Tractatus De Papa

41쪽

6 TRICTHPS DE PAPA. aliquis quod reges es principes spiritualiter, non temporaliter subsint Eeelesiae r sed haec dicentes vim argumenti non eapiunt: nam si solum spiritualiter reges et principe8 3ubessent Eeelesiae, non esset gladius sub gladio, non essent temporalia sub spiritua- libus, non esset ordo tu pol tutibus, non reducerentur infima in suprema per media. Depotrata te eccleεi tiea, parte I, cap. xxx. Apud Bellarminum, praelatio in Barciatum, pag. Iv, edit. Mediolani, t. I, sub initium voluminis. - Reae Frauria/ secundum jura non subest summo Pontifici, nec ei tenetur respondere de seudo sui; potest tumen ei 3ubjacere incidenter et easualiter ratione eonn ionis alicujus causae spiritualia. sicut habetur

trapaganti de judiciis, capite Novita. Apud Bianchi, Potesta della Chissa, t. I, p. 96, edit. Romae 1745. TExius III. - Ε lecto ad summum Pontificatum discipulo suo, monasterii sancti Anastasii abbate, qui Lugenti III nomen

assumpsit, scripsit Sanctu S Bernardus ad Bomanae curisse pro latos epistolam, qua Sic admirationem suam de tam insolita simplicis monachi promotione significal: ouid igitur rationis seu eonsilii habuit; defuncto Summo P0ntilice, repente irruere tu hominem rusticanum, latenti injicere manus, et eret sa emanibus securi et Meia vel ligone, in palatium trahere, levare in eathedram, induere purpura eι bysso, accingere gladio ad faetendam vindictam in nationibus, increpationes in populis, ad illigandos reges eorum in compedibus, et nobiles eorum in manicis ferreis' Sie no1ι erat inter vos gapiens et Mercitati , cui potius ista convenirent' Ridiculum profecto videtur pannosum h omuncionem assumi ad praesidendum principibus, ad imperandum epigeopi3, AD REGNA ET IMPERIA DISPONENDA. Ridiculum, an

miraculum ' Plane unum horum ... sepist. 25 Ti. Nolet lector verba haec : Ad regna et imperia disponenda. Nisi Bernardo persuasum fuisset, Romano Pontifici aliquam potestatem competere in rem temporalem statuum, an auctoritatem papalem Joscribendo, eam extendisSet ad regna et imperia disponenda ouid ad hune iratum Bonuet 3 - 0mnino nihil, cur locum

42쪽

17 paps GABTΛ. istum siluerit, an quod ignoraverit, an alia de causa, neScitur. TExetus IV. - Sic Eugenium III sanctus Bernardus alloquitur : De caetero oportere te esSe considera formam justitiae ..., assertorem veritatis, sidei defensorem, doctorem gentium, christianorum ducem ... ultorem Scelerum, malorum metum ..., vir

quin potentium, malleum tyrannorum, regum patrem, legum moderatorem, canonum dispenSutorem, sal terrae, orbis lumen,

saeerdotem altissimi, riearium Christi, Christum Domini, postremo Deum Pharaonis i De Consideratione, l. IV, c. vii . Si existimasset S. Bernardus spiritualem dumtaxat Romano Pomlisici competere in reges et regna potestatem, ridicula declamatione Papam vocasset malleum tyrannorum. Tyranni quippe

parum curarent malleum ejusmodi, qui pinnam dumtaxat eX- communicationis insigere valeret, absque ullo in temporalibus consectario. Vox malleus esseacem coactionem sonat. Unde malleus tyrannorum non est nec dici potest auctoritas, quae nequeat tyrannos etiam invitos ac renitentes efficaciter coercere. Quod etiam applicandum suo modo venit locutionibus, ultorem steterum, et Deum Pharaonis.

Igitur, quod a sancto Bernardo pro certa prorsus habita fuerit R0mani Pontificis in rem temporalem statuum aliqua Vera poteSlas, citati textus evincuni plenissime. Xota. -De quaestione Secundaria, directumne an iudirectum. in temporalia potestatem S. Bernardus Papae tribuerit, vide infra, sectione VII.

. g 2. - Doctrina Petri cluniaeensis qui obiit anno II 56 .

Is etiam et Gallus et sanetus. uduoiqu'il n' ait pas sile cano-nissi dans les sorines, on ne lait pol ni difficulte de metire sassile te 25 dsicembre dans les martyrologes des benedici ins et dans celui de France s Biblioth. saerde, par lus PP. Richard et Girauit, article Pieri e de Cluuyj. Haec eius de praesenti quaestione doctrina :

43쪽

a Quamvis Ecclesia non habeat imperatoris gladium, habet tamen super quoS libet minores, sed et super ipsos imperatores, imperium. Unde ei sub figura prophetici nominis dictum est: constitui te Super gentes et regna ut evellas et destruas et disperdas et dissipes, et Glifices et plantes. 0uare si non potest occidere, potest eVellere : Si non potest oecidere,

potest destruere η Epistolarum, lib. VI, epist. 28; in Bibliotheea Patrum, edit. Lugduni, t. XXII, p. 956 . Igitur Petro

Clunia censi persuasum fuit Ecclesiae competere super ipsos imperatores imperium, et Ecclesiam, utpote constitutam Supergentes et regna ut evellat et destruat, aedificet et plantet,

posSe erellere et destruere, quamvis nequeat occidere. Concordat cum citata S. Bernardi sententia, videlicet, gladium materialem non exerendum Romani Pontificis manu squod idem Sonat ac eum non posse oceidere, ut dicit Petrus Cluniacensis , sed ejus nutu. Ast ejusmodi nutum intellexit Petrus Clunia censis, non meram exhortandi facultatem. ut vult Bos suet. sed imperium in ipsos letiam imperatores; et quidem imperium vi cujus valeat Ecclesia imperatores evellere ac

destruere. g 5 - D trina I)etri Blesensis iobiit anno 1200 .

Inter Petri Bles ensis epistolas, extant nonnullae ab Eloonora, Anglorum regina, ad Caelestinum Papam III directa, sed quae ab ipso Petr0 Blesensi conscriptae repulanlur. In iis sic legere est: et suo filii mihi supererant ad solatium, qui hodie mihi miserae et damnatae supersunt ad supplicium. Rex Richardus tenetur in vinculis : Ioannes frater ipsius regnum captivi depopulatur serro et vastat incendiis ... Porro Princeps apostolorum adhuc in apostolica sede regnat et imperat; et in medio constitutus est judicarius rigor; illudque restat ut exeratis in maleficos, Pater, gladium Petri, quem ad hoc constituit super gentes et regna. Christi crux antecellit Caesa-

44쪽

ris aquilas; gladius Petri gladio Constantini; et apostolica sedes praejudicat imperat0riae potestati.

si Vestra potestas a Deo est, an ab hominibus 7 Nonne Deus deorum locutus est vobis in Petro dicens : Quodcumque ligaveris super tyrram erit ligatum et in caelis, et quodcumque Solveris super terram erit solutum et in caelis Τ Quare ergo tanto lempore tam negligenter, imo iam crudeliter silium meum solvere dissertis, aut potius non audelisΤ Sed dicetis, hanc potestatem vobis in animabus nun in corporibus suisse commissam. Eslo : certe susscit nobis si eorum ligaveritis animas qui silium meum ligatum in carcere tenent: silium meum Solvere vobis in expedito est, dummodo humanum

timorem Dei timor eVRCuet . .

st Ecclesia olim superborum et sublimium colla propria virlute calcabat, legesque imperatorum sacros canoneS Sequebantur. Nunc autem ordine turhalo, non dicam canoneS, Sed canonum conditores pravis legibus et consuetudinibus eXecrandis arciantur. . . Haec videt summus pontifex, et gladium Petri supprimit in vagina repositumi s Petri Blesensis epist. CXLVI. - 0perum pag. 950 odit. Parisiis, 1667. si duae enim excusatio possit vestram desidiam et incuriam palliare, cum omnibus liqueal, quod liberandi stium meum habetis potestatem et subtrahitis voluntatem Τ Nonno Petro

apostolo, et in eo vobis a Deo omne regnum omni Sque potestas regenda committiturΤ Benedictus autem Dominus, qui talem potestatem dedit hominibus. Non rex, non imperator, aut dux a jugo vestrae jurisdictionis eximitur. . . Iestrum agnoscile principatum ... Et cognoscat generatio altera, quam inaniter irrannus ille praesumpserit, et quam p0tenter praesumptionem ejus sedes Romana punierit. v Epist. CXLV, operum pag. 228, edit. Parisiis, 1667. Igitur persuasio fuit reginae Eteonorae, ac Petri Blesensis, Bomano pontifici jure divino competere veram potestatem in rem temporalem statuum. Et siquidem tribuunt polestalem filium

45쪽

26 TRICTaTΓs DL PIPA. Eteonorast a vinculis liberandi, ex ea ratione quod ipsi in Petro omne regnum omnisque potestas regenda commissa sit, et quod apostolicas sedes praejudicet imperatoriae potestuti, et quod seges imperatorvm Saeros eanones sequi debeant, et quod gladius Petri anteeellat gladio Constantini.

g 4. - Doctrina IIugonis a Sancto victore lolii it anno H l0 .

Hugo, monasterii Sancti Victoris canonicus regularis, ilist logiam Parisiis lania fama docuit, ut novi Augustini nomino insigni ius lucri l. Quomodo ad invicem sese habeant occlesiasti ea el regalis potestas, exponil in hunc modum : u Illa igitur potestas saecularis dicitur, ista spiritualis nominatur. In utraque polus tale diversi sunt gradus et ordines potestatum :sub uno lamen utrinque capite diffributi, et quasi ab uno principio deducti, et ad unum relati. Terrena potestas caput habet rege tu, spiritualis potestas habet summum pontificem. Ad potestatem regis perlinoni quae terrena sunt, et ad terr nam vitam facta omnia. Ad potestatem summi pontificis perlinent quae spiritualia sunt, oi uilae spirituali attributa universa. Quanto autem vita spiritualis dignior est quam terrena, et Spiritus quam corpus, tanto spiritualis potestas terrenam sive secularem potestatem honore ac dignitate praecedit. Nam Spiritualis potestas terrenam potestatem et instituere habet ut sit, et judicare habet si bona non fuerit. Ipsa vero a Deo primum instituta est; et cum deviat, a solo Deo judicari potest, sicut scriptum est, spiritualis dijudicat omnia, et ipse auemiue judieatur. Quod autem spiritualis polesias squantum ad divinam institutionem speciali et prior sit tempore, et major dignitate, in illo antiquo veteris instrumenti populo

manifeste declaratur, ubi primum a Deo sacerdotium instilutum est: postea Vero per sacerdotium, jubente Deo, regalis potestas ordinata. Unde in Ecclesia adhuc sacerdotalis diguitas potestatem regalem c0nsecrat, et sanctificans per bene-

46쪽

Ibi Ecclesiae tribuitur aliqua vera auctoritas in potestatem regiam, ac proinde in rem temporalem societatum civilium. et Nam, inquit, spiritualis potestas terrenam polesialem et iustituero habet ut sit, et judicare si bona non fuerit. v IIaec nempe manifestissima Ibigonis doctrina : terrena potestas dependet ab Ecclesia ut instituatur et sit, et Ecelesiae judicie subjieitur si bona non suerit. Dum e contra spiritualis potestas, cum deviat, a solo Deo judicari potest. Igitur indubilata Hugoni Ecclesiae iurisdictio in potestatem regiam ab os scio suo deviam; indubitata proinde subordinatio regiae potestatis relative ad potestatem spiritualem.

Quid ad hune fertum Bossuet 3 - 1' 0pponit duos alios Hugonis textus, videlicet ubi dicit: Spiritualis siquidem potestas non ideo praesidet ut terrenae in suo jure praejudietum faciut De Sacram ., l. II, p. II, c. viij, et ubi ad justum judicium requirit, ut nessotia saecularia a potestate terrena, spiritualia vero et EccLEsthmi cx a spirituali pote8tate eaeaminentur fili id., c. IIJ. Sed haec prorsus extra quaestionem. Etenim quaestio est, an Hugo, inter neg0tia ecclesiastiea quae a potestate spirituali judicanda esse docet, computaverit et istud : Iudicare potestatem terrenam si bona non fuerit. Porro expresse spirituali potestati jus adscripsit et instituendi terrenam ut sit, et eam judieandi si devia suerit. Quod spiritualis non debeat terrenae in suo jure praejudicium sueere, quis unquam negavit ' Quod spiritualis debeat spiritualia et ecclesiastica judicare, et saeculari S Saecularia, persuasum quidem habuit Rugo; sed simu indubitatum ei fuit, terrenam potestatem, si bona non fuerit, judicandam esse a spirituali, ac proinde hujusmodi negotium Rom A s.

47쪽

esse eeelesiasticum et ad jurisdictionem Ecclesiae pertinens. 2' 0bjicit Bossuetius IIugonem, ad ad Struendum jus potestatis spiritualis instituendi et judicandi terrenam, recurrere ad exemplum Samuelis unctione sacra Saulem Regem constituentis, quae Samuelis potestas extraordinaria fuit. Ex quo persuadere tental BOSSuetius, mentem Hugonis non fuisse, quod jure ordinario EccleSi de competat terrenam potestatem instituere, et judicare Si bona non fuerit. Miserum Sane Sophisma. Quis enim Scopus Hugonis in toto citato capiter Non aliud profecto quam edocere quaenam spirituali potestati et quamam terrenae Subsint. Id ipse BOS suetius paulo ante ad notaverat his verbis : Summa ergo doctrinae est ambas potestates juribus o bietisque discretus, etc. Porro ea enumeriando qua ad Ecclesiam perlinent, ponit IIugo et istud: terrenam potestatem instituere, et judicare si bona non fuerit. Igitur quando recurrit ad lactum Samuelis, perinde est ac si diceret: quae suit in hoc casu extraordinario potestas antiqui sacerdotii, ea Ecclesiae tanquam ordinaria et proprium jus a Christo colluta est. - δ' Contendit Bossuetius verba Hugonis, in Leelesia adhuc sacerdotalis dignitas potestatem requiem consecrat, et sanctilicans per benedietionem, et formulis per institutionem, aliter necessario interpretanda esse, quam eo Sensu, quod rege S re-Vera suam potestatem ab Episcopis consecrantibus reciperent; quia nempe si IIugo ita intellexisset, irrisus suisset a con- temporaneis, a Gallis potissimum. Nutat ea Bos suetii ratiocinatio salsitate duplici: videlicet, salsum factum allegat, et ex eo salsam deducit consequentiam. Primo salsum est factum a Bossuetio assertum, Videlicet, quod illo tempore generalis viguerit persuasi, reges potestatem Suam non recipere per Sacram unctionem et Ecclesiae instilutionem. Contrariam si quidem persuasionem documenta teS- tantur. Nonnulla subjicimus. Sic Patres duodecimi Toletani concilii loquuntur de rege Ervigio, loco Vambae ad regiam potestatem evecto : Sub qua parte rei ordine serenissimus Errigius

48쪽

rum evidentia edoeet. Conciliorum Mansi ioni. XI. p. 1028. Persuasum ergo Toletanis Patribus regnandi potestatem per SacroSanctum unctionem suscipi. - Scribebat ad Basilium imperatorem Ludovicus Secundus Francorum Rex : Eae qua Sede ApoStolicai regnandi prius, et postmodum imperandi auctoritetem prosapiat nostrae seminarium SumpSit. Nam Francorum principes primo reges, deinde imperatores dicti sunt ii dumtaxat quia Romano Ponlisite ad hoc oleo sancto perfusi sunt. Apud Bianchi, delia Potesta della Chiesa, t. II, p. 551, edit. Romae 1745. Persuasum ergo Ludovico II, qui sane irrisus non suit, reges Galliae suam regnandi et imperandi potestatem initio

recepisse ae Sede Apostolica; nec alios regis aut imperatoris nomine nuncupalos suisSe, quam qui a Romano Pontifice ad hoc oleo Sancto perfusi sunt. - Alter Francorum Bex. Carolus Calvus, ita coram Galliarum praesulibus prolestabatur in concilio Tullensi : mendo in dioeeest sua . . me regem couSecradit, et in regni regimine chrismate fuero perunaeit..., et in regni Solio sublimavit; a qua consecratione, vel regni sublimitate supplantari vel projiei a nullo debueram, saltem sine audientia et judicio episcoporum, quorum ministerio in regem sum consecratus, et qui throni Dei sunt dieti, in quibus Deus sedet, et per quos Sua decernit judicia. 0uorum paternis eorreptionibus et castigatoriis judiciis me subdere sui paratus, et in praesenti sum subdituS.

Concilium Tullense ad saponarias, Labbe, t. VIII, p. 679 cdit. Parisiis, 1671.ὶ Bum contendit se non potuisSe . throno dejici sine audientia et judieio Diseoporum, hoc ipso, cum citato IIugono a Sancto Victore, spirituali potestati tribuit jus terrenam judieandi si bona non fuerit. Iterumque hoc jus

spiritualis potestatis agnoscit, dum se subditum prosiletur Episcop0rum correptionibus et e ligatoriis judiciis. - Iam Siveteres rituales libros aperiamus, videbimus duo necessaria supponi ut quis regiam dignitatem adipisceretur, electionem

49쪽

scilicet squam in certis regionibus vel temporibus Supplebat

jus nati vitalis j et consecrationem. Adeal lector cap. ix et x libri secundi de Antiquis Ecclesiae ritibus, auctore Martene. Γnum dumtaxat locum citabimus e manu scripto Arelatensis Ecclesiae Pontificali, quod idem Martene ante annos 400 exaratum a SSeruit: a Cum rex benedicitur, episcopi qui adsunt debent ex seipsis lacere coronam, habentes eum in medio suorum, accipiantque eum duo ex epi Scopi S priores, Osserentes cumine tropolitano his verbis dicentes : Reperende Pater, postulas mater Leclesia ut praesentem militem ad dignitatem reqvilem subseretis. Tunc dicat inelropolitanus : Settis illum esse dignum et utilem nil hoe ministerium' Tunc respondeant illi : sit norimus et eredimus eum esse dignum et illustrem Ecelesiae Dei. Tunc respondeant omnes : Deo gratius. Inclinato eo, incipiat

archiepiscopus consecrationem excelsa voce in modum orali 0nis. n Edm. Mai lene, De antiquis Ecelesiae ritibus, i. ii, C. X, Ordo 8, edit. Veneliis, 1785, l. II, p. 228. Ex eiusmodi collatis invicem monumentis, apud eruditos iam explorata res est, IIugonis a Sancto Victore temporo, et an-lerioribus saeculis, hanc generaliter viguisse catholicorum persuasionem : Principi quidem ex eleelione vel jure nati Pilutis pro Vario regionum aut lem purum institulo j jus quoddam acquiri ad oblinendum polus talem regiam; ita nempe ut eam non adipisceretur aut legitimo exercere valeret, ni Si accepta conSecratione. Ei .proinde, ante ritum Sacrum, jus in rem, altribulum fuisse, non jus in re; quod posterius in ipsum ab Ecclesia dimanare existimabatur. Hanc ipsissimam generalem perSuasionem expressit Ilugo verbis apertissimis. Quae si quis, ipso vivente, ad Bossuetianam interpretalionem detorquere lentasset, irrisus procul dubio fuisset ab ipso Hugone, caeleri Sque eontemporaneis, et a Gallis vel maxime . Falsum igitur factum contrariae persuasionis, ii denter a B0ssu esto ut caeteroquin omnino gratis, siquidem ne vel minimam probationem subministravit in assertum.

50쪽

25lIRS I ARTA. Seeundo, ex salso illo facto, salsam Bossuetius consequentiam deduxit. Nam esto non potuerit Hugo terrenam potestatem spiritualis judicio subjectam docere, quin SInchronorum reprobationem ac irrisiones in se concitaverit : si lamen ita docueril, prout revera docui S Se luce meridiana clarius ex con- lex tu patet, sequeretur dum lRXat ipsum contra communem sententiam Scripsisse. At non sequeretur, prout vult Bossu ρ-lius. ipsius verba non signiscare quod manifestissimo significani, et interpretanda eSSe in contrario sensu, quem mani

sustissime excludunt. - 4' Tandem objicit Bossuetius, nullam ab IIugone mentionem sactam de recenti depositione imperatorum Hemici IV sit Henrici V. Quid vero inder An sequitur eum non scripsisse quod ScripSit, id eSi, terreuam potestatem, si bona non fuerit, judicandam esse a spirituali ' Insuper quid

mirum, in ira latu de Sueramentis, ubi breviter et per transennam utriuSque poleStalis objectum et ossicia edocet, eum non excurrisse in enarrandam imperatorum depositorum historiam 3 Adde ne id quidem asseri posse, IIugonem de hisce

depositionibus .novi scripsisse, cum multa ejus scripta desiderentur, paucaque ad nos perVenerint. Remanet ab IIugone certam edoceri veram Ecclesiae poleStalem in re in temporalem Statuum.

35. - Ductrinae Ioannis de Salisburr et Alexandri de ales.

I. Joannes de Salisbury, anno 117 2 Carnotensis Episcopus, interfuit Lateranensi concilio tertio, in quo depositus suit imperator Henricus I. Ille porro Episcopus, non tantum ejuS- modi depositionem probavit ac legitimam exi Stimavit, sed Iactum istud tanquam idoneum ad compescendos praVos Principes commemoravit in hunc modum : u Et si his loriarum non movetur exemplis rex Angliae), eum vel Fredericus exaugustus potest instruere, qui de fastigio Romani imperii, 0b Ecclesiae persecutionem, in paupertatem et ignomini lim miser,