnae famae philosophus, de quo tamen infra pr lixe
mathema . st XXXIV. f. s. p. s. qui vero. et eo duce HO MANNus in Levito. alii ni enimis eum aet te deprimunt in See. xl eoli cantes. Dictus est Muliammedanoruin Euia elides.s L. II. c. I . p. Is .pJ L e. apud Pallai C. Bibl. Graee. Uol. r. p. 8 4. Conterendus cuin eo Faxa Motus si Lmedie. P. I l. r. io. ωm. eons WoLν. Bibl. Hebr. P. l. p. i g. ex his supplendiis Ilvam iva de elatiε interpretibus e Il. p m. acii. qui hanc Hippocratis versionem omisit.
53쪽
DE ORIGIN. PHILOS. SARACEN. 4r
liNe et ex instituto dicemus, videndus autem, qui eum in compendio lauriat ABVLFARAI Vs , qui et hoc narrat, paulo post Alliendii tempora Arabiam quendam Christianae religioni addictum, nomine Κostam phil sophiam, quam a Christianis didicerat, in Syria profestum suisse, tumulae Erahi consedisse, et philosophiam versionibus suis iuvisse ; quo do- etore Graecanica philosophia inter Arabes haud parum promota est LNec infeliciora literae fata sub Saracenis habuere seculo Christiano deciamo. Cuius initio rebus Arabum praefuit decimus octauus ex Abbasida-xcim familia Chaliis Iaasar Abulladius Murtadirus Billa, quem Viros eruditos honorasse et promouisse cum ipse eruditus esset, historici referunt.
Teste enim ELMA INO : Poeta fuit eximius, atque eloquens, a ctor similitudinum quas ipse excogitauit, quarumque nemo ante eum exemplum edidit. At poesis rationem habebant eo tempore Arabes, non solum ob carminis elegantiam, cui a primis sere temporihus erant addictissimi, sed ob morum quoque praecepta, quae in iis repandebam
tur. Vnde ex Saracenorum consuetiidine poetae horum temporum suo
quoque iure ad philosophorum subsellia reuocandi sunt, eo quod plerique de moribus fuerint philosophati. Medio vero seculo isto vigesimus Ab-hasidarum Chaliis Alimed Abul Abbas Arradis Billa talem se eruditis praebuit, qualem esse Al-Mamonis successorem decehat. Teste enim ELMA INO muniricus fuit, et liberalis, eruditus et poeta magnae eloquentiae, et gaudens conversatione et praesentia eruditorum, ac multis virtutibus praeditus. Talis cum princeps esset, non desuere, viri sub eo docti, et praecipue philosophi, qui inaesessa industria phil sophiam eXcolebant, eamque publice docebanti Inter eos fuit Matthaeus filius Uunesi, de quo A avLFARAIvs narrat: 'squam inaeademiis fiaticis sudiorum cavsia Disset versatus, inter Arabes eum consedissse, et arris logicae peritum, scholas dialecticas habuisse,
eamque artem explicuissse, saepius eundem sermonem repetentem, cum ipse propositum esset docere, et, ut inredigeretur, incere. Paulo post
inter principes Saracenicos magno literis ornamento et patrocinio fuit Saliuddaula, Cuius integritatem, henignitatem, munificentiam, eruditionem , et heneuolentiam viris doctis, imprimis poetis et philosophis, praestitam magnis laudibus scriptores historiae Saracenicae extollunt. Ex
quibus ELMAc ivvs ita de illo: Rex fuit strenuus, reuerendus, eruditus, valde iustus et beneficus, ae religioni addicti mus. Eratque habitaculum eius onagoga virorum doctorum, et aula domicilium liberalitatis , et receptaculum eruditorum. i. e. philosophorum) aeponarum nec quisquam ab aula eius recessit, quin benignitatem eius
54쪽
O PER. IL PARS I. LIB. III. CAP. L
laudauerit. Erant autem in aula eius multi poetae, et inter alios quoque Mutenauis, qui in Diaeano suo septem de eo habet carmina, item Abinactus ΛMawas et Chalidaeus, ae Abusarhus Albagas multique alii: quin et ipse quoque bonos fecit versus. Non autem solos poetas nutrivit principis huius clementia, sed philosophos quoque fouiteκ Messiachi et Homini schola prodeuntes , inter quos celeberrimum tunc nomen consecuti sunt Alfarabius, Asellii aliique insta plenius describendi. Diuisum iam tum erat Saracenorum imperium in diuersos Chali latus siue pinei patus et orientalibus quidem Saracenis, Asiam incolentibus imperabat Neppi Salsuddaula, Africanis in Aegypto degentibus Casurus Achstidaeus, qui reliquorum aemulatione accensus, non remissiorem se in Huendis philosophis et eruditis quibuscunque, praecipue poetis, praestitit. Teste enim ELMA cINO : Vocavit in aulam suam Diros quosque doctos, et insignes ac poetas et inter ceteros Mute-ODin. Iisdem vestigiis institit exspirante seculo Christiano decimo et exordiente undecimo, vigesimus septimus Abbassidarum Chalisa Abdalla
Abucasiimus Murtadis Billa, quem non religionis tantum peritum fuisse, et studiosum do torum virorum, sed et pium et proborum amatorem, strenuum, benignum, et egregios etiam versus componentem, testis est
ELMA cINVs ' Nec aliter se gessit filius eius Ahmed Abbul Abbas Mustadir Billa, quem simili modo viros eruditos dilexisse, et disertum lingua suisse, ELMACI Nus - scribit. His moribus cum per tria sere secula essent Saracenorum principes mirum non est, diuiso in diuersos principatus Saracenorum imperio Chalises etiam reliquos his vestigiis incessisse, qua de re passim agit Elmacinus in his annotandis satis curiosus, cuius loca laudat statumque literariuin sub hac gente paucis delineat I o.
HEN ICVs HOTTINGERus L qui videndus. Nec cessauit inter
PH Hia Saracenos eruditionis gloria, sed philosophiae quoque honor suus com . .isti, donec ad finem properante seculo decimo quarto Christiano Turi ori mur ille famosissimus, quem plerique Tamerianem appellant, innumer hili copiarum aceruo totum sere Orientem hostiliter inuaderet, et torrentis instar , bello , rapinis , caedibus , flamma cuncta inundaret, sub quo armorum strepitu tristissimae Orientalium Musae conticescebant, vel de securiori nido dispiciebant, non ad Persas tantum, sed ad Tartaros ovoque Scythasve aufugientes. Persarum enim gens, literis semis per dedita, ne tune quidem maiorum vestigia deseruerat, et tum elegantiora historiae ac poeseos, tum seueriora plutosophiae moralis et astronomiae studia coluerat. Illius exemplum esse potest Chondemiri, histarie Persae, historia universalis nonuum edita; meseos nobilissimum illud rosarium perscum cuius intra dabimus epitomen; astronomiae specimen
55쪽
DE ORIGIN. PHILOS. SARACEN. 43
κhiticit scriptum astrono cum Suaeh Golii a Io. GRAuro editum. NEQUE Obstitisse Mytharum serociam, quo minus philo platae et matheia si opetram darent, Olog Belgi principis Tattarorum, Timurisque nepotis CNemplum, tabulaeque eius geographicae a laudato G Av Io edi- taci lisCulenter demonstrant. Multum vero ad decrementa literarum
Coritolere arma Turcarum, quae Saracenorum imperium euerterunt,prithiriamque reuorauerunt harbariem; licet recentioribus temporibus m
iis tenebris prodire et ipsi ausii fuerint, de qua re vero hoc loco nihil cliCericliam, ubi Saracenorum historiam philosophicam scribimus. Εκ hoci Dreui historiae philosophicae inter Saracenos cultae compendio mantis festiam est, ab Al-Mansoris aevo, maxime vero ab Al-Mamonis temis Pore, honorem literis omnibus, et philosoplatae quoque suisse habitiam, nec defuisse, qui barbari ei se opponerent. Sed et publicae eru- littoriis sedes scholaeque non desuere Arabibus Asiam incolentibus, in X Mnra. quibias mathematicae et philosophicae scientiae iuuenibus tradebantur. Et nascentibus quidem inter Arabes literis et philosophia priuatas magis quam publicas scholas habuisse viros doetos, vix dubitandum est, cum Honduin locum certum sedemque fixam accepisset eruditio, licet passim consedissent viri eruditi, qui iuuentutem docebant. Quod imprimis Christianos fecisse Graecae literaturae gnaros, eosque ex scholis suis Muhammedanae fidei alumnos non exclusisse, Mesuehi et Hormini exemplo supra memorato constat. Sed principibus Arabum in studi rum patrocinium Conspirantibus, omnino credibile est, surrexisse quoque scholas et collegia publica, et praecipue Al-Mamonem, qui eruditorum et philosophorum societatem in aula fouebat, eiusmodi collegia in praecipuis imperii sui urbibus excitauisse. Certe Basorae eiusmodi doctorum virorum collegium floruisse, quod Homin offendit cum illuc appolleret,
testis est AavL FAR A ivs ε, scribens: Diu is Baserae substitit, ubi quosdam reperit in variis scientiis doctos, quibus se adiunxit, atque operam colloeavit. Coetus isti societatem inter se confantes ac Anc ra amicitia coniuncti, in sancititatis, puritatis ae sinceritatis studio coaluerunt, atque inter se sectam constituerunt, quo viam ad confe- quendam Dei beneuolentiam propinquam se reddidisse aurumant, dicem res restionem Ista miticam pollutam esse, et mixtam erroribus, nec
ablui et mundari posse, nis philosophiae ope Sed in aliis quoque
urbibus eiusmodi scholas doctorumque collegia fuisse', facile euinci eκ scriptoribus Saracenicis potest. Bocharae enim, Tartariae quidem Urbe, sed in confiniis Persiae sita, scholam fuisse, in qua in literis enutritus est Avicenna, testis est AavLPARAIus qui et de Yunctio supra dicto, quem dialeetaeae laude eXeelluisse scripserat, addit, cum ex me lis Dirtanae fuisse, ibique educatum in schola Mar Mari L Vt taceamus
56쪽
PER. II. PARS I. LIB. III. CAP. I.
Christianos Libani montis incolas, quos ex supra dictis notum est artium et scientiarum scholas habuisse, et prodiisse ex illis viros philosophiae quoque laude inclytos. Celeberrima tamen Musarum sedes atque literarum emporium fuit Bagdadum, quam stibi sedem regiamque Challiae Saracenorum elegerant. Supra enim iam demonstratum, in ea urbe ab initio imperii Abbasidarum Christianos literas docuisse, et philosophiae quoque et voce et scriptis promouendae operam dedisse; sed et Al-M monem, oecupata urbe, florentissimam ibi eruditionem reddidisse, et conduxisse undique viros doctos, qui philosophiam et disciplinas mathematicas docerent. Id quod eo satis functo itidem factum est. Seculo enim Christiano decimo medio Bagdadi docuisse Iahallat Al-Mostaufi, et logicam, physicam, metaphysicam, politicam iunioribus tradidisse, idque etiam secisse Alathi Ebn Adda versatissimum dialecticum A avi. FAR Axvs testatur. Et ex hac quoque schola tanquam ex equo Troiano prodiere philosophi magni inter Arabes nominis, Abullieitin,
ach , siue Ioannes Damascenus iunior, GaZZali aliique, quorum aliqui in ea quoque Urbe docuerunt, ut in eorum vitis narrat LEO AFRICAN Us . Quo etiam auctore ν noulinus, seculi duodecimi initium huic demum loco academiae famam et celebritatem comparauisse. Tum enim condidit VeZirius prouinciae praeses Vice-Cancellarium et Consiliarium maiorem vocat Leonis interpres voce barbara pulcherrimum collegium Bagdadi, in quod ducenta fere millia ducatorum expenderat, idque possessionibus landisque ditauit, et doti illi eos dedit, quorum re litus et prouentus quindecim millium ducatorum summam aequabant. Ita constituta aca-Gemia , seu circiter millia hominum doctissimorum, studiosorum sine dubio et discipulorum) congregati sunt, ad quos erudiendos lingularum artium et scientiarum prosessores constituit, qui eas iuuentuti praelegerent. Interque eos fuit Algagellus celeberrimus Saracenorum philosophus, magno stipendio ad subeundum in hac academia doctoris publici munus conductus, ut infra in eius vita narrabimus. Sed et hoc, auctore Leone , discimus, tantam eius academiae , professorumque auctoritatem et eristimationem fuisse, ut non tantum iuuenes undique confluerent, et diutites quoque atque nobiles ad philosophiam discendam properarent, sed et ipse prouinciae praeses haud raro lectionibus prosessorum, maxime Alga- gelii, interesset; sicque gloriam et honorem philosophorum quam maxime crevisse. Ex hac schola inim innumerus discipulorum aceruus exiret, qui absoluto studiorum stadio per omnis sere orientis prouincias
disperssi sunt, facile inde colligi potest, latisssime in iis locis philosophiam
pomoeria sua extendisse, nec mirum videri debet, literas elegantiores et philosophiam ex Christianorum regionibus extorrem nidum atque asylum inter
57쪽
DE ORIGIN. PHILOS. SARACEN. 4s
inter Saracenos inuenisse laetissimeque in Asia fuisse propagatam. Quod
si melioribus et propitioribus factum esset seculis, quibus purior et elegantior philosophiae habitus enituerat, dubium non est, quin optimo atque selieissimo philosophiae fato euenisset: at inimiis potissimum temporibus acciderit, quibus inter Graecos tantum non collapsa penitus erant literarum studia, et viκ caput paulum extollere iterum audebant, solus etiam Aristoteles dux a Saracenis in philosophia deligeretur, multum hoc obfuit incrementis philosophiae, eκ hac gentis circa illam industria certo alias euentu prodituris. Egregie tamen factum ab orientis his incolis, quod omnibus unius prouinciae scholis virum quendam egregie doctum praefecerint, qui eas regeret. Certe Na1iroddinum Tuscnsem, celeberrimum philosophum , cuius infra pleniorem dabimus notitiam, omnes, quae sub Mogulentium imperio fuerant scholas, earuinisque reditus sub arbitrio suo habuisse, teliis est AavLFARAI Us Plura quae hanc philosophiae Saraeenicae historiam illustrabunt infra adducemus, vitas praestantissmorum philosophorum Arabum enam
f. VIII. Haec inter Arabes in Asia potissimum gesta sunt, qui cum, Fara μώμimperante Chalisa Actimed Abulabbas Mutadino Allata in multas lactiones discinderentur , factum tandem est, ut noui principes surgerent, et dis asei. imperium, quod hactenus uni paruerat, in partes diuideretur. Eo itaque tempore an Hegirae DCCCLXXVII, Aegyptus ab Asiatico primcipatu avulsa, et a Muhammed Ehn Tolun nouum in his Africae partihus imperium conditum est , quod a diuersis familiis gubernatum, inter quas Saladina emicuit, tandem a Mameluchis occupatum et pristinis possessoribus ereptum est. Quanquam autem Variis mutationibus et Vlcissitudinibus Aegypti principatus erat obnoxia, quae ex Saracenica historia aliunde repetendae sunt, id quod alias lanci tum plerumque phil sophiae fuisse, eius historia loquitur; raro tamen exemplo detrimentum literae et philosophia inter Saracenos Aegypti dominos passae non sunt, sed et asylum et patrocinium inuenerunt exoptatissimum. Nam et Alexandriae et Alcairi a Saracenis gmnasia excitata fuisse constat, in quihus philosophia et humanitatis disciplinae personarent. Vidit eiusmodi gymnasium BENIAMIN TU DELENs Is cuius haec narratio ethntra urbem mistotelis, praeceptoris Alexandri, schola est . ubi put-ebra et magna structura, marmoreis columnis inter scholas collocatis. Nam di inti Kenne sicholae Disiuntur, quia eo ex toto mundo consuebant,
quo Aristotelis philosophiam addiscerent. Succinit his LEO A F R IF 3 CANVS
i) ταωs, mi plurimum debet orientis literatura,
m) ELMAEt N. L. II. e. s. p. με. seqq. edita. na Ex Tvevius Annal. T. Il. p. 47i. is eirca p9 In itinerario p. rei. Videriir autem Iu-haee tempora natus est. dae iis in absurda opinione suisse, ipsi Aristotelio a Vid. vita Saladani a Cel. Raa. ScavL- hoe sminasium exstruxisse Alexandrum M.
58쪽
M PER II. PARS L LIB. III. CAP. I.
cΑNvs V, testatus, multa ALCairi quoque admirandi operis acroateria passim reperiri, interque ea unum, a Sullano Gaurio exstructum, illa, qtιocum . a Sebmo Turcarum imperatore devicto concidit in Aeopto Mamelachreum imperium. Ivjuburbis Bria valla item esse eelebre collegium Hesen Sullani, concamerationum altitudine, moeniumque Dia-sitate adeo memorandum, ut rebellibus arcem praebuerit: porro in
suburbis Beb Hloch videri collegium memorandi operis, Mameluchi Iazbach, cuiusdam Sullani conssiarii, a quo locus Iarbachium aedifestim appelletur : Bulmum postremo suburbium pulcherrimis studiosorum
collegiis refertum esse. Haec Leo, quae ex illo repetit CONRIN-G1vs Εκ his vero aedificiis splendidis recte colligitur, nec sumtibus pepercisse, nec fauore defuisse Aegypti principes literis et philosophiae, cum regias sere opes ad eiusmodi aedificia conitruenda adhiberent: nec defuisse splendidis gymnasii is professores stipendiis amplissimis nutritos, discipulosque ad capacissimas litas literarum palaestras eruditionis et philosophiae addiscenciae caussa conuolasse. Fatendum tamen Turcarum oscitantia , armis et mechanicis operis magis tribuentium , quam scientiis, euenisse, ut valde haec literarum et philosophiae studia in Aegypto refriguerint. Sane idem LEO A IRI CANus , de Al Cairi incolis haec scripta reliquit: Mercaturae ac mechanicis artibus dant operam, non tamen loco natali excedunt. Plurimum studio lexum incumbunt, artis
um pauci. i. suamuis colligia perpetuo studiosis referta snt, exigui
tamen ad frugem perveniunt. Id quod confirmat Peos pERI ALPINI, qui per aliquot annos Al-Cairi vixit, testimonium, qui quo loco philosophiae et medicinae studium apud Aegyptios suo tempore fuerit, luculenter describit: cuius tamen Verba, ne Lectorem moremur, in fine paginae tantum adiicimus . Dilatarunt fimbrias imperii sui Saraceni sub Chalilawalido in Africa anno Hegirae XCV, et Barbariam, Maurit niam, Cyrenen, Marmaricam aliasque regiones ad maris mediterranei orasitas
sa l. e. p. ara. ε) De medietna Aeryptiorum L. . e. l. Ae. primum dieo . Cayra aliisque in i is Ahrypti. plurimos tum viros tum mulieres reperiti. qui publiee per urbem medicinam iaciunt. non ta. .men ullos existere . qui hane artem aliqua ra- . time atqtie Hippocratice faciant i quando ibi, nune non literis sed armis opera ab his popu--iis detur. Neque id quidem mirum . eum oTurearum imperio ea stens subiem sit, qui, nullis scientiarum stladiis delectantur 1 armis
tantum auro argentoque et Veneri indulgentes. D est illis studiorum meretratio , quanquam
, publieas seliolas, sue studia ipsi habeant. in
.quibus varia seientiarum genera docentur. Carri studii locum Gemelnaaar appellant. ro quo trecenta millia aureorum anno quori--pet dissipati aiunt. Siquidem ibi totius acade- iamiae sumtus ad libro . ad victum. et ad reli qua doctoribus et seliolaribus ne uaria quot. .annis aere publico suppeditantur. Extimnibus . vero scientiis et artibus. quae ibi docentur. , ea pars theologica sola apud ipsos eolitur. , quae pseudoprophetae Moham medis leges in--stitutionesque pertrinati multi siquidem pro...peinodumque infiniti sunt. qui honoris atque .utilitatis gratia in eiusmodi scientiam ineum .,bunt is in In aliis vero artibus atque stim-
..tiis perpauci sunt, qui persecti fieti studeant.
59쪽
fitas occupauerunt, inde Arabes Musteligemi diisti, id est barbari et Mo-yctimis occidentales, ut supra obseruatum. Εκ Africa in Hispaniam
transfretantes, hanc quoque regionem totam bellis repleuerunt, vique
gladii secerunt suam ' Et initio quidem, cum his terris partim Bagda- densium, partim Aegyptiorum duces, partim alii duo Chalisae, qui defecerant, Camanensis scilicet et Fessanus imperarent γ, parum literarum ibi disseminatum fuisse, silentium scriptorum satis euincit. Ast cum noua
Luntuniorum inter Saraeenos gens exoriretur, quae auctore Abul Taκis prius imperium circa A. C. clo LI deleuit, eaque breui temporis spatio ita imperii fines prorogaret, ut utramque Mauritaniam, Tingitanam a Caesariensein complecteretur, Barbariamque his et Tunetanum regnum, quin et Baeticam integram aliasque Hispaniae regiones adiiceret, meliora quoque in his regionibus harbariet squalore obsitis illuxerunt literis tempora. Nec mutationem magnopere passus est status literarius inter Sar cenos Africae incolas cum Almuachedini seu Almoliadi pontifices deui ctis Luntuniis rebus potirentur, medio seculo Christiano duodecimo Marocci aula constituta. Et quamuis hoc quoque regnum seculo sequente concideret, et tria alia pareret, Fessanum, Telensinum et Tunetanum, quorum vicissitudines et sata nostris quoque temporibus celebrata sunt, mansit tamen, si scriptoribus historiae Africanae credendum literis inter Mauros honos. Maxime vero id factum sub tertio Mauritaniae rege, eκAlm chindinorum gente Iacobo Mansure, qui literis magnopere faue hat . Eius enim temporibus debemus Averroem aliosque magni nominis philosophos, quin in Africa et Hispania nomen extulerunt suum, cum eo tempore longe lateque in occidente inter Christianos regnaret harharies , ut infra sequente libro narrabimus. Et seculo quidem Christiano nono, quo primum sere arma Saracenorum in his terris inualescere eo perunt , irreparabilem literae iacturam fecerunt, libris Graecorum tantum non omnibus, quos Vandalici furores reliquerant, crematis, et abolitis, cum ferro ignique ubique gens bellicosa, et eo tempore solis a mis Vacans, grassaretur : quod eo maiori damno euenit, cum paucissimi ex his codicibus Latina ciuitate essent donati. Reparauere tamen hane laeturam sequentia tempora, orientalium Saracenorum exemplo incitata, quorum versiones librorum Optimorum, ab Al-Mamonis tempore ad hoc seculum consectas nacti Arabes, cateruatim ex orientis regionibus con gregauerunt, et splendidas inde extruxerunt hibliothecas, quarum Usque ad recentiora tempora haud obscura remanserunt vestigia. Testes volu mus bibliothecam Fessanam et Larraclianam, qua Africae Urbe occupata ingensi xl Ronxsticus Toti T. l. e. e. Xla. pag. II. has regiones a saraeenis in Aselea Meupatas re censet 1 Aegyptum, ubi metropolis Alexandria, Aethiopiam vhi Nadauer . Astieam. vhi Caris thago . Hispaniam. vhi Toletum . Stelliam.
ubi panormum. Addit his partam Calabriae, Apuliae et prouineias quasdam Gallicas. Comserendus eum his Co Naiticius Le. dissert. a. p. 36. Suppl. XXIi p. sues seqq.νὶ Lao l. e. e. 6.rI in xM de viris illustribiis Arabiae cap. aci
60쪽
43 PER IL PARS L LIB. III. CAP. L
ingens lati librorum Arabicorum ad Gallos copia translata est, qui eum Arabicam linguam eo tempore non intelligerent, coemtis quihusdam voluminibus, potissimam eorum partem in Hispaniam remiserunt, ex quibus pollea Philippus II. Seorialensem bibliothecam auxit, qua de re videndi, qui libros manu scriptos celeberrimae hibliothecae enumerarunt . Nec hoc latum ad figendam in Africa eruditioni, praecipue, philosophicae, sedem ab Arabibus tentatum est, sed excitata quoque gymnasia atque collegia. splendidis aedificiis, prouentibus uberrimis, et docentium eruditione superbientia. Qualem academiam iuisse Marocci testis αὐτόπτηe est LEO Ap Ric Aesus, qui eam his verbis describit : Habet et Mee arx regia nobilissimum quoddam collegium, cui triginta insunt aulae. Huius medio visendae amplitudinis quaedam est, in qua publice maximoque apparatu praeo ere solebant, dum adhue apud illos literaria foreret respublica. uui in hoc collegium recipiebantur, his dabatur victus atque Destitus. Professorum alius centum, atius ducentos quom annis pro lectionis qualitate aureos accipiebat, neque quemquam prae lectioni admittebant, qui non exacti une calleret, quae ad eam artem quam prostebatur, perainere putabant. Locus ornati mus parietes habet opere vermiculato eleganti inmos, eaque praesertam aula, in qua publice semper praelegere solent. Omnes porticus, Omnesque adeo eon vexitates ex lapide depicto vitreoque compositae sunt, apud illos Metu- Dia diei solet, cuiusmodi adhuc apud Hispanos in usu est. Huius stracturae medio egregius limpidusque admodum est fons, euius murus ex marmore candido atque elaborato. Auiui frequentem quondam hiefuisse discipulorum numerum. Eodem auctore nouimus, apud Fesianos eadem beneuolentiae et magnificentiae erga literas specimina eo tempore extitisse. Adiiciemus integrum LEONIs locum, licet longiusculum, eo quod multa contineat, historiam literariam Maurorum, qua et pluto sophica comprehenditur, valde illustrantia. Ita vero ille : Sura in hae urbe duo releberrima crilegia, multis aedisciis multoque opere mussivo eleganti ma, horum omnes trabes incisae, parietes tum marmorei, tumeretaret. Sunt, quae centum habent musiola, sunt quae plura, sivi quae pauciora. Omnia autem a diuersis regibus, qui ex Marinis oris undi erant, condita sunt. Atque horum quoddam est amplitudine et elogantia admirandum visuque digni ininum, quod a quodam rege conditum est, quem illi Habu Hem vocabant. Here egregium quendam fontem marmoreum reperias , cuius I duas cupas continet. Praeter uxoque in hoc eodegio riuulus intra canalem nitidum atque elegantisinum, cuius marXιnes marmore et maiorica elegantissimae sunt eo
fructae. Tria item hic visuntur deambulacra tecta, miro artificio
e. 3. P 84. cons. HOTTtNGER. smegma orienti L. IlL P. II. p. a. et ad eccem bibL Orientalis. ea L. III. p. vo