장음표시 사용
181쪽
18 A C A D. Q V IE ST. illudpersticuum ess, constitui necesse esse initium, quod sapienti cam quid agere incipiat, sequatur: ἱdque initium esse naturae accommodatum.' nam aliter appeti tio eam enim volumus esse ceuis,qua ad agendum impellimur , cr id appetimus, quod est visium ) moueri non
pote i. Illud autem quod mouet, prius oportet videri,
e que credi: quod fieri non potens, si id quod visium erit,
disterni non poterit a false. ' Quomodo autem moueri animus ad appetendum potiat, si id quod videtur, non percipitur, accommodatumne naturae sit, an alienum fitemque, si, quid ossici si sit, non occurrit animo, mhil unquam omnino age ad nullam rem unquam impellitur, nunquam mouebitur. quod si aliquid aliquando asturus est, necesse est id ei Verum,quod occurri videri.
Sextum argumentum ducitur a philosophia morali, quae propositi de arti- . bus argumenti species est, in qua Lucullus arbitratur inesse solidain & expressam sta tiam, sed falso, cum vetus illa de moribus disciplina vanis opinio nil nis gctium Arzeligione contineretur, non vllis demonMationibus, quae solae philosephis videntur efficere scientiam. 2 Probat firma & certa esse virtutu κατάλκ. x a causis: syllogism' conex' 1. Si constantia vite nnil habuit perceptι, exsapientia nasci non potuit: Sed nascitur ex sapientia: abet igitur aliquid pereepti. Assumptio prima est, quae complectitur definitiones sapientIae, ut ea sit ars vivendI per se firma,& ex praeceptis certis & indubitatis constans, qualem veteres philosophi,qui sapientes habebantur, nullam consequi potuerunt, sed a vera & recta via sapientiae procul aberrarunt. 3 Propositio syllogismi. Illustratio propositionis per species virtutis, fidem, aequitatem, sortitudinem, quas vir bonus Sc sortis maximὸ expetendas iudicat. s Conclusio syllogismi σ Secundum argumentum a repugnantibus. Syllogismus connexus tertius: Si sapientia dese, rebusque bisubiectu dubitet, non erit sapientia: Sed non dubitat. baec enim rationem visae , emque bonorum omniis perspicit GH igitur atiqua sapientia. Proposito sullosismi primo loco possitur. 7 Assumptio syllogismi ex remotione antecedentis, quae confirmatur primis causis & elementis beatae vitae de quibus Cicero libro 3, ,s, de finibus. Qui libri nobis Christianis satis indicant antiquis philoseptiis non modo ignotam fuisse
182쪽
summam beatae vitae, sed etiam primas caussas qua hominem ad bene beatisque viis uendum possent allicere. Itaque falso & suppouto sapientiae nomine vanam qua iam & impiam bene vivendi artem tradiderunt.1 Tinium argumentum a repugnantibus. Syllogismus connexus secundusi M visim verism afalso dJerem non potes , -llvi erit appetitu , Τ.ino ad bena
Sed aliquis est appetitἀι, quo impellimur adsummum bonum: Uitar πιμm verum disiemi potiat a falso.s Amplificat proximum argumentum, iteratque syllogismum conexum seis eundi modi. Cuius propositio hie est. io Assumptio syllogismi & conclusio in eadem clausula reperiuntur, sicus plerunque accidit in bonis authoribus.
-sisa vera Ant, ratio omnis tollitur, quasi quaedam lux lumenque vitae:tamen ne in ista prauitate perflabitis ' nam quaerendi initium ratio attulit, qua perfecit Virtutem, cum esset ipsa ratio confirmata quaerendo.' Quasso autem en appetitio cognitionis: qMaestion que finis inuentio. in . At nemo inuenit falsae nec ea qua incerta permanent, inuenta esse possunt: sed cum ea quae qMasi inuoluta fuerunt, aperta sunt, tum inuenta dicuntur . sic σ initium quaerendi, cr exitus percipiendi m comprehendedi tenet. Itaque argumeti
conclusio,quae es Graece definitur, Ratio qua ex rebus perceptis ad id quod non percipiebatur,adducit. ' Quodsi omniariis eiusmodi essent, qualia si dicunt, ut ea velfalpa esse possent, neque ea posset ulla notio discernere, quo modo quempiam aut conclusisse aliquid , aut inuenisse diceremus es aut quae esset conclusi argumenti fides Ipsa autem philosophia, quae rationibus progredi debet, quem habebit exitum g Sapientiae vero quid futurum in s quae neque de se ipsa dubia tare debet, neque desiuis decretis, quae philosophi vocat δογμα : quorum nullum sine scelere prodi poterit. cum
183쪽
enim decretum proditur , lex veri rectiqueproditur. quo e vitio oe amicitiarum proditiones, ct rerumpublicarum nasii solet. Non potest igitur dubitari, quin
decretum nullum falsum psit esse, ' sapientἱque satu non siit esse fallium, sed etiam stabile, fixum, ratum esse
debeat, quod mouere nulla ratio queat. Talia aute neque esse,neque videripossunt eorum ratione, qui ista visa,e quibus omnia decreta siunt nata, negant quicquam
a falsis interesse. Ex hoc illud Hi natum,quod postulabat Hortensius, ut id ipsum Ditem perceptum a sapiete diceretis, nihilposepercipi. ' Sed Antipatro hoc idem postulati, cum dicere ei qui affirmaret nihil posepe cipi, constentaneum esse unsi tamen illud dicere percipi
posse, vi alia nonposiet,'' Carneades acutius resistebat. nam tantum abesse dicebat vi id consentaneum esset, ut maxime etiam repugnaret. qui enim negaret quicquam
esse quod perciperetur, eum nihil excipere: ita necesse e se, ne id ipsium quidem quod exceptum non esse comprehendi 5 percipi ullo modo posse. 3 Antiochus ad istulocum pressius videbatur accedere. quoniam enim id haberent Academici decretum Uentitis enim iam hoc mel, e dicere)nihil posse percipi, non debere eos in fodecreto, sicut in caeteris rebus, fluctuare: praestertim cum in eo Fumma consisteret. - hanc enim esse regulam totiusphilosophiae, constitutionem veri , falsi, cogniti, incogniti. quam rationem quoniam Fuficiperent, docereque vellent qua a quouis accipi oporteret, σ quae repudiari, certe hoc ipsum, ex quo omne veri fasque iudi-
184쪽
cium esset, percipere eos debuisse. 'Τ etenim duo esse haec maxima in philosephia, iudiciu veri, O finem bonora: neque sapientem posse esse, qui aut cognoscendi esse initium ignoret,aut extremu expetessi, ut aut undepro risiatur, aut quo perueniendust, neficiat, haec autem
habere dubia, neque his ita confidere ut moueri non possint, abhorrere a sapientiaplurimum. Hoc igitur modo potius erat ab his postulandum, ut hoc unum saltem, percipi nibilposse, perceptum esse dicerent. Sed de inconstantia totius illorum sententiae, si vita sententia cui quam essepotest nihil approbantis, sit, ut opinor, dictum satu. 'ε Sequitur di stulatio copiosa ista quidem, sed paulo abstrusior. habet enim aliquantum aphysicis:
Ne verear ne maiorem largiar ei qui contra disturus est, libertatem S licentia. nam quid eum faciturum putem de abditu rebus iar obsecuris, qui lucem eripere conetur
Sed distulari poterat Aubtiliter,quanto quasi artificio natura fabricata essere primum animal omne, deinde homine maximλ quae vis esset in sensibus quemadmoduprima visa nos pellerer,deinde appetitio ab his pulsa sequeretur: tum ut sensius ad res percipietas interiremus. η mens enim ipsi, quae sensivum fons est, atque etiam ipsa feUM est, naturalem vim habet,quam intendit ad ea quibus mouetur. itaque alia visa' sic arripit, ut his
statim utatur, aliqua sic recondit: e quibus memoria oritur . ' caetera autem similitudinibus construit, ex quibW esciutur notitiae rem, quas Graeci tum V -οίας,
tum τυ ηψ- vocant. eo cum accessit ratio, argumen-
185쪽
t que conclusio, rerumque innumerabilium multitudo tum m perceptio eorum omnium apparet, γ' eadem ratio profectaburadibus ad sapientiam peruenit. ' Ad rerum igitur frientiam , vitae 'que constantiam a piissima cum sit mens hominis, amplectitur maximὸ cognitione: G istam κραταληψιν, quam, ut dixi, verbum P verbo exprimentes, comprehensionem dicemus, cum
ipsam se amat s nihil ea enim ei veritatis luce dulcius)tu etiampropter um.' Quocirca etiam sensibus utitur: artes Uscit quasi sensus alteros: σ vsique eo philo Aopbia ipsam corroborat, ut virtute esciat, ex qua re una vita omnis apta sit. φρ Ergo hi qui negantqμicquam posse comprehendi, haec ipsa eripiunt vel in-
frumenta, vel ornamenta vitae, velpotius etiam totam vitam euertunt funditus, ipsiumque animal orbant animo: ut disscile sit de temeritate eorum,sterinde ut causpostulat, dicere.
a Transit Lucullus a morali disciplina ad dialectieam, quam disputat esse eois prehensionis alicuius & perceptionis, idque primum ab inuentione prima parte huius artis. Syllogismus simplex primi generis:
Assumptio syllogismi. 3 Propositio syllogismi fuso probatur argum&o:non enim InumsonIs est,' essicere ut res vera vel falsa, certa vel incerta videatur,sed syllogitaimee quaestio euargumentis exposita est, dicitur inuenta esse, sed potius concluta di Iudicata: itaque videtur Lucullus inuentiqpem eum iuὁicio conturbare, quia iudicium quaestionis, quod in syllogismo situm est, ipse refert ad inuentionem. Concludit ex utraque dialecticae artis parte aliquam esse rerum me ταληψrethri siquidem doctrina & argumetum perspicuum,quo res aliqua probetur, inuem & syllogismum constantem. quo de suaestione proposita iudicetur, construit. 3 Haec disputatio pertinet ad dialecticam methodum, quae iubet in omnibus
philosophiae partibus via & ordine progredi, ut ea quae di euntur, facile intelligi de percipi possint. 6 Vide quanta temeritas fuerit antiquorum philosophon , qui discipulaa
186쪽
suos certIs deeretis sie addictos esse iubebant, ut scelus Gederent de quoquam dubitare cum tamen innumerabilia pene huiusinodi hominum dogmata falsa & impia fuerint. Hos philosophos Graeci δογματκους appellant, qui tanquam aliquid percipi posset, certas formulas artium descripserunt. Academicos autem ἰς εκπικρυς, qui nihil definiunt, de de rebus ita disputant, ut comprehendi non possint.
7 Hoc quidem de sapiente vere dictum est, quippe qui cenam & stabilem sesentiam teneat: sed veteres philosophi qui sua decreta sapientiae tribuebant leste dc insipienter sapientiae laudem sibi vendicabant. 8 Consectarium est ex propositione proximi syllogi sint:
Omne decretum debet te philosopho ratum G perceptum et Nihilpos preeipi est decretum Academia noua: Hoc igitur saltem ratum G perceptum Academicis esse debet.
s Explicat scholasticas altercationes philosopliorum . Prima est Antipatri stoici eotra nouam Academiam ab adiunctis. Academici dicunt nihil posse staritergo hoc unum saltem sciunt, nihil posse sciri. i o Carneades Antipatro resistit a genere ad speciem: Nulla respere ipoteri: Id autem ipsum, nihilposse percipi, est aliquam Non potest igitur mel idipsum saltem percipi. In hae sententia cum esset Carneades,non utebatur nis verbis, quae plenam affirmationem significarent, sed iis tantam, quae probabile opinionem de his rebus, de quibus disserebatur, aliquam prae se ferrent, cuiusmodi essent, Ita opinor, Sic mihi videtur, de similia. ii Antiochus CarneadE refollita similibus, ubi allegoria est a nauibus , quae quemadmodum non fluctuant, ciuin summa aquae consistit, sic clim summa ratio sit Academiae nouae,nihil posse percipi,in ea fluctuare, & incerta esse non debet. 11 Declarat similitusnem ab adiunctis. Syllogi sinus simplex primi generisi Regula philosophia eri consitutio veri falsi, cogniti incogniti: cademici sequuntur regulam philosophiae:
Consituunt igitur verum, salsum, eognitum, incognitum.
ii Aliud argumentum ab adiunctis,& syllogismus ex eodem genere primo emplicium: Dua sunt partes princ pes philosophia, Dialectica quae eirea iudicium veri: OAEthica, quae eirca morum doctrinam versatur: Sed Meademici hae dubia G lueerta esse dicunt:
Abhorrent igitur a philosophia. Propositio prima est. i Assumptio&Conclusio. is Hic Lucullus imitatur veteres dialecticos, qui disputationem de senseu de
animorum notitiis praecipuam dialecticae artis partem faciebant, ut docet Cicero primo Academico ad Varronem,cum tamen haec uniuersa propriὰ ad physicam d beat referri, ubi disseritur de facultatibus animae. is Duo sunt sontes, unde manat omnis cognitio & perceptiosensus & mes, quorum uterque a rebus sibi oblatis ad eas percipiendas mouetur. 17 Animus in homine unus est,qui videt qui audit,qui oliacit,qui austat, qui tangit, qui ratiocinatur & intelligit d tamen doctrinae gratia distinguitur a phil
sophi ς, t cum res corporeas Ic materiatas instrumentis corro reis percipit, sensita appelletur: cum vero penerales rerum notiones concipit,proprie mens dicatur,licet tamen, ut dixi, eadem anima virumque faciat.
18 Animus generales notiones facit de construit ex inductione rerum specie similium.
187쪽
is oxalare Cicero notiones 3: notitias vocat : προλήψcis vero anticipati nest id est, anteceptas animo reru n quasi quasdam informationes, quod animas rit se res intelligat, antequam doceatur. αο Concludit totam vim mentis humanae,ubi ac suis ostenditur, ad quem nata est, de causae ,quae ad finem ipsum reseruntur. ii Qiwmadmoduin mens sensibus res speciales Ic materiatas: sic artibus rex generales 3c uniuersas videt & cognoscit. ii Conclusio aduersus Academicos a repugnantibus.
' Nec vero sa is constituere possum , qMod sit eorum
consiliu , aut quid velint . inter se enim cum adhibemus ad eos oratione elusimo ius ea quae disi utantur,veras int, tum omnia fore incerta: re t ondent, ' Quid ergo istud ad nos num nostra culpa est natura accusa, qua in profundo veritate, ut ait Democritus, penitus abstruserit.) Ain aute elegatius qui etia que, tur quod eos insimu- Iemn omnia incerta dicere: quantumque intersiit inter
incertu, id quod percipi non positi, locere conantur, eaque di tinguere. Cum bis igitur agamus, qui haec difringuunt: illos qui omnia sic incerta dicunt, ' vrstellarum numerra par an impar sit, nesciatur, quasi desteratos aliquos relinquamus. volunt enim, 5 hoc quide vel maxime vos anima uertebam moueri, probabile
aliquid esse, O quasi v erasimile, eaque se viι regula Sin agenda vita, in quaerendo, ac diserendo.' Quae ista regula erit veri oesis, si notionem veri falsi, propterea quod ea non possunt internosii, nullam habemus es' nam si habemus, intere se oportet ut interre lam Sprauum sic inter verum S falsum. si nihil
intere ξ, nulla regula e L necpotiaris cui est visito veri falsique communis, ullum habere iudicium , aut ullam omnino veritatis notam. nam cum di is hoc ste unum
188쪽
LIBER II. 3stollere, ut quicqua positi ita videri, ut non eodem modo falsium eua post ita videra: catera aute cocedere: faciut pueriliter. quo enim omnia iudicantursublato, reliqua se negant tollere : visi quu quem oculis priuauerit, dicat
ea quae cerni possent, non se ei ademige . Ut enim illa oculis modo cognoscuntur, sic reliqua visis , sed propria vera, non communi verι falsi nota. ' Quamobrem sue tu probabilem visionem, siue improbabilem,oe quae non impediatur, ut Carneades volebat, siue aliud quid proferes, quod sequarC. ad visium i Pud de quo agimus,
tibi erit reuertendum. in eo autem si erit communitas
cum Iaso, nullum erit iudicium,quia propriu in comunt signo notari non potes . s in autem commune nihil erit: habeo quod volo . id enim quaero, quod ita mihi videa tur verum , ut non post idem falsium videri. - Sim liin errore versantur, cum conuiEh, ac iudicio veritatis coacti, per lucua a perceptis volunt distinguere, cir conantur ostendere esse aliquid pers icui, verum illud quide impressium in animo atque in mete: neque tameni percipi ac comprehendipol quo enim modo persticue dixeris album esse aliquid, cumpsit accidere, ut id quod nigrum siti, album esse videatur aut quo modo ista aut perstuma dicemus, aut impressa subtiliter, cum
sit incertum,vere,inaniterne moueatur'. Ita neque color, neque corpus, neque veritas, neque argNmentum, netue
sensius, nequeper Iucuum ullum relinquitur. Ex hocidud his vis venire solet, vi quicquid dixerint, a quibusdam interrogentur, Ergo istuc quidem percipis 'sed qui
189쪽
ita interrogant, ab hu irridemur. non enim urgent, ut coarguant nemrnem usta de repo se contendere, neque
a seuerare sine aliqua erres rei quam sibi qui ue placere dicit, certa m propria nota. '' Quod eni igitur Uluc vestrum probabile nam si quod cuique occurrit, γ' primo quasi a tectu probabile videtur, id confirmatur: quid eo leuius' sin ex circunste mone aliqua, S accurata consideratione, quod visium sit,i e dicent sequi:
tamen Exitum non habebunt. primum quia his visis, inter quae nihil inter l, aequaliter omnibus abrogatur fides. i. deinde cum dicant posse accidere spieit, ut cum omnia fecerit, diligentisiimeque circunfl exerit, existat
aliquid quod Ur verisimile videatur, S absit longismea vero:quomodo,si magna parte quide,ut solent dicere,
ad verum ipsum aut quamproxime accedant, confidere
sibi poterunt ''Vt enim confidant,notum his esse debebit insigne veri: quo obsecuro Upresso, quod tandem verum sibi videbuntur attingere Quid autem tam absurde dici potest, quam cum ita loquuntur, E i hoc
quidem illius ret signum, aut argumentum, ea re id
sequor: sed fieri potest,ut id quod significatur, aut DL
sium sit aut nihil sit omnino Sed de perceptione hactenus. si quis enim ea quae dicta fiunt, labefactare volet, facile etiam abstentibus nobis veritas se ipsa defendet.
1 Lucullus disputauit generarim pro comprehensione contra nouos Acad mi eos, deinceps sententias illorum & rationes elicit, ut eas refellat: haec igitur sil mcialis est refutatio aduersus quaedam decreta academicorum ταληψιν tollentium. a. Prima desensio academicorum sumitur a causia inuentionis.
3 Altera desensio a distinctione dissimilium , quod aliud αδουλον sit,id ast,incertum : aliud altat τάλwrrον, id est, incomprehensibile. Ne id quidem sciri potest, quia siclue danumerari non possunt.
190쪽
i Hare thesis est Academicorum, aliquid esse probabile, aliquid Improbabi-Ie: ipsimque probabile unicam este regulam, quam sequantur in omni disputatione di conlideratione veri & nis. 6 Refutatio thesis a repugnantibus. Syllogisinus connexus secundus. γ Propositio. 8 Assumptio & Conclusio. y Occupat interpretationem sententiae: Academici enim interdia dicebant res suapte natura poste percipi, sed earum notiones in animis nostris esse eonsu si itaque causam ignorantiae non rebus, sed animis nostris tribuebant: quam interpretationem Lucullus refellit a similibus. Vio Conclusio cum iteratione superioris argumentLri Occupat alterum Academicum decrem, quo aliquid esse perspicuum, nihil tamen elie perceptum dicitur. Locus est dissimilitudinis ad distinguendia j, id est perlpacuum, Mis Morαλκουτοψ, id est comprehensibile ut illud sit, quod habet
aliquam cognationem cum vero, sed tame incertum est,an sit verum semper,necne: hoc autem quod ita verum cognoscitur, ut falsiim esse non possit.
in Resutat definitionem perspicui a repugnantibus. 3 Tertia prolepsis contra Academieos, & eorum responsio de ratione disputandi & iudicandi ut nihil omnino affirmetur,quod non habeat propriam & certam veri notam, id est, quod non sit cognitum verum propriis de certis de euidentibus causis, qualis scientia de re vlla constare nobis nulla potest i Refutatio huius postremi decreti a repugnantibus, ubi est dilemmabi- partitum , 3c utriusque partis depulsio. is Secunda pars dilemmatis tribus argumentis tollitur: primu est a causis.16 Secundum a repugnantibus. ret Syllogismus connexus secundus plenus est & integer. is Tertium Sc postremum argumentum a repugnantibus.
' His satu cognitu, quae iam explicata seunt: nunc de
Uesione atque approbatione, quam Graeci συγκατά rQvocant, pauca dicemus,non quo non latus locus sit sed paulo ante larita sunt fundamenta . nam cum vim quae
esset in sensibus, explicabamus, simul illud aperiebatur, comprehendi multa cir percipi sensibus: quod feri sine
assensione non pote i. ' deinde cum inter inanimum γ' animal hoc maxime intersit,quod inanimum nihil agit, animal agit aliquid: nihil enim agens ne cogitari quidepotest quale si aut ei sensius adimendus est, aut ea quae est in nostra potestate sita, reddenda assensio. Τ At vero
animus quodammodo eripitur iis quos neqlie sentire,