Tractatus De Papa

321쪽

296TR1cIATIIS DE PAP1. Deus civilem societatem instituerit tanquam medium ad finem Ecclesiae proprium. Nam si insallibilis non foret Ecclesia, non posset supremo judicio decidere an lalis agendi ratio potestatis civilis Ecclosiae finem praepediat. Et si hoc certo Ecclesia definire non posset, civilis auctoritas pro libitu erga Ecclesiam agere posset; et Sequeretur civilem potestatem a Deo institutam non fuisse tanquam medium ad sinem Ecclesiae, sed tanquam impedimentum. Igitur ex sinium utriuSque p0lesialis subordinatione sequitur Ecclesiae collatam a Deo didit

supremi et insallibilis judicii praerogativam.

fuisse jura qua dum in rem temporalem societatum ei vilium, rigorose colligitur eae utriusque potestatis sine. - Sequitur e praemissis quinque prop0Silionibus.

PROPOSITIO I'. - Reges christiani sunt et ipsi oves relative ad summum Ecclesiae pastorem Romanum Pontilitem, et ipsius Spirituali regimini subsunt. - Haec assertio est de fide catholi ea tenenda, prout adnotat Sua reg Defensio contra Anglos, i. III, c. xxi, n. 5j. Etenim Papa est pastor omnium ovium Christi. Estque id dogma certissimum. quod salva fide negari non potest . a At reges christiani inter oves Christi computantur; alioqui extra ovile et extra Ecclesiam catholicam erunt; ergo etiam illorum pastor est Papa. Ergo, e converso, ipsi spirituali Pontificis potestati subjacent. . . Potestas data in totum Ovile Seu corpus, ad Singulas oves seu partes extenditur. Et qua ratione illa potestas caeteros baptizalos cujuscumque inseri0

322쪽

pARS DUARTA. 297ris conditionis sub se complectitur, eadem reges etiam et imperatores comprehendit; quia nullo jure exempti sunt. Et regia dignitas cum christiana subjectione non repugnat; alias eliam cum christiana side et professione pugnaret, cum ipsa chrigli fides obedientiam hanc a suis cultoribus requirat. n Suareet, Defensio fidei eontra Anglos, I. III, c. x xl, n. 5.ὶ Pn Ostiio II'. - Reges christiani subsunt spirituali Romani Ponti ieis regimini, etiam quoad regiae Suae potestatis imum. Nam huic regimini subsunt siletes atque ipsi met reges quoad omnes actus quibus vita aeterna perdi vel comparari potest. v bnus autem ex his actibus in christiano principe, est debitus usus potestalis gubernativae. Nam si illa non juste utatur, condemnabitur. Ergo ad pastorem spiritualem talis principis pertinet facultas dirigendi illuni in uSu suae temporalis potestatis. n f Suarer, Defensio sit dei contra Angl0S l. III, c xxii, n. 5.ὶ - Idem dicendum ob subditos. Nam si rex u iniqua

praecipiat, vel plus quam expedit permittat subditis illicitos

usus temporalium actionum vel bonorum, in magnum spirituale detrimentum subditorum cedet. Sed ponti sex tenetur habere curam spiritualem totius populi christiani subditi temporalibus regibus. Ergo in hoc munere includitur potestas avertendi a christiano populo omnia spiritualia incommoda, quae ex ab usu potestalis temporalis in illum possunt redundare. Ergo hoc etiam titulo necesse est ut potestas spiritualis principis ad temporalia in directe extendatur; dirigendo, ubi oportuerit, potestatem temporalem, ut ita temporalia disponat, quod spiritualibus non noceant. v SuareZ, loco fit., n. 6. - In Super, si utraque polestas temporalis et spiritualis, prout in Ecclesia existunt, ita conserri et possideri debuerunt, ut communi bono et saluti christiani populi proficiant. Ergo necessarium est ut hae potestales aliquem ordinem inter se observent. Alias non posset pax et unitas in Ecclesia servari. Nam Saepe temporalia commoda repugnant spiritualibus. Et ideo, vel erit bellum justum inter utramque potestatem, vel

323쪽

298IR1CTATUS DE PAPA. necesse est alteram alteri cedere. Ergo vel potestas spiritualis erit sub temporali, vel e contrario. Primum nec dici nec cogitari potest secundum reclam rationem; quia temporalia omnia ordinari debent ad spiritualem sinem. Ergo dicendum e eontrario est, potestatem temporalem Subjectam esse spirituali, ut a suo fine non deflectat. Nam ita sub ordinantur potestates sicut et sines. Ideoque merito dixit divus Thomas

ΙI' II , q. xL, art. 2 ad 5ὶ, bella subordinari potestati Papae. n

Suareet, loco citu, n. 7. PRoposiTIO III . - Auctoritas Papae reges dirigendi quoad usum etiam regiae suae potestatis, non est mera sacultas dandi eis consilia, eosve monendi aut rogandi; sed est auetoritas obligandi. - Tota enim oritur ex auctoritate a Christo collata oves et agnos p cendi. Sane pastor, non tantum jus habet oves rogandi eisve consilia dandi, sed etiam eas coaclive ducendi. Inferiores etiam, imo et minimae vetulae, facultatem ac jus habent in Ecclesia rogandi ac consilia dandi. Unde ad ejus modi saeuualem restringere supremam Romani Ponti scis jurisdictionem, idem est ac eam negare ac Supprimere . a Perpotestatem enim dii retinam, inquit Suarer, non intelligimus solam potestatem consulendi, monendi, aut rogandi. Haec enim non sunt propria superioris potestatis. Sed intelligimus propriam xim obligandi, et cum morali efficacia movendi, quam aliqui solent coactivam appellare. η Deo eit., n. i. Pnoposmo IV . - Potest Papa : 1' leges eiriles, bonis moribus

seu religioni noetius, irritare vel de se irritas declarare: 2' pronuntiare an bellum aliquod sit injustum, et, casu quo injuatum, judicet, prohibere regi ne bellum istud inferat; 5' reges obligare ad praestandum Leelesiae braehii saeeularis aurilium. - Sequiture praecedenti propositione. Nam haec ad usum regiae potestatis portinent: et ad Papam , ex dictis, spectat quoad istum usum reges dirigere; ea nempe prohibendo quae vel ipsorum regum, vel subditorum ipsis populorum aeternae saluti obstarent.

Ad leges in particulari quod alli not. Primo, leges civiles de

324쪽

p1RS QUARTA. rebus ecclesiasticis disponentes ipso jure sunt irritae: si quia in aliena materia, inquit SuareZ, et extra sphaeram jurisdictionis temporalis versantur. η Secundo leges civileS, quarum materia, etsi sub aliquo respectu subsit polestali temporali, sub alio tamen spirituali subest, ut sunt leges circa matrimonia, circa su nera, circa legata pia, et similes, et per potestatem spiritualem emendari et irritari pos Sunt. Quia materia . illa, vel est directo spiritualis, vel est mixti sori: et ideo spiritualis polestas directe circa illam versatur. Ideoque omnes leges civiles, quae in talibus materiis Versantur, si contrariae sint juri canonico, per illud corriguntur, quia ab excellentiori potestate superantur ... Et illae solae valorem habent, quae leges canonicas juvant, modo eis permisso. v Suarer, Defensio fidei contra Augios, I. III, c. xxii, n. 11.ὶ Tertio re quando ma teria legia in civilium est pure temporalis, lunc solum indireelecorriguntur per Pontifices, quando vel peccatis faveot, vel illis

occasionem praebent. Ut sunt leges concedentes praescriptionem cum mala fide, quae per canones sublatae Sunt, ut Constat. Idemque est de legibus permittentibus usuras, concubinatus. Vel etiam quando sunt minus consentaneae aequila linaturali, ut sunt leges negantes alimenta sitis spuriis ... Αtque, eadem SerVala proportione, si lex aliqua civilis ad spiri-luale bonum regni judicaretur conveniens, et regeS in ea serenda negligentes essent, posset Pontifex authoritate sua illam serre; ut secit pius V, dando formam constituendi cen-Sus, quae maleria satis temporalis est. Forma autem visa est conveniens ad poricula usurarum vitanda, et ita intervenit eadem ratio indirectae potestatis. η Suareg, loco cit., n. 12.

- 0uod possit Papa regibus interdicero ne bellum injustum inserant, a res est per se evidens, ait Suarer; quia, ut dixit Innocentius tertius sin capite Forit, de judieii sin cohibere peccata proprium est spiritualis potestatis. Et maximo ad id tenetur quando Sunt publice nociva et contra commune b0num.

Sed talis est abusus ille potestatis regiae ad nocendum et in-

325쪽

500TRhe I'ATUS DE PAPA.justum bellum inserendum; ergo sine dubio in hoc subditur rex Pontifici, qui ei possit talem potestalis Suae usum prohibere. η Suareet, ibid. , n. 15. - Tandem potest Papa exigerea regibus auxilium brachii specularis, ad Ecclesiae defensionem necessarium. si Probatur quia principes christiani, vel ex ossicio suo, vel ex justitia quadam legali qua membrum reipublicae illi subvenire obligatur, vel ex charitale christiana, Κωclesiam defendere eique auxilium conserre tenentur. Ergo, necessitate vel causa exigente, potest Pontifex, ut spiritualis pastor tam universalis Ecclesiae quam ipsorum principum, eos movere ad HSum potestatis suae, eos excitando, et obligando per imperium . . . Unde Leo Papa, epistola 25 ad Leonem augustum : Debes, inquit, incunctanter addertere regiam potestatem tibi non solum ad mundi regimen, sed marime ad Ecclesiae praesidium esse collatum . . . Unde concilium PariSiense, sub Ludovico et Lolliario : Reae, inquit, primo defensor e8Sedebet Ecclesiae ... n SuareZ, ibid. , n. 16.ὶ Pn0POSITIO V . - Reges per suum gubernandi modum Eeelesiae norios potest Romunus Pontis communicatione coercere, ac etiam si causa subsit in regno privare. Remissi re. - Id ex professo probat SuareZ in supra citata Desensione fidei contra Anglos, i. III, cap. XXIII.

Argumentum istud evolutum reperies in meo tractatu de Iure liturgico sparte II, Sect. Π, cap. III, prop. V .

326쪽

QUALIS SIT ECCLESIA POTESTAS IN RE Μ TEMPORALEΜ STATUUΜ. ID EST, DIRECTANE AN INDIRECTA Praecedentium sectionum scopus fuit Ecclesiae ac Romano Pontilici vindicare veram in rem temporalem Staluum poleStatem: qua reges etiam jure deponi p0ssint justa de causa, id est, si sine in Ecclesiae proprium impediant. Neque id mera opinio est, sed doctrina certa, omnino tenenda, et quae siue temeritate, quidquid in contrarium gallicani rscentiorum temporum theologi essultant, negari non potest. Ast in praesentiquaestione, quσlis sit dicta potestas, an scilicet, et quo Sensu Υocari debeat directa vel indireeta, dantur Variae opiniones, quas liberae scholarum disputationi Ecclesia hucusque reliquit. De iis nunc breviter disserendum.

81. - De prima sententia, quae directam Ecclesiae tribuit potestatem in rem temporalem Statuum.

I. seponitur. - Ιllam describit Suarer hoc modo : a Fuit itaque quorumdam catholicorum, praesertim jurisperitorum Sententia. . . in universa Ecclesia catholica unum tantum esse supremum principem temporalem, habentem per se et directe supremam potestatem civilem in universam Ecclesiam, eumque eSSe summum Pontificem ex Christi institutione. Unde consequenter c0llegere, nullam rempublicam, nullum regem

327쪽

302TR1CT TUS DE PAPA. aut imperatorem habere Supremum poleStatem ili temporalibus, quia non pos Sunt esse duo suprema capita in eodem ordine. Igitur si Pontifex habet Supremam potestatem directe ac per Se, neceSse eSt ut in reliquis omnibus principibus temporalibus non sit Suprema pote Sta S, quia nullus erit qui superiorem in temporalibus non recognoscat. Imo aliqui etiam addunt, Omnia jura regnorum et dominia Petro collata esse

tanquam Christi vicario, et ita Romanum pontificem in illo jure Succedere; ideoque supremam pol cStalem civilem in habitu ut ipsi loquunturin solum esse in Pontifice; quamvis per alios reges ex lacita vel expresSa concessione illam administret. Ita loquuntur praecipui ex antiquis juris Pontificii interpretibus Glossa, InnocentiuS Ilostiensis, Joannes Andreas, Panormi lanus, Felinus et Decius ... Et ex interpretibus juris Caesarei, Bortholus, Oldradus, Paulus de Castro, et alii quos Navarrus et Lovarruvias infra citandi reserunt. Quibus accessit divus Antoninus IlI' pari. , lit. XXII, c. v, g 13 et 17ὶ, ΑΙvarus Pelagius, et AuguStinus de fincona , cum aliis mullis a praedictis relatis. η Defensio fidei contra Anglos, lib. IlI, cap. V, n. 4. Supremam potestatem civilem ita Romano Pontifici competere, ut si per alios reges eae tacita vel repressa eoneessione

administret, v si qui directae poleStatis propugnat 0res dixerint, at perpauci, ni fallor. Communis mihi potius videtur

eorum doctrina, de attributa principibus immediata supremae potestatis civilis erecutione, ab ipsomet Christo Domino. Docent nempe voluisse Christum, Ut supremam potestatem lemporalem, quam Suo in terris vicario simul cum spirituali contulit, is per se ordinarie non exerceret; sed immediatam ejus administrationem regibus aliisque principibus relinqueret. Ne scilicet a principali missione sua averteretur. Pro quo adducere solent dictum Apostoli : Nemo militans Deo impli eat se negotiis saecularibus. Unde nequit

i In Beatorum album relatus est Lugustinus Triumphus, qui et Augustinus de Ancona frequenter Vocatur.

328쪽

ΡΑRS 0ΓΑΠΑ. 5 ralegitime Pontifex in haec saecularia negotia intervenire, nisi exceptionaliter, si causa religionis exposcat. Nolet autem leolor praecipua expositae sententiae placita, videlicet :1' Ad Papam perlinet reges, aliosve societatum civilium rectores deponere, si perperam ossicio suo fungantur. Nec lanium ob rationes mox sub secunda sententia exponendas, Sed insuper ex eo quod non sint nisi ministri jurisdictionis ecclesiastigae.

2' Duo gladii de quibus in evangelio intelligendi sunt de

utraque potestate, ecclesiastica nempe ac civili. Uterque Petro datus. Sed de gladio quo significatur potestas civilis, dicit Christus : Converte gladium tuum in vaginam; quia nempe gladius iste non est exerendus ipsa manu Ponti scis, sed manu militis, licet ad nutum Ροntificis; id est, civilis potestas, licet sit penes Romanum Pontificem quoad jurisdictionem, non tamen est penes ipsum quoad immediatam executionem. P Ecclesia quam instituit Christus constat simul religiosa et civili christianorum societate. Et sicut anima et corpus efficiunt hominem, ita religiosa et civilis potestas efficiunt regnum Christi seu Ecclesiam. Toli autem huic regno praefecit Christus Petrum, et unumquemque ipSius pro tempore

successorem Romanum Ponti idem. Noluit lamen suum interris vicarium immediate per seipsum res civilis societatis administrare; sed sub eo ad id constitui reges aliosve societatum civilium rectores, qui proprio nomine rem temporalem regerent; a papa lamen si male agant corrigendi aut etiam deponendi. II. 0uinum doetores huic primae sententiae adhaesisse videantur. - 1' Consonare videtur sanctus Beria ardus vide textus Supra,

secl. I, ἶ 1j. Aperte siquidem per gladium quem Petrus jussus

est reponere in vaginam intelligit potestatem in temporalia; et quinquies asserit ad pelrum seu Romanum Pontificem perlinere hunc etiam gladium: licet non exerenduq sit manu Pontificis, sed manu militis; ad nutum tamen Pontilicis. Intelli-

329쪽

30ιTR1CTATUSI DE PAPA.gebat nempe a Christo collatam Romanis Pontificibus utramque potestatem: ita tamen ut deberent sordinario seu extra urgentis necessitatis casum in potestatem in societatum civilium temporalia non immediate per Semel ipsos exercere, Sed regibus et principibus exercendam relinquere. 0uae ipsius mens adhuc

satis patet ubi loquens de discipuli sui, Eugenii IlI, assumptione ad summum Pontificatum, dicit eum assumi ad praesidendum, principibus, ad imperandum Episcopis, ad regna et imperia disponenda. Multi tamen et gravissimi doctores S. Ber-

nardum interpretantur in sensu secundae sententiae mox eX-

ponendae, id est, in sensu potestatis in directae. Quibus nolim absolute contradicere; sed lateor mihi videri sanctissimo viro potius tribuendam sententiam primam. - 2' Adscribenda etiam videtur prima sententia Beato Petro Cluniacensi videtextus supra feci. I, ἶ 23. Docet nempe collatum Ecclesiae super ipsos etiam reges et imperatores imperium; et constitutam eam Super gentes et regna ut evellat et destruat et disperdat et dissipet et aedificet et planiel. - S' Item cum prima Sententia

quadrare videtur doctrina Hugonis a Sancto Victoro videleXtum supra, seci. i, k 4 . - 4' Item Alexander de Ales sibi d. , ἶ 5ὶ. - 5' Item S. Thomas ivide textus supra, Sec t. I, ἶ 7 . 6' Item ac praecipue Beatus Augustinus de Ancona vide textus, ibid. ἶ8J. - Τ' Item Durandus a Sancto Porciano vide textum ibid. , ἶ 9, n. 6ὶ.- 8' Item Petrus Bertrandus vide textum, ibid. , n. 7 . - 9' Ilem Ioannes Quintinus IIaeduus, qui obiit anno 1561 vide textum, ibid. , n. 17 . - 10' Generaliterst praeeipui ex antiquis juris Pontificii interpretibus, η prout

latetur Suarer, etsi primae huic sententiae adverSetur.

III. 0uid de prima ista sententia rideatur. - 1' Non repugnat Christum ita Ecclesiam suam instituisse. Equidem etiam p0S- sibile percipitur quod Ecclesiam juxta secundam sententiam instituerit; sed nec impossibile percipitur quod instituerit juxta primam; nempe qu0d ambas potes lutes Romano Pontisci contulerib, cum ea conditione ut civilem regibus et prin-

330쪽

PARS 0ΓΑRTA. 505cipibus exercendam ordinarie reIinqueret. Immo id divina Christi erga Ecclesiam munificentia dignius videtur. - 2' Nec erronea peremptorie probatur prima illa sententia e traditione Patrum sancto Bernardo anteriorum. Nam ad textus quidistinctas ambas potestates asserunt, respondetur distinctas etiam esse et dici posse juxta primam sententiam; siquidem immediata executio seu administratio rei temporalis pertinet ad Caesarem, non ad Papam. Eliam textus Patrum, quibus dicitur sacerdotes Caesari subjici debere in temporalibus, Caesarem vero Sacerdotibus quoad res ecclesiasticas, in Sensu primae sententiae intelligi possunt. duum nempe ad Caesarem pertineat immediata societatis civilis administratio, tenentur alii praeter Papam sacerdotes huic administrationi sese subjicere. Et quamvis Papa non sil eidem Caesaris administrationi

subjectus ratione jurisdictionis siquidem etiam in his lemporalibus, juxta primam sententiam superior est ejus jurisdictio), lamen directive tenetur dictae administrationi sese subjicere, sicut et 'opriis suis legibus, quando ex Cae Sareis statutis nihil in Ecclesiam detrimenti redundat. Dicti lamen

veterum Patrum textus videntur ad Sensum Secundae senten-liae facilius optari. - 5' Propugnata suisse videtur prima Sententia, non tanquam ex obligatione tenenda doctrina, sed SO-lum tanquam opinio inter doctores catholicos disputata. Adeat, verbi gratia, lector praecipuum primae sententiae defensorem, Beatum Augustinum de Anc0na, qui mihi videtur

dictam me iam non excessisse. - 4' Ingenue fateor mihi evidentem non esse primae hujus sententiae salsitatem. Imo gra-xiSSimam existimo, tum in se spectatam, tum etiam ratione

auctoritatis: eoque diligentius a theologis expendendam, quod posterior de indireeta potestate opinio, nonnisi post exortum

protestantismum praevalere caeperit.

20 Diuitiam by Cooste