Tractatus De Papa

121쪽

Augustins l. IV, p. 172, odit. de Bassano 1792ὶ, ense igne cequ'on avait ense igne pendant te seigieme si ecle. Saint Liguori, qui continue te monae enseignement Appendiae de privilegiis, cap. II, t. 146, edit. de Turin, 1825 et qui embrasse liubi tu ellement, comme on sali, la doctrine la plus gensiralementadmi se, sussit seul potar prouuer que t 'enseignomenide l' olesur l'exemption cistri cale n 'a changsi, ni du temps de Bossuet, ni depuis. Ιl sera it inutile de multiplier te A citations des theologiens posteri eurs a Bossu et u En rsisumsi: Bossuet, dans cel endro ii, dis gure t 'enseigne moni de 1' cole. se qui etait admis unani inement, c'est quele droit d 'exempli oncisiricalesilait certain et inviolabio, quelloqu'en sui Ι'origine, et n'eut-il d 'aut re fource que la congessionprimitive des princes . se qui elait controverse, c'est: 1' si cedroit elait naturet et dixin, ou bien seu lenient humain; et sur

ce droit sans te consent emunt des princes; et ici l affirmativo et ait so utenue comme ceriai ne par te torrent des docleurs, et la nsigalive seulement par un pelit n0mbre. Mais tuus recon-naissalent Ies cieres dependanis de Ia juridiclion des princes dans les potnis que ne rentermail pas te privilege de l'exemption. Bossuet salid 'abord enlendre au lecte ur que i scole declarait Ies cieres exempis de la juri diction civile en toules choses et en loutes mati stres. Ρuis il lui fait croire que 1 'enseigne mentdes ecoles catholiques a ete complsilement retourne, ce qui

122쪽

est erili streinent salax. Εnta, it jette l'injure d'ignoranee Gorbitante sur Ι'ensemble des doctrines par rapport au droit public, accusation que rien ne justitie sur ce poliat. Objeelio 4'. - Sic exponi potest: a scholae doctoribus unanimiter pro certis et indubitalis habita sunt plura facta historica, quorum salsitas hodie nemini dubia est; verbi gratia donationes imperatoris Constantini, salsae decretales, et similia.

Ergo Doctorum scholae quoad doctrinam aliquam consenSio, eam veram eSSe non probat. En verba Bossuetii : et Mitto Constantini aliorumque salsas donationes, salSaSque decretales. . . Haec nos admonent ne imperitis saeculis omnia tribuamus. D

T. XXXII, pag. 76, edit. Lebel 181 T.

Respondetur. - Αliud est a doctoribus scholae aliquid asserilanquam saetum historicum, et aliud ab eis verum et tenendum propugnari jus dogmave aliquod . De saetorum historicorum crisi parum curantes, facta ejusmodi non pauca prout ab historicis tunc tradebantur allegarunt et certa erronee reputarunt. At consensio doctorum scholae cui vis probandi tribuitur, nequaquam intelligitur consensio circa facta historica, sed dumtaxat et praecise consensio circa dogma. Enim vero non potest Christus Dominus permittere ut doctores errent communiter circa dogma, quia sic Ecclesia ipsa in side erraret. At necesse non est ut a divina providentia praepediatur communis eorum error circa factum aliquod historicum, dogmati haud necessario connexum; praesertim si factum istud non eae professodesquirant, sed per transennam memorent, Verum Supponendo. Igitur ex eo quod circa facta quaedam historica doctores

scholae communiter erraverint, nequaquam Sequitur eOS communiter errare posse in quaestionibus dogmaticis, qualis est et ista : num Ecclesiae jure divino competat reges in certis casibus deponendi potestas. Nimirum de solis quaestionibus dogmaticis intelligitur et omnino tenenda est Melchioris Cani doctrina : Si qua in quaestione universi theologi eadem inter se

concinunt, profecto si in eo errant, Ecclesiam item periculo er-

HI. et

123쪽

logorum omnium errorem non aperiret, in necessariis Christiano

populo deesset. Ibid.ὶ Priscis quippe Patribus et theologis successerunt scholae doctores quatenus verae traditionis catholicae depositarii. Perperam igitur Bossuetius, ut persuadeat erroneam eSse posse doctorum Scholae consensionem, in praesentiquaestione dogmatica, recurrit ad eorum in lactis historicis saltibilitatem. Objeetio 5'. - Scholae doctores erronee docuerunt posse Papam a regibus et particularibus synodis deponi; ergo quod communiter doceant Reges a Papa deponi posse, nihil probat. 0bjectionem illam continent verba haec Bossuelli : a Talibus ergo delusos Ischolae doctores non modo de Principum, sed etiam de Pontis cum juribus multa sugerunt; ac si a Pontificibus reges haeresis causa deponi posse saleantur, latentur interim a regibus quoque ac particularibus synodis deponi potuisse pontifices. v Besensio, 0perum t. XXXII, p. 75, edit.

Respondetur. - Falsissimum est istud Bossuetii assertum rntentur Ischolae theologi in potuisse Pontitiees a regibus et partieularidius synodis deponi. Scholae theologi si qui sint ita docentes, cur eorum nomen siluit Bossuetius ' Pour moi, inquit Blanchi t. I, p. 155ὶ, je nai trourg de traee de eette audacie e

si elu Philippum Pulchrum inter et Bonifacium VIII, in trans-

124쪽

99p1RS 0skRTA. versum actum fuisse, nee degenter a catholicis ejus auctoritatem allegari posse. At, praeter ipsum, nullus apud catholicos reperietur qui docuerit posse Papam a Rege deponi. Cum apprime sciret Bossuetius actum esse de suo Gallicano Srstemate, si pro valido haberetur argumentum ex doctorum Scholae consensione deductum, toto nisu hancce auctoritatem convellere lentavit; in quem sinem injurias etiam adhibuit vide Verbi si sitia, lib. IV, cap. xxiiij, sed ejusmodi convicia in doctores scholae a Bos suetio intoria, jam in antecessum rotuderat, ac in perpetuum retundet haec Melchioris Cani ad no- latio : Conneaeae quippe sunt, ac fuere semper, post natam Scholam, scholae contemptio et haercium pestes de Locis commvn. , lib. IIli, cap. VIIIJ.

125쪽

RRGUΜENTUM EX CONCILIIS ECUMENICIS QUINQUE. NEC NON E PLURIBUS SYNODIS PARTICULARIBUSVel Ecclesiae competit potestas in rem temporalem Statuum, vel dicendum est errasse quinque concilia cecuinentea, ne non alia plura concilia particularia. Porro dici nequit errasse concilia illa ; si quidem talis error esset in ipsam mel Ecclesiam refundendus. Et caeteroquin Bossuetius ac alii gallicanae opinionis propugnatores, concilia haec erroris in Simulare nequaquam auSi sunt; Sed negarunt dumtaxat ipsa sibi seu clesiae tribuisse praefatam in temporalia potestatem. Unde tota praeSenS quaeSlio versatur circa factum istud : an scilicet ab istis conciliis Ecclesiae certo altribula sit, jure divino, potestas in rem temporalem regum seu societatum ei vilium. Porro factum istud omnino certum probatur Sequenti capitum Serie.

1. IIuic frnodo interfuerunt Episcopi 550, nec ulla movetur de ipsius cecumenici late controversia. In id potissimum inlenderunt Patres, ut varias haereticorum seclas, tum in Galliis,

126쪽

PARS QUARTA. 10 tum alibi grassanies coercerent. Hunc in sinem ediderunt canonem 27, de meretieis inscriptum, qui Sic exorditur :u Sicut ait Beatus Leo, licet ecelesiasti ea disciplina, sacerdotali contenta judicio, eruenias non efficiat ultiones, catholicorum tamen principum constitutionibus adjuvatur, ut saepe quaerant homines salutare remedium, dum corporale super se meluunt evenire supplicium. η Concilia Mansi, lomo XX, col. 252.) Tum pronuntiatur excommunicatio in haereticos necnon in eos qui ipsis auxilium aut favorem praestant. Postea decernitur, fideles, qui sunt sub ditione haereticorum ejusmodi, liberos sore ab omni debilo fidelitatis : Belaetatos autem se noverint a debito βιdelitatis et hominii, ae totius obsequii, donec in tanta iniquitate permanserint, quieumque illis aliquo paeto tenentur anneaei. Et tandem contra ipSOSmel haereticos pronuntiatur confiscatio bonorum, et liberum Principibus catholicis decernitur, ut eos in servitutem redigant: Consiseentur eorum bona, et liberum sit Principibus hujusmodi homines subjacere servituti. Haec canone 27. 2. Canone vero 24, decernitur pariter bonorum confiscatio in eos qui Sarraconis arma praestant vel aliter auxiliantur, et liberum sit lates auxiliantes capere et in servitutem redigere:

Tales igitur a communione Ecclesiae praecisos . . . rerum Suarumper' saeculi principes eas holicos et consules civitatum privation multari, et capientium servos, si eapti fuerint, fore e Semim.

5. Tandem canone 21, bellantibus Principibus et exerciti bus treusam, id est, ab omni hostili actu cessationem, certis quibusdam diebus hebdomadae et anni temporibus, praecipithis verbis : Treugas a quarta feria post occasum solis usque ud secundam feriam in ortu solis ... ab omnibus inviolabiliter obseruari praecipimus. 4. Jam vero citali canones invicte probant, concilium secumenicum anni 1179, sibi potestatem adscripsisse in rem temporalem statuum. Nam ille sibi ejusmodi potestatem in temporalia tribuit, qui subditos alicujus principis liberos decernit

127쪽

IsthcT1IUS DE PaPa. ab omni obedientiae et fidelitatis obligatione erga eumdemPrincipem; iti in qui bonorum confiscationem pronuntiat contra Principes haereticos, quique decernit eos legitime capi posse, et capientium servos fore ; item qui jubet Principibus et populis inter se bellantibus, ut ireugas ab ipso determinatas inviolabiliter servent. Atqui citatis canonibus haec decrevit ei praecepit concilium Laistranense tertium; ergo sibi potestatem adscripsit in rem temporalem statuum.

Adsuero huic concilio Episcopi 412; et ab eo edita sunt

decreta sive capita Lxx, quorum plura certum Supponunt Ecclesiae jus in rem temporalem societatum civilium. I. Sic habet caput tu, quod inscribitur de mereticis : a Dama nati vero saecularibus potestalibus praesentibus, aut eorum K ballivis, relinquantur animadversione debita puniendi, cle-α ricis prius a suis ordinibus degradalis : ita quod bona hu-α jusmodi damnatorum, si latet tuerint. confiscentur. . . a. . . Si vero dominus temporalis requisitus et monilus abu Ecclesia, terram suam purgare neglexerit ab hac haeretica asceditate, per metropolitanum et caeteros comprovincialesa episcopos excommunicationis vinculo innodetur. Et si sali alacere contempserit infra annum, significetur hoc summo a Pontifici, ut extunc ipse vassallos ab ejus fidelitate denuntietu absolutos, et terram exponat catholicis occupandam. . .: Sal Voe jure domini principalis, dummodo super hoc ipse nullum a praestet obstaculum, nec aliquod impedimentum Opponat: et eadem nihilominus lege servata circa eos qui non habent. dominos principaleS. n

128쪽

PARS QUARTA. 105 a Credentes vero, praeterea receptoreS, defensores et sauti lares haereticorum, excommunicationi decernimus subja- ι cere: firmiter statuentes ut p0Stquam quis talium suerit oxa communicatione notatus, si Sali Ssacere contempserit infra

a annum, ex tune ipso jure sit factuS infamis, nec ad publicaa ossicia seu consilia, nec ad eligendos aliquos ad hujusmodi, a nec ad testimonium admittatur. Sit etiam intestabilis, ut a nec testandi liberam habeat lacultatem, nec ad haereditatis a succeSsionem accedat. . . Quod Si sorte judex extiterit, ejusu sententia nullam obtineat firmitatem, nec causae aliquae ada ejus audientiam perserantur. Si fuerit advocatus, ejus pa-a trocinium nullatenus admittatur. Si labellio, ejus instrua menta consecta per ipsum nullius penitus Sint momenti, sed si cum authore damnato damnentur. Et in similibus idem

si praecipimus Observari. Diui apertissime a concilio decernuntur sequentia: 1' Confiscari jubet bona laicorum, si probatum suerit eos esse lis reticos. 2' Princeps qui haeresim e suis terris evellere negligit, debet primum a metropolitano et aliis provinciae Episcopis excommunicari; et postea, ni Si resipiscat, denuntiari Romano Pontifici; ut nempe Papa hujus Principis v salios ab ejus fidelitate denuntiet absolutos. 5' Item Romano Pontisci committitur ut talis Principis terram eaeponat catholicis occupandam. 4' Si Princeps cujus terrae sic traduntur catholicis occupandae, habeat supra se dominum principalem, salvum sore jus istius Domini Principalis decernit sJnodus, dummodo ipse non obstet haereseos extirpationi. 5' Statuitur eidem legi subjectos fore principes etiam in sua ditione supremos et independentes. 6' De lautoribus haerelicorum, si

post excommunicationem non resipiscant, decernitur eos

ipso laeto fore inhabiles ad quaelibet osticia publica, et ad

votum dandum in electionibus, et ad faciendum testamentum, et ad recipiendam haereditalem. Quod si judex suerit, sententiae ipsius erunt nullae ac irritae; si advocatus, ejus pa-

129쪽

104TR1LTATES DE PAPI.trocinium non admittetur; si notarius, ab ipso consecta instrumenta nullius valoris erunt. Jam vero qui talia decernil,

sibi procul dubio potestatem in temporalia regum adscribit

et certam supponii. Ergo concilium Lateranense quartum ejusmodi potesialem sibi vindicavit. II. Idem constat canonibus 68, 60 et 70. Nam canone 68 prohibet sTnodus ne judaei eadem veste ac christiani publice ulanlur vide textum apud Mansi. Conciliorum lomo XXII, col. 1055ὶ . canone autem 69 prohibet ne judaeis et paganis publica munia conserantur sibi d. , col. 1058 . Et canone 70praecipitur ut judaei conversi et baptirali, si sorte ad obse vanitas iudaicas redierint, per Episcopos cogantur iis observantiis renuntiare. Et quos, inquit synodus, ehristianae religioni libera' roluntatis arbitrium obtulit, salutiferae γλcTIONIs necessitas in ejus observatione conservet. Αpud Mansi, loco cit., col. 1058.ὶ Hoc triplici canone dictum concilium potestalem in temporalia regum apertissime exercuit ac sibindscripsit. III. Idem constat ex gestis concilii quoad comitatum Tolo-Sanum. Rem Sic narrat sInchronus scriptor, Petrus Vallis Samnensis monachus, in sua Historia Albigensium, capite Lxxxiii

apud Mansi, conciliorum tonio XXII, col. 1069ὶ :a Inter alia quae ordinata suerunt in concilio et statuta, tractatum fuit de negotio fidei contra Albigenses. Venerat enim ad concilium Ralmondus, quondam comes Tolosanu S, et filius ejus, comes etiam Feuxi, pacis et fidei manifestissimi turbatores, supplicaturi concilio pro recuperatione terrae Sude quam perdiderant, divina disponente censura, suffragante auxilio signatorum des croises . Comes vero nobilis Monte- sortis misit illuc fratrem suum germanum Guidonem de Monte sorti, aliosque fideles nuncios et discretos. Verum quidem est quod fuerunt ibi aliqui, etiam quod est gravius, de praelatis, qui negotio si dei adversi, pro restitutione dictorum comitum laborabant: sed non praevaluit consilium Achi-

130쪽

pkRS 0UARTA. 105tophel; frustratum est consilium malignorum. Dominus elenim Papa, approbante pro majori parte et saniori sacrosancto concilio, in hunc modum ordinavit de negotio memorato Statuit si quidem et providit quod Tolosa civitas et aliae terrae a cruce Signatis obleniae, concederentur comiti Montissoriis, qui in praedicto negotio viriliter et fideliter laboravit supra OmneS e terram vero quam comhs Tolosanus habuerat in Provincia, custodiri voluit summus Pontifex, ut de illa fieret

provisio in parte vel in toto, stio dicti comitis Tolosani: si

tamen per certa si delitatis et bonae conversationis indicia ostenderet se misericordia dignum esse . n' secretum autem ab Innocentio editum et a concilio approhatum tenoris est hujusce modi: et Quantum Ecclesia laboravit per praedicatores et cruce signatos ad exterminandum lia,

reticos et ruptarios de provincia Narbonensi et partibus sibi Vicinis, lotus pene orbis agnoscit. Et quidem per Dei gratiam et sollicitudinem nostram valde profecit, cum exterminati Sutrisque, terra ipsa in si de catholica et pace fraterna nunc Salubriter gubernetur. Quia vero novella plantatio indiget irrigari, sacro consulto concilio ita duximus providendum: nu bl Balmondus Tolosanus comes, qui culpabilis repertus est in utroque, nec unquam sub ejus regimine terra possit

in sidei statu servari sicut a longo tempore certis indiciis est compertum , ab ejus dominio quod utique grave gessitin pedipetuo sit exclusus: extra terram in loco idoneo moraturuS, ut dignam agat paenitentiam de peccatis. Verumtamen de proventibus terrae pro sustentatione sua quadringenta S ma cas percipiat annuatim, quandiu curaverit humiliter obedire. Uxor vero ipSius comitis, soror quondam regis Arragonum,

cui ab omnibus laudabile testimonium perhibetur quod sit mulier honesta et catholica, terras ad suum dola litium perlinentes integre habeat et quiete. Ita lamen ut eas sic ad

3 Petri Valli Sernensis Pierre de Faulx-cernar historiam gallice edidit Guitot tomo XIV suorum Meni res relati' a Phistoire de France.