장음표시 사용
171쪽
velitis, Empedoclem, Anaxagoram, Democritum,Parmenidem, Zenonem, Platonem etiam S Socratem profertis. Τ Sed neque Saturninus t nostrum inimicum potissimum nominem) simile quicquam habuit veterum illorum, ' nec Arcesilae calumnia conferenda est ci7 Democriti verecundia. O tamen isti pissici raro admodum , cum haerent aliquo loco, exclamant quasi mente incitati: Empedocles quidem, ut interdum mihi furere ideatur, abstrusa esse omnia, nihil nos sentire, nihil cernere, nihil omnino quale si posse reperire. Maiorem autem partem mihi quidem omnes Uti iuidentur nimis etiam quaedam affirmare, plusiqueprofiteri ste scire, quam fiant. ' Quod si illi tum in nouis rebus quasi
modo nascentes haesitaverunt, nihilne tot seculis dummis ingeniis, maximis studiis explicatum putamus' non- ne,cum iam philosophorum disiciplinae grauissimae constitissent, 'tum exortus est vi in optima Republica Ti. Gracchus qui otium perturbaret, sic Arcesilas, qui costitutam philosophiam euerteret, oe in eorum authoritate delitesceret,qui negassent quicquam stiri aut percipi posse Quorum e numero tollendus ea O Plato S Socrates: alter, quia reliquit perfectomam disciplina Peripateticos S Academicos nominibus disserentes, re
congruentes, a quibus Stoici ipsi verbis magis quam sintentus dissenserunt. Socrates autem destino detrahens in dif=utationeptus tribuebat iis quos volebat refellere. ita cu aliud diceret atq; sentire libeter uti solitus est ea dissimulatione, quam Graeci vocant: quam ait
172쪽
Jb I B E R I I. I9 etiam in Apicano fuisse Fannius: sdque propterea vitiosium in illo non putandum, quod idem fuerit in Socrate. ' Sed fuerint illa vetera, si vultis,in cognita: nihἱlne ea ergo actum, quod inuestigata seniposteaquam Arcesilas Zenoni,vt putatur,obtrectans nihil noui reperienti, sed emendanti superiores, immutatione verborum,
dum huius definitiones labefactare vult, natus est cla
rissimis rebus tenebras obducere Cuius primo no admodum probata ratio, ' quaquam foruit tum acumine
ingenii, tum admirabili quodam lepore dicendi,proxime a lac de solo retenta est: poisi autem confecta a Carneade, qui ea quartus ab Arcesila . audiuit enim Egesinum, qui Euandrum audierat Lacydis disicipuli cum Arcesilae Lac des fuisset. ' Sed ipse Carneades diu
tenuit. F nam nonaginta vixit annos: s qui illum audierant, admodum floruerun . e quibus industriae plurimum in Clitomacho fuit. 'o declarat multitudo librorum ingeni non minus in hoc,'' quam in Carneade e-Ioquentiae , in Melanthio Rhodio fauitatis . Bene autem nosse Carneade Stratoniceus Metrodorus putabatur . Iam Clitomacho Philo vester operam multos annos dedit. Philone autem uiuo patrocinium Academiae non defuit.
in t Prineipium eonfirmationis digressionem eontinet ad eleuandam authoritatem nouorum Academicorum, e quibus Philonis sententiam Lucullus contemnit. Αreesilam Sc Carneadem seditiosis civibus comparat. Prima pars similitudinis constat inductione exemplorum, quae clarorum principum species sunt, qui videntur populares extitisse, P. Valerius collega Iunii Bruti primus de prouocatione a maia gistratibus ad populum legem tulit , unde Publicola dictus est i quae lex a Murena Consule iterum fata est, itemque a M. Valerio Cosule,cum tenues a potentibus premerentur, tertio promulgata. C. Flaminius Tribunus plebis legem tulit ste diuidendo agro Gallico: Spurius Cassius Consul primus Agrariam legem promuls
173쪽
uit, ut ager Hernicus diuidereturi qui ut primam magistratu abiit, damnatus necatiisque est. Lege Liuium lib. i. deradis primae. Publius Africanus simulauit se potronum legis Agrariae, licet eam minime probauerit. Tiberius Gracchus non per seipsum Agrariam luem ferre instituit, sed adhibuit in consilium constantissimos viros, e quibus Crassus Pontifex maximus fuit, ει Lucius Scaevola iureconsultus. C. Mariux Tribunus plebis inuito Senatu legem de serendis suffragiis tulit, quae specie ipsa popularis erat. 2 Sequitur altera pars similitudinis illustrata exemplis veter um philosopborum,quorum similes noui Academici videri volebant. Empedocles Agrigentinus floruit Olympiade S . auditor Parmenidis, poeta excellens & philosophus Pydbagoreus. Anaxagoras Clazomenius Anaximenis discipulus,philosophatus est Λ-rbenis sub Callia principe, & impietatis crimine damnatus, quod solem cadentem esse diceret. Democritus Milesius discipulus Anaxagorae omnibus ingenuis artibus& disciplinis apprime deditus, sed tamen in philosophia plerunque lapsus. Parm nides Eleates Xenophanis de Anaximandri discipulus philosophiam vetitus expressit.Zeno Eleates Parmenidis auditor studiosus physicae. Plato Atheni sis in suis dialogis Socratem facit omnium rerum inscium Sc ignarum. 3 Confutat utranque partem similitudinis, & exempla proposita,Idque adissimilibus. Prima dissimilitudo pertinet ad confutandam prolata superioris similia rudinis, quod Lucius Apuleius Saturninus Tribunus plebis seditiosus valde dissimilis fuerit eorum, qui paulo antὸ commemorati sunt. Secunda dissimilitudo refellit Apodosin similitudinis, quod Democritus verecundus, Arcesilas impudens sit: itaque multum intersit inter veteres illos phialosephos & nouos istos Academicos. Proximus locus illustratur a dissimilibus. Licet antiqui philosophi ignorare se aliquid dicant, iidem tamen multa scire se confirmant. 6 Maiorem panem dixit, pro maiori ex parte, ut Tusculana quarta, Chrysippus de Stoici clim de animi perturbationibus disputant, magnam partem in his partiendis & definiendis occupati sunt.
7 Hic concessio quaedam latet, Antiquissimi philosophi fuerint Ignari:& arῆumentum a causis: a tiamin diuturnitas temporis, de subtilitas hominum, δc industriae magnitudo potuit tandem aliquando scientia aliquam Sc eruditione proferre. 8 Arcesilas cum Tiberio Graccho comparatur a simili: quod ut hie reipub. sic ille philosophiae bene eonstitutii de pacatum statum perturbauerit: atque is Arincesilas in hac perturbatione, ut causam tuam probabilem faceret, delitescebat in aurhoritate veterum philosophorum, id est, sentetiam suam defendebat eorum authoritate, quasi ipse non videretur author eius sententi sed potius veteres,de quibus ante diximus. y Respondet ad duo postrema exempla de Platone de socrate, quorum at Plato persectam philosophiam reliquit de vita de moribus, de disserendo,de natura dc renus occultis, ut docet Cicero primo Acad. ad Varronem. Socrates autem ironicas se nihil scire dixit: quam ironiam Cicero in Bruto facetam de elegantem putat: est enim de minime inepti hominis, de eiusta etiam faceti, clim do sapientia disceptetur, hane sibi prim uia detrahere, eis tribuere, qui eam sibi arrogat, ut apud Platonem Socrates effert in caelum laudibus Protagoram, Hyppiam, Prodicu, GO piam, Cateros se autem omnium rerum inscium fingit de rudem: decet hoc nescio quo modo illum. Iterat concessionem de ignorantia veterum, de Arcesilae calumniam coc
174쪽
arguit a causis, propterea quod multa progressionibus temporum Inuenta patefactaque sint. Quo loco Arcesilae & Zenonis ineptiae notantur,quorum alter omnem scientiam & cognitionem de medio tollere, alter Academiam veterem iniictis v cabulis nouis corrigere voluerit:de qua correctione lege Ciceronem Acad. primo,& libro . de Finibus. re Describit seriem Se progressionem Academicorsi ab Arcesila usque ad Philonem, ut intelligi possiit quos Academia noua patronos habuerit. ii Arcesilas erat in inueniendo Delicitamus, & ad respondendum promptissimus,& ad persuadendum acerrimus, omnemque orationis figuram Sc venustatem conabatur exprimere. Diogenes Laertius. is Lacydes Arcesilae successit in Academia, Sc in horto docuit,quem Attalus rex construxerat: qui locus dictus est Lacydium. i Elegans gradatio, qualis est apud Diogenem in vita Laeydis: qui iuuenis solus ex omni memoria Phoce nsibus I heleucii & Euandro scholam traditiit:Euandro saccelsit Egesinus Pergamenus: Esesino Carneades. is Carneades obiit anno aetatis suae octuagesimo tertio, ut ait Laertius, in quo dissentit a Ciceroue. - is Clitomachus Cartha iniensis eo doctrinae processit,ut supra quadraginta volumina scripserit, successeritque Carneadi. 7 Comparatio trium philosothorum a paribus. Clitomachus tam subtilis fuit,quain eloquens Carneades,de quam suauis Melonesus.
' Sed quod nos facere nunc ingredimur, ut contra
Academicos diseramus, id quidam e philosephis, S ij
quidem non mediocres, faciendum omnino non putabant: nec aequum essetiustam rationem distulare cum iis
qui nihil probarent: Antipatrumque Stoicum, qui multus in eo fuisset, reprehendebant: nec definiri aiebant necesse esse, quid esset cognitio,aut perceptio: aut, si verbum e verbo volumus, comprehensio, qua καI ληψιν illi
vocant: eosique qui persuadere vellent esse aliquid quod comprehendi S percipi posse inscienter facere dicebat:
propterea quod nihil esset clarius es donis ut Graeci, persticuitatem aut euidentiam nos, si placet, nominemus,
fabricemiarque, si opres erit, verba,ne hic sibi me appellabat iocans)boc licere soli putet. sed tamen orationem nulla putabant illumiore ipsa evidentia reperiri pose, nec ea quae tam clara esent, definienda censebant ' alij
175쪽
A C A D. LV AES T. autem negabant se pro hac euidentia quicqua priores fulse dicturas: sed ad ea quae contra dicerentur dici o
portere putabant, ne qui fallerentur. Plerique tam e S definitiones ipsarum etiam euidentiu rerum non improbann. O rem idoneam de qua quaeratur, S homines dignos quibusicum disseratur, putat.' Philo autem dum noua quaedam commouet, quod ea sustinere riix poterat quae contra Academicorum pertinaciam dicebatur, aperte mentitur t est reprehensius a patre Catulo: S, ut docuit Antiochus, in id ipsum se induit, quod tim bat. Cum enim ita negaret quicquam esse, quod com
prebedi posset id enim volumus esse H QAq, U illud
esset, sicut Zeno definiret, tale visum fiam enim hoc pro φαλαα verbu satis be terno sermone triuimus 'visium igitur impressum, effictumq; ex eo unde esset,quale esse non posse ut ex eo unde non esset,id nos a Zenone definitum re Vime dicimus. ins enim potest qui qaam comprehendi, ut plane confidas id perceptum co
gnitumque esse, quod e i tale, quale vel fassum esse posD Z Hoc cum infirmat rolytque Philo, iudicium tollit incogniti S cogniti: ex quo efficitur,nihilposse compre
hendi. ita imprudens eo, quo minime vult, reuoluitur.
t Expositis & exagitatis Academi nouae patronis, Lucullus antequa ad confirmationem suae sententiae accedat, deliberationem quadam instituit,an liceat disputare contra nouam Academiam, necne. Prima pars est deliberationis, quod non liceat, quae confirmatur a repugnantibus. α Altera ratio ab adiunctis: syllogismus simplex primi generis: qua elarasis it , domitione non indigendi Perceptis'euidentia sint res et Ner Neutra igitur harum desiitione G disputatione indiget. 3 Secunda pars deliberationis alteram partem contradictionis continet, Pliceat contra Academicos disputare, quae confirmatur a dissimilibus, & a sue.
176쪽
. Noe vestibulum est proximae confutationis,in quo Philon' auctoritas eleuatur, S καταληψις definitur, de qua inter Academi 1 nouos & veteres contentio Orta est. ι ψω, est visio impressa & efficta ex vero & proprio obiecto, ut eomprehcsio hominis ex ipso homine, qualis non esset ex alieno obiecto, ut coprehensio hominis ex equo neri non posset. 6 Probat secundam partem definitionis,quod iam alieno subiecto non fiat. quo nomine definitur persecta consummataque scientia,quae fit cum propriam 3e veram Se certam cuiusque rei speciem dc formam cernimus.' Hic locus videtur esse mutilus S corruptus, nec ullum crimen inconsta tiae in Philone coarguit.
Quare omnis oratio contra Academiam Asicipitur a nobis, ut retineamus eam definitionem, qua Philo voluit euertere. qua nisi obtinemus,percipi nihilposse concedimus. φ Ordiamur igitur a sensibus: quorum ita clara iudicia S certa siun visi optio naturae non detur, ab ea deus aliquis requirat, contentane fit seis int gris incorrupti ue sensibus, an possulet melius aliquid, non iuideam quid quaerat amplius. ' Neque vero hoc loco expectandia ess, dum de ' remo inflexo, aut de collo columbae restondeam. no enim issem, qui, quicquid vi detur, tale dicam esse,quale videatur. Epicurus hoc via
derit,m alia multa. Meo autem iudicio ita ea maxi
ma in sensibus veritas, si iis sani sunt, i valentes, momnia remouentur quae ob iant 6 impedivi. Itaque Slumen mutari saepe volumus: O situs eam rem quas in
tuemur, interuasta aut contrahimus,aut diducimus,
multaque Iacimus usique eo, dum assectus ipseMem faciat sui iudicij. 7 Quod idem fit in vocibus, in odore, ins ore: ut nemo sit no bum, qui non in flensibus fui cu
i que generis iudiciu requirat acrius. dbibita v το exercitatione arte, ut oculapictura teneantur, S
177쪽
α ΑCA D. Q U IE S T. aures cantibus, quis en quin cernat quata iussit in sensibus Quam multa iuident pictores in umbris, S in eminentia, quae nos non iuidemus es quam multa quae nos fugiunt in cantu,exaudiunt in eo genere exercitati qui primo '' inflatu tibicinis Antiopa esse aiunt,aut --
dromacha, cum id nos ne susticemur quidem. Τ Nihil necesse en de gustatu odoratu loqui,in quibus intexigentia es vritiosa, est quaedam tamen. ' Quid de ta- AD, S eo quidem quem philosophi ' interiorem vocat, aut doloris, aut voluptatis in quo 'A Cyrenaici solo pu- 'tant veri esse iudicium,quia stentiatur.' ' Potestne igitur qui uam dicere, inter eum qui doleat, inter eumquι in voluptate sit, nihil interesses aut, ita qui sentiet, non apertissime insaniat ' t qui qualia seunt haec quae sensibus percipi dicimn . talia sequuntur ea quae non flen
sibus ipsistercipi dicuntur , sed quodammodo sensibus,
ut haec: istud elu album, hoc dulce, canorum illud, hoc
bene olens,hoc a sterum. Animo iam haec tenemus comprehens, non sensibus. '' Iste deinceps equus e i, illicans. caetera steries deinde sequitur maiora nectes,ut haec quae quasi expletam rerum comprebensione amplectuntur: Si homo est, animal est mortale rationis partice s. Quo e genere nobis notitia rerum imprimuntur, sine
quibus neque intefo quicquam,neque quaeri aut distutari potest. ' Quod si essent false notitiae ύναιαe enim notitias appellare tu videbare ) si igitur essent bae false, aut ei modi visis impressae, qualia visa a falsis disicerni
non possent quo tangem his modo uteremurD quomodo
178쪽
LIBER. II. autem, quid cuique rei constentaneum esset, quid repugnaret,videremus 'A Memoriae quidem certe, quae non modo philosophia,sed omnis vitae usium, omne ue artes una maxime cotinet, nihil omnino loci relinquitur. quae
potest enim esse memoria falseorum s aut quia qui uam
meminit, quod non animo comprehedit, s tenet' -Τ Ars
vero quae potest esse, nisi quae non ex una aut duabus, sed ex multis animi perceptionibus constat quam si seb- traxeris, quὶ distingues artificem ab insito non enim fortuito hunc artificem dicemus esse, illum negabimus, sed cum alterum percepta m comprehensa tenere vi
demus,alterum non item: ' cumque artium aliud eiusmodi genus sit, ut tantumodo animo rem cernat: aliud, ut moliatur aliquid, m faciat: quomodo aut geometres
cernere ea potest, qua aut nulla sunt, aut internosii a falsis non possunt: aut is qui fidibus utitur, explere numeros , m conficere versen ' Quod idem in similibus quoque artibas continget: quarum omne opus est in faciendo atque agendo. Quid enim est quod arte effici post, nisi is qui artem tradiabit, multa perceperit si Constituit θέσιν totius contentionis aduersus nouos Academicos, quod aliqua sit rerum καταλεψιe : haec enim princeps dc generalis est quaestio, de qua deinceps disceptabitur. Sed argumenta Luculli, si dialecticum iudicium ad iudicandam quaestionem adhibeatur, falsa & inconsequentia reperientur. Academici noui negant vllam esse καταλιψιν , id est, firmam Sc certam perceptione vel si dicere mauis, scientiam. qua definitione nominis posita totam orationem Luculli concidere necesse est: nec enim sensius hominis, nec antinus, aut mens, aut ratio , quicquam hoc firmo & constanti genere comprehensionis percipit, sed solus deuς, qui veras& simplices rerum causas 5: formas cognoscit. In hominibus aut in perexigua est Iulius dui inae lucis stintilla, quae opinio potius quam scientia debot appellari. 2 Primu argumentum ad probadam ita ταλκ. ιν,sumitura sensibus, in quibus primae sunt cognitionis Sc comprehensionis cauis. 3 Occurrit exemplis Academicorum , quibus ἁκxmλκήιαν probare solent, ct sensus interdum fallaces & incertos esse concedit, eleuatque authoritate Epicuri.
179쪽
Remus in aqua fractus apparet & lactexus , quia pars quae est in aqua, videtur propior nobis esse, quam reuera sit,&idcirco palles renai recto aspectu in aqua continuate videri non possunt. Aqua autem quia corpus est spissum, facit ut pars remi, quae est demoria, maior videatur, & idcirco propior oculis nostris . haec quaestio agitatur a Seneca cap. 3. libri primi quastionum naturalium. s Seneca libro primo quaestionum naturalium , capite quinto,
GD C theriacae Glendent a ita a columbae.
Videntur autem diuersis coloribus distincta, vel pro ratione lucis, quae colorem leoculum subinde mutat: vel quod reuera pennae in collo sint diuersicolores. 6 Declarat inductione per species, quando & quo modo fiat in singulis sen-sbus coprehensio dc veritas. Primus locus inductionis est de oculis de aspectu. Verum, ut diximus, nulla est in his καταλ9ψie, id est scientia, quia senilis veras ct simplices reria species non inluctur, ut recte disputat Socrates in Theaeteto:nec sequiatur si sensis vera sentiant, ut veritatem sciant & percipiant, quia aliud est sentire, aliud scire. Secundus locus inductionis de tribus sensibus, auditu, odoratu,& gustatu.8 Confirmat fidem & constantiam in sensibus ab aliis causis, chimaa natura sanam & integram accessserit ratio confirmatioquo doctrinae,ut ad iudicium ocul
Vmbrae. 9 Vmbrae in pictura sunt, quibus imagines planae, solidae videntur esse,& ha
Eminentia. bere aliquem recesum: eminentia autem, qua imagines planae eminere atque extare videntur. vibicines dicuntur instare, qui tibia vel buccina canunt, qui olim in C moediis & Tragoediis varios faciebant modos,ut vel ex ipso cantu & sono periti h manes intelligerent quae Comoedia vel Tragoedia recitanda esset. AntiQpa. M Antiopa, tragoedia est Accij poetae de casibus & miseriis Antiopae uxoris Lyci regis Thebanorum. Rndromacha. Andromacha, Tragoedia Ennij poetae de calamitatibus & aerumnis Andromaches uxoris Hectoris,quae capta Troia a Neoptolemo rapta est,& postea variis modis agitata. 13 Iterat ar mentum de tribus sensibus. i Probat si liter in tactu esse comprehensionem aliquam veri. Primum argumentum a testimonio Cyrenaicorum, cuius argumenti, sicut reliquorum, una ct communis est solutio, quod licet sensus interdum verum sentiant,ni nil tamen unquam percipiunt: quia perceptio versatur circa communes & uniuersales notiones, sensus circa singulares.
u Quia tactus organum non est ipsa eam, sed aliquid subtus carnem, in quo eri senius omnium rerum tactalium:&mediu ipsum in tactu est nobis magis coonatum, quam in reliquissensibus.16 Cyrenaici philosophi ab Aristippo Cyrenaico nomen habent, qui volartatem corporis cum virtute copulauit, a Zenophonte condiscipulo resutatus. i secundum argumentum a repugnantibus.
is Transit a singularibus notionibus sensitum ad generales animi notitias a sensibus profectas, quas declarat memplis.
is Alia sunt exempla earum notionu quae persectam rei propos naturam definiendo comprehendunt. to Confirmat siquam esse comprehensionem animo & mento factam, idque a repugnantibus. Syllogismus connexus secundus, cuius assiimptio praecessit. t Secundum argumentum a circunstantiis comprehensionum.
180쪽
LIBER II. apax Tettium argumentu fallax est: memoria enim thesaurus est tam falsara. quam verarum notionu, 3c cepe falsa meminimus, quae tamen vera putamus esse. 13 Qisnum argumentum a definitione artis, quae constat ex multis praee litis varia notione eomprehensis, ut Grammatica ex regulis orthographia thimo ogiae, syntaxis, prosodiae.14 Quintum argumentum a diuisione ariis in duo genera , quorum unum εεωροπικον appellatur, alterum πρακτιων. sic Plato in ciuili scientiam in agentem dc cognoscentem partitur: quae partitio antiqua magis, quam vera est: quia omnea artes costant praeceptis & usu:praecepta aute speculationes quaedam sunt de eonte-plationes, id est : vilis vero in actione vel opere cernitur,quae est.
Maxime uer o Virtutum cognitio confirmat percipi σ
comprehendi multa posse: in quibus solis inesse etiam m
entiam dicimus, quam nos non comprehensionem modo
rerum , sed eam flabilem quoque m immutabilem esse
censemus: ' itemque sapientiam artem vivendi, quae ipsa ex sese habeat constantiam. ' Ea autem constantia si nihil habeat percepti cr cogniti, quaero unde nata sit, aut quomodo ' Quaero etiam, ille vir bonus qui sa-tuit omnem cruciatum perferre, intolerabiti dolore lacerari potius, quam aut officium prodat, aut fidem, curbas sibi tam graues leges imposiverit, cum , quamobrem
isa oporteret, nihil haberet comprehensi, percepti, co
gniti , consituri Nullo igitur modo fieri potest, ut qui uam tanti aestimet aequitatem oe fidem , ut eius construandae causa nullum seupplicium recuset, nisi iis
rebus assensius sit, quae false esse non possunt. ρ Ipsa vero sapientia si se ignorabit sapientia sit necne, quomodo
primum obtinebit nomen sapientiae deinde quomodo Asicipere aliquam rem, aut agere menter audebit, cum certi nihil erit cruod sequatur' Cum vero dubitabit quid fit extremum oe ultimum bonorum, ignorans quo omnia referantar, quὶ poterit esse sapientia Z Atque etiam