Tractatus De Papa

51쪽

sed nulli miserabilis corruit. v i Epist. LXIIII. --Bibl. Patrum t. XXIII, D 496 ὶ - u Benedictus Deus qui misertus Ecclesiae,

contrivit auctorem schismalis illum detestandum saeculis Fre dericum coram facie vestra, docens annum placabilem Domino et tempus miserationis jam advenisse : ut et vos qui gladium Dei videtis eductum in capita lyrannorum, in eos Petri gladium exeralis; salisque quod constituti estis coadjutores Dei in exterminio eorum qui, ut stabiliant iniquas hominum traditiones, verbum Dei moliuntur extinguere. v tibi d. , Epist.

II. Alexander de Ales, o familia sancti Francisci. doctoris irrefragabilis titulo insignitus, in universi late parisiensi theologiam docuit, discipulos habuit sanctum Tliomam et sanctum Bonaventuram. Obiitque anno 1245. Haec ejus de praesentiquaeStione Sententia : si Duplex potestas, Saecularis et Spiritualis. Saecularis caput habet regem, spiritualis habet summum Pontificem. Spiritualis potestas prior est terrena sive Saeculari'; et dignitate, scilicet quia vita spiritualis dignior eSi quam terrena et spiritus quam corpus: et institutione, quod patet per hoc quod in lege veleri primum a Deo sacerdotium in stilutum eSt, p0Stea per sacerdotium jubente homino regalis poteSlas ordinata est: et prior est etiam potestate: nam Spiritualis potestas terrenam potestatem instituere habet ut sit, et judicare habet si bona non fuerit; spiritualis aulem potestas primum instituta est, ei cum deviat, a solo Deo judicari debet, unde spiritualis judicat omnia et ipse a nemine judicatur. 0uod regalis potestas ordinata est et instituta per spiritualem, patet per hoc quia adhuc in Ecclesia sacerdotalis dignitas re- galem potestatem Sacrat, et sanctificans per benedictionem et formans per institutionem I unde regalis potestas jure inserior existimatur. η Summa theologica, parS IV, qudeSt. X, mem brum 5, art. 2, de Sacrifieio missae, verbo et rege nostro, t. IV,

a Legendum seialisque.

52쪽

g 6. - Doctrina sancti Ivonis carnotensis Episcopi.

TEHus. I. Ad Henricum Angliae regem scripsit in hunc modum : u Quia res omnes non aliter bene administrantur nisi cum regnum et sacerdotium in unum convenerint studium, celsitudinem vestram obsecrando monemuS, qualenUS verbum Dei in regno vobis commisso currere permittatis, et regnum terrenum caelesti regno, quod EccleSiae commissum est, Subditum esse debere semper cogitetis. Sicut enim SenSusanimalis subditus debet esse rationi, ita poteStas terrena Suh-dita esse debet ecclesiastico regimini. Et quantum valet corpus nisi regatur ab anima, tantum valet terrena potestas nisi

informetur et regatur ecclesiastica disciplina. η Epist. CVI, t. II, sol. 50, col. 1, edit. Paris. 1647. in Ibi expresse docet sanctus Ivo terrenum regnum ecclesiasticae potestati subditum esse debere. Nec objiciatur intellectam ab ipso suisse subjectionem in spiritualibus. Nam dicit subjectum

esse debere, et sicut sensus animalis subditus debet esse rationi. n. Porro adagium istud, sensim a ratione regulandoS erae, ab omnibus intelligitur de regulatione sensuum quoad propri0Sc0rum actus, id est, quoad sensuales ipsorum operationeS. Igitur, cum eodem modo terrenum regnum subditum eSse debeat, utique subesse debet quoad proprios su0S actus, ideSt, quoad temporalia. Nec ideo actus quo Ecclesia terrenum regnum dirigit est actus terrenae potestatis, Sed remanet actus potestatis spiritualis et eeelesiasticae; sicut actus quo ratio Sen SUS regit, non est actus sensualis, Sed remanet actus rationis. TExTUs II. - Inter Ivonis scripta praecipuum est quo legum ecclesiasticarum codicem concinnavit, quodque Beeretum Ido-

53쪽

28T91CT1TUS I E PAPA uia inscribitur. In ilua compilatione nihil de Suo praeter prologum et capitum inscriptionus inseruit. Ita ut lolum opus constet citationibus seu excerptis, prout ipse praemonuit his verbis : u Excerptiones ecclesiasticarum regularum parti in excpistulis Romanorum pontificum, partim ex ge Slis conciliorum catholicorum Episcoporum, partim ex iracialibus orthodoxorum Patrum, partim ex institutionibus catholicorum regum,

nonnullo labore in unum corpus adunare curavi. n Porro inter illas excerptiones, quas tanquam Ecelesiasticus regulus adducit sanctus tuo, pilata occurrit ad Ileri minantiunt Melensem

Antistitem celebris sancti Gregorii VII epistola, in hunc se pum scripta ut probaret jure a Se depositum imperatorem Ilenricum ly; et in qua insuper memorat idem Sanctus Gregorius Vlt throno a Sede Apostolica dejectum Chil dericum Galliarum regem, ut solutos a si delitatis juramento ejus subditos. Ex qua epi Stola constat caput ccci viii, partis V collectionis, sic inscriptum : Nullum dignitatem saecularem, Sed nec imperia Iem , honori vel diguituti episeopali posse adaequari. Non lotam epistolam inseruil Ivo, sed excerptum; et tamen in isto exciri ploro linuit hunc epistolio locum :u filius item Romanus Pontifex regem Francorum, non tam pro suis iniquitatibus quam pro eo quod tantae potestati erat inutilis, a regno deposuit, et Pepinum Caroli imperatoris patrem in ejus loco substituit, omnesque Franci genas a jum mento fidelitatis absolvit. v Ex hoc documento sic colligendum

venit ζ.

Primo, si lἰοssuetius regularum ecclesiasti earum compitalionem concinna SSet, procul dubio locum hunc praetermisisset. At nondum nata Ivonis tempore independentis ab ecclesiastica terrenae potestatis Bossuetiana novita S. Secundo, ex eo quod sanctus Ivo dictam epistolam codici Su0 in Seruerit, plane sequitur eam apud ipsum auctoritale valuisse, et a sortiori sanam et rectam ab ipso existimatam earumdem litterarum doctrinam.

54쪽

p1Rs 0EART1. Tertio, ex citatis in particulari de exauctorato Chil dericoverbis, merito colligitur sancto Ivoni non minus quam S. Gregorio III in dubitatam fuisse liancce Romani Pontificis reges deponendi potestatem. Cum enim, pro Scopo sui operis, documenta non citet integra, sed eas dumtaxat paries quas ad rem sacere existimat, si putasSet Supra citatum locum Epistolae sancti Gregorii VII a vera et orthodoxa doctrina exorbilare, illum pro ut dubio praetermisisset. Igitur indubitata Ivoni Ecclesiae potestas in rem temporalem Statuum . At, si Bossuetio eredas, non alia fuit Iu0nis doctrina, quam primi e quatuor articulis anni l682. En rius cavilluliones :Prima objectio Bossuetii. - Potest sic contrulli: scopus Ivonis erat ut spiritualem potestalem ostenderet uitate superiorem, ut probat capitis titulus. Ergo non cen Sendus est opprobasse

Gregorii VII epistolam, nisi in quantum exprimit illam di qui-

tulis superiori talem : non aulem quoad alia.

Respondetur. - Cum S. Ivo ad probandam dignitatis Papalis superioritatem althget depositum a Papa fuisse Childericum Regem, hoc ipso supponit non de uisse Papae sic rogem illum

deponendi polestalem. Nimirum ex eo quod Papa regem deponere potuerit, merito concludit superiorem Pontificiam dignitatem. At vero si depositionem illam, auctoritate Papae sactam, illegitimam et abusivam existimasset, stolide saelum istud allegasset. Quomodo enim usurpatio probare unquam poterit superiorem usurpatoris dignitatem y Miserum sane hoc Bos suetii effugium. Objeetio secunda Bossuetii. - Dicit positum ab Ivone de exauctorato Chil derico locum, ne i tum mutilaret. Respondetur. - Texlum, id est, S. Gregorii VII epistolam mutilavit S. Ivo, siquidem magnam ejus pallem praetermisit. potuisset totam de regibus et imperatoribus depositis enumerationem omittore; ac procul dubio praetermisisset, si erroris monstrum ibi re ondi existimasset, prout existimavit Bossuetius. Cum ergo rejectis aliis epi Stolae locis, illum inserat, or-

55쪽

thodoxum et ad rem suam lacientem reputavit. Fingit nempe Bossuetius solitum Ιvonem documenta integra transcribere. Id prorsus salsum. Ipsi e contra solitum loca intermedia quae ad scopum ejus non sagiunt reSecare; de quo praemonet per verba item vel et infra, dum per Saltum, post unum transcriplum locum, pergit ad alium, omissis intermediis; prout videre est, Verbi gratia, capile cccLiii partis V. Objectio tertia Bosmetii. - Apud Gr tianum, citatus locus sancti Gregorii VII habetur capite Separato, sub hac rubrica :I fidelitatis etiam juramento Romulius Pon libra nonnullos absolpit, cum aliquos a sua dignitate deponit. Ex eo quod sanctus Ivo locum istum sic seorsim et sub Simili litulo non posuerit, concludit Bossuetius admissam ab ipso non fuisse Romani Ponti scis reges deponendi pol Stalem. Respondetur. - Si valeret ratiocinium, probaret nec ab Ivone admissam Romani Pontificis potestatem reges excommunicandi. Siquidem neque de hoc speetale capitulum excrip sit, prout Gratianus. - Λbsonum prorsus ratiocin um. Nam ex eo quod unus collector documcntum aliquod non dividat in plura capila, Sicut alter canonis la posterior. et ex eo quod titulus npriore praefixus Sil generalior, non Sequitur a priore collectoro admissam non fuisse doctrinam documenti quod citat; praesertim quando citatio, nisi probet litulum particularem, nec generaliorem probare valeat, Sed omnino stolida sit, prout in praesenti casu. Vult nempe probare Ivo dignitatem Ecclesiasticam esse majorem dignitate regia. Quod ut probet allegat regum et imperatorum auctoritate Pontificia depositiones. Quid, quaeso, probarent istae depositiones quoad superiori talem dignitatis ecclesiasticae, si forent illegitimae ac nullae, et detestandae usurpationes'

luaria objectio Bossuetii. - Dicit Bos suetius, alibi ab Ivonec itala suisse haec sancti Isidori Hispalensis verba : Populi peccantes judicem metuunι : reges autem nisi solo Dei timore metu que gehennae coereeantur, libere in praeceps ruunt. Ilis porro

56쪽

51p188 QUARTA. verbis excludi pontificiam reges deponendi potestatem; ergo eam potestatem ab Ivone non admissam. Respondesur. - Isidori verba nequaquam Romani Pontificis reges deponendi potestatem excludunt. Nam supposita etiam illa potestate, verum remanet reges, nisi metu gehennae coerceantUr, in praeceps ruere. Enimvero pravis regibus depositio timenda non est nisi in rarissimo casu quo, sive persecuti0ne sive aliter catholicam fidem suis in regnis in discrimen adducerent. Extra hunc casum. licet privatim in flagitia quiaeque ruant, non est locus depositioni seu coercitioni per Pontificiam auctoritatem. Cumque non sit alius qui eos essicaciter coercere valeat, merito hoc ingens damnationis periculum eis indigilat sanctus Isidorus. - Ιmo etiam in rarissimo casu quo de jure contra ipsos procedere posset summus Pontifex ad praecavendam rei catholicae ruinam, nisi metu gehennae coerceantur, de facto plerumque impossibilis evadet ejusmodi per Romanum Pontificem coercilio. Quia nempe nec ipse se Subjiciet, nec alii Principes facile inducentur ad praestandumhrachii sui saecularis auxilium. Haec inania Bossuelii essu a quoad secundum Ixonis lex tum. Quid autem opposuit priori, hoc est, Ivonis epistolae ad Angliae Regem Τ Prorsus nihil. Si lentio praetermisit. Incunctanter autem Ivonem propugnat0- rem asseruit ipsissimae doctrinae, in primo quatuor articulorum anni 1682 contentae.

g I. - Doctrina sancti Thomae et sancti Bonaventurit

Amb0s conjungimus, tum quia Synchroni, tum quia uterque splendidum sidus Universitatis Parisiensis. I. Sanctus Bonaventura. - si Iam vero pOSSunt Sacerdotes et Pontifices ex causa amovere regeS, et deponere imperatores, sicut saepius accidit et visum est; quando scilicet eorum malilia hoc exigit et reipublicae necessitas Sic requirit. Summus vero Pontifex penes quem in terris prima residet auctoritas,

57쪽

52T91 1TUS DE P1P1. non a rege, non a principe Saeculari, non ab homine iudicatur, sed solius Dei judicio reservatur. η De ecclesiastica hierarcitio, parte II, c. I. II. Sanetus Thomas. - De quo Cardinalis Buperron : si dui, potar avo ir pris la qualite de docleur en France, et potar avo iro tu die, tu et ecrit lant e temps en France, doli Hre comptuentre les docteurs franς0is, et qui potir a voir e te prince et avo ir eu l'honneur d iure parent de satiat Louis, et ii uiro careSSe de tui, et manger fulixent a sa table, do it utro mollis Suspeet nux princes . Cestuy-ci done, en sa Som me, qui est leresultat de lous ses aut res ecrils et comme sun testament et saderniere volonte, et qui a lovjours ete lue publi luemunt et,s'il se petit dire, ador en i l cliolo de Paris, dit nominement v Harmi que du eardi nul Duperron aua eluis de iiii 5,

TExrcs I. - α Aliquis per insidelitatem peccans potest seu tentialiter jus dominii amittere, sicut elis in quandoque propter alias culpa S ... Et ideo quam cito aliquis per sente ullam denuntiatur excommunicatus propter apostasiam a sile, ipsolacio ejus subditi sunt absoluti a dominio ejus et juramento fidelitatis quo ei tenebantur. n Ibi sanctus Thomas sibi objicit christianos milites qui, teste S. Ambrosio obedientiam praestabant Iuliano apostatae. Ad quod respondet : si Dicendum quod illo tempore Ecclesia in sui novitate nondum hahebat p0testatem terrenos principes compescendi; et ideo toleravit fideles Iuliano apostatae obedire in his quae nondum erant contra sidem, ut majus periculum si dei vitaretur. n lI' II

q. XII, 3. 2.

TEHΠs II. - a Considerandum est quod dominium vel prἴρ-

talio introducta sunt ex jure humano: distinctio autem si fle-lium vel infidelium est de jure divino : jus autem divinum quod est ex gratia, non tollit jus humanum, quod est naturali ratione. Ideo distinctio fidelium et infidelium se undum Se considerata non tollit dominium et praelationem infidelium

58쪽

supra fideles. Potest tamen, iuste per sententiam vel ordinationem Ecclesiae, auctoritatem Dei habentis, tale jus dominii vel praelationis tolli; quia infideles instrito suae infidelitatis merentur potestatem amittere super fideles qui transferuntur in filios Dei. Sed hoc quidem Ecclesia quandoque facit, quandoque non facit. v li' II , q. x, art. 10. Certum est in his textibus insidelium denominatione comprehendi a sancto Thoma etiam haereticos; prout videre est articulo 6 quaestionis x 2, 2lὶ, ubi infidelitatem paganorum, judaeorum et haereticorum simul conserens, quoad peccati gravitatem, ita concludit: Unde simpliciter loquendo insitelitas

haereticorum est praSima.

TExv Il. - a Dicendum quod potestas saecularis subditur Spirituali, sicut corpus animae. Et ideo non est uSurpulum

judicium si spiritualis praelatus se intromittat de temporalibus quantum ad ea in quibus subditur ei saecularis potestas, vel . quae ei a saeculari potestate relinquuntur. II' II', q. Lx, art. 6 ad tertium. Sibi objicit angelicus doctor hoc modo : a Polestas Spiritualis est altior quam saecularis. Si ergo majori potestali magis est obediendum, praelatus Spiritualis Semper absolvere poterit a praecepto potestatis Saecularis, quod est salsum. BCui dissicultati sic respondet: si Dicendum quod potestas spiritualis et saecularis utraque deducitur a potestate divina :et ideo in tantum saecularis potestas est sub spirituali, inquantum est ei a Deo Supposita, scilicet in his quae ad salutem animae pertinent: et ideo in his magis est obediendum potestati spirituali quam saeculari. In his autem quae ad bonum civile pertinent, est magis obediendum potestati saeculari quam spirituali, secundum illud Matthaei : Reddite quae sunt Caesaris Caesari; nisi sorte potestati spirituali etiam specu laris 'potestas conjungatur, Sicut in Papa, qui utriusque pintestalis apicem tenet, Scilicet Spiritualis et specularis; hoc illis

disponente qui est sacerdos et rex in aeternum, Secundum Or-

59쪽

5ι TRACTATΓS DE PAPA.dinem Melchisedenti, rex regum et dominus dominantium, cujus potestas non auferetur et regnum non corrumpetur in saecula saeculornm. Amen. v In secundum lib. Sententiarum, ultima distinctione, articulo ultimo. Nota. Num tractatus De regimine Principum auctorem habeat sanctum Thomam, haud plane liquet. Quia lamen ipsi a mullis tribuitur et ejusdem aevi est, merito hic in testimonium odducitur. Ihi porro sic legere est libro IlI. capite x :u Sed dominii plenitudo ostenditur cum ultimo dicitur: Et

quodcumque ligaveris super terram erit ligatum et in caelis, et, etc... Quod si dicatur ad solam referri spiritualem potestatem, hoc esse non potest; quia corporale et temporale exspirituali et perpetuo dependet, sicut corporis operatio ex virtute animae. Sicut ergo corpus per animam habet esse, virtutem, et operationem ...., ita et temporalis jurisdictio principum per spiritualem Petri et successorum ejus. Cujus quidem argumentum assumi potest per ea quae invenimus in actis et gestis summorum pontificum et imperatorum . . . Primo quidem de Constantino apparet qui Sylvestro in imperio cessit. Item de Carolo Magno quem Papa Adrianus imperatorem constituit. Item de 0llone I qui per Leonem creatus et imperator est constitutus, ut historiae reserunt. Sed ex depositione principum, auctoritate apostolica facta, salis apparet ipsorum poteStas. Primo enim invenimus de Zacharia hanc potestatem exer- tui Sse super regem Francorum, quia ipsum a regno deposuit et omnes barones a juramento fidelitatis absolvit. Item de

Innocentio liI qui Ottoni IV imperium abstulit. Sed et Frederico II hoc idem accidit per Honorium ... duamvis in omnibuSistis summi Pontifices non extenderunt manum nisi ratione

delicti, quia ad hoc ordinatur eorum polestas, et cujuslibet Domini, ut prosint gregi. v capite xix ostendit pluries a Sede Apostolica immutatam imperii Romani constitutionem. Et loquens de ultima sorma qua donatum fuit a Gregorio Papa V, ita subdit: α Et tantum

60쪽

55HR8 0ΓΑRTA. durabit quanium Ecclesia Romana, quae supremum gradum in principatu tenet, Christi fidelibus expediens judicaverit. In quo casu. . ., videlicet pro bono statu universalis Ecclesiae, videtur Vicarius Christi habere plenitudinem polystalis . nΕvincunt citati textus, sanetis Bonaventurae ac Thomae indubitatam fuisse aliquam Ecclesiae in rem temporalem statuum poteStatem.

8 8. - Doctrina Beati Augustini Triumphi, qui et Augustinus de Aneona

dictus est.

Augustinus Triumphus, ordinis fratrum eremitarian Sancti Augustini, ob locum originis Anconitanus vocari solitus, sancti Thomae discipulus et amicus, Parisiensis universitatis doctor, quiqde interfuit Lugdunensi concilio anni 1274, adeo sanctam vitam egit ut Beatorum albo adscribi meruerit. Inter plura ejus opera, praecipuum est quod ex mandato Ioannis Papae XXII composuit, eidemque Pontifici dedicavit, inscriptum se potestate ecclesiastica, complectens quaestiones cxu, in articulos 470 divisas. Typis editum fuit Romae anno 1479, cura religiosi cujusdam dicti ordinis, prout videro est in ejusdem editionis prologo. Beatum Triumphum cum veneratione sanctus Antoninus Florentinus archiepiscopus, aliique sequaces citare solebant. Ast ex quo invaluit gallicanismi novitas, paulatim opus atque auctorem involvit oblivio. Γt udeo dissicile nunc reperiri possit Beati Triumphi tragialus De po-

tralate reclesiastica. Hac de causa, necnon etiam ob viri sanetitatem et auctoritalem, paulo uberiora excerpta subjiciemus. An autem, ut nonnulli volunt, veritatis metam exceSSerit, expendemus ultima praesentis partis sectione. Dcerptum eae epistola dedicatoria. - a Sanctissimo ac reverendissimo in Christo patri ac Domino Iohanni divina providentia Papae XXII, frater Augustinus de Ancona, ordinis fratrum heremitarum Sancti Augustini, cum omni famulatu et